ประเพณผตาโขน
อ าเภอดานซาย จงหวดเลย...
ฮตสบสอง คองสบส
“งานบญหลวง”
ประเพณผตาโขน
ประเพณแหผตาโขน จดเปนสวนหนงในงานบญประเพณ
ใหญหรอทเรยกวา งานบญหลวง หรอ บญผะเหวด ซงตรงกบเดอน
7มขนทอ าเภอดานซายและอ าเภอนาแหว จงหวดเลย และจดเปน
ประเพณการละเลนทถอเปนประเพณทกป เกยวโยงกบงานบญ
พระเวสหรอเทศนมหาชาตประจ าปกบพระธาตเจดยสองรก ปชนย
สถานส าคญของทองถน
ชวงเวลา ในการจดงาน จะอยในชวง พฤษภาคม-มถนายน
ของทกป
ตนก าเนดผตาโขน
ทมานนไมชดเจน แตกลาวกนวาเปนประเพณทใกลเคยงกบการ
บชาบรรพบรษของอาณาจกรลานชางหลวงพระบาง
ในอกทมาหนงกลาวกนวา การแหผตาโขนเกดขนเมอครงทพระ
เวสสนดรและนางมทรจะเดนทางออกจากปา กลบสเมองบรรดาผปา
หลายตนและสตวนานาชนดอาลยรกจงพาแหแหนแฝงตวแฝงตน มา
กบชาวบานเพอมาสงทงสองพระองคกลบเมอง เรยกกนวา “ผตาม
คน” หรอ “ผตาขน” จนกลายมาเปน “ผตาโขน” อยางในปจจบน
สาระส าคญ
การละเลนผตาโขนนบวาเปนสงทแปลกส าหรบผพบเหน ม
การน าเอากานทางมะพราวทแหง น ามาตกแตงเปนหนากาก โดย
การเจาะชองตา จมก ปาก และใบห น าเอาหวดนงขาว โดยกดดน
หวดใหเปนรอยบมหงายปากหวดขน เพอสวมศรษะแตงแตมสสน
ใหนาด
สาระความส าคญ
อปกรณ ในการละเลนม 2 ชน คอ "หมากกระแหลง"และ "อาวธ
ประจ ากาย" ผตาโขนสวนมากจะใชผชายแสดงเนองจากตองกระโดด
โลดเตนไปเรอย ๆ จงไมเหมาะทจะใชผหญงเปนตวแสดง
ชนดของผตาโขน
- ผตาโขนเลก
- ผตาโขนใหญ
ผตาโขน ในขบวนแหจะแยกเปน 2 ชนด คอ
ชนดของผตาโขน
- ผตาโขนเลก
- ผตาโขนใหญ
ชนดของผตาโขน
การแตงกายผตาโขน
ในขบวนแห จะมอยดวยกน 3 สวน คอ
- สวนหว
- สวนเสอผาหรอเครองแตงกาย
- สวนประกอบสดทาย
การแตงกายผตาโขน
- สวนหว
หรอทเรยกวาหนากากนน ท าดวย "หวด"
หรอภาชนะทใชนงขาวเหนยว
- สวนเสอผาหรอเครองแตงกาย
การแตงกายผตาโขน
เปนชดทท าจากเศษผาน ามาเยบ
ตดกน และม "หมากกะแหลง“หรอ
กระดง
- สวนประกอบสดทาย
การแตงกายผตาโขน
คอ ดาบหรองาว ทจะท าจากไมเนอออน
ในขบวนแหจะประกอบไปดวยการรองร าท า
เพลงอยางสนกสนาน
การละเลนผตาโขน
เนองจากงานประเพณผตาโขนเปน งานบญใหญ จงม
การจดงานกน 3 วน
- วนแรก
- วนทสอง
- วนทสาม
การละเลนผตาโขน
- วนแรก พธเบกอปคต
เรมพธตอนเชา 04.00-05.00 น. คณะแสนหรอขาทาสบรวารของเจา
พอกวนจะน าอปกรณ มด ดาบ หอก ฉตร พานดอกไม ธปเทยน ขนหาขนแปด
ถอเดนน าขบวนไปทรมแมน าหมน เพอนมนตพระอปคตตท าการทกขณาวฏ 3
รอบ หลงจากนนกจะมการยงปนและจดปะทด ผตาโขนไดยนกตางพากนกจะ
มารวมขบวนดวยความยนดปรดา เตนร า เขาจงหวะกบเสยงหมากกระแรง
การละเลนผตาโขน
- วนทสอง พธแหพระเวส
เปนพธแหพระเวส ในขบวนประกอบดวย พระพทธรป 1 องค
พระสงฆ 4 รป นงบนแครหามตามดวย เจาพอกวน นงอยบน
กระบอกบงไฟ ทายขบวนเปนเจาแมนางเทยม กบบรวาร ชาวบาน
และเหลาผตาโขน สวนคนทแตงกายเปนผตาโขนใหญตองถอดเครอง
แตงกายออกใหหมดและน าไปทงทแมน าหมนเปนการทงความทกข
ยากและสงเลวรายไป รอจนปหนาฟาใหม
แลวคอยท าเลนกนใหม
การละเลนผตาโขน
- วนทสาม เทศนมหาชาต
จะเปนการฟงเทศนมหาชาตตงแตเชามดเพอกลอมเกลา
จตใจและไดอานสงสผลบญอนแรงกลา เปนอนเสรจพธ
บทสรป
ผตาโขน เปนการละเลนชนดหนง ซงถอวามเอกลกษณทโดด
เดน และมเพยงแหงเดยวในโลก … งานผตาโขนจดขนในชวงเดอน
7 หรอเดอน 8 ของทกป ท วดโพนชย เปนงานทดงดดผคนจาก
ทกสารทศใหมาทอ าเภอเลกๆแหงนของจงหวดเลย
สาระส าคญทแทจรงของงานนคอเปน “งานบญหลวง” ซง
เปนงานบญใหญประจ าปของ อ าเภอดานซาย จงหวดเลย โดยได
รวม “งานบญเผวส” หรองานเทศมหาชาต ซงเปนฮตเดอนสของ
ชาวอสาน และ “งานบญบงไฟ” ซงเปนฮตเดอนหก เขาไว
ดวยกน แลวเรยกรวมวา "งานบญหลวง" โดยชาวบานมความเชอ
วาใครไดฟงเทศนดงกลาวจบในวนเดยว จะไดกศลแรง อาจดล
บนดาลใหไดพบพระศรอารยะเมตไตรในชาตหนา
บทสรป
บรรณานกรม
http://www.esanclick.com/newses.php?No=439
http://www.thaipaipan.com/jl_tppcom/index.php?
option=com_content&view=article&id=1179&catid
=319%3Afree-zone&Itemid=69
http://travel.sanook.com/bangkok/bangkok_07097
.php
http://www.thaigoodview.com/library/studentsho
w/2549/m6-1/no16-25-26-42/kong-dee-kong-
thai/sec49.html
บรรณานกรม
http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B
8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0
%B8%9E%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B9%81
%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%9C%E0%B8
%B5%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0
%B8%82%E0%B8%99
http://www.paiduaykan.com/76_province/Northeas
t/loie/pheetakhone.html
http://www.moohin.com/trips/loei/peetakhon/
บรรณานกรม
http://allknowledges.tripod.com/phitakhon.html
http://personal.swu.ac.th/students/hm471010130/
web/page10.htm
http://travel.sanook.com/784138/%E0%B8%9C%
E0%B8%B5%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B9%
82%E0%B8%82%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%
B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87
%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%A2/
อสระอยทใจ ไปไหน ไป “เลย”
ขอบคณครบ
“จบการน าเสนอแลวครบ”
นายวระพล ภมยง คอมพวเตอรศกษา ป 1หม 2 รหส 548144218
อาจารยณฐนนท สดาแกว
1500101 ภาษาไทยเพอการสอสารและสบคน
Top Related