กรอบแนวคดการประเมน
ทฤษฎ/เครองมอทางเศรษฐศาสตร
ส าหรบ
การประเมนผลกระทบจากงานวจย ดร. กมปนาท วจตรศรกมล
ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ประเดนการน าเสนอ
ภาพรวมการพจารณาโครงการวจย
แนวคดการประเมนผลกระทบ
– Benefit Hierarchy for R&D
– Impact Pathway
การประเมนผลกระทบในภาพรวม
ทฤษฎเศรษฐศาสตรและเครองมอทเกยวของกบการประเมน
– ทฤษฎผบรโภค/ผผลต
– สวนเกนทางเศรษฐกจ/การวดการเปลยนแปลง
– การประเมนความคมคาทางเศรษฐศาสตรจากงานวจย
ผลกระทบ “Impact” เปนการพจารณา
การเปลยนแปลง “Change” ทเกดข น:
IMPACTS INPUTS OUTPUTS ACTIVITIES
Mysterious
Events
Source: Templeton, 2005
แนวคดการประเมนผลกระทบ
Benefit Hierarchy for R&D
Social, Economic and
Environmental Impact
Final users’
practice change
Passing on research
outputs
Final users of the
outputs
Next user
change
Final users’
change
Next users of the
outputs
Research project
outputs
Research project
activities
Project Inputs
Farm-level impact
Next users’ reactions to
the outputs
ทมา: ดดแปลงจาก สวรรณา ประณตวตกล, 2557
Change in SEEC:
Community-
level Impact
Final users:
Adoption and practice change
Next users:
Research and
Extension Effort
Research
project: Inputs,
Activities and Outputs
เสนทางสผลกระทบ (Impact Pathways)
ทมา: ดดแปลงจาก สวรรณา ประณตวตกล, 2557
การยอมรบเทคโนโลย Technology Adoption
ทมา: สวรรณา ประณตวตกล, 2557
ระยเวลาการยอมรบเทคโนโลย Technology Adoption Lags
ทมา: สวรรณา ประณตวตกล, 2557
การประเมนผลกระทบในภาพรวม (1)
เปนวธการอยางงายส าหรบ
– ประเมนผลงานวจยทไดจดสรรงบประมาณไปแลว
– ใหขอเสนอแนะเบองตนเพอจดสรรงบประมาณการวจย
เปนวธการจดการปญหาของหนวยงาน
– โครงการจ านวนมาก
โครงการตอเนอง
โครงการใหมยงไมเหนผล
– งบประมาณและบคลากร (เวลา) จ ากด
ทมา: สวรรณา ประณตวตกล, 2557
การประเมนผลกระทบในภาพรวม (2)
เปนการหาขอมลในภาพกวางเกยวกบโครงการวจยแตละโครงการ
เปนวธใหไดมาซงขอมลเบองตนทมรายการครอบคลมประเดนตางๆทเหมอนกนในแตละโครงการ
อาศยสถตเชงพรรณนา เชน รอยละ คาเฉลย ตารางไขว ในการประเมน
องคประกอบของขอมล ม 3 สวน
– ขอมลพนฐานของโครงการวจย
– ขอมลเกยวกบทรพยากรทใชในการวจย
– ขอมลเกยวกบผลผลต และผลลพธของงานวจย
รวมทงตวบงชเบองตนถงผลกระทบของงานวจย ทมา: สวรรณา ประณตวตกล, 2557
การประเมนผลกระทบในภาพรวม (3)
ขอมลพนฐานของโครงการวจย
ขอมลทรพยากรทใชในการวจย
ขอมลผลผลต ผลลพธ และผลกระทบเบองตนจากการวจย
- จากฐานขอมลของสถาบนวจย
- จากเอกสารโครงการวจย
จากการส ารวจหรอสมภาษณนกวจย
ทมา: ดดแปลงจาก ปทมาวด ซซก, 2548
ทฤษฎเศรษฐศาสตร และ
เครองมอทเกยวของกบ การประเมนมลคาจากงานวจย
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ทฤษฎและเครองมอทางเศรษฐศาสตร
ทฤษฎทเกยวของ:
ทฤษฎผบรโภค (Consumer Theory)
ทฤษฎผผลต (Theory of the Firm)
ดลยภาพของตลาด
เครองมอทางทฤษฎ:
สวนเกนทางเศรษฐกจ
การวดการเปลยนแปลงมลคาเศรษฐกจ ทเกดจากงานวจย
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ทฤษฎผบรโภค Consumer Theory
ทฤษฎผบรโภค การอธบายพฤตกรรมการตดสนใจ (อยางมเหตผล) ของผบรโภคในการบรโภค/ซอสนคาและบรการเพอสนองตอบตอความตองการและใหไดรบความพงพอใจสงสดภายใตงบประมาณทสามารถจบจายใชสอยได
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
เสนอปสงค (Demand Curve)
เสนอปสงค Demand Curve
Y
PY
Ya Yb Yc
a
b
c
Demand for Y
PYa
PYb
PYc
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ความยดหยนของอปสงค Demand Elasticity
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ความยดหยนของอปสงคตอราคา (Own-price Elasticity of Demand: edP):
edP = % change Y / % change PY
ความยดหยนของอปสงคตอรายได (Income Elasticity of Demand: edY):
edY = % change Y / % change income
ทฤษฎผผลต Theory of the Firm
ผผลตตองการไดรบก าไรสงสดหรอตนทนต าสดจากการผลตสนคาและบรการระดบหนงภายใตเทคโนโลยทมอย
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
เสนอปทาน (Supply Curve)
Y
PY
Supply for Y
PY”
PY’
Y’ Y”
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
เสนอปทาน Supply Curve
ความยดหยนของอปทาน Supply Elasticity
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ความยดหยนของอปทานตอราคา (Elasticity of Supply: esP):
esP = % change Y / % change PY
ดลยภาพของตลาด
S D P
Y
PH
PL
P*
Y* YLS YH
D YLD YH
S
ดลยภาพ: Demand = Supply
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
สวนเกนทางเศรษฐกจ
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
สวนเกนทางเศรษฐกจ
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
สวนเกนของผบรโภค (Consumer’s Surplus: CS) ผลประโยชนสทธ หรอ utility ทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคา
และบรการทมราคา ณ ระดบหนง หรอ ความเตมใจจายของผบรโภคในแตละหนวยของการบรโภคสนคาและบรการ (พนทใตเสน Demand)
สวนเกนของผผลต (Producer’s Surplus: PS) ผลตอบแทนสทธทเกดขนกบผผลต (พนทใตเสน Supply)
สวนเกนของทางเศรษฐกจ (Economic Surplus) ผลรวมของสวนเกนของผบรโภคและสวนเกนของผผลต
สวนเกนของผบรโภค
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ราคาตอหนวย (P)
P1
Q1 0 ปรมาณสนคา/บรการ (Q)
B
A
C.S.
Demand Curve
C
• ผลประโยชนสทธทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาหรอบรการ • ตนทนของผบรโภค คอ มลคาของสนคา/บรการ ทผบรโภคท าการจายเงนไป • ระดบราคาและปรมาณสนคา/บรการทผบรโภค พงพอใจในการบรโภค บงบอกถงระดบความยนด ทจะจายของผบรโภค • ผลตอบแทนทผบรโภคจะไดรบนอกเหนอจาก ตวสนคาหรอบรการแลว ผบรโภคยงไดรบ ความพงพอใจจาการบรโภคสนคา/บรการนนๆ
สวนเกนของผผลต
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
• ผลประโยชนสทธหรอก าไรทผผลตไดรบจากการ
จ าหนายสนคาหรอบรการ • รายได - ตนทนการผลต
Q1 ปรมาณสนคา/บรการ (Q)
ราคาตอหนวย (P)
P1
0 M
B
P.S.
Supply Curve
ผลกระทบเกยวกบความปลอดภยของอาหาร ตอสงคม (3)
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
สวนเกนทางเศรษฐกจ (Economic Surplus)
• ผลรวมของสวนเกนผบรโภคและสวนเกนผผลต
ราคาตอหนวย (P)
P1
Q1 0 ปรมาณสนคา/บรการ
(Q)
M
B
Supply Curve
Demand Curve
A
การวดการเปลยนแปลง มลคาเศรษฐกจ ทเกดจากงานวจย
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
การเปลยนแปลงมลคาทางเศรษฐกจ
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
การลงทนในงานวจยกอใหเกดการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยและ/หรอการเปลยนแปลงเกยวกบความตองการของตลาด โดยเปนผลใหเกดการเปลยนแปลงสวนเกนทางเศรษฐกจ (Changes in Economic Surplus) ซงอาจเกดจาก : – การเปลยนแปลงของเสนอปทาน
– การเปลยนแปลงของเสนอปสงค
การเปลยนแปลงของเสนอปสงค
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ราคาตอหนวย (P)
P1
Q1 0 ปรมาณสนคา/บรการ (Q)
M
B
Supply Curve
Demand Curve1
A
P2
Q2
C
E
Demand Curve2
F
• C.S. เกดการเปลยนแปลง
• Economic Surplus เปลยนแปลงดวย
• ขนาดของการเปลยนแปลงขนอยกบ
ความยดหยนของ D และ S
การเปลยนแปลงของเสนอปทาน
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
• P.S. เกดการเปลยนแปลง
• Economic Surplus เปลยนแปลงดวย
• ขนาดของการเปลยนแปลงขนอยกบ
ความยดหยนของ D และ S
Q1 0 ปรมาณสนคา/บรการ (Q) Q2
ราคาตอหนวย (P)
P1
M
B
Supply Curve2
Supply Curve1
A
P2 C
E
Demand Curve
F
การเปลยนแปลงของเสนอปสงค&อปทาน
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
• C.S. และ P.S. เกดการเปลยนแปลง
• Economic Surplus เปลยนแปลงดวย
• ขนาดของการเปลยนแปลงขนอยกบ
ความยดหยนของ D และ S
ราคาตอหนวย (P)
P1
Q1 0 ปรมาณสนคา/บรการ (Q)
M
Supply Curve2
Supply Curve1
A
P2
Q2
C
E
Demand Curve2
F
Demand Curve1
G
การประเมนความคมคาทางเศรษฐศาสตร ของ
งานวจย
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
การประเมนความคมคาทางเศรษฐศาสตร (1)
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
- มลคาปจจบนของผลประโยชนสทธ
(Net Present Value หรอ NPV)
- อตราสวนผลประโยชนตอตนทน
(Benefit-Cost Ratio หรอ BCR)
- อตราผลตอบแทนภายใน
(Internal Rate of Return หรอ IRR)
T
t
t
t
T
t
t
t
rC
rB
BCR
0
0
)1(
)1(
0)1(
)(
0
T
tt
tt
IRR
CB
T
tt
tt
r
CBNPV
0 )1(
)(
การประเมนความคมคาทางเศรษฐศาสตร (2)
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
Types of
Benefits
Outputs/Outcomes
ปท 1 ปท 2 ปท 3 ปท 4 … ปท T
หมวด * - - - B4* … BT*
หมวด ** - - B3** B4** … BT**
หมวด *** - - - B4*** … BT***
การประเมนความคมคาทางเศรษฐศาสตร (3)
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ระยะเวลาของการด าเนนงานวจย และ ระยะเวลาทงานวจยมผลกระทบตอสงคม
ปท 1 ปท 2 ปท 3 ปท 4 … ปท T
Benefits - - - B4 … BT
Costs C1 C2 C3 C4 … BT
กมปนาท วจตรศรกมล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ขอบคณครบ
Top Related