jana (darejan) kaxianiTamar kiknaZe
qeTevan davlianiZe
Semecneba
Tbilisi2018
saxviTi da gamoyenebiTixelovneba
maswavleblis saxelmZRvanelo
meoTxe klasi
grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels
xelovneba da Semoqmedeba
xelovneba da SemoqmedebameoTxe klasimaswavleblis saxelmZRvanelosaxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi
avtorebi:
jana (darejan) kaxiani (jgufis xelmZRvaneli) – ilias saxelmwifo universitetis asocirebuli profesori, fsiqologiis da pedagogikis
mecnierebaTa doqtori
Tamar kiknaZe – bavSvTa fsiqologi, skola `XXI saukunis~ saswavlo programis xelmZRvaneli
qeTevan davlianiZe _ mxatvari
redaqtori: TaTia mTvareliZe
dizaineri da damkabadonebeli: manana maWavariani, zurab wereTeli
yvela ufleba daculia.am saxelmZRvanelos arc erTi nawili aranairi formiTa da saSualebiT, iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri, ar SeiZleba, gamoyenebul iqnes gamomcemlis werilobiTi nebarTvis gareSe.saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT.
grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels
ISBN 978-9941-428-76-0
© j. kaxiani, T. kiknaZe, l. gorgaZe, m. CubiniSvili 2018
© gamomcemloba `Semecneba~, 2018 q. Tbilisi, antonovskaias q., 9b
telefoni: 995 32 260 23 15; 995 599 55 05 54
© gamomcemloba palitra L, 2018 q. Tbilisi, iosebiZis q., 49 telefoni: 995 32 238 38 71
meore gamocema, 2018
sarCevi
koncefcia ................................................................................................................. 4
erovnuli saswavlo gegma ......................................................................................6
Sinaarsisa da miznebis ruka ................................................................................. 10
saxelmZRvanelos struqtura ..............................................................................18
sagakveTilo Temebi ................................................................................................19
gakveTilis savaraudo struqtura..................................................................... 20
literatura ...........................................................................................................21
gakveTilebis scenarebi ........................................................................................ 22
danarTi a ..............................................................................................................127
leqsikoni ..............................................................................................................133
cnobari ..................................................................................................................137
danarTi b ............................................................................................................. 141
4
koncefcia
I, II da III klasebSi moswavleebs vacnobdiT saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis safu Zvlebs. miznad visaxavdiT saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis SeswavliT, xelov ne bis nimuSebis gacnobiT, garkveuli warmodgenebis SeqmniT ferze, formaze, kompoziciisa da sivrcis elementebze, moswavleebSi xelovnebisadmi interesis gaRviZebas da garkveuli unar-Cvevebis gamomuSavebas. vcdilobdiT, gangveviTare-bina bavSvis fantazia, Tvalsawi eri, mxatvruli gemovneba da esTetikuri tkbobis unari. garda amisa, xels vuwyobdiT iseTi zogadi unarebis ganviTareba, rog-orebicaa dakvirveba, mexsiereba, warmosaxva, yuradReba, nebisyofa, sametyvelo leqsikis gamdidreba, TanamSromlobisa da TviTSefasebis unaris CamoyalibebaSi.
meoTxe klasis saxelmZRvanelo agrZelebs wina klasebis saxelmZRvaneloe-bis principebs, miznebsa da amocanebs. gaTvaliswinebulia am asakis moswav-lis ganviTarebis Taviseburebebi, SesaZleblobebi, wina klasebSi aTvisebuli codna, SeZenili unar-Cvevebi. saxelmZRvanelo dayofilia oTx Tavad. wignSi Setanili teqstebi, SekiTxvebi, ganmartebebi exmareba moswavles gakveTilis Temis ufro Rrmad SeswavlaSi. TiToeuli Tavi aerTianebs gakveTilebis cikls da garkveul mizans emsaxureba.
I Tavi. `xelovneba Cven garSemo~ _ am Tavis mizania, adamianis yoveldRi-uri cxovrebis dakavSireba xelovnebasTan.
II Tavi. `Cveni samSoblo~ _ am Tavis mizania erovnuli kulturis gacnoba da misdami pativiscemis gamomuSaveba.
III Tavi. `sanaxaobebi da dResaswaulebi~ _ am Tavis mizania xelovnebis rolisa da adgilis mniSvnelobis xazgasma adamianis cxovrebaSi.
IV Tavi. `xelovnebis dargebi~ _ am Tavis gakveTilebiT xdeba xelovnebis sxvadasxva dargis ufro detalurad da Rrmad Seswavla, maTi mniSvnelobis xazgasma.
moswavlis wignSi mocemulia 53 gakveTili, maswavleblis wignSi ki _ 67. pedagogs sare zer vod rCeba 5 gakveTili, romelic man sakuTari Sexedulebisamebr SeiZleba dagegmos.
wina klasebSi miRebuli codnis ganmtkicebis mizniT, saxelmZRvaneloSi ZiriTadi ganmartebebi, cnebebi, reproduqciebi meordeba.
wina wlebSi Tu ar iyo aucilebeli, moswavleebs daemaxsovrebinaT namu-Sevrebis avtorebis gvarebi, meoTxe klasSi sasurvelia, daimaxsovron gamoCe-nili mxatvrebis, arqiteqtorebisa da moqandakeebis gvarebi da SeZlon maTi na-muSevrebis amocnoba. yoveli gakveTilisTvis aris mocemuli saSinao davaleba. vfiqrobT, rom es davalebebi xels Seuwyobs moswavleebis SemoqmedebiTi unaris ganviTarebasa da gakveTilze miRebuli codnis ganmtkicebas.
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, yoveli gakveTilis bolos Seavson wina wlebTan SedarebiT ufro mravalkomponentiani TviTSefasebis rubrika, radgan migvaCnia, rom am asakSi moswavles garkveulwilad SeuZlia gakveTil-is, Sesrulebuli samuSaosa da aseve, Tavisi damokidebulebis, ganwyobilebis Sefaseba. moswavles vTavazobT, Seafasos davalebis Sesrulebis xarisxi, gakveTilisa da davalebis sirTule da Tavisi ganwyobileba, damokidebuleba mocemuli gakveTilis mimarT. migvaCnia, rom amiT xels SevuwyobT moswavlis
5
TviTSefasebis, kritikuli azrovnebis unaris ganviTarebas. moswavleebi, gar-da sakuTari namuSevrebisa, afaseben Tanaklaselebis namuSevrebsac. maswavle-beli periodulad (Semajamebel gakveTilebze) afasebs moswavleebs ganmaviTa-rebeli SefasebiT.
maswavleblis wignSi mocemulia leqsikoni, cnobari, SeniSvnebi. es informa-cia gankuTvni lia mxolod maswavleblebisTvis da xels Seuwyobs maswavleblis kvalifikaciis amaRlebas.
musikaluri da literaturuli nawarmoebebis gacnoba, sxva sagnebTan in-tegrireba, aseve, iseTi unarebis ganviTareba, rogoricaa msjeloba, dakvirve-ba, yuradReba, analizi, TanamSromloba _ gazrdis moswavlis zogad kompeten-ciebs.
sainteresod da SemoqmedebiTad warmarTuli gakveTilebi daexmareba mo-swavleebSi saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis mimarT interesis gaRrmave-bas, sxvadasxva masaliT muSaobis unar-Cvevebis ganmtkicebas, xelovnebis sx-vadasxva dargisa da Janris ukeT garCevas, gamoCenili xelovanebisa da maTi namuSevrebis amocnobas, xelovnebis rolisa da adgilis gansazRvras adamianis cxovrebaSi.
gamomcemlobis vebgverdze maswavleblisTvis SeTavazebuli iqneba dama-tebiTi TvalsaCino masala elresursis saxiT.
6
erovnuli saswavlo gegma
IV klasis standartisaxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi/SromiT swavlebaSi
wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba: SemoqmedebiToba da praqtika
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos, sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrd-nobiT, Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze da-kvirvebis Sedegad miRebuli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoyenebiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• asaxavs namuSevarSi bunebaze, bunebis movlenebsa da obieqtebze dakvirvebis
Sedegebs sxvadasxvagvari saxviTi saSualebebiT (mag., Weqa-quxili, dRe-Rame, weliwadis dro da sxv.);
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeWdilebis da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs; • ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo
mwvane); • TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vard-
isferi, ruxi, cisferi da sxva);• iyenebs kontrastul ferebs;• qmnis kontrastul namuSevrebs sapirispiro wyvilebis gamoyenebiT (didi-pata-
ra, bneli-naTeli da sxv.)• akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi; • SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis
gadmosacemad;• qmnis simetriul da asimetriul namuSevrebs;• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexbur-
Ti, foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoy-eneba sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, natiurmorti, peizaJi, yofiTi Janri);• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;• qmnis dekoratiuli da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebs mravalferovani masa-
lis saSualebiT (Tasebi, mZivebi da sxv.);• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sx-
vadasxva masalis gamoyenebiT;• qmnis garemoSi arsebuli gansxvavebuli faqturis imitacias/iluzias mraval-
ferovani teqnikis gamoyenebiT;• kompiuterul saxatav programaSi qmnis namuSevrebs (iyenebs sxvadasxva tipisa
da sisqis xazs, konturs, fers; gamosaxavs organzomilebian formebs, ornaments);• kompiuterul saxatav programaSi qmnis ritmul, simetriul, asimetriul namu-
Sevrebs.
7
mimarTuleba: komunikacia da interpretacia
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gund-Si) Sesasrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• eleqtronulad ugzavnis sakuTar cifrul namuSevars rogorc Tanaklaselebs, ise maswavlebels;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris ward-gena; azris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, Tanak-laselTa an cnobil xelovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma, feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi) masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa namuSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar mos-wons) da cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Ta-vad iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
mimarTuleba: xelovnebis aRqma konteqstSi
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogierTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva sagnebSi ganvlil masalasTan.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xe-
rxebis, masalis, teqnikis mixedviT;• asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (natiurmorti, peizaJi, portreti, yofi-
Ti);• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profe-
siebs (mxat vari, moqandake, arqiteqtori da sxv.);• agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevre-
bze, qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da acnobs Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebi-smetyveleba, musika da sxv.);
• saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moax-dina samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom;
• adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an
8
musikalur nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.
Sinaarsi da rekomendaciebi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi:
xazi: sxvadasxva tipis da sisqis xazi, konturi da Strixi.
aqtivobebi xaziT:moswavle iyenebs Strixs da sxvadasxva tipis xazs gamosaxulebebis Sesaqmnelad; sxvadasxva tipis xazebis gamoyenebiT cdilobs, gadmosces moZraoba (mag., xeebis moZ-raoba qarSi da sxv.).
feri: ZiriTadi da Sedgenili, civi da Tbili, kontrastuli ferebi, tonaloba - TeT-ris an Savi feris damatebiT miRebuli toni.
aqtivobebi feriT:moswavle Canafiqris, guneba-ganwyobilebis (emociebis) da dakvirvebis Sedegad miRe-buli STabeWdilebebis gadmosacemad iyenebs ZiriTad, Sedgenil, civ da Tbil ferebs, kontrastul ferebs, maTi gamoyenebiT aqcentirebas akeTebs gansakuTrebiT emociur an sayuradRebo siuJetebze.
iyenebs tonalobas (TeTri an Savi ferebis damatebiT cvlis sinaTlis xarisxs: naTe-li-bneli-vardisferi, cisferi, iasamnisferi da sxva).
akvirdeba garemoSi obieqtebs, maT Seferilobas da asaxavs namuSevarSi; gamoxatavs Sesabamisi feriT dRe-Ramis sxvadasxva monakveTs, weliwadis dros, raime movlenas da sxv. kontrastuli ferebiT xatavs egzotikur frinvelebs, cxovelebs, mcenareebs, dRe-saswaulebs, ardadegebis yvelaze dasamaxsovrebel momentebs da sxv.civi da Tbili ferebis gamoyenebiT qmnis garkveul ganwyobilebas.ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers.
forma: 2D da 3D - brtyeli da moculobiTi, simetriuli da asimetriuli.
aqtivobebi formiT:moswavle iyenebs simetriul da asimetriul formebs namuSevris Sesaqmnelad. Ta-vad qmnis or da samganzomilebian – brtyel da moculobiT formebs da awyobs kon-struqciebs; TixiT, plastiliniT, cviliT, comis gamoyenebiT Zerwavs mcire plasti-kis nimuSebs da qmnis kompozicias, konstruqcias, sxvadasxva sagans.
principebi: ritmi, wina da ukana xedi, ZiriTadis gamoyofa, statika, dinamika, kon-trasti.
gamoyenebuli principebi:moswavle gadmoscems wina da ukana xeds gamosaxulebis zomis, mkveTri da mkrTali ferebis saSualebiT (wina xedi - mkveTri, ukana xedi - mkrTali); cdilobs, gadmosc-es/daxatos/gamoZerwos statikuri da dinamikuri gamosaxulebebi (mag., foTolcvena, qari, bavSvebi TamaSoben burTs da sxv.); qmnis ritmul gamosaxulebebs, sxvadasxva zomiT, feriT gamoyofs mTavars namuSevarSi; akvirdeba garemoSi sapirispiro wyvi-lebs: kontrastul ferebs (bunebaSi, samosze da sxv.), bnel da naTel, did da patara
9
(adamianebi, sagnebi da sxv.) gamosaxulebebs da asaxavs namuSevarSi.masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), pasteli, flomasteri, guaSi, akvareli, naxSiri, sangina, feradi qaRaldi, muyao, qsovili, plastilini, Tixa, tradiciul da aratradiciuli masala (plastmasis da minis boTlebi, liTonis nivTebi, muyaos da polieTilenis parkebi da sxv.), funji, makrateli, webo.
teqnika da procedura: ferwera, grafika, Zerwva, aplikacia, kolaJi, mozaika, anabe-Wdi, monotipia, kompiuteruli saxatavi programa da sxva.
gamoyenebuli masala da teqnika:moswavle mravalferovani masalisa da teqnikis, sxvadasxva xerxis, tradiciuli da aratradiciuli iaraRis gamoyenebiT atarebs eqsperimentebs. iyenebs fanqrebs, saRe-bavebs, markerebs, carcs, cvils, coms, Jurnal-gazeTebs, sakawrav saSualebas, mZivebs, qvebs, niJarebs, Toks, mavTuls, sxvadasxva zomis liTonisa da muyaos yuTebs da sxva mravalferovan xelovnur Tu bunebriv masalas grafikuli, ferweruli, aplikaciis, kolaJis, anabeWdebis, monotipiis, mcire plastikis nimuSebis, martivi nakeTobebis, konstruqciebis da sxv. Sesaqmnelad. gadmoscems garemoSi/bunebaSi arsebuli sxvadasxva obieqtis faqturis imitacias/iluzias (daWmuWnili qaRaldiT, dakawvriT, jagrisiT, sxvadasxva tipis xazis, laqis gamoyenebiT da sxv.).
savaraudo Temebi: `zafxulis erTi dRe~, `zamTris ardadegebi~, `dila~, `Cemi oja-xi~, `ojaxuri tradicia~, `dabadebis dRe~, `pepela~, `Cemi sayvareli cxoveli~, `Cemi skola~, `zRaprebis qveyanaSi~, `jadosnuri tye~, `winaT da axla~, cxovrebaSi nanaxi yofiTi scenebi an gagonili ambebi (mag., rTveli, ojaxuri dResaswaulebi da sxva), „Cemi garemo` (qalaqi, sofeli, satransporto saSualebebi (matarebeli, man-qana, TviTmfrinavi), xidebi, Senobebi, moednebi da sxv.), `mogzauroba droSi~, seria: `mogzauroba dedamiwis garSemo~, `mogzauroba gemiT/ TviTmfrinaviT/matarebliT...~, `sadguri~, `aeroporti~, `navsadguri~, `biblioTeka~, `momavlis transporti~, `TeatrSi~, `quCaSi~, `sportuli Sejibreba~, ucnauri safreni aparati da sxv. (Sei-Zleba iyos adgilobrivi sawarmos, arqiteqturuli Zeglis, ucxouri tradiciis am-saxveli Temebic), aseve, Temebi sakuTari fantaziis mixedviT.
10
Sinaarsisa da miznebis ruka
Cven mier Seqmnili meoTxe klasis saxelmZRvanelos kompleqti eyrdnoba axali erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, meoTxe klasis standartiT gansazRvrul mimarTu lebebs:
1. praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba da ideebis gamoxatva xelovnebaSi.2. komunikacia da interpretacia.3. xelovnebis aRqma konteqstSi.
saxelmZRvanelo faravs standartiT gansazRvrul yvela mimarTulebas da Sedegs:
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
1. ra viciT xelovnebaze
mizani: gaixsenon da imsjelon xelovnebis sxvadasxva dargis Sesaxeb, maTTan dakavSirebul profesiebze; Seqmnan namuSevrebi Tavisufal Temaze
da saubrisas gamoiyenon Sesabamisi terminebi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
2. Cemi qalaqi (sofeli)
mizani: ganvumtkicoT moswavleebs SearCion da ganalagon sxvadasxva zomis gamosa xulebebi wina da ukana planis gadmosacemad; gunduri samuSaos Sesrulebisas gadawyvetilebis miReba da funqciebis gadanawileba.
s.g.IV.1; s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
3. Cemi quCa mizani: SevaswavloT moswavleebs, sivrcis gamosaxatavad gamoiyenon sxvadasxva feri (wina plani _ muqi, ukana _ Ria); gavavarjiSoT
sakuTar da sxvis namuSevarSi gamoyenebuli mxatvruli xerxebis Sesaxeb msjelobaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
4. parkebi, skverebi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sakuTari ideebis namuSevarSi gamosaxvis unarSi, perspeqtivisa da sivrcis gamosaxatad saWiro xerxebis gamoyenebiT.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
5. transporti mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sxvadasxva masaliT namuSevris SeqmnaSi, Sesasrulebeli samuSaos dagegmvaSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
6. plakati, afiSa
mizani: SevaswavloT sakuTari Canafiqris asaxva namuSevarSi kontrastuli ferebis gamoyenebiT.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
11
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
7. maRaziis dizaini, vitrinebi
mizani: SevaswavloT moswavleebs cxovrebaSi nanaxis asaxva namuSevarSi, mniSvnelovani detalebis xazgasmiT; gavavarjiSoT Canafiqris
namuSevarSi gadmocemis SefasebaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
8. Zeglebi mizani: SevaswavloT moswavleebs warmosaxviTi saxeebis Seqmna, plastiliniT Zerwvisas; gavavarjiSoT xelovnebis namuSevrebze saubrisas
gamoiyenon Sesabamisi terminebi.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
9. Spaleri mizani: gavavarjiSoT moswavleebi figuris, formis an ornamentis ganmeorebiT ritmuli kompoziciis SeqmnaSi; SevaswavloT axali teqnikiT
muSaoba _ beWdva trafaretis gamoyenebiT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
10. xaliCa mizani: SevaswavloT dekoratiuli da gamoyenebiTi namuSevris Seqmna, samuSaos Sesrulebisas Tanamimdevrobis dacviT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
11. WurWeli mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sxvadasxva masaliT dekoratiul-gamoyenebiTi namuSevrebis SeqmnaSi, gavavarjiSoT simetriuli an
asimetriuli namuSevrebis SeqmnaSi. xeli SevuwyoT maTi fantaziis ganviTarebas.
ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
12. Cemi oTaxi (aveji)
mizani: SevaswavloT moswavleebs mocemul Temaze damoukideblad kompoziciis Seqmna; gavavarjiSoT sxvadasxva faqturis SeqmnaSi _
CxirebiT da dakawvriT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
12a-b. proeqti cnobil adamianze
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi proeqtis SeqmnaSi _ informaciis moZieba, stendis momzadeba-gaformeba, TanaklaselebisTvis misi gacnoba.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
13. Semodgoma mizani: gavavarjiSoT moswavleebi cxovrebaSi nanaxi, saintereso yofiTi scenebis xatvaSi, mniSvnelovani detalebis xazgasmiT.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
12
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
14. Cveni dedaqalaqi
mizani: gavuvarjiSoT moswavleebs unari, asaxon namuSevrebSi bunebaze da masSi mimdinare movlenebze dakvirvebis Sedegebi, Sesabamisi feriT
gamosaxon dRe-Ramis sxvadasxva monakveTi, weliwadis dro da amindi.
s.g.IV.1 s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
15. Cemi sofeli
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi dekoratiuli namuSevris SeqmnaSi, Sereuli masal is gamoyenebiT (peizaJi); ganvumtkicoT sakuTari
da sxvaTa namuSevrebis Sefasebis unari.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
16. eklesia-monastrebi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sxvadasxva masaliT namuSevris SeqmnaSi da Sesasrulebeli samuSaos Tanamimdevrulobis dagegmvaSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
17/18. ornamenti, reliefi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi figuris an formis ganmeorebiT, ritmuli kompoziciis _ ornamentis SeqmnaSi; SevaswavloT reliefis
damzadeba.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
19. freskebi mizani: gavavarjiSoT moswavleebi warmosaxviTi saxeebis SeqmnaSi, sakuTari da Tanaklaselebis namuSevrebis ganxilvisas gamoyenebul
mxatvrul xerxebze saubarSi (masala, koloriti).
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
20. qarTuli samosi
mizani: gavavarjiSoT dekoratiuli namuSevris SeqmnaSi ornamentis gamoyenebiT.
s.g.IV.2 s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
21. saqarTvelos ruka
mizani: SevaswavloT moswavleebs ZiriTadi da damatebiTi ferebis SezavebiT naxevartonebis miReba da gavavarjiSoT TeTris damatebiT feris
siZlieris SecvlaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
22. zRapris gmiri
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi zRapris gmirebis xatvisas maT mimarT damokide bulebis gadmocemaSi; SeZlon Seadaron xelovnebis
sxvadasxva dargis nimuSebi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
13
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
23. CiCilaki mizani: gavavarjiSoT moswavleebi dekoratiuli namuSevris SeqmnaSi _ CiCilakis damzadeba qaRaldisgan da misi gaformeba sxvadasxva masaliT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
24. misaloci baraTi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi misaloci baraTebis damzadebaSi da imis SefasebaSi, Tu ramdenad SeZlo Canafiqris gadmocema namuSevarSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
24a. gamofena mizani: gavavarjiSoT moswavleebi Tematuri gamofenis mowyobaSi, ganvumtkicoT farTo auditoriis winaSe namuSevrebis wardgenis, kiTxvebis
dasmisa da dasmul SekiTxvebze pasuxis gacemis unari.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
24b. viqtorina mizani: gavumyaroT moswavleebs ganvlili masalis codna, gavuvarjiSoT gundurad muSaobisa da saubrisas saTanado terminologiis gamoyenebis
unari; SevaswavloT Secdomis namuSevris elementad gadaqceva.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
24g. saaxalwlo zeimi
mizani: moswavleebma monawileoba miiRon saaxalwlo zeimSi.
s.g.IV.3 dakvirveba
25. zooparki mizani: SevaswavloT moswavleebs gansxvavebuli xerxebiT sxvadasxva faqturis Seqmna.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
26. cirki mizani: gavavarjiSoT moswavleebi gadmoscen namuSevrebSi nanaxi saintereso sanaxaobebi, mniSvnelovani detalebis gadmocemiT;
kontrastuli ferebis Sexseneba.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
27-28. Tojinebis Teatri
mizani: SevaswavloT sxvadasxva masaliT Tojinebis damzadeba; gavuRrmaoT codna Teatris erT-erT saxeobaze _ Tojinebis Teatrze; gavavarjiSoT
moswavleebi saklaso Teatraluri warmodgenis mowyobasa da monawileobaSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
29. animaciuri filmebi
mizani: gamovumuSaoT unari _ Seadaros erTsa da imave Temaze Seqmnili xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebi gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT; gavacnoT moswavleebs animaciuri filmebis Seqmnis principebi.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
14
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
30. olimpiuri TamaSebi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi namuSevris SeqmnaSi sportis Temaze _ plastiliniT, mniSvnelovani detalebis asaxviT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
31. muzeumebi mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sxvadasxva masalis gamoyenebiT namuSevris SeqmnaSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
32. wyalqveSa samyaro
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi namuSevarSi sakuTari Canafiqris ideis asaxvasa da wyvilebSi sxvadasxva masaliT namuSevris SeqmnaSi.
s.g.IV.1; s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
33-34. dedis dRe
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sxvadasxva masalis gamoyenebiT dekoratiuli da gamoyenebiTi namuSevrebis SeqmnaSi, TeTris damatebiT
feris siZlieris, tonalobis SecvlaSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
35. aRdgoma mizani: gavavarjiSoT moswavleebi dekoratiuli da gamoyenebiTi namuSevrebis SeqmnaSi sxvadasxva masaliT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
36. dResaswauli qalaqSi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi gamoxaton dRe-Ramis sxvadasxva monakveTi Sesabamisi ferebiT; SeZlon Sefaseba imisa, Tu ramdenad
moaxerxes Canafiqris gadmocema namuSevarSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
37. dabadebis dRe
mizani: gavavarjiSoT simetriuli da asimetriuli namuSevrebis damzadebaSi mozaikis teqnikiT. Sesasrulebeli samuSaos Tanamimdevrobis da
drois limitis dacvaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
37a. Tavisufali Tema
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi Tavisufal Temaze sxvadasxva masalis gamoyenebiT sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi da mis wardgenaSi
auditoriis winaSe.
s.g.IV.1; s.g.IV.2 s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
37b. gamofena mizani: gavavarjiSoT moswavleebi saklaso gamofenis mowyobaSi; isaubron erTmaneTis namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
15
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
37g. eqskursia mizani: monawileoba mivaRebinoT eqskursiaSi da gavacnoT kulturuli memkvidreoba; gavavarjiSoT informaciis mopovebaSi.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 dakvirveba
37d. proeqti mizani: gavavarjiSoT moswavleebi proeqtebis momzadebasa da mis prezentaciaSi.
s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
37e. viqtorina mizani: ganvlili masalis codnis gamyareba-Semowmeba, saubrisas saTanado terminologiis gamoyenebisa da gunduri muSaobis unaris ganmtkiceba.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
38-39. xelovnebis dargebi
mizani: mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT namuSevrebis Seqmna sxvadasxva dargsa da JanrSi.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
40. ferwera mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, gamosaxon sakuTari grZnobebi, ideebi da
ganwyobilebebi Sesabamisi ferebiT.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
41-42. grafika mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, Seqmnan grafikuli namuSevari sxvadasxva tipis Strixebis, konturebisa da xazebis gamoyenebiT.
isaubron Tanaklaselebis namuSevrebSi gamoyenebul mxatvrul xerxebze.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
43. natiurmorti
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, namuSevris Seqmnisas saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebis da principebis gamoyenebaSi, Sesasrulebeli
samuSaos dagegmvaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
44. peizaJi mizani: gavavarjiSoT moswavleebi SeZlon namuSevrebSi, bunebaSi mimdinare movlenebis Sesabamisi ferebiT asaxva.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
45. zRvis peizaJi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi bunebaSi mimdinare movlenebis namuSevrebSi asaxvasa da ferebis SezavebiT sasurveli feris miRebaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
16
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
46. portreti mizani: gavavarjiSoT moswavleebi axlobeli adamianebis gamosaxvaSi da imis SefasebaSi, Tu ramdenad SeZles Canafiqris gadmocema namuSevarSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
47. yofiTi Janri
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi yofiTi scenebis xatvaSi da imis SefasebaSi, Tu ramdenad SeZles Canafiqris gadmocema namuSevarSi.
ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
48. abstraqtuli xelovneba
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi gamomsaxvelobiTi xerxebis SerCevaSi Canafiqris ukeT ganxorcielebisTvis.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
49. qandakeba mizani: gavavarjiSoT moswavleebi axlobeli adamianebis plastiliniT gamosaxvaSi da xeli SevuwyoT im mizezebis gaanalizebaSi, Tu ratom qmnian
adamianebi xelovnebis nawarmoebebs (qandakebebs).
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
50-51. arqite-qtura
mizani: gavumyaroT codna arqiteqturis Sesaxeb. monawileoba mivaRebinoT eqskursiaSi. xeli SevuwyoT istoriul-arqiteqturuli Zeglis gacnoba-
aRweraSi, am Temaze namuSevris SeqmnaSi.
s.g.IV.1 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
52. dekorati-ul-gamoyene-biTi xelovneba
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis nimuSis SeqmnaSi sxvadasxva masalis gamoyenebiT.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
53. restavra-cia
mizani: ganvumtkicoT codna restavraciis Sesaxeb da SevaswavloT dazianebuli niv Tebis aRdgena.
s.g.IV.2 s.g.IV.3; s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba,
TviTSefaseba
53a. Tavisu-fali Tema
mizani: moswavleebma CamoTvalon da gaaanalizon imis mizezebi, Tu ratom iqmneba xelovnebis nimuSebi. imsjelon xelovnebaze, rogorc gatacebasa
da profesiaze. Seqmnan namuSevari `Tavisufal Temaze~.
s.g.IV.1; s.g.IV.2 s.g.IV.4 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
53b. viqtorina.
Semajamebeli
mizani: saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis gakveTilebze miRebul codnasa da unar-CvevebSi gavarjiSeba, socialuri unar-Cvevebis ganmtkiceba.
saubrisas saTanado te r mi no logiis gamoyeneba.
s.g.IV.3 s.g.IV.5 ganmaviTarebeli Sefaseba
17
gakveTilebiSemoqmedebiToba
da praqtikakomunikacia da interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
Sefasebis forma
53g/d. gamof-enazeimi
mizani: gavavarjiSoT moswavleebi zeimisa da gamofenis mowyobaSi, skolis ezos feradi carcebiT moxatvaSi. ganvumtkicoT namuSevris farTo
auditoriis winaSe wardgenis unari.
s.g.IV.3; s.g.IV.4 ganmaviTarebeli Sefaseba
moswavleebi yoveli gakveTilis bolos avseben TviTSefasebis rubrikas. aseve xSirad afaseben Tanaklaselebis namuSevrebsac.
maswavlebeli moswavleebs afasebs ganmaviTarebeli SefasebiT.gakveTilebi: Tavisufali Tema, viqtorina, gamofena, proeqti _ Semajamebeli
gakveTilebia, romlebic fasdeba ganmaviTarebeli SefasebiT.
Tavisufali Tema _ maswavlebeli afasebs moswavleebis praqtikul unar-Cvevebs: irCeven Tu ara damoukideblad Temas, gaxda Tu ara namuSevari ufro mravalferovani siuJeturad, gamdidrda Tu ara ferTa gama, iyeneben Tu ara fons, gaumjobesda Tu ara xatvis teqnika (xazi, kompoziciis elementi da a.S.).
gamofena _ am gakveTilebze maswavlebelma unda Seafasos moswavleebis winsvla msjelobaSi, sakuTari namuSevris wardgenaSi, Tanaklaselebis namuSevrebze STabeWdilebis gamoTqmis unaris ganviTarebaSi, sxvisi namuSevris mimarT pativiscemis gamovlenaSi da a.S.
viqtorina _ viqtorinebze xdeba saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis gakveTilebze miRebuli codnis, saTanado terminologiis da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena, jgufsa da gundSi muSaobis unaris Sefaseba.
prezentacia _ am gakveTilebze fasdeba, ramdenad SeZles moswavleebma konkretul sakiTxTan dakavSirebuli informaciis moZieba da damuSaveba, auditoriis winaSe misi wardgena da dasmul SekiTxvebze pasuxis gacema.
proeqti _ saSualebas aZlevs maswavlebels, Seafasos, ramdenad kargad SeZles moswavleebma proeqtis Temis SerCeva, dagegmva, problemis gadawyveta, proeqtis wardgenisas Sesabamisi terminologiis gamoyeneba, drois limitis dacva, TanamSromloba gundSi.
saSinao davaleba _ maswavlebels saSinao davalebis Semowmeba SeuZlia yovel gakveTilze, erTxel an garkveuli Temis dasrulebis Semdeg, sakuTari Sexedulebisamebr (es damokidebulia klasSi bavSvebis raodenobaze).
18
saxelmZRvanelos struqtura
Cven mier warmodgenili saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis meoTxe klasis saxelmZRvanelo Sedgeba maswavleblisa da moswavlis wignebisgan.
maswavleblis wignSi mocemulia:sarCevi:1. koncefcia;2. erovnuli saswavlo gegma;3. Sinaarsisa da miznebis ruka;4. saxelmZRvanelos struqtura;5. sagakveTilo Temebi;6. gakveTilis savaraudo struqtura;7. literatura;8. gakveTilebis scenari;9. danarTi a, b;10. leqsikoni;11. cnobari.
moswavlis saxelmZRvaneloSi mocemulia:• saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi.• mokle teqstebi.• SekiTxvebi.• axali informacia.• davaleba.• muSaobis etapebi.• bavSvebis namuSevrebi.
yvela gakveTilisTvis gansazRvrulia:• Tema.• mizani.• aqtivobebi.• forma.• resursi.• gakveTilis msvleloba.• SesaZlo SekiTxvebi.• mosalodneli Sedegebi (ra SemTxvevaSia mizani miRweuli).• rekomendacia.• SeniSvna.• leqsikoni.• fotoebi da reproduqciebi.
19
sagakveTilo Temebi
I. xelovneba Cven garSemo
1. ra viciT xelovnebaze
2. Cemi qalaqi (sofeli)
3. Cemi quCa
4. parkebi, skverebi
5. transporti
6. plakati, afiSa
7. maRaziis dizaini, vitrinebi
8. Zeglebi
9. Spaleri
10. xaliCa
11. WurWeli
12. Cemi oTaxi (aveji)
12a,b. proeqti cnobil adamianze.
II. Cveni samSoblo
13. Semodgoma
14. Cemi dedaqalaqi
15. Cemi sofeli
16. eklesia-monastrebi
17/18. ornamenti, reliefi
19. freskebi
20. qarTuli samosi
21. saqarTvelos ruka
22. zRapris gmiri
23. CiCilaki
24. misaloci baraTebi
24a. gamofena
24b. viqtorina
24g. saaxalwlo zeimi
III. sanaxaobebi da dResaswaulebi
25. zooparki
26. cirki
27/28. Tojinebis Teatri
29. animaciuri filmebi
30. olimpiuri TamaSebi
31. muzeumebi
32. wyalqveSa samyaro
33/34. dedis dRe
35. aRdgoma
36. dResaswauli qalaqSi
37. dabadebis dRe
37a. Tavisufali Tema
37b. gamofena
37g. eqskursia
37d. proeqti
37e. viqtorina
IV. saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba
38/39. xelovnebis dargebi
40. ferwera
41/42. grafika
43. natiurmorti
44. peizaJi
45. zRvis peizaJi
46. portreti
47. yofiTi Janri
48. abstraqtuli xelovneba
49. qandakeba
50/51. arqiteqtura
52. dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba
53. restavracia
53a. Tavisufali Tema
53b. viqtorina
53g/d. gamofena _ zeimi
20
gakveTilis savaraudo struqtura
1. Temis gacnoba (10-12 wuTi)• kiTxva-pasuxi.• saxelmZRvanelos gacnoba.• msjeloba.• mxatvruli nawarmoebis
gacnoba.• aqtivoba.
2. praqtikuli samuSaos Sesru-leba (15-20 wuTi)• samuSao adgilis momzadeba.• praqtikuli muSaoba.
3. Sesrulebuli samuSaos ganxilva (10-13 wuTi)• prezentacia.• STabeWdilebis gaziareba.• Sefaseba. TviTSefaseba.
4. gakveTilis dasruleba (5 wuTi)• samuSao adgilis dalageba.• Semdgomi gakveTilis dageg-
mva.
21
literatura
1. saqarTvelos Zveli qalaqebi, `Tbilisi~. 2002.2. saqarTvelos Zveli qalaqebi, `mcxeTa~. 2000.3. qarTuli sabWoTa enciklopedia. 1991.4. В.Беридзе,Н.Езерская,“ИскусствосоветскойГрузии”(1921-1970г.)из.сов.худ.Москва,
1975.5. RugsandCarputsfromtheCaucasus.AuroraArtPublishers.Leningrad,1984.6. `mxatvroba~ (moswavleTaTvis). bakur sulakauris gamomcemloba, 2005.7. `xelovneba~ (enciklopediuri leqsikoni moswavleTaTvis). Semdgeneli
n. maWaraSvili. gamomcemloba `meridiani~, 2005.8. `saxviTi xelovneba~ (zogadsaganmanaTleblo skolebis V da samxatvro skolebis I
klasebisTvis). neli rostomaSvili. gamomcemloba `diogene~, 2001.9. Живопись импрессионистов и постимпрессионистов – Гос. Эрмитаж, Гос. музей
изобразительных искусств им. А.С. Пушкина, Москва. Национальная художественная галерея, Вашингтон. Изд. “Аврора”, Ленинград, изд. “Хью Лотер Левин Ассошиэйтс”, Нью-Йорк, 1986.
10. elene axvlediani _ albomi. Tbilisi, 1980.11. ДавидКакабадзе–В.В.Беридзе,Д.Ш.Лебанидзе,М.Ж.Медзмариашвили,Путь
художника,М.,1989.12. ВинсентванГог–КуноМиттельштедт,Мирискусства,Берлин,1973.13. `fantastikuri qalaqi~ _ XX s. 10-20 ww. xelovneba da Tbilisis kulturuli
cxovrebis qronika, saqarTvelos da ucxoeTis kerZo koleqciebidan (CD-ROM);www.baiagallery.ge.
14. “Яучусьрисовать–акварельнымикрасками”.Изд.“Белфакс”,2006.15. “Яучусьрисовать–цветнымикарандашами”.Изд.“Белфакс”,2006.16. www.museum.ge.17. www.hermitagemuseum.org.18. http://www/museum.ru/gmii.19. www.skd-dresden.de/en/museen/kunstgewerbemuseum.html.20. www.vangogmuseum.nl.21. www.louvre.fr.22. vikipedia (Tavisufali enciklopedia): http://ka.wikipedia.org/;http://en.wikipedia.org;
http://ru.wikipedia.org/23. TheGuidetoGreatArtontheInternet(ARTCYCLOPEDIA)http://www.artcyclopedia.com/24. ВиртуальнаягалереяживописиSmallBay:http://smallbay.ru/25. OnlineArtMuseum:http://www.abcgallery.com/26. Энциклопедияискусства:http://www.artprojekt.ru/27. Имперссионизм:hhtp://www.impressionism.ru/
22
gakveTili 1
ra viciT xelovnebaze
1. piter paul rubensi,`infanta izabelas portreti~
6. pol sezani, `natiurmorti xiliT, doqiT da xilis larnakiT~
7. andrea del verokio,`daviTi~
2. fransisko goia,`gogona doqiT~
3. daviT kakabaZe, `imereTi~
4. reimsis RvTismSoblis taZari
Sen ukve gaecani xelovnebis sxvadasxva dargs, SegiZlia, na-muSevrebi Janrebis mixedviT ganasxva o, ici ZiriTadi da Sedge-nili ferebis garCeva da bevri sxva saintereso rame iswa vle sax-viTi da gamoyenebiTi xelovnebis gakveTilebze. wels am codnas ara marto gamoiyeneb, aramed gai Rrmaveb da bevr axals gaigeb.
daaTvaliere ilustraciebi.daasaxele, xelovnebis romel dargs miekuTvneba isini.
ganasxvave namuSevrebiJanrebis mixedviT
yvela am namuSevris avtorigansxvavebuli dargis xelovania.
daasaxele maTi profesiebi.
saSinao davalebakompiuterSi moiZie masala saqarTvelos
romelime qalaqze.
5. Zveli berZnuli amfora
1
10 11
Tema: ra viciT xelovnebaze.mizani: gaixsenon da imsjelon xelovnebis sxvadasxva dargis Sesaxeb, maTTan
dakavSirebul profesiebze; Seqmnan namuSevrebi Tavisufal Temaze da saubrisas gamoiyenon Sesabamisi terminebi. IV.1; IV.3; IV.4; IV.5.
aqtivobebi: kiTxva-pasuxi (ganvlili masalis ganeoreba), moswavlis saxelm-ZRva nelos gacnoba, xatva, savarjiSo `qalaqobana~, namuSevrebis wardgena, TviTSefaseba.
forma: jgufuri, individualuri.resursi: feradi fanqrebi an saRebavebi, saxatavi rveuli, moswavlis saxelmZ-
Rvanelo.gakveTilis msvleloba: 1. misalmebis Semdeg, maswavlebeli saubrobs saxv-
iT da gamoyenebiT xelovnebaze. svams SekiTxvebs xelovnebis dargebis, Janrebis Sesaxebá xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebze.æ SeekiTxeba, Tu vis romeli xelovnebis dargi ufro moswons, ratom? cdilobs, rom kiTxva-pasux-Si monawileoba miaRebinos mTel klass.æ sTxovs, gaecnon moswavlis saxelmZR-vanelos, gascen pasuxebi dasmul SekiTxvebs. daasaxelon, romeli namuSevari xelovnebis, romel Janrs miekuTvneba. saubrisas gamoiyenon Sesabamisi termi-nebi. CamoTvalon xelovnebis kidev romeli dargebi (kino, musika, literatura, Teatri) da Janrebi ician; isaubron xelovnebis dargebTan dakavSirebul profe-siebze. amiT maswavlebeli cdilobs ganvlili masalis gameorebas.
2. Semdeg sTxovs, Seqmnan namuSevari Tavisufal Temaze. imisaTvis, rom na-muSevrebi mravalferovani iyos da moswavleebic aqtiurad CaerTon muSaobaSi, sTxovs, gaixsenon da mokled gauziaron Tanaklaselebs zafxulis ganmavlobaSi nanaxi saintereso movlenebi, scenebi da asaxon es namuSevrebSi.
23
3. gakveTilis bolos moswavleebi wardgebian TavianTi namuSevrebiT av-torebis rolSi. isaubreben, Tu vin ra daxata, romel JanrSia namuSevari Ses-rulebuli, ra ferebia gamoyenebuli, aRniSnaven, visi namuSevari moewonaT, daasabuTeben mosazrebebs, saubrisas gamoiyeneben Sesabamis terminebs.
maswavlebeli maT madlobas gadauxdis Sesrulebuli samuSaosTvis. CainiS-naven saSinao davalebas.
mizani miRweulia, Tu moswavleebi gaixseneben da isaubreben xelovnebis dargebze, Janrebze da Seqmnian namuSevars Tavisufal Temaze, aseve monawileobas miiReben namuSevrebis wardgenaSi, namuSevrebze saubrisas gamoiyeneben Sesabamis terminebs.
SeniSvna: maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Semdegi gakveTilisTvis moi-tanon masala aplikaciis dasamzadeblad. Tu klasSi aris sssm moswavle, mas-wavlebelma davalebebis micemisas unda gaiTvaliswinos misi SesaZleblobebi. Seavseben TviTSefasebis rubrikas.
saxelmZRvaneloSi mocemuli reproduqciebi da fotoebi:1. piter paul rubensi, `infanta (mefis asuli) izabelas portreti~ (1620).
saxelmwifo ermitaJi, sanqt-peterburgi, ruseTi.2. fransisko goia, `gogona doqiT~. saxviTi xelovnebis muzeumi, budapeSti,
ungreTi.
kargad
advili (yviTeli)
kmayofili
cudad
Zneli(lurji)
ukmayofilo
damakmayofileblad
arc ise advili(cisferi)
arc ise kmayofili
1. rogor Seasrule davaleba?
2. Zneli iyo Tu ara es gakveTili?
3. kmayofili xar am gakveTiliT?
4. ra gaige axali am gakveTilze?
24
3. daviT kakabaZe, `imereTi~ (1946).4. reimsis RvTismSoblis taZari /CathedraleNotre-DamedeReims/(XIII sau-
kune), qalaqi reimsi, safrangeTi.5. Zveli berZnuli amfora (Zv.w. VI s.). benakis muzeumi, aTeni, saberZneTi. 6. pol sezani, `natiurmorti xiliT, doqiT da xilis larnakiT~ (1892-94).
barnsis fondi, linkolnis universiteti, filadelfia, aSS.7. andrea del verokio (1435-1488), italieli fermweri da moqandake. `da-
viTi~ (brinjao). erovnuli muzeumi (palacio barjelo), florencia, italia.
gakveTili 2
yvela qalaqs Tavisi gansakuTrebuli xibli aqvs. qalaqis sa xes qmnian saxlebi, quCebi, xidebi, skverebi. qalaqebi izrde ba, icvle-ba, Sendeba axa li, Tanamedrove nagebobebi. aseve mniSv nelovania SenarCundes Zveli istoriuli ubnebi, raTa ar da i kargos qala-qis Tavisebureba da ganumeorebloba. swo red am i s Tvis tardeba sarestavracio samuSa oebi.
daimaxsovre!restavracia
laTinuri sityvaada niSnavs aRdgenas.
saSinao davalebaSin dabrunebisas, daakvirdi Sens qalaqs (sofels),
axali TvaliT Sexede mas, iqneb raime iseTiaRmoaCino, risTvisac aqamde yuradReba ar migiqcevia
da Semdeg saxlSi Seecade daxato igi.
gaiTvaliswine!wina planze
ganlagebuli sagnebi ufro didi unda iyos, ukana da Sua planze _
ufro patara.
1. Sanz-elize (elises mindvrebi), parizi, safrangeTi (foto)
5. rafaela spensi, `niu-iorki~
6. klod mone, `bavolis quCa~
8. detalebi 9. aplikacia (nimuSi)
7. riCard boningtoni, `wm. anastasias quCa veronaSi~
2. riCard boningtoni, `doJebis sasaxle~
3. paul fon frankeni, `TbilisiXIX s-is Sua wlebSi~
4. bernardo beloto, `axali savaWro moedani drezdenSi~
Cemi qalaqi (sofeli)2
12 13
Tema: Cemi qalaqi (sofeli).mizani: ganvumtkicoT moswavleebs SearCios da ganalagos sxvadasxva zomis
gamosa xulebebi wina da ukana planis gadmosacemad; gunduri samuSaos Sesru-lebisas gada wyvetilebis miReba da funqciebis gadanawileba. IV.1; IV.2; IV.3; IV.4.
aqtivobebi: saubari, literaturuli da musikaluri nawarmoebis Sesrule-ba, ilustraciebis daTvaliereba, saxelmZRvaneloze muSaoba, msjeloba, namu-Sevrebis Seqmna, wardgena, Sefaseba.
forma: gunduri.resursi: feradi furclebi, formati, webo, makrateli.gakveTilis msvleloba: 1. gakveTili iwyeba saSinao davalebis SemowmebiT.
moswavleebi isaubreben moZiebul masalaze da imaze, Tu ra gaiges axali da saintereso. Semdeg maswavlebeli eubneba, rom dRevandeli gakveTilis Temaa `Cemi qalaqi~. maswavlebeli sTxovs moswavleebs gaixsenon simRerebi da le-
25
qsebi saqarTvelos sxvadasxva qalaqze (`Tbilisi~, `baTumi~, `quTaisi~), Semdeg daaTvalieron saxelmZRvaneloSi mocemuli ilustraciebi. gaecnon teqsts, is-aubron, Tu ra msgavseba da gansxvavebaa maT Soris, romel dargs miekuTvnebian (foto, ferweruli namuSevari, aplikacia). ekiTxeba: ra masala gamoiyeneba ap-likaciebis dasamzadeblad? auxsnis perspeqtivis elementebs da maT gamoyenebas namuSevarSi (wina, ukana da Sua plani).
2. maswavlebeli klass dayofs gundebad da SesTavazebs, Seqmnan aplikacia qa-laqis (soflis) Temaze. etyvis, rom namuSevrebi ufro saintereso iqneba, Tu maT sxvadasxva detals davumatebT, gavalamazebT quCebs lampionebiT, skverebiT, nargavebiT.
3. gundi airCevs liders, SeTanxmdebian, Tu vin ra detals gamoWris, sad ga-nalagebs da amgvarad Seqmnian namuSevars. namuSevris waradgens jgufis lideri. Tanaklaselebi msjeloben namuSevrebze _ aRniSnaven, Tu ra moewonaT da xom ar aris daSvebuli Secdoma perspeqtivis elementebis gamoyenebisas; aRniSnaven, Tu romeli jgufis namuSevari moewonaT gansakuTrebiT, ecdebian daasabuTon arCevani (msjelobisas moswavleebi usmenen erTmaneTs, ar awyvetineben saubars). maswavlebeli afasebs gundebis namuSevrebs ganmaviTarebeli SefasebiT. gakveTi-lis bolos Seasruleben savarjiSos. maswavlebeli daasaxelebs romelime asos, gundebi Seecdebian, rac SeiZleba meti qalaqi gaixsenon am asoze.
4. gakveTilis bolos maswavlebeli sTxovs CainiSnon saSinao davaleba.moswavleebi daalageben saklaso oTaxs.mizani miRweulia, Tu moswavleebi gundurad Seasruleben namuSevars `Cemi
qalaqi~, daamzadeben aplikaciebs perspeqtivis elementebis gaTvaliswinebiT da jgufis liderebi waradgenen maT.
SeniSvna: sTxovs, Semdegi gakveTilisTvis moitanon saxatavi masala.leqsikoni:restavracia (laT. restauratio) _ restavrireba _ JamTa viTarebaSi dazianeb-
uli arqiteqturuli Zeglis, xelovnebis nawarmoebis, arqeologiuri nivTebisa da sxv. aRdgena pirvandeli saxiT.
Sanz-elize (elises mindvrebi) /les Champs-Elysees/ _ parizis yvelaze didi da cnobili gamziri. saxelwodeba momdinareobs berZnuli miTologiidan, rom-lis mixedviT saiqioSi mdebareobs elises mindvrebi, sadac saTno sulebi binad-roben.
elises mindvrebi (berZn. Hλύσιον πεδίον _ veli mosvlisa, mobrZanebisa), eliziumi (laT. Elysium) _ Zvel berZnul miTologiaSi RmerTebis rCeul gmirTa maradiuli samyofeli.
hiperrealizmi, an fotorealizmi _ mxatvruli mimdinareoba, ferwerasa da qandakeba Si, romelsac safuZvlad udevs sinamdvilis fotografiuli (zedmiw-evniT zusti) asaxva.
saxelmZRvaneloSi mocemuli reproduqciebi da fotoebi:1. Sanz-elize (elises mindvrebi), parizi, safrangeTi.2. riCard parks boningtoni (1802-1828), ingliseli mxatvari. `doJebis sa-
saxle~ (1827). uolesis koleqcia /kerZo muzeumi/, londoni, didi britaneTi.3. paul fon frankeni. `Tbilisi XIXs-is Sua wlebSi~. germaneli mxatvari
(1818-1884).4. bernardo beloto (1720/21-1780), italieli mxatvari. `axali savaWro
moedani drezdenSi~ (1747-55). saxelmwifo ermitaJi, sanqt-peterburgi, ruseTi.
26
5. rafaela spensi (1978), Tanamedrove ingliseli mxatvari, hiperrealizmis warmomadgeneli. `niu-iorki~.
6. klod mone, `bavolis quCa honfleurSi~ (1864). xelovnebis muzeumi, bos-toni, aSS.
7. riCard parks boningtoni, `wm. anastasias quCa veronaSi~ (1826). viqto-riasa da albertis muzeumi, londoni, didi britaneTi.
8. detalebi.9. aplikacia (nimuSi).
gakveTili 3
quCebi
quCebma ar ician martooba,quCebi megobroben mgzavrebs,mgzavrebi midian da quCebi itovebensaqmeebs, saxelebs, gvarebs...
moris focxiSvili
daimaxsovre!sivrcis
gamosaxatad wina plani ufro muqiferebiT
ixateba, ukana plani ki _SedarebiT
Ria tonebiT.
daakvirdi da aRwere namuSevrebi. Seadare erTmaneTswina da ukana planze gamosaxuli sagnebi,
rogori ferebiTaa isini daxatuli?ra JanrSia es namuSevrebi Sesrulebuli?
1. moris utrilo, `norvinis quCa~
3. klod mone, `kapucinebis moedani~4. elene axvlediani,
`parizis kuTxe~
2. gogi ToTibaZe,`Zveli meCeTi TbilisSi~
5. alber marke,`sen miSelis xidi parizSi~
8. boris fogeli, `Tbilisi.surp-niSnis quCis kuTxe~
9. kamil pisaro,`operisken mimavali gza parizSi~
6, 7. fragmentebi
6.
7.
daasaxele Seni quCis saxelwodeba. xom ar ici,ratom daarqves mas es saxeli?
saSinao davalebadaxate zRapruli qalaqis quCa.
Cemi quCa3
14 15
Tema: Cemi quCa.mizani: SevaswavloT moswavleebs sivrcis gamosaxatavad gamoiyenon sx-
vadasxva feri (wina plani _ muqi, ukana _ Ria); gavavarjiSoT sakuTar da sxvis namuSevarSi gamoyenebuli mxatvruli xerxebis Sesaxeb msjelobaSi. IV.1; IV.3; IV.4; IV.5.
aqtivobebi: saubari, saxelmZRvaneloze muSaoba, namuSevris Seqmna, namu-Sevrebze msje loba, STabeWdilebebis gaziareba, TviTSefaseba.
forma: individualuri.resursi: feradi fanqrebi, pasteli an saRebavebi, saxatavi rveuli, moswavlis
saxelmZRvanelo.gakveTilis msvleloba: 1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, warmosaxviT
`imogzauron~ sakuTari qalaqis (soflis) quCebSi; daasaxelon is nagebobebi, saxlebi, maRaziebi, skverebi, Zeglebi, romlebic gzaze ̀ SexvdebaT~. aRweron is Senoba, saxli, romelic gansakuTrebiT moswonT. moswavleebi aRweren quCebs. amiT vaxdenT iseTi unarebis gavarjiSebas, rogoricaa mexsiereba, yuradReba
Top Related