8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
1/40
GLADYO 1
GLADYO
TALYAN GZL RGTLENMES
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
2/40
GLADYO 2
Polis Akademisi Aratrma Merkezleri Bakanl bnyesinde bulunan
UTSAM, terrizm ve snraan sularla mcadele konusunda bilimsel
aratrmalar ve analizler yaparak zm nerileri retmeyi;
Ulusal ve uluslararas alanda kamu, zel sektr, sivil toplum kurulular,
niversiteler ve bilimsel faaliyetlerde bulunan birimlerden oluan
gvenlik aktrleri arasnda gvenlik sinerjisinin oluturulmas ve gven
toplumunun inasna katkda bulunmay hedeflemektedir.
UTSAM RAPOR NO : 6
RAPOR EDTR : Do. Dr. hsan BAL
RAPOR HAZIRLAYANLAR : Do. Dr. Sleyman ZEREN
Dr. Hseyin CNOLU
Dr. Ouzhan BAIBYK
Dr. Ouzhan mer DEMR
Dr. M. Alper SZER
RAPOR TARH : 12.02.2009
Polis Akademisi Bakanl
Uluslararas Terrizm ve Snraan Sular Aratrma Merkezi
Anttepe/ANKARA 06580
Tel: (312) 412 5290-95 Fax: (312) 412 1283
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
3/40
GLADYO 3
NDEKLER
GR ............................................................................................................... 4
TALYADA 2. DNYA SAVAI ve POLTK DURUM............................................. 5
GLADYO NEDR? .............................................................................................. 9
GLADYONUN HEDEFLERNELERDR? ............................................................. 12
GLADYONUN DEOLOJS VE YAPILANMASI.................................................... 14
GLADYONUN FNANSMANI ........................................................................... 19
GLADYONUNEYLEMLER............................................................................... 21
GLADYOYA YNELK SORUTURMA SREC .................................................. 26
KAMUOYUNUN GLADYOYA BAKII................................................................ 31
GLADYO SORUTURMASINDA NEML KLER .............................................. 33
GLADYONUN KURULU VE EYLEM KRONOLOJS ........................................... 36
SONU .......................................................................................................... 39
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
4/40
GLADYO 4
GR
2. Dnya Sava sonras Varova Pakt lkelerince komnist bir igalin nne gemek
ve komnizmin Avrupa Devletlerine yaylmasn engellemek amacyla Amerikan ve
ngiliz gizli servislerince NATO yesi lkelerde cephe-gerisi gizli faaliyetler planlanm
ve birok lkede faaliyete gemitir.
Avrupa lkelerinde farkl isimler faaliyet gsteren bu almalar Fransada
Rzgrlarn Gl (Rose des Vents), Danimarkada Absalon (Ortaada yaam bir
din adamndan esinlenilmi), spanyada GAL (Anti-Terr zgrlk rgt),
Almanyada Sword (Kl) veya Anti-Komnist Saldr Birlii, Yunanistanda Koyun
Postu (Sheepskin), Avusturyada Schwert, Belikada SDR-8 olarak bilinen
rgtlenmelerin varln bu lkelerden baka, Hollanda, Lksemburg, Norve,
Portekiz, svire ve sve de kabul etmitir.1
talyada ilk olarak 1950li yllarn balarnda kurulan bu gizli yaplanma 1956 ylnda
resmen Gladyo Operasyonu adyla faaliyete gemitir. nceleri daha ok komnist
szmalar nlemek amac gtmekte ise de 1960 ile 1980 yllar arasnda, talyan
siyasal hareketlenmesinde komnist veya sosyalist partilerin nn almak ve sol
hareketin kredisini kamuoyu nezdinde drmek amacna ynelik faaliyetler
yrtmtr. Bu amalarla zellikle ar sa taeron terr rgtlerine yaptrlan
bombalama ve suikastler, sol terr rgtlerinin faaliyetleri olarak kamuoyuna lanse
edilmitir. Bu suretle lke iinde srekli bir gerilim havas oluturarak askeri ve silahl
nlemlere meruiyet kazandrlmas salanmtr.
Bu almann amac; Gladyo rgtlenmesinin hedefleri, yaplanmas, finans
kaynaklar, eylemleri, soruturma sreci ve bu srete dnemin hkmet,
parlamento, medya, kamuoyunun davaya bak alar hakknda ayrntl bilgi
sunmaktr.
1The Economist (12/15/1990). The sword's other edge., Vol. 317, Issue 7685
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
5/40
GLADYO 5
TALYADA 2. DNYA SAVAI ve POLTK DURUM
talyadaki Gladyo yaplanmasnn kuruluunu ve geliimini anlamak iin talyann
kinci Dnya Sava sonras politik atmosferini anlamak nemlidir. talyada 2. Dnya
Sava srasnda ve sonrasnda duyulan en nemli politik ve gvenlik kaygsn,
komnizm ve komnistlerin talyaya hakim olmas olmutur. Komnizmin yaylmas
tehlikesi sadece talya deil, o dnem Avrupada bulunan birok devlet iin de geerli
olan ve gerek Amerika Birleik Devletleri gerekse ngiltere tarafndan bertaraf
edilmeye allm bir sorun olmutur.
talyan Komnist Partisi ve talyan Sosyalist Partisi, 1946 seimleri sonrasnda
Hristiyan Demokrat Parti hkmetinde kabinede yer bulabilmitir. Bu durum,
talyadaki komnizm tehdidi alglamas anlamnda ilk bariz gsterge olmutur. 1947
ylnda ABDye davet edilen Babakan De Gasperi, seyahatinin dnn takip eden
nc gnde kabineyi datarak solcu bakanlarn aznlkta kald bir hkmet
kurmutur. Buna ramen, ABD talyayayaplmas planlanan yardm dondurduunu
aklamtr. Bundan birka ay sonra Babakan Yardmcs Lombardo, Washingtona
bir gezi yapm, bu ziyareti yapt esnada Babakan De Gasperi kabineyi tekrar
datarak solcularn olmad bir hkmet kurmutur. Bu gelimeyi takip eden
aylarda daha nce dondurulduu duyurulan yardm talyaya ulam ve ayrca
talyann 1 milyar dolarlk d borcu silinmitir.2
Komnizm tehdidinin Avrupa lkelerinde hkmetleri zora sokaca hesabyla, ABD
Bakan Truman tarafndan kurulan Ulusal Gvenlik Konseyinin direktifi ile silahl
kuvvetlerin seimle de olsa ibana geecek veya hkmete girecek olan komnist
partilere kar mttefik devletlere destek olmas, bu amala NATO ve Anglo-
Amerikan istihbarat servisleri araclyla bu lkelerde cephe gerisi faaliyetler
yrtlmesikararlatrlmtr.3
2Douglas, Allen (2005). Italy's Black Prince: Terror War Against the Nation-State, Executive
Intelligence Review, February,3A.g.e.s.3
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
6/40
GLADYO 6
Bu zaman zarfnda talyan Komnist ve SosyalistPartileri birleerek Popler Demokratik Cepheyi (FDP)
kurmu ve 1948 seimlerine birlikte girme karar almtr.
Bunun zerine, ABD makamlar ve gizli servisi talyada
ak ve rtl bir psikolojik harekat ve propaganda
faaliyetine girimitir.
Baz kaynaklarda Hollywood Tarz ya da Broadway
ovu olarak da nitelendirilen bu kampanya srasnda, komnizmin ne kadar tehlikeli
olduu ve talyan ekonomisin kme tehlikesi altnda olduu fikri yaygnlatrlm,Sovyet hayat tarzn ktleyen ve Amerikan hayat tarzn zendiren radyo
programlar yaplm, toplu mektup kampanyalar, dostluk treni turlar ve kilise
programlar dzenlenmi, 15 Nisan tarihi zgr talya gn ilan edilmitir.
Dier yandan ok eitli kaynaklardan talyan hkmeti ve kamuoyuna yardmlar
yaplmtr (rnein, 2. Dnya Sava gazilerine para yardm, ekonomik ibirlii
anlamalar, komnizm kart derneklere para yardm, Nazilerce el kona talyan
rezervindeki altnlarn bedeli olarak 31 milyon dolar, savaa katlan askerlere 4.3
miyon dolar maa yardm gibi). Bu kampanyalar srerken Amerikan yetkililerinden
de Eer komnistler kazanrsa ABDden bundan sonra yardm istenmesinin sz
konusu bile olamayaca ynnde uyarlargelmitir.4
Bu almalar saclar lehine sonu vermi ve 18 Nisan 1948 seimlerinden Hristiyan
Demokrat Parti %48 oy alarak ilk parti olmu, Popler Demokratik Cephe ise % 31 oy
alarak ikinci srada yer almtr. Bylece 1994 Haziranndan 1947 Mays dnemine
kadar hkmette yer alm olan sosyalistler bu seimin ardndan kabinede yer
bulamamtr.
4Douglas, Allen (2005). s. 17-25
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
7/40
GLADYO 7
Gladyonun Kuruluu ve Soruturulmas Arasndaki Dnemde Sol ve Sa Partilerin
Aldklar Oy Oranlar5
talyann i politikadaki seyri bu ekilde devam etmekte iken, talyan devleti
komnist hareketleri ve szmalar engellemek amacyla talyann kuzeydou blgesi
ve zellikle talya ve Yugoslavya arasnda anlamazla neden olan Venezia Giulia
blgesinde, anti-komnist faaliyetler yrtmtr.
O dnemde talyan partizanlar blgede Yugoslav
hkimiyetini krmak ve engellemek iin gizli bir
rgtlenmeye giderek yaklak 1.200 kiilik bir grup
kurmu, 1946 ylnda Osoppo olarak isimlendirilen
grup bizzat ordu tarafndan ynetilmeye
balanmtr. lerleyen yllarda bu grup,
glendirilmi, 1950 ylnda paramiliter bir yapya
brnerek toplamda 6.500 kiiyi rgtleyebilecek
hale gelmitir. Yapnn ad daha sonra O kod ad
ile devam ettirilmi ve 1956 ylna kadar aktif
kalmtr.6
5(*) 1948 ylnda sosyalist ve komnist parti seime birlikte girmitir. Komnist partinin oy
oranlarnn en ok artt dnemlerde 1972-76 dnemi- bombalama eylemler ve suikastlerartmtr.
6
Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, TheJournal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, 955-980.
0
10
20
30
40
50
60
Komnist Parti
Sosyalist Parti
Hristiyan Demokrat
Parti
http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Image:Italy-Regions-Friuli_Venezia-Giulia-220px.png8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
8/40
GLADYO 8
talyann kuzeydousunda konulandrlan bu rgtlenme aktif durumda iken,
lkede baka gizli yaplanmalara da gidilmitir.Bunlardan en belirgin olan 2. Dnya
Sava srasnda Komnistlere kar faist talyan ordusunda zel grev stlenen X -
Mas adl rgttr. Kaynaklar, CIAin bu rgtle 1945 ylnda yakndan ilgilendiini
aktarmaktadr. CIA, onlarn nasl alt, komnist gruplar arasna nasl szdklar,
taktiklerin ve anti-gerilla operasyonlarnn nasl yapld konusunda X-Mas
yelerinden destek istemitir. lerleyen yllarda X-Mas yeleri Amerikada eitli
birifingler vermilerdir.7
rgtn lideri olan faist Burghose, sava srasnda Nazilerle ibirlii yapmaktan
dolay 12 yl ceza alm olmasna ramen 1946 ylnda iki yl hapis cezasn ektikten
sonra serbest braklmtr. Kendisi daha sonra talyan Sosyal Hareketi (MSI)nin
bana gemitir. MSI, ounluu ulusal ve uluslar aras faistlerin yer ald bir parti
olarak ne kmtr. Burghosenin evrensel faizm plan tm Avrupann ulus
devletlerden kurulmas ve ancak NATO etrafnda Avrupa birlemesini
ngrmekteydi.
Bu almalarn yrtld 1944-45 yllarnda Anglo-American istihbarat servisleri
talyan gizli servisi ile talyan askeri polisini -Carabinieri- kurulmasna yardmc
olmutur.8
Ayn tarihlerde ngiliz servisi araclyla, monaristler, aristokratlar veMussolini taraftarlarnn yer ald P2 mason locas kurulmutur. Allen Douglas, 1945
tarihli bir rapora dayanarak P2 locasnn ngiliz makamlarnn istei, politik ve
ekonomik desteiyle kurulduunu iddia etmektedir.9
zellikle 1956 ve 1957de talyan Devlet kadrolarna hakim olan Amerikanc
yaklam, baka komnist dalgalarn lkeyi etkilememesini salayacak kalc bir yap
oturtmaya almtr.10 Varova Pakt lkeleri tarafndan Avrupa lkelerine
ynelecek herhangi bir mdahale veya igal hareketine kar NATO yesi lkelerin bir
araya gelmesi ile oluturulan Cephe Gerisi A, ngiliz ve Amerikan istihbaratrgtlerinin nclndeuzun yllar boyunca planlanm ve ynetilmitir.
7Douglas, Allen (2005). s. 4
8 Douglas, Allen (2005). s. 5
9
A.g.e. s. 610 Leopoldo, Nuti (2007). s. 969
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
9/40
GLADYO 9
GLADYO NEDR?
talyanca klanlamna gelen Gladyo, kinci Dnya Savandan sonra Varova Pakt
lkelerinin Bat Avrupa lkelerine olas saldrlar karsnda gelitirilen gizli ordularn
talya ayann addr. Gladyo ordularnn genel ad ise Gladyo Operasyonudur.
1947de Ulusal Gvenlik Yasas ile kurulan CIAin ilk bakan Allen Dullesin Gladyo
Operasyonunun ilk mimar olduu iddia edilmektedir. Gladyo 1948de, NATO
kurulmadan Mttefik lkeler arasnda oluturulan Bat Birliinin Gizli Komitesi
(Clandestine Committee of the Western Union - CCWU) bnyesinde gelitirilmeye
balanmtr. 1949da NATO kurulmu ve CCWU, NATO
ile ortak hareket etmeye balamtr. 1951de tamamen
NATOya entegre edilerek Gizli Planlama Komitesi
(Clandestine Planning Committee - CPC) ad verilen bir
daireye dntrlmtr. CPC, Fransada bulunan
Avrupa Mttefikler Yksek Merkezi (Supreme
Headquarters Allied Powers Europe - SHAPE) tarafndan
kumanda edilen bir yapdr. Aratrmac Gansere11
gre, CPCye paralel olarak, Mttefik Gizli Komitesi
(Allied Clandestine Committee - ACC) diye bir birim
daha kurulmutur. 1957de kurulan ACC, NATOnun
Mttefikler Yksek Avrupa Komutanna (Supreme
Allied Commander in Europe - SACEUR) bal olarak faaliyetlerini yrtmtr.12
ACCnin grevi, Gladyo ebekelerinin ynetmeliklerini hazrlamak ve gizli
faaliyetlerini yrtebilme kapasitelerini arttrmaktr. Bu amala, Amerika ve
ngilterede sler kurulmutur. Almanya, Belika, Danimarka, Fransa, spanya, talya,
Hollanda, Lksemburg, Norve, Portekiz, Yunanistan ve Trkiyede de Gladyo tipi
yaplanmalarn ebekeleme faaliyetlerinde ACC etkili olmutur. Stratejik planlama ii
ABD ve ngilterede yaplan bu gizli ordularn gelimesinde ngiliz SIS ve MI6 ile
Amerikan CIA istihbarat rgtlerinin byk etkisinin olduu ve mali kaynak
salaycsnn da CIA olduu iddia edilmektedir.
11Ganser, Daniele (2004). Natos Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in Western
Europe. Routledge12 William Scobie, Observer, 18/11/90
http://tr.wikipedia.org/wiki/Resim:Gladio.jpg8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
10/40
GLADYO 10
talyada Gladyonun kurulmas ncesinde zellikle ngiliz stihbarat servisi ile ibirlii
yaparak herhangi bir dman igaline kar istihbarat ve operasyonel yaplanmaya
gitmeyi ilk defa teklif eden
dnemin Askeri stihbarat (SIFAR)
Bakan General Umberto Broccoli
olmutur. Umberto, yedi askeri
personelinin ngiltereye giderek
zel eitimden geirilmesini ve bu
kiilerin kurulacak gizli bir
yaplanmada grev almasn
dnemin Savunma Bakan Paolo
Emilio Tavianiyeteklif etmitir.
Birka yl aradan sonra Hava Kuvvetleri Albay Felice
Santininin genel koordinatrlnde istihbarat,
cephe-gerisi, propaganda, iletiim, ifreli yazma ve
ka adlar altnda toplam 6 birimden oluan bir
yaplanma onaylanmtr. Bu alt birimden sorumlu
olanlara kendi yerel ajanlarn ie alma yetkisi
tannmtr. Yapnn 1953 ylnda operasyonel hale
gelmesi planlanmtr.13
Bu almalar 1956 ylna kadar srm ve SIFAR
Bakan General Giovanni De Lorenzonun onayyla
yabanc istihbarat birimi altnda bir eitim birimi kurulmasna karar verilmitir. 1
Ekim 1956da ad Gladyo olacak birimin resmi kuruluu gereklemitir.
13
Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, TheJournal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, s.963.
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
11/40
GLADYO 11
Buna gre iki ana birim ve grevleri u ekilde belirlenmitir14:
Gladio ad 1956da Amerikan ve talyan gizli servislerinin yapm olduu bir
toplantda ilk defa gizli yap olarak resmi olarak kaytlara gemitir. lerleyen
zamanlarda bu yaplar geniletilmi ve 1964 - 1971 yllar arasnda NATO ve dier
mttefik devletlerdeki cephe gerisindeki gizli yaplarla ibirliini salayacak bir irtibat
birimi de kurulmutur.15
talyan Gladyosu, bugn ortaya karlm ekliyle devletin en tepesindeki
siyasetilerden tetikilere, finansrlerden televizyon yldzlarna, vatansever
askerlerden fanatik katillere varncaya kadar, farkl ve normal artlar altnda
birbiriyle balantsz olaca dnlecek ok sayda yenin oluturduu bir ebeke
olarak nitelendirilebilir.16
14A.g.e. s.965
15A.g.e. s.966
16
Sezin ney-Sinan Gken, TARAF, Gladyo Dersleri, 28-31/07/2008
Stella Alpina ve Stella Marina adl kara vedeniz gerilla birimlerinin desteklenmesinisalar
Genel Yaplanma
stihbarat, iletiim, cephe gerisi faaliyetler,ka ve propaganda faaliyetlerini koordine
eder
Daimi Sekreterya
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
12/40
GLADYO 12
GLADYONUN HEDEFLER NELERDR?
Gladyo zellikle 1960-80 arasnda talyada meydana gelen, ounluu sa-terr
gruplar tarafndan gerekletirilmi, ancak sol gruplarca ilenmi grnen-gsterilen
ve birok insann lmyle sonulanan saldrlara ve bombalamalara destek
vermitir.P2 locas ve sa grl generaller ve iadamlar sol terr rgtlerince gizlice
desteklenenbu tr eylemlerin hedefi talyan Komnist Partisinin (genelde komnizm
ve sosyalizmin) nn kesmek ve komnizm tehlikesi olumas halinde olas bir askeri
darbeye zemin hazrlamak olmutur.17
Faili Mehul Terrist Katliamlarn
Aratrma Komisyonu Bakan Senatr
Giovanni Pellegrininin talyan
Parlamentosuna sunduu bir rapora gre
Saldrlar, bombalamalar ve askeri
operasyonlar talyan devletine bal kiilerce
organize edilmi veya tevik edilmi veya
desteklenmitir; ayrca bu kiilerin ABD
istihbarat birimleriyle olan ilikisi de tespit
edilmitir.18
Gladyonun ortaya kmasna neden olan 1972 Petaeno bombalama olay
balangta Red Brigades adl sol terr rgt tarafndan stlenilmi, ancak 1984de
tekrar alan soruturmada olayn sorumlusunun aslnda sa grl terr rgt
Ordino Nuovo(Yeni Dzen) olduu ve bunun talyan gizli rgt Gladyo ile balantl
olduu anlalmtr. Olay sonrasnda polis incelemesinin yaplmad, aratrma
raporlarnn sahte olduu, sonralar bir kilise arazisine gml olarak bulunan bir
cephanelikteki malzemelerin de Petaeno bombalamasndakilerle ayn olduu ortaya
km ve olayn sol siyaseti bastrmak amacyla bizzat Gladyo tarafndan
desteklendii ortaya kmtr.19
Gladyoyu ortaya karanSavc Felice Cassona greGladyo, temel stratejisinin dna
karak gerilim stratejisi (strategy of tension) ile kaos ortam meydana getirerek
17Willan, Philip (1991). Puppetmasters: The Political Use of Terrorism in Italy. London: Constable
and Company. 375 pages
18 Italyan Senatosu Gladyo and Saldrlar Raporu (2000), Alnt: Philip Willan: US 'supported anti-
left terror in Italy'. British daily The Guardian, June 24, 200019Ganser, Daniele (2005), s.3-4
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
13/40
GLADYO 13
lkenin siyasi gidiat zerinde ciddi etkiler yapacak suikastlar ile terr saldrlar ve
darbe giriimi gibi faaliyetlerde bulunmutur.20 rnein, Gladyo 1964 ylnda De
Lorenzo nclnde baarsz bir darbe denemesi yapm, benzer bir giriim
Piazza Fontana olaylarnn hemen ardndan 1970 ylnda Tora Tora Operasyonu ad
altnda planlanmtr.21
Gladionun sakl amacnn ar iddet ieren terrist eylemler yaparak , panik ve
huzursuzluk meydana getirmek ve bu ekilde dorudan sol gruplara askeri ve silahl
mdahale yaplmasn salamak olarak zetleyen Hoffmana gre22:
Gladyonun temel odaklanmas olas bir Sovyet igalini
nlemek olsa da, faist kkenleri ve iddet ieren tarihi gznne alndnda aslnda i politikada olabilecek herhangi bir
deiimi engelleyen ve bunu terr yntemleri kullanarak
gerekletiren bir politik enstrman olagelmitir.
Gladyonun ynlendirmesi ile yaplan mdahaleler insan haklarnn ve vatandalk
haklarnn ciddi biimde zarar grmesine ve politik haklar dzenleyen baz
kampanyalarn ve yasalarn engellenmesine neden olmu, terrle mcadele yasalar
ad altnda hapse girmesine veya lkeden srgn edilmeleri ile sonulanmtr.23
1960dan 1987e kadar geen sre zarfnda Gladyo tarafndan desteklenen veyaplanlanan terrist saldrlarda toplam 491 kii lm ve 1181 kii yaralanmtr.24
20Ganser, Daniele (2005), s.12
21Willan, Philip (1991). S.91-102
22Hoffman, David (1998) Strategy of tension, Chapter 14 in, the Oklahoma City bombing and the
Politics of Terror23
A.g.e. Blm 14, s 324Willan, Philip(1991). s.15; Douglas, Allen (2005), s.17
http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Oklahoma-City-bombinghttp://www.nationmaster.com/encyclopedia/Oklahoma-City-bombing8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
14/40
GLADYO 14
GLADYONUN DEOLOJS VE YAPILANMASI
Gladyo Operasyonunun gizli ordularnn temel stratejisi;
komnist blokla herhangi bir sava durumunda ordunun
yannda paramiliter bir direni balatacak cephe gerisi (stay-
behind) bir g olarak hazr bulunmaktr. Bu amala
gerektiinde kullanmak zere topran altna silahlar
gmlm, sabotaj ve propaganda faaliyetleri planlanm ve
ka iin rotalar belirlenmitir.
Gladyo, Souk Sava srasnda kendisine talyada sol hareketleri durdurmak amacyla
bir gerilim stratejisinin uygulanmas sayesinde daha ok muhafazakar ve tepkisel
olarak sosyal ve politik bir eilim hedefi belirlemitir.25
Gladyo Operasyonu yaplanmalarnn ba katlmclar NATO yesi devletlerin
ordular ve istihbarat servisleridir. Bu yaplanmalargizli olduundan lke ierisindeki
devlet erklerinin hukuki ve demokratik denetime tabi olmamlardr. Bu
yaplanmalar, kimi lkelerde kendilerine biilen temel grevi ifa etmek iin hazr
beklerken, kimi lkelerde de kendi vatandalarna veya yakn lke vatandalarna
kar suikastlar ve terrist eylemler gibi eitli faaliyetlerde bulunmulardr.
1963 ylnda talyan ve ABD servislerince hazrlanan bir raporda be ortak hedef
zerinde anlamaya varld grlmektedir26:
1- Gladyonun faaliyetlerine terrist szmalarn nlenmesi ynnde devametmesi,
2- talyan slerinin snr tesinde de faaliyet yapacak hale gelmesi (zellikleKuzey Afrikada),
3- Ayn amala talyan eiticilerin de yurtdnda grevlendirilmesi,4- Eiticilerin yetitirilmesi,5- talyan Gladyo yesi kiilerin lke iinde propaganda faaliyetleri yrtmesi
(Bunun CIA tarafndan maddi ve ekipman ynnden desteklenmesi).
25Ganser, Daniele (2005) The Secret Side of International Relations: An approach to NATOs stay-
behind armies in Western Europe. To be published on Steton Hall Journal of Diplomacy and
International Relations, s.1226
Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, TheJournal of Strategic Studies, Vol 30 , No. 6, s.974
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
15/40
GLADYO 15
Gladyonun 1956 Ylnda Oluturulan Komnizmle Mcadele Amal Yaplanmas
talyan Gladyosunda 622 ekirdek eleman rgte dhil edilmi ve bu elemanlar
Amerikan ve ngiliz istihbarat servislerince eitilmitir. Gladyonun ekirdek yelere
bal yaklak 15.000 civarnda elemana, 139 adet yer alt silah deposuna sahip
olduu tespit edilmitir. rgt birbirinden bamsz 40 adet hcre yaplanmas
eklinde organize olmutur. Her hcrede 2 veya 3 kii bulunmas ve haberlemeleri
salayacak bir operatr bulunmas salanmtr. Hcrelerden alts istihbarat
toplamak, on tanesi cephe gerisi sabotaj, alts iletiim, alts kalar ayarlamak ve
on ikisi de propaganda iin yaplandrlmtr. Bu hcrelerden 31 tanesi 1961 yl
itibariyle aktif hale gelmitir.27
Zaman iinde Gladyonun komnizmle mcadele amacnn tesinde gerilim stratejisi
yoluyla lkede her trl muhalefete kar bir yaplanmaya gitmesi sonucunda eski
yapda deiiklikler olmutur.
27Leopoldo, Nuti (2007). s.970
Gladyo
DaimiSekreterya
stihbarat
(6 Hcre)
Cephe-Gerisi
(10 Hcre)
Propaganda
(12 Hcre)
Ka
(6 Hcre)
letiim
(6 Hcre)
GenelYaplanma
DestekUniteleri
Stella Marina(Deniz gerillas)
Stella Alpina(Kara gerillas)
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
16/40
GLADYO 16
Buna gre; ayr operasyonel yaplanmaya gidilmitir28:
1- Sper Servis: Gladyonun CIA ve NATO'ya bal gizliservislerle ilikilini salayan nitedir. Sper Servis'in
talya'daki "gerilim stratejisi"nin mimar olduu ve talyan
Askeri stihbarat Servisine bal R ofisinde kurulu olduu
iddia edilmektedir.
2- Cephe gerisi; Silahl kuvvetlere bal dzenli askeri
birliklerden olumutur.
3- Paralel A(Rete Paralele): Bu an iinde Ordine
Nuovo (Yeni Dzen) ve Avanguardia Nazionale (Ulusal
nc) gibi darbe giriimlerine katlm faist rgtler ile
NATO ile ilikisi yllar sonra tespit edilen Kzl Tugaylar
(Red Brigades) rgt yer almaktadr.
Sper Servis ile Paralel A (ynetim ile terr rgtleri) arasnda balanty kuran
yapnn Anello (Halka) adn tayan bir nite olduu, gizli servisler tarafndan
yrrle konan "gerilim stratejisinde" pek ok kirli iin "Halka" tarafndan
yrtld anlalmtr. Malum Servis olarak bilinen yap iinde i adamlar,
sanayiciler, emekli askerler, din adamlar, zel dedektiflerin de yer ald tespit
edilmitir.
28Takn, Yasemin, Yeni Aktel, 2007, Babakandan Sicilya Mafya Babalarna: Gladio Operasyonu,
161. Say
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
17/40
GLADYO 17
1960l Yllarda Yeniden Yaplandrlan Gladyonun rgtlenme emas
Savc Casson verdii bir mlakatta maaralarda, mezarlklarda veya kiliselerde
bulunan silah depolarna ilikinu yorumu yapmtr:
talya'nn askeri istihbarat servisi SSM'nin arivlerine
girdiimde, lkenin eitli yerlerinde bulunan snak
kaytlarna rastladm. Bunlarn "Snak 1", "Snak 2" gibi
adlar vard. Kaytlarda, snaklardaki patlayc ve silahlarn
dkm de mevcuttu. Snaklardaki silahlar ve patlayclar
hem dou hem de bat lkeleri kkenliydi. zellikle Trieste
yaknlarnda bulduumuz snak ok bykt Snaktaki
silahlar alnp kullanlm, sonra yerine baka tr silahlarkonulmu. Normalde her bir snan rgt iinde bir
sorumlusu vard, ama bu sorumlular hep askeri istihbarat
iindeki efe balyd.29
29Kl, Ecevit, Sabah, 28 Nisan 2008
Sper Servis
NATO ve gizli servislerle ilikikuran st yap
Halka (Anello)
Sper servis ve Parale aban kuran nite
Paralel A (Rete Paralele)
Ordine Nuovo ve Avangarda
Nazionale gibi terristrgtler
Askeri Birlikler
Eyleme hazr cephe gerisiaskerler
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
18/40
GLADYO 18
Gladyo, 1974 tarihinde P2 (Propaganda
Due) isimli mason locasbakanLicio Gelli
tarafndan ynetilmeye balanmtr.
Kabinedeki 4 bakan, btn istihbarat
eflerini, 48 milletvekilini, 160 askeri
personeli, 50 st dzeyli jandarma
personeli, 11 st dzey polis, 14 hakim, 70
sanayici ve iadam, 1 siyasi parti bakan,
belediye bakanlar, hastane mdrleri,
banka mdrleri, avukatlar, noterler,
gazeteciler ve sanatlar iinde barndran
locann bakan Gelli, talyan generaller ve
CIA yetkilileri elilikte bir araya gelerek
operasyonlar iin gerekli maddi kaynaklar salamtr.30
30William Scobie, Observer, 18/11/90
http://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Duehttp://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Duehttp://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Duehttp://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Due8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
19/40
GLADYO 19
GLADYONUN FNANSMANI
Gladyonun faaliyetlerinin finansman ilk kurulduu yllarda geni lde ABD ve ngiliz
istihbarat servislerince salanm ve daha sonraki yllarda yine geni lde CIA
tarafndan salanmaya devam etmitir. Bir aratrmaya gre, Amerika Birleik
Devletlerince Gladyo yaplanmasnn hazrl amacyla 1948-1953 yllar arasnda 4
milyar dolar harcama yaplmtr.31
1959 yl itibariyle SIFAR tarafndan hazrlanan resmi raporlara gre, Gladyo iin
harcanan miktar, donanm, kurulum ve personel giderleri de dahil olmak zere 1,5
trilyon talyan liretini gemitir. Yllk olarak yaklak 225 milyon Liret harcanan
operasyon iin CIA tarafnda yaplan katknn 1957-1967 yllar arasnda 451 milyon lireti
getii vurgulanmaktadr. 1968 ve 1972 yllar arasnda ise 62,5 milyon liret katk
saland belirtilmektedir. 32
Gladyonun kurulduu ilk 10 ylda CIAin operasyonel malzemelerin alm iin 287 milyon
liret harcad ve dier yllarda bu yardmn azalarak devam ettii de belirtilmektedir.
Gladyo Operasyonu iin ABD tarafnda yaplan tm masraflarn 1.3 milyar liret olduu
tahmin edilmektedir.33
1970-1972 yllar arasnda CIAin baz talyan politikaclar
etkilemek amacyla 10 milyon dolar para aktard iddia edilmektedir. 34
Amerikan finans kaynaklarnn talyaya akn dzenleyen P2
Mason Locasnnbakan olan ve 1970lerde Gladyonun bana
geen Gelliye gre35:
Gladyatrlere iyi para denirdi, ABD bu an salkl almas
iin ok para harcad. Amerikallarn onlara dedii para
mkemmel bir maat. ayet Gladyatrlerden birisi lrse, geride
kalanlarnailelerine iyi baklacana dair sz verilmiti
rnein, Gladyo operasyonu tarafndan kullanlan taeron rgtlerden ar sac OrdinoNuovonun lideri olan yazar Pino Rautiye dzenli olarak Romada bulunan ABD
31Douglas, Allen (2005), s.11
32Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, The
Journal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, s.97133
A.g.e. s. 97234Willan, Philip (1991). Puppetmasters: The Political Use of Terrorism in Italy. London: Constable
and Company. 375 pages35Ganser, Daniele (2004). s.75
http://aftermathnews.files.wordpress.com/2007/08/ordo_ab_chao.jpg8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
20/40
GLADYO 20
bykeliliinde alan bir basn grevlisi tarafndan deme yapld da talyan
Parlamentosu raporlarna yansmtr.36
Bu ilikiyi dorulayanlardan birisi de Eski Savunma Bakan Paulo Taviani olmutur.
Taviani, 1990 ylndaki soruturma srasnda Savc Cassona talyan gizli servisinin
Romadaki Amerikan Bykeliliindeki CIA ajanlarnca ynetildiini ve finanse
edildiini anlatmtr.37
P2 locasnn kuruluunu aratran Douglasa gre ise P2 , ngiliz makamlarnn istei,
politik ve ekonomik desteiyle kurulmu, ancak ngiliz makamlarnca kendilerine deme
yaplmas sulamasyla kar karya kalmayacak ekilde yaplandrlmtr.38
36Italyan Senatosu Gladyo and saldrlar raporu (2000), Alnt: Philip Willan: US 'supported anti-
left terror in Italy'. British daily The Guardian, June 24, 2000 37
William Scobie, Observer, 18/11/9038Douglas, Allen (2005), s.12
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
21/40
GLADYO 21
GLADYONUN EYLEMLER
Gladyonun 1956 ve 1982 yllar arasnda dzenledii, planlad, bizzat ynettii,
azmettirdii veya destekledii olaylar birbiriyle ilikileri bakmndan kategoride
deerlendirilebilir:
Aada Gladyo tarafndan planlanan veya desteklenen balca eylemler hakknda
bilgiler verilmitir:
1964 Solo Operasyonu
1964 ylnda Babakan Aldo Moro, sosyalistleri de hkmete almak amacyla bir dizi
giriimde bulunmutur. Bu giriimi engellemek isteyen Gladyo, Cumhurbakan
Antonio Segni nezdinde giriimde bulunmu ve sosyalistlerin hkmete girmeleri
halinde talyada ciddi bir ekonomik buhran olaca konusunda onu ikna etmilerdir.Bunun zerine Cumhurbakan o dnem askeri istihbarat bakan olan General
Giovanni de Lorenzoyu ararak herhangi bir olaanst durumda yakalanacak
kiilerin listesinin (sosyalistlerin) hazrlanmasn emretmitir. Balatlan ve Borghose
tarafndan desteklenen darbe giriimibaarszlkla sonulanmtr.39
39Douglas, Allen (2005), s. 15
BombalamaEylemleri
Suikastler
DarbeGiriimleri
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
22/40
GLADYO 22
12 Aralk 1969 Piazza Fontana Katliam
16 kiinin lm ve 88 kiinin yaralanmasyla
sonulanan bombalama olaynn faillerinin
komnistler olduu iddias zerine anarist
liderlerden Giuseppe Pinelli polis ikencesi
sonucu katliam stlenmek
zorunda kalmtr. General
Giandelio Maletti, yllar
sonra 1990da mahkemede
verdii ifadede bu katliamnarkasnda ABD istihbarat servisi CIAin emirleri dorultusunda derin
kontrgerilla rgtlenmesi ve sac kesimden kimseler olduunu
itiraf etmitir. Olayn faillerinin ise Franco Freda ve Giovanni
Ventura adl ar sac militanlar olduu ortaya kmtr.
Venturann askeri istihbarattan Albay Guido Giannettinni ile yakn
temasta olduu ve kendisinin Faist talyan Sosyal Hareketinin destekilerinden
olduu anlalmtr. Ayrca, bu bombalama eylemlerinin skynetim ilan edilmesini
salamak iin yapld da ne srlmtr.40
7 Aralk 1970 Golpe Borghose Darbe Giriimi (Tora Tora Operasyonu)
kinci Dnya Savanda orduya bal olarak kurulan X-Mas adl faist grubun lideri
olan Junio Valerio Borghose tarafndan nclk edildii iin bu ad alan darbe
giriimi (yaplan bu operasyona Tora Tora ad verilmitir), uluslararas terrist
Stefano Delle Chiaie ve P2 locas bakan Gelli tarafndan desteklenmi, ayrca 187
st dzeyli komutan ve yzlercefaist militan bu giriimde yer almtr.41
Darbe giriiminde, talyan Cumhurbakan Giuseppe Saragatn ldrlmesi, talyan
polis biriminin efi Angelo Vicarinin ldrlmesi, ileri ve Savunma Bakanlklar ile
talyan Televizyonu (RAI)nin ele geirilmesi, talyan Komnist Partisinin kalesi
konumunda olan Sesto San Giovanni blgesinin kontrol altna alnmas planlanmtr.
Ancak, hkmetin darbeden haberdar olmas ve Borghosenin durdurulmas
sonucunda darbe baarsz olmutur.
40http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_3953000/3953999.stm41
Douglas, Allen (2005). s. 7
http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_3953000/3953999.stmhttp://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_3953000/3953999.stmhttp://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_3953000/3953999.stm8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
23/40
GLADYO 23
Borghose hakknda Allen Douglas tarafndan
yaplan tanmlama bu anlamda ok ilgintir: Onun
kariyeri, Uluslar aras finans kaynaklar, gemiten
gelen bir aristokrat ailenin yesi olmas, Katolik
kilisenin faistleri destekleyen unsurlar, Hitler-
Mussolini dneminin nde gelen liderlerinden
olmas, Anglo-American istihbarat servisleriyle
zellikle NATO yeleriyle temas, terrizm ve arpc
suikastlerin su yzne kmasnda herhangi bir
kimseye fikir verecek ekildedir. Bunlarn hepsi
modern bir ulus devletin kurulmasna kar verilen
bir sava iin bir araya gelmi gibidir.42
Bu darbe giriimine katlan birok asker tutuklanm ve Borghose iin yakalama emri
kartlmtr. Ancak spanyaya kaan Borghose 1974 ylnda burada lmtr.
31 Mays 1972 Petaeno Bombalamas
talyann Petaeno ehrinde krsal kesimde bir arabaya yerletirilen bombann
patlamas sonucu 3 Carribinieri (jandarma) hayatn kaybetmitir. Olaydan iki gn
sonra Red Brigade (Kzl Tugaylar) adl sol rgt olay stlenmi olmasna ramen,
1984 ylnda balatlan soruturmada patlamann sorumlusunun sa grl Ordino
Nuovo ve Nouvonun sorumlusunun da Vincenzo Vinciguerra olduu ve bu kiinin
Gladyo ile temas iinde olduu anlalmtr. Vincenzo daha sonra mahkemede
itiraf olmay kabul etmi, 1970 ve 1980lerde yaplan saldrlarn ve bombalama
eylemlerinin Gladyo ile balantlarn deifre etmitir.
42Douglas, Allen (2005). s.2
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
24/40
GLADYO 24
1974Brescia Anti-faist Gsterileri
Anti-faist gsterilere tepki amacyla Brescia ehrinde dzenlenen bir mitingde
gstericilerin zerine alan ate sonucunda 8 kii lm, 102 kii de yaralanmtr.
1974Piazza della Loggia Bombalamas Italicus Express treninin bombalanmas
Roma-Mnih seferini yapan talicus isimli
bir trende patlatlan bomba sonucunda 12
kii lm, 48 kii de yaralanmtr.Olayn
Ordine Nuovo adl faist rgt tarafndan
dzenlendii ve sorumlusunun da P2 locas
yesi olan ve 1969 ve 1974 yllar arasnda
askeri istihbarat biriminin banda olan
Vito Miceli olduu anlalmtr. Devlet
aleyhine komplo hazrlamak suundan
yarglanan Miceli NATOnun cephe gerisi gizli ordularnn varln dorulamtr.
9 Mays 1978 Aldo Moronun Rehin Alnmas ve ldrlmesi
Eski Babakanlardan Aldo Moro gizli bir silahl birlik tarafndan rehin alnm, 55 gn
sonra arabasnn bagajnda l olarak bulunmutur. Aldo Moronun Komnist
Partisini de ieren bir koalisyon kurma abasnda olduu bilinmekte olup Moro`nun
karld gn, talya parlamentosunda Hristiyan Demokratlarn Komnist Parti ile
ibirliini ngren kritik bir oylama cereyan etmekteydi. Aldo Moro aleyhinde
"komnistlerle i eviren" kii propagandas yaplm, dier yandan Gladyo
marifetiyle Kzl Tugaylar`n Moro`yu karmas salanmtr.43 Aldo Moronun
ldrlmesi olay hakknda Gellinin 1976-81 dneminde sekreterliini yapm olan NaraLazzerini, Moronun ldrld gn Gellinin odasna gelen iki kiinin iin byk ksm
tamam, imdi tepkileri grelim dedikleri, Gellinin yardmcsndan kan dokmanlardan
renilmitir.44
43
Willan, Philip (09/05/2003) Moro's ghost haunts political life, the Guardian44Willan, Philip (1991). s.228
http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
25/40
GLADYO 25
1980 Bologna Katliam
Bir tren istasyonunda bir bavulun iine yerletirilen 18 kg. bombann patlamas
sonucunda 113 kii lm ve
200 kii yaralanmtr. Uzun
yllar soruturmas sren olayn
faillerinin Delfo Zorzi, Carlo
Maria Maggi, and Carlo Rognoni
olduu belirlenmi, ancak 2004ylnda dava temyizden
dnmtr.45 Eski talyan
stihbarat Servisinin ba
General Giandelio Maletti,
dava srecinde yaplan bombalama eylemlerinin talyadaki sol kesimin glenmesini
istemeyen Amerika tarafndan desteklendiini aklamtr.
1982 General Carlo Alberto Dalla Chiesann ldrlmesi
General Alberto Dalla 1982
ylnda Mafya liderleri
Salvatore Riinann
suikastilerinden Pino Greco
tarafndan arabasnda
vurularak ldrlmtr. Dalla,
Kzl Tugaylar soruturmasnn yan sra, Aldo Moro ile ilgili soruturmay yrtm veAldo Moronun Gladio mektuplarn ele geirmitir.
45 http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/2/newsid_4532000/4532091.stm
http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/2/newsid_4532000/4532091.stmhttp://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/2/newsid_4532000/4532091.stm8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
26/40
GLADYO 26
GLADYOYA YNELK SORUTURMA SREC
1972 ylnda bir talyan ky olan Petaeno da Carabinierinin (jandarma)
arabalarna yerletirilen bombann patlatlmasyla ldrlmesi sonucunda polis
kendisine gelen bir ihbar da deerlendirmeye alarak iin Kzl Tugaylar tarafndan
yapldna hkmetmi ve olayla ilgili olarak 200 komnist tutuklanmtr. Bu olay
talyada siyasi dengeleri alt st etmitir. O dnemde Amerika Vietnam savana
girdii iin tm dnyada olduu gibi talyada da Amerikan kart gsteriler
dzenlenmektedir. Bu gsteriler sivil itaatsizlik trnden iinde iddet barndrmayan
gsteriler olmakla birlikte, komnistlerin neden olduu bir patlama onlarn
kamuoyunda yalnz kalmasna ve seimlerden malup ayrlmasna neden olmutur. 46
rgt yeleri, konuya ilikin davada zaman am
nedeniyle beraat etmilerdir. 1984de Savc Felice
Casson, Petaeno davasn yeniden aarak, olayda
kullanlan patlayclarn Kzl Tugaylar rgtnce de
kullanldn gsteren raporun sahte olduunu ve
polisin olay sonrasnda delil incelemesi yapmadn
ortaya karmtr. Raporu veren Marco Morinin sac
kimliiyle tannd, kinci
Dnya Savandan sonra
komnistlerle mcadele
iin kurulmu Ordine Nuovo adl organizasyona ye
olduu tespit edilmitir. Savc yapt aratrmayla
olayda kullanlan bombalarn NATO tarafndan da
kullanlan C4 olduunu ortaya karmtr.471972 ylnn ubat aynda Trieste blgesinde blge halk
tarafndan bir liseye ait arazide bulunan silah ve cephane deposunun ortaya
karlmas, talyan stihbarat Servisince engellenmitir.
Savc Casson, Petaeno ve Trieste olaylarnn ilikili olduunu ve olayda sac Ordine
Nuovo ve Askeri stihbarat Servisi balantsnn olduunu ortaya karmtr.48
Casson bu sreci u ekilde zetlemektedir:
46Ganser, Daniele (2004). s.3
47
Hoffman, David (1998)48Ganser, Daniele (2004). s.5
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
27/40
GLADYO 27
Greve baladmda dosyann bir sonucu yoktu ve dosya
bana devredildi. Bir de, Bugne kadar bir sonu kmad,
bundan sonra da kmaz. Sen kapatrsn dosyay dediler. Ama
ben kapatmadm, dosyay yeniden atm. Olayn sol gruplarla
deil, dorudan faist gruplarla ilgili olduunu tespit ettim.
Ayrca ldrlen jandarmalarn grev yapt tekilatn st
dzey yetkililerinin de olayla balantlar vard.49
Savc Casson BBCye verdii rportajda bu saldrlarn Gladyo tipi yaplanmalarn
faaliyet gsterdii dier lkelerde de uygulanan gerilim stratejisi (strategy of
tension) kapsamnda lkeyi istikrarszlatrma politikasyla paralel olarak yapldn
vurgulamtr.50
Petaeno olaylarnn faili olarak tutuklanan itiraf
Vinciguerrann mahkemede syledikleri, yaplanma
hakknda geni bilgiler iermektedir. Mebbet hapisle
cezalandrlan Vinciguerra ifadesinde unlar
sylemitir:
Halka, masum insanlara, ocuklara, hibir politik balantsolmayan insanlara saldrmak zorundasn. Sebebi ok basit:
Onlar halk devletten daha fazla gvenlik tedbiri istemeye
zorlamalydlar. Bu tm patlamalarn ve katliamlarn
yaplmasndaki ana nedendi.
Sre bu ekilde ilerken, bir taraftan da talyan asker gizli servisinin banda olan
Amiral Fulvio Martini, eitli bahanelerle Senatonun talep ettii belgeleri teslim
etmemi, soruturmann aksamas iin zorluklar karmtr. Aratrmac
Leopoldonun resmi belgeleri incelemesinde, Gladyonun kuruluu srasndadnemin Cumhurbakan, Babakan, veBabakan Yardmcs ile Dileri Bakannn
bilgilendirildii, ancak alnan karar gerei Gladyonun varlndan parlamento dahil
hi kimsenin bilgilendirilmedii ortaya kmtr.51
Savc Casson 1990 ylnda en yksek makamlardan izin almak suretiyle, talyan Gizli
Servisinin arivlerini 1971 ylndan balayarak taramtr. Babakan tarafndan
49Kl, Ecevit (2008). talyan Gladiosu'nu zen savc: En etkili Gladio sizde. Sabah, 04/28/2008
50
Hoffman, David (1998)51Leopoldo, Nuti (2007) s. 967
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
28/40
GLADYO 28
onaylanan bu aratrmada bulduu belgelerle Savc Casson ilk defa Gladyo kod adl
Kontragerillann talyadaki varln kantlamtr. Casson ayrca belgelerde
Gladyonun NATOyla, Amerikayla, talyadaki sac terristlerle ve Avrupada dier
lkelerde faaliyet gsteren kontra-gerilla yaplarla balantlarn da tespit etmitir.52
Cassonun konuyu Meclis Komisyonuna
aktarmas zerine Komisyon, Babakan Giulio
Andreottiden aklama istemi, Andreotti de
kontra-gerilla yaplanmasn aklamak
zorunda kalm ve rgtn hala aktif
olduunu itiraf etmitir. Bu raporda rgtn
ismi defa deien talyan Askeri
stihbaratnda (srasyla SIFAR, SID ve SISMI)
CIA ile ortaklaa kurulduu, 139 ayr yerde
sakl silah depolar olduu, P2 Locas
Bakan Gelli'nin tam tepesinde yer ald bir
piramit biiminde yapland kayda
geirilmitir.53
Andreottinin aklamalar zerine, Avrupa Parlamentosu, 22 Kasm 1990 tarihindeGladyoyu konu alan bir tzk kabul etmitir. 54Tzkte, zellikle bu gizli faaliyetleri
yrten askeri servislerin terrizm ve ar sulara karm olabileceklerine referans
yaplarak, tm Avrupa Birlii yesi lkelerden gizli askeri veya yar askeri yaplarn
derhal sonlandrlmas ve bu tr yaplanmalarn tam listesinin hazrlanarak
parlamentoya bildirmesi istenmitir.
1994de talyan Meclis Komisyonu, 370
sayfalk bir rapor hazrlamtr. Bu rapor
ksa bir sre sonra basna szm, LaStampa gazetesi, rapor hakknda siyasi
kavgada alet olarak kullanlmak zere
gizli bir ordu kurulmas ve bu ordunun
yllarca perde arkasndan bir sava
yrtmesine gz yumulmas hibir
52Ganser, Daniele (2004).
53
Ganser, Daniele (2005).54 The European Parliament resolution concerning Gladio, 22 November 1990
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
29/40
GLADYO 29
mantkla aklanamazyorumunu yapmtr.
1995te sosyalist Giovanni Pelegrini bakanlnda yeni bir Senato AratrmaKomisyonu kurulmutur. Bu komisyon Haziran 2000e kadar almaya devam etmi,
bu tarihte Senatoya 326 sayfalk yeni bir rapor sunulmutur. Bu son raporda,
Gladyonun; CIA, talyan Asker Gizli Servisi ve talyan sac terristlerle birlikte, i
dmanlarakar bir sava yrtt kaydedilmitir. Komitenin hazrlad raporda
talyan tarihine damga vuran katliamlar, bombalamalar, suikastlar ve asker
operasyonlarn, talyan devletinin iindeki isimler tarafndan ve kimi zaman da
Amerikan istihbaratyla balantl baz ahslarn desteiyle veya bilgisi dahilinde
gerekletirilmitirsaptamasn yapmtr.55
talya'daki Gladyo soruturmasnda mahkemeye kadar geen hazrlk sresi yl,
dava sreci ise yedi yl srmtr. Bu srete, eski babakan ve dnemin
Cumhurbakan Francesco Cossiga, Gladyonun eskiden bir yesi olduunu, bundan
da gurur ve mutluluk duyduunu aklamtr. Bu aklama zerine, Cossigann
dokunulmazlnn kaldrlarak vatana ihanetten yarglanmas arsnda
bulunulmu, Senatoya ifade vermeyi reddeden Cossiga, 1992de dneminin
bitmesine ay kala istifa etmitir.56
Bata talya Cumhurbakan Cossigatarafndan
da ifade edildii zere aslnda souk sava
dneminde olas bir Sovyet igalini
gslemek amacyla kurulan rgtn ksa
sre iinde talyada i politikaya mdahale
aracna dnt, zellikle sol izgideki
sendikalar, toplumsal ve siyasi oluumlar,
sosyalistleri ve komnistleri filemekle megul olduu, ilerici diye nitelenebilecek
dncelere sahip olan herkesi kontrol altnda tuttuklar, kimi Katolik papazlar,Katolik cemiyetler dhil rgt tarafndan takibata alnd, ksa srede talyadaki
anayasal dzene gizlice ekil vermeye kalkan, i politikaya mdahale eden bir
rgt olduu ortaya kmtr.57
55Sezin ney-Sinan Gken, Taraf, Gladyo Dersleri, 28-31/07/200856The Economist (12/15/1990). The sword's other edge., Vol. 317, Issue 768557
The Economist (30/11/1990) Italy's axeman, Vol. 321, Issue 7735
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
30/40
GLADYO 30
Soruturmann bu denli baarl sonular olmakla birlikte, gizli ordularn
komutanlarnn hepsinin isimleri ve yaptklar operasyonlarn tarih ve ierikleri,
mali yaplanmalar tam olarak bilinmemektedir. Cassona gre durum ok fazla
deimedi. Onlar (Gladyo iin alanlar) nce de ibirlii yapmadlar, hala da olmuyorlar.
Kanunlar deiti tamam, ama insanlar ve yapda bir deiiklik olmad58
58Willan, Philip (1991). s.14
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
31/40
GLADYO 31
KAMUOYUNUN GLADYOYA BAKII
Soruturmaya talyann st dzey siyasetileri, brokratlar, medyas ve i
dnyasndan olumlu ve olumsuz tepkiler gelmitir. rnein, dnemin talya
Babakan, rgt inkr etmemekle birlikte bu rgtlenmelerin btn Avrupada
yaygn olduunuifade etmi, eski talyan Cumhurbakan ise yakalanan ete liderleri
iin Onlar kahramandr. Ceza yaftasn deil, eref madalyasn hak etmilerdir.
ifadelerini kullanmtr.59 Casson, bu aamada karlat zorluklar u ekilde
zetlemitir:
Elimizdeki bulgular nda soruturmay daha da derinletirmeyoluna gittik. Dnemin talya Babakan Giulio Andereotti ile muhtelif
yazmalarm ve yz yze grmelerim oldu. Kendisi, benim artk
ortaya karm olduum gerekle yz yze gelince, hkmet
tarafndan, benim askeri istihbarat servisi arivlerini incelemem ve
gerekli belgeleri derlemem iin bana zel izin verildi. Askeri istihbarat
servisi arivine gittiimde, orada soruturmaya yararl olabilecek pek
ok belgeye ulatm. Ne var ki arivde, hassas ve kimi karanlk
olaylara ilikin pek ok belge yok edilmi durumdayd.zellikle, ar
saa mensup olup Gladyo iin alan kiilere ilikin ahsi dosyalarntm yok edilmiti.
O srete (Cumhurbakan) Cossiga, Andreotti ve ben bata olmak
zere, aramzda sk sk iddetli polemikler de sz konusu olmutu.
Cossiga, sorgu hakimi olarak beni tmyle karsna almt. Ama yarg
olarak biz, tm bunlaraaldrmayp ii sonuna kadar gtrdk. Olaya,
o dnemde meclis bnyesinde oluturulan bir aratrma komisyonu,
ayrca yine meclis bnyesindeki gizli servisleri denetleme komisyonu
tarafndan da el atld. Sonuta, hem hukuki sre, hem de meclisaratrma komisyonu, Gladyo denilen bu gizli rgtn mevcudiyetini
ortaya kard. Meclis aratrma komisyonu raporunda, Gladyo adl
rgtn Anayasaya ters bir yaplanma olduu aka belirtildi.60
Soruturmann banda ortaya kan ilk tabloda etkili gazeteler Birka tetikinin
oluturduu bu grup mu derin devlet? yorumlar ile ortaya kartlan yapy
59The Economist (30/11/1990) Italy's axeman, Vol. 321, Issue 7735
60
Gladyoyu kerten senatr NTVye konutu. talyan Senatr Casson, Ergenekonsoruturmasndayargya byk i dtn syledi.,www.ntvmsnbc.com, 25 Nisan 2008
http://www.ntvmsnbc.com/http://www.ntvmsnbc.com/http://www.ntvmsnbc.com/8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
32/40
GLADYO 32
kmseyen yaynlar yapmlardr. Hatta P2 yesi bir gazeteci kard dergiyi
btnyle Gladyonun kullanmna amtr.
Avrupa toplumunun Gladyoya yaklam ise olduka sert olmutur. Avrupa
Parlamentosu, 1990da Gladyo yaplanmasn tartmaya balamtr. Sadece
talyada deil, tm Avrupa lkelerindeki yaplanmann deifre edilmesi ynnde
gr birlii salanmtr. Avrupa Parlamentosu ounluunun grleri ile 22 Kasm
1990da Gladyo yaplanmalarn iddetle knama karar alnmtr.
Gladyonun ba olan Cilio Gelliye ait rgt listesi, otomobilinin bagajndan kan
suikast silhlar ve deiik yerlerde zulal cephanelikler ortaya ktnda; kamuoyu ve
medyann tepkisi deimitir. Savc Casson soruturma boyunca en ok merkezsoldan ve medyadan destek grdn belirtmitir:
Merkez sol ok destekledi. nk onlara gre talya'nn
karanlk bir dnemi vard ve bu dnemde olup bitenler aa
kartlmalyd. Gemile hesaplamak gerekliydi O srete
bana medya yardmc oldu. Medyadan ok destek aldm. Basn
aka Savc Casson bu ite sonuna kadar gitmelidir diye
desteini deklare etti. O destei alnca daha da
cesaretlendim61
Kamuoyu, listede defalarca ynetime gelmi politikaclarn ve medya patronlarnn
olmasn aknlkla karlamtr. Bunun yannda, lkelerinin 'Gladyo' etkisi altnda
yaad yaklak 30 yl ierisinde en az be kez darbe giriiminde bulunulduunu
renmi ve Gladyonun yarglanmas ynnde tavr sergilemitir.
Ayn gnlerde, Komnist Parti lideri Achille Occhetto bakanlnda Romann
merkezinde bir yry dzenlenmi ve yrye katlan 400.000 civarnda insan
Gerei stiyoruz slogann kullanmlardr. Yryte baz gstericiler gladyatr
elbiseleri giymi ve hkmetin karanlk konular aydnlatmas arsnda
bulunmulardr.62
61
Kl, Ecevit, Sabah, 28 Nisan 200862 Ganser, Daniele (2005).
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
33/40
GLADYO 33
GLADYO SORUTURMASINDA NEML KLER
Savc Felice Casson: 31 yanda iken 1984 ylnda balatt soruturma ile
Gladyo oluumunun ortaya kmasna neden olan sorgu hakimidir. Yrtt
soruturma boyunca Babakan, Cumhurbakan ve medya tarafndan srekli
eletirilmitir. Ancak soruturmann sonuna kadar giderek olaylarn ortaya
kmasn salamtr.
Giulio Andreotti: Gladyoda ortaya kan en nemli figrlerden olan
Andreotti, 7 dnem babakanlk yapmtr. Andreotti, devlet kademesinin burgtten haberdar olduunu Gelmi gemi btn babakanlar rgtn
varlndan haberdar edilmitir diyerek itiraf etmitir. Andreottinin 1990
ylnda Parlamentoda komisyona sunduu 10 sayfalk gizli rapor, daha sonra
basna szm ve kamuoyunda Gladyo bilinir hale gelmitir. 1979 ylnda
politik skandallar ortaya karan bir politika dergisinin editrnn mafya
tarafndan ldrlmesi olaynn azmettiricisi olduu belirlenmi, 83 yanda
iken 24 yl hapis cezasna arptrlm, ancak 75 yandan byk olduu iin
hapiste yatmamtr.
Licio Gelli: Anti-komnist derneklerin bir araya gelerek oluturduu P2
mason locasnn bakandr. ki defa okuldan atlan ve 13 yanda okulla ilikisi
kalmayan Gelli, sonraki yllarda faist orduya katlm, 2. Dnya Savanda da
ABDye kam ve ardndan Henry Kissinger tarafndan 1969 ylnda
talyadaki komnist kart hareketleri ynetmekle grevlendirilmitir.
Gelliye 400 st dzeyli brokrat ve NATO grevlisini locaya kaydetmesi
grevi verilmitir. 1981 ylnda villasnda yaplan aramada P2 locasna kaytl
olan kiileri gsteren ve Gladyoda grevli olanlarn yer ald gizli belgeler
ortaya kmtr.63
Francesco Cossiga: talyan Cumhurbakan. Gladyonun eskiden bir yesi
olduunu, bundan da gurur ve mutluluk duyduunu aklamtr. Bu
63
Ganser, Daniele (2004). Natos Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in WesternEurope. Routledge, s.74-75
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
34/40
GLADYO 34
aklamas zerine, Cossigann dokunulmazlnn kaldrlarak vatana
ihanetten yarglanmas arsnda bulunulmu, Senatoya ifade vermeyi
reddeden Cossiga, 1992de dneminin bitmesine ay kala istifa etmek
zorunda kalmtr.
Aldo Moro: 1964 ylnda Babakan iken sosyalistlerin de hkmete katlmas
iin giriimler de yapm olan Moro, 1978 ylnda Kzl Tugaylar tarafndan
karlarak ldrlmtr. Cesedi tarihte gladyatrlerin savat Roma
stadyumlarndan birinin yanna braklm halde bulunmutur. Olayn daha
sonra Gladyo tarafndan azmettirildii anlalmtr.
Umberto Broccoli: ngiliz stihbarat servisi ile ibirlii yaparak herhangi bir
dman igaline kar istihbarat ve operasyonel yaplanmaya gitmeyi ilk defa
teklif eden dnemin Askeri stihbarat (SIFAR) Bakan, general. Umberto, 7
askeri personelin ngiltereye giderek zel eitimden geirilmesini ve bu
kiilerin kurulacak gizli bir yaplanmada grev almasn teklif etmitir.
Felice Santini: Hava Kuvvetleri Albay. Onun genel koordinatrlnde
istihbarat, cephe-gerisi, propaganda, iletiim, ifreli yazma ve ka
adlar altnda toplam 6 birimden oluan bir yaplanmaya gidilmesi
onaylanmtr.
Giovanni De Lorenzo: 1956 ylnda SIFAR (Askeri stihbarat Birimi) Bakan,
general. Onun onayyla yabanc istihbarat birimi altnda bir eitim birimi
kurulmasna karar verilmitir.
Golpe Borghose: Aristokrat bir aileden gelen Borghose, 2. Dnya Savanda
orduya bal X-Mas adl rgtte yer alm, ardndan Nazilerle ibirlii
yapmaktan dolay 12 yl ceza almtr. Buna ramen, 1946 ylnda iki yl hapis
cezasn ektikten sonra serbest braklmtr. Kendisi daha sonra talyan Sosyal
Hareketi (MSI)nin bana gemitir. 1963 ylnda Sicilyal bir P2 yesi tarafnda
kurulan Banco di Credito Commerciale e Industrialenin bana gemitir.
Borghose, Gladyo yaplanmasnn kurulmasnda aktif rol alm, defa darbe
giriiminde rol alm ve daha sonra spanyaya kamtr. 1974de orada
lmtr.
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
35/40
GLADYO 35
Giovanni Pellegrini: Faili Mehul Terrist Katliamlarn Aratrma Komisyonu
Bakan olarak grev yapmtr. Ad daha sonra Terrism Komisyonu olan
birim 1994-2001 yllar arasnda grev yapmtr. Pellegerini, P2 locas ve
Gladyo konusundaki aratrmalarn bir rapor halinde Parlamentoya
sunmutur.
Paolo Emilio Taviani: Gladyonun kurulduu dnemin Savunma Bakan.
Yaplanmay ilk defa Cumhurbakan, Babakan, Babakan Yardmcs ve
dileri Bakan ile paylaan kii.
Vincenzo Vinciguerra: Petanae olaylarnn faili, ar sac. Vinciguerra
mahkemede Gladyo yaplanmas hakknda geni bilgiler vermitir. Mahkeme
tarafnda mebbet hapisle cezalandrlmtr.
Marco Morin: 1972 bombalama olaynda sahte rapor dzenleyen uzman.
Morinin ar sac rgte mensup olduu daha sonra ortaya kmtr.
Franco Freda ve Giovanni Ventura: 1969 Piazza Fontana katliamn
gerekletiren kiiler.
Fulvio Martini: Gladyo soruturmas srasnda talyan askeri gizli servisininbanda olan amiral. eitli bahanelerle Senatonun talep ettii belgeleri
teslim etmemi, soruturmann aksamas iin zorluklar karmtr.
Giovanni Pelegrini: 1994 ylnda Senato Aratrma Komisyonunu kuran
senatr. Bu komisyon Haziran 2000e kadar almaya devam etmi, bu
tarihte Senatoya 326 sayfalk yeni bir rapor sunulmutur.
Achille Occhetto: talyan Komunist Partisinin 1990lardaki lideri. Gladyo
soruturmas srasnda Romada dzenlenen 400.000 kiilik gsteriyi
dzenleyen kii.
Vito Miceli: Italicus treninin bombalanmas olaynn sorumlusu olduu ortaya
kmve devlete kar komplo kurmak suundan yarglanmtr. Miceli, 1969-
74 yllar arasnda askeri istihbarat biriminin banda bulunmutur ve ayn
zamanda P2 locasnn yesi olduuortaya kmtr.
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
36/40
GLADYO 36
GLADYONUN KURULU VE EYLEM KRONOLOJS
1945 Amerikan ve ngiliz istihbarat servisleri talyada bir yaplanma iin sava
sonras aktif faist talyanlar P2 locas ve X-Mas rgtleri altnda bir araya
getirmeye balamtr.
1946 Sosyalist ve komnist partilerden baz milletvekilleri seim sonras
kabineye girmitir.
1947 Babakan De kabineyi feshederek sosyalistleri elimine etmi ve
dondurulan Amerikan yardmnn gelmesini salamtr.
1948 Sosyalist ve komnist partiler birleerek Popler Demokratik Cephe
adnda yeni bir partiyle seime girme karar almtr.
1948 28 Nisanda yaplan seimleri ABDnin youn psikolojik harekat ve
propagandasnn sonucunda Hristiyan Demokrat Parti %48.5 ounlukla
kazanmtr.
1955-1958 CIA, talyan stihbarat Servisini kontrol altna almtr. Eski
Savunma Bakan Paulo Taviani, 1990 ylndaki soruturma srasnda Savc
Cassona, talyan gizli Servisinin Romadaki Amerikan Bykeliliindeki CIA
ajanlarnca ynetildiini ve finanse edildiini anlatmtr.64
1956 General Giovanni de Lorenzo, Bakan Granchi Askeri stihbarat Servisi
(SIFAR) n bana getirilmitir.
1956 General Giovanni de Lorenzo, Kasm 1956da hkmetine haber
vermeden ABD ile birlikte komnizmle mcadele temelinde, Gladyo kod adl
bir plan tasla hazrlamtr. Plana gre casusluk ve sava tekniklerinde
uzman 1.000 kii eitilecek ve bunun iin Sardinyada gizli bir eitim kamp
kurulacaktr. Bu kapsamda, Kuzey talyada 139 gizli cephanelik
oluturulmutur.65
1956 Gladyo ismi ilk defa resmi olarak kaytlara geirilmitir.
64
William Scobie, Observer, 18/11/9065 Wolfgang Achtner, Sunday Independent, 11/11/90
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
37/40
GLADYO 37
1964 Gladyo, General Giovanni de Lorenzo sosyalist bir bakann grevinden
ayrlmas konusunda bask oluturmak iin Operation Solo isimli darbe
giriimini yrtmtr.
1969 talyada 16 kiinin ldrld ve 80 kiinin yaraland Piazza
Fontana katliam gerekletirilmitir. O yllarda katliamn faili olarak
komnistler gsterilmitir. General Giandelio Maletti, 1990da mahkemede
verdii ifadede bu katliamn arkasnda ABD istihbarat servisi CIAin emirleri
dorultusunda derin Kontragerilla rgtlenmesi ve sac kesimden kimseler
olduu iddiasnda bulunmutur. Ayrca, bu bombalama eylemlerinin
skynetim ilan edilmesini salamak iin yapld da ne srlmtr.
1972 Krsal kesimde jandarma tarafndan kullanlan bir arabaya yerletirilen
bomba patlam ve 3 jandarma lmtr. Patlamann sorumlusu olarak sol
kesim gsterilmesine ramen daha sonra yaplan aratrmalar sonucunda
failin sac Vincenzo Vinciguerra olduu ve bu kiinin Gladyo ile temas iinde
olduu anlalmtr.
1974 Brescia anti-faist gsterileri esnasnda yaplan bir katliamda 8 kii
lm, 102 kii de yaralanmtr.
1974 Roma-Mnih seferini yapan talicus isimli bir trende patlatlan bomba
sonucunda 12 kii lm, 48 kii de yaralanmtr.
1974 Askeri istihbarat bakan General Vito Miceli devlete kar huzur bozucu
komplolar kurmak suundan tutuklanm ve mahkeme srecinde NATOnun
Kontra-gerilla yaplanmasn ifa etmitir.
1978 Eski Babakanlardan Aldo Moro gizli bir silahl birlik tarafndan rehin
alnm, 55 gn sonra arabasnn bagajnda l olarak bulunmutur. Aldo
MoronunKomnist Partisini de ieren bir koalisyon kurma abasnda olduu
bilinmekte olup Moro`nun karld gn, talya Parlamentosunda Hristiyan
Demokratlarn Komnist Partiile ibirliini ngren kritik bir oylama cereyan
etmekteydi. Aldo Moro "komnistlerle i eviren" kii olarak propagandas
yaplm, dier yandan Gladyo marifetiyle Kzl Tugaylar`n Moro`yu karmas
salanmtr.
http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
38/40
GLADYO 38
1974-1979 talyada glge iktidar olarak faaliyet gsteren kabinedeki 4
bakan, btn istihbarat eflerini, 48 milletvekilini, 160 askeri personeli, i
adamn ve sanaty iinde barndran P2 (Propaganda Due) isimli mason
loca, Gladyo ile loca bakan Licio Gelli vastasyla irtibata gemitir. Gelli,
talyan generaller ve CIA yetkilileri elilikte bir araya gelerek operasyonlar
iin gerekli maddi kaynaklar salamtr. Aktarlan paralar soruturma
srecinde delil olarak kullanlmtr.66
1980 Bologna Tren stasyonunda 5 kiinin ld ve 200den fazla kiinin
yaralanmasna yol aan bir bombalama eylemi dzenlenmitir.
1982 General Alberto Dalla 1982 ylnda mafya liderleri Salvatore Riinann
suikastilerinden Pino Greco tarafndan arabasnda vurularak ldrlmtr.
Greconun Gladyo ile ba tespit edilmitir.
1984 Soruturma sonunda tutuklanan Vincenzo, talyan kontra-gerillas
Gladyonun yaplan cinayetlerden sorumlu olduunu itiraf etmitir.
Mahkeme Vincenzoyu ar sac bir terrist olarak mr boyu hapis
cezasyla cezalandrlmtr.
2001 Eski talyan stihbarat Servisinin ba General Giandelio Maletti, dava
srecinde yaplan bombalama eylemlerinin talyadaki sol kesimin
glenmesini istemeyen Amerika tarafndan desteklendiini aklamtr.
2004 Eski Babakan Andreotti, politik skandallar ortaya karan bir derginin
editrnn ldrlmesi olayn azmettirmekten 24 yl hapis cezasna
arptrlmtr.
66William Scobie, Observer, 18/11/90
http://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Duehttp://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Due8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
39/40
GLADYO 39
SONU
Gladyo Operasyonu olarak adlandrlan ve talyan, Amerikan ve ngiliz gizl i servislerince
planlanan ve yrtlen faaliyetlerin 1984 ylnda balatlan bir soruturma sonucunda
ortaya kmas, 1950 ile 1980 yllar arasnda talyada meydana gelen siyasal ve sosyal
olaylarn anlalmasnda nemli rol oynamtr. zellikle 1960 ile 1980 arasnda meydana
gelen bombalama, eitli saldrlar ve adam karma olaylarnn ounda Gladyo
rgtnn planlayc veya destekleyici konumda olduu soruturma srecinde
anlalmtr.
Aslnda komnizm tehlikesini yok etmekle grevli olan bu yap, sonralar asl grevininerevesinden karak talyan siyasal hareketlerini ynlendirmek ve gerilim stratejisi
kullanarak lke iinde kaos ve huzursuzluk ortam oluturmay baarm ve bu yolla anti-
demokratik birok uygulamann kolaylkla faaliyete gemesini salamtr. Bu soruturma
sonucunda ortaya kan sonular ve alnabilecek dersler u ekilde zetlenebilir:
Gladyo davas talyan demokrasisinde nemli bir ke ta olmutur.
Gladyo davasnn etkileri sadece talya ile snrl kalmam, Avrupa
Parlamentosu Gladyo benzeri oluumlarn tespiti ve sonlandrlmas iin tm
ye devletlere hitabeden bir tzkabul etmitir.
Gladyo tarafndan yrtlen faaliyetlerin Amerikan ve ngiliz gizli
servislerince eitli ynlerden desteklendii ortaya kmtr.
Gladyo yesi olduu renilen ve anti-komnist faaliyetleri ile n plana kan
bir mason locasnn Gladyodaki rol; eski politikaclar, medya temsilcileri,
iadamlar, grevli asker ve polisler ile daha birok kiinin bu locann yesi
olduunun ortaya kmas kamuoyunda infiale neden olmutur.
Daha nce sol rgtlere mal edilen bombalama ve saldr olaylarn aslnda
Gladyo tarafndan desteklenen ar sac kii ve rgtlerce yapldnn
ortaya kmas, Gladyonun anti-demokratik faaliyetlerinin kamuoyu
nezdinde daha iyi anlalmasn salamtr.
8/2/2019 GLADYO - TALYAN GZL RGTLENMES
40/40
Polis Akademisi, Aratrma Merkezleri Bakanl Anttepe/ANKARA 06580 TRKYE
Tel: + 90 312 412 5290-95 * 412 5169 * Faks: + 90 312 412 12 83
Top Related