ประเพณผตาโขน

อ าเภอดานซาย จงหวดเลย...

ฮตสบสอง คองสบส

“งานบญหลวง”

ประเพณผตาโขน

ประเพณแหผตาโขน จดเปนสวนหนงในงานบญประเพณ

ใหญหรอทเรยกวา งานบญหลวง หรอ บญผะเหวด ซงตรงกบเดอน

7มขนทอ าเภอดานซายและอ าเภอนาแหว จงหวดเลย และจดเปน

ประเพณการละเลนทถอเปนประเพณทกป เกยวโยงกบงานบญ

พระเวสหรอเทศนมหาชาตประจ าปกบพระธาตเจดยสองรก ปชนย

สถานส าคญของทองถน

ชวงเวลา ในการจดงาน จะอยในชวง พฤษภาคม-มถนายน

ของทกป

ตนก าเนดผตาโขน

ทมานนไมชดเจน แตกลาวกนวาเปนประเพณทใกลเคยงกบการ

บชาบรรพบรษของอาณาจกรลานชางหลวงพระบาง

ในอกทมาหนงกลาวกนวา การแหผตาโขนเกดขนเมอครงทพระ

เวสสนดรและนางมทรจะเดนทางออกจากปา กลบสเมองบรรดาผปา

หลายตนและสตวนานาชนดอาลยรกจงพาแหแหนแฝงตวแฝงตน มา

กบชาวบานเพอมาสงทงสองพระองคกลบเมอง เรยกกนวา “ผตาม

คน” หรอ “ผตาขน” จนกลายมาเปน “ผตาโขน” อยางในปจจบน

สาระส าคญ

การละเลนผตาโขนนบวาเปนสงทแปลกส าหรบผพบเหน ม

การน าเอากานทางมะพราวทแหง น ามาตกแตงเปนหนากาก โดย

การเจาะชองตา จมก ปาก และใบห น าเอาหวดนงขาว โดยกดดน

หวดใหเปนรอยบมหงายปากหวดขน เพอสวมศรษะแตงแตมสสน

ใหนาด

สาระความส าคญ

อปกรณ ในการละเลนม 2 ชน คอ "หมากกระแหลง"และ "อาวธ

ประจ ากาย" ผตาโขนสวนมากจะใชผชายแสดงเนองจากตองกระโดด

โลดเตนไปเรอย ๆ จงไมเหมาะทจะใชผหญงเปนตวแสดง

ชนดของผตาโขน

- ผตาโขนเลก

- ผตาโขนใหญ

ผตาโขน ในขบวนแหจะแยกเปน 2 ชนด คอ

ชนดของผตาโขน

- ผตาโขนเลก

- ผตาโขนใหญ

ชนดของผตาโขน

การแตงกายผตาโขน

ในขบวนแห จะมอยดวยกน 3 สวน คอ

- สวนหว

- สวนเสอผาหรอเครองแตงกาย

- สวนประกอบสดทาย

การแตงกายผตาโขน

- สวนหว

หรอทเรยกวาหนากากนน ท าดวย "หวด"

หรอภาชนะทใชนงขาวเหนยว

- สวนเสอผาหรอเครองแตงกาย

การแตงกายผตาโขน

เปนชดทท าจากเศษผาน ามาเยบ

ตดกน และม "หมากกะแหลง“หรอ

กระดง

- สวนประกอบสดทาย

การแตงกายผตาโขน

คอ ดาบหรองาว ทจะท าจากไมเนอออน

ในขบวนแหจะประกอบไปดวยการรองร าท า

เพลงอยางสนกสนาน

การละเลนผตาโขน

เนองจากงานประเพณผตาโขนเปน งานบญใหญ จงม

การจดงานกน 3 วน

- วนแรก

- วนทสอง

- วนทสาม

การละเลนผตาโขน

- วนแรก พธเบกอปคต

เรมพธตอนเชา 04.00-05.00 น. คณะแสนหรอขาทาสบรวารของเจา

พอกวนจะน าอปกรณ มด ดาบ หอก ฉตร พานดอกไม ธปเทยน ขนหาขนแปด

ถอเดนน าขบวนไปทรมแมน าหมน เพอนมนตพระอปคตตท าการทกขณาวฏ 3

รอบ หลงจากนนกจะมการยงปนและจดปะทด ผตาโขนไดยนกตางพากนกจะ

มารวมขบวนดวยความยนดปรดา เตนร า เขาจงหวะกบเสยงหมากกระแรง

การละเลนผตาโขน

- วนทสอง พธแหพระเวส

เปนพธแหพระเวส ในขบวนประกอบดวย พระพทธรป 1 องค

พระสงฆ 4 รป นงบนแครหามตามดวย เจาพอกวน นงอยบน

กระบอกบงไฟ ทายขบวนเปนเจาแมนางเทยม กบบรวาร ชาวบาน

และเหลาผตาโขน สวนคนทแตงกายเปนผตาโขนใหญตองถอดเครอง

แตงกายออกใหหมดและน าไปทงทแมน าหมนเปนการทงความทกข

ยากและสงเลวรายไป รอจนปหนาฟาใหม

แลวคอยท าเลนกนใหม

การละเลนผตาโขน

- วนทสาม เทศนมหาชาต

จะเปนการฟงเทศนมหาชาตตงแตเชามดเพอกลอมเกลา

จตใจและไดอานสงสผลบญอนแรงกลา เปนอนเสรจพธ

บทสรป

ผตาโขน เปนการละเลนชนดหนง ซงถอวามเอกลกษณทโดด

เดน และมเพยงแหงเดยวในโลก … งานผตาโขนจดขนในชวงเดอน

7 หรอเดอน 8 ของทกป ท วดโพนชย เปนงานทดงดดผคนจาก

ทกสารทศใหมาทอ าเภอเลกๆแหงนของจงหวดเลย

สาระส าคญทแทจรงของงานนคอเปน “งานบญหลวง” ซง

เปนงานบญใหญประจ าปของ อ าเภอดานซาย จงหวดเลย โดยได

รวม “งานบญเผวส” หรองานเทศมหาชาต ซงเปนฮตเดอนสของ

ชาวอสาน และ “งานบญบงไฟ” ซงเปนฮตเดอนหก เขาไว

ดวยกน แลวเรยกรวมวา "งานบญหลวง" โดยชาวบานมความเชอ

วาใครไดฟงเทศนดงกลาวจบในวนเดยว จะไดกศลแรง อาจดล

บนดาลใหไดพบพระศรอารยะเมตไตรในชาตหนา

บทสรป

บรรณานกรม

http://www.esanclick.com/newses.php?No=439

http://www.thaipaipan.com/jl_tppcom/index.php?

option=com_content&view=article&id=1179&catid

=319%3Afree-zone&Itemid=69

http://travel.sanook.com/bangkok/bangkok_07097

.php

http://www.thaigoodview.com/library/studentsho

w/2549/m6-1/no16-25-26-42/kong-dee-kong-

thai/sec49.html

บรรณานกรม

http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B

8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0

%B8%9E%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B9%81

%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%9C%E0%B8

%B5%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0

%B8%82%E0%B8%99

http://www.paiduaykan.com/76_province/Northeas

t/loie/pheetakhone.html

http://www.moohin.com/trips/loei/peetakhon/

บรรณานกรม

http://allknowledges.tripod.com/phitakhon.html

http://personal.swu.ac.th/students/hm471010130/

web/page10.htm

http://travel.sanook.com/784138/%E0%B8%9C%

E0%B8%B5%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B9%

82%E0%B8%82%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%

B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%A2/

อสระอยทใจ ไปไหน ไป “เลย”

ขอบคณครบ

“จบการน าเสนอแลวครบ”

นายวระพล ภมยง คอมพวเตอรศกษา ป 1หม 2 รหส 548144218

อาจารยณฐนนท สดาแกว

1500101 ภาษาไทยเพอการสอสารและสบคน