pnilippe nes lenfant et la vie familiale
sous l'ancien rgime
autre histoire
philippe aris
l enfant et la vie fam iliale sous lancien rgime
Philippe ARIS
L ENFANT ET LA VIE FAMILIALE SOUSL ANCIEN RGIMEEdition remanie
ParisEditions du Seuil 1973
1999
490 .089
. .
.
Ouvrage ralis dans le cadre du programme d aide la publication Pouchkine avec le soutien du Ministre des Affaires Etrangres Franais et de lAmbassade de France en Russie.
-
,
. . . . . . . . , . . ,. . , .
. .
. . , . . . . . , . , . . . . .
.89 / .
. . . . . . : - , -, 1999. 416 . 5 - 7 5 2 5 - 0 7 4 0 - 5
X I X . , , ( ), ( ). , , , . , , , , .
0503010000-72182(02)-99 490.0
ditions du Seuil, 1973ISBN 57525 07405 , 1999
1973 ...............................................8
I ............................ 26 II ............................................................................. 44
III ................................................................................ 60 IV ................................................71 V ................... 109
...................... ......................................... 136
I .....................143 II : ................... ..................................... 161
III ............. ........................... 181 IV ........................ .............................................. 194 V ...................... .......................................... 244
V I ......................................................... 271 V II .......................... .................................................287
V III .............. ............................ 315 ............. ......................... 329
I ........................................................................................ 337 II ....................... 363
............................................................. 405
.....................................................................................................................408
.................................................................................................................... 413
1973
, , , , , , . , , , , , , . , ( !) , , , , . , , . , , , , , , .
, .
** *
. , . , ; , , , . -
9
* (14041473) , , 1432 . () , , , , , .* . , , , . . (Sippe ), . - ( . . ., 1992. . 2 6 2 ); ... , - ( . . 26 3 ).
, , - , , .
, , , . , , . , .
-, .
, , , . , , . , , - , , . - .
, . , . , , , -, (, X V ) - X I X . , , , - ^ , - (, , , , ).
: , , , , . . , , , , , , , -
10
. .. 1490.
-*. , , , , ; - , .
, , , , , ,
. . -
,
* - (16751755), , 1695 : ,
, (sociabilit). , , , .
, ... , , , , , , -
** *
, ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , (-. : - X IV . ., 1991. .1 . . 10 5 -1 0 6 ).* -
. - (
, ), X V II , . . . , . , , . , . ( , ^), .
, , . , , . , , . , -
11
. X IV . , , ( .: . . ., 1994. . 498509), , , , , , , --, ; Naturmer( . . .,1997. . 31).* (1639 1699) -, , , , . , , -: ...... , (. : . . ., 1988. . 77). 16001750 . , , . - ; 17431770 ., 17791787 ., , (. . ? ., 1995. . 2.1.. 157-161).* (. 1933) -. ( ), ( 1300 . ) .
. , . : , , X I X X X , . , ( , ).
, , , , , , . , ^, , X V III . , , , ( . Veyne)!
, , , , X I X , , , , - *.
** *
, , , .
, .
, , , , , , . , . , . , , .
12
1 Besanon A . Histoire et psychanalyse / / AnnalesE. S . C ., 1 9 ,1 9 6 4 , p. 242, n* 2; Flandrin J . L . Enfance et socit / / Ibid., p. 322 329.* - , . . ; , .- . . , X V II . , , . . .: . . . . 1 7 0 -1 7 6 .2 Dauis N . Z . The reasons of misrule: youth groups and charivaris on sixteenth century France / / Past and Present,50, feb. 1971, p. 4 1 - 7 5 .
(p. 1928) , .
, , . , !
- , . , 1*. , , , , - , .
, .
, , , , , , , , . , -, , , . , , , , , .
, , , . . , . ( . ) , . , , , , ( , ), , , , , . X V I . 2+ , . , , , , , . , ,
13
* (1 6 2 8 1703) , (169 7 ), . .! Bouchard J . Un village immobile. 1972.4 Flandrin J . L . Op. cit.
. , , , , , . , ( ?) , , , , , .
** *
, ( ) .
, . - , , , , , ( . ) . , , 3. .
, . .
4 , , - , , , . . , , . , , . : , , , , , . , , , , . , . , , , , . , ,
14
5 (charivari) , , , . .6 D avis N . Z . . cit.7 1967 1970 ., 1972 . (/4ris Ph. Problmesde lducation / / L a France et les Franais, enc. La Pliade.1972, p. 8 6 9 - 9 6 1 ) .* (1919 1986) -, , , - .
, ?
, : 5 6. : , , , , ? - , , .
, , . , , , , . , . .
, , 7. , , . , .
, -. , , , , *, , , : , , , . . , , .
, .
(6 1 /6 2 ?) , , , , , .8 [] (.). , .* , 5162 ., , ; 25 .* II, , - - (16211686), , . 1643 .9 , , , . .: Dethant . Mazarin et scs amis. Paris, 1968.S ( ) 1 3 , 18 20 , , ( .- . . ., 1998. . 15).10 .
- , , 514 . . . , . , . , , I .V . . .
, , . , . , , . , , . . , . , , X V III . .
, , , , .
, - , , ?
, . , ? . , * 1 8. , .
? *, * , , 9. , . , , , , , -, .
, , . , ^ , 10**, , .
15
16
* . . , ; .
** *
, , , . .
, X V II . , ; , . , , , , . , , , .
. . , X V II (19721973 , X V II ). , , X V III , ; , , .
, X V II , . . - , , , , , .
, , , . , , , , , .
, , , , , , , , . , X V II , , , , , ,
17
11 1975 . , .
, .* - (481511) . ( : , ., ) 496 . 3000 ; , ( ).
, .
. 11.
** *
, , , . , , , , , . , - . , , , , - , , , , . .
.
, , , ; , ? ( ), , . , ! , . , , . , , , , , . , , . * X I X II , , , , , , ^ .
12 (.).* I ( 1539 .) , , , , , , (.: . . .,1991. . 2 0 9 ).* , , , .13 Toussaerl J . Le Sentiment religieux en Flandre la fin du Moyen Age. Paris, 1963.14 Bernas M . Rflexion sur un miracle / / Annales du Midi,82, 1970.
, .
, .
, , . , , . , , , , . , . ( , .) , , usque in utero12.
, X V I , *, , , . , , X IV , . , .
, , , . . 13 , 1479 . , , , . X V I X V II , , , . . . -- 1558 . , , , , . , , 14.
1479 , .
18
19
15 (.).16 / / / / (.).
, , , , , . litterati15 , , .
** *
, , X IV . . . , , .
, , , , , - , . , , . , V V I , , . X I X II , , , , . .
, ( ) X IV , , . . 1378 , .
. , 1369 . , . , : Hic manet inclusus adolescens et puerulus / de Montmorenci Karolus tomba jacet ista / anno mille C . ter paradisii sensiit iter / ac sexagesimo novem simul addas in illo / gaudeat in christo tempore perpetuo16. , 1352 . , , , , , . : , ,
20
17 - / [] / - / / 4 3 / 1471 (.).* X I . , - ; - .
29- .
, , , , , X I V , , .
X V , X V I , , . , ( , ). , , . , . .
, 1471 , - : Petro Albertonio adoiescentulo / cujus annos ingenium excedebat / Gregorius et Alteria parentes / unico et dulcissimo posuere / qui vixit annos iv M . Ill / Obitt M C C C C L X X I17.
** *
. X V II
. . , , .
, . , - , X V , , .
1590 . . , ; , .
, , , ; , . X , .
, , , , ,
21
[] (.).* , (16 5 9 1743) -, , 1682 . .19 Goldihuiaite R . A . TheFlorentine palace as domestic architecture / / American Historical Review, 77, oct. 1972, P. 9 7 7 -1 0 1 2 .
. , , , , , , , .
, X V II , , .
, , , X V II . , 1673 . , , , , , , , 18. . , , , . , , .
, *. , , , , . , , , , , , , .
** *
, X V II X V III , , , , , , . , ( , ), ( , , ...). . , X V , 19.
.
* , .20 , (.).+ 1400- . X V . .21 Herlihy D . Vieillir Florence au Qualroccnto / / Annales E. S . C ., 24, nov.- dc. 1969, p. 1340.
, , . , , .
X IIIX IV loggia () , , , , . , , , , , .
, . *, , , . , . , , , , , .
X V , . -, , . , , . . . , , , , . , , .
, . , privacy20 . , : , . , - , , , X V III .
, , * 21. , X V X V I X V II , - , .
22
23
. . . 1506..
' , , , .
. , . ,
, , . X V III , , , .
, , , . : , , , , , , . , , , .
, , . , , , . , , . , , , , , X V , .
, , , , . , . , , , ... , , , , , , , .
, , *, , , . , , (, , ) X V I X V II , X V III .
24
X V . , X V X V I , ( ); . . , , , , X IV .
* . 50- . 80- it . - , X V I X V III .; , ., , , , , .22 , 1969 . .: Pinchbeck Hewitt . Children in English Society,t. 1. London, Toronto, 1969; Lokridge K . A . A new England town. New York, 1970; Hunt D . Parents and Children in History. New York, 1970; Dem os J . A little Commonwealth. New York, 1970; , .23 Annales . S . ., 24 , " 6, 1969 (. 1 2 7 5 -1 4 3 0 ) , 27, n 4 - 5 ,1 9 7 2 , . 7 9 9 -1 2 3 3 ,27, 6 ,1 9 7 2 , . 13 5 1 - 1388.
** *
. . . . , ! X V I X V III . ( . L a sle tt) ( . A . Wrigley) , 22, : , . , (J. . Gouesse), () . , ( . Shorter), X V III . , , , 23.
, , , .
, X V II X V III , , , , . , .
, .
25
24 , . 1960 . , :Riche P. Education et Culture dans rO ccident barbare. Paris, 1962;Snydcrs C . La Pdagogie en France aux X V II et X V II Ie sicles. Paris, 1963;Derrcal H . Un missionnaire de la Contre Reforme. Saint Pierre Fouricr. Paris, 1965; Arics Ph. Problmes de lducation... , . (L e X V I I sicle et l'ducation / / Marseille, n 8 8 ; ).
(), , . , , , X IV X V , , X I X II .
, , . , , , , , , , , .
X V I I X V III X I X X X , . , ! X V I . 24.
- , 1973
I
. .1630-..
X V I X V II . , , , . , , . , ( , , !). , , . , , , , , , , , . ., - , , , . -, - , - - , .
, . , . , , , , . , , ,
I 27
. , . ,
1 . II, . 4.2 1551.3 Exposition Orangerie, le portrait clans l'art flamand. Paris, 1952, n 67 , n 18.* (. 1390-1441).
. , , . , . , , , . .
, , . , , . . I. , , , , . , X V III , , . , , , X V I , , . X V I X V II , , 1, . , . , . X V I : Aetatis suae 29 29 A N D N I 15512 ( , )3. , , ; , . , *. co(n )iux m (eu )s Joh(ann)es c(om)plevit an(n)o 1439, 17 Junii ( : 17 1439 ); Aetas mea triginta trium an(n)orum ( 33 ). X V I , . , . ,
4 . /., 67 , 68 .1 . /., 71.* (1531 / 3 2 1603) , , 1558 . , 1572 , , , .* , .6 . /., 93.* , , , , ; X V I X V III .7 : , , , 1536 9 . 1555 16 1575 21 1566 26 (.).
, 4, : Anno domini 1551, Aetatis suae 29, 19. , , , . . , . . 1559 , aetas . 27, : Aetatis, mec. 2 0 5. , *, 1572 , , - ^ 6. , , . , : Concordi antonii anselmi et johannae Hooftmans feiieiq: propagini, Martino de Vos pictore, D D natus est ille ann M D X X X V 1 die IX febr uxor ann M D L V D X V I decembr liberi Aegidius ann M D L X X V X X I Augusti Johanna ann M D L X V I X X V I septembr7. , , .
, - . , . . , . , . , . X V II , , , , . - , . : , , , X V IIX I X , , , . : 1709 . , . X I X . , ,
28
I 29
8 Muse des Arts et Traditions populaires. Exposition 1953,n 778.9 M. , II, . X III.10 Vie de Thomas Plalter [lancien]. Lausanne, 1895. n .12 Mathurin Cordier. Les Colloques. Paris, 1586.* , 1564 . (1518, 100 , , 1526 . , ).
8 : 1873 .IV . - , .
, X I X , , , -, . X V II ( , , ). , , .
X V I , , . , , . , : , , , , , , 9. . X V I , , , , . , , 10, , , , : , , . , , , 1499 11... , . . , , . , : . : ? , 12*. , -
30
13 Le Grand Propritaire de toutes les choses, trs utile et profitable pour tenir le corps en sant. Traduit par Jean Corbichon, 1556.
, - .
** *
, . : , ,
. (, ), . , . , , , , , . . , : , VI . ., , X V I . , , , . 13. X III , . , : - , , X V I . , , , , , , , . , , , , , . , , , , , , ,
I
* - (, - ) (16221673) , , - . : , ... ( .-. . . ., 1994. . 3.. 6 4 5 -6 4 6 ).
, , , , , . . . . , , , , , . , , , . , , . - , , . : , . , , . , , . , , , , . X V II , , , .
: , , , . , , 4. , . , . . , V I , , . - :, , , .
31
32
54 Comparent. Virgile nel m.c., tome I, p. 144 133.15 Van Marie. Iconographie de lart profane. 1932, t. Il, p.144 et sq.
(. 636) , 20 , , .
. , , , , V I 14. : , , . II III , . . 15.
. V I . , 7: (enfance), , , , , , , , , * . , pueritia, , , , .
, (adolescence), , , 21 , , 28 , 30 35 . - , , . , . , . ( 30 35 , 28. , , , .)
(jeunesse) , . 45 , , 50, . - , , , . , , (senect) , . , ; , , . -
I 3 3
.-., .1763..
(vieillesse) , 70 , . , , ... senies, - , ... , ( *
) ... , , .
, : , . -
* - (1725 1805) -, 1767 . , , , , . : , , 1763; , 1761; , ,1761.16 Grant Kalendrier et compost des bergicrs. d. de 1500.C m .: Moraivski J . Les douze mois figurez / / Archivum romanicum, 1926, p. 351 363.17 Morawski J . Op. cil.18 Janus bifrons ( ).
, , , , . X IV , X V X V I , 16:
, , .
X IV :
... , ...
, , , , ..., , , , , , .
X III 17: 18. , . , , ,
34
19 , , (.).* (1195 ?) , , , ( , ), .20 Langlois Ch. V. La V ie en France au Moyen A ge. 1908, p. 184.211568 r.* ( ).22 Didron, La Vie humaine / / Annales archologiques, X V ,p. 413.23 : (.).24 : (.).25 , (.).
. , , , ... , , , . , : , , .
: consensus quatuor elementorum, quatuor humorum, quatuor anni temporum et quatuor vitae aetatum19. 1265 * temz d aage d ome20 , 20 . X V I 21.
, , , , . , : , , . , - , , , , , : , . . , , , , , , , , .
. ^ X II 22. , 11- . , . : prima aetas saeculi: primum humane: infancia23. : hora tertia: puericia secunda aetas24, , . : senectus, sexta aetas25.
I 35
26 Annales archologiques,XVII, . 6 9 ,1 9 3 .27 Vcnturi A. La Fonte di una composizione del guariento / /Arte, 1914, X V II, p. 49.28 . : X IV .
X IV , X V III ; 26, 27. : , , . : ; . : , , . : . , : , , . , . , .
X IV , X V I X I X . , , , . . , , . , : , X I X , X I V X V . , , X V X V I , X I X , : X I X , . , , ( ), , ; , , 28.
29 Bibliothque Nationale. Manuscripts. Fonds latin nos10990 cl 10991.30 (.).31 (.).32 Baillet. Les Enfants devenus clbres par leurs tudes.1688.33 , .
Miracles de Notre-Dame. d. G. F. Warner, Westminster, 1885.
36
, , , , , . , . , , .
** *
. X V I , , , , . 1556 : - , , ( ) , , , .
, , . X V III . puer adolescens . , 29. 15 bonus puer30, optimus adolescens31. , , , puer adolescens32. (enfant).
. 33 ( X IV , , ), , , . , valets, valeton, garon (, ), fils, beau-fils (, )34. ( ... , ), . , , gars,
I 37
35 . . 16.36 Charmasse A . de. Etat de linstruction publique dans lancien diocse d Autun.1878.37 Gaufrs / . Claude Baduel et la Rforme des luds au X V I 1' sicle J / Bull. Soc. H . du protestantisme franais, 1880,X X V , P. 4 9 9 - 5 0 5 .
, - . , , , ... , , , . . , . : . . : . , . : , . .
X V I 24 35. .
X V II : 1667 , 14 36.
X V II . , . , , , : . : , , . , . , : , , . , , ( 20 25- : , , ).
, 1549 , , : , , 37.
38
, 1690 . .* (, ) ( ) (1466 14691536) , , : , , , .38 rasme. Le Mariage chrtien.39 (.).40 (.).41 Brinslcy J . Ludus litterarius.1917.* - , ( , ) X V II .42 Jacqueline Pascal.Rglement pour les enfants (appendice aux Constitutions de Port-Royal, 1721).$ (1625 1661) , , -.43 Rglement du collge du Chesnay, in: Wallon de Beaupuis. Suite des amis de Port-Royal. 1751, tome I, p. 175.** , - -, , ; - .44 Jacqueline Pascal. . cit.45 Storer . . La Mode des contes de fes. 1928.
X V III * : , , -. , , (, ! ), , (, ). : , - . : , . : , , . , , .
, , . X V II : (petit enfant) , . (jeune fille), . ^ (1714). , : 38. (petit) X V I : , , . petty39 , . 1627 little petties40 41.
-* (, , , -) , , : 42^ , . , , , , , . . - : 43**. , 44. X V III . - 45 , : , . , , , , , , : , : -
I
.-. .1705.,
' (1553/1554 1606) , , ; , 1575 . .46 , (.).47 Miracles de Notre-Dame.' , , , .{ - - (16261696) , , 60- . XVII .; .48 , , , (pichon). Mme de Suign. Lettres. 12 juin 1675; 5 oct. 1673.49 Coulanges. Chansons choisies. 1694.Bouzonnet-Stella Cl. Jeux de lenfance. 1657.
, , , . , , . , . , X I X ?
X V II , : , . , baby . , * ( X V I 1866 ), all lyttell babes, all lyttell children46.
, , , . poupart. . . , , : , (poupart), . poupart , , bb. (clergeon)47, : , , ! X V IIX V III poupart , , , (poupe).
, * , - , : bambino, bambin. * pitchoun , 48. , , , , 49, (marmusets) , marmots, , . , : , , populo, 50. , : (fan fan) , .
, . ; -
39
40
5 - ( 1651 1715) 1683 . ; 1689 1693 . , , , , X V I, .
, . (1784).51 Affiche de recrutement pour le rgiment du Royal Pimont Nevers, 1789. Exposition: laffiche, Bibliothque Nationale, 1933, n 25.
X I X baby, X V I X V II . bb , , .
** *
, , , - , , , . , , , , . X V III : , . , , . : , , . , X V II : , , . . , ( , ). . ; , . , : , , .
. , , X V III . X V III 51. : , , , . () , .
I 41
. . .
: (), , , , , X X , . , , 1 9 0 0 - . , ,
. , , , . , , . , , , . , 1914 , , . -
' (1896 1970) , (42 , 1919, ), , - .' , ( ). (), ( , ), ( ) , , , , , - .* (16091650) , , (, .), , , .
: , . , . , , : ; , . , , . .
, . , . *. : , . , . X V III , . * : 50. !
, ;
4 2
, , , , 52.
, :
, , , , 53.
: . . ,
52 Rolrou. La Sur.53 Rolrou. La Mre coquette.* Hccmop , , .+ (1734 1806) , , X V III ., , . ., , | ! ! .
.-. . .
, , . X V I X V II : . . , X V II . , , , , : . X V II , X X .
, , , - , . ; , , , , , : , ^ X I X . , X V I X V II . . , , , . , . , . .
** *
, : X V II , X IX , X X .
I 43
. , . , , , , , , . , , , , , : , .
, . . , , . , , : .
II
1 Lvangeliaire d Otlon III. Munich.2 (.).* , , - , -
X II . , . , . (X I )
, . . . : , .3 Vie et Miracle de saint Nicolas. Bibl. Nat.4 Psautier de saint Louis de Leyde.5 Cp. Bible moralise de saint Louis, 505.4 IX (12141270)
, 1. : , . : 2. , . . X I , . *, , , , , 3. , , . . , XIII , , 4. -
. . X I .
X III 5, .
. 4 , , , . : , , 6. , , , () () -
II 45
. . 1123. ,
( 1226 .) , , , 7 8 , .6 Bible moralisme de saint Louis, 5. Laborde A. de. Bibles moralismes illustres. 19111921, 4 vol. de planches.7 Evangliaire de la Sainte- Chapelle; cm.: Martin H. La Miniature franaise. PL V il.8 Exposition des bronzes sardes.Bibl. Nat., 1954, n* 25, Pl. X I.9 Colombier P. du. L Enfant au Moyen Age. 1951.
Nativita.Ok. 1123.,
. .
- X III 7 , . , , . X III . . IX - : 8. , , , : , , , , . , . . , , , , . . , : ( ) , - , . , , , X X I , . , , , , .
. ?
X III , .
, , : , 9. ? , , , , - ,
46
.
10 Miracles de Notre-Dame.* , ( ), (. 14001455) , , 14201422 . . ( .1445 1510) , , , , , . (14471494)
. , . . ,
. , - 10 , , -
( , ), . , , , , , , , . . - X IV : , * .
: , . , , : - , . : X II , , , 11. . X III . . 12 , , ; : , ( ) . : , X I V , , , , .
: . . , , . . , , . . - V , , .
II 47
. ..
, , , ; .11 Manuscrits peinture du V IIe au XIIe sicle. Exposition Bibl. Nat., 1954, n 330, pi. X X X .12 . . 6.13 Iliade, de lAmbrosienne de Milan.14 . . 6.13 Miroir d'humilit.Valenciennes, f 18, XV .
. . .
, . 13. . , . . , , , , , 14, , , - , 15: .
X IV X V , X III . , - X V , . , X IV : , X III X I . , : , ; , , , ; , ; . , , , , , . , , . , , .
, ; , ; : , , ; : , . .
48
. . X V I
16 . III, . 2.
. . X V I . ,
: , , . : , . , , .
, X IV , ,
. X V II , . , .
, X V X V I . . , - : , , , . . 16. , : ; , ; , , ; , , , , , ); , . .; , , X IV X IX .
: , . : -, , , , , ; -, - ( X V X V I ), . , , , X I X , , .
II 49
.
17 Caignires. Les Tombeaux. ,sZaccagnini C. La vita dei inaeslri e degli scolari nella sludio tli Bologna. Genve, 1926, pl.IX, X ...19 .20 Le Caquet de l'accouche. 1622.21. . II, 8.' (1533-1592) , (15801588), , ! - .22 Mme de Svign. Lettres. 19 aot 1671.
.. . X V . .
, - XIII , X V : . , , X III , , , , .
(), , , X V I 17. , . , 18. 1378 , , , , , 19. , . , ; , , - ! , . X V II , , , : , , . 20! , . , : , , 21; : . , , , , . , : , 22.
, , . : , -
23 Merlan. Tabula Cebetis.1655. .: Lebguc R . Le Tableau de Cehes / / Arts,1952, p. 167-171.24 (.).* . 1934 . . X I X . X X ., . X I X . .25 , . II, 8.
. . X I X , , , . , . , . , - , . , , , . , , Tabula Cebetis23, , , , : Introitus ad vitam24. ? , , , , . , , . , . , , . , . , , , , , , , , 25. . , , - . , , . , , , . , , , X V III . X V III -
50
II
. . 1623. ,
, (17661834) , (1789), , , , (, , ) ( ) .26 Caignires. Tombeaux.27 Fr. Bond. Westminster Abbey. London, 1909.28 Muse des Augustins, n 465 du catalogue.29 Van Dyck, K. der K ., pi. CCXIV.
51
.
X V I . . . 26. X V I : 1503, 1530, 1560 . , 1586 27. , , , . (16151620) , , . , , , : , . . ( , 1639) : (1633) . .
28. 1610 . , . . , ,
9 , , , . , , . 6 3 - . , , : .
, X V I . , , . , X V I . , , , . ?
52
. . .
*
, 1560 , : , , , , , . , , . , , , .
, , : . ,
(1497 /981543) , , , 1 - , , .+ X IV (16381715) 1643 ., .* I (15661625) 1603 . ( 1567 . V I), , (1598).30 , , (.).** (14921495) , VIII.
. - . 1526.
, . , * 1526 . , 1526 : , , , .
, X V I X V II . (16151672) X IV + . , , . : X IV , , . .
X V I : 1584 , 1608-. , , , . ( 1606 1607 ) ( , ), , , , , , . , : Rosula Regia prae-propero Fato decerpta, parentibus erepta, ut in Christi Rosario reflorescat30.
, X V I : ** - ( ,
II 53
. I.1637. .
' (1577 1640) , , - ; - . , . ,. ., , -
). X V II , , . , , X V I , . : X V II . . ;
, , , , . *. , I1" ( ) II* (8), , , , . . , . ( . , ), . ,
, , , , , , . (15991641) , , , 1632 . I, , -
. , . X V II , X I X , .
, ex-voto31, , . , 1958 , X V II ,
, . ( 1581 15851666) -, . (15931648) - , , , , , , 1648 . . (16021674) . , 1648 . , 1655 . , ;
, ex-voto. , ,
X III X V II , , , - - , , , , . , , , .
,
, 1 , .'! (1600-1649) (16251649) , 1649 .
: , , , 32, , ; , -
54
.
, .
*
, . X IV , . ,
. - , , , , 33.
* II (16331701) > (16851688) , 1688 .* (16561746) , , ; , 1686 . , 1728 . .31 (.). , , .32 Correspondance indite du gnral de Martange. 1893.33 Van Marie. Op. cil., I, p. 71.M Baldovinetti, Vierge lEnfant, Louvre.35 Colombier P. du. Op. cil.
. . .
, , , , X V ?
X V I , , . , , : .
X V II , , , , , (marmousets). : - . ( -) ( ), , , , . . , , : , 34, . , 33. , , , , . : . , , .
, , X V ,
II 55
. . . 1571. .
X V I . , . X V X V I . ,
, , . , , -
36 Vierge au Trne, , 1496 .' - (17401780) , , 1765 . I, 1765 . II.1 ( ) (1485/901576) , , , , , , , , , , .37 Prado, Victoire de Lpante. ' //(1527-1598) ( 1556 .) , , , , , ; .5 ( ) (15281588) , , , , , , , , , , ." (15081575) , 15351556 . , .39 .: Cerson H. De ncderlanclse Shildcrkunst. 1952, tome I, p. 145. n .
, .
, X V II . , X V I . : , , ; , -* : .
*, 1571 1575 37, II* , . , , , , .
1560 ^ -, : , , , , . , , , , , , . . ? X V I . ** : , , , 38.
, , , , .
X V II : **
56
. . . 1640- .,
* (16191690) , , 1662 . ,
, , , , , . I, (1637), , .
* 1647 1 -, . ,
, , , , ... , , , , 39. , , , , , . , -
, , , . , X IV 1662 . , 1671 . , .> Hautecur L . Les Peintres de la vie familiale. 1945, p. 40.* (16121695) , (1 6 3 6 -1 6 5 8 ), 1690 . - , , , .
. X I V . .
, , . , , *, : () , . ?
, 40, 41, , , , , - , , **, , , . , . , : ,
, -, . , , , , , , , ; , X V , X I X X X .
II 57
. -.1630. .
5 (1686 1714), , , X IV .40 Muse de Versailles.*'Rouches. Largillicre, peintre d'enfants. Revue de lArt ancien et moderne. 1923, p. 253. (16821712), , 1711 ., XV.42 1609 .42, XI, 103-105.. . .
. , .. 1615.,
** *
, X V II . X V II . X V II , . 42, , , , , , , . . X V II . : X IV X V , , . , , , . , , X V II . , X III , , , , X V X V I . X V I X V II .
, , . , , , . , , , . , , , - . : / , , / , , / - 43. - () . . , , . () : , , . , -
58
. .1 6 2 6 -1 6 2 7 . .
44 Bouzonnel Cl. Jeux de lenfance. 1657 (d aprs Slclla).
: , , . , . - . , . , X IV . X V II . X V II . . , 1657 44. . , , , . , le dada .
, , , , ( toutou ).
- X I V X V , , , . , : dada, toutou.
. :
. .. 1618..
, , .
(populo) . - : .
: , , . (cadet) , , , X V II , .
. :
, ,, , ...
(ont campos) , . , .
II 59
. ., .,
* (16191655) , , , , ( , ), , , .45 Mme de Svignc. Lettres.8 janvier 1672.' X III (1601 1643) ( 1610) , , , .* (16051678) , . , .46 Mme de Suigne. Lettres.18 sept. 1671,22 dc. 1671,20 mai 1672.
. : , , ...
(camarades) , , ( , ?), . , , , , (copain).
. * toutou. bonbon, , , , , - : , .
, , , : : , 45.
X V II , , , , .
, ( , ), *, , X V III . , , ! . , , , ( , ). . : , . , . , , , , , , , . 46. . . : , , .
III
.
, , , X III , , : , . ( ), . , ( ), . , . , . , , , , , , X I X X X . , 19001920- , . , , . . .
X V II , , , . : , . , X V II , .
I I I 61
. - .
'. . 50, . 23.1 Muse de Versailles,Catherine de Bclliisy et son frre. Amoult. Le duc d Anjou enfant. Cabinet des Estampes,in-r.cd.101. 1.1 , P 51.4rasme. Le mariage chrtien.
- . ; , . , , . , , , . , .
, , , , , , . , , , ; , , : . Tabula Cebetis 1. . . , , , . , , , . XIII, , , X V III , , 1710 2. , . , . , 3.
, , . . , , : , . : X V I , , , , . . 4. 1714 ,
5 . : Michel . Histoire de . V I , . , fig. 194.6 Hc'roard. Journal sur lenfance et la jeunesse de Louis X III. Publi parE . Souli et E . de Bartlemy, 2 vol., 1868.7 Mmoires de Jean Rou 16381711. Publi parF. Waddington, 1857.8 Escole paroissiale ou la manire de bien instruire les enfants dans les petites coles.
, : () , , , , , . , ; , XVIII , , . 5 , : , - . , -. , XIII, ( 28 1602 , ): , 6. XIII : , , . , . - . (. 1638 ) , . : , , , , ( ), , 7. . : , , . 1654 , , : , , 8.
XIII , : . , - , , , , . , 17 1602 . ; . . : (, ), . .
62
I I I 63
* Malhurin Cordier.Colloques. 1586.w . ..11 Rochemontcix . de.Le Collge Henri IV de La Flche. 1889.
. , . : , , , (7 1606 ). .
8 1607 , ( ). .
6 1608 , , : ( ), , ( . ). , : , . , - ! , , .
. : , , , , , , , , , 9.
X V II : , - , , , , 10. X V III , , 11.
. , , , , . , : , . , Tabula Cebetis (, ), X V III , , ;
64
* (1690 1743) , . , , 1719 . , , , . (1703 1770) , , 1734 . , 1765 . - (> , , , , , , , , .12 Portrait de Madame infante pour Mesdames, 1788, muse de Versailles.u Louis X V en 1715 tenu en lisire par Mme de Ventadour. Gravure. Cabinet des Estampes, pet. fol. E c 3 a. 14 L ge viril, gravure de Guerard, vers 1700.
*. X V III , . , 1788 12. , , . 32 . , , , . , 1730 .
, X V II X V III , . . lisires ( , )13. - , , 1740 . , : , , lisires. ; , , ( ) , - , : , , , , 14.
, X V I X V III. , , , , . ?
, , X IIX III , , , . X IV , , , ; X III . , . ,
65 111
b Mme de Sugn. Lettres.I avr. 1672.16 Miracles Notre-Dame, t. I, p. 58.II Cbel H. Wandteppiche. 1923,1.1, pi. C L X X X II . uJean Leclerc. Les Trente-six ligures contenant tous les jeux.1587.
, : , . , .
X IV , , . , : ( X V II ), ( , , ) . , , , , , . , X V II , , , , . , , , , 15.
, , . X V , : , , 16. , , .
, , , , . , , . X V I : . 17. : , 18. , . .
, X V II , , . X V I , -
66
. . . .1587
. , . , , , , . , , : X V II
X V III , X V I . , , , : , -* X V III , , , , , , , , , , . X III X V I . , : 19 -
* , , - 1725 . ; 1764 . , , 1882 .19 Lepautre, gravure. Cabinet des Estampes, d. 43 fol.,P- 11-
. , , , , .
, , , , , , . , , . : X III , , .
, . , , , . , , . , X V I , , , , ( ). -
I I I
. . 1885..
IX (1561,1563,1565,1566,15 73), 111(1576,1577,1583), - IV (1589,1601). : , , , , , . .^ XVI (17541793) (1774-1792) , .
, . . , , . , *, , , . , , , , . : , , . . X V I , , , .
** *
; : X V III , X V I*, X III . .
X V II . . . , X V I , - . , , , . - , . 1770 , , X I X 1914 , . , :
67
?.
* (16351719), , 1660 ., X IV , , 1684 . . - . , , ; , .
, X V III , , . , , . X V I X V II . *, . , , - . .
, , , ? , , , , , ? !
, , , . . X V I, . X V I ( ), ( ), ( ).
X V II . . , ( , , , ). , , . X III X V I , . , , , . X V III (, )
68
I I I 69
* X V III . - , , , , . , , 1752 . .20 vangcliairc de saint Edmond, in: Millar. La Miniature anglaise. 1926, pi. X X X V .* 1761 . , , , 1764 . XV .; : , ; ; , , 1815 .
X V . X V III , , , . ( , . .*, , ) , .
X V III . , X I X . , X V II , , , , X V III . , . , . , , . , , . X V II , . , X II 20. , . , , .
, , , *. : , , , , X V III .
*. X I X , , .
70
* , - , , 1791 . , , .21 Cabinet des Estam pes, 50 pet. fol. 137.
, . , , , , , . , , , , , , , , , , *: 21. , X V I , , , .
** *
, X IV , , , . , . , , . , , .
, . , . , , , , , , , , , . , , , .
IV
* IV (1553-1610) , 1589 . , ; , ; - ( .* 111, , XIII.1 HeroarJ. Journal...2 , . ,
. .. X V ., -
X V II , , . , X III, , IV* , , , , . , X III , , , , - *; , , . , . X V II : , .
X III 27 1601 . 1. , , . : , , 2. , , (crincrin), . , .
72
. .: . . . ., 1988, . 1 2 7 -1 5 1 . .3 , . . , (15601641) , IV, .
3. - . , . , : . : , . 1603 : , . X V I X V II , , . , , XIII , . , , . , . , , , . , , , . ; : ; . : ..., ( , ); , , . . . .
. ..
, , . . * , . ( ? ) , .
. . . . . . . , , , . 19 1604- , , . , *
I V 73
' () XII ., , .* , , , . X V XVII . , 1569 ., 1583 . , - , , , ; . , .XVI ., XV II . .
, . (le bon Dieu), , . , X V II , , , , . X I X , .
, . , . ( ): , ? . .
1604 : , , . : , , . , , , , , . - . , , , , : ... , ( ) , ? . , ( ) . : / , / , / ... . : ? / / , / . ! , , , : : ( , , ). , , , , , : . . , .
* ( ) (15291584) , , .t (X IV .), , .* , X II ., X IV . .
*, , . . : . . , : . ( , .) , . . . . , , , , .
. ( , ). , , . : () . . : , . *. , , . ( , ?) .
- , ( ) , . . , - . ., . , , ?, , , , ; , . , : , , , . , , - , . .
. , (*), , , . . , . , .
74
I V 75
* .* , .. , II, . 4
III, . 2.
, , , . , , ( ). , - . , , , , . ( ). , - ( -). . , , , , . 4, , . , ( )!. : , : , . .
, : , , , - . . : ! , , , . . , .
, . . , : ( ), , , . , , . : , . , - X V II , 5. . ,
* (1602 1674) , , , , , .* , 1 , , ; , , .
: - , . , , , , , ! , . . ( ) , , . . , . , . : , , , . , . . . , .
, , , , : , . X III , , , , ; . , . X III , , , *. . , , .
: X III , . , . , . , , . , , ... , . .
** *
X V II . , X V , ,
76
I V 77
6 Hilsson. La Religion populaire dans la Grce antique.
, . , , , , , . , . : - ? , , , , . , , , . , . , , , . .
, , , - , . , , : X III , . , - . , . . , , , , . , , , , , , , , , 6. , , . , , , , , ; . , , , , , , -, , , ( ) . , , , -
78
. X V I I I
. ..1768. .
, X V III . , . . . , . , , , , .
, . , . : , , . . , ? , , , . , , . , . , . . , , , , , . , ? , , , . . , . - . , , , -
I V
* , , , , , .* , , . 1796 . .7 Fournier. Histoire des jouets et jeux denfants. 1889.
. X I X , - : , , , . . , , .
1747 : , ... , ( ), , , ( ). , , . , , , ... , , 1500 . , , , : (, , ) , , ; .
, , . . X I X . .
, X V I X I X . (1571): - , , , . , ! , . . , * 7.
79
.
, , , , 1600- . . . XIII, . :
, . , . , .
** *
8 Cabinet des Estampes, 52 pet. fol. 164.9 Bouzonnet Cl. Jeux de lenfance. 1657.* ( 1616 1671) , , , , 1648 . , , , , , , . lu Muse de Genve.11 Fierens P. Le Nain. 1933, pl. X X .
/ .
1600 . , , , . , X V III ; , . X III, , , , , ( ) . X V II , 8. , , . , : ; , 9. -- (X V II ) , -
.1615/18.
: , , ,
. * , 10. , , 11.
, , , . X IV
I V 81
].
82
. .1560. . -
, , . , , . , , , . ,
, , , , , , .
, . , , . . . , . . , , . , , . , , , , , . , , . . ; , , .
, -, . , . , --, , -
I V 83
. .
17 Mme de Suign. Lettres. 1671. : d Allemagne H. Rcrations et passe-temps. 1906, p. 107. ' (15931678) , , , , . (16291667) , , . Melsu, La fle des Rois, .: Bcrndl, n" 515.
. .0. 1638..
. , : , 17. . X V , . , , . . - ,
- . P h ... . , , , , . : , : Phaebe, D om ine... ( Ph ), , . , , , , . , , , , , . ? . , . X V II : , 18. . .
, , , , : . . * , . - +, 19. . , .
. , , . , . , , (, ). . , ; . , . . X V II
84
. . . 1650- . 1660-.
" (1 6 2 5 /2 6 1679) , .20 Slcen, Casscl, : Schmidl-Dcgcner F ., Van Celder. Jan Stcen. 1928,p. 82.21 ventails gouaches, exposition Paris, galerie Charpentier, 1954, n* 70 (provenant du cabinet Duchesne).22 Thomas Platter Montpellier, 15951599, p. 346.
. .
, . , 5 1607 ( ) X III . 1688 20.
, , , .
, , . , , . , ( ) . . , . - : , . ( ) , , . . (1641) : , .
X V III 21. , X V , , . . , . , ?
, . . : , , . , , X V I , , . 22. , . -
I V 85
. . 1661. .
, , . , : .. . ... ... . . , . , . , , ,
, . , , , . , , . , 23. , X I V X V II , .
, , , ,
21 . , III, . 2. ' - 28 , , , , .
Jarman T. L . Landmarks in the hislory of ducation. 1951.' (. 1118 1170) , II, 1173 . . ]. . cil.*Robillard de Bcaurcpaire Ch. de. Recherches sur linstruction publique dans le diocse de Rouen avant 1789. 3vol 1872, tome II, p. 284.
, . : , , , .
, *, 24, , , , . , X V I , , , : .
. - , X II , 1^ . : 25. , , , . . X V I , , : , , , , 26.
86
27 Jusscrand Les Sports et jeux d exercice dans lancienne France. 1901.28 Achard P. Les Chefs des plaisirs / / Annuaire administratif du dpartement du Vaucluse. 1869.29 , .: Laval. Universit d Avignon, p. 4 4 45.50 Varagnac A . Civilisations traditionnelles. 1948.31 Les saisons, Florence. C m .: Cobbcl H . Wandteppichc. 1923, tome II, p. 409.
, , , . ... , , . , , : ( ), , , , , , , , , 27.
X V I , , 28, , , , : , , , . , 29. : 20 1660 - .
. , X III, , , . , , . , , . . - 30. . 1642 , 31. . . , . , , , . , - : . , , , . , :
I V
. . 1660-. . -
32Brokenburgh (16501702), : Berndt,31.JTapisserie de Tournai, .:Cbbel H. Op. cil., tome II,p. 24.341. Mariette, Cabinet des Estampes, d. 82 in-;Merian, Cabinet des Estampes, c 11 in- , p. 58.* Mac (16 3 4 1693) , , , , . Muse des Augustins, Toulouse.36 Flix et Thomas Platter [le Jeune] Montpellier., Montpellier, 1892, p. 142.f . (336 - 3 97) 11 .37 Massebieau L . Les Colloques scolaires. 1878.
1700 32. , . , . , 33. . , , , , , 34. , , , . , . : , 35. .
. 4 8 (), X V I , . , 36. , . , . . . . 1^ , , , : . , X V I , . , , ... , () , 37. , , ; , . , . , , . , . , , -
87
. . .
; X V II , . , .
, , , , ,
.*
* *
3,4 Lamen (1 6 0 6 1652). : Berndl, * 472.> . : Watson F . The English grammar schools lo 1660. 1907, p. 216. I (1558 1603); : , , , , , . .
. . 1627..
; - -- ^
, . X V X V III , X I X ( ) , , , , . , , . , , 1640 : , , , ; , , , , ; 38.
, . , Introduction to practical music, 1597 , , 39. , , . , ; , , . *, , , , , , X V IIIX I X , - , - . , . , , . , -
I V 8 9
. . ,
w Franz Hais, Enfants musiciens, Kassei, Cerson H. Op. cit., tome I, p. 167.41 Franz Hais, Berlin. Le Nain, Detroit.41 Cm.: Bernt, n* 942. (1576 1632) , 1591 . , .41 Le Nain, .: Ficrcns P.Le Nain. 1933, pl. X CIII.44 N. Gurard, gravure,Cabinet des Estampes, 3 in-f*.
. . .
crin-crin . . X III , ; , . , .
; , , : , , 40. , - 41. , . X V II . 42* , , - , ( ): , , . , , . , . .
: , X III , . 45 44. , , . , . , .
, , , , . . . , , , X I X . , , , .
90
45 SoreI Ch. Maison des Jeux. 2 vol., 1642, tome I, pp. 4 6 9 - 4 7 1 .* , , - - .46 Larch de Languis. Pastorales basques. 1769.
-, , . X III . , - ( , , ). . X III , , .
? , . , 45. , (, ) , , ( ?), , 7 8 . , , , *, , . , , : . . -. X V III X I X , 46.
, , .
** *
: , ? . , , - , . , . -
91; I V
n Marchal de Caillire. La Fortune des gens de qualit et des gentilshommes particuliers.1661.
X V I I X V III , , , . , : , , , , , , .
, X V II , . , . , . X V II , X I X .
47 , . , , , - , , , ; , , , . 1661 ( ). : , , . . X X , , , . ( , , , ) , ? . . , - . , -, , , . , , : , -
92
48 Mre. uvres. cl. Ch. Bouclhors, 3 vol., 1930.* (15851642) , XIII, . (16021661) , 1641 ., 1643 . , , , , ( 1648 ., 1659 .).
, . , ( ), ( ). , , , , , . , . !
, , , : , , ... , ... , , , , . : ... , , , , , ... , .,. , , , ... , , , , , .
: , , , . , , , , .
. , , , : , , . , , 48. : X III ( , ), , , , XIV -, . ,
I V 93
' (1492 1540) , -, , VIII , , .
94
. .1631..
X V II . , , , , , , .
. , , . , . , , , , X V II . X V II . , , . , , - , , , , , , , - , 53. , . - . ,
5 Cogncl L . La Mre Anglique et saint Franois de Sales. 1951, p. 28.54 Jusserand O p. cit.* - X I X (15451563 ., ) , : , , , , , : .
, , , . , . . 54. , . Victimae laudes Pacshali , . , , X IV , X V III . , * , , , . X V II
I V
Karrik-danza.16 Caillots R . Q u a tr e e s s a i s d e sociologie co n tem p o ra in e .1951. Rashda H . T h e Universities o f E u r o p e in the middle ges. 3 v o l., 1 8 9 5 .* , , , , , , .
, XIX XX . : , 55.
, , . .
, , , , 56. , , , , , .
, , -- ( ). . , , , , , 1015 57. , - , , , . \ , . , 1485 * , : XV , . , , , , , , , , . , , 1379 : (, ) () , ,
95
*1
. , . . 16 7 0 -1 6 7 5 .,
58 , V , . 6 62 . , 1 /2 0 .59 , V , . 6 8 9 .* ( , , X II 1503 ., .60 . .: '. . 11., .721.
10 58*. . , ? ( , , ) ( , ; , ?) , (sine ).
, 1477 : , , , , ( , ), , (non nimis continue)39. 1501 : cle exercitio corporali60. ? ! : . , . , , , , , : , , : , ( ), , . ! ( ) , , , (indulgebit). , , , . -, , , , . . , , , , . 1452 , ! , : () , , ( -
97 I V
. .. 1 5 0 8 - 1 5 1 0 ..
61 .: Th e ry , H is to ir e d e l'ducation en F r a n c e . 1 8 5 8 , 2 vol., tome II. u Vius. D ia lo g u e s .
). 61. . , , , .
XVI : , , , , - ^^), 62. , , , , , , , . , . , , !
, , , , , . , . XVIII , - 27 1752 . , : . , , . : , . , .
, , , , ( XVIXVII ), , . , , , , . XVII . .
) D a in u i l le F . d e . E n t r e N o u s . 1 9 5 8 , 2 .64 A c a d e m ia s iv c sp c u lu m v ila e s c o la s l i c a e . 1 6 0 2 .65 J u s s c r a n d J . - J . O p . c i l .* 7 c c o - ( 1 7 2 7 1 7 9 7 ) , , , , . , ( ) .
. , - . , ,! , : . , , . , , - , , ^ , . , XVII , . , . , . , , : -, 1669 : , - 1650 , 63.
, 1602 , , , , 64.; : *, , , . , . : () ; ,! . XVIII : . 65. : , , 1722 , ... , . * : , ... , . XVIII
I V 99
. .
* 1760 .; , , , .
, . , . , , , . , ,
. * , . , , : ( XI *) , ... , , , . , , , .
, , , ( /7 - . , - - . ., 1 9 9 9 . . 2 4 2 ) .* , 18 VIII ( 9 1 7 9 9 .) , , , 18 1 8 0 4 . .1X I 22 1 8 0 2 . 22 1 8 0 3 .* ( 1 8 7 8 1934) , 1919-1948 . , , ( 1 7 1 5 1787), XVIII . .t tAfornc( D . H is to ir e d e la littrature c la s s iq u e . 1 9 4 0 ,p. 120.
, -, , .
** *
. , , , .
^ : ( 1878 ) , , , , , 66. ! , XV : , . , , . - , , ,
* ( 1 3 6 3 . 1 4 3 1 ) , , , , , ' ( 1 4 2 9 ) .67 C h r is t in e de P i s a n , u v r e s p o t iq u e s . 1 8 8 6 , p p . 3 4 , 1 8 8 , 1 9 6 , 2 0 5 .68 r a s m e . L e M a r i a g e c h r tie n .69 S o r e i C h . L a M a i s o n d e s J e u x .
. * 70 67. :
. , . , , .
, . , XIII. , , . XIX , : , . , : , , , , ! , , , , , , , . , :: , , , , , , 68.
XVII 69. , . , , ... , , , , . : , , , . . , , , . , , . : ... (, , , , , , , ), : , , : : . : , (, ), -
.
I V 101
' / / ( 1 5 1 9 - 1 5 5 9 ) ( 1 5 4 7 1559) , I, , , 1559 . , , 1 0 II , I X , III.
, - , , , , .
, , , : , , . , XVII , . , , - , ... , , , , . . . - : , , , , , . , . , , , , , , , , . , , , , .
, XVII : , . . XII , , , . , . , , . I 1 -
70 D e V r ic s , M a rp a g o . L e B r v ia ir e G r im a n i . 1 2 v o l . , 1 9 0 4 - 1 9 1 0 . V ( 1 5 0 0 - 1 5 5 8 ) ( 1 5 1 6 1 5 5 6 ) ( 1 5 1 9 1 5 5 6 ) , , .1 ( 1 4 7 8 1 5 2 9 ) , , V I I 1 5 2 4 . V , ( 1 5 2 8 ) .71 C a s t ig lio n e . L e C o u r t i s a n .
, II . , , XIV . , , XVIII .
XII 70 . , , . , , , , , . , . , , .
, , - , , XVIII . XVI XVII , . 7, XVI , , , : , , , ( , ). , , , , 71. ; , , , : , , . .
XVI . , , XVII . ( ) ,
102
I V 1 0 3
11 Pluvinci, a v ec g r a v u r e s d e Crispin d e P o s . C a b in e t d e s Estampes, E c 3 5 e , in - f * f ig .47.n Flix et T h o m a s P la t t e r Montpellier, p . 1 3 2 . n Cbbel. O p . c i l . , I I , 1 9 6 . S Leclerc. O p . cit.
, . . , , , , XIII, 72. , () . 1550- , - , 7 . 73. , -: . , , . , , . ? , , , . , . , . , : .
, . , . XVI , 74. XVI , : , , 75. . , , , 1596 , : , , , , , , . . , . . , , . , ,
76 C a b in e t d e s E s t a m p e s , c 11 in - . . 5 8 .77 S / o r e r M . E . L a M o d e d e s c o n te s d e f e s ( 1 6 8 5 1 7 0 0 ) . 1 9 2 8 .* ( . 1 1 7 5 1 2 2 6 ) , .* - ( 1 6 1 9 1 6 8 3 ) , 1 6 6 5 . , , , , , , .78 . : S lo r e r . . . c it.
. .
XVII , - , . , , XIX XX 76. , , . : , , , .
, XIII , . . , , XVII , 77. , . , , .
6 1677 : .., , : . , , . . . .
, 7 ( . . . ) , , 78.
XVII , , , . , , , , , , . , . : . , , . : , , , , , ,
I V 1 0 5
, . ' ( 1 0 7 9 1142) , 1113 . , , 1119 . ; , (1 1 2 1 ) (1 1 4 0 ) ; .' (1 2 0 1 1253) , ( 1234 .) , , ( ) , .* (16971 7 8 0 ) , , , , . .** (1 7 1 9 -1 7 8 5 ) , 1758 . , 1761 . .
. ... ... , , . , , , , , , .
, , , - . :
, .
, , ... .
, , , , , - .
, , , : , ... , . , - : , * , * * . , , : , , .
XVII ( , ), , , . , , . 1771 , , , . **, **
1
* , .* ( 1 8 3 3 1 8 9 7 ) , , , 1 8 6 1 1 8 6 8 . 15 - . .* , , , , ; .79 G u a r d i , . : F io c c o .V e n e tia n p a in t in g , p i.L X X I V . M a g n a s c o ; C c ig c r . M a g n a s c o , p i. X X V ; G . D o u , M u n ic h , K . d e K . , p i. L X X X I .
. . : , *, : ! , , : , , , , . - , . , , .
. , , , . , , * . , ; . , , .
, XVIII , , , . *, , XVII . , , . 1784 , , , , .
, XVII- XVIII , XIX , 79. , , , ; , , . . , XVIII , , , , ,
I V
80 Vie d c M . C r o s I c y . 1 7 8 7 .81 Jusscrand J . - J . O p . c i l .82 , . .8 M crian, g r a v u r e , C a b in e t des E s ta m p e s , E c 1 0 in f . (16101 6 8 8 ) , , , , Glossarium a d sc r ip to rc s mediae et in tim ae la t ii la t is (1678) u , , , 5 0 , 1 4 0 0 0 .* VIII 2 2 1 799 2 2 1800 it.
80. . , . . ( ) , , , .
, , , , , . , , , . , ; , .
; , , . XVII . . 1657 114 , 1700 , , , XIX , , 1900 81. XIV, , . , , 82.
XVII , , , 83. . . I . : , , . XIX , : , VIII *, , , ... ( 1749 ) , , -
107
, . , , , . . , , , .
. , , 1685 : . , ,
. , . . , - , - . , , 4 M m e de Se 'v ig ne ' L c i i r c s - 13 ju in 1 6 8 5 . .
, , , . XVI- XVIII : , . . , : , , ... , , , , ( ). . . XVIII , , . .
** *
. .
, . : . , , , , . , , XIX .
, , . .
V
1 . ,) 1 ... , , , . , . , , XIII, , , , , 1. XVI XVII .
XIII . . , .
. , , . . , : , , . , , . . , .
, . , , ,
110
* ~ ( . 1 6 6 9 ) , X I I I , I, .
-, . : ? .
, : ; , . , , . : , , , . . : , , . .
: - , ; , -, , - , , .
, , : , ! : , . , , , , . , XIII, , : , . . , ( ) . , , . : , ? : , . , : .
, , . 8 , : , , ; , , , .
. . : , , . : ? : ? , , . ? ( ) . ? . ? . ? , . , ! ? , . ().
(, , , , , , ). : , -
V 111
' : , ! , , , ( . . . . . 2 .. 1 0 3 ).1 (.).
. .
. . , , , ( , , , ). , , , , , . ... : , ? : . ? , , . , () , ( ) .
1608 , , . , , * . , , , - . , , . 151^15 112 . , . , . , , XVII . , ! XIII , , , . . , . , 8 , , -; , , . , : .
J D a in u i l lc F . de . L aN a i s s a n c e d e l h u m a n ism e m o d e r n e . 1 9 4 0 , p . 2 0 1 . M c c h in . A n n a le s d u c o l l g e ro y a l d e B o u r b o n A i x . 2 v o l . , 1 8 9 2 .* ( 1 4 8 4 1 4 8 5 1 5 4 5 ) , , , , , .4 C u r je l H . B a ld u n G r ie n . P I . X L V I 1 I .
-, , .
. . , .
- ( XVI ) : , ( , ). . . , , : (XVI ) . , , - ; 3.
, : , , , ! . , , . , , . XVII . * (1511) . . , . - 4.
, , . - , , -, , XVIII XIX . , , .
112
V
( . 1 9 2 0 ) , ( 1 9 5 3 ) , (1935), ( 1 9 6 9 ) , . ( 1 9 7 1 ) , , - .
. *, . , ( ): , , , ; , , . . , , , . , . ? . , ( X III) . , ? , . , , , . ! , . ? ! . , . , , ( ) . , , . ( , , ; , , , ) . . , . . 10 , . , . , ..., . ! 50 ? ! , ! ! . ! , ! ? ? , . , ? ! , . . , , , .
114
5 D c s l r c c J . L e s H e u r e s d e N o t r e - D a m e d i te s d e H c n n c s s y . 1 9 5 .6 D e V ri$ t M a rp a g o . L e B r v ia ir e G r im a n i.* E c c c h o m o ( C e ) , , ; .7 C e r s o n . V o n G e e r t g c n to t F r . H a iz . 1 9 5 0 , I , p . 9 5 .* ; , , , , , , , , ; , , , ; .8 M u s e d e s A u g u s t in s , T o u lo u se .
, XX XVII ? , , . , , , .
, , XV . , . 5 6 : , ; , , , ; .
Esse homo* . 7, , , , : , . . , . * . 8. . . : , , , , , , .
, (, , ) XV XVI .
, , , . . - . -, XVI XVII , . . XVII , - . , . , , , . , . , , XVI XVII .
V
9 . II, . 5 . ( 1 3 6 3 1429) , , , 1 3 9 3 . , ; ' ; . 0 . Cerson. D e c o n fc s s io n e mollicei. O p e ra 1 7 0 6 , to m e II , p. 309.t! ( . ) .
, , , , , , , , . . , , , , , , , . , , , - , . , .
** *
, , . , , , , , . , , , , , .
XV , , , 9. . , . , , ^ 0, . , .
, . , 10 12 . , . , , , , . . 11, - ...
115
116
12 , ( . ) .13 , , , ( . ) .14 ( . ) .13 , ( . ) .16 , , ( . ) .17 ( . ) .18 , ,