สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)
มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต) มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
สตปฏฐาน แปลวา ทตงของสต
สตปฏฐาน หมายถง การตงสตก าหนดพจารณาสงทงหลายใหรเหนตามความเปนจรง คอตามทสงนนๆมนเปนของมนเอง
พระพทธเจา ไดตงสมาธ อยใตตนโพธ
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต) มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
สต คอ ความไมประมาท(อปปมาทธรรม) พระพทธองคใหความส าคญแกความไมประมาทมาก พระด ารสครงสดทายของ
พระพทธเจากเปนเรองอปปมาทธรรม ดงน“ สงทงหลายทปจจยปรงแตงขน ยอมมความเสอมสนไปเปนธรรมดา ทานทงหลายจงยง
ประโยชนทมงหมายใหส าเรจดวยความไมประมาทเถด”สตปฏฐาน (ทตงของสมาธ) ม 4 ประการ คอ
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
1. กายานปสสนาสตปฏฐาน (พจารณากาย) หมายถง การตงสตก าหนดพจารณากาย ใหรเหนตามเปนจรงวาเปนแตเพยงกาย ไมใชสตวบคคลเราเขา มวธปฏบตหลายวธ
ละคร ไทย สวนใหญ มเนอหาทเตมไปดวยความอจฉารษยา ซงเกดจากการไมพจารณาสงทมอย
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
เชน- อานาปานสต การก าหนดลมหายใจเขาใจ- อรยาบถ การก าหนดรทนอาการยน เดน นง นอน- สมปชญญะ การสรางสมปชญญะในการกระท าความเคลอนไหวทกอยางของกาย- ปฏกลมนนการ การพจารณาสวนประกอบอนไมสะอาดทงหลายทประชมเขาเปน
รางกายนน- ธาตมนสการ การพจารณาเหนรางกายของตนโดยสกวาเปนธาตแตละอยางๆ- นวสวถกา การพจารณาซากศพในสภาพตางๆ อนแปลกกนไปใน 9 ระยะเวลา ให
เหนคตธรรมของรางกายของผอนเชนใด ของตนกจกเปนเชนนน
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
2.เวทนานปสสนาสตปฏฐาน (พจารณาเวทนา) หมายถง การตงสตก าหนดพจารณาเวทนาใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงเวทนา ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา มสตรชดเวทนาอนเปนสขกด ทกขกด เฉยๆ กด ทงทเปนสามส และเปนนรามสตามทเปนไปอยในขณะนน
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
ตวอยางเชน ม พจารณาไดวา เวทนาไมใชเรา เราไมใชเวทนา เวทนาไมใชตวตนของเรา
คอ เวทนาเปนอนตตา ซงหมายความวา เวทนาอาการหวนไหวนน ไมใชเราซงอยในสภาพเดมอนสงบ, เราซงอยในสภาพเดมอนสงบ กไมใชเวทนา,อาการหวนไหวทเกดขน,เปนคนละสวนกน. สมจตจงเลกกงวลทางจตใจ อนกอใหเกดความสขใจ
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)3.จตตานปสสนาสตปฏฐาน (พจารณาใจทเศราหมอง) หมายถง การตง
สตก าหนดพจารณาจต ใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงจต ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา มสตรชดจตของตนทมราคะ ไมมราคะ มโทสะ ไมมโทสะ มโมหะไมมโมหะ เศราหมองหรอผองแผว ฟงซานหรอเปนสมาธ ฯลฯ อยางไรกตามทเปนไปอยในขณะนนๆ
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
4.ธมมานปสสนาสตปฏฐาน (พจารณาธรรมทเปนกศล และอกศล) หมายถง การตงสตก าหนดพจารณาธรรม ใหรเหนตามเปนจรงวา เปนแตเพยงธรรม ไมใชสตวบคคลตวตนเราเขา มสตรชดธรรมทงหลายไดแก นวรณ 5 ขนธ 5 อรยสจ 4 เปนตน วาคออะไร เปนอยางไร มในตนหรอไม เกดขน เจรญบรบรณและดบไปไดอยางไร เปนตน ตามทเปนจรงของมนอยางนน
สตปฎฐาน 4 (ทตงของสต)มรรค(ธรรมทควรเจรญ)
แมแตพระพทธเจาและพระอรหนตซงหลดพนจากความทกขอยางสนเชงแลวยงท าอานาปานสตซงเปนฐานทหนงอย ครงหนงพระพทธเจาตรสวา
“ ดกอนภกษทงหลาย ! ภกษเหลาใด ทเปนพระอรหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรยแลว มสงควรท าอนไดท าเสรจแลว มภาระอนวางแลว มประโยชนสวนตนอนไดบรรลแลว สนกเลสเปนเหตมดไวในภพแลว พนแลวเพราะรโดยชอบ อานาปานสตสมาธ อนภกษเหลานน เจรญแลว ท าใหมากแลว ยอมเปนไป เพอความอยเปนสขในปจจบน และเพอสตสมปชญญะ ”
ภาพของการขาดสต จนท าใหเกดอบตเหต
ความประมาทอาจน าเราสความตาย
ตายไหมน
ดจากสภาพ
-สตปฎฐาน 4. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://webstaff.kmutt.ac.th/~itheepen/buddishchaw%20picture.jpg
-สตปฏฐาน4. [ออนไลน]. เขาถงเมอวนท7กนยายน พ.ศ. 2552. เขาถงไดจากhttp://gotoknow.org/blog/tutorial4u/291494-สตปฏฐาน4. [ออนไลน]. เขาเมอวนท7กนยายน พ.ศ. 2552. เขาถงไดจากhttp://t0.gstatic.com/images?q=tbn:QI_4Pm7-5kkxBM:http://gotoknow.org/file/annnittaya/pray-2.jpg
-หนงสอการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม พระพทธศาสนา ม.2 ชวงชนท 3. – กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน,2441.176 หนา.
Top Related