zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny...

122
in dclepy dvia wxt zegepn dclepy dvia - oey`x wxt \ dclepy dvia ligznd xeaic ` cenr a `yepd .epzpyna 'xzen-xeq`' migpena yeniy i` - oixizne...z"`e ...aeh meie zay ipica milaewnd migpend mdy - eneia...ike ,mlerl xeqi` `id 'xeq`' ly zernyndy meyn dpi` daiqde - dvwen meyn cala cg` mei jynl aeh meia clepy gext` lek`l xq` ax oky ie`x did `l gext`d ,dvwen iabl raewy onfd `edy ,zeynyd oiaay xg`n ...'xeq`' oeyla ewqt z` gqip axe ,dlik`l mei eze`a...cere oia zay lila welc didy (dlizte ony wifgn ilk) xp - ynzydl e` lhlhl xqe` dcedi iax ,onyd lk lf`y mcew dakpe zeynyd `ed llkde ,zeynyd oia xpl dvwed onydy oeikn zayd mei jynl epnya dyrp onydy meyn mbe ,'`nei ilekl i`vwzi` zeynyd oia i`vwzi`c ebin' seq mdxa` obn e"rx oniq g"e`) `ed mb xq`p xeq` xacl qiqae dadll qiqa eze`l wx sweza xeqi`dy zexnl 'xeq`' oeyla wqtd gqep o`k mbe ,(`i w"q ?mei dxeq`...ikde...xnel yie ick i`ny zia lv` 'lk`z' oeyla hwp `pzd - wx mixizn i`ny ziay aeygp `ly ,mdly xzidd ribn okid cr yibcdl dxwna dlik` `le lehlihk yxtzn 'xzen'y epivne .dlk`l `l la` dlhlhl ,ieb i"r aeh meia el e`aedy mibcl xywa 'oixzen' wqty l`ilnb oax ly mde aeh meia eynip e` mipken eide mei ceran mind on eynip m` wtq didyk `le mlehlih z` wx xizdl oeekzd l`ilnb oaxy dwiqn `xnbde ;dvwen ...mzlik` xeq` lhlhl...xn`z m`e zia zpada zerh drpnp xn`py dn itl :dywe - ik ,lld zia zpada zerhl gzt gztp mle` ,'lk`z' oeyla yeniyd i"r i`ny xzen la` dviad z` lek`l xeq`y lld zia exn`y 'lk`z `l' yxtl ozip zrk dhwp `l dnl :`iyewd zxfege daeyzd zigcp jkitl .oekp epi`y - dlhlhl ?xzide xeqi` oeyla dpynd `niiw...okl daiq ilay xaeqe zncewd daeyza oexwird z` lley i"xd - ezrcle ,'xzen-xeq`' milna lehlihl dlik` oia cixtdl dwcvd oi` zcgein .dlik`l zcner dvia mzq ik 'dlik`' oeyla dpynd dhwp seq...cer 'xeq`' dlnd yexita zerhl yyg `l `pzdy xne` i"xdy zrke - zia zhiyl zeni`zn 'lk`z'e 'xzen' zepeyld :zxg` daeyz rivdl ozip lehlih xzid ly dxexa zernyn da yi ik xzei zrlew 'lk`z' `l` ,i`ny `

Transcript of zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny...

Page 1: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dclepy dvia - oey`x wxt\

dclepy dvia ligznd xeaic` cenr a `yepd.epzpyna 'xzen-xeq`' migpena yeniy i` -

oixizne...z"`e...aeh meie zay ipica milaewnd migpend mdy - eneia...ike,mlerl xeqi` `id 'xeq`' ly zernyndy meyn dpi` daiqde -

dvwen meyn cala cg` mei jynl aeh meia clepy gext` lek`l xq` ax okyie`x did `l gext`d ,dvwen iabl raewy onfd `edy ,zeynyd oiaay xg`n

...'xeq`' oeyla ewqt z` gqip axe ,dlik`l mei eze`a...cereoia zay lila welc didy (dlizte ony wifgn ilk) xp -

ynzydl e` lhlhl xqe` dcedi iax ,onyd lk lf`y mcew dakpe zeynyd`ed llkde ,zeynyd oia xpl dvwed onydy oeikn zayd mei jynl epnyadyrp onydy meyn mbe ,'`nei ilekl i`vwzi` zeynyd oia i`vwzi`c ebin'seq mdxa` obn e"rx oniq g"e`) `ed mb xq`p xeq` xacl qiqae dadll qiqaeze`l wx sweza xeqi`dy zexnl 'xeq`' oeyla wqtd gqep o`k mbe ,(`i w"q

?meidxeq`...ikde...xnel yieick i`ny zia lv` 'lk`z' oeyla hwp `pzd -

wx mixizn i`ny ziay aeygp `ly ,mdly xzidd ribn okid cr yibcdldxwna dlik` `le lehlihk yxtzn 'xzen'y epivne .dlk`l `l la` dlhlhl,ieb i"r aeh meia el e`aedy mibcl xywa 'oixzen' wqty l`ilnb oax lymde aeh meia eynip e` mipken eide mei ceran mind on eynip m` wtq didyk`le mlehlih z` wx xizdl oeekzd l`ilnb oaxy dwiqn `xnbde ;dvwen

...mzlik` xeq` lhlhl...xn`z m`ezia zpada zerh drpnp xn`py dn itl :dywe -

ik ,lld zia zpada zerhl gzt gztp mle` ,'lk`z' oeyla yeniyd i"r i`nyxzen la` dviad z` lek`l xeq`y lld zia exn`y 'lk`z `l' yxtl ozip zrkdhwp `l dnl :`iyewd zxfege daeyzd zigcp jkitl .oekp epi`y - dlhlhl

?xzide xeqi` oeyla dpynd`niiw...okldaiq ilay xaeqe zncewd daeyza oexwird z` lley i"xd -

ezrcle ,'xzen-xeq`' milna lehlihl dlik` oia cixtdl dwcvd oi` zcgein.dlik`l zcner dvia mzq ik 'dlik`' oeyla dpynd dhwp

seq...cer'xeq`' dlnd yexita zerhl yyg `l `pzdy xne` i"xdy zrke - zia zhiyl zeni`zn 'lk`z'e 'xzen' zepeyld :zxg` daeyz rivdl oziplehlih xzid ly dxexa zernyn da yi ik xzei zrlew 'lk`z' `l` ,i`ny

`

Page 2: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`pzd hwp lld zia iable .elk`l ick lke` lhlhl mikixvy xg`n dlik`ezlik` mixqe` lld ziay xnele zerhl mewn yiy zexnl 'lk`z `l' oeyla

.dpynd oepbqa zecig` lr xenyl ick z`fe ,dlehlih mixizn la` dviadmekiq :epzpyna 'lk`z `l-lk`z' oeyla yeniyl miwenip - qezd jxer- '

dzid 'xzid' oeyl ik ,dviad zlik` elit` mixizny i`ny zia ly mgk ricedl;dzlik` `le dlehlih mixizn i`ny ziay aeygl cneld z` zerhdl dlelr

(2 - i"xddvia mzqy xg`n `l` ,cneld z` drhz 'xzid' oeyly yyg oi`ik xzei dni`zn 'dlik`'y meyn e` ,'dlik`' oeyla `pzd hwp zcner dlik`l

.dlik`e lehlih ly zernyn da yi

zifka xe`y d"c` cenr a- `yepd.epzpyna zewelgnd yly oia szeynd dpknd seq...`llld zia oday zewelgn ly dniyx z`aen 'c wxt zeicra -

jxer `iypd dcedi iax `ived ef dniyx jezne ,i`ny zia znerl mixingnaeh mei ipiipra zewqer olek ik ,epzpyna o`k orawe zewelgn yly dpynd

.miliwn i`ny ziae mixingn lld zia oday

`ed zxt`c `lke` d"c` cenr a `yepd.oiprd zxdad -

zlebpxzd on...yexit...zlebpxzdn dviad jk xkkdn mgl zqext enk - seq...ira i`edlik`l zcnerd zlebpxz ok qext e` mly lk`py xkk enke -

.dpnn cxtp xa`dyk elit` dixa` lk lr zlk`pe aeh meia zhgyp mei ceran

dvwen edl zil i`ny zia `nlc d"c` cenr a (`"yxdnd t"r) `yepd.`,i sca dpynd mr `pin` dedd zn`zd -

mei ceran...dnizoi` mixaeq i`ny ziay zrcd lr zelrdl xyt` ji` - aeh meia mipei lek`l dvexdy miwqet i`ny zia `,i sca dpyna ixd ,dvwenmixeq` mipeid eidi ok dyri `l m`y mei ceran reprip i"r mpinfdl aiig

?dvwen meyn lehlihaseq...l"ieoia mc` ygy wegix zyegzn d`vezk rawp 'dvwen' ly avn -

zepey zebxc yi zeyegz ly zepey zebxc yiy myke ,mivtg itlk zeynyd,xvga e` ziaa z`vnp `id ik mc`d zrceza cinz dievn zlebpxz :wegix lylkl dxyk ezrceza oiicr zx`yp `id mivial dlcbl ezhlgd zexnl oklezeaiq izy zetxhvn mdiably jaey ipeia k"`yn ,dlik` llek miyeniyd

a

Page 3: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

jaeyd (2 ,dlik` zxhnl `l mipei mzq milcbn (1 :wegix zyegz zexveidztxhvn (oqipa dclep) dpey`x dkixan `id dpeid m`e .eilra ipirn wegx okey

...jaeyd oaxegl yygd - ztqep daiqseq...`pifgckoipra miliwnd mi`p̈ ©z elit`y dvwen ly zebxc yiy di`x -

wegix miiwy dcen la` dvwen ibeq aexa lwin oerny iax :oda micen dvwenalya ik ,yaiizdl ynya eghypy mip ¥̀ §ze miaprl qgia mc` lv` iytpsexiva df lewliwe ,dlik`n milqtpe zexitd milwlwzn jildzd ly miieqnjildz xnb cr wezip zyegz ea mixvei zexitd z` dvwid envr `edy dcaerd

.yeaiidmekiqilra :oebk oda micen dvwena miliwnd mi`pz elit`y dvwen ibeq yi -

.miwenive zexbexbe mdilra ipirn miwgexne dlik`l micner mpi`y miig

oizrc `wlq `w d"c` cenr a `yepd.'clep' ly zepey zebxc -dncwd - (`rawy mewndn aeh meie zaya wgxzdl mc`l xzeny jeezd

mipye dn` miitl` - miwgxn ipya mipc l"fg .laben zeynyd oia ezziayldcewpd (2 e` xird leab (1 :`id `vend zcewp xy`k - (dn` 24000) lin xyrxne` a,l dheqa `aiwr iax :zeynyd oia xirl uegn didyk cnr daymipy iabl .minkgk dklde ,opaxcn mixne` minkge `ziixe`cn `ed xeqi`dyzeklda m"anxd :minkgd zhiyl xywa mipey`x zwelgn zniiw lin xyrxeqi`dy mixaeq minkgy mixne` '` wxt seq oiaexira s"ixde f"k wxt zayitly mixne` `"ayxde my oiaexira o"anxde xe`nd lrae ,`ziixe`cn

.(f"vy oniq miig gxe`) `ziixe`cn wegix ly dlabin oi` minkgd(a'x-l xeq`) eyekxa oicd `ed h"eie zaya enegzl wzexn mc`y myk

myk xaeq ixep oa opgei iaxe ;('y ly megzl uegn l` 'y ly utg `ivedl,mnewna dziay mipew xwtd ivtg mb mdilra megza dziay mipew mivtgy

.mb`a min oebk (b :a,dn oiaexira `ziixaod ixd aeh meia (aeh meia ecxiy minyb) mc` lk ilbxk

`xnbde .mind z` hwely mc`d ly megzl milaben `l` mnvrl megz miraew mpi`) (dywnqepiiwe`a dziay ipwil i`n`eik minybd in z` fifdl xeq` didiy oicd on)

(dziay my epwe mia eid md mipprl ec`zd mindy mcew zeynyd oia ly onfaxn`...opiwqr aeh mei axrn exywzpy miara `kd wgvi 'x oia mipprl ec`zd xak)

(miywne .mia dziay epw `l okle zeynydmiara dziay ipwile... eid mind m`)oeeik lkl dn` -2000l rawp mnegze dziay my epwy ixd zeynyd oia miara

b

Page 4: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(mivxzne ?oprl aiaqn ...'i-n dlrnl oinegz oi`c dpin heytiz`ziixady xg`n)dlrnl minegz ipic epwiz `l l"fgy wiqdl yi mippra eidyk minl zqgiizn dpi`laben epi` zeynyd oia migth dxyrn deaby mewna didy ine ,migth dxyrn

(zvxzne ef dpwqn dgec `xnbd .cxiykoinegz yi jl `ni` mlerl ('i-n dlrnl) `in irila rlain `airaepi` oira epi`y xace mippra mirela mind eid zeynyd oia)

(miywne .dziay dpewixiq` 'clep' edl eedc oky lkoia mirelak mind miaygp m`) (aeh meia clep mrhn mxq`l yiy oky lk zeynydiciip cpin miara `in `l`

mnvrl dziay mipew mpi`e ,clep ly iyewd xqed dfae ,oirak miaygp mippra mind)drepza `vnp enver oprd mbe oprd jeza zcnzn drepza opra mind oky ,xg` mrhn

(zeynyd oia dziay dpew epi` jkitl.lenz`n...`lcel liredl ieyrd xacn ziytp wzpzn epi` mc`y `ed llkd -

'clep' k"`yn eneiwl rcen mc`y xaca mixen` mixac dna ,cizra e` deedaly enlera milelkd mihixtd oia llkp `le zeynyd oia miiw did `ly

...mc`d clep iedc...dcedi iax...dnizei`ny ziay daiyia eayg df alya -

,miig ilra) miccea mixwnl hxty oerny iax i"r zbveind dhiyl minikqniax :dywe ,el liredl lekiy xac mey dvwn mc` oi` (miwenive zexbexb'eclep'e aeh meia xaypy ilk oebk ,clepa mb `l` dvwena wx `l liwn oerny`xnbd zrk eli`e ,xepza mxiradl ick mlehlih xizn oerny iaxe ilk ixay

?exizn oerny iax xy`k clep mixqe` i`ny ziay xnel dvex xaypy wx...l"ieclepa :dvgnl clepl xenb clep oia zwlgn epziibeq -

ezxev wxe ievn xnegd dvgnl clepae ,dxevd mbe xnegd miycgzn xenbdxev lawn `ed zrky `l` zeynyd oia miiw xnegd milk ixaya .zycgznzlebpxza dzidy dviad la` ;oerny iax lwin dfk 'clep'ae 'xay' ly dycgode xnegd zpigan od dycgk zaygp aeh meia mlerl d`vie zeynyd oia

...xingn oerny iax mb dfk xenb clepae ,dxevd zpigan clepa xizn...rnyn jkeiedc oky lk' oiaexira `iyewd lr .zencwd -

la` ,clep xizny y"x `ed `ziixad lray uxzl `xnbd dlki '?xeq`e clepxeq` xenb clepy dcen y"x mby rnyn ef daeyzn drpnp `xnbdy xg`n

...aeh meiaseq...i`ce `l`clepe xenb clep - clep ibeq ipy ly mneiw lr di`x o`kne -

.xeq` xenb clepy dcen y"xe - dvgnlmekiq'xenb clep' xcben aeh meia mlerl e`a ezxeve ely xnegdy mvr -

wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`ec

Page 5: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep' xcben aeh meia dycgzd ezxev

oidiabn d"c` cenr a `yepd.zleqtd xe`iz iabl i"yx yexit ziigc -

migetz...`xidp `le...d"tlr zleqtdy i"yx yexitk `ly xnel miaiig - zay zkqn) 'oidiabn' dpynd jynda ik ,dnda zlik`l die`x o`k ogleyd

:xn`p (`,bnw oipet` ly xrye zifkn zegt oixexit oglyd lrn oixiarn...mihiaxy)(dpet`d milceb mkezay dnda lk`n `edy iptn miycr xryemy `xnbde ,

`edy' wenipa zleqt lehlih xizny oerny iax zhiy itl df rhw dcinrn'zenvre oitilwd' dpynd ly `yixa zleqtd mb mzqd one ,'dnda lk`n

...dnda lk`nl miie`xseq...lld ziaei`ny ziae lld zia ly mzwelgn z` xiaqdl yi jkitl -

d"ae ,dndal `l` ie`x epi` m` elit` xac dvwn mc` oi` mixaeq y"ay.iyi`d eyeniyl ie`x epi`y xac lk dvwn mc`y mixaeq

mekiq - i"yx;dnda zlik`l wx ie`x m` elit` lke` ly zleqt xizn lwind :'qez.mc` ipal die`xyk wx zleqt xizn lwind :

lld ziae d"c` cenr a `yepd.xeq`d xacl qiqa ziyrp `l dlahdy daiqd -

ezrcn...dniz,dvwenl mewnd z` jted enewna oeekna gpeny dvwen xac - ?dvwen `idy zleqt dilr dzgpedyk `lahd znxd lld zia mixizn ji` k"`

meid lk...xnel yie`ly o`k k"`yn ;`,`p zay oghy e` d"ca mz epiax - ...meid lk epgley lr zgpen didz zleqtdy oeekzd

lhepd wxt...inp i``idy oa` ekezae lq lhlhl dxizn my dpynd - xzen xacl qiqa `ed lqdy jk zexit mb eid lqay dxiaqn `xnbde ,dvwensqepy ,o`k oicd `ede .qiqad xq`p `l df avnae ,(oa`) xeq` xacl mbe (zexit)

...xeq` xacl qiqa dyrp `l ogleydy jk ie`x lke` ogleyd lr did zleqtlseq...ceredyrp `l ogleyd z`f mre zleqtd `l` my did `ly uxzp e` -

utgdy gipnd oevx `ed xeq` xacl qiqa ziiyrl i`pz ik ,xeq` xacl qiqa.ogleyd lr `wec didz zleqtdy dcitw oi` o`ke my `wec gpen didi

mekiqxeq`d 'dvwen xacl qiqa'l lehliha xzeny utg zkitdl mi`p §z -dzgpd (a ;zrcd gqid jezn `le dpeek jezn dvwend zgpd (` :lehlihagipnd (c ;dvwen epi`y utg mb my gpen `l (b ;meid lk my didzy dpeeka

.`edd mewna `wec didz dvwendy dvexd

Page 6: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oikzgn opzc d"c` cenr a `yepd.zeynyd oia zayd zqipk mr mirelcd ly mavn -

yelzie...z"`emixaegn (1 :miavn ipyn cg`a zeynyd oiaa eid mirelcd - dnn ik dyw dpynd dxwn lkae ,miyelz (2 ;zayd zqipk xg` eylzpe rwxwlm`e ,mze` jezgl xzeny zxne`d dpynd zycgn dn miyelz eid m` :jytpoebk ,dvwen oic mda oi`y xn`p m` elit` ik ?mlhlhl xeq` ixd mixaegn eidmicner mdy rciy e` xaegna mirelcd z` lek`l dlkiy dnda el dzidyzaya exypy rwxw ilecib lehlih zxqe`d dxifb zniiw ,ixkp i"r ylzidl

?mkzgl oerny iax xizd ji`e ,cer yelzie dlri `ny aeh meie seq...l"iemiie`x izlae miyw eid la` zeynyd oia miyelz eid mirelcd -

`edy beq lkn mipewiz exq` l"fgy zexnly zycgn dpynd .dnda zlik`lmeyn jezig ici lr dlik`l miie`x mzeyrle mirelcd z` owzl xzen ,zaya

.miig ilra xrvmekiqitl :zycgn dpynde zeynyd oia miyelz eidy mirelca xaecn -

i"yx;miig ilra xrv mrhn mkezig i"r dlik`l miywy mirelc owzl xzeny - itl'qezmlk`l dlki dndady zexnle ,dlik`l miie`xe mikx eid mirelcd -

dgxih meyn dfa oi`e ,jezig i"r mzlik` lr lwdle zetiil xzen mdy itk.zxzein

dlapd z`e d"c` cenr a `yepd.dpynd iwlg oia xywd -

zaya...ep`oeikne .zaya dvwen oi`y gikedl ick d`aed ef dpyn - xaqedy itk) zaya lke` oewiz zl`ya `l` dvwena zwqer dpi` `yixdy`ly dnda ,epiid dvwen ly mi`pza zwqer `tiqdy xnel miaiig (dlrnl

...miiga oiicr dzidy meyn zeynyd oia mialkl die`x dziddlapa...mewn lkne,`tiqd zwqery itk dvwena zwqer `l `yixdy s` -

...`tiqde `yixd zecig` lr llk jxca zxneyd dpyna ievn `l avn dfy seq...meynoipra miwqer dpynd iwlg ipyy dfa zecig` zniiw z`f lka -.zaya jezig

oerny iaxk `pz ol mzqc zay iab d"ca cenr a `yepd.oerny iaxk zay zeipyn mzq iaxy driawd zxdad - dncwd - (`dpyna aey z`aene zwelgnl `yepk dpyna z`aend dkld

e

Page 7: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.'mzq jk xg`e zwelgn' z`xwp dweqt dkldk xzei zxge`n(a :a,akw `xza `aaa dpyn dlgpa zad cg`e oad cg` (miyxei) lhep oady `l`

m`d iqkpa mipy it lhep epi`e a`d iqkpa mipy it zezniwe` xtqn d`ian `xnbd)(odipiae 'dlgpa zad cg`e oad cg`' dwqitd z` xiaqdl cg` xn`w ikd iy` ax xn`

mipad oia oa (eipa x`y jezn cg` oa cgii a`d) zepad oia za cg`e zepa wx el yi)(x`yd jezn odn zg` cgiie 'iqkp lk yxii' xn` m` (dne`n eyxii `l x`yde) eixac

miniiw z` xiardl dvx m` k"`yn ,dxeza aezky dn lr dpzn meyn dfa oi`e).eizepa e` eipa z` gtwle eze` yxil dzr cner epi`y inl [dzvwn e` dlek] dyexid

(iy` ax lr dywn `xnbde !`wexa oa opgei iaxk ?o`nk `id dpynd iy` ax itl)(oky ixyt` izla df la` a"aix zhiyk onwl dl ipzw `d z`aen a"aix zhiy)

(`,lw sca d`ad dpynd ly `tiqa ie`xy in lr xn` m` xne` a"a opgei iax'eyxeiy(zepad oia za e` mipad oia oa oebk) eyxeil ie`x epi`y in lr ,oiniiw eixac

(za e` oa znl yiyk znd ly eig` oebk ,ezen mr cin) `zi` m`e 'oiniiw eixac oi`a"a opgei iaxk ol mzq `w z` znyex a,akw sca dpyndy `vnp iy` ax ixack m`)

mipad oia oa cegii ly `yepd z` dbivn `,lw sca dpynd xy`k 'mzq'k a"aix zhiyzrcd lr lawzn `l dfe ,a"a opgei iaxe `nw `pzd oia zwelgnk zepad oia zae

(ixdy `id zwelgn k"g`e mzq (`,lw sca dpyna zwelgne a,akw sca dpyna mzq)mzqk dkld oi` zwelgn k"g`e mzqe epi` a`y `,lw sca `nw `pzk dkldd `l`)

mcew igy l`eny oky ixyt` izla df la` .zg` zal e` cg` oal eiqkp xiardl i`yx wqt xak iy` axa"aixk dklddyz` cinrdl xyt` i`y o`kne ;`,lw sca `aeny itk

`zniwe`d lr dipy `iyew dywn `xnbde .iy` ax zrvdk a"aixk a,akw sca dpynd(iy` ax ly '`l`' i`n cereik ,dpynd lr iyew miiw iy` ax ly `zniwe`d itl)

'dlgpa zad cg`e oad cg`' :xen`l ,dl mcew xn`py dn mvnvl d`a '`l`' dlniqkpa mipy it lhep epi`e a`d iqkpa mipy it lhep oady `l`' dwqitd i"r mvnhvnoi` zae oa ly dyexi ipica zwqer `yixdy iy` ax ly `zniwe`d itl ixde ,'m`d

(!m`d iqkpl a`d iqkp oia milcada zwqerd `tiqd z` oiadl. mzqk dkld oi`e...`dc...dnizeiptl dlapd z`e' `yixd .` dncwd -

:dvwen yi xaeqe wleg dcedi iax `tiqa mle` ,'mzq'k dxn`p 'mialkdiaxokend on dpi`y itl dxeq` zay axrn dlap dzid `l m` xne` dcedik"`e ,

l`e ?mzqd `edy oerny iaxk dkld oi`e 'zwelgn k"g`e mzq' zxcben dpyndwgxn yiyk wx sweza mzqk dkldd oi`y 'zwelgn k"g`e mzq' llkdy aiyzk"g`e mzq'a s` zekenq zeipyn e` dpyn dze`a la` zwelgnl mzqd oia

...mzqk dkldd 'zwelgn`id zwelgn...i`d ikcz` dpkn `xnbd my `xza `aaa ixdy .a dncwd -

f

Page 8: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

jnq lre ,'zwelgn' `,lw sca dixg` d`ad dpynde 'mzq' a,akw sca dpyndz` oikzgn' dpyndy epziiyew zxfege !mzqk dpi` dklddy dgiken dfiaxk dkldd oi`e 'zwelgn k"g`e mzq' zxcben 'ebe dndad iptl oirelcd

?'mzq'd lra `edy oernyqxhpewa...l"ieax ly `zniwe`d lr zeiyew izy dzywid a"aa `xnbd -

daiqde ;'`l`' dlnl xywa dipyde 'zwelgn k"g`e mzq'l xywa zg` ,iy`dzid '`l`' oipra `iyewd z` mb dlrde zg` `iyewa wtzqd `l dywndyk"g`e mzq'l xywa millkd xen`k ik ,dpekp dpi` dpey`xd `iyewdy ezxkdzwelgnl mzqd oia wgxn yiyk wx mitwz 'mzq k"g`e zwelgn'e 'zwelgn

...a,akw sca dpynl dkenq `id `,lw sca dpyndy my a"aa k"`ynoerny iax epiidc...la`zxcben 'oirelcd z` oikzgn' zaya dpynd okl -

,oerny iax `le dcedi iaxk didz dklddy ie`xd one 'zwelgn k"g`e mzq'dvwen oi`y miaxk miwqete cigi cbp miax ly gk el yi dpyna 'mzq'd `l`

...oerny iax zrck zayaxizn oerny iaxe...z"`e`nw `pzd .yeniy ick jez xigyn qxg ly xp -

,mixrekn mixacn ziytp envr z` wzpn mc`y meyn elehlih z` my xqe`...mixrekn milkn wzpzn mc` oi` ezrcl ik elehlih xizn y"x la`

mzd...li`ede`edy qe`in zngn dvwen xqe` `nw `pzd m` :xnege lw yie - ibeq x`y lke xeqi` zngn dvwen xqe` `edy oky lk dvwen ly lw beqone ,cigi cbp miax ly gk el yi 'mzq' oeyla dxn`p ef dricy xg`ne .dvwen

?zaya dvwen yiy oicd seq...l"iemyxy f"ir zaya dvwenl xywa ziyi`d ezrc z` riad iax -

zinzqd dpynd z` lhia jkae ,'mzq' oeyla 'dlap' dpynd z` zkqnd meiqa.`,cn scay qxg xpl xywa

mekiq - (`miax ly cnrn lawny 'mzq'k dkldd mikenqd 'zwelgn'e 'mzq' .zkqnd jynda zwgexn zwelgnd m` df cnrn ca`n 'mzq'd la` ,cigi len

(a.oexg`d enk miwqet zg` zkqna df z` df mixzeqd 'mzq' ipya

y"xk lld zial miwen d"ca cenr a `yepd.ongp ax ly ezyib zxaqd - dncwddlek `lahd z` wlqn mixne` lld ziae' `tiqd z` mipkn 'qez -

zaya `xnbd dzyry itk lld zia ly mny oiievny zexnl 'mzq'k 'dxrpne :`,fpwgky` `pixg` `nzq opgei iax (`ide zxg` dpyn mzq `vn)lld ziae'...

'dxrpne dlek `lahd z` wlqn mixne`.g

Page 9: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`nzq i`dn...dyweoidiabn' dpyna zehiyd z` jetdl ul`p ongp ax - oerny iaxy oeikn 'mialkd iptl dlapd z`e' dpynd znizq xe`l 'oglyd lrn,dpyn ly laewn gqep zepyl ul`p xak ongp ax m` :dywe ,dvwen oi` wqet,ody itk zex`yp 'oidiabn' dpyna zehiydy jetd oeeika z`f dyr `l dnliax ly eny z` siqeiy epiid ,'mialkd iptl dlapd z`e' dpyna dyrp oewizde`tiqdn dcedi iax ly eny z` wegnie ,'zwelgn'l f"ir dktdle `yixl oernydvwen yie dcedi iaxk dpynd z` 'mzq' iaxy didz d`vezde ,'mzq'l dktdle

?'dxrpne dlek `lahd z` wlqn' wqety lld zia zhiyl mi`zi dfe ,zayaseq...l"iedvwen yi mixaeqe mixingn lld ziay didz epzrvd z`vez -

zkqnay xg`n la` ,zaya dvwen oi` mixaeqe miliwn i`ny ziae zaya`yepde milwn i`ny ziae mixingn lld ziay zewelgnd lk iax myx zeicrdpynd z` `wec zepyl ul`p ongp ax ,my riten `l zaya dvwen ly

.'oidiabn'

zexewd on `l mivr oirwan oi` d"ca cenr a `yepd.`xnbd zii`x lr `iyewe dxrd - dncwdyiy dcen oerny iax elit` ozxneg zngny dvwend ibeq oia -

zngn dvwen' dpeknd beq yi (miig ilrae miwenive zexbexb mr cgi) dvwenyygn leg inia elit` mda rebpln rpnp mc`y mivtgl qgiizny ,'qik oexqg

...mipicr mixiykn oebk ,elwlwzi `ny- dxazypy...iziin `l,`yixdn aeh meia dvwen yiy dgiken `l `xnbd

,diipal micreind zexew ly dnixra did zeynyd oiay dxewa xaecn my ikxcben dxewde dcear zrya `ly mda rebpln mc` rpnp mzeaiyg lyaeibeqa wqerd eppeicl uegny dvwen ly beq `edy 'qik oexqg zngn dvwen'`tiqdn `id di`xd `l` .lecb dk epi` mdn iytpd wezipdy milw xzei dvwenyie ,'xeqi` zngn dvwen' xcbene xiwa iepa did zeynyd oiay dxewa zwqerdixay' ly dycg ze`ivn el dclep aeh meia ezxiay mry xg`n clep oic mb eldvwen yi h"eiay rnyn mixaya yeniyd zxqe` dpyndy oeikne ,'ur

...clepedtvne...z"`ezexnl y`d ieaik xg` ony xizn y"xy `aen a,l oldl -

epnn ziytp wzpn epi` onyd lra ik ,(dadld) xeq` xacl qiqa did y"diaylwin y"xy o`kn .onya ynzyi dakz dadldy rbxay ayegy meyndtivy oiievn `l `tiqae ,xzid zryl y"dia dtvn utgd lrayk wx dvwena

?jklh

Page 10: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

- seq...l"iewcqpy dxewa zwqer dpynde ,mcwen oniq `ll xayp epi` dxew .ezxiayl oiznd dxewd lrae aeh mei mcew

mekiq - (`zxbqnl uegn `edy qik oexqg zngn dvwena zwqer `yixd .`tiqdn `id `xnbd zii`xe eppeic

(a.xayiiy oiznd y"diae drerx ezxewy rci dxewd lra `tiqa

ediieexza beltpe d"ca cenr a `yepd.zexg` zeibeqa dnec `iyew xcrid -

ikd...dnizzeibeqa `le 'ediieexza beltpe' `xnbd drivn o`k `wec dnl - ?'sicr `xizd gk' oda xn`py zexg`

jiiy `l...l"ieoepbq `ed dpynd zkixra iax z` dgpidy zepexwrd cg` - jxc ecinlzl mc` dpyi mlerl' a,b migqta xi`n iax xn`y enk ,xvwe wiiecn`xnbd okle df oexwir xitn did `l dpynl 'zlebpxzd' dlnd sexiv .'dxvwipyd `yepd sexiv oday zexg` zeibeqa k"`yn ,jk dyr `l iax dnl zl`ey

.dpynd z` jix`n did

iyyd meia dide d"ca cenr a `yepd.'daxc dpkd' xe`l zay xear aeh meia milyan cvik -

dncwdcr zay xear ea zet`le lyal xeq` zay axra lgy aeh mei -.oiliyaz aexir ipicl m`zda zte liyaz (iying mei) aeh mei axra gipiyaygp aeh mei axra gpedy lke`dy ,`ed oiliyaz aexir ixg`n oexwird`ed zay xear aeh meia mite`e milyany dne ,zay xear zepkdd zlgzdkaeh mein diit`e leyia xizny l"fg zpwz `ed oiliyaz aexir .zepkdd jyndoi` exn`iy ick' :a,eh sca iy` ax xiaqny itk ,opaxn `ed xeqi`d ik zayl

.'legl aeh mein xnege lw zayl aeh mein oite`daeyg...i"yxt...`ibeql i"yx yexit lr dxfg -

`ziixe`c dpkd...dniz j`dxeq` zayl h"ein 'dpkd' m` :dax lr dyw - ?xeqi`d z` xizdl minkg zpwz `edy oiliyaz aexir leki ji` dxezdn

dil ifg inp...d`xpezt dte`d `ziixe`c xeqi`n xhet dax a,en migqta -zniiwe li`edy xne`d 'li`ed' ly oexwird itl leg mei xear aeh meiaxzeny ixd zt mdl yibdl jxhvie cerql migxe` e`eai meid jynay zexyt``ziixe`cn xzen jkitl .leg meil didi x`yiiy dn okl mxear lyale zet`lexq` l"fg `l` ,'li`ed' ly oexwird it lr zay xear aeh meia zet`le lyal

...oiliyaz aexir zgpd xg` exizd la` z`fi

Page 11: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`gip ocicl elit`ee`eaiy giky `ly epinia elit` (l"yxdnd t"r) - ly oexwirde meid zcerq dxnbp xaky drya cerql miietv izla migxe`

...zayl aeh mein lyal xzen oiicr ,dyrnl lirt epi` 'li`ed'`xwirn llk...xac lkc byend zpad i`n drap `iyewd ik - dpkd'dpkd' .

zaexrz e` leyia oebk ,mlera miiw xaky xaca ipevig iepiyl zqgiizn `l,eny z` iteq ote`a lawn utgd xy`k izedn iepiyl `l` ,miniiw miaikxn ly,mnya mlera miniiw xaky mine gnwn akxen mgl :dnbecl .eaevire ezedn,ipevig oewiz `l` epi` mgll mziit`e maeaxire ,miiteqd maevire mzednda milg zxgnl wxe ,dviak daygp mxh dzlhd mcew miineiy dvia k"`ynmiiepiyl ;'dvia'k dny z` dl miwiprne dzedn z` miavrnd miiepiy

byena dxezd dpeekzd elld miizednddpkd...cxei did...xn` `de...dnizmei zecerqe zay zecerq lk' azek i"yx -

ycgn xvpy on-dy rnyn ,'leg ly mei ceran zepkene zepnefn ediy aehb,a ziy`xal eyexita i"yx :dywe .aeh meie zaya cxei did `l mei icin

:azekekxa - 'jxaie' (zayd mei z` gayn d"awd) mdl cxi reayd zeni lky on-azleblbl xner (mc` lkl xner zcin) dpyn mgl iyyae (mixnr ipy)eycwe - 'ycwie' ;

zaya llk cxi `ly'ycwie' ea aezk `ly h"eia la` on cxi `l zayay o`kn ,?on-d cxi

on oda...l"iezyy' weqtd lr xne` (zeny xtql dkld yxcn) `zliknd - zxzein 'ea didi `l' dwqitdy ,'ea didi `l zay iriayd meiae edhwlz minizcnln 'ea'e ,mixetikd meia cxi `l on-y zcnln 'didi `l'y dyxc myl d`aemeia on cxi `ly `zliknd enk xaeq daxy l"i o`kn ;cxi `l h"eia mby

...aehseq...cereoia oigan daxe on cxi aeh meiay i"yx yxitk xaeq daxy e` -

xaecny o`k :reayd ini x`ya lgy aeh mei oial zay axra lgy aeh meizenk iyingd meia cxi `l` on cxi `l i"yx xne` zay axra lgy aeh meiacqein df uexiz .on cxi reayd ini x`y ly aeh meiae ,mini dylyl dwitqdymeia e` zaya xnbpy xac ,xen`l mnvrl mipikn aeh meie zayy dgpdd lraeh mei axr e` iyy meia xnbpy xac wxe ,'dpkd' meyn xeq` epi` mnvr aeh.leg ini zeidl aeh mei axre iyy mei mze` aiig zxgnl ea ynzydl mivexeaeh meie zay oi` dxezdny gipn oey`xdy ,ipydn dpey oey`xd uexizdo"x) leg meia xnbil zaiig dyecw ini xear dpkd lke ,llk mnvrl mipikn

.(ryedi iptaemekiq - (`ly oexwird jnq lr ,zay xear aeh meia lyal xzen `ziixe`cn

`i

Page 12: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mxeb leyia ik 'dpkd' llka epi` leyiay meyn e` 'oigxe` irlwin i`e li`ed''dpkd' xy`k ,mi`lnd maevirae mnya miniiw xaky miaikxna ipevig iepiy

.ycg xac ly aevire zeedzdl zqgiizn(amei m` :'dpkd' xeqi` zpada ielz zay axra lg `ly aeh meia cxi on m`

xnel ozip ,ipyl cg` mein dpkdl wx zqgiizn 'dpkd'y oeikn envrl oikn aehoeikn envrl oikn epi` aeh mei m` la` ,zay axra lg `ly aeh meia cxi ony

.aeh meia on cxi `l ,leg `edy meia xacd zxinb zaiign 'dpkd'y

xfbp d"ca cenr a `yepd.iia` ziiyewa iyew -

dxfbl...oi`emeyn dxeq` h"eia dclepy dvia ik ,zpaen `l iia` ziiyew -zlebpxza zexenb mivia lr xeqi` xefbp m`e ,zay xg` h"ei ly dxifb?dxifbl dxifb z`f didz 'odineia ocliznc jpd meyn' aeh meia dhgypy

...daeyzseq...xzencmei dfi`a hxtl ila 'aeh meia olk`l xzen' `ziixad ixacn -

dxeq` ea dclepy dviade zay xg`y aeh meia mb xaecny rnyn ,xaecn aehzlebpxza d`vnpy dvia xeq`l eziiyewa oeekzd iia` ;`ziixe`cn dax zrcl

.zay xg`ly aeh meia dhgypy

`giky `lc `zln d"ca cenr a `yepd.daxe iia` lr `iyew -

wtqn...dywezexenb mivia lr exfb `l l"fg dnl dl`ya epc daxe iia` - miviady xnel mewn yi dxe`kl la` ?zay xg` lgy aeh meia on` irnadzid meid dhgyp `l m`e zaya lenz` exnbp `ny ,`ziixe`c wtqn zexeq`zqgiizn mziiyew) ?dpkd meyn zexeq` eid miviade meid ozlihn zlebpxzd,xfbp d"ca xaqedy itk zay xg`l aeh meia on`a e`vnpy zexenb mivialepi` aeh meiy xaeqy inl oiae envrl oikn aeh meiy xaeqy inl oia dzlredemb mziiyew z` aigxdl ozip .iyyd meia dide d"ca `aedy itk ,envrl oiknli`ed ,envrl oikn aeh mei oi`y dricd itl reayd rvn`a lgy aeh mei lr

...(meid miviad exnbp `ny wtq miiwe xnb aiyg `l...l"iexg` :ze`ivndn dxwna mvexiz z` mibcdl ozip -

,xenb ziady lretd yg ycg ziaa mipexg`d bxead zbxade xnqnd zriwzlk ea xecl leki epi`y xiicd jci`n ;'eke lnyge min eil` exaeg mxhy zexnlziad zxinbn ziyrn zlrez yg epi` elld miiqiqad mizexiyd epwzed `l cer

ai

Page 13: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dk`lnd zlawn zial xiicd zqipke mizexiyd zpwzd xg`l mle` .lretd i"rmei ,o`k mbe .iygen dyrp 'xnbd' f`e ,mcew dl dzid `ly zeaiyg lretd lydnyae dzedna zkted `ide dzegztzd ialy lk mixnbp dviad zlhd mcewcnrn dvial wiprny ipeigd mxebd da dxqg dlhed `l cer lk la` ,'dvia'l

...zizkld zeaiyg lenz` ly dxinba oi`e ,lenz` 'dxenb' ly`da bilt inlyexiae(`,` dvia) inlyexia miwleg `pn iaxe dippg iax -

xaeq cg` :lenz`n 'dxenb' ly aeyg cnrn dvial zpzepd zipeigd dpekzadpnn gztzdl leki gext` oi` dlhed `ly dvia) gext`l gztzdl zlekid efy,dzlhd mr xtzyn dviad mrhy xaeq cg`e ,(zenily dzlreze dzxinb oi`e

.dzxinbl zeaiyg dpwny `ed mrhdemekiqzlebpxzd irna dviad zxinbl zeaiyg dwiprn meid dviad zlhd -

.dviad mrh meyn e` gext`l gztzdl zlekid meyn e` ,lenz`

yelzie dlri `ny dxfb d"c` cenr b `yepd.'ytp lke`' zexcbend zek`lne dxifbd ixg`n wenipd -

`nrh...dnizexy`k 'yelzie dlri `ny' oixyepd zexit l"fg exq` dnl -...dvwen mrhn mixeq` xak zexitd

il dnl...onwlch"eia l`xyil oexec `iady ixkp' `tt ax wqet a,ak sca - yxtn i"yxe ;xeq` (meid ylzp `ny cyg xxernd) xaegna oin eze`n yi m`

?dxivw xeqi` zngn dvwen md y"dia mixaegn zexity jkn raep xeqi`dydcedi iaxc...l"iezngn xac dvwn mc` oi`y y"xk xaeq o`k sqei ax -

xg` xeqi` l"fg exfb jkitl ,zexita enk 'dtvne ayei' `ed xy`k eay xeqi`dzngn dvwen yi'y dcedi iaxk xaeq my `ibeqa `tt axe ;'yelzie dlri `ny'`ibeqd i"yx itly o`kn .oixyepd zexit lr xg` xeqi` exfb `l l"fge 'xeqi`

.'yelzie dlri `ny' oexecd z` xqe` y"x ik ,dcedi iaxk `id myoerny iaxk inp...dnizedvwen ibeqa dcedi iaxl dcen y"xy reci -

oind eze`n yi m`' `tt ax ixac lr my ixde ,miwenive zexbexb enk mixeng :i"yx xne` 'oixeq` xaegnadvwen meyn (xaegnd oind mixeq`) yi y"xl elit`e

inc miwenve zexbexbk xaegne miwenve zexbexba dvwen oia mixaegn zexite)(miwenve zexbexbk mixeng zeynyd dizrcn edpivw` lenz`n ohwl `lcny"x mbe)

(dvwen meyn xqe`ik ,y"x iptl mb `tt ax ly xeqi`d z` yxtn i"yxy o`kn ;zxfege ,miwenve zexbexbny dfn zegt epi` mixaegn zexitn iytpd wezipd

?'yelzi dlri `ny' meyn zexit lr exfb dnl :`iyewd`nrh i`d...ok lrepi` dvwen xeqi`y mewna 'yelzie dlri `ny' exfb -

bi

Page 14: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

lral yie xvga lceby oli`a oebk ,oerny iax itl `le dcedi iax itl `l qtezziytp wzpzn epi` mc`y `ed llkde ,urd on lek`l zelibxd mixetv xvgdig lrady i`pza) ig lral crein lke`d zeynyd oiayk elit` lke` xac lkn

...(el jiiydytpn...z"`ela` mixaegn miayr lr zaya dnda zerxl xizd `ped ax -

dk`lnn zepdl xzeny zexnl ik ,ieb i"r elit` zaya eylzpy miayr lr `l`vnpe miayrd z` mixi dndad lra `ny miyyeg ,envr jxevl dyr iebyxg` ig lra lkl e` miaxerl okeny epraw ixd :dywe .zaya dvwen lhlhn

?xaegn oiicr lke`dy s` dvwen epi` el jiiyd`xdpc...l"iedndad dlki `l zeynyd oiay dxwnl oeekzd `ped ax -

...xdpd ly ipyd cva eidy miayrl ribdljkl...xnel yi cer:mi`pz ipy miyexc xaegn lr dvwen xeqi` repnl ick -

mdil`n xeypl elld zexitd rah (2 ;icedil jiiyd ig lra zlik`l cner (1ik dvwen mix`yp eznda zlik`l micnery s` miayr df itl .jkl dtvn `ede

...(`"yxdn) xeypl mkxc oi`onwlc...dniz la`lr 'dlri `ny' meyn xeqi` epwiz l"fg m` :dywe -

`le dvwen mrhn xq`p oexecdy xiaqn i"yx dnl ,dvwen epi`y rwxwl xaegn?'dlri `ny' meyn yxit

xkcn...xnel yiezexit enk rwxw ileciba wx miiw 'dlri `ny' yygd - mileciba `l la` ,ixtd z` shewe zay meidy mc` gkey zeipy jezy ,oli`dmeidy xekfi diiyr ick jezy migipn mdiably mylzl ick un`n miyxecd.dvwen xeqi` meyn `l` 'dlri `ny' xq`p `l zewxi ly oexecd jkitl ,zay

...ieb ly xpl xywa `,akw zaya xkfen dxikf ly oexwirdeqekl ifg...mrhnebc zaya lk` u"inn xfril` epiax df oexwir jnq lre -

z` xeq`l dxe`kl xyt` didy zeaiq yly yi ik ,envrl meia ea ieb dlvyie`x did `l mei ceran dlvp `ly bcdy xg`n dvwen (2 ;zaya diilv (1 :bcdepiax .bc cer dlvie zay meidy icedid gkyi `ny dxifb (3 ;y"dia dlik`liebd dlv eli` (1 :oky ,oecpa zqtez elld zeaiqdn zg` `l s`y wqt xfril`did bcd (2 ;envr xear e`lv iebd o`k la` xeq` bcd did icedi xear bcd z`icedi eziilvl zepkdd ick jez (3 ;diilv `ll mb dlik`l zeynyd oia ie`x

...zay meidy xekfi i`ceeliaya daxi...`xidp `lezepdl xzeny `ziixad zwqet `,akw zaya -

;df z` df mixikn mpi` iebde icedid xy`k wx envr xear rvia ieby dk`lnn`ny yygd `ed mixiknyk ieb zk`lnn zepdl icedil xeq`y mrhdy rnyn

ci

Page 15: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

df itle.icedid exiag xear cer siqei la` envr xear dk`lna ligzi iebd.ezricia `ly iebd exear daxi `ny bcd z` lek`l xfril` epiaxl did xeq`

...(d`nl xp cg`l xp ik daxi `ny yyg oi` envrl iebd wilcdy xp oipra)`nrh...wlgl oi`emin ielina xaecn `ziixaay uxzl xyt` did dxe`kl -

,min ly dlecb zenk xeaa yi ik icedid xear siqei `ny yyg miiwe xean,xfril` epiax `ay mcew mlek z` lyiae mibc xtqn iebl didy o`k k"`yn

...lawzn epi` df uexiz la` .siqedl dn el did `led`ad...`dcxg`n `l` ,cin siqei `ny epi` yygdy `aen `ztqeza ik -

xear siqei `ed `ad reaya f` zay zk`lnn zepdl icedil xzeny rcei iebdyxfril` epiaxl xeq` did siqedl mibc ex`yp `l zrk m` elit` okle ,icedid

...ddinzd zxfege ,iebd el siqei `ad reaya `ny lek`leprlai...l"i ceremixfege xfril` epiax ly oiprd z` miafer 'qez -

?'yelzie dlri `ny' dxifbd on i"yx mlrzn 'oexec' ly `ibeqa dnl :`iyewl`ny yyg miiw zelwa miylzpe mdl de`zn mc`y miwezn zexita wx l"iemdixg` hdel mc` oi`y zewxi ly oexeca k"`yn ,mylzie zay meidy gkyi

...dnc`d on mxwrl dyw mbe`ed ytp...dyw mbe...dniz j`zxhnl dk`ln dxizn dxezdy xg`n -

?mibc becle xaegnd on yelzl xzen didiy ie`x dlik`xyt` i`y zek`ln wx dxizn dxezdy uxzl oi`e - aeh mei axrn...xnel oi`e,mcew eyrp eli` bt did mnrhy mixac e` ,bgd zqipk mcew ozeyrl didzek`ln zeyrl ozip ik aeh meia mibc becle zexit yelzl xeq` jk meyne

...ixdy ,xnyp mnrhe aeh mei axra dl`aeh meia ozeyrl...`dczyxca dcedi iaxe opax miwleg a,gk sca -

:(fh,ai zeny) weqtd oey`xd meiae(gqt ly)ycw `xwn iriayd meiae ycw `xwn mkl dyri ecal `ed ytp lkl lk`i xy` j` ,mda dyri `l dk`ln lk mkl didi,

mihrnn opax '`ed' dlndn :dyxcl ze`ae zexzein 'mkl'e '`ed' milnd xy`kzpkd e` mipikq zfgyd) ytp lke` ixiykn zpkd dk`ln ziiyr ly xziddnla` l`xyi xear lyal xzeny 'mkl' miyxece ,(leyial miyexcd mixg` milkmixiykn zpkd aeh meia xzeny yxec dcedi iax 'mkl' dlndne ;ieb xear `lmpikdl did ozipy mixiykn `l la` aeh mei axrn mpikdl did ozip `ly,ytp lke` oipra 'xyt` `ll xyt`' oia mipigan mpi` opaxy o`kn .mei ceranxeq` dnl :`iyewd zxfeg k"`e .mixiyknl rbepa wx xaca oigan dcedi iaxe

?mibc becle xaegnd on aeh meia yelzlzxzenc...`xidp `le...mixne` yiedk`ln dxizn dxezdy mivxzn yie -

eh

Page 16: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oi` la` - `nh bc dlrz zyxdy okzii ik biic k"`yn dlik`a miizqz i`ceyd`ian dziiyr mvryk wx dk`ln ziiyr zxqe` dxezd ixdy df uexiz lawluegp aly `ed ieaikd xy`k mgt ziiyr myl y` ieaik oebk ,mc`l zlrez,jynda dzeakl ick wx dligzkln dwlced y`de mgtd zpkd jildz mvraepi` ieaikd mvry dleg ly elaq lr lwdl e` wlca jeqgl ick ieaikl cebipaeli` xzei dvexn dide zeakl jxevd lr mc` xrhvn dl` mixwna daxc` ,uegpxegd jxevl `ly xea zxitg :zxg` dnbec e` .ieaik dkixvnd y` dzid `ldk`ln' dpekn dk`lnd mvr myl `ly ziyrpd dk`ln .xtrd jxevl `l`aeh mei lelig df oi` zyxa `nh bc dlri m` elit` df itl .'dtebl jixv epi`yexq` l"fgy zexnle .dfk bc liaya biicd dyrn z` jixv `le dvex `l ikxg`l dazkp 'oicv oi`' dpyndy uxzl xyt` dide 'dtebl jixv epi`y dk`ln':`iyewd zxfege .aeh mei zgny mewna exfb `ly xg`n oekp df oi` ,exfby

?mibc becle xaegnd on zexit yelzl xeq` dnloixeq` okl...ok lr`ed ytp lkl lk`i xy` j`...' :aezk fh,ai zenya -

.(uenig icil e`eai `ly) 'zevnd z` mzxnye' :fi weqtae ,'mkl dyri ecal'ytp lke`' zek`ln ly xzidd zekinq z` yxec i dkld ` wxta inlyexidzek`ln oze`n wx lgd xn`p xziddy ,uingi `ly wva lr dxiny aeiglhrnl ,d`lde dyiln epiid ,uingdl lekiy avna `vnp wvay xg`l zeyrpddyilzy o`kn .gnwl min aeaxir mcew zeyrpd dyice dxivw oebk zek`ln

...aeh meia mixeq` cv `edy biice dxivwl dnecdseq...cerehrnl ze`a 'ecal-`ed-j`' milnd ylyy xn` diwfg `xen`d -

zhrnn '`ed' ,dxivw zhrnn 'j`' :ytp lke` zk`ln xzid llkn zek`ln yly.dcwxd zhrnn 'ecal'e ,dpigh

mekiq - (`zexitl hxt dvwen md zeynyd oia rwxwl mixaegn zexit .(`"yxdn) mdn milke`d miig ilra mb milral yie mdil`n xeypl milibxyzexit yelzie zay meidy gkyi `ny zexitd z` l"fg exq` df dxwna mle`,minirhk mirecie un`n `ll miylzpy zexita mixen` mixac dna ;mitqep

.mdl de`zn mc` oi`e zelwa miylzp mpi`y zewxi `ivedl(ae` wilci icedid mby yyg `ll envr xear ieb wilcdy y`n zepdl xzen

.exear siqei iebd `ny(bxqe` 'qezd jxer ;elk`l xfril` epiax xizd zaya envr xear dlv ieby bc

.exear iebd siqei d`ad zayay yygn(c.ytp lke` xzid llka opi` dyil mcew zeyrpy zek`lnd inlyexid itl

fh

Page 17: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dhiyd ztlgen xn` opgei iax d"c` cenr b `yepd.dtlged dhiy efi`l xywa zepey zeric -

oihgeq oi`c...yxitelit` mdil`n e`viy miwyn xqe` dcedi iax zrke -oial dlik`l micreind zexit oia mipigan minkge ,dlik`l micreind zexitn

...dwynl micreind zexitipy aeh meia...dtiedpyna `id ztlgend dhiydy xn`yk wiic i"yxe -

zeniiw 'mc` dpzn'a oky ztlgend `id 'mc` dpzn'y xnel oi` ik ,'oihgeq oi`'dyecw md aeh mei ini ipy e` zeyecw izy md aeh mei ini ipy - zehiy izy.dxeq` aeh meia dclepy dviay zecen zehiyd izyy `ed szeynde ,zg`cala ef `ly `vnp 'zg` dyecw' xaeq dcedi iaxe zehiyd z` silgp m` ,dzreiax xizn ezaeyz mcew ik ,dze` ccig s` `l` dxizqd z` xzt `l opgei iaxyelit` dviad z` xqe` dcedi iax zrke ipy aeh meia zegtl dviad z` dcedidcedi iaxe ,'oihgeq oi`' dpynl oeekzd i`cea opgei iaxy o`kn !ipy aeh meiameia aeh meia dclepy dvia mb xqe` `linne ,eil`n afy dwyn lk xqe`

...iepiy `ll zx`yp 'mc` dpzn' dpynde ,oey`xdhiyd...dnizemiwyn xiznd dcedi iaxk opgei iax wqet a,bnw zaya -

mizifl hxt zexit ibeq lka z`fe ,dlik`l micreind zexitn mdil`n e`viymyinyz aexy zeid dlik`l micreind dl`n elit` xeq` mdn `veidy miaprejiynie mdn af dwyn d`xiyk ezrc z` mc` dpyiy i`cel aexwe dwynl `edm`e xzen...oilke`l m`' xn`y `ed dcedi iaxy xaeq opgei iaxy o`kn .mhgqldpynd lr xn`p 'dhiyd ztlgen' `linne ,dpyna riteny itk 'xeq`...oiwynl

?ixyt` izlak gked xaky ,'mc` dpzn' dnecnk...l"ie,ztlgend `id 'oihgeq oi`' dpyndy xeaq opgei iax -

dlik`l micrein oi`l dlik`l micreind oia mipigany md minkgd ezrcle,dcedi iaxk dklddy opgei iax xn`yk a,bnw zaya eli`e ;mdenk dklddemipeekn eixac eid dlik`l micrein oi`l dlik`l micreind oia oigany `edely eziiyew z` miayiind epziibeqa `ler axc dixa `piaxe `piax mi`xen`l,'dhiyd ztlgen' ly jxca `ly dcedi iax ly zexzeqd zericd lr opgei iax

...df rhw enyxy 'qezl d`xp jkedlklkc...zhiyae(1 :od dpyna zehiyd izyy) i"yx yexitl cebipa -

dxeq` dviad (2 ,ipya zxzene dpyd y`x ly oey`x aeh meia dxeq` dviadiax ixaca dxizqd z` zccgn wx dzid dhiyd ztlgd `linne ,minid ipyaoey`x aeh meia dxeq` dviad (1 :od zehiyd izyy xaeq `"xai`n i"x (dcedily evexizy yxit `"xai`n i"x .minid ipya zxzen dviad (2 ,ipya zxzene

fi

Page 18: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xn`p 'ipya lk`z oey`xa dclepy dvia oke' dpyna aezky dfy opgei iaxdcedi iax ik ,'dcedi iax xn`' zxzekd zgz myxp zerhae minkgd ly mditndna wx dxn`p 'eafy oiwyn' zxifby oeikn dxq`p `l mlern dviady xaeqdcedi iaxe .'oihgeq oi`' dpyna ezhiyl m`zda 'dwyn' xcbeny xacn `viymkilr wleg ip`y cala ef `ly' :(my riten `ly t"r`) dpynd z` miiqnzg` dyecw d"x ini ipy ik ,mkzhiyl elit` mireh mz` `l` dxifbd mvrah"eia mb dexq`zy oicd on 'eafy oiwyn' meyn dviad z` mzxq` m`e ,md

...'ipy`piaxk...xn`z m`ez` opgei iax xzt ezrcl m` :`"xai`n i"xd lr dywe -

xyt` `ld ,dhiyd z` silgdl jixv did dnl 'mkixacl' zervn`a dxizqdiax itn exn`p 'ipya lk`z oey`xa dclepy dvia oke'y `idy itk dxi`ydlipya dviad z` mixqe` minkgy 'a cenra `piax dyry itk yxtle ,dcedio`k oi`y meyn dviad z` xizn ip`' :xne`e mdil` dpet dcedi iaxe minidcnerl dlik`l cner oia mipigan `ly mz` la` 'eafy oiwyn' zxifbl mewnminid ipya dze` mzxq` dnl ,'eafy oiwyn' meyn dviad z` mixqe`e diizyl

'!zg` dyecw `le zeyecw izy dl` minil ixd seq...xnel yiezxeva mippbeqnd mi`pzd iazk lkay xaeq opgei iax -

,ritez `l `id `wecy okzii `le zxewial dpezpd dhiyd `ed xwird 'mkixacl'ly mdixac didi aezkd rhwdy ick 'dhiyd ztlgen' xnel miaiig okllkd ik lthe xwir oi`y xaeq `piax .dcedi iax ixac mlrpd rhwde minkgd

.'ztlgen'k dpynd z` ze`xl ul`p epi` okle aeygmekiq - i"yxdpzn' zpyna zehiyd izye 'oihgeq oi`' `id ztlgend dpynd :

zhiy .minid ipya dxeq` dviad (2 ,oey`xd meia dxeq` dviad (1 :od 'mc``"xai`n i"xdpzn' zpyna zehiyd izye 'mc` dpzn' `id ztlgend dpynd :

.minid ipya zxzen dviad (2 ,oey`xd meia dxeq` dviad (1 :od 'mc`

ilk dilr dtek la` d"ca cenr b `yepd.dvwen oipra `ziixadn dlerd yecig - dncwd :`,ckw zaya dpyn - ,'ebe jxevl `lye jxevl oilhip milkd lk`axe

:oldlk my xiaqn'jxevl' `ax xn` (eyexit) xzidl ezk`lny xace` mixtq oebk)(mlhlhl xzen m"ekq 'jxevl `ly' ,enewn jxevl oia eteb jxevl oia (eyexit) elit`e

lvl dngn(lvl ynydn eqipkdl mb xzidl ezk`lny ilk lhlhl xzen) xaceoi` enewn jxevle eteb jxevl xeqi`l ezk`lny (xzen) `l lvl dngnitly o`kn ;

...enewn e` eteb jxevl xeqi`l ezk`lny xac lhlhl dxizn dpynd `axgi

Page 19: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

enewnl jixva...yxitwx 'ilk dilr dtek la`' rhwd z` cinrd wgvi iax -...gpen didy mewna ynzydl jxevd lya ediabdl uegp did ikd e`layk

miwqet o`kne...wiqdl yi jk dpynd z` cinrn wgvi iaxy xg`ne - ixy enewnn...`de,enewn e` eteb jxevl utg zdabd exizdy mewn lky -

...(dncwd) xeqi`l ezk`lny ilk oebkseq...ligzd m`utgd z` diabd m` .(l"yxdn ;'m`e' `le 'm`' qexbl yi) -

egipdl aiig epi`e dvexy o`l exiardl i`yx `ed eteb e` enewn jxevl xzidarnyn ,ilkl dkenq dzid dviady `ziixaa fnx oi`y jkn cnlp dfe .cin

.ilkdn dwegx dviadyk elit` dviad lr ilkd z` zetkl xzenymekiq.dvexy o`l dkiledl i`yx xzida dvwen lhepd -

icicl d"ca cenr b - i`ny ziak...dnizeziae lk`z mixne` i`ny zia' :epzpyna aezky enk

?'lk`z `l mixne` lld mlern...l"ie.zyaeyn epzpyne -

zexg`a zexg`e d"ca cenr b `yepd.ef dpynn `,cr migafa `ibeqd zenlrzd - dncwd - (`ly dlecb zenka axrzdy xeqi` 'lehia' ly oexwirl m`zda

lke ,xzidd jeza milha mpi`y mixeqi` yi mle` ;xzidl jtdp s`e lha xzid.xeqi`d on ea yi `ny wtqa cner zaexrzd ly wlg

(adpyn) lha epi`e dxf dcear meyn xeq`d xacy l`eny wqet `,cr migafa eilr miywne ,xeq` ewitq wtq mb `l` xeq` ewtqy cala ef `l (`,cr my

:`ziixanzcear ly qek :cvik zxzen dwitq wtqe dxeq` miakek zcear wtqzexeq` olek zeqek `ln xve`l ltpy miakek `ny wtq qek lke lha epi` xeqi`d)

(dxeq`d `id`eaixl odn cg` yxit ly xzei e` mipyl xve`d on dltp zg` qek)(xzid oixzen `eaixl `eaixne elit` ipyd aexd ly zeqekd lka ynzydl xzen)

elit`e ,xve`d on dltpy ef `id m` wtq oey`xd aexd on dltpy qekd ik ,zg` zaacebipa f"ra `witq wtq dxizn `ziixady o`kn .f"r ly qekd `idy xne` in ok m`ile` :`witq wtq yi qek lka ik oey`xd aexa zeqeka ynzydl mb xzen] ?l`enyloia lcadd `l` ,zexzend on `id ile` ok m` elit`e xve`d on dltpy qekd dpi` `id`l la` zg` zaa zeqekd lka ynzydl xzen ipyd aexay `ed ipyl oey`xd aexdly `id ef qek m` cg` wtq wx didi f` ik ,zg` zaa oey`xd aexd ly zeqekd lka

(`xnbd zvxzne [my 'qez - xve`d on o`kl zg` qek dltp i`cea ik f"r `ed i`pzhi

Page 20: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(mi`pz zwelgn `id lehia oic el oi`y xaca `witq wtq zl`y) dcedi iax `ipzc`edy lka oixqe` oc`a ipenix xne` mpi` dnexz e` dlxr ly migaeyn mipenix)

(mzeaiyg aexn milha oixeq` `eaixl `eaixne `eaix jezl mdn cg` ltp :cvik (`witq wtq elit`)oixeq` `eaixl y"x meyn xne` dcedi oa y"x (cg` wtq wx yi ik)

xzen xg` mewnl dylyn dylyl `eaixne zrke .`witq wtq meyn ipyd aexd)zcear wtq' `ziixad ly dricde xeq` `witq wtq elit` f"ray l`eny ly dricd.oerny iaxe dcedi iax eriady zericd mr zedf 'zxzen `witq wtqe dxeq` miakek

(dl`d mi`pzd cg`k l`eny z` cinrdl oeiqpd lr dywn `xnbd zrke xn`c l`enyxq` inp mixeqi` x`ya elit` dcedi iaxk i` ,o`nk `witq wtq xqe` dcedi iax)

wx `witq wtq xqe` l`eny eli`e ,dnexze dlxr ly mixeqi`a elit` oipnay xaca(dxf dcear xeqi`aixy inp miakek zceara elit` oerny iaxk i` wtq xizn y"x)

(mivxzne ?dxf dceara elit` `witq dilr bilte `cga dcedi iaxk dl xaq l`eny `cgax`yae ,dcedi iaxk xaq f"r oipra - mi`pzd ipy oia ewqt z` lvit l`eny)

(oerny iaxk xaq mixeqi`d.`witq wtq `ki`c...`nizmr f` 'zexg`a zexg`e' :miqxeb m` .dncwd -

on ep`vedy df ile` (1 :`witq wtq `ed day ixt lk dipyd 'zexg`l' dlitpdxzid `ed ile` k"` elit`e (2 ,dpey`xd on ltpy df epi` dipyd 'zexg`d'zexg`d z` xi`n iax xqe` k"tr`e .dpey`xd 'zexg`'a `vnp oiicr xeqi`dei`lk e` dlxr enk 'lehia' el oi`y xeqi`a xeq` `witq wtq xnelk ,dipydiaxe o`k xi`n iax :(dncwd) migafa `ibeqd lr zeywdl yi ok m`e .mxkdwtqa elit` xeq` lha epi`y xeqi` - cg` xac mixaeq migaf zkqna dcedi,`ziixaa dcedi iax eli`e dpyna `aen xi`n iaxy `ed lcadd `l` ,`witqxga dnl `pz ixaca l`eny ixac z` zelzl migafa ovxzd ywiayk k"`e

?dpyna `le `ziixaai`w envr...`nlyaeprbdy cr ef `iyew zeywdln eprpnp zeaiq izyn -

:dlrnl dzeywdl mewna 'mxkd i`lk ly ozlz iliag el eidy in' dpynlcg` dxeq` `witqe...zaya dclepy dvia(cg` wtq) sl`a daxrzp m`e daxrzp wtqd)

(`witq wtq `id zg`e sl`d jeza dvia lk dzre ,xzid ly mivia sl`a zexeq` olek(lha epi`y xeqi`a xeq` `witq wtq)ik `witq wtqa my xaecny xexa df oi` (1 :

opi` 'zexeq` olek sl`a daxrzp m`e' milndy mz epiax yxity itk yxtl ozip lr `l` 'dxeq` `witqe' lr zeaqendviao`k oi`e ,sl`l dltpy dxeq` i`cey

...cg` wtq `l`dpynl `iyw...inp i`lr zaqen 'sl`a daxrzp m`e'y xn`p m` elit` (2 -

daiq oi`e `ziixan `ed df rhwy ixd ,`witq wtq o`k yie 'dxeq` `witqe'k

Page 21: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

iax ly `ziixad lr ef `ziixa sicrdl jxhvz `,cr migafa `xnbdy aeyglzeywdl 'ozlz iliag el eidy in' rhwd cr epiznd okl .d`ian `idy dcedief (2 ,('zexg`a zexg`') `witq wtqa xaecny xexa (1 :oky ,my `ibeqd lrdnl dyw oiicr mewn lkn .`ziixan xy`n dpynn riizqdl sicre dpyn

?`ziixaa riizqdl ick dpynd z` gpf `,cr migafa ovxzdzexg`a...k"rmilnd z` dpynd on mz epiax hinyn ef `iyew xe`le -

...znlrp `iyewde ,`witq wtqa zwqer dpi` zrke ,'zexg`a zexg`e'ol rnyn `w...wgvi epiaxexaecn `l z`f zexnle dqxibd z` zepyl oi` -

,zexg`a daxrzp ozlzd zliagy dxwna zwqer dpynd .cg` wtqa `l` o`kzexg`a i`cea `vnp xeqi`dy jk zexg` cera zexg`d lk eaxrzp okn xg`le,zxzen e` dxeq` eiykr zgwl mivexy dliagd - cg` wtq wx yie dipydm`e .`witq wtqa zwqerd migafa `ibeqa dpynd z` hhvl mewn oi` jkitlmircei lkd `ld ,cnll xi`n iax `a dn cg` wtqa o`k xaecn m` :dywzl"fg la` ,miiz`na lha mxkd i`lk `ziixe`cn l"i ?dxezdn xeq` cg` wtqy`pin` ded yie .ezeaiyg zngn lha `l oipnay xaca mxkd i`lky exfbltp xeqi`dyk la` ,xeqi`d ly zinrt cg zaexrza wx dlawzd dxifbdyxeqi`d cbpk miiz`n ly zenkl zaexrzd lk dltp k"g`e miiz`n ly zenkl`le dy` qp`y ipenl` oipra `,eh zeaezka epivn oke .l"fg exfb `l ixewndxizdl `ed dpin `wtpde ,(xfnn e` ieb) leqt e` xyk qegi lra did m` reciipa aex m` :raew aexd `ziixe`cny my dwiqn `xnbd .odkl `ypidl dze`mle` .leqt `ed mb mileqt aexd m`e ,aexl qp`d z` miqgiin mixyk xirdm` wx dze` exizde (oiqgeia eyr dlrn) izgtyn qegi oipra exingd opaxcnwegxn e`ae weyd mei f` did (2 ,mixyk xird iayez aex (1 :aex ipy eid`pin` dedd epzpyna lley n"x .mixyk eid e`ay dl` aexe zzle z`ylelit` l"fg exfb oipnay xacay wqete oiqgeil oipnay xac ly lehia zeeydl

...aex ipyaizyxit...uxiz cereriiql ilan 'zexg`a zexg`e' dqxibl wefig cere -

ly qek epiid ,aex ipy mr cgi `witq wtqa miwqer `,cr migafa :l`enylaexe cg` wtq ixd - (xve`d) zexzen zeqek ly dlecb zenkl dltp dxf dcearznerl '` aex) xzid ly zeqek aex l` xve`d on zg` qek dltp f`e ,cg`mivtgd lka ynzydl mivex zrke ,'a aexl dltp '` aexn zg` qeke ,(xve`daexn dltpy df `ny :q"q o`k ixd ('` aexa cg` utga e`) zg` zaa 'a aexazexzend on `id ile` k"` elit`e ,'` aexl xve`d on dltpy ef epi` 'a aexl '`q"qa xaecn n"x ly dpyna eli`e .'` aexe xve`d aex ipy o`k ixd - xve`ay

`k

Page 22: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

da eltpy ozlz zeliag zenkl zeey eid zepey`xd 'zexg`'d - cg` aexa la`zexg`') zeliag daxd l` ozlz ly dliag dltp f`e ,aex ila cg` wtq epiiddltpy ef dpi` zeipyd 'zexg`d' on `iven ip`y df `ny :q"q xevil ('zexg`ai`lkn `le zexzend ozlzd zeliagn `id ile` k"` elit`e ,zepey`xd on

.migafa `ibeql epzpyn z` zeeydl mewn oi` jkitl .cg` aex ixd ,mxkdmekiqoeica ef dpynn znlrzn `,cr migafa `xnbd dnl zeric yly -

:`witq wtql xywaz"xdpi` dpynde ,zeriten `l 'zexg`a zexg`e' milnd : ;`witq wtqa zwqerwgvi epiaxyxtn '` uexiza `l` `qxibd z` miiwn :

uexizae ;cg` wtq wx yie zeipy zexg`l ozenilya eltp zepey`xd zexg`dyzeipyd zexg`d wxe xeqi`d zenkl zeey eid zepey`xd zexg`dy yxtn 'aixze q"qa xaecn migafa eli`e ,cg` aex wx la` `witq wtq yiy jk ,xzei eid

.iaex

od zg` dyecw ax xaqw `nip d"c` cenr c `yepd.`xnbd ly `pin` dedl ceqid -

ipy...dnizzqipk ly y"dia eavn itl rawp dvwen iabl utg ly cnrn - meia lgy h"eil zay oiay y"dia lehliha dxeq` dzid dviady xg`ne ,meidzg` dyecw' xaeq axy `pin` dedd dn k"` ,a"ei lk dxeqi`a dkiynn `id '`

?'od `ed zay...l"iedzcil) zayd llba y"dia lehliha dxq`p dviad -

yecw mei `le qpkpd yecw meid llba drawp dvweny `ed llkde ,(zayaraepd eitlk mc` ly iytp wezipn d`vezk dvwen dyrp utg :xen`l ,`veidik (zeynyd oia) meid zligza d`elna zniiw wezip zybxd .zepey zeaiqnly y"diaa mle` ,utg eze`a oipr el didi `l d`ad dnnid jynay rcei mc`wwcfi aexway dricid lya zylgpe zkled wezipd zyegz yecw mei i`ven

...xgnl mb sweza didiy dvwen xeqi` mda qtzp `le ,utgl aey xaryl...dnizejez ziytp mdn wzpzn mzqd on dkeqa miheyiw dlezd -

xvei df wezip .mdn lcea epi`y yxetn dpzd m` `l` ,'devn xecid'l mzvwdn"dega :crend lege h"eie zay inia miniieqn mipicl mxebe 'ezevnl dvwen'.elhlhl xeq` h"eie zayae ,elhlhl xzen mle` ez`pdl iepa ynzydl xeq`sweza dkeq zevn :qpkpd meid meyn wx dlg dvweny epzriaw lr dywemeiy okziie ,bgd lgd izn wtqd iptn dpeny l"egae ,l`xyi ux`a mini drayzxvr ipiny zn`a `ed ile` ik iriyz mei mitiqene iriayd mei zn`a ipinydl"egae l`xyi ux`a (zxvr ipiny) ipinyd meia dvwen dkeq iepe dkeq ixde .

ak

Page 23: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

iepde dkeqd eid oiicr iriayd mei z`va y"diay xg`n iriyzd meia mbiriyzd meil l"egae ipinyd meil jiynn df xeqi`e ,dvwen meyn mixeq`mei meyn mb dvwen dyrp utgy o`kn - (ipinyd mei zn`a `ed `ny wtqn)

?xary seq...l"iediiepe dkeq la` ,dpira xary mei meyn dvwen oi`y driawd -

epixac xe`l zpaen dpgadd .xary mei meyn dvwene llkd on mi`vei mdz`v z`xwl .evtgn mc` ly ziytpd zewzpzdd zylege znvrl xywa dlrnlmivtgd lkl daxiw aey mc` yg y"diay cr ef zewzpzd zylgpe zkled meiddcerq el oncfz m`y meyn diiepe dkeql qgia jk df oi` la` .ezeyxayezrceza jkitl ,dkeqa lek`l aiig didi y"dia llek mixdvd xg`ly zerya

.eznvr `elna miiw iytpd wezipde dzevnl dvwen oiicr dkeqd mekiqeivtg itlk mc` ygy iytp wezip lya utg lr lg 'dvwen' oic -

ly devn zngn dvwenl hxt ,xary meil `le qpkpd meil zexeywd zeaiqn.dkeq

ibltnw daxc dpkda `l` d"c` cenr c `yepd .aeh meil xeqi`d jynd zaiq -

`ki`...dnizexeqi` dilr dxfbp `l` iyy meia dxnbp zaya dclepy dvia - meia lgy aeh meil mb xeqi`d jyniiy dnl la` ,'aeh mei xg` zay meyn'

?'` dpkd jiiy...l"ie...a cenr a sca '`zln' d"c 'qez d`x -

seq...cerexeqi`d mcewd xaqda k"`yn opaxcn xeqi`d df xaqd itl - .dzcil meia mb dpked dviad ik `ziixe`cn

mekiq.opaxcn e` dxez oick zay xg` lgy h"eia xeqi`d z` xiaqdl ozip -

xne` dcedi iax d"c` cenr c lirlzia ewlgp `l mlerny xaeq dcedi iaxy giked a,b 'icicl' d"c 'qez -

?'zwelgn `id oiicr' o`k xne` `ed ji`e ,dviad `yepa i`ny ziae lld seq...lkn.ewlgpy xaeq eax `"x la` ewlgp `ly xaeq i"x -

dligzkl xeqi` oilhan oi` opze d"ca cenr c `yepd.`l el`e dligzkl lhal xzen opaxcn mixeqi` el` - dncwd - (``xwie) weqtl xywa yiwl yixe opgei iax miwleg `,cr `neia

xn`l l`xyi ipa l` xac' (bk,fal¥g lkopgei iax :'elk`z `l fre ayke xey xeqi` lr xaer la` zewlnn xeht al ¥g zifk xeriyn zegt lke`y xaeq

bk

Page 24: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xeriy ivgy opgei iax wiqn o`kne ;'lk' zxzeind dlna fnexny itk `ziixe`cik xzen xeriy ivg `ziixe`cny xaeq yiwl yix .mixeqi`d lka dxezdn xeq`

.opaxcn xeq` xeriy ivgy mikqn `ed la` ,'lk' yxec epi` `ed(a `axz `zifc `blt `edd :`,gv oileg (al ¥g zif ivg)`xyac `lewica ltpc

(xya ly xiql) `zifc iblt oizlza dixeryl iy` ax xa xn xaqwqt `"x xa xn)(xzid ly 30 ita zaexrzd z` xizdl dvxe ,opaxcn wx xeq` xeriy ivgy yiwl yixk

opaxc oixeriya lflfz `l jl `pin` e`l dea` dil xn`elit`' el xn` iy` axe) (miylya ic `le xzid ly miyy mikixv opaxcn wx xeq` xeriy ivg xn`c o`nlcere

dxezd on xeq` xeriy ivg opgei iax xn`ddxezdn xeq` xeriy ivgy ei"xk dkldd)(xzid ly miylya alg ly zif ivgd z` lhal oi`y xexae.

dligzkl...b"r`edlha xeqi` zkizg) aexa lha yaia yai `ziixe`cn - ...bbeya axrzdyk wx lha xeqi`y exfb l"fge ,(xzid ly zekizg izya

oilhan...ipynexzen dvwen enk opaxc mixeqi`ay o`k raew ovxzde - ...dligzkl lhal

dligzkl...meyne`le 'okezl dltpe' my zenexza dpyna aezk okle - ...dligzkl `ziixe`c xeqi` oilhan oi` ik ,'okezl dlitde'

lhaie...xn`z m`exdvie yexiz ,obcn wx dnexz miyixtn `ziixe`cn - oli`d zexit oebk ,xwtd epi`y rwxw ilecib lk lelkl aeigd z` eaigxd l"fgexe`l zrke .(dnexza dxezdn miaiig dl` mibeq mby mixaeqy mipey`x yie)iax xne` `,c sca `ziixaa dnl dligzkl opaxc xeqi` milhany ovxzd ixac,'ebe oinet d`n my yi m`' xne` ryedi iaxe ,'ebe zepeilrd z` mi`ex' xfril`?xeqi`d z` lhal xzid ly zerivw siqedl xzen z`fk zenk oi`yk elit` `ld

oilhan oi`...l"iexy`k :opaxc xeqi` ly mipey mibeq oia oigadl yi - d`ay oli`d zexit znexz oebk ,dxeza yxey el yi la` opaxcn `ed xeqi`deli`k lehia oiprl da mibdep ,xdvie yexiz ,obc ly `ziixe`c dnexz zeawrayxey el oi`y dvwen enk xeqi`a k"`yn ,dligzkl xeq`e `ziixe`cn did

...dligzkl lhal xzeny dxezamze`...i`n`e...rnyn okeeia`y mcew :iy` ax xa xn lr dyw .zencwd -

xya siqed `l dnl ,opaxcn xeq` xeriy ivgy ayg oiicre ezerh lr ecinrd...miylya lwdl `le algd cbp miyyl zenkd z` licbdl ick zaexrzl xzid

seq...inp ikd...`l`dxeza yxey el yiy opaxcn xeqi`y di`x o`kn `l` - dvx `l `"x xa xne dxezdn xeq` mly zifk ixdy ,dligzkl milhan oi`

.opaxcn `l` xeq` epi` ezrcly zexnl alg ly xeriy ivgd z` lhalmekiq.dxeza yxey el yiy opaxc xeqi` dligzkl milhan oi` -

ck

Page 25: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

xiya mield elwlwzpe d"c` cenr d `yepd.zepaxwa `le xiya wx elwlwzp dnl - dncwd xac oi`y oipn :a,gp migqta `ziixa - (xg` oaxw)axw (hgyp) xg`

xnel cenlz ?miaxrd oia ly cinz (d,e `xwie) 'minlyd ialg dilr xihwde'`xnbde) (dywn ?`cenlz i`n (ef dwqit i"r `iyewd zvxezn ji`)dilr - 'minlyd' `ax xn`

mlek zepaxwd lk mlyd,xwea icin axwpy cinz oaxwa ocy weqta driten dwqitd) mey xi`ydl `le xwead ly cinz xg` meid zepaxw lk z` milydl yiy dzernyne

(miaxrd oia ly cinzd xg`l cr oaxwdyr zxeva dxeza aezk df oicy oeikne ..dyr zeevn ef ixd 'minlyd ialg dilr xihwde'

dixg`l...dywde...xiyaeidy cinz zepaxw ipy lr sqep .dncwd - miyak draye cg` li`e mixt ipy ycg y`xa mitiqen eid mei icn miaixwncinzd zepaxw lr mitiqen eid dpyd y`xa .z`hgl mifr xirye ,zeler mlekdraye cg` li`e cg` xt - dpyd y`x ly sqen mb ycg y`x ly mitqendelewliwl wx dpynd zqgiizn dnl :dywe .z`hgl xirye zeler mlek miyakl`e ?dpyd y`x ly zepaxwd z` eaixwd `l ixde zepaxwa lewliwl `le xiyaxg` erited micrdy xg`l ik dpyd y`x zepaxwa elwlwzd `ly uxzzy`x ly sqen zepaxw aixwdl ewitqd miaxrd oia ly cinzd z` eaixwdydyxcd xe`l miaxrd oia ly cinz xg` zepaxw aixwdl xeq` ixdy ,dpyd

?'mlek zepaxwd lk mlyd dilr' a,gp migqtahgypy cinz...uxizemixetik xqegny `ziixaa `aen `,hp migqta -

gqt axra `txzpy rxevn oebk ,miaxrd oia ly cinzd xg` mb epaxw `ianaixwdl dyxei `l epaixwi `l m`e ,cinzd mcew ezxtk z` `iadl witqd `lernyn `ziixadn .gqt oaxw zevn lehia lr zxk aiig `vnpe gqt oaxw,miaxrd oia ly cinzd xg` aixwdl dxizn dxezd dxixa xqeg ly dxwnayxg` d"x ly sqen zepaxw eaixwd xegi`a rited micrdy dpy dze`a mb oklecinza oiid jeqip zrya xiya `l` did `l lewliwde ,miaxrd oia ly cinzd

...miaxrd oia lyzxk...cereoia ly cinzd xg` daxwd zxqe` dxezdy mb uxzl ozipe -

aiign elehiay gqt oaxw ly xengd ite`d `l` ,dxixa oi`yk elit` miaxrdcinzd mcew zepaxwd lk znlyd ly ziqgi dlwd 'dyr'd ziigcl mxeb zxkdxeng dpyd y`x ly sqen zepaxw ly 'dyr'd mb liawnae .miaxrd oia lylk znlyd ly 'dyr'd z` dgece ,xeaivd lr zlhend devn efy meyn

...miaxrd oia ly cinzd mcew zepaxwddk

Page 26: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

zepaxw...miyxtn yiemxh micry epigad xy`k ik sqena elwliw `l - ,micrd eritei ok` m` dpyd y`x ly sqenl od mi`zdy oaxw eaixwd eritedep`' :i`pz eyre yak e`iad miaxrd oia epiid ,eritei `l m` cinzl odeoaxw df didi eritei `l micr m` ,leg ly xiy mixye dlerl yak miaixwny`x meidy xxazie ritei micr m`e ,el mled xiyde miaxrd oia ly cinzlk z` milyp f`e ,dpyd y`xa mi`ad dler iyak zrayn cg` df didi dpydly xiy mr miaxrd oia ly cinzd z` aixwp k"g`e dpyd y`x itqen x`ymicrd e`ay xg` ik ,xiya `l` zepaxwa lewliw did `l jkitl .dpyd y`x

...dpyd y`x ly sqen zepaxwn cg` mr leg ly xiy exyy xxazdseq...`xidp `leexaqda a,l dpyd y`x zkqna ik ,df yexit lawl oi` -

mr leg ly dxiy exn`' :`xif iax xne` dpynlcinzeli`e ,'miaxrd oia ly lewliwd did 'miyxtn yi'd itlsqena.leg ly xiy exy ik

mekiq - (`ly cinzd xg` maixwdy meyn e` mitqend cqtda lewliw did `l xg`le i`pz lr dlerl yak eaixwdy meyn 'miyxtn yi'd itl e` ,miaxrd oia

.dpyd y`x ly sqen iyak zrayn cg` didy xxaed micrd z`ia(aavnl hxt ,dyr zevn lr xaer miaxrd oia ly cinz xg` oaxw aixwnd

.cgeina xeng oaxwdyk zxg` dricl e` daxwdd z` zegcl xyt` i`y

edl `de ol `d d"c` cenr d .epziibeq mr oiaexira iqei iax ixac zn`zd - `yepd

dxeq`...z"`e...yxitig iqei iaxe oaxegd xeca ig i`kf oa opgei iax -ini ipyn zg` dyecw ly ite`d z` dlhia f"aix ly dpwzd i"yxk m`e ,eixg`

?zg` dyecw dpyd y`x ini ipyl qgii l`xyi ux`a didy iqei iax dnl ,d"x ded...xnel oi`emcew oicd did dn eicinlzl xiaqd iqei iaxy xnel oi`e -

...cala ixehqid jxr lra mixaca weqrl mi`pzd ebdp `l ik ,oaxegllaa...`niz ikeebdp oiicry laaa dlidwd xear wqt iqei iaxy xn`z l`e -

iqei iaxy zrcd lr lawzn df oi` ik ,zg` dyecwa dpyd y`x ly minid itlk...dlyn mipax dl eidy dwegx dlidw xear wqt

seq...l"ieepxn`y dfe ,oaxegd mcew miiw didy avnl qgiizd iqei iax - df o`ky ixd ixehqid did mkxr lky miizkld mi`yepa mi`pzd ewqr `lyzlidwl zeiyrn zeklyd iqei iax ly wqtl did ixehqidd jxrl sqep ik ,dpey

.epnf za laa

oipnay xac lk d"c` cenr d ek

Page 27: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`yepd.xeaiv zxifb lehia xear 'mini zylyl' milnd zernyn - mdl xizd...`dc...yidtewzl wx envr lr xeaiv lawn y`xny zexifb -

mipennd mrhn lehia zfxkda `l` dtewzd meza odil`n zexzip opi` zxcbendyixt epiid 'mini zylyl mipekp eid' xn`py ipiqn micnel z`fe ,xeaivd lr

...'mkild`l mkl eaey' zyxetn xzid zfxkd d`a z`f zexnle ,xcben onflmini zyly seql...`id `lezylyl' ly zernynd ik ,di`x z`f oi` -

dxez ozn mcew mini dylyn lgd `l` ,xzei `le mini dyly dpi` 'mini...zlaben izla dtewz jynl mkizeypn eyxtz

seq...m`cmewna 'mini dyly mipekp eid' weqtd xn` eli` z`f znerl - oi` jkitl ,cala mini dyly za dtewzl dyixt zernynd dzid 'zylyl'

.yxetn xzid dkixv xcben onfl dxifby o`kn di`x mekiq -'qeza '` dricdxifby wiqdl yi 'mini zylyl mipekp eid' weqtdn :

zfxkda `l` dtewzd meza dil`n zxzip `l ,zxcben dtewzl xeaiv lawny ;xeaivd lr mipennd mrhn lehia'qeza 'a driczexifb oiprl myn di`x oi` :

.yxetn xzidl dwewf dpi` xcben onfl y`xn dlawzdy dxifb jkitl ,xeaiv

xfril` 'x ywae d"ca cenr d `yepd.zereay zkqna iy` ax lr `iyew - dncwd :`,fh zereaya `ziixa - izrny xfril` iax xn` (izeaxn)oipea eidyk

lkida(ipyd ycwna) zexfrl mirlwe lkidl mirlw eyr jenq milzkd z` epae) (mirlwl uegan oipea lkiday `l` (mirlwl uegn dzpap lkidd zneg)oipea zexfrae miptan (mirlwl)zia oi`y t"r` oiaixwny izrny ryedi iax xn`ice lkid)

(oke ,gafnamirlw oi`y t"r` miycw iycw oilke`(oke ,zexfrl aiaqn) miycw dneg oi`y t"r` ipy xyrne milw (milyexil aiaqn)dyciw dpey`x dyecwy iptn

`al cizrl dyciwe dzrylmzyecwa micner jlnd dnly i"r eycewy zenewnd) iaxy micnel `ziixadn .'dvign zyecw' dpekn ef dyecw ;dnegd zqixd xg`l s`xfril` iax ly ezrcl xywa mle` ,cizrl mb dyciw dpey`x dyecw xaeq ryedi

(iy` ax xn` .`xnba zwelgn zniiwcizrl dyciw `l xaq xfril` iaxc llkn e`l !`aldyciw dpey`x dyecw meyn zevigna jxevd i` wnpn ryedi iaxy xg`n)

(`eal cizrl dyciw `l xaeq zevign aiignd xfril` iaxy wiqdl yi `eal cizrldzryl dyciw dpey`x dyecw `nlr ilekc `nlc i`nn iy` axl `piax dil xn`

il dnl xfril` iaxl mirlw `niz ike...`al cizrl dyciwedpey`x dyecw m`) (zepaxw eaixwdy mcew zerixi elz dnl dpira `nlra `zeripvl(zeripv meyn).

dlik` mcew...z"`edpeek jezn eizexit xiwtd xfril` iax :dywe .dncwd -fk

Page 28: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dpey`x dyecw xaeq xfril` iax m` ixde ,milyexil melrie mda ekfi miiprymiipr evxi dnl (ipy ziaa `xfr ly dipy dyecw mbe) `al cizrl dyciw `lipy xyrn zlik` oiprl milyexil dyecw oi` ezhiyl `ld ,zexita zekfliprde ,dlik`d mcew mzectl ick sqk `ivedl jxhvi iprde zenegd `la iraxe

?jxcd zgxihe diictd zgxih envrn jeqgle oileg zexit zepwl lekidiict `la...l"iedyecw xaeq `"xy yxtny i"yx itl dyw df oi` -

milyexia diict `la lek`l miiprd elkeie `al cizrle dzryl dyciw dpey`xezrc lr dlrd ji` :`,fh zereaya iy` ax lr dyw mle` .zeneg `la s``ziixaa xexayk `al cizrl dyciw `l dpey`x dyecw xaeq xfril` iaxy

?`eal cizrl dyciw xaeq `"xy o`kseq...inp i`dyciw `l dpey`x dyecw xaeq xfril` iaxy xnel ozip e` -

md evxi mzlik` mcew zexitd z` zectl miiprd eaiigziy t"r`e ,`eal cizrlitl mzectl aeig oi`e ,opaxcn wx bdep irax oaxegd xg`l ik ,mda zekfl

.oikxra `aen oke ;merf mekqa `l` mkxrmekiqepziibeqa xfril` iax z` yxtl mileki `,fh zereaya `piaxe iy` ax -

`l dhiyl ode `eal cizrl dyciwe dzryl dyciw dpey`x dyecw dhiyl od.`eal cizrl dyciw

aizk ickn d"ca cenr d `yepd.i"yx yexit ziigc -

qxhpewd...yexitipiqa dzxy dpikydy dgpdd lr qqean i"yx yexit -dpya mipey`xd zegeld z` lawl epiax dyn ly eziilr mein lgd sevx ote`axzidd k"`e ,cren ld` lrn oprd dlryk dipyd dpya xii`a 'k cre dpey`xddriwzl qgiizd mipey`xd zegeld onfa xn`py 'xda elri dnd laeid jeyna'

...dpy xeark xii`a 'k-a rnyidl dcizrd dipy...wgecezriny mr swezl qpkp xzidd (1 :i"yx yexita miiyw ipy -

miininy zelew ernypy dxeza fnx lk oi`e ,'laeid jeyna' xn`py itk xtey...mipey`xd zegell qgiizd 'laeid jeyna'y o`kn ,dipyd dpya xii`a 'k-a

lirl...cerelky zraew yxtn i"yxy itk '`edd xdd len l`' dwqitd (2 - ,xzen dpikyd dwlzqpyn la` zelrl xeq` eilr dpikyde ezyecwa xdd cerxac lk' d"c '` cenra epgked ixde ;laben onfl xeqi`d rawp y`xn xnelkxg` oipn `ll onfd ribda xzip laben onfl y`xn rawpy xeqi`y 'oipnay

?exizdldpikyd dwlzqpyk...y"z...oklzlaw zra xdl diilrd dxq`pyk -

gk

Page 29: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dzewlzqd xg`le dpikyd z`xyd `id daiqdy oaen did mipey`xd zegeldo`kne ;zxzein 'xda elri dnd laeid jeyna' xzidd jkl i` ,diilrd xzez

...exizdl xg` oipn jixvy di`x ickn xn`wc `ded`ian dnl mipey`xd zegeldn `id di`xd m` :dywe -

zegela xn`py '`edd xdd len l` erxi l` xwade o`vd mb' weqtd z` `ziixad?mipexg`dicin...edfzgkedl uegp epi` '`edd xdd len l` erxi l` xwade o`vd mb' -

zerh repnl wx `aede ,exizdl xg` oipn jixv oipnay xacy `ziixadxeqi`y dxaqn oiadl ozipy jk lr xen`k zqqean `ziixad zii`x .zixyt`jeyna' yxetna d"awd xn` z`f zexnle ,dpikyd weliq mr lhea xdl diilrdxnel mewn yi mle` .'exizdl xg` oipn jixv oipnay xac'y cnll 'laeidrinydl `l` ,dxaqn zpaen ezxzdy xeqi` xizdl `a `l 'laeid jeyna'ydpikydy t"r` xdl zelrl xzen driwzd mezay - yecig zpigaa `edy xzidxiznd yxetn weqt oi`y `vnp ef zerh xn`p m`e .mewna mixxey oiicr oprde

...exizdl xg` oipn jixv oipnay xacy di`xd znlrpe ,ezxizn dxaqdy xacseq...k"`...`l `dl` xwade o`vd mb' weqtd `aed ef zerh repnl icke -

cer lk xdl zelrl mipexg`d zegela did xeq`y cnll '`edd xdd len l` erxizegela didy avnd k"`e ,zelewd eniizqp m` elit` oprde dpikyd my exxymy exxyy cer lk zelrl xeq` didy ,mipey`xa mb mzqd on did mipexg`d,di`xd zxfeg zerhd zigcpy dzre .zelewd eniizqp m` elit` oprde dpikydoipnay xac'y meyn df ixd dxaqn oaen exzidy xeqi` xizn weqtdy xg`ny

.'exizdl xg` oipn jixvmekiq - (` i"yxzelrl xzidde ,dipyd dpya xii`a 'k cr dpiky dwlzqp `l :

z ;xii`a 'k-a wx swezl qpkp mipey`xd zegela xn`py xdl'qeqpkp xzidd :.mipey`xd zegeld zra swezl

(a i"yxzii`xn wlg `id '`edd xdd len l` erxi l` xwade o`vd mb' weqtd : ;`ziixad'qez.di`xdn wlgk `le zixyt` zerh lelyl ick `aed weqtd :

dcen `l in d"ca cenr d `yepd.maeyiie i"yx yexita miiyw -

dnewnn...yxite...z"`eavnd z` xifgd f"aixy xg`n :`ax lr dyw - didi dpyd y`xy okzii ji` ,meid lk ycegd zecr lawl oiwzde ezencwlm`e ,dpyd y`x `ed ixd lel`a 'l meia micrd e`a m` :jytp dnn ik miinei`l f"aixy xaeq `axy i"yx aiyd ef dl`yl ?d"x `ed ixd `"l meia e`a

hk

Page 30: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

ixyza '` ly jix`zd zriaw oiprl `l` ixnbl ezencwl avnd z` xifgdla` ,ixyza '`-k mei eze` eraw lel`a 'l-a dgpnd xg` micr e`ayk ,xen`l

...zg` dyecwa zxgnl mb d"x ebbgzxzen dviae...`ni`e...dywe`ax icia dzidy dlawd :i"yx lr dyw -

f"aixy `ax ayg dnle ,meid lk micr lawl oiwzd f"aixy `l` dxn` `lmr cgi zg` dyecwa dpyd y`xk ipyd mei zriawl jix`zd zriaw oia oigadyxtl ipeibd xzei `ld ,ipya mb oey`xa dclepy dvia xeq`le oey`xd meiddixg` e` dgpn mcew micr e`ayke oihelgl ezencwl avnd z` xifgd f"aixyd"x zriaw oiprl ode jix`zd oiprl od ,xac lkl d"x zeidl mei eze` erawmini 29 exaryk ,`id miinei ly d"x ly dcigid zexyt`d df itle .mei eze`a,meid jyna micr e`eaiy diitv jezn dyecwa -30d mei z` eligzde lel`aly ze`ivn oi` zrke .lel`a 'l mei didi meide d"xk xgn rawii e`eai `l m`e,micr e`eai ile`y wtqn `l` dzid `l 'l mei zyecw zxiny ik ,zg` dyecwoey`xd meid zyecw lr dxiny ly avnl oeekzn zg` dyecw byend xy`k

?d"x epi` zn`a `edy dxexa drici jeznl`ppg epiax...jklxifgd f"aix m` (1 :`ax lr zeiyew izy lirl epiywd -

oipn (2 ?v"dg` e`a micrd xy`k miinei d"x mibbeg dnl ezencwl oiprd z`dl`yd z` ?zeyecw izy `le zg` dyecw dl` mini ipyl qgii f"aixy `axll`ppg epiax zqxib itl la` ;daeyz oi` dipyle envra i"yx uxiz dpey`xd

...zeayein odizy `ax ixacazxzen...mewn lkne...qxbcf"aix dcen `l in...' :`ax ixaca qxeb g"x -

on 'l meia micr e`a m` ,xnelk 'ebe dlrnle dgpnd on micr e`a `l m`yzecren oiprl wx `le ,xac lkl cg` meil d"x raew f"aix did dlrnle dgpnddvia jkitl ,miinei d"x raew f"aix did 'l meia e`a `l m`e ;i"yx aygy itklr :dipyd dl`yd zx`yp mewn lkn .zxgnl mb dxeq` lel`a 'l-a dclepymeid `ld ,zg` dyecw dl`d minid ipyl yi f"aix itly `ax raew dn jnq

?d"x zn`a `ed ik xnyp ipyde micr e`eai ile` wtq lya xnyp oey`xd cin xg`l...l"iexn`y df :onwlk g"x zqxibl xaqdd z` zepyl yi okl -

ly zerya e` xweaa 'l meia e`a `l m` - eyexit 'micr e`a `l m`y' `axz` reawle mze` xewgl zedy dzid `lyk driwyl jenq `l` mixdvd xg``l xak meidy erciy zexnl f` ,dk`ln zeyrl onf did oiicr la` ,d"xk meid.dk`ln ziiyr exq`e driwyl cr ex`ypy zewcd lr dyecw exfb d"xk rawiimei mbe ,yecw `ed oi`y erciy t"r` ycew oey`xd mein wlgy zxne` z`fyi df yexit itl .zg` dyecw mr mini ipy ly ceqid df ixde ,ycew ipyd

l

Page 31: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

cr dlrnle dgpnd on wx e`ay micrl dqgiizd f"aix zpwzy ,xnele mkql...zeiyewd izy zeayein z`fae ,mlawle xewgl ewitqi `l xaky onfl

izyxitck...`zydem`y...' epizexnba dqxibd z` zepyl jxev oi` zrke - `l in' dnec jxca epzqxib z` mb xiaqdl ozip ik ,g"x zqxib zaehl 'micr e`amcew zewc xtqnl cr epiid ,'dlrnle dgpnd on micr e`a m`y f"aix dcen

...dyecwa xgn mbe dyecwa meid z` mixneby driwydeyexit ikd...mewn lkneiyewd oky ,mipaen mpi` mdy itk 'qez ixac -

dgpnd on micr e`a m` f"aix itly `ax rci oipn :did i"yx yexita oey`xdjkitl ,ef `iyewl aeyii 'qez ixaca oi` ixde ?miinei d"x miraew eidy dlrnlemewn lkne' 'qeza qxeb m"xdnd .ezqxibe m"xdnd it lr rhwd z` yxtl yixnelk ,'wtqn mini ipy did k"` jl `iywce l`ppg epiax yexit ayiil yi'l meia llk micrd e`a `l ('e`a `l') ezqxib itl m`y g"x lr dlrnl epywidmicrd e`eai `ny wtq lya dyecwa xnyp 'l mei ixd ,zg` dyecw yi dnlmb dayiil yi ef `iyew epayii xaky s`e ?i`cea d"xk rawp `"l meie ,meid

...zxg` jxcaseq...dcen `l iny`x ini ipyl enxby mi`pza oaxegl mcewy xg`n -

dyecw minid ipyl miqgiin eid (dlrnle dgpnd on micrd ly m`ea) dpydmicrd e`a `l) dpyd y`x ini ipyl enxby mi`pza oaxegd xg`l mb f` ,zg`

.zg` dyecw miineil qgiil f"aix mikqd ('`l meia `l` 'l meiamekiqmicr zlaw owiz f"aix m` (1 :`ax lr zeiyew izy yi i"yx yexitl -

dgpnd on e`a micrdyk d"x ly miinei lr fixkn did dnl dlrnle dgpndnitl i"yx ?zg` dyecw dl` miineil qgiizd f"aixy `ax rci oipn (2 ?dlrnleezqxib it lr l`ppg epiaxe ,dpey`xd `iyewd z` ayiin 'e`a `l m`' ezqxib

.i"yx zqxiba mb g"x zpeek z` qinrdl ozip .odizy z` ayiin 'e`a `l m`'

`xfr zenin d"c` cenr e `yepd.`pz lr ircxdp miwleg ji` -

seq...l"ie...z"`edgpnd on e`a micry rxi`y xn` `l `pzd iqei iax - ircxdp .micrd z` lawl `l dpwzd swezl qpkp eli` oicd did dn `l` dlrnle,mrt dze`l hxt dlrnle dgpnd on micr e`a `l zizcaer dpigany mipreh

.swezl dpwzd dqpkp `l okle

zn iabl aeh mei d"c` cenr e `yepd.daeyiie ohw cren zkqna dpynn `ax lr `iyew -

`l

Page 32: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dk`ln...dnizecrend lega rlqa mikek zxitg zxqe` w"ena dpynd - lk ipy h"eia jek xetgl xizn `ax m` ixde ,dxizi dgxih meyn znd zxeawl

?n"dega xzeny okycrend...l"iejek zxitg xizd `axe ,mikek daxd zxitgl `id my dpeekd -

.epiptay miieqn zn xear

opiyiig ixag `ki`c `pci`de d"c` cenr e`yepd.epini iabl `piax zpwz -

exizdl...xnel oi`e...`zydexear zeyrl xzen efk dpkq oi`y epinia -,oipn i"r xzed `l mlern `piax zxifby oerhl oi`e o`k xkfeny dn lk znd

...ikoipnay...inp ikde...oeikc,dpkq ly wenip jezn oipna dlawzdy dxifb -

dwewf dpi` ,ieqik `ll uega ecnry min ziizy lr xeqi`d e` `piax zxifb oebk...(ycg ixta ,f"hw oniq drc dxei) dxizdl xg` oipnl

dia ileflfl...mewn lknezeyrl o"e`ln xird ipa lr xq` z"x la` - minegza mb meid zyecwa lflfl eligzi `ny yygdn ipy h"eia znl dk`lnxzen m` el`y xkya xird ipay xteqn ea a,hlw zayn di`x `iade .mixg``l dia ewqrzi `l ,zn' aiyd `iypn axe ,ipy h"eia znd xear dk`ln zeyrlitl' xeqi`d z` wnipe ,'ipy h"eia `le oey`x h"eia `l ,oi`nx` `le oi`cedih"ei zyecwa lflfl milelre minkg icinlz mpi` xkya ipa) 'dxez ipa opi`yazek o"e`ln zlidwl oicd wqtae .(znd xear dk`ln zeyrl mxizp m` ipyipa mz`y miayeg mz` dnl) !?dxez ipa mz`e dxez ipa opi` xkya ipa' :z"x

...'(xkya iyp`n xzei dxezmixkp ileya...ipyne...la`oiay lcada oigai zenaia my oiirnd -

dzidy e` 'qeza zerh dltpy e` okle ,'qeza o`k hhevny dnl my xn`pdmilk`n exq` l"fg :oldlk i"xd z` yxtl yie ,zenaia zxg` dqxib i"xlrbnd z` oihwdl oevx jezn ,zexykd zxdh lr mdy elit` elyia miiebywx qgiizn l"fg ly xeqi`d .zaexrz i`eyp ly zexyt` repnl mpial epipiaoiqenxez lek`l `lab xird ipa lr xq` opgei iax la` ,miaeyg milk`nllr miler' `le aeyg lk`n epi`y t"r` (zeiphwd zgtynn rwxw ilecib).miiebd oia ernhii `ny yyg dide dxez ipa eid `ly meyn ,'mikln ogley`le mikln ogley lr dler epi`y m"ekr leyian milke` meidy oiivn i"xd

...'dxez ipa' dprhl miyyegxizdl...l`igi iax axdeepi`y m"ekr leyian milke` ep`y dfn di`x oi` -

al

Page 33: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dfl oi` drpiva dyrpy m"ekr leyia exizd m` oky ,mikln ogley lr dler...`iqdxta dyrpy ipy h"eia zn zxeawl melk `le

seq...cereevl`ii bge zaya dcearn mixehtd jlnd ly miicedi miciwt -.h"eia dk`ln miyery e`xi miebdyk cearl

mekiq - :z"xh"eia zn xeawl xeq` miebl micareyn ep` oi`y epinia elit` xq`p mdilry mi`xen`d ztewza eigy micedidn miaeh ep` oi`y meyn ,ipymiicedi miciwt ly mavnl yeygl yi oke ;'dxez ipa' mpi`y wenipa xacd

.miiebd zeieyxl micareyndi"xdyiy oeikn ipy h"eia zn xeawl xzen :leyia enk ,mincewd zexecdn xzei 'dxez ipa'k meid miaygp ep`y mixac

.miaeyg `l milk`n ly m"ekr:l`igi iax.`iqdxta xeawl xeq`

dhigya envr xizne li`ed d"c` cenr e - `yepd.dvwen gext` zvia dnl

edl `xiaq...dnize...yxitwezip ly avna wx dvwen xaeq oerny iax - (2 ;eici ena bbl dlrd (1 :mc`y miwenive zexbexb oebk ,utgdn hlgen iytpeay jildz mixaer md miweniv miyrp miaprde zexbexb miyrp mip`zd crie`x oerny iaxk miwqet opgei iaxe l`enyy xg`ne .dlik`l miie`x mpi`wenipd z` erinyd dnle ,dligzkln dvwen o`k oi`y jka xzidd z` ewnpiy

?'dhigya envr xizne li`ed' `nrh...l"ieoicd z` ewnip opgei iaxe l`eny (1 :xaca zeaeyz izy -

...oerny iaxk mixaeq mdy zexnl dcedi iax zhiylzaya...inp i`zcinl dnec y"dia gext` zvian iytpd wezipd zcin (2 -

:a,dn zaya `ibeqd z` 'qez epiad jke .miwenive zexbexbn wezipddipin `ra`iexw `aq `edd (opgei iax z` l`y `iexw `aq) zlebpxz ly dpiw zvia ea dzidy)

(dpic xy`e y"dia zligzn gext` miwenive zexbexbk (dvwen meyn dxeq`e) edn?zaya ilehlihl xacl qiqa owd dyrp `ny e` owd on dviad z` xrpl xzen m`d)

dviad zlhd m`d ,xnelk owd z` xizn did `l dviad xerip s`e ,y"dian lgd xeq`(qiqa epi` owde 'gky'l dnec e` qiqa `ed owde 'gipn'l dnec ieyr melk dil xn`

oilebpxzl `l` dlhdd dnec zelebpxzl crein owdy xg`ny aiyn opgei iaxe)(xeq` xacl qiqa dyrp owde 'gipn'l.

mekiqik dxeq` gext` zviay dcen dvwena lwiny oerny iax elit` - .miwenive zexbexbn wezipl dnec dpnn iytpd wezipd

df oia dn ike d"c` cenr e bl

Page 34: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`yepd.iq` axe `pdk ax ly mziiyew lr iyew - dncwd - (`oa') ig mi`iln miycg dpeny oa xaer da `vne dnda hgeyd

hgeyd oke ;lke`e jxc lka ebxedl xzen (m`d ohan rwtpy my lr 'drewtlr elk`l xzen zn mi`iln miycg dryz e` dpeny oa xaer da `vne dndazqxtn dnda lke' (e,ci mixac) :`,hq oilega miyxecy itk ,m`d zhigy jnq

dxb zlrn zeqxt izy rqy zrqye dqxtdndaacnll 'dndaa' - 'elk`z dz` `ed xzidd m` mixweg mipexg`) .m`d zhigya zxzip dnda jeza dndaydxizn m`d zhigyy e` ,cleed mb hgyp eli`k zaygp m`d zhigyy meynlr 'dix` al' xtq .xaerd zhigyk zaygp dzhigyy `l la` dkezay dn lk

.(c"t oileg `ztqezl 'l`wfgi oefg' ;`,cr oileg(axg`y xaeq xi`n iax :mi`pzd ewlgp ig mi`iln miycg dryz oa da `vn

,'drewt oa' llka cer dpi`e dnvr ipta 'dnda'l xaerd aygp miycg dryzel oi`y meyn df ixd m`d zhigya xzen zn dryz oay dcen n"xy zexnlellkn eze` d`ived dxezde ehgyl xyt`y ig `vnpa k"`yn xg` xzidxaerd z` mikted zirah dcil mr cgi miycg wxy mixaeq minkg .xziddxzip ig dryz oa elit` dzhigy xg`l en` irnn rxwpyk okle ,dndal

.minkgk dkld ;(dpyna `,cr oileg) en` zhigya(b :`ax xne` `,dr oilega `pngx dia xyk` mipniq drax` i"r xzip xaer)

(ely hyeeae dpwa jxevd zrae ,hyeede dpwd - m`d ipniq ipy zhigyxen`l xzen dvex `l` ,xaerd zhigy lhal `a `l en` zhigya xaer xizny weqtdi"r xaerd xzip dtixh m`dy meyn leki epi` m`e ,en` zhigy ab` elk`l

.zirah dcil clep `ly s` ezhigy(cxa zwfga zeidl aiig xaerd ezhigy i"r mb xzip xaerdy xn` `ax xy`k

`viy xg` mini 8 mipiznn (1 :mikxc izyn zg`a zrawp efe ,l¤tp `le `niiw.(mi`iln miycg dryz eilr exar) eiycg elk (2 ,m`dn

xzen...mzdcoky 'dhigya en` ab` okene li`ed' ax zaeyz lr eywid - ?ezhigya xzip la` dzhigya xzip `l dtixhn clepy lbr

xzen...mzdcoky ,'dhigya en` ab` okene li`ed' ax zaeyz lr eywid - ?ezhigya xzip la` en` zhigya xzip epi` dtixhd on clepy lbr

`peeb i`dk...dnizeoikq hiyedl xzen y"diay xg`n :dywe .zencwd - ?oken aygp dtixhn clepy lbr elit`y `vnp ,xaerd z` hegyle m`d mgxl

mipniq...l"ielbrl df oia dne' ax lr eywid iq` axe `pdk ax xy`k - ze`cea wqty `axl ef `iyewl mewn oi`y erci md 'dtxhd on clepyoileg) `irye` iax zhiyl eywid `l` ,'`pngx dia xyk` mipniq drax`'y

cl

Page 35: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

mby `ed drewt oa ly yecigde xaera dliren dhigy m` wtzqny (`,crzhigy wx m`d iiga xaerd clep `l cer lky e` ,eze` dxizn en` zhigy

?`l e` mipniq drax` xaerl yi xnelk ,ezxizn m`doken ixwin...inp i`xyk` mipniq drax`' xaeqy `ax itl eywidy e` -

ipirn zxzqeny oikqa hegyl xeq` ik 'oken' epi` xaerd `l` ,'`pngx dia...hgeyd

seq...cerey"dia oken epi` xaerd o`k `l` ,`ax itl eywid md .c dncwd - `l y"diaae ,bgd mei ly enevira miycg dryz el e`lny xaecny meyn

.'ltp' wtq meyn dhigyd dliren dzid mekiqoikq hiyedl xzen did y"dia ik ,iq` axe `pdk ax ziiyew lr dyw -

?oken aygp dtixhn clepy lbr elit`y `vnp ,xaerd hegyle m`d jezloileg) `irye` iax zhiyl eywid `"xe `pdk ax (1 :xaca zeaeyz ylyemipniq drax`') `ax itl eywid (2 ;xaera dliren dhigy m` wtzqny (`,crzxzqen oikqa dhigyy meyn 'oken' epi` xaerdy `l` ('`pngx dia xyk`ik y"dia 'oken' epi` xaerd o`ke ,`ax itl eywid (3 ;dleqt hgeyd ipirndpi` dhigyy 'ltp' wtq did y"diaae ,bgd meia miycg 9 el e`lny xaecn

.ea dliren

mc`l oken `zyd d"ca cenr e`yepd.dpyndn di`xd zxdad -

mialkl...ikide...dnizexeq`y oeikne ,zay ipica zwqer ef dpyn - oi`e mc`l oken ly ze`ivn oi` zay wtq meyn y"dia zay axr hegyl

?di`x h"eirn...ok lrmei axr' i"xd qxeb 'zay axrn dlap dzid `l m`' mewna -

...h"ei axra zeynyd oiaae h"eia hegyl xzen ik ,dpira di`xd zrke 'aehdpyn...`le -dvwen oi`y w"zk dklddy ef dpynn di`x z`aen `,a sca

...epziiyew zxfege h"eia `le zaya xaecny o`kn ;zaya (milwd mibeqa) mialkl oken...i`n`e...l"iedcedi iax la` ,zay zeklda zwqer dpynd -

milna ewqt miiqn dcedi iax .aeh mei oiprl mb zernyn wqtd geqipa ltiwlehlih xqe` `edy mipian odicrla mb ik zexzein ody 'okend on dpi`y itl'zngn dvwen' zxcben `ide dhgyl xeq` did zeynyd oiay iptn dliap'dxeq` zay axrn dlap dzid `l m`' :oldlk ezpeek z` oiadl yi okle .'xeqi`aeh meia enk dfk xeqi` did `l m` elit`e ,dhigy xeqi` zngn dvwen meyn`l mc`l okene li`ed 'mialkl oken dpi`y itl' mialkl dliapd xq`iz f` mb

dl

Page 36: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.mialkl oken ied aeh mei zeaxl...dnize :dpyna `aen a,an zaya -xpd zgz ilk oipzep oi`

ony ea lawl zaya xzen did eiykr cr ik epkidn ilk lhal xeq` ik shthny)(dwlcdl dvwedy onyd zngn lehlihd xq`ii ea shthi onyd m` la` elhlhl m`e

mei ceran epzp (iyy mei) xzen (zaya ewlql aiig epi`) epnid oize`p oi`e xeq`e) (xpd on shtihy onya ynzydlokend on epi`y itlepi`y itl' dwqitd :dywe .

dvwen meyn xeq` onydy mipian dicrla mb ik zxzein ef dpyna 'okend onz` oikzgn' dpyna 'okend on epi`y itl' dwqitdy i"xd wcev m`e ,dwlcdld`a ef dpyna dwqitd mb aeh meia jiiyy oic zeaxl d`ae zxzein 'oirelcdonyn zepdl xzen h"eiay oeikn okzii `l df la` .aeh meil rbepd oic zeaxl

?dvwen dpi` dnvr y`dy xg`n xpdn shtihy okend...l"iemirbepd mipiipr `wec zeaxl d`a `l dwqitdy uxzi i"xd -

xg`n y`d dzakpy xg` elit` onydn d`pd xeq`l d`a `id okle ,aeh meil...dwlcdl dvwen onyd did y"diay

seq...awri iax axdegken ji` :'qez ziiyew l` xfeg liiaxewn i"x axd - hegyl xeq` zeynyd oia xy`k mialkl oken ied `l mc`l okeny dpyndnly iytp wezip `ed dvwen ly ceqid xekfk ?mc`l elit` dpken dpi` dndaedpkeny dnda reayd jyna m`y oreh awri iaxe ,zeynyd oia evtgn mc`zay lila zeynyd oia ribiyk ,ealk yeniyl mb ezrceza zcner mc`ljyniiy ie`x ,hegyl xeqi`d xe`l envr mc`d iabl dndal epia wezipd xvepexaeq dcedi iaxy xg`n la` .ealkl dndad ly daxiw ly qgi mc`d zrcezareayd jyna mby gikedl yi mialkl dpken dndad dzid `l zeynyd oiaay`l mc`l okeny o`kne ,envrl dpken dzidy it lr s` mialkl dpken dzid `l

.mialkl oken iedmekiqzcnlp mialkl oken ied `l mc`l okeny dcedi iax ixacn dgkedd -

mvrn liiaxewn i"xd itle ,'okend on epi`y itl' zxzeind dwqitdn i"xd itl.mialkl oken ied `l mc`l oken mixaeq m` wx oaeny dcedi iax ly wqtd

mc`l oken ied mialkl oken d"ca cenr e `yepd.sqei axe dax lr `iyew -

mialkl...dyweax xq` dnl 'dil ifgc icin lk` yipi`c dizrcc' oekp m` - alk zlik`l oken dviaay gext`d did zeynyd oia `ld ,h"eia clepy gext`

?lke`k dilr ayg dviad lra mb `linneseq...l"ieic oi` la` ,alkd i"r lk`p did ybei m` lke`d dyexit 'oken' -

el

Page 37: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`l` ,dvwen my eilr legi `ly zpn lr lke`l mc` oia iytp xyw xevil dfaik mialkl oken epi` gext`d df itle .alkl ybei zn`a lke`dy ezhlgd

.alkl dyrnl yben epi` dvia jeza gext` mekiqlk`i alk (1 :mi`pz ipy miyexc 'mialkl oken' aygii lke`y ick -

.dfk lke` mialk lik`dl mlerd jxc (2 ;el ybei m` eze`

clepy lbr d"ca cenr e `yepd.aeh meia dlhedy dvia oial aeh meia clepy lbr oia dpgad -

dvia...dnizeedexq` `l dnl ,dvwen epi`e en` ab` oken lbrdy zexnl -zlebpxzn dlhedy dvia mb ixdy ,eafy oiwyn e` oixyepd zexit meyn

?elld zexifbd meyn dxeq` dvwen dpi`e dlik`l zcnerdseq...l"iezxzdy yyg oi` jkitl ,lke`l miig ilra oia dreh epi` mc` -

.mzhigq e` zexit ztihwl `iaz miig ilra

zexenb mivia d"ca cenr e (l"yxdnd it lr) `yepd.zeicr zkqna lld zia zhiyl `ped ax ixac zn`zd -dncwd - (` :aezk (`,d wxt) zeicra dliap zvia... dhgypy zlebpxza dvia)

(dnebt oikqa oebk oick `ly weya zxknp da `veik yi m` ixnbl dxnbp dviad m`)(xknidl die`xe dywd dztilwa zxzen(dlik`a) e`l m`e (dyw dztilw oi`) dxeq`

(dilr dliap xya oicy dnvr dliapd enk) i`ny zia ixack dviaa miliwnd) (dyw dztilwyoixqe` lld zia (dyw dtilwa elit`) micene (micen y"a) zviaa

xeqi`a dlcby iptn dxeq` `idy dtixh e`vne oick dhgypy zlebpxza dvia)dxnbpy meyn dxeq` dviady micen y"a ,d`ixa xeg oebk mebt dixa`n cg`y

(dhigyd zrya dxq`p zlebpxzdy `l` xzida dxnbpy dliap zviak `ly ,xeqi`a.(al`rnyi iax iac yxcy itk ,alge xyan zepdl e` lyal ,lek`l xeq`

:a,ehw oilega minrt yly xn`p 'en` alga icb lyaz `l';ek,cl my ;hi,bk zeny)(`k,ci mixac d`pd xeqi`l cg`e dlik` xeqi`l cg` ,leyia xeqi`l cg`.

(bxya xeqi`a milelk miig ilra el`a mi`pzd miwleg `,biw oilega dpyna :algedxedh dnda alg̈a dxedh dnda xya (mb `l` elk`l xeq` wx `l) lyal xeq`

d`pda xeq`e xya' d"c my 'qez ;dxezdn mixeq`y dig xya e` ser xyaa d"de)('`"yxdnae d`nh dnda alga dxedh dnda xya (e`) dnda alga d`nh dnda xya

d`pda xzene lyal xzen dxedh repnl `nh mdn cg`y xkid yiyk opaxcn elit`)cg` ik zaexrzd z` lek`l xeq` dxwn lka ik ,dlik` xikfn epi` `pzd .oir zi`xn

(`nh ig lran `a miaikxnd sere dig xne` `aiwr iax (mz`pde alga mleyia) mpi`fl

Page 38: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dndale serle ,digl hxt - minrt yly 'en` alga icb lyaz `l' xn`py dxezd ond`nh (opaxcn dxeq` mzlik` la`) xn`p xne` ililbd iqei iax (`k,ci mixac) `l'

xn`pe 'dlap lk elk`z (my) dliap meyn xeq`y z` - 'en` alga icb lyaz `l'(dhigy `ll elk`l xeq`y) alga lyal xeq` (jkitl)leki dliap meyn xeq`y ser

(ayeg iziid) alg el oi`y ser `vi 'en` alga' xnel cenlz alga lyal xeq` `dim` (alge xya xeqi`a dlelk dig la`).

mekiqdig hrnn r"x ;dxezdn alge xya xeqi`a sere dig millek minkg - i"x ;mz`pde mleyia exizde mzlik` exq` l"fgy xaeqe dxez xeqi`n sere.opaxcn s` alga ser xya zlik` xizne dxezdn alge dig xya xqe` ililbd

alga...dywedxenb dvia miaiygn lld zia zeicr zkqna .` dncwd - `ziixad dxizn ji`e ,dlhed `ly cer lk zlebpxzd xyak dywd dztilwadl` (1 :llek ,zlebpxza e`vnpy zexenb mivia mr cgi alg lek`l o`koiicry dl` s`e (3 ,miciba zexaegn opi`e oztilw ila (2 ,dyw oztilwy

?i`ny ziak `ziixady uxzl oi`e ,zexaegnecen...l"iealge ser xyay `aiwr iaxk mixaeq lld zia .b-a zencwd -

dtilwa) ozxev lka miviay zexnle .mzlik` exq` l"fg `l` dxezdn xzene`ived l"fg ,xyak od (zexernd oky lke ,miciba dxern `le dtilw `ll ,dywmivia elit` exq` lld zia dnl oaen zrke .alge ser xya zxifb llkn oze`

...alga mivia exizd la` dliap jeza e`vnpy zexenb xq`c...dywecinlz lr xeqi`d okid cr `xnbd dnibcn a,aq oiaexira -

ialg liyaza mivia zlik` enk dheyt dl`y elit`y ,eax ipta dkld zexedlmiviaa my xaecny xexa yxetna jk xn`p `ly t"r`e .eipta weqtl el xeq`dclepy dviay rcei ux`d mr elit` ik ,dzhigy xg` zlebpxza e`vnpy`ibeqd :dywe .eax ipta efk dl`y d`a dzid `le alga lek`l zxzendnl k"` ,dilr aiydl leki cinlz lky dheyt dl`yl dpeekzd oiaexirazexernd :llek zlebpxzd jeza zexenb mivia ly dxwna 'elit`' `xnbd dxgazexnl ik ,dywd dtilway dl`e ,zexern opi`y mcwzn alya mivia ,oicibaxyay r"xk miwqety meyn df ixd ,mixizn epziibeqa `nw `pzde lld ziayxyay `ziixaa awri iax ly dricd mb zniiw la` ,`ziixe`cn epi` alge serk"`e .xya ynn od oiciba zexernd zexenb miviae ,`ziixe`cn xeq` alge serrixkdl ick zizkld `knq xa zeidl jixv alge mivia ly dl`y l`ypy indl`ya axd ipta d`xed xeqi` z` mibcz oiaexira `xnbdy ie`xe ,zericd oia

?dheyt xzeialga olk`l...l"ie'zexern opi`y zexenb miviac...' :l"yxdn zqxib -

gl

Page 39: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`,biw oilega `aiwr iaxk miwqety `ziixaa `nw `pzde lld zia ,xnelkminkgk wqety `ziixaa awri iax oke ,dxezd on mixzen alge ser xyayzrbep dpi` ef diray minikqn ,dxezd on alga ser xya mixqe`y my dpynal"ie .xyak zeaygp opi` ody miciba zexern opi`y zexenb mivial llkliyaza elyazpy zexern opi`y zexenb mivia zlik`l epeekzd oiaexiray

...eax ipta jk lr zexedl cinlzl xeq` xzen dfy micen lkdy s`e ,ialgseq...`nrheopi` zexern opi`y miviay micen lkdy zrk :dywz m`e -

lld zia exq` dnl k"`e ,xya dpi` dyw dtilwa dvia oky lk xya llkaefk dvia oi`y micen lld ziay l"ie ?dywd dztilwa dliap zvia zlik`dxeq` i`cea `idy dtixh dvia zlik` xeqi`l biiqk dexq` `l` ,xya llka

.xeqi`a dxnbpy meyn dxezdnmekiq - (`exq` l"fg `l` dxezdn xzen alge ser xyay mixaeq d"a

lk iabl xn`p dfe ,xya opi`y meyn dxifba ellkp `l zexenb miviae ,mzlik`xaeq `ziixaa awri iax .miciba zexernd llek zexenb mivia ly zexevzeaexwy meyn opaxcn exq`p zexern miviae ,dxezdn xeq` alge ser xyay

.xyal(axeqi`l biiqk dywd dztilwa elit` dliap zvia zlik` mixqe` lld zia

.dtixh zvia zlik`

ipn d"ce l"nw `niz ike d"ca cenr e `yepd.i"yx yexit ziigc -

dil oipn...yxitopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw' :yxtn i"yx - ik zyaeyn aeh meia zlebpxza zexenb mivia dxizny `ziixady ,'oizipzna

...dpyn meya df xzid epivn `l`id zyaeyn...dnize- `ibeqa dpexg`d dilegd df yexit lawp m` -

oky ,zernyn zxqg - 'd"a `le y"a `l ipn...hgeyd `ipzc `d `l`' rhwddlk`l zxzene dxnbp dz`ivi mr' :weic (1 :`id i"yx itl `ibeqd zelylzyd`ipz `de' :weicd lr dtwzd (2 ;h"eia dlk`l dxeq` dn` irna `d - 'aeh meia(3 ;'aeh meia olk`l zexzen zexenb mivia da `vne zlebpxzd z` hgeydopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw `niz ike' :dtwzdd z` ayiil drvddpyn meya epivn `l ik zyaeyn `id ik `ziixal qgiizdl oi` - 'oizipznaibilt `l o`k cre ,'...dclepy dvia `pipz inp `d' :drvdd ziigc (4 ;dfk xziddlnd - 'oiixy lkd ixac on` irna la` dclepa `l` i`ny ziae lld ziaoipra wx `id d"ae y"a ly mzwelgn ik ,`ziixaa riteny oicl zfnxn 'dclep'

hl

Page 40: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

ixacl h"eia dlk`l xzen zlebpxza oiicr dviadyk dclepy mcew la` 'dclep'ike' :zyaeyn `ziixady drvdd xifgdle diigcd z` lhal oeiqp (5 ;lkdy"ac ogk jricedl dclep ipzwc `de ,ixq` inp on` irna elit` d"a `niz`id on` irna mivia h"eia dxizny `ziixad - 'exy inp dclep elit`cl`e .on` irna e`vnpy mivia mbe h"eia eclepy mivia mixqe` d"ae zyaeynlr wleg y"a okid cr mibcdl wx 'dclep'a ehwp oky 'dclepy' dlndn wiicz`eazy ie`x mixacd xcq itle (6 ;'eclepy' mivia elit` xizn `edy cr xeqi`dz` dyer `ibeqd jynd la` ,zyaeyn `ziixady reawl oeiqpl daeyz dzr

?oaen izla df ixde ,zyaeyn `ziixady gikene xenbd jtidd`ziixad...ok lr`l 'ebe `ziixaa l"nw `niz ike' (3 aly yxtl yi okl -

:oldlk dznlydk `l` i"yx dyry itk dpynl cebipk seq...jixte...i`cdz`ivi mr' :weicd (1 :'qez itl `ibeqd zelylzyd -

`de' :weicd lr dtwzd (2 ;h"eia dlk`l dxeq` dn` irna `d - 'ebe dxnbp(3 ;'h"eia olk`l zexzen zexenb mivia da `vne zlebpxzd z` hgeyd ,`ipzopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw `niz ike' :dtwzdd z` ayiil drvdlld zia mby mixaeq dn` irna dvia mixqe`y axe `ped ax - 'oizipznamilydl dciwtze i`ny zia zhiyl dxn`p dxizny `ziixade ,dze` mixqe`mixizn y"ay zcnln dpynd .epzpynn mipian epiid `ly mzhiya dricimivia la` 'dclep' `wec mixizn y"ay miwiqn epiide ,h"eia 'dclepy' dviazxne` mzhiy z` xidadl ick okle ,mixqe` y"a mbe xzei xeng on` irnaz` axwl `a df alyy o`kn .on` irna mivia mb mixizn y"ay `ziixadinp `d' :drvdd ziigc (4 ;i"yx yxity itk dwigxdl `le dpynl `ziixadon` irna la` dclepa `l` d"ae y"a ibilt `l o`k cre '...dclepy dvia `pipzlw izkld avna od on` irna mivia ixdy zirhen drvdd - 'oiixy lkd ixacoke .on` irna mixizn 'dclep' mixqe`d d"a elit` oky ,'dclep' xy`n xzei`l mixne` d"ae lk`z mixne` y"a...dclepy dvia' :dpynd oeyln rnynoeiqp (5 ;zxzen dviady micen on` irna la` 'dclep'a miwleg xnelk ,'lk`zike' :y"ak `ziixade d"ak `ped axy drvdd z` xifgdle diigcd z` lhaly"ac ogk jricedl dclep ipzwc `de exq` inp on` irna elit` d"a `nizdviad z` mixqe`d lld zia lr jnzqn `ped ax - 'exy inp dclep elit`c`id 'dclep'a mzwelgn z` egqipy daiqde ,dn` irna oiae dclepa oia h"eia`ziixade dlik`a zxzen 'dclep' elit`y ,y"a zhiy dribn okid cr yibcdl`l ipn ...hgeyd `ipzc `d `l`' :oeiqpl daeyz (6 ;y"a ixacl dnlyd `idixdy i`ny zia ixacl dnlyd `id `ziixady xnel xyt` i` - 'd"a `le y"a

n

Page 41: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dzre ,dclepl qgia lw izkld avn `id dn` irna d`vnpy oexwrd z` eplawjxev oi` k"`e ,d`vnpy dvia mixizny e"w dclepy dvia mixizn y"a m`z` ayiil oi`y zeid zrke .xnege lwa zpaeny drici milydl `ziixaadclep' mixizn i`ny ziae 'd`vnp' mixqe` lld ziay dgpd rwx lr `ziixad`id `ziixade 'd`vnp' mixizn lkdy xnele dgpdd z` zepyl yi ,'d`vnpeh"eia d`vnpy dvia xeq`l oeekzn `ped axy yxtl xyt` i` xnelk ,zillk

.dn` irnamekiqopirny` `lc i`n `ziixaa l"nw `niz ike' dwqitl wiiecnd yexitd -

yxity itk `le ,epzpyn z` milydl (dxe`kl) d`a `ziixady ,`id 'oizipzna.dpynd lr welgl d`ay i"yx

jl xnel d"ca cenr f `yepd.oipra i"yx ly miyexitd cg` ziigc -il...`lexq`p aey dnl zazekka xeq` ungy epiax dynl xqn d"awd m` -

?weqta ungseq...ok lrzifkn lecb ung xeriyy xg`ny sicr i"yx ly '` yexit -

meia zxk eilr miaiigy lke` xeriy `edy ,zazekkl zpeekzn i`cea dxezd.xetik

`xif iax xn`c d"ca cenr f (`"yxdnd t"r) `yepd.'`zekixv'd ly ciwtzd -

`kdn...m`eie`xd on 'dlik`n xeria opitli' mixaeq lld zia m` :dywe - :oldlk ,mdixac z` xiaqdl `ay `xen`d ixaca jkl iehia didiyediinrh i`n

xnel ?il dnl `pngx azkc xe`y...xe`y ira `le ung `pngx aezkl k"` ?y"ac dlik`n xeria opitli d"ae ,df ly exeriyk `l df ly exeriy`ed xeria xeriy mby)

(zifk cala ung `pngx aezkiy oicd one(e"wa xe`y cnlpe) azkc `nrh `l`xe`y lr e`l siqedl ick xe`y `pngx :oie`l ipya exe`y z` xran `ly in aiigl)

('xe`y jl d`xi `l' yxetnd e`ld on cg`e ungn e"wa cg`?zezkixvd...l"iexzei xaqd sicrd `l` z`f aezkl leki did `xen`d -

`a 'xe`y jl d`xi `l' e`ldy xnel xzei ipeibdy oerhl ozip oky ,rpkyninl ipy e`l siqedl `ay xnel xy`n unge xe`y ly mixeriyd oia oigadldilr aiydl oi`y '`zekixv' `xen`d rivd jkitl ;exe`y z` xran epi`y

...dlrnl eprvdy itk zn`a `id d"a zxaqy t"r` `xif iaxc...z"`e`xif iax ly ezyxc dwitqd `l dnl epxaqd o`k cr -

`n

Page 42: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

lk` lk ik'e 'mkizaa `vni `l x`y' ze`wqit izy mr (hi,ai zeny) weqtdnla` .'`zekixv'd z` `iadl `xen`d ul`p okle ,'`idd ytpd dzxkpe zvngn`zekixvdn xe`ye ung ly mixeriyd z` mieeyn m` :jetd le`yl yi zrkdnl ,xeria oiprl 'jlab lka x`y jl d`xi `le ung jl d`xi `l' (f,bi zeny)

?`zekixvdn z`f cenll ozip ixd f"x zyxc itl dlik` oiprl mz`eeyd cenll seq...l"iecenll yiy zexnl ik .zerh repnl d`a `xif iax ly dyxcd -

cneld lelr ,`zekixvd i"r xeria xeqi`n xe`ye ung zlik` xeqi` xeriyzxky dcaerd lya xe`yl ung oia lcad yi zxk yperl rbepay aeygliax `a jkitl '`idd ytpd dzxkpe zvngn lk` lk ik' - ung lv` wx zxkfen

.mieey xe`ye ung yperd oiprl mby cnll `xifmekiqenya z`aeny) `xif iax ly ezyxc zn`a `ed lld zia ly mnrh -

xeqi` cer dtiqen 'x`y jl d`xi `le' dwqitde ,(ce`n dwizr dyrnl `id la`.exe`y z` xran epi`y inl

gegiz xtra d"c` cenr g `yepd.daeyiie zay zkqna `ibeql epziibeq oia dxizq - dncwd- (` zcnrd oebk y`d zeclez lr e` y`d lr zexiyi zaya lyand

.ynyd megn zexiyi lyal xzen la` ,aiig y`d on cxedy mg xiq cva dvia:mi`pzd ewlgp ,ynydn dngedy zabna dvia menig oebk ynyd zeclez iablynya xy`n ynyd zecleza xzei xingdl oi`y meyn z`f miwnpn mixizndmb lyal mc` lelr ynyd zeclez xizp m`y mipreh mixqe`de ,dnvrjke .y`l ynyd oia dreh epi` mc` la` ,`ziixe`cn xeq`y y`d zecleza

:a,gl zaya dpyna `aenmgind cva dvia oipzep oi` (y`dn cxedy mg mewnew) lblbzzy liaya ([y`] xe`d zeclez `ed mewnewdy oeik zvw lyazzy)`le

dpriwti (dvia xeayi)oixceqazeclez meyn dng zeclez mixfeb ik ynya engedy) (xe`xizn iqei iaxe (dng zecleza lyal) dppinhi `le (dviad z`)wa`ae legamikxc (dngdn engedy) dlvzy liaya`ed o`k dng zeclez xizn iqei iaxy t"r`)(xqe`.

(awa`ae lega lyal xqe` iqei iax dnl mi`xen` miwleg `ibeqd jynda :dng zeclez llk jxca xizn `edyk mikxc?`da iqei iax inp beltile i"xy) (ynydn mgedy xceqa xizdy myk lega xiziunxa oinhi `ny dxifb xn` dax

(y`a lyan `vnpe zexrea milgba axern xt`a oinhi)fifny iptn xne` sqei ax enewnn xtr (zaya xteg df iede) ?ediipia i`n (dpin `wtp)gegiz xtr ediipia `ki`

x`yp dax itle ,`neb ea jiiy `l ik gegiz xtra lyal xizn iqei iax sqei ax itl)

an

Page 43: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

(unxa oinhi `ny xeqi`d.fifi...dnizjiiyy rnyn o`k :zaya `ibeql epziibeq oia dxizq .zencwd -

?gegiz xtra `neb oi`y sqei ax xne` mye gegiz xtra `nebseq...l"ie.mipey mipezpa zwqer `ibeq lky meyn dxizq oi` -

mekiqzaya ea xetgl xeq`e `neb ea xkip dyw xtr swen gegiz xtr hrn -xtra cin llgd `lnzn xtr z`ved mry gegiz xtr ly agx ghy la` ,bge

.ea xetgl xzen xg`

xeht dxtrl `l` jixv epi`e d"c` cenr g `yepd.a,h sca mzhiyl m`zda `ibeqd zxdad -dncwd - (`zevegp eidy zek`ln 39 oze` md zaya mixeq`d dk`ln zea`d

:a,hn zaya `ziixaa `aen jke ,okynd znwd myldk`ln lr `l` oiaiig oi`erxf md ,okyna dzid da `veiky (okynd xear mixneg ginvdl ick) `l mz`e

exvwz `l mz`e exvw md ,erxfz.'ebe(adk`ln) 'dtebl dkixv dpi`y dk`ln'l xywa miwleg dcedi iaxe oerny iax

ziad on zn z`ved :dnbecl ,(okyna dzyrpy jxev eze` myl `ly ziyrpydpeek jezn x"dxl mi`iven eid okynay meyn xhet y"x ,miaxd zeyxlzial zexeywd zeaiqn x"dxl `ven zndy o`k k"`yn ,utga my ynzydldkixv dpi`y dk`ln aiign dcedi iaxe ;x"dxa znd z` mikixvy meyn `lezilkzl `l` otebl `l eyrpy zek`ln eid okyna mb ik ,`ziixe`cn dtebluegp ieaikdy meyn `l (minya) mipnnql zgzn y`d ieaik oebk ,ieelick `l` (migtd zxivi mvrl uegp ieaikd day mingt ziiyra enk) envrlyk

.aiig ziad on zn `ivend s` jkitl ,mipnnqd elwlwzi `ly(b :`aen a,br zaya `neb xtegd `a` iax xn` (ziad ztvxa)jixv epi`e zaya

dxtrl `l`(xvepy xegd jxevl extgy okynak `ly) dilr xeht dk`ln meyn) (dtebl dkixv dpi`yaiig dtebl dkixv dpi`y dk`ln xn`c dcedi iaxl elit`e

ilin ipd ,dilr (aiign i"xy) owzn (la`) `ed lwlwn i`dlwlwne ezia ztvx z`)(zek`lnd i"r milwlwn eid `l okyna ik ,xeht.

(c,zetlgen dpyna zehiydy 'qeza `aen 'opgei iax xn`' d"ca a,h sca k"`` hegyi `l' mixingnd i`ny ziae ,'dqkie xwca xetgi' miliwnd md d"ae

.'ebedlgzkl...dnize...meynmixizny y"a ly mnrh z` dxiaqn epziibeq -

(b dncwd) dcedi iax zhiy it lr mei ceran uerp xwc xy`k dligzkl hegylxg`n 'dpea' dk`ln a`d lr dxiar meyn xwcd (zxiwr) znixda oi` :oldlk

bn

Page 44: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dk`ln `ziixe`cn aiign dcedi iaxy zexnle ;lwlwne xvga dyrp `nebdyelit` ixd :dywz m`e .zlwlwn dk`lndyk xhet `ed dtebl dkixv dpi`y

?`neb ziiyr y"a xizd cvike opaxcn dligzkl xeq` lwlwn i"xl dlgzkl...l"ieopaxc xeqi`d lr xaeb aeh mei zgny zevn miiwl jxevd -

dige ser zhigy mixizn i`ny zia okle ,dk`ln ziiyr jxc lwlwnl xywaelit` dligzkl dhigy mixqe` lld ziay o`kn ,`neb zeyrl jxhviy zexnlmixizn lld ziae .opaxc xeqi` zegcl ick aeh mei zgnya oi`e uerp xwca`le mcd ieqik ly `ziixe`c zevny meyn hgyy xg`l carica `neb ziiyrxqe` epi` mcd ieqik zevn meiw i` dhigyd xg`l ixdy ,aeh mei zgny meynmd lld ziae dhiyd ztlgen 'qez zhiy itly xekfl yi .xyad zlik`i"yxy xg`ne .(c dncwd) aeh mei zgny meyn hegyl dligzkl mixizny`xnbd zxdad :oldlk ezhiy z` oiadl yiy okzii 'aeh mei zgny' xikfn epi`dpi`y dk`ln' dxezdny oerny iax zhiy lr zqqean i`ny zia zhiyaly sexiv yiy xg`ne ,opaxcn dxq`p `l` zxzen (b dncwd) 'dtebl dkixv`nebd z` zeyrl xzen 'lwlwn'e 'dtebl dkixv dpi`y dk`ln' - zelew izymixizn caricae zelewd izy zexnl dligzkl z`f mixqe` lld ziae .dligzkl

.mcd ieqik zevn meyn seq...l"ie...z"`eyyg oi`e gegiz xtra dpyna xaecny zeid :dywe -

i`ny zia dnl ,h"ei zgny llba cxei `neb ziiyr lr xeqi`de ,dxitg xeqi`lceran uerp xwc didiy jka (carica d"ae) dligzkl hegyl xzidd z` mipznxwc ea xewcl miaiig h"eia yeniyl epikdl icke ,dvwen xtr mzq l"ie ?mei

.xgnl dpkd ly iehiak mekiq -(`aiignd dcedi iax zhiy itl i`ny zia z` dxiaqn `xnbd

dxeq` `id zlwlwn dk`lnd m` la` ,`ziixe`cn 'dtebl dkixv dpi`y dk`ln'opaxc xeqi`d z` dgec meid zgnyl xya oikdl jxevd mle` ,opaxcn wx

.lwlwnl xywa(a.dvwen llkn xtrd z` `ivedl ick uerp xwc mikixvn y"a (b.miliwnd md d"ae zetlgen dpynd zehiy a,h sca 'qez itl (ciax zhiy itl y"a z` yxtne 'h"ei zgny' xikfn epi` eyexita i"yx

.oerny

xn`w ikd d"c` cenr g `yepd.oileg zkqna i`ny zia ixacl `tiqd zn`zd - dncwd -(`mkeza xbd xbd one l`xyi ipan yi` yi`e' :aezk bi,fi `xwiea

cn

Page 45: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

zevnl o`kn ,'xtra edqke enc z` jtye lk`i xy` ser e` dig civ cevi xy`.dxezdn mcd ieqik

(aopax epz :mcd ieqikl mixykd mixaca dpcy `ziixa z`aen `,gt oilega (aezkd xne`)leki 'edqke' (aeygl) cenlz ilkd z` eilr dtki e` mipa`a epqki

xtra xnel (`wec) mipa` zwigye wcd lege wcd laf zeaxl oipn xtr `l` il oi`e'edqke' xnel cenlz...ziqxg zwigye (mixen`d mixacd z` zeaxl) daxn ip`y leki

'xtra' xnel cenlz qbd lege qbd laf s`mixac daxn dxezdy dwiqn `xnbde) (mignv milcbn mpi`y mixac zhrnne ,mignv mda lcbl ozipy dfa xtrl minecd.

(b :`ziixa z`aen 'a cenra my xtra `l` oiqkn oi` (mignv lcbny)zia ixac xn`py xtr iexwy xt` epivn mixne` lld ziae ,i`nydxt oipra fi,hi xacna)

(dnec`'...z`hgd ztxy xtrn `nhl egwle'mignv lcbn epi` xt`y it lr s`) ('xtr' el z`xew dxezd i`ny ziae (miaiyn)`l `nzq xtr ixwi` dtixy xtr

ixwi`weqta eli`e ,'dtixy xtr' ieel my sexiva la` xtr mya xt`l z`xew dxezd)lcbn epi`y xg`n xt`a miqkn `l jkitl ,ieel my `la xtr aezk mcd ieqik ly

(mignv.'ipzna...dnizeoken dxik xt`y' `tiqdy dax ixacn rnyn .zencwd -

hgy m`y micen y"ae d"a ,xnelk '...micene' rhwd ly jynd `id '`ed?xt`a miqkn `ly miwqet y"a ixde ,dxik xt`a dqkiy

llk...l"ierhwd ly jynd `le dnvr ipta rhw `id `tiqdy oeekzn dax -ik el ie`xd yeniy lkl oken dxik xt` dvwen ipic zpigan ,xen`l 'micen'

...dxik xt`a miqkny micen y"ay xaq `l daxe ,df xt` lr mc` ly ezrc mignv...la`...inp i`mbe 'micene' ly jynd `id `tiqdy xnel ozip e` -

xt`l epzpyna xt`d oia oigadl yi la` ,dxik xt`a miqkny mixaeq y"a,mignv lcbne mivr ztixyn xvepy xt`a miwqer o`k :oilega `ziixaa

...mignv lcbn epi`y milke` ztixyn xt`a miwqer oilegaeea oiqkn...t"r`ela` 'xtr' `xwp epi` mivr xt`y t"r`y mixaeq y"ae -

...ea miqkn mignv lcbn `edy xg`nea oiqkn...i`e...xn`wcxac (1 :oilega `ibeqdn miler millk ipy ik -

dncwd) 'edqke'n rnyny itk ,ea miqkn 'xtr' `xwp epi`y s` mignv lcbndieel my ila) ea miqkn minv lcbn epi`y s` 'xtr' `xew weqtdy xac (2 ;(a`ziixadn rnyny itk ,(lld zia itl ieel my mr elit` e` i`ny zia itl

.(b dncwd) oilega `ipzcoilega `ziixadn mignv lcbn epi`y xt` yiy di`x .(m"xdn) -

...a,gtdn

Page 46: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

el adf...jixte...didz` sxey irah xtr oi`y mewna ser e` dig hgeyd - xt`y dwiqn my `xnbde .mdixebxba dqkne (`wec) adf rahn wgey e` ecbadnec` dxt ly weqtdy meyn ea miqkn mignv lcbn epi`y zexnl ,cbanweqtdy meyn adf zwigya miqkne ,(b dncwda d"a) 'xtr' mya xt` dpkn

...'el adf zextre' - 'xtr' df xneg dpknzekzn...oebk...jgxk lredfn mignv lcbn epi`y xt` yiy di`x -

,aei`a weqtde dnec` dxt ly weqtd jnq lr `ziixad z` dxiaqd `xnbdyweqtdn mignv milcbn `l` xtr mpi`y mixneg daxn my `xnbdy cera

...'edqke' seq...k"`ext`a miqkn 'xtr' `xwp `l xt` mixaeqy y"a itl elit` jkitl -

.mignv lcbn `ed ik dxikmekiq - (`cenild jnq lr (lfepl hxt) mignv lcbny xneg lka miqkn

.mignv lcbn epi`y elit` 'xtr' dpkn j"pzdy xneg lkae ,'edqke'(aegwle' :weqtd it lr 'xtr' `xwp mignv lcbn epi`y xt`y mixaeq d"a

meyn ea miqkn `ly mixaeq y"ae ,ea miqkne 'z`hgd ztixy xtrn `nhl.mzq xtr `le 'dtixy xtr' edpkn weqtdy

(b.mignv lcbny meyn mivr ztixyn dyrpy dxik xt`a miqkn

en

Page 47: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

aeh mei ipy wxt

dzeye lke` e` d"ca cenr eh `yepd.eicinlzl xfril` iax ixac zxdad -

dyxcd...meyn...b"r`exn` dnl h"eia dcerqa aiig epi`y xaeq `"x m` - .mini x`yn zegp epi` h"eie xeriyd xg` lek`l ebdp md l"i ?cerql eicinlzl

..n"ne.seqepikd lek`l ekldy xg`n la` cerql miaiig eid `ly zexnle - .miwznne mipnyn elk`iy mkxia `"xe ,bgd ceakl miibibg milk`n

rxet ip`e ilr eel d"ca cenr eh zeixal...`de?zlefl wwcfdl `le zegt lek`l ahen -

seq...n"d`ed aegd z` rextl lkei epnny yekx el yiyk (l"yxdn t"r) - .meid z` cakl ick zeell aiig

bg edfi` d"c` cenr fh `yepd.'dqk' dlnl miyexit -

dqkzn...i"yxt...'dqkzn dpaldy bg edfi`' aezk didiy ie`x i"yxk m` - ezia...jkl...dpyd y`x xne` ied - cinz ea lg ycegdy bg edfi` -

ea axw...mleyn epiaxexwaa cg` mei icn eaixwdy miyakd ipy lr sqep - ipa mixt' :sqen zepaxw ycg y`xa etiqed ,(cinz oaxw) miiaxrd oia cg`ez`hgl cg` mifr xirye...mininz dray dpy ipa miyak ,cg` li`e ,mipy xwajkitl .z`hgl xiry miaixwn eid `ly d"xl hxt ,(eh\`i,gk xacna) 'dl

...mixg` miycg iy`xl d`eeyda xqgy meyn 'dqk' d"x dpeknxikfd `l...dywde-12l miribn ji` d"xa mifr xiry eaixwd `l m` -

mifr xiryy oeekzd mleyn epiax `l` ?miycg iy`xa miaiigd mifr ixirydpekn dpyd y`x okle d"x zepaxw lv` (e,hk) qgpt zyxta xkfen `l z`hgl

.'dqk'n"ie...seqly sqen zlitza z`hgl mifr xiry mixikfn `ly meyn 'dqk' -

.exikfdl yiy mikqd mz epiax mle` ,d"x

`a` iax xn` d"ca cenr fheilr jenql...zexvg iaexr-18l cr xvga xcy cg` lk cbpk zxbexb -

-19d mc`d cbpk zxbexba jxev oi` df xeriyae ,(zecerq izy) zexbexb.dlrne

fn

Page 48: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xwir `gnw l"nw d"ca cenr fh `yepd.ieb ici lr mivian yelipy mgl lek`l xzidd -

yelp...o`kn...exq`l daiq oi` ik miviae gnwn ieyr mgl - minkg...meyn i`dxf dceara dpynd xe`l gnwd ziit` meyn m` (` -

:a,dloixeq` miakek icaer ly mixac el`e i`eyp repnl epwigxdl dxhna opaxcn)(zaexrzztde...ilaad cenlzd itl (1 :zeaiq izyn meid dlha ef dxifby ixd ,

iyewd lya l`xyi zelidw aexa dxifbd dhlwp `l dzlaw zrya ik ,myitl (2 ;ea cenrl mileki xeaivd aex k"`` dxifb mixfeb oi`e ,dreviaaxg` dexizd l"fg la` dhlwp dxifbd ,oicinrn oi` wxt dxf dceara inlyexid

...(g w"q j"y ,aiw 'q c"ei .dxifbd awr enxbpy miiyw) 'ytp iig' meyn onfxwir...meyn i`ixd ,m"ekr leyia ly xeqi`a miviad leyia meyn m`e (a -

...zxzen gnwn dieyr zt xen`ke xwird `ed gnwdy epziibeqa gken`lewl...wlgl oi`exnele wlgl ozip ik ,epziibeqn di`x oi` dxe`kl -

meyn xeq`y aikxn lk `l` raew xwird `l m"ekr leyia xeqi`l qgiayahex zxeva lyeand gnw `pqxdc `qk-a okl ,lk`nd lk xqe` m"ekr leyia

...miviad cvn xeqi`d lg mivian yelipd ztae ,m"ekr leyia meyn xqe`xwir...elit`...xyt` i`t"r `wec rawp oicdy rnyn epziibeqn ,daxc` -

xzen lk`nd did ixwird aikxnd did `pqxdd m`y rnyn ik ,ixwird aikxnd...m"ekr leyia meyn xeq` gnw ly aikxndy zexnl

aexd...`nye...yegl oi`eelhedy miviaa ynzyd m"ekrdy yyg oi`e - ik dxezdn oxqe`d miviaa mc didy yyg oi`e .miievn mpi` ik mi`nh zeternyeygl oi`e .aexd on od mgla miviady gipdl xzene mc oi` miviad aexcg`a men da yiy zlebpxzn e` dzn zlebpxzn miviad z` lhp iebdy

...dixa`n zenly...l"ie...z"`e :`,cq oilega `ziixa - dtxh dvia oixken oi`sern)

(sxh miakek caerl (icedil dpxkni `ny) dxrwa dtexh k"` `l`dpwi `l icedi)(oeiwp meyn zetexh mivia dxrwa zetexh mivia mdn migwel oi` jkitlm` okl)

ztqep daiq yi zrk ,zetexh mivia zepwl okene oeiwp ly mrhdn rzxp epi`y icedi(zetixh ode icedin o`pw iebd `ny dpwi `lyynzyd `ny yeygl yi df itl ;

ynzyd iebdy reci `l cer lk :uxzl yie ?icedin dpwy zetexh miviaa iebdmiviady gipdl yi daxc` ,jkl yeygl zaiign dkldd oi` zetexh miviaa

...zenly mivia mipew miyp` aexe aexd on e`a mglaopaxc...n"n...edineeid dziit` zray meyn mivian dyelipy zt epxzd -

gn

Page 49: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

,leyia xeqi` odilr lg `le ,gnwl qgia zeaiyg ixqge gnwa zerela miviadxg`l wx gnwa llap bcd onyy (mipbehn gnwe mibc) 'uihyt'a k"`yn

...xeq` lkde m"ekr leyia meyn xq`pe gzxpyb"dka...oixizny yieliyaz elit` mixizny miwqet yi .(g"ad zqxib) -

...xq`py xg` gnwa rlap m"ekr leyia meyn xq`py aikxndyp"a...y"lip oze`emivian eyelipy 'zepefn' ozkxiay zewc zeipngl -

...'liyaz' `l` 'zt' xcba opi`y meyn zexeq` ieb i"r et`pe..cere...edine.seqla` ,'zt' xcba opi` od '`ivend' zkxa iably t"r`e -

wenip cere .m"ekr leyia xeqi`n oxizdl yi mglk oze` mite`e miyl̈y xg`nyi ,'`ivend' mikxan mgll silgzk oze` milke` m`y `ed oicd :exizdl

.m"ekr leyia oiprl mglk oxicbdl mekiqgnw ;m"ekr leyia meyn dlik`a dxeq` dpi` miviaa dyelipy zt -

yi oke ;mixizn yie mixqe` yi iebd i"r lyazpy zra liyaza rlapy.m"ekr leyia oiprl 'liyaz' e` 'zt' od m` zewc zeipngll xywa zwelgn

zexvg iaexr oiaxrn xne` iax d"ca cenr fh `yepd.daeyiie iax ixaca dxizq - dncwd.`,fi onwl '`nrh i`n' d"cl zencwd -

zayl h"ein...dnizxaeq iaxy `xnbd dxiaqn a,gl oiaexira .dncwd - zrck zay mr zg` dyecw deedn oey`x meia e` iyy meia lgy aeh meiyminegz aexir oiaxrny epziibeqa iax ly wqtd z` cbep df ixde ,minkgd,dyecwd zelg zligza qtez aexir ixdy ,zayd xear zay axra lgy h"eiaefl df mikenqd zaye h"eil m`e yecwd meid zligz ly zeynyd oia epiid

?mlerl `a aeh meiy xg`l aexird zelg okziz `l zg` dyecwiaxc `kdc...l"ielr qqean o`k iax ly ewqt `l` dxizq oi`y wx `l -

...oiaexira eixac.la`...`dc..seqipya swezay mixeqi` iabl qtez 'zg` dyecw' byend -

;zayl h"ei zekinqn rtyen epi` zaya xeq`e h"eia xzeny xac la` minid2000 wgxzdl xeq` h"eia mb ik zayl h"ein minegz aexir miaxrn `l jkitlk"`yn ,zg` dyecw mieedn md df iable y"dia dziay dpwy mewnn dn`zaya xgn dxeq` d`veddy dfn drtyd lk oi` h"eia zxzeny xvgl d`veda

.zexvg aexir oiprl zxg` dyecw iede mekiqwx zay mr zg` dyecw deedn '` meia 'e meia lgy h"eiy xaeq iax -

xzeny xaca la` ,minegz aexir oebk ,minid ipya swezay mixeqi` iablhn

Page 50: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.minid zekinqn drtyd oi` zeyxl zeyxn d`ved oebk ,zaya xeq`e h"eia

befd eze`k dkld oi` d"c` cenr fi zay lya...s`zay lya miiqne zay lya sqena ligzn w"zd itl -

.rvn`a meid zyecw xne`e

`nrh i`n d"c` cenr fi`yepd.`zaya dziay ipwnlc byend zxdad - dncwd - (`deedn `ed m` xewgl yi (oey`x meia e`) zay axra lgy h"ei

gipdl ozip m` `ed dpin `wtpdyk ,zeyecw izy e` zayd mr zg` dyecwcg`e xird gxfna cg` ,minegz iaexir ipy iying meia driwyd mcewjnq lr gxfn oeeikl dn` 4000 zay axra h"eia zkll dpeek jez ,daxrnliaxrnd aexird swezl qpkie df aexir lhazi iyy mei seqae ,igxfnd aexirdiax xne` `,gl oiaexira .axrn oeeikl dn` 4000 zaya zkll el xyt`iymixaeq minkge ,oiaexir ipy zeyrl ozipe zeyecw izy mdy dpyna xfril`megzd zeidl jiynn h"ei megze swz oey`xd aexird wxe zg` dyecw mdy

.zaya(aoiae ef zwelgnl xywa minkge xfril` iax oia gekie d`ian my `xnbd

:`aen xzidzayl h"ein dligza oiaxrn oi`y dcen dz` i` `"xl el exn`... ji`)aexir gipdl oi`y dcen jnvra dz`yk zeyecw izy md zaye h"eiy xaeq dz`meia `wec `l` ,zayd megz z` jix`dl ick iyy meia lgy h"eia ycg minegz,h"ei xear myedy aexird xg` zxxbp zaydy gikeny xac ,driwyd mcew iying

(aiyn `"xe !'zg` dyecw md zaye h"eiedpkd meyn mzd zeyecw izy zn`a md) lya z`f exq` l"fg `l` ,mixdvd xg` h"eia zay xear aexir gipdl xzen oicd one

(zayl h"ein dpkd.dpkd...z"`eiying inia elgy zeielb ly miaeh mini ipya xaecn o`k -

zay xear h"eia oinegz aexir ziiyr i` `xnbd o`k zwnpn dnl :dywe ,iyyemeyn `"x ly wenip `,gl oiaexira epivn xy`k ,'`zaya dziay ipwn' meyn

?xgn jxevl h"eia owzny 'dpkd'ixnbl...wtq my...l"ie`l epziibeql zpeekzn 'wtq my yie' dwqitd -

oeekzn zxgnl h"ein dpkd ly oaena 'dpkd' :dyexite ,oiaexira `ibeqlbyende ;xgnl zcreiny meyn dxq`p la` h"eia dnvrlyk zxzend dlertldziay oipw epiid ,h"eia dxeq`d dlertl oeekzn '`zaya dziay ipwnlc'dxeq`y dlert :dpin `wtpde .h"eia xeq`y zia oipwl dnecy mewna

p

Page 51: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

h"ei wtq elit` e` h"ei i`ce `ed m`e ,etebl mei lk mipc h"eia dnvrlykcg` m`e ,cgia minid ipy z` mipcy 'dpkd' xeqi`a k"`yn ,dxeq` dlertdmeid m` :xnelk ,zxzen dlertd zeielb ly miaeh mini ipy oebk leg mdndlerta jxev oi` h"ei `ed m`e ,xg` meil h"ein 'dpkd' o`k oi` leg oey`xdipya miwqer o`k :eppiprle .'dpkd' o`k oi` dlerta jxev oi` m`e ,xgn xearjiiy `le leg i`cea mdn cg`y ,iyye iying inia elgy zeielb ly h"eimelk eixaca oi` h"ei `ed iying mei m`y 'dpkd' mrhn aexir ziiyr xeq`l`edy iyy meia xgn gipiy aexird f`e ,iyy meil aexira jxev oi`y oeiknmeia xgn h"eil od qtez aexird leg `ed iying mei m`e ;zayl lirei legmewn oi`y zeide .lha iyy meia xgn gipiy aexirde ,zayl ode iyyipwnlc' mrha `xnbd zhwep 'dpkd' meyn aexird ziiyr xeq`l epziibeqaznerl .h"ei wtqa elit` aexird ziiyr xeq`l ick ea yiy '`zaya dziay,i`ce `ed h"ei lk day l`xyi ux`l xywa oiaexira dpynd zwqer z`fziiyr ik 'dpkd' ly mrha zhwep `xnbd okle ,iyy meia lgy h"eia xaecne

...'dpkd' meyn dxeq` iyy meia h"eia aexir`l...mewn lknxeq`l ozipy wtq oi` ,mi`zn epi` 'dpkd' byend o`ky s` -

?h"eia dziay dpew meyn (oiaexira dpynd) 'e meia lgy h"eia aexir ziiyrdziay...xnel yie`,gl oiaexira `"xl minkgd oiay giy eca oiirpyk -

aexira wx `l ewqry xnel ozip k"tr` ,oinegz aexir wx xkfeny d`xpoi`y zexvg aexira mb `l` ,zia ziipwl dnecd dziay dpew `ed eay minegzxvgd ixiic lk eli`k zilnq dlert `l` ycg mewna dziay ziipw meyn eaod xeqi`d z` xiaqdl ick da yiy daeyz `"x aiyd jkitl .zg` dxica mixb

...zayl h"ein 'dpkd' - zayl h"ein zexvg aexir ly ode minegz aexir lyh"eia elit`...mewn lkne'`zaya dziay ipwnlc' o`k `xnbd zaeyz -

lr xteqn a,fr oihiba :dywe ,h"eia oipw zeyrl xeq`y oexwird lr zqqeanwwfz `ly ick zeniy mcew ezy` z` yxbl ywiay micli jeyg yep` dleglkei `le dvwen hby xg`ne ,axwzn eteq ik dlegd yg zayd meia .meaiileay xcgd z` dl dpwiy aiyd `ax .dyxbl cvik `axa evrizd dy`l exqnl`id dzelraa didi xcgdyke (zlcd zxibqe zgizt) dwfg oipw i"r hbd `vnpeli`e ,dxengd zaya xvg oipw zeyrl xzeny o`kn .xvg oipwa hbd z` dpwz

?lwd h"eia dziay oipw mixqe` epziibeqaoiyxbn oi`e...rcze...l"ie`l m`y ,yep` dleg ly dxwna elwd l"fg -

,ezen z` fxfl lelr dfe egex avn lr xacd ciaki eipiipr z` xicqdl lkeiaikya elwdy di`xde .h"eia elit` dziay zepwl i`yx epi`y `ixaa k"`yn

`p

Page 52: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`ny `ixal xeq` dfy t"r` zaya ezy` z` yxbl el xzen ixdy - rxn...zaya hbd z` aezki

oiyxbn oi`e...cere...b"r`eoiyexib dpnp `l a,el onwl dpynay t"r`e - daxc` ,yxbl xzeny myn cenll oi` h"eia opaxcn zexeq`d zelertd oiadcin dze`a daezk xhy aezki `ny h"eia dy` ycwl zxqe` dpyndy xg`n

...zaya hb aezki `ny dyxbl xeq`zexvg...d`xp ilemzdc dyw mewn lkn' :dipyd mzl`yl mixfeg 'qez -

aexira mb my ewqr mzqd ony epvxiz ?'ebe dpkdc `nrh il dnl oiaexiraixac jezn ik df uexiz lawl oi` la` ,oinegz aexir wx xkfedy s` zexvgdligza oiaxrn oi`y dcen dz` i` `"xl el exn`' (a dncwd) `"xl minkgd'dcen dz` i`' oeyldn oky minegz aexira xaecny rnyn 'zayl h"einzeyrl xzeny xaeqy `pz epivn ixde ,mi`pzd lv` zlaewn dkld efy mirneyaxra zeidl lgy h"ei' :`ziixaa xn`y a,fh dviaa iax `ede zexvg aexirwx wqr oiaexira `"xe minkgd ly mgekie jkitl .'zexvg iaexr oiaxrn...zay

'?`zaya dziay ipwnc meyn il wetiz...' :`iyewd zxfege ,minegz aexira zayl...jklcr :'`zaya dziay ipwnlc' byena epzpad z` okcrl yi -

aexird mewna zia ziipwl dnec h"eia oinegz aexir ziiyry epayg dzrdf oi` zia ziipwl dnec `edy t"r`y l"i zrk la` .h"eia oipw rval xeq`edyrnl `l dkldl wx oipwd miiw aexira ik ,l"fg exq`y mipipwd beqa llkp'`zaya dziay ipwlc'y l"i okl .d`ln zelraa mewnd z` dpew `ly xg`ncg` xacl zepeekzn oiaexire dviaa zeibeqde zayl h"ein dpkd meyn xeq`mei xy`k zxzen dpkdy dligza epvxizy dny `vnp .mipey migeqipa ik m`wtqa elit` dxeq` zayl aeh mein 'dpkd'e ,ieby leg jytp dnn `ed cg`

...h"ei `kdc...z"`edziay ipwnlc' xn`y `ax epyexit itl :`ax lr dyw zrke -

iaxe minkgde a,fh dviaa `ziixaa iaxe w"zde ,'dpkd'l oeekzn '`zayaz` `ax oiai ji` k"`e ,'dpkd' ly oexwird z` milawn `,gl oiaexira xfril`lgy oey`x meia xgnl dlk`l zaya dclepy dvia xizny `,c sca opgei iax

?oexwirl minikqn mi`pzd lk ixde 'dpkd' lley `edy wenipa ,h"ei ea.xnel yie..seqmeia dide' d"c 'qeza .'dpkd' zepekn zelert ibeq ipy -

eny z` lawn `edyk xacd seba izedn iepiyk 'dpkd' epxcbd (a,a) 'iyyd,dzlhd mcew mei davrpy dvia oebk ,(miny icia) irah ote`a iteqd eaevirezewqer oiaexira `ibeqde epziibeq ,jci`n .dpkd ly df beq lr wleg opgei iaxeopgei iax 'dpkd' ly df beqe ,xgn xear eicia h"eia mc` dyery dlerta

ap

Page 53: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.xqe` mekiq -(`'`zaya dziay ipwnlc' oke `,`l oiaexira `"x xn`y dpkd

h"eia dlert ziiyr lr xeqi`d - cg` xacl zpeekzn epziibeqa `ax xn`y.xgn xear

(adxwna miniieqn mipiipwa elwd la` ,h"eie zaya oipw rval opaxcn xeq` .rxn aiky ly

xq`p `ed zxn` i` d"c` cenr fi mekiq -i"yxxq`p `lye ,diit` myl x ¥g`l ezepwdl miaiig xq`py gnw :

;ezeyxa epceryk ezet`l xzenqezly diit` i"r el xzip epi` xq`py gnw :'.xg`l zepwdl ozip xq`p `ly gnw wxe xg`

mixri `ly calae d"ca cenr fi `yepd.i"yx ixac zxdad -

jka...i"yxt`edy 'aeh mei jxevl lyay xg`ly' i"yx ixacn wiicz l` - ...mizy e` zg` dxicw `l` raew onfd `l ik leyia xnb mcew dnxrd xizn

.xn`z m`e..seqayiin i"yx) ?zexicw izyl zekizg izy oia lcadd dn - .(iyewd z`

ewlgp dn lr d"ca cenr fi `yepd.dqxibd oewiz -

oiliyaz ipy...d"ae...bcey"a 'oiliyaz ipy' epzxnba dqxibd itl - liyaz'e ;cg` liyaz md eilry dviae bc ik liyaz cer oikdl yiy mixne`

...miliyaz ipyk miaygpe eilry dviae bc eyexit d"a exn`y 'cg`jkl...dywe...seqokle ,dqxibd mr wgeca miayiizn elld miyexitd la` -

y"a l` d"aa xn`pd z` xiardl yie zexnbd iwizrn icia zerh dltpy d`xpeilry dviade bcd - 'miliyaz ipy' exn` d"a :lkd ayiizn dzre ,jtidle

.cg` liyaz md y"a zrcle ,miliyaz ipyk mpic

`ax xn` d"ca cenr fi `yepd.liyazn ieyrd aexir xizn okid cr -

cg`...yxit...zet`le oinhdl ,zelvle lyal xizn cg` liyaz -`kdn...`dc...z"x`exizn dt`n xace lyal wx xizn liyaz z"x zrcl -

bp

Page 54: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oi`' yexita xne`d `"x mr d"a midefn eay a,eh sca rnyn oke ;zet`l wx...'iet`d lr `l` oite`

ekxv lk...`de:`ziixaa o`k aezky dnn i"yxl di`xe z"x lr `iyew - ...'ekxv lk ea dyere cg` liyaza axrn mixne` d"ae...xne` dippg'

ea `veike...i`wy"a :xen`l y"al daebzk d"a z` oiadl yiy aiyi z"x - cbpk xya - lyal dvexy dn cbpk oiaexir gipdl yie laben aexiry mixaeqlk ea dyere cg` liyaza axrn' :eaibd d"ae ,'eke zewxi cbpk zewxi ,xyamle` ,zet`l ick zte lyal ick liyaza axrl mikixvy micen ep` - 'ekxv

...'eke zewxi ,xya lyal xzen cg` liyaz ly aexirazt...epiid...`dezt la` liyaza `l` epy `l' `,fh sca iia` ixaca oi`e -

inl oeekzn iia`y yxti z"x ik ,i"yxl reiq (aexir xear zt mikixv `l) '`l...zet`l ezpeeka oi`y

lyal...`xidp `leaxrn' `ziixaa lld zian rnyn ik z"x lr wleg i"x - ...zet`l mb xizn liyazy `,fh sca iia`ne 'ekxv lk ea dyere cg` liyaza

lyeand...`l`...dne`xnbdy xnel yi `"xn z"x ly di`xd cbpe -eay `"x ixac ly oey`xd wlga wx `"x mr eply `pzd z` zedfl dpeekzdoite` oi`' eixac jyndl `l la` ,dxezdn oiliyaz aexirl `zknq` `ian `eddidy iptn zwelgn mewna `"xk miwqet `l :efn dxizie .'ebe iet`d lr `l`izeny d"c 'qez a,f dcp .iecipa didy 'izeny' miyxtn yie) y"a icinlznly aexir lr milyane mite` xne`e eilr wleg ryedi iaxy epivne ,(`ed

...liyaz..n"ne.seq.xeaiva lawzd jky cer dne ,z"x wqtl cbpzdl dvx `l i"x - mekiq -i"yx ;zet`le oinhdl ,zelvle lyal xizn cg` liyaz :mz epiax:

;zet`l xizn dt`n xace ,lyal xizn liyazi"xdleki epi` la` i"yxk xaeq :.z"x cbp weqtl

epxiari `ny d"c` cenr gi .'dpxiari' d"c `,c dlibn oiir

zay eh` h"ei dxfb d"c` cenr gi.'dxfb' d"c a,bk zay oiir

dlahd eh` dwyd xefbp d"c` cenr gi `yepd.dywnd lr `iyew -

cp

Page 55: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

owiydl...dywemxiari `ny milk zliah exq` l"fgy mikqn dywnd - dliah xeqi` ick cr exingd l"fgy oeirxd z` dgec la` ,x"dxa zen` rax`oieye' dpyndn :envr dywnd lr dyw la` .dxifbl dxifb `edy exivga xeaam`y 'epxiari `ny' yygd lr qqeand xeqi`d mvr lr zeywdl ozip 'oiwiyny

?dwyd mb xeq`l mikixv eid dfk yyg miiw.l"ie..seqmi`pza wx ize`ivn 'epxiari `ny' yygdy dgpdn `vi dywnd -

dlert rval mc`d zehidln zraep aex it lry ,zay zgkyl mexbl milelrdmiaeh min ea yiy mewna zwqer dpyndy epayg `pin` deday xg`ne .dvegpitly xirdl yi .zay zgkyl yyg oi`e dliahd xg` hedl `ed oi` ,mixg`z`f lkae ,dliahd xg` hedl `ede mixg` min el oi`yk dpynd zwqer ovxzd

.'eda xidf xdfn' ik 'epxiari `ny' meyn l"fg exfb `l mekiq,zayd zgkyl mexbl milelrd mi`pza wx 'epxiari `ny' miyyeg -

.ecia utg mr x"dxl eze` xexbl dlelrd dlert ziiyr xg` hedly in oebk

d`nehd a`a `nhpy ilk d"c` cenr gi `yepd.oipra i"yx ly miyexit ipy -

owznk...yxit- d`nehd a`a h"eia ilkd `nhp :i"yx ly '` yexit -d`nehe owznl dnec dliah ik ,miliahn `l - a`a h"eira `nhp ;miliahn

...miliahn - h"eira oiae h"eia oia d`nehd clea `nhp ;dgiky h"eira d`nehd clea...cere`l - h"eia d`nehd a`a ilkd `nhp :'a yexit -

miliahn oi` - h"ei axra a`n `nhp ;'yny axrd' jixvy meyn miliahnclen `nhp ;owznk epi`y xg`n miliahn - h"eia d`nehd clen `nhp ;h"eia

.h"ei axr eliahdl el did ik miliahn `l - h"ei axra d`nehd dnexz...`xidp `le `l h"eia d`nehd a`a `nhpy 'a yexit dgec i"yx -

miizpiae yny axrd yexc dnexzl wx ik ,yny axrd jixvy iptn miliahn...oilegl ilka ynzydl odkd leki

dnexza...i"xdezwqer `ziixady xxazn 'md mifixf mipdk' daeyzd itl -ilk zliah zxqe` `ziixad dnl oaen jkitl ,yny axrd dkixvy dnexza

.i"yxa 'a yexitke ,d`nehd a`n h"eia `nhpyoileg...epi`e,dxdh lr mzxinya mifixf mipdky zraew `xnbd zaeyz -

ly 'a yexit dgcp aeye ,oilegl ea ynzydl mileki ilkd `nhp m` mle`...i"yx

liahn `ed...edineleahl xzen ik minikqny miyexitd ipy lr dyw la` - dp

Page 56: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xyrn e` oileg xear ilka jxev yi m`y ,d`nehd clen h"eia `nhpy ilkdnexzl m`e ,`nh ilka mlk`l xzen ik jxev dl oi`y dgxih dliahd didz

?yny axrd mikixv ixd.xnel yie..seqd`nehd clea `nhp la` dnexz xear ilkl wewf `ed -

.yny axrd jixv epi` opaxcn `l` dpi`y mekiq -(` .dgcp i"yxa 'a yexit

(a.dnexzl yny axrd jixv epi` opaxcn `nhpy ilk

mipdka dl zgkyn ikid d"c` cenr gi `yepd.`ziixad ly `zniwe`a oewiz - dncwdmtebn zeyxtd ipic lr xenyl icky xaqed 'dn iptn' d"c a,ci sca -

ipy cr) dnexz zlqetd d`neha rbpy dwyn lky l"fg exfb dafe af ly.milk mb `nhi dwyndye ,d`nehl 'oey`x' didi (d`nehl

dlgz...z"`e,mipdkl `l` d`nehd clel zernyn oi`y `xnbd zxne` ji` -,opaxcn oey`x dyrp d`nehl ipy elit` ea rbpy l`xyi ly dwyn ixdcle mr wqr yi l`xyia mby o`kn ;ipy dyrp dwynd eay ilkd `linne

?d`nehd.l"ie..seq.ze`wyn miwifgn mpi`y milka zwqer `ziixad -

dicbaa zlaehe znxrn d"c` cenr gi `yepd.zaya dicbaa zlaehd oipra zxg` dira -

eqeak...dniz,'eqeaik edf (mina) eziixy cba' wqet `ax a,cv migafa - meyn dxezdn xeq`y qeaikk zaygp seytiy `la elit` mina diixy epiid

?zaya dicbaa zlaeh ji` k"`e ,oalnrcze...l"ie...seqxaecn o`k la` ,cbad z` dwpn `idyk dxeq` diixy -

di`xe .miwpny dnn xzei miklkln eininy (dnecke) xdpa zlaehy dy`aik ahxiz dtndy s` dtna mici abpl xzen ik ,zxzen zklklny diixyy

.dtnd z` jlkln aebipd mekiq.zaya zxzen dwpn `le zklklny diixy -

`iddn `ax dia xcd d"ca cenr gi `yepd.dziigce `ax z` xiaqdl zxg` zexyt` -

hegqi e`...dniz...'itleahl xzeny oicd z` ayiil icky xaeq ovxzd -,'dliah mcew o`k' evexizn ea xefgle 'li`ed' oexwira hewpl `ax ul`p k"deia

ep

Page 57: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

'li`ed'n ea xefgl - oicd z` ayiil zxg` zexyt` `axl dzid :dyweiaia ax e` sqei ax ,daxl sxhvdle 'owznk d`xpy iptn' dpynl exaqdne

?ef zexyt`a ovxzd hwp `l dnle ,k"deia mc` zliaha dira oi` mzhiylyli`ede...`idd...l"iezg` diigc wx da yi ik ,dticr ovxzd zaeyz -

izy dgecy zrvend zexyt`a k"`yn ,'dliah mcew o`k' - `ax ixaca...'owznk d`xp' exaqde 'li`ed' ly oexwird - `ax ly zeaeyz

owznk d`xpc...`leopi` 'owznk d`xp'e li`ed oky ,ef daeyz lawl oi` -...'owznk d`xp' xaqdd z` cinrdl ick d`a li`ed `l` zecxtp zeaeyz

izxz...cereovxzd i"r zeaygp `l 'owznk d`xp'e 'li`ed'y di`x cer - eid ezrcl m`y ,'`iddn `ax dia xcd' mzq aiydy dcaerdn ,zeaeyz izykmcew o`k'n `wec ea xfg `axy xaqdd z` siqen i`cea did zeaeyz izy.zeaeyz izy ody 'owznk d`xp'e 'li`ed'n `le ,zg` daeyz `idy '...leahzrvend zexyt`d itl `ax z` xiaqd `l dnl :ovxzd lr `iyewd zxfeg zrke

?'owznk d`xp'ne 'li`ed'n ea xfg `axyli`edc...oizipznc...jkl:`ax xn`y zeaeyz ylya zwqer epziibeq -

`l `axy enikqd ovxzde dywnd .'ebe leah mcew o`k ,li`ed ,owznk d`xp,epzpynl `ax ly xiyi xaqdk dxn`py meyn 'owznk d`xp' daeyzdn ea xfgzeiyew ayiil `ax rinydy 'leah mcew o`k'e 'li`ed' zeaeyza k"`ynxaqdl qgia zeyinb od jk lyae ,zaya dpynd lre epzpyn lr zeziixanmcew'n e` 'li`ed'n wx `id dxfg ly zexyt`d df itle .zeipynd lr xiyi

...'leah.`dne..seqxfg `linne ,`ax xfg `l 'li`ed'n mby ovxzd giken dpwqnae -

.'ebe leah mcew o`k'n ea mekiqxaqdk xn`py meyn 'owznk d`xp'n ea xfg `axy dxn` `l `xnbd -

.`ziixan `iyew ayiil oeiqpk `le dpynl xiyi

zeliah iaiig lk d"ca cenr gi `yepd.eppnfa a`a dryze k"dei ilila dcp zliah - dncwd - (`cg`e dcp ini dray ly mixefgnl miwlgzn dy` iig ly mipyd

,zexrp inia dcp mc ly dpey`x dii`xn lgd :xen`l oibexiql daif ini xyr7 aeye ,daif ini 11 ly xefgn mdixg` cine dcp ini 7 ly xefgn zxteq `idmixefgn 20n dlrnl dl yi mini 354 ly dpyay cr ,daf ini -11e dcp inidze` `nhn mc ly zg` dtih elit` dcp inia .(mini 5 cere -18l wlgl 354)zwcea iriayd meia driwyd mcewe ,cin menicd wqtp m` elit` mini 7 jynl

fp

Page 58: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.miakekd z`v xg` dewna zlaeh oihelgl menicd wqtp m`e dnvr z``ide 'dphw daf' dze` dyer mitevx miinei e` cg` mei ly daif inia menicrvn`a leahl dlekie dnvr z` zwcea zxgnle ,zxgnle dii`xd meia d`nh

.miakekd z`v xg` wx dlral zxzen la` meid`id ,mei lk zg` dtih elit` daif ini ly xefgna mitevx mini 'b mc dz`xmini dray zxitqe ,dwica ,menicd zwqtd xg`l cr zlaeh dpi`e 'dlecb daf'

.m"anxd zhiyl dxez oic o`k cr ;dpeixd ztewza zwqtp ef zeixefgn .miiwp7 ly mitevx mixefgnl miwlgzn diniy m"anxd xn`y dn lr wleg o"anxdini 7 zxteq `id zexrp inia dpey`x dii`x mr ezrcl ,daif ini -11e dcp inidcp ini ly dtewzl zqpkp `id elld mini 18 xnbae ,daif ini 11 mdixg`le dcpzhiya epiyry itk ,reawl xyt` i` ef drcl .`ad zqed zligz cr mikynpyycgd zqed ribi izn ielz lkd ik dpy lk mixefgn ly miieqn xtqn ,m"anxd

.daif ini xg`(alr l`xyi zepa elaiw ,zepeyd zetewzd ly wiiecn awrna miiywd xe`l

od eli`k dpbdpz menic lk lry ,df awrna jxevd z` zlhand dxneg onvr.dliah mcew miiwp mini zray zexteqe 'zelecb zeaf'

dliahde leahiy cr lltzdl e` dxez cenll ixw ilra lr xq` xteqd `xfr (b.ixwd d`xpy mei eze`l drawp

k"deiae...epiidoiay dlila `id dcp ly devn zliah `ziixe`cn .zencwd - zelaeh oi` meid la` ,(wqtp menicdy i`pza) zqeed zligzn ipinyl iriaydxeq` jkitl .zqed zligzn iyingd mein lgd miiwp dray zxitq xg` `l`reawy onfd xg`l zrvazn dliahd ik a`a dryzae k"deia leahl dy`l

...iriayd mei xg`y dlila dxeza wlgl yi edinedpnfa `ly dliah elit` leahl dy`l xzen k"deia -

...xeq` a`a dryzaek"deia...`nl`...xn`ckonfy `ziixad zraew my `neia .b dncwd -

,mixetkd mei lila elit` leahl odl xzene dlila `ed zcleie dcp ly dliahel xzen mixetkd meia rxi` df m`e ,dii`xd meia `ed ixw lra ly dliah onfeick leahl el xeq` la` lltzdl lkeiy ick dgpn lltzd mxh m` leahldgcizy ie`xe ,dlila dlirp lltzdl xzeny xg`n dlirp dlitz lltzdlleahl ixw lral rawpy onfdy xg`n ,dzre .k"dei i`venl dlitzde dliahddgpn lltzdy xg` elit` leahl ixw lral xzen didiy ie`x dii`xd mei `edrnyn z`f xqe` `pzdy xg`ne ,dlitzd mr xyw lk `la dpnfa dliah meyndpi` dpnfa dliahy xaeq `edy zexnle .devn dpi` dpnfa dliah ezrcly

gp

Page 59: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

elit`y epixacl di`x o`kn ,mixetkd mei lila leahl dcpl xizn `pzd devn...xetik mei lila leahl dl xzen devn dpi`e dpnfa dpi` dcp zliahy epinia

zeliah...edine....a`a dryza `l la` -.cere..seqik ,epipnfa dcp iabl `neia `ziixadn di`x oi`y siqen i"xd -

jxr yi ik devn dpi`y s` lr k"deia ixw ilra zliah `ziixad dxizn mydzliaha zlrez yiy mpnfa dcp oke ,dxdha dgpn zlitz - ezliahl miieqndlra oipry wx `id dzliaha zlrezd epipnfa la` ,dlg e` dnexz `nhz `ly

.oick setkle uegxle k"dei i`ven cr oizndl dleki `id df myle mekiq :epinia dcp - - 'qezd jxerlila `l la` k"dei lila leahl zxzen

;a`a dryzi"xdzlrez oi` ik xg`n a`a dryzae k"dei lila zlaeh dpi` :.devn meiw dzliaha oi`e meia ea dzliaha

mind oiwiyny oieye d"ca cenr gi `yepd.ur ilka mb mxdh xeqi`l wenipd -

ilk...la`meyn dxifb ipy zeidl ilk mi`nhne opaxcn oey`x md mind - ...ilk xdhn `vnpe ,dafe af ly zeyxtd

lirlc...cere...`cg...z`e`ed (1 :urd ilka dwyd xizdl miwenip ipy - 'd`nehd clea' d"c '` cenra i"yxa '` yexit itle ,h"eia mind ici lr `nhp`nhp ilkd (2 ;d`nehd a`n elit` meia ea `nhpy h"eia ilk xdhl xzeni"yxa 'miyxtn yi'l oiae '` yexitl oiay ,(oey`x) d`nehd cle mdy mindn

...h"eia `nhpyk h"eia leahl xzen l"pd`iyw...o`nleik ,dyw ef oi` zaya xaecne opaxk dpyndy xn`p m` -

dpyndy xn`p m` la` ,h"ei iabl wx xn`p meia ea `nhpy ilk liahdl xzidd?ur ilk jeza mind z` wiydl xeq` dnl h"eia xaecne iaxk

.l"ie..seqdpynd eli`e ,clee i"r `nhp xak ilkdyk wx xn`p xzidd - .mliahdl ilka mqipkdl dvex laehde ilka eid `l mindyk zwqer

mekiqi"yxa '` yexit itl d`nehd a`a `nhp m` :h"eia `nhpy ilk -la` `nhp xak m` eliahdl xzen ,miyexitd lkl d`nehd cleea e` '` cenra

.exdhl zpn lr e`nhl xeq`

ilkd z` oiliahn oi` d"ca cenr gi `yepd.mixtqd zqxib oewiz -

minkg...ikd...dwyd mcew dlahd ely zexnba riteny itk -h"eia `tiqe...mixtqae`ziixaa zqxeb epzkqn ly zxg` dxecdn la` -

hp

Page 60: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dze` ly jynda ik ,dpyn df oi` la` .'oiliahn oi`e...mind z` oiwiyn oi`'lke zaya oiwiyn `l) zaya `ziixac `yix iax `ni` zira i`' :xn`p dxecdn

...'(oiwiyn la` oiliahn `l) h"eia `tiqe...(oiliahn `ly oky`qxibd...i"yx zqxibleelv`y meyn eixtq z` owzl ul`p i"yx la` -

oiwiyn `l h"eia) h"eia `ziixac `yix iax `ni` zira i` :jynda ritendfe ,(oiwiyn la` zaya oiliahn `l) zaya `tiqe...(oiliahn `ly y"kez` i"yx silgd jkitl .h"ein dlw didz zayy okzii `l ik oekp `l i`cea

...zpweznd dqxibd mr `ztqez `vn s`e `ziixad zqxib.dn itle..seqyxtle i"yx ixtqay dqxibd z` miiwl zexyt` yi -

df la` ,epzpynl zqgiizn 'zaya `tiqe h"eia `yix `ni` zira i`' dwqitdy.`,hi sca xiaqn envr i"yxy itk dgcp

'ek zwelgn `ler xn` d"c` cenr hi `yepd.y"ae d"a ly miletk micenila jxevd -

deabl `le...z"`eh"eia dii`x zler zaxwd mixqe` y"ay `ler xn` dnl - `ziixaa xeqi`d z` miwnpn mnvr y"a xy`k 'dl bg eze` mzebge' jnq lr

?(zlk`p `l dler) deabl `le mkl - 'mkl dyri ecal `ed' weqta a,k sca'dlc lk...l"ie`le mkl' `ed y"a ly cenild xwiry dcen `ler mb -

d"ak aeygp `ly zerh repnl 'mzebge' weqtl mb miwewf y"a `l` ,'deabl...dii`x zler zeaxl d`a "'dl" dlndy

w"t...n"ne jnq lr h"eia dii`x zler mixizn d"ay `ler xn` dnl - 'dl?'jxev lkl dhigy dxzed ytp lke` jxevl dhigy dxzedy jezn' jnq lr `le

.l"ie..seq `l` ,'jezn' `ed d"a ly cenild xwiry dcen `ler mb - 'dld`a .dii`x zler zhrnn 'mzebge'y y"ak aeygp `ly zerh repnl

mekiqdi`xd xwire ,'mkl dyri ecal `ed' weqtd `ed y"a ly di`xd xwir -.'jezn' oexwird `ed d"a ly

xne` oerny iax d"ca cenr hi `yepd.i"yxk `ly dqxibd zriaw -

ikd...jkbgae zereayd bga' mcewe 'zevnd bga...' ixg` dnewn '`a' dlnd -...i"yx qxeb jk ;'zekeqd

crend lega...k"`eepi`y lk'y y"x ixac z` i"yx yxtn `pin` dedae -ly h"eia axw epi` ,zeacpe mixcp x`y lke dcez oebk ,h"eia 'zevnd bga `a

...zekeq ly crend lega `l s`e zereayq

Page 61: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

zekeqd...`niz ike...edfexn`y dnl qgiizn y"x :dyw df yexit la` - wiqd ji` k"`e ,n"dega mi`ian la` zxvrae gqta dcez mi`ian oi`y ,w"zd`lde ,dcez lr xeqi`dn mixg` zeacpe mixcp lr xeqi` y"x ixacn i"yxaiyz m`e ?zeacpe mixcp inly k"`yn ung meyn xeq` dcezy oerhl xyt`axw epi`y lk xen`l ,h"ei xeza 'zevnd bga' milnd lr ybcd z` my i"yxyxeqi` o`kn micnel ji` ,c"ep x`y lke dcez oebk ,h"ei ezeida zevnd bga

?h"ei epi`y crend legaoi`a opi`...cerebga'n micnel m` :eyexite i"yx zqxib lr `iyew cer -

bga' xnel jixv dnl ,crend legae h"eia p"ep zaxwd xeqi` 'zevnd?'zereayd

xity...cereyie ,`pin` deddn eyexite i"yx zqxib lr miiyw o`k cr - ...dpwqndn mb miiyw

crend leg...w"de...xn`wc'zereayd bga' mcew driten '`a' dlnd m` - bga e`iadl ozip gqt mcew xcipy xcpy cnll dvex y"x dpwqnd itle

?h"eia dacp e` xcp miaixwn ji` zereayd oerny iax...`niz ikep"ep zaxwd xizn y"xy zrcd lr zelrdl oi`e -

...cala `"ayx zhiy ef ik ,h"eiaxn`w...wgecebga lbxl dlri xcepd xy`ky xnel dvex y"xy xnel oi`e -

...eixg` e` bgd mcew eaixwdl oaxwd z` enr `iai zereaydzekeqd bga...ok lr'`a' dlnd zxard i"r dqxibd z` owzl yi jkitl -

...'zekeqd bga `a zereayd bgae zevnd bga `ay lk' :'zekeqd bg' iptlcrend lega...`zydebga axwp epi`y oaxw lk :`ed `pin` dedd zrke -

ef dqxibl .n"dega elit` axwp epi` h"ei mzeida zereayd bgae zevndmibgd lr `ed ybcd ik ,`pin` deda i"yx zqxiba miniiwy miiywd minlrpmixcp zaxwd akrn yecwd meid mvry cnll ick ('dcez' dlnd lr `le)

...zeacpedf...epi`y lke...itlebga `ay lk :oldlk y"x z` mixiaqn dpwqnae -

z` rxt mxhe zereaye gqt exare gqt mcew xcepd) zereayd bgae zevndlke ('xg`z la' lr xearl `ly ick zekeqa erxtl aiig) zekeqd bga `a (excpbgae zereayd bga `a epi` (gqt xg`l wx xcpy meyn) zevnd bga `a `lycer el yie oxcqk xaeq y"x ik ,zekeqa e` zereaya `eal jixv epi`) zekeqd

...('xg`z la' lr xeariy cr dpy.`tiqe...`yixe..seq`id y"x ixac zligza 'zekeqd bga `a' dwqitde -

gqt exar xake gqt mcew xcpy zeid ,'xg`z la' lr dxiar repnl ick daeg`q

Page 62: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`id eixac meiqay 'zekeqd bgae zereayd bga `a epi`' dwqitde ,zereaye.e`iadl i`yx la` gqt ixg` xcpy xg`n e`iadl aiig epi` ik ,zeyx

mekiqbga `a zereayd bgae zevnd bga `ay lk' :y"x ixaca qexbl yi -.'zekeqd bgae zereayd bga `a epi` zevnd bga `a `ly lke ,zekeqd

glbn epi`e xifp d"c` cenr k (ixi`nd t"r) `yepd.opgei iax ly wqtd zxdad -

ikd xn`wc `wecemcew 'dcez ilr ixd' `hiay meyn dlg dcezd zxcp - ...'dbibg ici da `v`e' i`pzl

`l ,dcez...la`meyn lg `l xcpd xcpl mcew i`pzd z` `hia m` la` -zexnle .lha dxezd z` cbepy i`pze 'dxeza aezky dn lr dpzn' `edyixd ,'dbibg ici da `v`' i`pzdn wlgk dzyrp 'dcez ilr ixd' dwqitd znicwylhan epi` i`pz `edy jyndde xcpd lg 'dcez ilr ixd' milnd zrad mr cin

...dyecwd zelg z`xifpa okemilnd zrad mr cin dlg zexifpdy ,zexifp ixcpa oicd `ede -

...jyndd i"r zlhazn dpi`e 'xifp ipixd'aiqple...rnyn okexcq selig mr dpzyn i"x ly oicdy epzgpde -

oexwird lr qqean i"x ly epicy zexnl ik .`xnbd jyndn zwfgzn ze`wqitdxaqeiy xg` oexwir lr qqean '`xab `edd'e 'heicdl dxiqnk deabl dxin`'dcaerde ,ze`wqitd mewinl m`zda oicd rawp '`xab `edd'ay ixd ,oldlmewina wqer i"x mby epxaqdl zriiqn i"x ly oiprl sevx riten `edyizy zzl devy dleg ly diraa oc '`xab `edd' :oipr ly etebl .ze`wqitz` `hia `le ,dy`d - dievx wtq dipyde sqkd - dievx i`ce zg` ,zepznz` micwd m`y wqt `tt ax .'i`pza' e` 'zpn lr' mi`pza laewnk eixacefl ef zepznd z` xeywl oeekzd `l dlegdy gipdl yi dievx i`ced dpzndz` zepzdl oeekzd dlegdy wiqdl yi dievx zegtd z` micwd m` la` ,i`pza

...dy`d zgiwla sqkd oznoke...seq.i"yx ly ezrc mb efe -

mekiqila elit` ycwdd lg i`pzl deabl dxin`d z` micwd :ycwd ipiipra -.llk ycwd ly zelg oi` deabl dxin`l i`pzd micwd ;i`pzd meiw

dlerd z` axwie d"c` cenr k mekiq.xeaiv zlera 'qez zrcle ,cigi zlera xaecn i"yx zrcl -

aq

Page 63: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

dkinq dperhy daeg zler lr cnl d"c` cenr k `yepd.xaecn daeg zler efi`a -

`gip...dnizedkinq miperh cigi zepaxwy dpynd zwqet `,av zegpna - itl mle` .mdn cg` epi` mrd xirye ,dkinq miperh xeaiv zepaxw ipy wx la`

?`iyew ef oi` ,cigi oaxw `edy oxd` ly dlera miwqer o`ky xiaqdy i"yxdry itl...l"iezexecl mibdepd xeaiv zepaxwa zwqer zegpna dpynd -

...dkinq miperh mipy wx mkeznedkinq...n"n(mrd xiry) daeg zlern zexecl daeg zler micnel ji` -

?mi`elind bga wx didyxeav...ceremrd xiryn opic z` micnel ji`e ,cigi zepaxw od daeg zeler -

?xeaiv zler `edy `gip i"yx itle...zexecl zbdepd cigi zlera xaecn i"yx itl ik -

xeavn...l"i ceremrd xiry micnely myk ik ,epzhiyl mb uexiz yie - cigi oaxw `idy dacp zlern (dryl) zg` mrt wx bdpy (xeaiv oaxw)mrd xiryn zexecl zbdepd (cigi oaxw) daeg zler cenll ozip ,zexecle

...dryl xeaiv oaxw) i"yx 'it...xn` cereyxtny i"yx ,'axwie' d"c mcew xeaicdn xekfk -

mzernyny miweqtd svx mr ayiizn epi` (oxd`) cigi zlera o`k xaecny('qezd ilran) xi`n iax `vn k"tr` ,xeaiv zlerl zpeekzn 'axwie' dlndy

...miweqtd zehyt mr i"yx z` ayiil zexyt`.l"i...mlerle..seqepi` m`' `id 'oda zyxcp dxezdy zecnd b"i-n zg` -

epiadl ozip `ly weqt :epiid (`,ck migqt i"yx) '...l oipr edpz...l oipr'qez mr mikqn o`k i"yx .xg` oiprl eze` aqd oic eay illkd okezd zxbqna'htynk' dlnde (xeaiv) mrd xiryl oeekn 'axwie'y rnyn miweqtd svx itlyz`f xnel xyt` i`y xg`n la` .dkinq zaiigd dacp zlerl eze` yiwdl d`ayi ,dkinq miaiig xeaiv zepaxw ipy wxy zcnlnd `,av zegpna dpynd xe`lepi` m`' itl dacp zlerl cigi ly daeg zler yiwdl 'htynk' dlna ynzydl

.'eke oipr mekiq -(`svx mr ayiizn cigi ly daeg zlera o`k xaecny i"yx yexit

.'...l oipr edpz...l oipr epi` m`' dcind itl wx miweqtd(axeaiv zler dyiwn dxezdy myk mzhiyl ik ,ef dcnl miwewf mpi` 'qez

miyiwn ,(dacp zler) zexecl zbdepd cigi zlerl (mrd xiry) dryl zbdepdxiry) dryl zbdepd xeav zlerl (daeg zler) zexecl zbdepd cigi zler

.(mrdbq

Page 64: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

daeg inly ixnb `lc d"c` cenr k `yepd.iqei iaxl `"a wgvi iax oia dpin `wtp -

dkinq...`zydmixqe` epzpyna y"ay xiaqi `"a wgvi iax jkl i`e -ziiyr lr xeqi`d lya ,lega oiae bga oia daeg inly lr jenql dxezdnlr envr z` qinrne egk lka z`f dyer jneqd oky ,miycw znda mr dcear

...dndad skza...`leoi`e dkinqa miaiig daeg inlyy micen y"ay xaeq iqei iax -

dkinq mixqe` y"ay xiaqi `ed jkitl ,miycw znda mr dcear meyn z`fa...opaxc zeay meyn

i"yxe...seqitl `le iqei iax ly ekxc itl y"a z` xiaqn dpynd lr i"yx - .y"a zhiy z` jk xiaqn a,fh dbibga opgei iax ik dyr aehe ,`"a wgvi iax

ixnb daeg zlern `nlc d"c` cenr k mekiqoipaa oicnlne oixfeg' c"nd itl wx ezrvd z` dlrn `"a wgvi iax -

.'ywida cnld xac a`

dgezt jzxiky d"ca cenr k ynn...d"t...xepz oeyln 'jzxi ¦k' `xw i"yx -

d`xpe...seq.dcerq oeyln 'jzxi¥k' e`xw 'qez -

egikei zeacpe mixcp d"ca cenr k `yepd.oiprl miyexit ipy -

zeler...d"tmixqe` i`ny ziae lld zia `nw `pzd itly yxtn i"yx - xzeny `ed 'heicdl xzen' yexite ,zelere minly zeacpe mixcp h"eia aixwdl

...oileg ikxv zeyrlegikei...le`y `a`...ibltn `w i`naoipra `xnbd ly `ad rhwa jkitl -

wleg le`y `a`e ,l"pk `nw `pzd :oldlk 'ibltn `w i`na' yxtl yi le`y `a`...zelere minly ,zeacpe mixcp zaxwd mixizn d"ay xaeqe

h"eia...i`na...l`eny x"xdeixaca 'heicdl xzen' yxtn l`eny axd - xaeq w"zd xnelk ,zeacpe mixcp oiprl `l` (i"yxk) oileg oiprl `l w"zdlky xaeq le`y `a`e ,zexeq` zelere h"eia mixzen minly iacpe ixcpy

...h"eia mixeq` zelere minly zeacpde mixcpdcq

Page 65: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.dywe..seq`le 'mkl' yxec le`y `a`y `xnbd zxne` `,fn migqta - le`y `a`y o`kn ;deabl `le 'mkl' dyxcd z` dxikfn dpi` la` ,mialkl

.l`eny x"xdk `le i"yx yexitk ,h"eia zelere minly zeacpe mixcp xizn mekiqixaca 'heicdl xzen' milnd yexita l`eny x"xdl i"yx oia zwelgn -

:`nw `pzdi"yxmixcpd lk mixeq`e oileg ly lke` ikxvl `id dpeekd - ;h"eia zeacpdel`eny x"xd.zeler iacpe ixcp wx mixeq`e ,minlyl dpeekd -

mixkpl `le mkl d"ca cenr k `yepd.lld zia zhiy zxdad - ..d"a.seqxeqi` epiid ,xaqd miperh mpi`y mixexa mixac aiydl evx d"a -

h"eia miycw mihrnn d"a mby t"r`e ;mialk e` mieb xear h"ei leligmixzen el` xiaqdl mdilr lhen dide miycwd lk mihrnn md oi` 'mkl'-n

.mixeq` el`e aixwdl

ediipia i`n d"ca cenr k oixeni`d...z"`ewexfl xizi `ax - dketd d`vez didz ef `zniwe`ae -

...xeq`i g"aa daxeaxrl oixeni`...'izedcen g"aa dax oky ,zwelgn didz `l ef `zniwe`a -

elit` ezwixf xizne zkl wigxn `l` ,xya xizdl zpn lr mcd z` wxefy...dlila mixeni` xihwdl

iakrn...dyw la`dligzkly oaxw ly mixeni` xihwdl h"eia xeq` ixde - ?eaixwdl xeq` did wixf...`le...yiednl k"`y ,mpi` mixeni`d epiptay dxwnay uxzl oi`e -

mixeni`de xyadyk - heyt dxwn mewna jaeqn dk dpin `wtp `iadl `xnbl...xizi g"aa daxe dwixfd z` xeq`i `ax mpyi

lk`i...cerednk lk oixeni`...dlik`a xzen xyad `di j`id' epziiyewe - zwixfy `ziixadn rnyn ik ,jynda zwfgzn '?lik`zn `l xya ixhwn `lc

.mixeni`d exhwed mxhy s` h"eia xyad z` dxizn mcdl"ie...seqmle` ,miniiw mixeni`dyk xaecn dpin `wtpk `aeny dxwna -

okle ,miniiw mpi`y eli`k dkldd ipira md h"eia mxihwdl xeq`y xg`n.xyad z` dxizn cala mcd zwixf

mekiqzlik` miakrn mpi` h"eia eaixwdl did xeq`y oaxw ly mixeni` -.dlild cr mxihwdl `"` oicd on ik ,xyad

dq

Page 66: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

zeacpe mixcp la` d"c` cenr `k (`"yxdnd t"r) `yepd.`nw `aaa ililbd qei iax zhiyl mb epziibeq zn`zd -

dpedk...'it`emilra oenn xyad ied dhigy mcewy xaeq ililbd i"x - ...deab myl dpi` dhigyde

.n"n..seqziikf ik ,deab myl `id dceard xwiry epceqi z` dpyn df oi` - xwiry ixkpl divgy dndaa k"`yn deab ogleyn `l` dpi` xyaa milrad

.l`xyid z`pdl `id dhigyd

ixkp ly divg dqir d"c` cenr `k `yepd.zxg` `ibeqn `iyew aeyii -

xiznc...xn`z m`edtiqeny dgxih ztqezy wiqdl yi `"ayx ixacn - ?gay siqen `ed `ld ixkpd ly eivg ziit` xeq`l dnle ,zxzen lk`nl gay

xnel yie...seqgay ztqez oky ,zwiiecn dpi` `"ayx ixacn dpwqnd - zepdl zlekid - mxeb cer dl sqeezp k"`` h"eia dgxih dwicvn dpi` cal

.iebl jiiy dqird ivgyk k"`yn ,jka epevx m` dgxihd lkn mekiqzepdl gxehl xyt`y i`pza zxzen lk`n zgaydl znxezd dgxih -

.dgxiha axerny dn lkn

opiadi i` opifg d"c` cenr `k `yepd.i"yx yexitn dpeyd i"xd yexit -

dyila...i"yxtozi m` micitwn `l miebd m`y aiyd `ped ax i"yx itl -dqird z` zet`l xzen efn dxzie ,dqird lk z` zet`l xzen cg` xkk clillk ziit` xizn `ped axy o`kn ;dqirdn wlg clil oziyk ecitwi `l m` elit`.`cqg axk `ly diit`d mcew dpnn wlg clil zzl zexyt` yiy s` dqirdmicitwn minrtle l`xyil dlek zkiiy dqirdyk elit` xaecny dler i"yxn

...el zkiiyd dqirdn gwi `l l`xyidy miliigdictw...i"x xne`emiliigl zkiiy dqird lky oeekzn `ped axy xaeq i"x -

ozn lr ecitwi `ly reci m` ztd z` zet`l xzen okl ,wlgiz `ly micitwnyeay `cqg ax ly dxwna k"`yn ,dziit`a gxhy l`xyil deegnk clil xkk

...`cqg ax lr wleg `l d"xe ;diit`d mcew dqira ewlg lehil l`xyid leki mdlyn...lbra oke...miebl elek jiiy did `ziixaay lbrd mbe -

leyad...d"ynemcewe ezhigy xg` lbrd on zgwl xyt` did `l okle - ...elyal xizd `ped axe micitwn miebd eid `l leyiad xg` mle` ,eleyia

seq...ikdllr `xnbd ziiyew (l`xyi ly lbrae dqira xaecny) i"yx itl -eq

Page 67: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

wlg clil zzl leki didy zexnl dqird z` zet`l exzidl zqgiizn `ped axmeyn miebd xear lbrd leyia xq` a"a dcedi iax `ziixaa eli`e ,dpnnxaecny i"xd itle .eleyia mcew miebd oiae epia ewlgl leki did l`xyidylr dqird ziit` `ped ax xizdy lr `xnbd dywn ,miebd ly lbrae dqiradcedi iax eli`e ,diit`d zgxih zxenz xkk l`xyid gwiy enikqiy df jnq

.epnn zvw lek`l zeyx l`xyil ozpiiy jnq lr lbrd leyia xq` a"amekiq (1 :`ped ax ly `ibeqa i"xl i"yx oia milcad - i"yxlbrde dqird :

,l`xyil mikiiyi"x (2 ;miebl mikiiy :i"yxl`xyi gwi m` micitwn `l mieb : ,eleyia mcew xya zvwe diit`d mcew dqir zvwi"xdiit`d xg`l wx micitwn :

(3 ;leyiadei"yx ,`cqg ax lr wleg `ped ax :i"xxyt` m`y minikqn lkd :.iebl jiiy divgy dqir zet`l xeq` diit`d mcew dqird z` wlgl

migxe` irlwne li`ed d"c` cenr `k `yepd.'li`ed' byend ly zelabin -

migxe`...dnize,'ylez' meyn aiig zaya zxeekd zeptcn yac cixen - ...'li`ed' jnq lr exizdl yi leg jxevl dcexy my xaecn m` ixd ,aiig dnle

oixyepd...xnel oi`eh"eia yac zecxl `ziixe`cn xeq`y xn`z l`e - zeyrl zexyt` oi`y 'ytp lke`' dxizn dxezde ,envr meid jxevl elit`xywae dcedi iax itn wx xn`p h"eil h"ei axr oia weligd ik ,h"ei axra

?envr 'ytp lke`'l xywa `l la` ytp lke`l mixiykn ziiyrlseq...xnel yie,'li`ed' jiiy `ly avna leg jxevl yac dcexa xaecn -

.migxe` miietv `ly meid seql jenq e` dlik`l ie`x epi`y lwlewn yac oebkmekiqe` migxe`l ie`x epi` lke`d aih xy`k 'li`ed' mixne` `l -

.driwyl jenq ziyrp dk`lndyk`zeigl ilteq ipd d"ca cenr `k

`yepd.ilteq lehlha zizkldd dirad - dxizi...m`edn dgxih meyn m` :ilteq lehlh oipra iia`l rixtd dn -

lr lwdl yi dwqdl mie`xy meyn ike - 'dwqdl efge li`ed' sqei ax el aiyd...zieykrd dgxihd dndal...ira i`e?eilr zeywdl ie`xe ievn xzeiy -

mialk...cere...cere...daeyz ,dvwen epi` dnda lk`ny zei`x izy -seq...ipyne...xnel yiedndal mie`x dxnz ipirxbe li`edy dywid iia` -

,'dnda lk`n' mixcben mpi` md okl mcewy `vnp h"eia xeq`y letih xg`l wxmie`x mipirxbdy uxiz sqei axe ?h"eia jxev ea oi`y xac ly lehlh df iede

fq

Page 68: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.dvwen mpi`e dwqdl wlck yeniyl

zta ekxv lk mc` dyer d"ca cenr `k seq...dnizee` wepiz dilr myyk dlhlhl xzen la` dvwen `id dieb -

.mgl

dinhw ab` `pepk d"ca cenr `k `yepd.qekl `pepk oia d`eeydd zxdad -

`l...k"`e...z"`eqiqa ynynd `pepk lhlhl xzen ik ,qekn dpey `pepk - dyrp mdny mivr ixay) xeq` xacle (mei ceran okedy xt`d) xzen xaclqeka k"`yn (cala xeq` xac wifgnyk wx 'qiqa' mrhn xq`p xace ,xt`dz` ewqta yibcd `ax :di`xde .(zeqek ixeiy) xeq` xacl wx qiqa zynynd

?xeq` `pepkd did xt`d ilay rnyn 'dinhw ab` `pepk oilhlhn' xt`d qekd mr...t"de...l"iedvwen `ed 'qiqa' meyn dvwen epi` `pepky zexnl -

oia d`eeydd zpaen zrke .zexrea milgb wifgn `ed leg inia ik xeqi` zngnzngn dvwen envrlyk `pepkdy cnll 'dinhw ab`' yibcd `ax :qeke `pepkeayg daiyiae .ekezay xt`d xear cia lehliha xzen ,jynp exeqi`e xeqi`zxzeny qek lhlhl xzen ekezay xzid xear xeqi` lhlhl xzen m`y

...day xeqi`d z` milhlhnyk mb dnvrlyklhlhl ixy...oi`ejxevl carzyn exeqi` la` xeq` `pepkdy oekp df oi` -

,enewn e` eteb jxevl elhlhl xzen xeqi`l ezk`lny ilk daxc` ,eay xt`dezxhnl `pepk oilhlhn xen`l '...`pepk oilhlhn' :d`ixwd svxn rnzyn dfejxevdy ricedl wx 'dinhw ab`...' xn` `axe ,enewn e` eteb jxevl zlaewndzeeydl oi`y ,epziiyew zxfeg zrke .eay xt`d xefit `ed `pepk ly eteba?ilk epi`y xeq` xacl qiqa `idy qekl xeqi` zngn dvweny ilk `edy `pepk

`nhw...d`xp `l`sqep 'mivr ixayl qiqa' meyn xq`p `l `pepky myk - mb (enewn e` eteb jxevl elit` elhlhl xeq` dide) xeqi` zngn dvwen lrmigpeny mivr ixay - zg` daiq mdipyle ,ixeiyl qiqa ziyrp `l qekdlr xeqi` lihdl dyexcd mzeaiyg mica`n qekd jeza lke` ixeiy oke mxt`aixay dnl xiaqdl 'dinhw ab`...' milnd z` siqed `axy l"i zrke .mqiqa

...qiqal `pepk mikted mpi`e milha mivrdzeqek...z"xemqiqa xeq`l ick dinhw `ll elit` zeaiyg mivr ixayl oi` -

...zeqek ixeiyl oi`y enkseq...opixn`cel"i ?"dinhw ab`' milnd `ax siqed dnl k"` :l`yz m`e -

gq

Page 69: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

jxevl lehlih mcew mxrpl aiig lhlhnd did mivr ixay wx `pepka eid eli`mivr ixayd z` xrpi m`e el uegpy xt` mb ekeza yi m`y cnln `ax ;enewn,zeqek ixeiya oicd `ede .exrpl ila `pepkd z` lhlhl xzen xt`d z` mb xrpi

.ixeiyd mr qekd z` lhlhl xzen qekd oteca ewacp m` la` mxrpl ie`xy

oing mc` mgi `l d"ca cenr `k `yepd.zehiyd zxdad -

jezn...z"`ezezyl jxev oi`y rnzyn 'dizyl oie`x k"``' dwqitdn - epi`e ynn ytp lke` xizn y"a ixd :dywe ,diizyl miie`x eidiy `l` mdn

?'jxevl `ly inp dxzed jxevl dxzedy jezn' oexwird z` lawnodn...l"ie...dvigxl cer siqede diizyl min mnigyk xaecn - seq...d"aeoiipern mc` lky zexhnl wx 'jezn' meyn dk`ln mixizn d"ae -

.mibpernd wx `le oda

xp el oiwilcne d"c` cenr ak `yepd.oiliyaz aexir ly gqepd zriaw -

seq...o`knexear dwlcp zg` xp wxy dler 'xpd z` el oiwilcne' oeyln -dlert lk xikfdl aiigy 'eke leyia oick dwlcd oice ,z"r gipd `ly xg`n

.aexird gqepa

milka dxizqe oipa oi` ixaq lld ziae d"c` cenr ak `yepd.dxizqe oipa ipic -

xeq`c...z"`e?mixizn lld zia o`k eli`e - milka...l"ie,wfega akxen ilkd xy`k milka s` dxizqe oipa yi dxezdn -

df miwlg zaigz i"r ilk zakxd la` ,wace mixnqna mixaegn ziag iwlg oebkz` wcdi `ny efk dakxda mb zaya exingd l"fg mle` ,zxzen cala df jeza

...h"eia o`ke zaya zwqer zaya `ibeqd ;h"eia exfb `l la` miwlgdseq...inp i`zaya oia opaxcn dxeq` df jeza df miwlg zaigzy l"i e` -

letiw mixyt`nd mixiv i"r mixaegn miwlga xaecn o`k `l` ,h"eia oiaeeltwl exizd l"fg dnwd wx `l` dakxd o`k oi`y xg`ny miwqet d"ae ,ilkd

.zaya elit`mekiq;lkd ixacl `ziixe`cn aiig dnecke wac ,mixnqn i"r ilk zakxd (1 -

- gka mwcdi `ny opaxcn dxeq` df jeza df eiwlg zaigz i"r ilk zakxd (2mixaegn eiwlgy ilk (3 ;h"eia mb 'a drc itle zaya wx 'qeza '` drc itl

hq

Page 70: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.zaya elit` miletiwd z` qextl xzen mixiva

dakn meyn aiig epnn wtzqnde d"c` cenr ak `yepd.xzende xeq`d ieaik -

dieak...epi`dxradd onf jyn z` xvwny dfn raep epi` `ziixaa aeigd - miyxecy itk xzen dk`ln mxbe ,'ieaik mxb'k xcbene iciin epi` ieaikdy zeid

...ixy `nxb xeq`c `ed diiyr - 'dk`ln lk dyrz `l' :a,kw zayaaiig...zayaemrhn dxradd onf xeviw lr `ziixe`cn aiig epi` zayae -

...dtebl jixv epi`y dk`ln - sqepieakk...`l`ieaikk zaygp onyd ugl zphwd i"r dx`dd mecnic -

...dxezdnixy...o`knely xpd jxe` zphwd i"r dxradd onf z` xvwn mpn` `ed -

...xzen 'ieaik mxb'e ,ziciin drtyd dfl oi` la` deryseq...`wece,(ilk) '`pn oewiz'k d`xpy ekezig i"r xp xvwl opaxcn xeq` -

ziwte` dxeva xp wifgdl exizd la` ,mipy dyer `ed cg` (dlizt e`) xpn ikoeekzny ink d`xp ef jxc ik ,mipyl wlgzn xpde y`l lrn oeekn ervn`ykqipkdl dxizn la` mipyl dlizt jezgl zxqe`d `,al dpyndn di`xe .dwlcdloiay llga dliztd z` wilcdle qxg zexp ipy ly zeitl dliztd iy`x ipy

.dwlcdl oeekznk d`xp `ed dliztd z` wlgn `edy zexnl ik ,miqxgd mekiq -(`mxb' `l` dpi`y meyn h"eia zxzen y` zxrad ly onfd xeviw

.opaxcn xeq` zayae ,'ieaik(a.'`pn oewiz'k zi`xpd dlert lk exq` l"fg

ixy `apw d"c` cenr ak `yepd.'`apw' dlnd yexit -

mgt...'ityilgny mgtdn zxrea dlizt iewipl `id dpeekdy yxtn i"yx - ...xe`d znvr z`

mzdc...`xidp `le :`xnbd zxne` a,al sca - `ayeg iiecr ?oihgen i`n(zxrea y`dy cera xe`d z` jiygnd mgt zxqd)'oihgen' z`xew `xnbdy o`kn ;

...'`apw' yxtn i"yxy dnlseq...cg` yie...p"klxe`d z` xiabdl ick xeriad zrya mgtd zxqd -

.'`apw' `id dliztd zwlcd lr lwdl ick daky xg` ezxqde ,'oihgen' z`xwpzrwad z` oiakn oi` d"c` cenr ak

`yepd.oic iwqt - r

Page 71: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

rwxwd...o`kn...onyd on ewezip lya hrnzp xe`d ik -seq...oke.xe`d zylgdl znxeb ovng zripn -

`id dcedi iax `idd d"c` cenr ak `yepd.`xnbd wqt mr iia` ixac zn`zd -

opaxk...zi`cm` meia ea exaypy milk h"eia owzl xizn dcedi iax -oitiwra wx ytp lke`a dxeywd dk`ln xizn i"x m` zrke ,lke` ikxvl mivegpoeyir repnl zrwa ieaik oebk ,dxiyi d`pd xyt`nd ieaik xizn i`cea `edmixiznd opaxk wqt iia` mle` .xg` xac xyt`nd ieaik oke ,dxicwd e` ziad;ytp lke` xear dyrp `lyk xeq` ieaik `linne ,envr ytp lke`a wx dk`lndk`ln epi` ieaiky xg`n la` 'jezn' oexwird z` milawn ep`y zexnle

...xzida llkp epi` `ed ytp lke` zpkdl dyexcddcedi 'xk...`de :dcedi iaxk zwqet a,gk `xnbd :dywe - dkld xizny i"xk)

(ytp lke` ixiykna mb dk`ln ok oixen oi`e oewiz xizn i"x ik ,z`f mqxtl oi`)did ozipy dl` mb owziy yeygl yie ,h"ei axra mpwzl did ozip `lyk wx mixiykn

?(aeh mei axra owzlok...l"ieoi`' wqtd xe`l `l` ,i"xk dkldd oicd cvny mikqn iia` mb -

...'opaxl `p` `pin`w ik' xn` 'ok oixenseq...inp i`zfgyd enk lke` ixiykn ly wx oewiz xizn envr dcedi iax -

`ed okle ,zexg` zeipteb ze`pd zexyt`nd zek`ln `le ,cety xeyii e` oikqdze`ne .giietn ziaa dcerqn zepdl `"` ik ziad oeyir repnl ieaik xiznz` cinrdl xg` mewn oi`yk lke`d oeyir repnl ick xzen ieaik daiqoyrz `ly e` yinyz enk ,lke` ly mpi`y mikxv myl ieaik la` .dxicwdi"xy mewna mixqe` opax .dxezdn xeq`y dcen i"x mb ,lke` da oi`y dxicwzrpen xzeid lkl `l` lke`d z` daihny dk`ln epi` ieaik mzrcle xizn

...wfp repnl dk`ln dxizn dpi` dxezde ,wfp epnn mekiqlke` ixiykn oewiz xizn i"x (1 :dcedi iax z` oiadl mipte` ipy -

ozeyrl leki did `ly zexiyi el zepdnd zek`ln mbe ,h"eia exaypy ytpxyt` didy mixiykn h"eia epwziy yygn ok mixen `l la` ,h"ei axraeixiykne ytp lke`l zevegpd zek`lnd wx xizn i"x (2 ;h"ei axra mpwzl

.zexg` ze`pd myl zek`ln `l la` ,h"ei axra mpwzl leki did `ly

dyila `yitpc d"ca cenr ak `yepd.i"yx yexit ziigc -

`r

Page 72: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`kd...cere...yxitly exzid it lr daexn zt mixizn d"ay xiaqn i"yx - lawl oi`e ,'`ln xepzdy onfa dti zit`p ztdy iptn...' :`,fi sca `"ayx(2 ;epziibeqa `"ayx z` hhvl did ie`xd on k"` (1 :zeaiq izyn df yexit`l` oivixb oizt oite` oi`e' dpyndn zhhevnd zxzekd zgz z`aen epziibeqmilecb zexkk dyly-mipy md oivixb oizt ik mipiprd oia xyw oi`e ,'oiwiwxz` mi`lnny ekxvl lrn miwc elit` zexkk daxda wqer `"ayxe ,ekxv ick

...xepzdjk lk...okllk z` mi`lnny ekxv ickn xzei miphw zexkk zeyrl ,xen`l -

`l` ,mgld mrh z` giayn df ik d"al oiae y"al oia xzen (`"ayx) xepzdoi`y xg`ny mixaeq y"a :ekxv ick wx elit` miagxe mikex` zexkka miwlegipy xepz mb `lnie siqei `ny yyg miiw dl`k zexkk ziiyra jk lk gxeh,mzeyrl dgxihy miphw zexkk wx zeyrl i`yx `ed m` k"`yn ,leg mei xearz` d`iad `l `xnbd dnl oaen dzre .ipy xepz dyri `ny miyyeg mpi` d"ae

...`"ayxl minikqn y"ae d"a ixdy ,mzwelgn z` xiaqdl `"ayxcg`e cg`...ikde:ipy xepzl yyg oi` miphw zexkkay di`x -

zephw...oivixb oiae,epzpyna oivixb oiztl dar zt oia xywd oaen zrke -l`ilnb oaxe .miphw miwiwxe miagx md oivixb `l` deey iaera md oiztd ikdpi` mzgxhy xg`n milecb ziiyr mixqe`y `ziixaa o`k y"ak xaeq dpyna

...leg mei xear ipy xepz `lniy yyg miiwe dlecbseq...xn`wc `dezxqe` dnl ,milecb zexkka dgxh oi`y epxaqdle -

zgxhl dpeekd oi` l"i ?'jixv `lc dgxh gxhwc meyn ickn' jynda `xnbd.h"ei jxevl `ly ipy xepz `lni `ny yygl `l` milecbd zexkkd ziiyr

mekiq -i"yxly epica miwleg y"ae d"ae ,wva i"r xepzd ielina xaecn : ;`,f"i sca `"ayx'qezoi`y dlecb zta miwleg `l` `"ayxl micen lkd :

`l d"ae leg mei xear ipy xepz dyri `ny miyyeg y"a ,ziiyra gxeh.miyyeg

xzen qxg iab lr d"c` cenr bk `yepd.h"eia dxrad oipra zeric -dncwdmkl didi iriayd meiae dk`ln dyrz mini zyy' :b-a,dl zeny -

mkizayn lka y` exraz `l :znei dk`ln ea dyrd lk 'dl oezay zay ycwzk`lnl wx xeaicd z` zcgiin dxezd dnl̈a miwleg mi`pz .'zayd meiaxaerdy zek`lnd x`yk `ly - 'z`vi e`ll dxrad' xne` iqei iax :dxradozp iaxe .dwel wx xirand ,d`xzde micra dliwqe cifna zxk aiig odilr

ar

Page 73: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

d`a dxezd `l` ,zek`lnd x`y lkk aiig xirand - 'z`vi wlgl dxrad' xne`zek`lnd 39 lka zay llgyk wx dliwq aiig mc`y daygnd z` lelylx`yn zg` lka oicd `ed dliwqe zxk aiig xirany myky cnll d`ae ,cgia

.(`,r zay) dliwq e` zxk aiig odn zg` lr xaery zek`lndaeh meia...'itzgpd jkitl ,y`l zexiyi utgd z` qipkdl xiran ly ekxc -

...h"eia xzen df okle dxezd dxq`y jxcdn iepiy `ed qxg iab lr minyadaeh meia...wgvi x"xdezexiyi utgd z` qipkdl xirand jxcy oekp -

zxzen k"tr`e qxga e` ilka mgipdl `id jxcd minya zxrada mle` ,y`liqei iaxk xaeq dcedi iax ik ,ytp lkl dey mpi`y zexnl h"eia mzxrad

...h"eia ixnbl zxzene (z`vi e`ll dxrad) dk`ln dpi` dxradydk`ln a`...okeoiliyn wxt inlyexia mi`xen`d aex ly mzrc mb efe -

dpi` dxrad ik (dlha ly xp) jxevl `ly h"eia xiradl xzeny ,a dkldik ,'dlha ly xp' xqe`e wleg `xen`d iqei iaxe .'z`vi e`ll' `l` dk`ln,ytp lke` jxevl wx h"eia zxzene (dk`ln `id dxrad) 'z`vi wlgl dxrad'iqei iax `le `xen` `ed inlyexia iqei iax) .'jezn' jnq lr xg` jxevl e`inlyexid zxecdnay xirdl yi .'z`vi e`ll dxrad' `,r zaya xaeqd `pzd`l` ,'qeza `aeny itk iqei iaxe opaxd ly mzwelgn driten `l dievndhhvn inlyexide ,'z`vi wlgl dxrad' ik dlha ly xp xqe` diwfg `xen`ddxrad'y t"r`y yecigd it lr dlha ly xp dxiznd my melira `ziixa.h"eia dxrad dxiznd aezkd zxifb yiy ixd dk`ln `ide 'z`vi wlglmeia mkizayn lka y` exraz `l' :b,dl zenya weqtd z` zyxec `ziixad

...(h"eia dz` xiran la` xiran dz` oi` zaya - 'zaydixyz...inlyexia...edinewqet opgei 'x inlyexia `ibeqd zpwqna -

oi` oicd cvny xne`e ,('qez zqxibl) my opaxk `ly dlha ly xp zl`yaxeq` dfy i`ceae ;dligzkl exiradl oi` la` dlha ly xpn d`pd xeq`lopax (1 :oipra zeric ylye ,'z`vi wlgl dxrad' wqety in itl dxezdnopgei iax (2 ;h"eia dligzkl xzene 'z`vi e`ll' dxrad mixaeqd inlyexia(3 ;'ixzyz `le xeq`z `l' la` 'z`vi e`ll dxrad' dxezdny opaxl dcendly xzid o`k oi`e ,dxezdn xeq`e 'z`vi wlgl dxrad' xaeqd `xen`d iqei iaxh"ei jxev yiy mewna wx lret 'jezn'e dlha ly xpa jxev oi`y meyn 'jezn'

...(b"d d"c `,ai) zvwdxrad...mewn lknely mzrc llek ,dlha ly xp oipra zericd zexnle -

alya ik y`d ilgb lr xyi minya gipdl oi` ,ixnbl dxiznd inlyexia opaxd...z`f dxizny dric s` oi`e ,zvwna y`d z` minyad miakn oey`x

br

Page 74: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

ytp...`nlr ileklc`ed ieaik inlyexia opgei iaxe iqei iax itl ik - elit`e ,'ytp lkl dey' mpi`y xg`n minyad liaya zxzip `ly dk`ln

...ytp lkl deyy xaca wx swz 'jezn'inlyexia...elit`emeyn h"eia dxrad mixiznd inlyexia opaxl s`e -

dxrade ieaik ik dk`ln epi` ieaik mbe ,dk`ln dpi`e 'z`vi e`ll dxrad'mixqe` md mb z`f lka ,(xirande daknd d"c b"r zay ,y"yx) cgia mikled...(opgei 'xk `ly) dligzkl dxrad mixizn eitly wenipd oky ,dligzkl ieaik

h"eia...epiidokle ytp lke` ikxvl od zexrad ly lecb feg`y meyn `ed - la` .qxg lr minya enk ytp lke` epi`y mewna elit` ,xingdl oekpl e`x `lenk ,dligzkl opax exingd owzn epi`e lke`d lewliw zripn `l` epi`y ieaika

...dxrada opgei iaxseq...`axe.mxear xiradle zeakl xzene ,ytp lke` oick minya oic -

mekiq - (`(1 :inlyexia 'qez zqxib itl h"eia dxrad oipra zeric yly ieaike dxrade 'z`vi e`ll dxrad' mixaeq opax (zay zkqna y"yxd t"r)iax (2 ;opaxcn xeq` zeakl la` dligzkl h"eia xiradl xzene ,zek`ln mpi`iqei iax (3 ;dligzkl dxrad mb xqe` `l` dxez oicn opaxl mikqn opgei

.'z`vi wlgl dxrad' xaeq `xen`d(aei"xe opax :ieaik meyn milgb lr minya zgpd mixqe` lkd o`k `axl hxt

.'jezn' meyn xizn epi`e dxezdn xqe` iqei iaxe dxnegn mixqe` inlyexia

ilbr itl` xqilz d"c` cenr bk `yepd.zibelepexkd ze`ivnd mr `xnbd zn`zd -

xaca zewelgn ylye d"c` cenr bk `yepd.oic wqt -

diyix wiqtmixiqn xy`k zen znixb enk ,rpnp izla avn x`znd iehia -.rpnp izla xeqi`dyk oeekzn epi`y xac dxezdn aiign y"x ;ig lra ly y`x

milk dyly meyn d"ca cenr bk `yepd.i"yx ly df lr sqep dpin `wtp -

seq...'itlha `l miigxd wexit mry - dxnegl dpin `wtp myx i"yx -m` - dlewl dpin `wtp mitiqen 'qez .mz`neha oiicre 'ilk' myd eiaikxnnaikxn lk ik mlekl zxaer d`nehd oi` cg` aikxn `nhp mixaegn eidy drya

.my mihyet mdiaikxny drevwn e` miixtqn k"`yn eny lr xneycr

Page 75: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

aeh mei wxt jlr oxcd

dr

Page 76: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oicv oi` - iyily wxt

oicv oi` d"ca cenr bk `yepd.i"yx yexit ziigc -

welg...`le...yxitmillk md 'xyt` i`e xyt`'y xaeq i"yxy epiad 'qez - sca xn`pd xe`l z`f migece ,h"eia dk`ln zxqe` e` dxizn dxezd mdit lrydcedi iax itl ytp lke` ixiykn ipewizl wx mirbep 'xyt` i`e xyt`'y a,gkdl` z` exq` l"fg `l` ytp lke` xear zexzen zek`lnd lk xaeq i"yxy l"i)

...(h"ei axra ozeyrl ozipyseq...jkl.jli`e dyiln zek`lnd wx zexzen dxezdn -

zepefn mdiptl oipzep oi`e d"ca cenr bk `yepd.i"yx yexit lr `iyew -

zepefn...dnize...yxith"eia mibcl zepefn mipzep `l mlerl i"yx itl - z` i"yx xiaqi ji` (1 :dywe ,eilr mdizepefny zeigle zeterl mipzep la`(2 ?'zepefn mdiptl oipzep oi`e...zeter lye dig ly oixaia' `,ck sca `ziixadaeyiia zwtzqne df hxta mb dxizqd z` ayiil dqpn dpi` `xnbd dnl

?dciv oipra dxizqd`ilz...`zyde...jkl'jilr mdizepefn' wx epi` zepefn ozn xizny mxebd -

xzen jilr eizepefny ig lra cevl xzenyk ,xen`l mcevl xzen m` mb `l`dnl oaen zrke .ecevie gkyi `ny elik`dl xeq` ecevl xeq` m`e ,elik`dl`linn zayiizn dxizqd ik ,zepefnd oipra dxizqa zlthn dpi` `xnbd

...dciv oipra dxizqd aeyiininc...mewn lknea,dpw zaya la` ecevl xeq`y ig lra lik`dl xeq` okl -

:aezk mipzep...`ipz(zepefn) zeiqicxd ipei iptle oilebpxz iptle oife` iptl? seq...l"ieh"eia k"`yn ,ceviy yyg oi` lyale hegyl xeq`y zaya -

.mcevl mb `eai `ny yeygl yi lke` oikdl xzeny jeznymekiq - 'qezm`e 'jilr mdizepefn' m`a ielz h"eia ig lral zepefn ozn :

;mcevl xzeni"yx.'jilr mdizepefn' wx `ed mxebd :

`leh iltpc `kid lk d"c` cenr ck `yepd.iy` ax ly oniqd lr `iyew -

seq...xeriyexiwd on xvepy lvd xy`k :ohw xaial oniq ozp iy` ax - on xvepy lvd ribn day dcewpl ribn xwad ly zencwend zerya igxfnd

er

Page 77: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

z` midiabny lkk ik ,oaen epi` df oniq mle` .axr zeptl iaxrnd xiwdlecb ghy lra xaia okzii k"`e ,xzei wegx lvd ribi xaiad ly zexiwdozp iy` axy mivxzn 'qez ?zexiwd daeb llba dcewp dze`l miribn eillvymircei `ly meid jkitl ,mkqen daeba mixaiad zexiw eyry exec ipal oniq

.oniqd lr jenql oi` df daeb did dn

xne`y lk d"c` cenr ck `yepd.i"yx yexit ziigc -

lecb...wgecezeaeyz xtqn zhhvne zg` mrt dira dbivn `xnbd xy`k - xqegn' ziira dbivn `xnbd o`k la` ,'`xeriy cg' xnel ozip mi`xen` ly`l mzqd one ,'dciv xqegn inc ikid' (2 ,'ohw xaia inc ikid' (1 :miinrt 'dciv

...'`xeriy cg'l mipeekzn miaiyndy xnel oi` `linne ,dira dze`a epczetera...jkl...mipey mixeriye mivexiz `linne zepey zeira - dciv...b"r`e...ohw xaia ly exeriy xxal zaiig `xnbd dlrnle -seq...`zydeax lr dywn iia` oky ,zetera `xnbd zwqer o`ky di`xe -

.zetera zwqerd `ziixan sqeimekiq - i"yx;cg` xeriy md '`igy cga dl ihn' mbe 'epcevpe dcevn `ad' :

'qez.mipey mdixeriy :

oife` cvd `ipze d"c` cenr ck `yepd.dxezdn aiign b"ayxy iia`l oiipn - dncwd.a,bk sca 'oipzep oi`e' d"c -

opaxcn...z"`ezxzeny dlertl oeekzn 'xeq`e xeht' gpend zay zeklda - oife` cvd' zwqet `ziixad ixd iia` dywn dn k"` ,opaxcn dxeq`e dxezdnepiid 'xeq` dciv xqegnd' wqet dpyna b"ayx mbe ,opaxcn xeq` epiid 'xeht

?opaxcn xeq`dxifbl...l"iexaq iia` opaxc xeqi`l oeekzn zay zeklda 'xeq`'y zexnl -

aiigl oeekzd `ed 'xeq` dciv xqegnd lk' xn` b"ayx xy`ke ,dpey epzpynydf uexize .opaxcn 'eke oife` zciv zxqe` `ziixady dywid okle ,dxezdnielz dpyna zepefn ozn xeqi`y 'oipzep oi`e' d"ca 'qez zhiyn wfgznozn exq` l"fgy oaen dxezdn dciv xeqi`a zwqer dpynd m`y ,dciv xeqi`a`l opaxcn dciv xeqi`a zwqer dpynd m` la` ,dciv zk`lnl biiqk zepefn

...biiq mixfeb eidseq...inp i``ziixe`c xeqi`l oeekzn b"ayxy rci iia`y xnel xyt` e` -

fr

Page 78: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oixaiad lk `l' :jk epzpyna oicd z` b"ayx `han a,ew zaya :xg` ote`adciv xqegn epi`y ,xeht (lecb xaial dig qipkd) dciv xqegn :llkd df ,oieydzid `l eay lecb xaian dig `ivendy `vnp ,'(dxezdn) aiig (ohw xaial)wqery epzpyna b"ayxy o`kn .`ziixe`cn aiig ,dcevp dzre 'cevp' ly avnaz` `ziixad zxhet cvik k"` ,'e`cn eaiign lecb xaiaa dig zqitze z`veda

?'fe`d cevpe dcevn `ad' xnel mlerd jxc xy`k 'oife` cvd'

eyriy icka oixeq` axrle d"ca cenr ck `yepd.i"yx yexitn dpey 'eyriy icka' yexit -

izenk...i"yxtdpdi `ly `ed xeqi`d ixg`ny wenipdy oiad i"yx - dnn ux`l uega oey`x h"ei i`vena mixzen zexitd jkitl ,h"ei zk`lnn`l mpn` leg '` m`e ,dlila mlk`l xzene leg 'a mei yecw '` mei m` :jytpwxt epiid ,'eyriy icka' meid i`venl oizndl yi la` h"eia dk`ln dzyrpaiigy 'eyriy icka' epiad i"yx lr miwlegd .dk`lnd z` rval jxe`y onfi"r `le xxean leg mei epiid ,dk`lnd z` zeyrl xzeny onfl cr oizndl

...'jytp dnn'hwle jl...dywdee`) lyany xi`n iax ly ewqt `xnbd d`ian a,fi lirl -

xzen bbeyae ,zay i`venl cr elk`l xeq` zaya cifna (zxg` dk`ln lkl"fg m` :i"yx lr dywe ,('ixen' d"c `,eh oilega 'qez ewqt oke) cin elk`ll"i okle ?cin elk`l xzen bbeya lyand dnl ,zay zk`lnn d`pd exq`m`y eyyg l"fgy `ed h"eia l`xyil oexec `iady ixkpn d`pd xeq`l mrhy

...opaxcn xeq`y xac ,dk`ln exear zeyrl iebdn ywai `ny z`f exizixn`w...dfneonfd `edy 'a h"ei i`vena 'eyriy icka' yxtl yi df itle -

`ny '` h"ei i`vena iebdn zepdl xizp m`y ,dk`lnd z` zeyrl xzeny...'a h"eia dk`ln exear zeyrl iebdn ywai

minyd...dne...iebn ywaiy yyg oi` okle -ecevp eil`ne...mbexteqn ea a,hl oiaexirn ezhiyl reiq `ian i"yx -

ongp axe ,'` h"eia ieb i"r cevipy iav eigxe`l `zelb yix yibd ipy h"eiayzepdl ick leg mei cr oizndl aeig oi`y o`kn ;elk`l exizd `cqg axexaecny xnel xyt` ik ,di`x z`f oi` mle` .'` h"eia ieb dyry dk`lnndk`ln dzyrp `ly jk ,eil`n cklp iavde h"ei axra zyxd z` qxt iebdyk

...h"eia`ed ikd `llkeoebk ,eil`n `ad xac :od i"xd yexitn zeraepd zepwqnd -

...zceklna qtzpy iav e` h"eia dclepy dviagr

Page 79: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oey`x...xg`...e`...z`f zeyrl l`xyi i"r ywazp `le - ipya xzenz` exear llgl iebn ywaln repnl `a 'eyriy icka' oky -

...yyg mda oi`y l"pd mixwna k"`yn h"eideyriy...la`yelzl epnn ywai ile` iebd zk`lnn zepdl el xizp m` -

xaegna oind eze`n yi m`' `xnbd zpeek z`fe ,h"ei ly ipy meia zexit exear...'eyriy icka oixeq` inp axrle ,xeq`

oixzen...e`l m`eyi yelza wx ef dpera miievn zexit ly df beq m`e - xeq` myn m`iad iebd `ny yyg yie megzl ueg mb miievn m` :oldlk oigadljynd zpeek z`fe .mixzen md megzd jeza wx miievn m`e ,mdn zepdl l`xyil

:`xnbdxaegna oind eze`n oi` m`e xzen megzd jez (cin) megzl uegueg mb)(megzl xeq`.

meia...i"xeoixeq`' `tt ax xn` 'xaegn' oipra exn`n zligza dnl :dywe - oi` ef `iyewl ?'xeq`' wx xn` megzl ueg miyelzd oipra la` 'eyriy ickaxaegnd on yelzay ezhiyl aiydl lkei i"xd la` ,i"yx zhiyl aeyii`ad la` ,'a h"ei i`ven cr zepdl exq`e l"fg exingd (`ziixe`c dk`ln)xzen f`e '` h"ei i`ven cr zepdl exq`e eliwd opaxcn exeqi`y megzl uegnlek`l icedil xizdy ,`tt ax ixac seqn xzei lw opaxc xeqi`y di`xe .cini"yx itl xen`ke ,xg` icedi xear megzl uegn ieb i"r e`aedy zexit cinax ly oeyl iepiyl xaqd oi` '` h"ei i`ven cr `ed 'eyriy icka' xaeqy

...`tteyriy icka...dywe :dpyna my `aen - `iady ixkp(megzl uegn) oililg (ika mixxerny xnf ilk)oda cetqi `l zaya l`xyi:xn`p jyndae ,oex` el eyr...

xaw el extge (h"eia d"de zaya)ea xawi `l l`xyi liaya m`... (l`xyi eze`)zinler :miywn `xnbd ziibeqa .i`n`(mlerl xawde oex`d mixeq`) inp `kd ie`x)

(...xawe oex`a mbyeyriy icka oizni ?(megzl uegn mililg z`ada miaiigy itk).e` zay i`venl cr icedi mey citqdl xeq` mililgay `xnbd ziiyewn rnynelit` xg` l`xyil xzen megzl uegn `ay wqt i"xd eli`e ,eyriy icka h"ei

?meia eamixg`...welg yie...l"iemegzl uegn utg z`ad ly dxwnay dcen i"xd -

uegn mililg e`iady mircei lkd (1 :oky ,eyriy icka xingdl yi zn xearexear millgnyk znl cgein oeifa yi (2 ;minqxtzn dieldd ixciq ik megzl

...meid z`h"ei xg`...xn`ck`l l`xyil xaw dyry ieby ,my dpynd seqn di`xe -

...eyriy icka zepdl xzen mixac x`yay t"r` mlerl l`xyi eze` ea xawihr

Page 80: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`lewl...xne`elk ilbxk od ixd h"eia...ecxiy minyb' :zwqet `ziixad - zkll xzen envra `edy o`l mzgwl i`yx minyb ina dkefy in epiid ,'mc`oia mnvrl dziay epw `l minybdy iptn ,eilry minegzd zelabinl m`zdaminyb oipra `ziixad z` `xnbd dcinrn `ixhe `lwy xg`le .zeynydoia mia eid mdininy minyba `le h"ei axra exywzpy mipprn h"eia ecxiymind z` wigxdl xeq` did f` ik ,meid zqipk xg` mipprl ec`zde zeynydi"r mnegzn e`vie ,zeynyd oia mia dziay epwy xg` zen` rax`n xzei

:`xnbd dywn jyndae .gexde mipprdedpip ipixg` jpde ilf` jpd `nlce ile`)zrk minyb micixeny mipprde exftzd xak h"eira epiy`xl lrn e`xpy mipprd

(mivxzne ?zeynyd oia megzl uegn eid h"eia`lewl mdixacc wtq... minegz ipic)(wtq ly dxwna lwdl xzene opaxcn.

xg` xacl...dcedi iaxe :`ziixaa my `aen - oixc mixkpe l`xyiy xirzaya zvgxnd ugxn da dzide dkeza (zaya zlret) da uegxl xzen mixkp aex m`

cin (zay xg`l)xzen xg` iebl e` envrl dyr ieby `ziixe`c dk`lny o`kn ;itk eyriy icka oizndl aiig epi`e ,meid mez xg`l cin dpnn zepdl l`xyil

...dcedi iax xingnyxaca...xne`eywai `ny yygn `ed eyriy ickay xaeq i"xdy t"r` -

dyly la` dyecw ly miineia xaecn dfy ixd ,dk`ln exear zeyrl iebnxingdl yi k"tr` ,ipyd meid i`ven cr oizndl ic mitevx miyecw mini

...minid zyly lk mez cr oizndleseq...eyriy ickaely ipy h"ei mez cr oizndl ic `l i"xd zhiy itle -

,eil` m`iadle mibc becl e` xaegndn yelzl jxe`y onfd jyn mb `l` zeielbel `iadl iebn ywaiy yyg miiw dlaedd onf jyn mb dpznd aiigp `l m`ymb oizndl aeig oi` i"yx zhiyl) .my mdy mewndn mibc e` zexit h"eia

.(m"xdn ;dlaedd onf jynmekiqi`ven cr d`pda dxeq` l`xyi xear rvia ieby `ziixe`c dk`ln (1 -

eil`n `a (2 ;l`xyid icil utgd zlaede dk`lnd ziiyr onf llek ,oexg` h"eixzen oey`x h"eia envr jxevl e` xg` ixkp jxevl dvwen xac `iad e`cr l`xyi eze`l xeq` l`xyi xear megzl uegn `iad (3 ;cin h"ei i`vena

.meia ea mixg`l xzen la` ,meid i`ven

mixeq` mixyewnd d"c` cenr dk `yepd.zeterd z` dpw oipw dfi`a -

ddabd...`xidp `ledylyl lrn utgd z` diabdl aiig ddabda dpewd ik - t

Page 81: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...mze` rprip wx o`ke migthseq...`l`e` dphw xcb znwd oebk ,idylk dlerta dpwp xwtdy xeaq `pzd -

.milran mivtg zyikxl cebipa ,serd itpk zxiyw

dkenqd dcya o`k d"c` cenr dk ok...dniz`cqg ax lr `xnbd 'zzaeiz' z` i"a ongp ax uxiz `l dnl -

,xen`l 'onfl dkixv qcxta dppwy dig...' `ziixadn (`ped ax xa dax)?aexw qcxta `cqg axe xirdn wgexny qcxta zwqer `ziixad

seq...l"ieixac z` xiaqdle rinydl eciwtzy `xen` did daiyi y`x lkl - dppwy dig cenlp epiax ixacn' xn` `cqg axy xg`ne ,xeriyd zrya axd'xirl jenq qcxta `l` epy `l' xn` `l `xen` s`e 'oenif dkixv dpi` qcxta

.jenq `ll jenq oia oigan epi` `cqg axy wiqdl yi

zcner xeqi` zwfga d"c` cenr dk `yepd.xaecn xeqi` dfi`a -dncwdxetv lhp :igd on xa` oipra a,aw oilega `ziixa - (mly) ea oi`y

elk`e zifk (ig) xhet iaxoi` zifkn zegt elit` igd on xa` lr aiigy zexnl ik) (mly ig lra lr lg 'xa`' mydlw y"xa`x xn` .aiign oerny x"a xfrl` iaxe

epnn xa` lr - xnege (xetvd on) !oky lk `l elek lr aiigz` zcwnn `xnbde ig lra xaeq y"xa `"x - '`l e` zcner mixa`l diiga' :dl`ya mzwelgneiykr miniiw eixa` eli`k eil` zqgiizn dkldd okle ,mixa`l gzpidl cnermixa`l diiga') ezenlya elit` igd on xa` xeqi` xa` lk lr lge cxtpaxeqi`e ,zg` zenilyk eil` qgiizdl yi gzep `l cer lk xaeq iaxe ;('zcner

.('mixa`l zcner dpi` diiga') mly xac lr lg epi` igd on xa`miign...`le...i"yxtlr ybcd z` my `ped ax ik ,i"yx yexit lawl oi` -

dhigyd zexyk zrici ,xen`l 'dhgyp dna jl rceiy cr' xn`yk dhigydixd igd on xa` did mcewd xeqi`dy xn`p m`e ,xeqi`d zwfg z` zlhandid `ped ax i"yx yexit itle ,dzin lka `l` dhigya `wec xzip `l df xeqi`

...'miiga cer dpi`y jl rceiy cr' xnel jixvlek`e...okldxezd ik ,dhgyp mxhy xya zlik` xeqi`l oeekzd `ped ax -

...('jziev xy`k jl 'd ozp xy` jp`vne jxwan zgafe' :(`k,ai mixac) deevnseq...dfae`"xk wx xaeq `ped axy `vnp i"yx yexit lawp m` .dncwd -

xaeq iax oky ,diiga dnily dnda lr mb lg igd on xa` xeqi`y y"xadpi`' `ed xeqi`d m` la` .dndad on jzgp xa`dy xg`l wx lg xeqi`dy

`t

Page 82: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xa`l xywa mzwelgn zexnl ik ,iax lr mb laewny oic rian `ped ax 'dgeaf.oick dhgyp `l ik dlik`a dxeq` dndady minikqn y"xa `"xe iax igd on

mekiq - i"yx,diiga dnda lr lgy 'igd on xa`' xeqi`l oeekzn `ped ax : ;iaxk `le y"xa `"xk xaeqe'qezriane 'dgeaf dpi`' xeqi`l oeekzn `ped ax :

.iax lye y"xa `"x ly mzrc z`

l"nw `rx` gxe` d"ca cenr dk `yepd.i"yx ixac ziigc -

`iavwc...dnizly '`rx` gxe`' z`xed ly ze`nbec cer d`ian `xnbd - cnll `id '`rx` gxe`' zernyny i"yx xn` ji` k"` ,xeqi` cv olekae l"fg

?mixeqi` mr xyw `ll ux` jxcseq...l"iehytd mcew xya lek`l xzeny zexnl ik ,xeqi` cv yi o`k mb -

jkitl .dxiar efe ,elk` al z` mhnhn sxh lke` ik okzqn z`f dyerd gezipeeli` dxiarn rpnidl ecia dzidy in ,epiid bbeya dxiar xary ink aygp `ed

.oiprd jldn lr dhily el dzid `lyk dxiar xary inl cebipa ,un`zn didzepli`a slve d"ca cenr dk

zexit 'bezefre ;ixtl aiaqny dtilwde ixtd ,milrd :milk`p miwlg dyly - dyer slvde zexite milr wx mda yiy mivr x`yn bxeg `edy jka z`hazn

.'d jxca miklede zene`a miaygzn mpi` l`xyi mr mb jk ,envrl jxcseq...cere.xvw onf jez miny iakekl cr xtrn dlery l`xyi k"enk -

xeal ltpy xeka d"ca cenr dk `yepd.i"yx yexita miiyw -

inc xity...dywexeqi` `id 'okend on df oi`' ly dheytd zernynd -...carica xekad zhigy xzid yxtn i"yx eli`e ,xekad zhigy ly hlgen

y"xl...w"remeyn y"x ly xeqi`d z` dpian zaya `xnbd :`iyew cere - oia mcew men ea ltpy xekaa xaecn ik dvwen o`k oi`y yxtn i"yxe ,dvwen

...milrad zricil zeynydokend...`xezin...okl`l` dligzkl oinen zii`x xqe` y"xy cala ef `l -

dvwen epi` xekady xaeq i"xe ,dvwen xekady xg`n lirei `l carica elit`'okend on df oi`' y"x rinydy dwqitd zrke .dligzkl einen zii`x xizn s`e

...dheytk zpaen`nlra...`dei"xe dvwen meyn xekad z` xqe` y"x epixack m` :dywe -

oinen zii`xa wx welgle elld zecnrdn mlrzdl `xnbd drivn ji` ,xiznat

Page 83: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

?(`nlrc oinen oi`exa ebltle) dvwenc...l"xdpyna dxwnd z` mibcdl leki did `pzdy oeekzn dywnd -

xqe` y"x ,xeal ltp `ly xeka :zewelgnd izy z` miiwle xzei heyt ote`a...dligzkl s` mzii`x xizn i"xe ,dvwen lya carica elit` oinend zii`x

inke`...y"xe...oke,carica elit` xekad z` xeq`l oeekzd y"xy di`x - m`e' i"x ixac z` dcinrn dzpwqna `xnbd :carica xizn y"xy i"yxk `ly,reaw dyrp eiykre h"ei axra xaer men ea ltpy xekaa 'hegyi `l e`lceran xkip enen oi`y lk' :y"x xne` jyndae .carica elit` dxeq` dndadi"x mr mikqn y"xy cala ef `ly 'lk' dlndn rnyne ,'okend on df oi` meixeka xqe`e zkl wigxn s` `l` ,h"ei axra xaer men ea ltpyk carica xeq`lxa `c` cbpe i"yx cbp epyexitl di`x o`kn .h"ei axra reaw men ea ltpyaxra reaw men ea ltpy xeka carica xizn y"xy cnely ,'a cenra inke`

...h"eioerny iaxn...z"`eo`k la` ,lwin y"xe xingn i"x dvwen ipiipr lka -

oiicr eilra ik dvwen meyn xqe` y"x h"ei axra reaw men ea ltpy xekaa?lwin i"xe ,reaw `edy erci `l

seq...l"iexaeq y"x .utgdn wezipd zybxd lya 'dvwen' xcben utg - wtzqn i"xe ,dwfg daiqa jxev yi wezip zybxd xevil icky illk ote`aokl 'h"eia oinen oi`ex oi`' wqet y"x ,zeketd zehiyd o`k la` .dlw daiqadaiq oi`e 'h"eia oinen oi`ex' wqet i"xe ,xekal mc`d oia wfg wezip xvep

.wezip zybxdlmekiq ,h"ei axra reaw men ea ltpy xeka - i"yxxeq` epi`y micen lkd :

;'h"eia oinen oi`ex' m` miwleg y"xe i"xe ,dvwen meyn'qezexqe` y"x :.xizn i"xe ,'h"eia oinen oi`ex oi`' ezrcl ik dvwen meyn

mz xeka opax epz d"c` cenr ek `yepd.i"yx ly miyexitd ipy -

seq...dnizemb mireci eide miycg mpi` iax ixacl miyexitd ipy - xg`n dvwen zl`ya iax zcnr z` o`kn gikedl eqip `l jkitl ,mi`xen`l.dvwen dil zil xaeq ipyd yexitde ,dvwen dil zi` iaxy xaeq cg` yexity

exnb `l` d"c` cenr fk (`"yxdnd t"r) `yepd.zay zkqnn oipra rixkdl zexyt` -

od...l"ie...z"`elel gzta lq cinrdl zaya xzeny wqtp `,bn zaya - bt

Page 84: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(1 :o`kn ,lqdn cxei oexg`dy xg`l dxfga elhlhle ,qpkidl migext`l riiqlxq`p eilr migext`d eidy dryn (2 ;lehliha xzen lqd did zeynyd oiaefg' - dpwqnde ,lehliha lqd xzed aey lqdn ecxiy xg`l (3 ;lehliha lqdmiaygp lq lr migext`y aiyz l`e .zay ivgl dvwen epi` 'efg` xcde egc`elkl xeq` lqdy zwqet zaya `xnbd ik ,epziibeql xyw oi`e 'mc` icia exnb'zaya egzxpy zexcw mixizn o`k eli`e ,y"dia eilr ecnr migext` m` zayd

...'mc` icia exnb' mixcben mpi` migext`dy o`kn ,'mc` icia exnb'y wenipaseq...cerezqgiizn epziibeq zxiwge ,lehlih oiprl zay ivgl dvwen oi` -

.dlik` xzidl wx

xi`n iax `l` d"c` cenr fk `yepd.dcedi iaxk miwqety dgked -

dncwdmpi`y yi e` mipzyn oiray oiweca lk m` mixweg zexekaa `ibeqa -`la xeka ehgy ,xen`l 'icdq iyegk`l' `xnbd zxne` dpin `wtpke ?mipzynmicre oira mireaw oiweca xekal yiy dgnen oigad okn xg`le ,dgnen zii`xmipzyn oiray oiweca lk m` dzre .dhigyd mcew oird dz`xp jky micirnmipzyn `ly oiweca mpyi m` la` ,xekad z` lek`l xeq`e mixwyn micrd.mipzyn oiwecad lk `l - dpwqnde ;xekad z` lek`le micrd lr jenql xyt`

dcedi iaxc...wiqteoi` ik dxiwgl mewn oi` xi`n iax zhiyl .dncwd - hgypy xeka lk xqe` xi`n iax ik ,`l e` mipzyn oiwecad lk m` dpin `wtpizlad lr xfeb epi`y i"x zhiyl wx `ed dpin `wtpd ;dgnen zii`x mcewrnyn `xnb mzq i"r dzlred dxiwgdy dcaerde .mipzynd ab` mipzyn

...dcedi iaxk miwqetyseq...b"r`emc`l zenxeb opi`y xzide xeqi` megza zexneg od zexifb -

.oenn eciqtdl zecreind zexifb od zeqpw ,oenn cqtd

dlgd lre d"ca cenr fk `yepd.i"yx yexit ziigc -

dncwdmiycw sexyl `ziixe`cn xeq` (1 :i"yx yexita zeixwird zecewpd -dxev lk `l` dxeq` mztixy wx `l (2 ;d`nh dnexz df llkae ,h"eia mileqt

:zwqet a,ck zaya dpynd :di`xde ,diilk lydtixy onya oiwilcn oi`) ony(`nhpy dnexz h"eiawlck d`nh dnexz ztixyn leg meia zepdl xzen ixdy ,

la` ,ytp lke` jxevl h"eia mb dtxyl xzen didiy ie`xe ,menig e` leyialdtixy ony ziilk h"eia zxqe` dxezdy wiqdl yi z`f zxqe` dpyndy xg`n

ct

Page 85: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

,miig ilral lke` enk h"eia llk jxca mixzeny miyrn llek ,`idy jxc lkalka dtixy ony ziilk zxqe` dxezdy epivny myke .dtixy ly jxca wx `leoitxey oi`' zaya my `aeny enk elqtpy miycw ztixy mb zxqe` `id ,dxev

...'zaya miycwdk`ln...dywemrhdn `l la` ,h"eia mileqt miycw ztixy zxqe` dxezd -

ly zniieqn jxca wx `l` ,dxev lka miycw ziilk `ed xeqi`dy i"yx xn`yote`a mziilk la` ,y` ly dk`ln ziiyra dkexky meyn ,dtixy - diilk

...zxzen dk`ln ziiyra jexk epi`y dtixy...oklokle ,zxg` jxca ezelkl `le 'dtixy ony' sexyl devn -

k"`yn ;h"eia eztixy zxqe` dxezdy xg`n h"ei xg`l cr oizndl miaiigik ,`idy jxc lka dzelkl `l` dtxyl `wec devn oi`y ung `idy dnexz

...d`nehl xywa wx devn xen`k `id dtixyexawi...oke...dxawl `l d`nh dnexz sexyl devn ,xnelk -

ytp lke`...n"neztixy xeqi`a xn`py dn lky xaeq i"yx .dncwd - dxezd h"eiay ,wlgl yi ik :dywe ,d`nh dnexzl mb qgiizn mileqt miycwmiycw ztixyn zepdl xeq`y zeide ,ytp lke`l dvegpy dxrad dxiznoebk) d`nh dnexzn zepdl xzen jci`n ,h"eia mtxyl xeq`y oaen mileqtfifdl xeq` dnl ok m`e ,aeh meia dtxyl xzen didiy ie`xd one (xepzl wlck

?aeh meia d`nh dlgikd `nip...uxizedeab wlgy myk okle .devn miiwn d`nh dnexz sxeyd -

mzaxwd xeqi`l minxebe (ytp lk`) heicdd wlg z` lhan zeacpe mixcpa...devn ea miiwny wlgd lya d`nh dnexz mb xeq`l yi ,h"eia

heicdl...dywexya oilev cvik heicd wlg lhan deab wlg m` :dywe - wlgy ie`xd one 'y` ilv m` ik' zevn miiwn dlevd ixd ,bgd lila gqt oaxw

?heicdd wlg lhai dfheicdc...l"i `l`dnl l`yz m`e ,heicdd wlg lhan epi` deab wlg `l` -

?zeacpe mixcp inly aixwdl xeq`ekf `w...iabewlg `ed lkd `l` heicd wlge deab wlg oi` p"ep inlya l"i -

...deabn mikef milrade mipdkde ,deabseq...dneztixy h"eia zxqe` dxezd dnl oiadl ozip ixd :`iyewd zxfege -

ji` oiadl oi` la` ,ytp lke` o`k oi`e mztxyn zepdl xeq` ik elqtpy miycwztixyn zepdl xzen ixd ,mileqt miycwl dnec d`nh dnexzy raew i"yxmileqt miycwl cg` oic dxezdny i"yx yexit dgcp jkitl ?d`nh dnexzdnexz ztixye dxezdn dxeq` mileqt miycw ztixy wxe ,d`nh dnexze

dt

Page 86: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

.opaxcn dxeq` d`nhmekiq - (`sexyl exq` l"fge ,mileqt miycw h"eia sexyl zxqe` dxezd

.d`nhpy dnexz(a.oihelgl deab wlg md zeacpe mixcp inly

miycw zndaa d"ca cenr fk `yepd.oetxh iax ly ewtq did dn -

seq...iaxe:miycw zndaa zwqer dpyndy `zniwe`d lr dyw dxe`kl - dvwen dndady cin aiyn did h"xe d`pda mixeq` miycwy mircei lkdwtzqd h"xe ,miycw zndaa xaecn l"ie ?yxcnd ziaa le`yl zkll mewna

.dvwen xeqi` dgcp miycw oeifa mewna ile`y

mixike xepz ztixb d"ca cenr gk `yepd.i"yxe i"xd yexit ziigc -

dncwdz`f dyerde ,dnecke zeneb ielin i"r zaya rwxw xyiil xeq` -.'dpea' a`d zclez lr xaer ziad ztvxae ,'yxeg' a`d zclez lr xaer dcya

zeneb ieey` i"xt'dpea' ly dclez `id ziad ztvxa dnc` xeyii .dncwd - xt` xyiil xzen z`f zexnl ,opaxcn xeq` xepz enk ilk jeza dnc` xeyiie`edy meyn miwleg minkgd ;ezeliri z` xtyn dfy meyn xepzd zizgza

...envr lke`d mr `le ilk mr wqerilk oewz...`leiax oia zwelgnd z` mibcdl ze`nbec yly `iad `cqg ax -

oikq' zepey`xd mizyay `vnp i"xd yexit z` lawp m`e ,minkgl dcedi,xizn dcedi iaxy dxezdn mixeqi`a xaecn 'mvxpy cetye dnbtpyze`nbec xtqn e`iad epizeaxyk laewn ixde ,opaxc xeqi`a miwleg ziyilyaemb ik ,i"yx yexit z` mb zegcl yi jkitl .opaxce `ziixe`c eaaxir `l cgia

...gihd zlitp ly opaxc xeqi`a xaecn eixacl yihta...okldipad zleqt iepit `id xepz ziiyra dpexg`d dlertd -

dkn' meyn dxezdn dxeq` utg zxivi ly jildza dpexg` dlert lke ,ekeznax `iady ze`nbecd lk zrke ,df iepitl zqgiizn mixike xepz ztixb .'yihta

...`ziixe`c mixeqi`a zewqer `cqgseq...mewn lknexeqi` zpigan mipa` iepit xizn dcedi iaxy zexnl -

oia dpin `wtpk xepz ztixb `cqg ax `iad ji` ,'yihta dkn' ly `ziixe`c?dvwen meyn mipa`e xt` xqe` dcedi iax `lde ,minkgl dcedi iax

mekiq - (`opaxc xeqi`a `le minkgd itl `ziixe`cn dxeq`y dlerta xaecn .i"xde i"yx exn`y itk(a.ytp lke` zpkda xaecnyk dvwen xeqi` oi`

et

Page 87: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

xn` `piax d"ca cenr gk `yepd.`piax ixaca dxizq aeyii -dncwdly mipeyd mibeql xywa `piaxe `g` ax miwleg `,fpw zaya -

hxt ,dvwen oi`y oerny iaxk miwqety xn` (in oiievn `l) cg` ,dvwendvwene (qe`in meyn ziytp epnn wzpzn mc`y xac) qe`in zngn dvwenlmby xn` ipyde ;dcedi 'xk mixingny (xeqi`l ezk`lny ilk) xeqi` zngnxeqi` zngn dvwena mixingn la` ,y"xk dlewl miwqet qe`in zngn dvwena

...dcedi iaxkdvwen...dywemeyn h"eia xya ea elvy cety lhlhl xqe` l`eny -

`piaxy o`kn ;dpkq deedn cetydy wenipa xizn `piaxe ,qe`in zngn dvwenz` xizn `ed `l` ,qe`in zngn dvwen yiy ipexwr ote`a l`enyl mikqn

...dpkq meyn cetyd`lewl...wxtaeoi`y y"xk xaeq `piaxy rnyn `,fpw zaya la` .dncwd -

cvd `piaxl `g` ax oia zwelgn lkay `ed llkd ik ,qe`in zngn dvwen?qe`in zngn dvwen xizn lwind cvd mye ,`piax i"r bvein lwind

ixyc...l"iezngn dvwen oi`e lehlha xzen cetydy xaeq ziyi` `piax - `g` axk xaeqy l`eny mya dcedi ax z` xiaqdl `a `ed o`k la` ,qe`indcedi ax mb dpkq deedn cetyd m`y ,qe`in zngn dvwen yiy `,fpw zaya

...elhlhl xzeny enikqi l`enyedvwen...dyw la`yeniy ick jezy dxegq ieqikl dpitq ly zelvgn -

dvwen oi` xn`y y"xk olehlh xizn a,hi zaya l`eny ;zeq`npe zeklklzn?qe`in zngn dvwen meyn micetyd z` o`k xqe` l`eny ixde ,qe`in zngn

oerny iaxk...l"iecetyk yniyy ur lwna xaecn .(m"xdnd itl) - yiy dcen y"x elit` dl` mipezpa ;cetyk cer ynyln lqtpe jlklzde

.dvwenseq...mbl`enyl o`k mikqny ,`piax lr 'qez eywid rhwd zligza -

.qe`in zngn dvwen oi`y xaeq `,bpw zayae qe`in zngn dvwen cetydyzngn dvwen oi` xaeq `piaxy ,dlrnl epikxck ef `iyew mb uxzl ozip zrkcer ynyl ie`x zeidl lcge oneyn jlklzny ur ly cetyn ueg qe`in

.cetykmekiqur lwny dcen qe`in zngn dvwen xizny oerny iax elit` -

.lecbd eqe`in zngn xeq` xyad oneyn jlklzde cetyk yniyy

ft

Page 88: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

zegty ediipia `ki` d"ca cenr gk `yepd.ovxzd ixac zxdad -

dxn` `ikln ax...z"`eeikln axy minikqn `tt axe `"xca `ppig ax - zegtyl zrbep mzwelgne ,dpiabe zixela xn` `ikln axe zenebe cety xn`,dlwn xt` `ikln axe zegty xn` eikln axy xaeq `ppig ax :dlwn xt`le:dywe ,zegty `ikln axe dlwn xt` xn` eikln axy jtidl xaeq `tt axe

?ediipia `ki` 'dlwp xt`' mb ixde 'zegty' mivxzn 'ediipia i`n' dl`yldlwn...l"ieixaca ipy mewna driteny 'zegty' xn`e dfl oeekzd ovxzd -

ax ixaca dipy driteny 'dlwn xt`'a oicd `ede ,`ppig ax itl eikln ax...`ppig ax itl `ikln

seq...inp i`axe mi`pz ixaca wx wqr `ikln axy oeekzd `l `tt ax - axe zeklda mbe mi`pz ixaca wqr `ikln axy `l` ,zekld ixaca wx eikln- drax` xn` `ikln ax :oldlk ovxzd ixac z` yxtp dzre .zeklda wx eikln

.zenebe cety - mipy xn` eikln axe ,dlwn xt`e dpiab ,zegty ,zixela

l`eny d"ca cenr hk `yepd.zehiyd zxdad - dncwd - (`.(`ixhnba d"lg) mivia -43l dey dlga zaiigd dqir ly gtp

(adyerd ziad lray exfb l"fg la` ,dwitqn idylk dpizp elit` `ziixe`cn dpzn - 'dpizp ick' didiy ick 1/48 irevwn dte`e 1/24, yixtn ezkixvl dqir

.odkl daeygdyrnl...'it;l`eny qxeb jke gnw cecnl dy`l xzeny `ziixaa qxeb ax -

,drici lk epl oi` ax iable ,xqe` l`enyy mircei dyrnl la` dkldl z`fe...xeq` dyrnly minikqn mb dkldl xzeny minikqny myky gipdl yi la`

ax`...edinoia eppiipra oigan epi` l`enyy xaeq 'zelecb zekld lra' - l`eny ,axk 'xzen' `ziixaa qxeb l`eny iac `pzy zexnle ,dyrnl dkldb"dae .dyrnl `l i`ceae dkldl `l `ziixak miwqet `ly eizeaxn laiw

...jiynnaxc...yie...yieipiipray s` lr l`enyk o`k miwqety mipey`x yi -

ayiin (`xnb mzq) iy` ax o`k ik ,l`eny cbp axk llk jxca miwqet mixeqi`miwqety mipey`x yi z`f znerl ;eilr zlaewn ef dricy cirny l`eny ixac

...axkdti...`lc...xne`emdy meyn dlgd z` lek`l mipdkl xeq` meid .dncwd -

.dlgl edylk yixtdl ice dxez oicl avnd xfeg jkitl ,dtxyl yie mi`nhgt

Page 89: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...h"eia dqird z` cecnl xeq` mixeriya wiicl jxev oi`y xg`n dzredkxad...`l`drc dxei) 'dnexz yixtdl epeve...' jxan dlg yixtnyk -

43 ly gtp) dlga zaiigd dqir xeriy lr wx mikxany xg`ne .(g"ky oniq`le cne`a jixrdl yi ,dlhal `id dfn zegt xeriy lr dkxae (mivia

...dcicnazevnl...gqta oke...gqt ly h"eia zevn dte` m` -

seq...jixve`edyk ilkd m` ,leg inia dlg zcicnl ynynd ilk el yi -h"eia ez`lnl xeq` (mivia 43 gtp) dlg ly cg` xeriyn xzei likn `ln,`lnn zegt la` mivia -43n xzeiy xeriya e`lnn `l` ,ccenk d`xpy meyn`l` ,ccenk d`xpy meyn ep`lni `l mivia 43 ly gtp weica likn `ed m`e

.xeriyd znlyd ick dipyd mrtae `lnn zegt qipki zg` mrtmekiqxzen dkldly minikqn l`enye axy mixaeqd 'qezd ilran yi -

oi` meid .dyrnle dkldl miwlegy mixaeqd yie ,xeq` dyrnl la` cecnlmicen lkde idylk dlg miyixtny xg`n micen e` miwleg m` dpin `wtp

.cecnl xeq`y

`xeztc `ab` d"ca cenr hk `yepd.iepiy i"r zxzen dcwxd efi` -

daixra...xyt`e...iepiy `id ogley lr dcwxd ilk jezl miciwxny xg`n - i`w...n"neepiaxl oia ik ,dpey`x dcwxda `le 'oipey'a wx zwqer `xnbd -

,dxezdn zexeq` dyil mcew zek`ln lky ('dxfb' d"c seq `,b) oepiwn l`pzpmey xizdl oi` ,(o"x) opaxcn wx zexeq` dyil mcew zek`lny miyxtnl oiae

...iepiy jnq lr xeqi`wlgl...m"ayxezek`lnd ik ,dipy dcwxdl dligz dcwxd oia wlgl oi` -

...iepiya zexzen okle opaxcn zexeq` dyil mcewseq...yieiabl iepiya xzene opaxcn dxeq` dcwxdy m"ayxk lwdl xzen -

.dxezdn dpey`x dcwxd mixqe`y mze`k xingdl yi epiabl la` ,icedi epi`

ipepg lv` d"ca cenr hk clep...oiaoi` meid dviad dlhed e` ixtd shwp `ny yyg yiy mewna ik -

.zn`d z` cibiy ieb lr jenql

mekq el xikfi `ly d"c dcna cenr hk `yepd.dqxibd zriaw -

ht

Page 90: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mipya...'it...'gwn mekq' oke 'dcn mekq' qxeb i"yx - `l eze...cere...dywexqe` w"zd m` (` :i"yx yexit lr zeiyew izy -

did ic k"`e ,sqk mekq zxkfd xqe` i`cea `ed miiaw e` aw zecnd zxkfdlkdy oiapy ick 'dcn mekq xikfdl xzen' xnel (w"zd lr wlegy) `"ayxlm` (2 ?'minc gwn mekq el xikfi `ly calae' siqed dnle ,minc zxkfd mixqe`ila 'dcn xikfi `ly calae' xn`iy ie`x dcnl oeekzn w"zdy wcev i"yx

?'mekq' dlndlkd oia 'n...t"de...okl,xen`l 'oipn mekq' w"zd ixaca qxeb l`ppg epiax -

dxyr il oz' xnele mekiq jexrl xeq` la` mixac dxyr e` dyng ywal xzenxikfdl xeq` k"enk ;'mirax`a minkzqn lenz` izgwly miylyd mr cgiy

...'milwy dyya mifeb` il oz' - mekiq zkixr ila elit` minc ixy oipn...la`w"zl d`eeyda lwin `"ayx :mixexa `"ayx ixac zrke -

jexrl xeq` la` ,minc ywal xzen mbe oipn ly mekiq jexrl xzeny xaeqemifeb`d mr cgiy milwy dyya mifeb` il oz' xnel epiid ,minc ly mekiq

...'milwy xyr mipya minkzqn lenz` izgwlyseq...o`kne.l`ppg epiax itl `nw `pzd ixack -

mekiq - (` i"yxdcn zxkfd xqe` w"zde ,'gwn mekq-dcn mekq' qexbl yi :xizn `"ayxe ,sqk ly e` dcn ly mekiq zkixr y"ke ,sqk mekq zxkfdemekiq zkixr y"ke sqk mekq zxkfd xqe`e ,dcn ly mekiq zkixre dcn zxkfd

.sqk lyl`ppg epiaxdcn zxkfd xizn w"ze ,'gwn mekq-oipn mekq' qexbl yi :,sqk ly mekiq zkixr y"ke sqk mekq zxkfd oke ,dcn ly mekiq zkixr xqe`emekq zxkfd oke cala dcn zxkfd y"ke dcn ly mekiq zkixr xizn `"ayxe

.sqk ly mekiq zkixr xqe`e ,sqk

oicv oi` wxt jlr oxcd

v

Page 91: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oii ick `iand - iriax wxt oii ick `iand d"ca cenr hk

`yepd.epziibeq mr zay zkqna `ibeq zn`zd -h"eia...dnize :dpynd zwqet my - oaz ly zetew ynge rax` elit` oiptn

yxcn zia lehia iptne migxe`d iptn d`eaz lye 'm` la` zaya lke` lhlhl xzen)(devn jxevl `l` exizdl oi` dax dgxiha jexk dfzenk lhlhl xzen m` :dywe ,

?aeh mei zgny xear xzen dfy y"k zaya devn xacl dlecbxeq` ikdle...l"ielhlhndy zeixad exn`i `ly ick iepiy ekixvd l"fg -

mewnn iepita zwqery zaya dpynd jkitl ,leg meia xknne gwn jxevl oikn`id dirade ,xgnl n"en zpkd ly myexl zyyeg dpi` ihxt zia jeza mewnlzeyxa lhlhl xzeny h"eia o`k la` ;devn zxhnl zxzipy dgxih ly ef wx

...iepiy eaiig l"fg oir zi`xn ly yyg miiwe miaxddnvr ipta...n"nei"r xzei `hazn iepiyy oexwira zhwep dpynd -

zkqnae ,xaben qnere zekild zegt xy`n zekildd ieaixe `ynd zzgtd?`yna hrnl xy`n zekildd xtqna hrnl aheny miraew zay

legc...l"ie:dpey`xd `iyewd z` epayiiy jxca zayiizn ef dxizq mb - ,dgxih `ed icigid lewiyd xy`k ziad jeza mivtg zxarda miwqer zayaherine iepiy myl iepiy `le dgxihd herin `ed xwirdy l"fg eraw okledlecb dira yi la` dgxih ly dira mpn` yi epziibeqa la` ,sicr dkildzlwd `edy iepiy l"fg eyxc df cbpe ,xknne gwnl zepkda edecygiy - xzei

...zekild xzei yiyk elit` `yndseq...minrtehrnl mc` aiig d`iypd ote`a iepiy xkip `l m` dyrnle -

.lecb epi`y `yna s` dkildamekiqrevia `l` 'dgxih' lhal ick iepiy zaiign `l zaya `ibeqd -

dxegq oikn `edy cyg repnl iepiy ekixvd h"eiae ,xzeia dlwd jxca dlertd.leg meil xknne gwnl

`lbxa excc d"c` cenr l `yepd.iepiyd zxcbd -

d"tk...'itiepiy `l` edylk iepiya ewtzqd `l l"fgy `id qxhpewd zhiy - ...`ynd lr lwiny

leg...`l`...dywe`l` lwd l` dywd on iepiyd zedn epi` xwird `l` - ...xkip iepiy didiy

`v

Page 92: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`ed...inp oke`ly ick okle ,'`xb`a excc' d"ca envr i"yx yxtn oke - ote`dn dyw xzei epi`y iepiy zaiign dklddy l"i i"yx ixaca dxizq didz

.dyw xzei epi`y xnel dvx 'lwdl iede' i"yx xn`y dfe ,laewndx `avga `ilnc d"c` cenr l da

`yepd.dywnd lr `iyew aeyii - iepy...z"`edkilda zeaxdl exizd l"fgy epraw '`iand' d"c 'qeza -

dnl dlibxy dnn ohw xzei ilk z`yepy o`k k"` ,d`iypd zxev iepiya?'`kelda `ytn' dprha z`f milley

seq...xnel yiewx reciy iepiy `le lkl xkipy iepiyl epeekzd l"fg -epi` df iepiy ,ohw ilk zrke lecb ilk z`yl dlibxy zexnl jkitl ,lhlhnl

.ohw ilk ze`yepd zea`ey yi leg inia mb ik xkip

`in eda yinhnc oipnf d"c` cenr l `yepd.`ziixe`cn zxzeny dhigq -

dhigq...z"`e...oiid zeiag lr xceq qextl owizy `ax lv` lirl - dhigql...l"ie...ahxzi xceqdy zexyt` oi` ze`ivna -

seq...l"irezlert oky ,dxez xeqi` lr xeari `l ephgqie ahxzi m` elit` - z` dwpn dhigqd xy`k - 'yc'e 'oeail' dk`ln zea` ipyl zqgiizn dhigqlfep la` ,ceai`l jled e` xnyp lfepd m` oia ,oeail zk`ln lr dxiar ef bix`d;yc a`d lr `l` oeail lr dxiar ezhigq oi` mizkn `l` dwpn epi`y oii enkdligzkl xzen df itl .opaxcn xeq` ceai`l jled la` xnypy lfepa xn`p dfe.`ziixe`c xeqi` lr xeari `l hegqie lykii m` elit` ik oii ck lr xceq qextl

oicwxn oi`e oigthn oi` d"c` cenr l `yepd.i"yx yexit ziigc -

la`...d"t...zelia` jezn migthnl zqgiizn a,el dpyndy yxit i"yx - seq...`ledgith zxqe` xak a,gk ohw crena dpynd ik ,wiiecn df oi` -

`xnbd eli`e ,dl` minia xrv ze`xdl xeq`y wenipa h"eia oky lke n"degao`kn ;ilkd z` owzi `ny yyga dpyna xeqi`d z` zwnpn a,el sca o`k

.dgny oebk zxg` daiqn `l` zelia` jezn dgitha zxacn dpi` dpyndy

oigthn oi` opz d"c` cenr l xfbnl...edineoi` mpewiza `iwa one` wxe miakxen dpibp ilky epinia -

.cewixe dgith xeqi` xeaivd lr xefbl dwcvdav

Page 93: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

`id `ziixe`c k"dei ztqez `dc d"c` cenr l `yepd.ztqezd zxcbd -

oicifn...rnyneid k"dei ztqez lr ecitwd `ly dl` elit`y xexa - dcaerd okle .zxk ypera okzqdl dvex mc` oi` ik ,driwy mcew miwiqtndgiken ie`xk k"dei ztqez lr mixney mpi`y exn`e ecitwd z`f lka l"fgy

...xcben xeriy `l` driwyd mcew `edy lk onf dpi` ztqezdyseq...'itae.driwyd mcew miieqn onf lek`l wiqtdl yi okle -

mekiq.edylk onfn xzei k"deira legd lr ycewdn siqedl dyr zevn -

`ixq `paza mzd d"c` cenr l `yepd.dvwenay mivrl `ixq `paz oia lcadd -

dzr...l"iez` mc` dvwn ,diipae dwqd enk zexhn izy ynyl lekiy utg - mbe dwqdl cnery utga d"de ,diipa ly aeygd ceriid lya mdn ezrc

.dwqdl wx cnere lwlewn o`k oazd la` ;dnda lk`nl

oexg`d h"ei i`ven cr d"ca cenr l `yepd.l"ega bdepd bdpn zwcvd -

legd...cripy h"ei mibdepy l"ega oiae wtq oi`y l`xyi ux`a oia - ...wtqn

iriay wtq...z"`ely iriay ux`a `ed l"ega zxvr ipinyy okzii ik - ?dkeqa miaiig oiicre zekeq

dkeq ivra...mbeik ,l"ega dxez zgnyl zxvr ipiny oia zeynyd oiaa - zayl jxhvi lek`l el oncfi m`e zekeq ly iriay zn`a `ed r"ny ile`ile`) dkeqd lr oiicr ezrc dzid y"diaay df jezne ,y"dia elit` dkeqa

...('`nip' d"c `,c) iriyz mei lk dvwen dkeqd zx`yp (devnl ynyl jxhvzebn...ebdp la`zaya dkeq iepd z` zgwl `l l"ega mbdpn lr dyw la` -

mpi`y) zexitd zgiwla oi` (1 :jytp dnn ik ,iyy meia lg dxez zgny xy`kdf jezn dvwen iepd dxez zgnya (2 ,dkeqd zxizq meyn (heyiw `l``l la` ,dzevnl dvwen dkeqd dzid dxez zgnyl r"ny oiay y"diayjnq lr dxez zgny xg` lgy zaya mb iepd z` xeq`l 'jezn' ipy mixne`

?'(zay) ixiyra mb xeq` dxez zgny i`ven ly y"dia xeq` iepdy jezny'h"eia...l"iedvial ipevig oeinca dxewny dxneg `l` epi` df bdpn -

dviad (1 :oky ,'daxc dpkd' meyn dxezdn dxeq`y h"ei xg`l zaya dclepybv

Page 94: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

(2 ,mc` yeniyl ie`x `l iepd mbe (dlhed mxh) dlik`l die`x dzid `l h"eiadviady xg`ne .zaya ie`x didp iepd mbe zaya dlik`l die`x ziyrp dviadmeia zxnbp zaya dlhedy dviae ,zayl oikn h"ei oi`y iptn dxezdn zxq`p

...ighiy `ed oeincdy t"r` iepd z` xeq`l exingd ,mcewipiny...dfnezaya epeiav z` lawny xac xeq`l l"ega bdpnl m`zdae -

(h mei) dxez zgnya bexz`d z` xeq`l yi ,zay xg`l h"ei e` h"ei xg`lwtq `ed (1 :zeaiq izyn l"ega ipinyd meia xeq` bexz`d ik ,zay xg` lgyexq` 'g mei `ed `ny mipind zrax` lr mikxan `ly b"r`e ,ipiny wtq iriayd"c 'qez) y"dia dvwen dzeida dxq`py dkeqd lr xeqi`l biiqk ezlik` l"fgdide ,di`xd t"r l`xyi ux`a miycwn eid oiicr `xnbd onfa (2 ;(`,c `nipmeie xqg lel`y e` ,'f mei zn`a `ed l"ega ipinyd meie `ln lel` m`y recimeia bexz`d lr l"fg exingd dreci zn`dy zeide .r"ny `ed l"ega ipinydzeide .bexz`d lr jxal eaiiegi f`e `ln did lel`y dlbie edil` `eai `ny 'g

.r"nya bexz`d z` mixqe`e mdenk mibdep ep` mpnfa avnd did jkyseq...k"`m` ,l"ega r"nya bexz`d zlik` xeq`l zexen`d zeaiqd xe`le -

xeqi`l dnec df didi dxez zgnya zxgnl ezlik` xizpe zaya legi r"ny.oey`x meia bexz`d z` xeq`l ebdp okle ,dvia ly clep

mekiqi`ven cr dkeq iepd z` zgwl `l ebdp y"ra lgy l"ega dxez zgny - cr bexz`d z` lek`l `l ebdp zaya lgy l"ega zxvr ipiny k"enk ,zayef mikenqd h"eie zay :cg` xewn elld zexnegd izyle ,dxez zgny i`venxacd d`xii oey`xd meia `idy daiq lkn xeq`y dn ipyd meia xizp m` ,dfl

.dxezdn dxeq`d 'daxc dpkd'k

`iypn ax xn` d"ca cenr l (`"yxdnd t"r) `yepd.i"yx yexit ziigc - dncwdmdn lcea ipi`' (` :epziibeqa miixyt` mi`p §z ipy yiy oiad i"yx -

xy`k (1 :`id `ibeqd zpwqne ,'mivrd z` gw` xgnl letiz m`' (a ;'y"dia lkm`' i`pzl ezpeek dzid '`nlra dkeql o`z` `tiq' xn` daxc dixa `iypn axlcaen `edy meyn liren `l 'y"dia lk lcea ipi`' i`pzd ik ,'xgnl letiz:liren epi` i`pz devn ly dkeqa (2 ;dxizq xeqi` lya dkeqdn egxk lram`'e ,dxizq xeqi` lya egxk lra lcaen `edy meyn qtez `l 'lcea ipi`'cr zrwtp dpi`y dkeqd lr dyecw dlg y"diaa ik liren epi` 'xgnl letizmda oi` ik dkeq iepl qgia liren 'lcea ipi`' i`pzd (3 .bgd ini zray mez`iypn ax ixac i"yx itl .y"diaa dyecw mdilr dlg `l `linne dxizq xeqi`

cv

Page 95: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.dpwqna milawznmb liren 'lcea ipi`' i`pzde dpwqna dgcp `iypn ax mzrcl :'qez zhiy'lcea ipi`' i`pzd liren `ibeqd zpwqna jkitl ,dxizq xeqi` yiy mewna`ibeqd seqa l"i mzhiy itle .dkeq iepae devn ly dkeqae `nlra dkeqa`axe iia` `l 'drayl i`vwz` ediilr dyecw dlgc dkeq ivr la`' dwqitdyly dkeqa liren epi` 'xgn letiz m`' i`pzdy xiaqny zyy ax `l` dexn`zelg rpeny 'lcea ipi`' i`pzl cebipa ,dyecw dilr dlg y"diay ixg` devnxaq `iypn ax ik ,`ax ly epa did `l `iypn ax 'qez itly l"ie .dyecwdyie ;liren i`pzy dpwqna xne` `ax eli`e devn ly dkeqa liren epi` i`pzy

.'l`eny xn` `iypn ax xn`' o`k miqxebd`pz...inp ivnly dkeqa liren epi` i`pzy uxiz l`eny mya `iypn ax -

zxacn dilry mzq dkeqa la` (a"a dcedi 'x ly `ziixaa `aeny itk) devn'xgnl letiz m`' i`pzdy dcen dcedi iax elit` ,sqei xa i"x ly `ziixadi`pzy mdixacly xnele ef daeyz zegcl dlki `xnbdy mixne` 'qez .lirenepi` i`pze dkeqa dxizq xeqi` yi y"dia ik ,devn ly dkeqa liren epi`oi` y"dia dxzql xeq`y xg`n `nlra dkeqa mb ,xeqi` zngn dvwena liren

...`nlra dkeqa zwqer `ziixady xnel oi` zrke .i`pzd z` lawldpwqna...`l``iypn ax ly ezhiy ikd e`la ik ,z`fn drpnp `xnbd la` -

'lcea ipi`' i`pzdy `axe iia` ly mzrc day dpwqna zigcp l`eny myaxa g"x ly `ziixade ,zlawzn `nlra dkeqa y"ke devn ly dkeqa liren

...'lcea ipi`' i`pzl zpeekzn 'e`pz itl lkd dilr dpzd m`e' zxne`d sqeizn`d hwp `l`qiqa lr l`enye `iypn ax z` zegcl dlki `xnbd -

ep`y xg`n la` ,xeqi` zngn dvwena liren epi` i`pzy gikedle 'mdixacl'lr mzegcle oizndl `xnbd dticrd xeqi` mewna elit` liren i`pzy mixaeq

.xeqi` zngn dvwena elit` liren 'lcea ipi`' i`pzdy ,zn`d rwxmekiq - i"yxi`pzdy s` lre ,l`enye `iypn ax ly mzrc zlawzn dpwqna :

;liren 'letiz m`' i`pzd xeqi` zngn dvwena liren epi` 'lcea ipi`''qez:dkeqa elit` liren 'lcea ipi`' i`pzy `axe iia` ly mzrc zlawzn dpwqna

.dfk i`pza zwqer sqei xa g"x ly `ziixade ,devn ly

dkeq ivr la` d"ca cenr l `yepd.dkeq ivrl xywa dvwen xeqi` ly ciwtzd -

`ziixe`cn...dyweygy wezip zybxdn d`vezk mivtg lr lgy xeqi`d - i`vwz`...dkeq ivr la`' `xnbd zxne` ji`e ,opaxcn exewn mditlk mc`

dv

Page 96: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

?dxezdn dray lk dxeq` dkeqy a"aa i"xe r"x ly zeyxcd xe`l 'drayldvwen...uxizezegtl zg` lkly zeptc izy `ed dxezdn dkeq xeriy -

zrc lr `ed x`yd lke ,cg` gth za ziyily otece agexa migth draydvwen x`yde aiiegnd xeriyl wx zqgiizn 'e`cn dray zyecw ;dpead

.opaxcnbg dn...i"xelr dlery wlgd elit` dkeqd ghy lk lr dlg dray zyecw -

ivrl qgiizn dvwen xeqi` ;zcner dkeqdy onfa wxe dxezdn aiegnd xeriyd...dzlitp xg` dkeqd

seq...ok m`exg`l zwqer i"a `iig 'x ly `ziixady uxzl dlki `xnbd - cera ,liren 'letizyk' i`pzd okle dxezdn dzyecw dbtyk dkeqd zlitpla` dxizqd z` ayiin did dfy zexnle .zniiw dkeqa miwqer a"a i"xe r"xydkeqd lr dyecw zelg xg` liren epi` 'letizyk' i`pzd ik ,dkldd ef oi`xeqi`d avnn jynp xeqi`dy dvwen ly dgk ik ,dbt dyecwd m` elit`

.y"diamekiq - z"x ;`ziixe`cn aiegnd ghyd lr wx dlg dray zyecw :i"xd:

.zniiwy cer lk dkeqd ghy lk lr dlg dray zyecw

edl `ira` d"c` cenr `l `yepd.i"yx zhiyl cebipa `ibeqa ivewn xyd zhiy -

xnz`...la`mipian eli`k myex zxvei '`xnegl e` `lewl iqei iax' dwqitd - `l dcedi iax mb dyrnl la` ,xexa epi` iqei iax wxe dcedi iax zhiy z`

...dwqitd z` wegnl yie oaeni"yxt...`l`xingn dcedi iax (1 :onwlk dxiwga iccv z` yxtn i"yx -

mzqly meyn zgzet xikfd `ly `l` ,zgzete xirl jenq - mi`p §z ipy yxecemegz jeza elit`e zgzeta el oiqpkpy lk' xn`y iqei iaxe ,zgzet yi stxw'jenq' yxec dcedi iax (2 ;zgzet e` jenq - cg` i`pza wtzqne liwn 'zayiax ixace ,cixen `le dlrn `l cala zgzete ,zgzet oi` stxw mzqle `wec

...zgzet `wec `l` llk mxeb dpi` 'jenq' dpekzd 'ek el oiqpkpy lk' iqeizgzet `la...`zydc...dywdedrivn `xnbdy dler i"yx yexitn -

yxtn '` cva ,xen`l '` cva xy`n dxiwgd ly 'a cva xzei xingn iqei iaxyyxtn `ed 'a cvae ,zgzet mr wegx e` zgzet `ll jenq xizn iqei iaxy i"yxyi m` elit`y i"yx lr dywn ivewn xyde .`wec zgzet yxec iqei iaxye"w yiyk dxnegl iqei iaxa epzpad z` zepyl dnl dcedi iaxa xewgl mewniaxy eprvdyk dligza :`ede ,dxiwgd ly '` cva epady itk eze` xi`ydl

ev

Page 97: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

,zgzeta e` jenqa wtzqne liwn iqei iaxy zgzete jenq yxece xingn dcedizrc lr dlr dnl ,cala jenqa wtzqne liwn dcedi iaxy mirivny zrkeiax z` xi`ydl yi okle ?zgzete jenq yxece xingn iqei iaxy yxtl i"yxqexbl oi`y epxn`y dn wfgn mb dfe .dcedi iax iabl wx xewgle mcewnk iqeiiabl wx oiirne iqei iax zhiya geha xwegd ik '`xnegl e` `lewl iqei iax'

...dcedi iax`nw `pyill...uxizexyt` i`y xiaqne i"yx yexit wicvn ivewn xyde -

...dlewl dxiwgd ly 'a cva iqei iax z` yxtlwegx oia...li`edczernyne xne` dcedi iaxy migipny dna ielz lkd ik -

(1 :xaeq dcedi iaxy migipn 'a cva :xen`l ,iqei iax ly ezaebza 'lk' dlnd`ed raewy dn (2 ;zegzet ila yie zegzet mr yie zetitxwl xywa b ©dep oi``ed jenq e` zgzeta icy xaeqe lwin iqei iax m` zrke .jenq ly mxebd wx`wec jixvn dcedi iax' :xnelk 'ebe zgzet el yi m`' ezaebz z` gqpn did.'megzd seqa elit` mixzen zegzet oda yiy zetitxwdy xne` ip` la` jenqdcedi 'x ly dlewd lr wlegy rnyn 'ebe oiqpkpy lk' xn` iqei 'xy xg`n la`yiy lk - 'oiqpkpy lk' epiid zgzet `wec `ed xwirdy xne`e jenqa xiznycva dxnegl iqei iax yxtl i"yx ul`p okle .xeq` zgzet `le xzen zgzet

...'aoiqpkpy lk...`pyill la`xingn dcedi iaxy migipny '` cva la` -

epiid ,dlewl 'oiqpkpy lk' iqei iax zaebz yxtl ozip zgzete jenq yxece...zgzet mr wegx e` zgzet `ll jenq

ixii`...`zile...i`ncoeyln ik ,'oiqpkpy lk' xnel ul`p iqei iax ixdy - `pyila `lde ,zgzet `ll yie zgzet mr zetitxw yiy mirney 'oiqpkp m`'xaqeiy itk zgzet ea yi stxw mzqy minikqn lkdy xnel miaiig `nw

...c"qazgzeta...`pyill la`ixac rwx lr ik 'oiqpkpy lk' iqei iax xn` okle -

dnkqd `id 'oiqpkpy lk' ly zernynd zgzet el yi stxw mzqy dcedi iax...zgzet el yi stxw mzqyzgzet el...ivnz m`ymzqly xaeq dcedi iaxy gxkdd dn :l`yz m`e -

izxz xaeq iqei iaxy `nw `pyila rivdl mivex m` xnel yi ?zgzet yi stxwyie zgzet mr stxw yi xaeq dcedi iaxe ,zgzet mr wegx e` jenq - `lewlitk `l' :xnelk 'oiqpkp m`' xne` iqei iax did ,jenq yxec `ede zgzet `llip` zgzet el oi` m` `l` ,jenq `ed icigid mxebdy dcedi iax xne` dz`ymxeb zgzetd deedn zgzeta 'oiqpkp m`' la` ,jenq `ed mxebdy mikqn

fv

Page 98: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

`ede ,`lewl izxz xaeq iqei iaxy mirivn ep`y xg`ne .'wegx elit` xiznyel yi stxw lky xaeq dcedi iaxy xnel ul`p ,'oiqpkpy lk' oeyla ynzyn

...zgzeti"yx...rnyn `leiax ixacny ,ceqi gipd ivewn xyd (`"yxdnd zqxib) -

,zgzete jenq jixvn dcedi iaxy cenll yi `nw `pyilay 'oiqpkpy lk' iqeixne` 'xn`w `lewl izxz' d"ca mle` .'oiqpkp m`' xne` iqei iax did ok `l myi"yxn rnyn ,`wec jenq yxec dcedi iaxy micnel iqei iax ixacny i"yx'a cv enk jenq yxec dcedi iax `l` ,dxiwgd iccvn cg` s`k dpi` dpwqndy

...'` cv enk zgzet mr wegx e` zgzet ila s` jenq xaeq iqei iaxe`lewl...n"y...`ny `z`pyill m`zda eyexit z` miiqn ivewn xyd -

wegxa e` cala jenqa wtzqn iqei iaxe zgzete jenq yxec dcedi iax :`nw,'zay megz jeza elit`e' iqei iax ixac meiqn `id di`xd xwire .zgzet mr

.zgzet `ll s` xzen jenq la` wegx stxwa zgzet yxec `edy cnlndseq...iqei iaxcne.dlrnl xaqedy itk -

mekiq - (`rwx lr 'm`' dlnd znerl 'lk' dlna dielz iqei iaxa epzpad .dcedi iaxa migipn ep`y dgpdd

(a "yxxizn dcedi iax `l` ,dxiwgd iccvn cg` s`k dpi` `xnbd zpwqn :icv enk dpwqnd :ivewn xyd .zgzet mr wegx mb xizn iqei iaxe cala 'jenq'zgzet `ll s` jenq iqei iaxe zgzete jenq yxec dcedi iaxy ,dxiwgd ly '`

.zgzet mr wegx e`

zgtpe d"ca cenr `l `yepd.`nw `pzd zhiy zxdad -

'eke i`vwz`c...i"yxtoic dlign dpi` opaxcn dxeq` y"diay dlert - ...`ziixe`cn dxeq`d dlrt dyery itk meid lk jynl utgd lr dvwen

zern...`xidp `leilra lhlhl opaxcn xeq` (1 :i"yx ixac cbp zegked - xeq` y"dia migext` eilr ecnry lqy zwqet zaya `xnbde ,zaya miigly lblb aaeql xeq` (2 ;lqd on ecxiy xg` elit` zayd lk jyna elhlhl...opaxcn lehliha xeq` sqk ixde ,y"dia eilr gpen did sqk m` zaya dlbr

lke lkn...xne`emiiwzdl mikiynny xeqi` ivtg md zernde migext`d -cin wlzqny lah k"`yn ,opaxcn ezeid s` lr zayd lk xeqi`d jynp okle

...dyxtdd mrmlerd on...z"`ednda lek`l xqe` dcedi iax :dyn x"xd lr dywe -

wlzqd xeqi`d ixde ,y"dia dhigy xeqi`a dcnry meyn zaya dhgypygv

Page 99: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oeekzd dyn x"xd :uxzl yi ?zayd lk dlk`l xeq` z`f lkae dhigyd zradhigy la` miig ilra e` zern lehlih oebk ,opaxcn mxewny mixeqi`l wx

...dxezdn zaya dxeq`dvwen...l"pkl...n"nemb ik ,`iyewd z` uxzl dyn x"xd ixaca oi` la` -

y"x `ed w"zdy d`xp okle ,(mipald) mlera xeqi`d x`yp zgtpy ziaa o`k...dvwena lwiny

oerny iaxk...z"`eiaxk h"ei zeipyn mzq iaxy xn`p zkqnd zligza - ?y"x dpyn mzqy xnel mi`a o`k eli`e ,dvwena xingny dcedi

dligzkl...xnel yiedvwen md zexitd m`d :zeira izya dpc epzpyn - n"xe ,zegtl xeq` la` dvwen mpi`y xaeq w"zd :dligzkl zegtl xzen m`ezzigt xqe`e y"x enk zexitd z` xizny `pz yiy rci iax .zegtl mb xiznef drick `yixd z` mzq okle ,y"x mya yxetna ef dhiy rny `l la` ,ziadzegtl xzeny n"xl mikqn ziyi` y"xy okzii ik ,'y"x ixac' meyxl ilanleki `l df meyix xcrid 'y"x ixac' meyxl leki did `l iaxy zeide .dligzkl

...y"x itl dpyn mzq aygidlseq...la`iaxe dvwen zl`ya wx dpcy 'mivr oirwan oi`' dpyna k"`yn -

.i"xk dpyn mzqy giken df meyix xcrid okle ,'i"x ixac' meyxl leki didmekiq - (`on dvwend z` wliqe owizyk xzen opaxc xeqi` zngn dvwen

.lah enk mlerd(a.h"eia dvwen iabl y"xk xaeq epzpyna w"zd (biaxe `pzd my z` hinydl zcgein daiq dzid `lyk dkldl `id dpyn mzq

.ehinyd

xpd z` oizget oi` d"c` cenr al `yepd.i"yx yexit ziigc - dncwd;mine dnc` zyil i"r mleb ziiyr (1 :qxg ilk zxivia mialy dyy -

zeptc z` aviil ick xg` geyw xneg e` ywa llgd ielin (3 ;mlebd zwiwg (2ez`ved (5 ;zeptcd dpwfgzzy cr xvw onfl oyakl ilkd zqpkd (4 ;ilkd

.eztixv xnb cr oyakl ezxfgd (6 ;ellgay xnegd weliqe oyakdnilk...yxit.dncwda 2 dlert -

d`neh...w"re...dnize`le mqxetn df xeqi` (` :eyexit lr miiyw ipy - ilkk epic oyaka ilkd sxev `l cer lk (a ;dpynd zpeekzn z`fly okzii

...d`neh lawn epi`y dnc`ezk`ln...okl`id ef dlert m` xexa `ly oeikne .dncwda 5 xtqn dlert -

hv

Page 100: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mqxtl dvl`p dpynd dnl oaen ,xepzl ilkd z` mixifgny oeikn dk`ln xnb.xeqi`d z`seq...itlelky zxaeqe epzpynl zcbepy dric yi ik :`ibeqd zpaen zrke -

oiprl `le d`neh oiprl `l ,'ilk'k aygp epi` `ed ziteq ilkd sxev `l cer.h"eia dk`ln xeqi`

zeipxg oiqtl` d"c` cenr al `yepd.i"yx yexit ziigc -

jez...'itmigehy milk (2 ;zegehy zexrwa xaecn (1 :i"yx ixac zivnz - ilk (3 ;dqekn epi`y leaiw zia mr milk `l` ,znd ld`a d`neh milawn mpi`

...af enk `nh i"r (dffd) zqida `l` rbna `nhp `l gehyzqid...dnize :`,dkw oilega dpynd - rbn llkl `ay z` (rbna `nhpy xac)`yn llkl `a ea rbep epi`y t"r` eilr utgd z` `iyny `nh i"r mb `nhp)

(zexiyi `yn llkl `a `l rbn llkl `a `lrbna `nhp epi` gehy ilky zeide ....`yn oick zqid oice ,`yna `nhp epi` `ed

jez...jklld`a mi`nhp mpi` dnl :dywe ,leaiw zia mr milka xaecn - ?znd

gztil...edine...`l`,dqkndn milke` miixtkde miqekn elld milkd -`edyk wx znd ld`a `nhp qxg ilk ik znd ld`a mi`nhp mpi` md jkitlwitqn zqida ik gezt epi`y t"r` zqida `nhp `ed jci`n .ze`ivna gezt

.gztidl cner ilkdyezy`...opixn`ckux`d mr odk icia ciwtdl `xnbd zcbpzn oihiba -

ile` rbna dnexzd z` `nhiy yyg oi`y zexnl ik ,dqekn qxg ilka dnexz..dqekn ilk hqida mi`nhn (af e`) dcpy o`kn ;ilkd z` fifz dcpd ezy`

seq...xn`wez`nhn dqekn qxg ilk dfifny dy`y dcp zkqna xn`p oke - t"r` ,rxtnl zery -24l cre dzcipa dpigan `idy onfdn eay lke`d z`

.znd ld`a `nhp epi` dqeknd lke`dymekiqt"r`e ;dqkna miqekne leaiw zia mr qxg ilk md 'zeipxg oiqtl`' -

.mfifn afyk mi`nhp md ieqikd lya znd ld`a mi`nhp mpi`y

ixy `nhwe d"ca cenr al `yepd.i"yx yexit ziigc -

aiig...dnize :`,gi zaya `ziixa -mind z` ozep cg`e xt`d z` ozep cg`(labl ila) labiy cr xn` dcedi x"a iqei iax ,iax ixac aiig oexg`do`kn ;

w

Page 101: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

ji` k"`e ,aiig labndy micen la` labl ila min zpizpl xywa miwlegy?h"eia labl xzeny i"yx yxtn

eeilr...l"i`ed yecigde ,yai xt`a xepzd iwcq ielinl `id dpeekd o`k - ...mina xt`d z` labiy eyyg `l l"fgy

seq...cereokle ,f` dyrp leaibde h"ei axra xt`l min siqedyk xaecn - la` xt`a miwcqd z` wexyl xzeny oeekzd `ed 'ixy `nhwe' xn` `piaxyk

.i"yx yexitk `ly ,labl `lmekiq.dit` xepz oewizl elit` h"eia xt` labl xeq` -

xeq` dlrnl dhnln d"ca cenr al `yepd.irx` ld` ipic -

oglyd z`...z"`e?mlerd bdp ¦n lr `iyew - ux`l...l"ie.zeptc oi` eply zepgleyle ux`d cr zeptc `la ld` oi` -

oixifgn...dnizedxifgdl mixizn yi zaya xepzdn dcxedy dxicw - ?dipal dnec xepzd lr dzxfgd ixde ,liyazd xxwzd mxhyk

dlgzn...l"iezevignd xepzae zevignd z` mb dyeryk wx exfb l"fg -...mei ceran zeniiw

yixtck...g"xt okezevignd ziiyr ila xeqi` oi`y mikqn l`ppg epiax - ly zyx lr mb mivia cinrdl xeq` i"yx itl .i"yxk `ly '`zria' yxit okledxwna xeqi`d z` yxtn l`ppg epiax la` ,zevign el oi`y s` (`lkq`) lfxaxy`k odiab lr ziyily dviae zevign zeynynd mivia izy - yleyn lyoiay llga ynzydl jxevd `ed df xeqi`a i`pz ik ,llgd jeza zxrea y`d

...bbl zgzn zevignd zevign...mbe...zevign yi `ixetly yxtl yi oke -

xak...j`meyn ca ieqika dgezt ziag zeqkl zxqe` zaya `xnbd - ?zay axrn zniiw ziagd `lde ;ld` mieedn ieqikd mr cgi ziagd zevigny

ld`k...l"iebbd ghyyk wx zeniiw zevign iab lr bb zgpd exizd l"fg - ...ziag iab lry enk agx bb `l la` ,dxicw e` dvia oebk ,lecb epi`

xzen...i"yxtz` mb miwdl xzen 'eke dxcw `zria ,`zxecn'a okl - dlert zeyrl xizn y"xe ,ld`l oeekzn epi` bbd z` gipny in ik zevignd

...dxeq` dnvrlky dlert didz ieel z`vezy t"r`dyer...`l`...wgecemexbz (cinz `l la`) minrtly dlert xizn y"x -

:`nbecl ,xeq`d dyrnl oeekzn epi`y i`pza ,dxeq` dk`ln ly ieel z`vezl`w

Page 102: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

e` ,`ly okziie rwxwa uixg dyriiy okziiy dyw rwxw iab lr dhn xxebdminrtle repnd z` lirti minrtl ekezl xie` znixfy xxwn ly zlc zgiztdyer `ed 'oipa jxc' mewn lkn ld` zeyrl oeekzn epi`y zexnl o`k la` .`l

.'oipa jxc'l dnecy xac exq` l"fge (bbe zevign znwd)mekiq - (`zcnrd e` zevign oi`yk Jmi`ad mi`pza irx` ld` miwdl xzen

xy`k mei ceran zeniiwy zevign iab lr bbd zgpd e` zevignl zncew bbd.xepz iab lr dxicw e` dvia oebk ,ohw bbd ghy

(ao`k ik ,oerny iax zrcl xzeny 'oeekzn epi`y xac'l df oipra xyw oi`.dyry dn zeyrl oeekzn `ed

ixy `zyai `zklde d"c` cenr bl `yepd.`xnbd wqtl d`eeyda meid zlaewnd dkldd -

q"yd...wgeceiaxk bdpp epgp`e dcedi iaxk weqtz `xnbdy xiaq df oi` - ...jkitl ,oerny

seq...l"iexizne dvwena lwin y"xy zxnle ,oerny iaxk zwqet `xnbd - .dwqdl mb miie`xd mivra wx df ,dxhn lkl mivra yeniyd z`

`xpeyl `irn icye d"c` cenr bl `yepd.aeh meia miirnd eid avn dfi`a -

lek`l...i"yxitmilk`n el yi ok m` `l` dlik`l miie`x miirn i"yx itl - xear mlhlhl xeq` ok enk .aeh meia mlhlhl xqe` i"x jkitl ,xzei minr §h

.mc` zlik`l miie`x miirnd eid leg did ceryk zeynyd oia ik ,miig ilralek`l...z"`eyiy jkn d`vezk dvwen dyrp `l dlik`l ie`xd lke` -

meyn lyean `l xya zaya lhlhl xzen :di`xde ,mirh xzei lke` milral?mirh xzei lke` el yiy zexnl elk`l ozipy

xeq` did...l"ie,mc` zlik`n elqtpe h"eia elwlwzdy miirna xaecn `l` - ...mlehlih xeq`l jixv did ezhiyl i"x okle

seq...ipynexgn elwlwzi miirndy rcei mc` y"diay zvxzn `xnbde -.mialkl mcriin `ed okle h"eia

mekiq - i"yx ;aeh meia mc` zlik`l miie`xy miirna xaecn ::'qezxaecn .aeh meia elwlwzdy miirna

xne` xfril` iax d"c` cenr bl `yepd.i"yx yexit ziigc -

aw

Page 103: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

bbl...dnize:xvgd on elit` mqiw zlihp xizn `"xy i"yx ixac lr dyw - a,`t zaya .`qkd ziaa gepiwl zewlg mipa`a miynzyn eid `xnbd onfazelrdl el xzen m` ,ebb lr `qk zia el yiy inl xywa `liy xa dax l`eyyeniyl hxt dvwen od mipa`y dkldd `ed dirad yxey ?zaya mipa` mylozelrdl aiig didy okzii ezial aexw dk `qkd ziay xg`ne ,dfd miieqndminrtly) 'zeixad ceak lecb'y oexwird it lr xizd `cqg ax ?zay mcew bbl.dvwen ixeqi` migcipe iwp didi eteby mc`d ceakl df ixde ,(mixeqi` dgec'eipiy ea uevgl eiptlyn mqiw mc` lhep' ,epziibeqa `"xn eilr dywn `xnbdliabn `"x ,eipiy oia mi`xp lke` ixexity mc`d ceak df oi`y t"r` ,xen`l.mipa`d zlihp mewn mb liabdl yi k"`e ,mqiw lehil i`yx epnny mewnd z`

?cala 'ziaa eipt'l xzidd z` liabn `"xy dpiad zaya `xnbdy o`kn mzd...l"ieeiptln `wec mqiw zlihp xizn `"xy oiady i"yxk `ly `l` -

...l`yz m`e .ziaa`ed oken...ab lr s`ewilcne xvgd on aabne' milna o`k miiqn `"x ixde -

?`wec eiptln `le '`ed oken xvgay dn lkyseq...la`...epiid:'y` zwqd'a eixac oial 'mqiw'a `"x ixac oia wlgl yi -

`ed mewn dfi`a rcei mc`y xg`ne ,dcerq ilkn wlg md miipiy iewipl minqiwdvwen md xvga minqiwd okl ,y`xn minqiwd z` oikdl eilr lek`l cnerokle ,wqidd mewn e` y` wiqdl jxhvi m` cinz reci epi` mc` la` .df oiprlxvgd on elit` minqiw seq`l el exizde ,y`xn minqiw oikiy l"fg ecitwd `l

.y` wiqdl hilgiykmekiq - i"yx ;xvgd on mb y`le miipiyl minqiw zlihp xizn `"x :'qez`"x :

.`wec eiptln miipiy inqiw xizn

eiptln aabn mixne` minkge d"c` cenr bl `yepd.i"yx yexit ziigc -

dcedi iaxe...dywewx mivr lhlhl xzeny i"xk ixaeq minkg i"yx itl - i`pza dxhn lkl mivr lehlh xizny oerny iaxk miwqet :dywe ,dwqd zhnl

?y"xk miweqt ep` ji` i"xk mixaeq minkgd aex m`e ,dwqdl mb miie`x mdylseq...okdaiqn mqiw zlihp mixqe` o`k `l` ,oerny iaxk mixaeq minkgd -

lr xaer `vnpe miipiyd oia xecgl gep didiy ick mqiwd xeayi `ny - zxg`uevgl enhw m`' :'a cenr `ziixaa `aen oke ;ilk ziiyr xeqi`

.'zeay meyn (xeq`)...`"kg...eipiyamekiq - i"yxenk dwqdl hxt aeh meia mivr lhlhl mixqe` dpyna minkgd :

bw

Page 104: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

;dcedi iax'qezdyri `ny minqiw zlihp mixqe` `l` y"xk mixizn minkgd :.milk mda

xeq` la` xeht d"ca cenr bl `yepd.i"yx yexit ziigc -

oiywa...dywexeht' aezk zg`ay zeziixa izyn `pdk ax dywid eli` - la` ,zpaen dzid dcedi ax ly eze`ltzd 'z`hg aiig' dipyae 'xeq` la`

?dlek `ziixadn hhiv `pdk axy oaen zg` `ziixaa aezk lkdy eiykr`zel`...w"redcedi iax ixde ,gixdl elit` oiyw mehwl xeq`y aiyd i"x - ?z`f dyr envr

t"de l"`...z"x`eik `l`' qexbl mewna '`iran z`hg aiig' dwqitd ixg` - :`ibeqd yexit dfe '`ipz ik (dil xn`) l"`' l`ppg epiax qxeb ,'`ipz

`zel`...dcedi axc (1 - 'eke `pdk ax diaizi` (2 ;xeq` la` xeht `zyd l"``irana z`hg aiig il `iyw `w`pdk ax hhivy `ziixady aiyn dcedi ax)

;(mehwl dligzkl xzen `l` z`hg aiig epi` mhewdy cala ef `l ik ,zyaeyn (3l"` (`l` mewna) oiywa `idd `ipz ikdid oey`x hanay aiyn `pdk ax)

axy xnele `ziixad zqxib mr dcedi ax ly oicd wqt z` mi`zdl xyt`,ilk oewiz meyn mda oi`e dnda lke` mdy mikx minqiwl oeekzn dcediik ,jk uxzl `"` la` .dnda lke` mpi`y miyw minqiwl zpeekzn `ziixadeitk ,miyw minqiw elit` gixdl mehwl dligzkl xizn dcedi ax dyrnl

.(`c` ax ipa oiaxe `axn eprnyyxzen...n"nemiyw mehwl dligzkl xzeny elya dcedi ax cner dpwqnae -

.eipiy uevgl elit` dligzkl mehwl xzen mikxae ,eipiy uevgl `l la` gixdlmekiq - (` .dticr l`ppg iax zqxib (axnel jxev oi` `ibeqd zpwqnn

.`"x itl dcinrn dcedi ax `l` zyaeyn hhiv `pdk axy `ziixady

dcedi ax ia opied ik d"ca cenr bl `yepd.dlcad xcqa minyal mrhd -

mehwi...ixiinelr xeariy yyg `la gixdl dligzkl miyw mehwl xzen - ...eipiy z` uevgl mehwie opaxc xeqi`

opaxk...meyn...z"`elr milican `l dnl zay i`vena lgy aeh mei - `ly dcedi axk miwqet ixd eipiy ea uevgl mehwiy yygn m`e ?minya

...miyyegminya...oi` mbezwqtn mepidb ly y`d h"eie zayay meyn `l mbe -

cw

Page 105: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

mdilr mikxan `l okle ,y`d gix bitdl mi`a minyade leg meia dligzne...h"ei lk i`ivena mdilr mikxan epiid k"`y y"vena lg h"eiyk

y"na...`kil i`e...mbeh"eia mb oky dxizi dnypd weliq meyn `l mbe - ?h"ei i`vena minya lr mikxan `le dxizi dnyp icedil yi

seq...z"`e...l"ie,dxizi dnypd weliq lr mgpl mi`a zay i`vena minya - `ly mrhde .dxizi dnyp ea oi` ik h"ei i`vena minya lr mikxan `le

.bgd ilk`na mingpzn h"eiay `ed zay i`vena h"eia minya lr mikxan

milbxde y`xd oiblen d"c` cenr cl itl...la`hrnl yie ,mly eblnl xy`n icb ly xer hiytdl xzei lw -

.dgxiha

opeva oze` oibitn oi`e d"c` cenr cl mdilr..dnizednle ,'oda zelvl mitrxd z` oipaln oi`e' aezk dpyna -

?'zet`l liayn' xepzd z` mqgl o`k xzenseq...l"ieepi` lfep zervn`a meqig la` ,cinz mqgn y`a mitrx oeal -

.cinz liren

getna oigtep oi` d"c` cenr cl `yepd.epbdpn zwcvd -

llk...yxitoia `l la` one` ly zxtety oial getn oia dpigan `ziixad -...aeh meia mixeq` migetnd lky o`kn ;ihxt mc` lyl one` ly getn

seq...edin,ocr eznyp uxt x"den .ziad lra ly getna ynzydl mibdep - .mipne` ly milka wx zfkxzn `ibeqd ik xeqi` epziibeqn wiicl oi`y orh

cl lhep ip` o`kn xne`e d"c` cenr `yepd.inlyexid ziiyew aeyii -

`ed izeny...dywnik ikedl yi i`ny zia cinlzn did `"xy xg`n - dvwen xac zpkdy y"a iwqet `,i jca oky etlgedshtlged dpyna zehiyd

?dxin`a ic `oke lehlih enka zipteb dlertn ici lrr x ziyrpith...l"iedxeng dvwen zbxcy miig ilraa xaecn my ik onewna zehiyd -

...dxin`a mb zxzipy zexit ly dvwena epi`y dlert i"r `l` zxzip dpi`y meyxiy...la`gxkdl yi y"a zhiyl `yixd z` ayiil ozipy zexnl -

dvwen mixizn d"an mdy minkgd ik ,o`k `tiqd xe`l dpynd lk z` silgdldw

Page 106: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

...dxin`a mb mixizn lld zia `,i scae dlert i"r wxseq...yieminkgdy xnel ozip ik ,dqxibd z` zepyl gxkd oi` o`k mb -

dlrd mb `ed zexbexbd itlk mc` ygy iytpd wezipl sqepy meyn mixingndlert dyr `ly mipeia k"`yn ,yeaiid jildz mez cr bbd l` eicia mze`

.eyeniyn mwigxdl mekiqdvwena miliwne miig ilra ly dvwena mixingn i`ny zia -

dvwena miliwne micia dzvwedy dvwena mixingn lld ziae ,micia dzvwedy.dpyna zehiyd z` jetdl oi`e ,miig ilra ly

ezia ipae eipa d"ca cenr cl seq...'itoeekzd ogehiy zryay dlbzn mip`z lek`l xgea a`dy drya -

mr rxtnl ozk`ln dxnbp lek`l xgay oze` jkitl .wlg xi`ydle wlg lek`ldl` la` .ezia ipa `le `ed `l - dyxtd `ll olk`l xeq`e xvgl ozqipkezia ipal xzene yeaiil eghyp eci lr dlik`l exgap `le zegehy oiicry

.irx` olk`l

`l reay ipy x`ya `d d"ca cenr cl (`"yxdnd t"r) `yepd.`pin` dedd zxdad -

ziad...zayceilr dxary lke` reayd zepy x`yay wiicpy dvex `pzd - creiny lke` dxezdny t"r` ,dcya elit` xyrnl opaxcn rawp zayd

.zial dqipka wx xyrnl rawp zinvr dkixvlseq...enkeli`k zay eilr dxary lke` lr lg xyrn aeigy epwiz lfge -

.xryd jxc zial qpked

zay `ix` i`n ikd i` d"ca cenr cl `yepd.`xnbl miyexit ipy -

inp...ikd i`?zay axra dpynd zwqer dnle - dpkd oic...z"ke(1 :cnll zayae ziriaya zwqer dpyndy uxzz m`e -

cvik mi`pz zwelgn (2 ;xyrnl raew exeaic mipyd x`yay cnlp weic i"rdf la` .meyxiy cr d"ale cala dxin` i"r y"a itl - dvwen xac mipikn

...epi`lhep ip`...k"`ceyecig z` ripvn did `l `ed `pzd oeekzd z`fl m`y -

rinyn did `l` ,'dpkd' oipra zwelgnd z` hilan jci`ne ,weic i"r erinyne,bdep xyrnyk reayd zepy x`ya dpynd geqipa yxetna yecigd z`

ew

Page 107: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...y"ae d"a ly mzwelgn z` rinyn did zcxtp dpynaeseq...rnyndvwend zpkd oipra zwelgndy ,o`k yxit i"yxy itk e` -

`xhef xn oeekzd z`fl m`y :dyw i"yx la` .`,i sca dpyna iax rinydzexit ly dpyndn mi`zpd zwelgn cnll ul`p iaxy aiydl dlki `xnbdmiwtzqn d"ay miayeg epiid 'zelfeb' ly dpyna wtzqn did m`y ,dvwendiivw`c dvwena mixingn d"a ik ,oekp epi`y - dvwen ibeq lka dxin`a- dvwen ly beq lka dpkd ly dyrn miyxec y"ay miayeg epiid oke .micia

.ig lra dpi`y dvwena dxin`a miwtzqn y"a ik ,oekp epi` mby

mzd ip`y d"c` cenr dl raew exzen mlerlc.'raew xfeg exzen elit` mlerlc' :'qeza qexbl yi -

xfril` iax d"c` cenr dl `yepd.'epnhy zewepiz' dpyndn `iyew aeyii - dncwd:yiwl yixl opgei iax oia zwelgn z`aen a,a zxyrn inlyexia -

zlaeh zayd xne` opgei iax :zayd odilr dycwe zayd jxevl `ly ohwly zexitlgd dyxtd `ll mlk`l xeq` zay zlik`l ecgei `le zay xear ehwlp `ly s`)

(irx` mlk`l xzen zayd zligz cr la` ,zaynoi` xne` yiwl oa oerny iax ) zlaeh zayd.(zay mcew elit` cin rawed f`e zayl lke`d z` cgii m` `l`

elk`i...z"`e?xyriy cr zayd xg`l elit` -seq...inp i`...xnel yieiax lr dywii `ly ick e` ,dncwda yiwl yixk -

xyrn oiprl zraew zayy ,ezhiyl mb `iyewd z` ayiil yi zeipyndn opgei.ezk`ln dxnbpyk wx zay jxevl lke`d z` cgii `lyk elit`

zay cg` d"c` cenr dl ezk`ln...xn`z m`ejxev oi`e xyrnl erawp zexitd ezk`ln dxnbp -

?'eke dnexz ,zay zriawaseq...l"iezay la` ,zraew `l ziad ipt zii`x `la dk`ln zxinb dxezdn -

.opaxcn zeraew 'eke dnexze

lldcn iwet`l zay d"c` cenr dl `ed...oicae'`xnb mzq' `l` oiax ixac jynd epi` 'eke iwet`l' rhwd -

dpiad ei"x z` dxiaqny `xnbdy mixne` 'qez .ei"x mya eixac lr dxirny...y"an didy `"xk dpi` dklddy oaen ik `"x z` hrnl oeekzd `l `edy

fw

Page 108: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

seq...n"necenra `xnbd zxne` dnl `"xk dpi` dklddy heyt m` :dywe - zraew zay m` dl`yd iabl l"i ?`"xcn iwet`l d`a ei"x xn`y 'dnexz'y 'a`a ei"xy xg`ne .`"xe lld - oky mixaeqy mi`pz ipy lr reci - xyrnlz` mb hrnn `edy oiaiy cneld lr zkneqe lld z` mixikfn ,ef dric hrnldnexzy xaeqy in `ziixaa e` dpyna epivn `l 'dnexz' oipra mle` .`"xiwet`l `a opgei iaxy xnel `l` dxixa oi` jkitl ,`"xl hxt xyrnl zraew

.`"xn

oii ick `iand wxt jlr oxcd

gw

Page 109: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oiliyn - iying wxt

exypy in d"ca cenr dl`yepd.'inp i`' ztqeza `xnbd zpeek -

diixy...`le...o`k,mina diidy e` dlitp - mipte` ipya 'exyp' yxtl ozip - ...dlitpk dyxtn epziibeq

seq...edine`l oekpl d`x `ibeqd lra miyexit ipyl zpzip 'exyp'y meyne - edfi`' dpyndn di`x cer `iade 'mina eilk exypy in' dpynd lr jnzqdl

.'dxivwd zrya xyepd hwl

`laihca d"ca cenr dl `yepd.ipalc `xie`l lah oia d`eeydd zxaqd -

owezn...z"`exeq`y zexnl ik ,mipal lyn dlw lah ly dvwend zbxc - lehil xzen didi h"eie zaya yixtie opaxc xeqi`d lr xeari m` lah lhlhlitl .h"eie zay lila y"dia xg` mxizdl jxc oi`y mipal k"`yn ,zexitd z`dlw dvwen jxevl `wec xnel mewn yi aey ik ,xac uxiz `l dxe`kl `ler df

?mipalk dxeng dvewn xear `le milk lhlhl dpynd dxizd lah enk`l...wxtaeax `,bn zaya :dvwen ly 'lw' beqk xcben lahy di`x cer -

cinrdl oebk ,dvwenl eze` jetdz xy` dvwen epi`y utga dlret xqe` `cqg`ziixad mr mikqn `cqg ax z`f zexnle .eilr qtzl lkei ig lray ote`a ilkzexitd z` livdl ick lah ly dxeay ziag zgz xzid ilk miyl dxizny

...dvwen my 'lw' beqk xcben lahy meyn oca`n lahd...l"iemre ,h"eie zaya xzid icil `eal leki lahy rci `ler mb -

zaya dyxtd xeqi` lr xar `l cer lk ik ,ipalc `xie`l lah deeyd z`f.mipald xy`n zegt `l lehliha xeq` lahd

`ni` `l` d"ca cenr el (`"yxdnd it lr)`yepd.i"yx yexit xe`l epziibeq lr `iyew - dncwdyi 'qez oiadl icke `xnbd zqxiba zerh dltpy azek `"yxdnd -

:oldlk `ibeqd zrke ,'zeni `le...y"xc `xaqze' rhwd z` '` cenra hinydl`tiq `ni`... `zniwe` i`na... xn`w ikd... mixeac zxek b"r zlvgn oiqxet y"z

xzen oeekzn oi`y xac xn`c y"xl o`z` 'cevl oeekzi `ly calae' xiaq df oi`)(`l` y"xk `tiqde i"xk `yixdy `id i"x dlek mlerl.'eke

xzen oerny iaxle...d"ti"xk `ziixad lk z` cinrd ovxzd i"yx itl - hw

Page 110: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

xizn i"x lr wlegy y"xy rnyn ;zepelgd z` dqk `lyk zwqer `tiqd xy`k...zepelgd z` dqkyk elit`

zepelgd...mbeik ,zepelgd ieqik elit` xizn û"xy '` cenra rnyn mbe - ieqik mbe zlvgn zqixt ly dxev lka y"xk `tiqd z` cinrdl ayg dywnd

...cevl oeekzd `lyk zepelegzecevp...dnizeaeygl xyt` ji` :ovxzde dywnd lr dyw i"yx yexitl -

wiqt' yiyk oeekzn epi`y xac xqe` y"x `ld ,zepelgd ieqik xizd y"xy?'` cenra zerha epzxnba driteny ef `id 'qezd ziiyew ,xnelk ?'diyix

zxeekd on..yxiteyxtn `"xaii`n dyn x"xd i"yxl cebipa `l` -o`k `l` ,dxwn lka zepelg ieqik xizn y"xy eayg `l ovxzde dywndyi"r zepelgd ieqik mr elit` mzqp did `ly zxeeka ohw awp didyk xaecnmiqpkpe mi`vei ekxcy xega `l` ohw awpa ic `ly xaeq i"x :zlvgnd`ly t"r` ekxc z`vl mileki mixeacdy awpa icy xaeq û"xe ,libxk mixeacd

.libxk ea miynzynmekiq.e`vi `l la` ekxc z`vl elki mixeacdy awepn zxeeka xaecn -

dpeye jtey d"ca cenr el `yepd.dywnd lr i`yew -

ixit...dnlmi`xen`dy `id dgpdde ,`ziixaa `aen 'dpeye jtey' oicd - cenra dywnd lr dyw o` m`e ;zeipynd z` exikdy itk zeziixad z` exikdayg dywnd xy`k 'zaya slcd zgz ilk oipzepe' dpyndn `ler z` swzy '`dxizn `ziixad xy`k jk ayg ji` :mindefn minyb ina zwqer dpyndyxeq`e 'dvwen xacl qiqa' xcben did ilkd mindefn eid m` ixd ,mlehlihmb ea oi`yk zayd meia oa` ea dnyedy lqa zwqet `xnbdy itk ,lehliha

?zexitseq...l"ieelit` e`ivedl xzene 'qe`n'k aygp ziaay minyb in `ln ilk -

mindefn mina zwqer dpyndy ayg dywnd ;diizyl miie`x mpi` mind m`.ziad on elhlhl xzeny rci `ed la` ,`ler lr dywide

xnc` ixarc il iziz d"ca cenr el `yepd.dax ly wqtd zxdad -

dlgzkl...b"r`avn xevil ick mewnl qpkiiy iia`l dax xn` ji` k"`e - ?'irx ly sxb' xcben didiy

`igx...l"qcqtd repnl ick dligzkl irx ly sxb ziiyr exizd l"fg - iw

Page 111: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

...oennseq..inp i`sxbl micwn yi`d xy`d :mipte` ipya okzii irx ly sxb -

oebk micwn yi`yk irx ly sxb zeyrl exq` l"fg :yi`l micwn sxbd xy`keexizd `vnp xak jelkildyk la` ,eqeka sxb dyer `ede lke`l ieb oinfdl

.ewlql xzen didiy avn xevile qpkidl l"fgciar `w devn `de d"ca cenr el

`yepd.dpyndn ixyt` weic - `tiqc ipdc...d"t,oiyeciw ,hetiy dnl zrcl dvx dywndy yxtn i"yx -

?`tiqa zeneyxd zeevnd llkn mi`vene 'zeyx'k mibeeqn meaiie dvilgoniiwl ozipy ote`a elld zeevnd meiwl oeekzd `pzdy zvxznr `xnbde

...epnn dlrnl oi`y ote`a zeevnd meiwa zwqer `tiqde ,xzei dlern dxevaxeq`...df itleyi dipy dbxca elld zeevnd ziiyr zxqe` `zrivnd m`e -

lka ozeyrl xeq`y xazqn la` ,dlernd ote`a oniiwl xzeny wiiclzeyx ,zeay' :mibeqd lk z` siwdl dpynd z` opbiq `pzd `l` ,odizexev

...zepad i` repnl 'devnexeq`..rnyn...okedy` dil zi`c' m`zda 'oiycwn `l' zyxtn `xnbde -

...h"eia ycwl el xzen mipae dy` el oi` m`y wiicl oi` o`k mbe ;'mipaeoipc...`le...dywezxqe` oixcdpqae ,'oic' jildza aly `id oiixar zyprd -

oic zia ipeic lr xeqi`a `le weqt jnq lr zaya gvex zbixd `xnbddyly ly c"iaa zepenn ipic oecl zxqe` epzpyny o`kn wiqdl yie .epzpynadlrna `edy meyn dxifbd llka epi` dylye mixyr ly c"ia la` mipiic`ide zeytp ipica dpc dpi`y dlecb oixcdpq jkitl .dyly ly c"ian ddeab

...lirl eprawy dnl cebipa h"eie zaya oecl dl xzen ,ddeab ikd dlrnaopaxcn...yiela` ,epxn`y itk opaxcn mixeq` oic iza lka mipeicd -

...`ziixe`cn wenipa oiixar zbixd xeqi` wnpl eticrd oixcdpqaciar `w...z"xela` ,xeq` dpyna aezky dn wxy xaeqe wleg mz epiax -

xeqi` zwnpn oixcdpqa `ibeqd ezrcle ;xzen zeevnd ly xzei dlern meiw...dylye mixyr ly oic ziaa oecl xzen opaxcn ik weqta zaya gvex zbixd

qxhpewd...cere...dywemilern oiyeciw eixack m`y ,z"x zhiy ziigc - zeidl dkixv dzid dycg dy` ycwl onl`zdy odkl xzeny daiqd mixzenmixeqi`y inlyexid `iany daiqd `le dl`k oiyeciw exq` `l l"fgy meyn

?ycwnd ziaa milg mpi` h"eie zayl qgia opaxcxfbnl...`iyw `layiizn oixcdpqa `ibeqdn i"yx lr epiywdy dne -

zia ipeic lr exfby xeqi`d llka epi` zaya zen oic xfb revia :xg` ote`a`iw

Page 112: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

rval x`yp zayae lenz` dzyrp miccvd zriny ik ,aezkl e`eai `ny oicxeqi`d z` wnpl oixcdpqa `xnbd dvl`p jkitl ;daizkl yyg oi`e yperd z`

...weqtahwp...cereaiydl leki z"x ik inlyexid jnq lr z"x zhiy z` zegcl oi` -

oiyeciw exq` `l l"fge dipy dy` ycwnyk dlern devn miiwn lecb odky...cala zg` daeyza hwp inlyexid `l` ,milern

zaya oipw...xcdexg`y oicd :inlyexid jyndn z"x lr dyw la` - riavn ,dcearn gieexzy mitqkae `vnz ezy`y zecia`a lrad i`kf dtegddleza zteg :dlera ztegn dpey dleza zteg .oipw dyrn `id dtegy jk lrmiyery itk dtegl zgz e` ezia oebk lrad zeyxl dzqipk (zg` dricl) `iddyrn jxe`y onf wxtl cegii) 'd`ial ie`xd cegii' `id dtegd dleraae ,meidodk oipra xn`py dnn wiqn my inlyexia `pen iax .(my dlrap `ly s` d`iaxeqi`d xe`l zay mcew dnr cgiizdl aiig iyy meia dpnl` `yepdy ,lecbdteg jxerl xzen zeidl jixv did z"x itl la` .zaya miyp zqipk lr opaxc

?dlern dxeva ziyrp devndy xg`n zayamipae...`edde...mipae dy` xak el yiy mc`a xacn `pen iaxy aiyi z"x -

seq...i`dne.'dnvr z` 'dpew' dy`d hba oky - mekiq :milern oiyeciw oipra dpynd zcnra zwelgn - i"y“dpynd -

;zxqe`z"x.dxizn dpyny -

edpinxe d"c` cenr fl oiliynn...dnizh"ei oia oi`' ,epzpyn ly `tiqd zhhevn a,f dlibna -

miywn `l my `xnba dnl :dywe ,`yixd `l la` 'cala ytp lke` `l` zayl?'...oiliyn edpinxe' o`k miywny `iyewd z` dpynd lr

xeq`...w"reyiy cera dligza 'oiliyn'n eywid dnl :epziibeq lr dywe - dpynd ik ,lld zia zhiy z` zn`ez dpi` epzpyny - xzei dxeng `iyewd`ved mb h"eia mixizn d"a xy`k ytp lke` zek`lnn ueg h"eie zay deeyn

?ytp lke` jxevl dpi`y`ziixe`c...`kde...l"iemy `xnbdy xnel yi dpey`xd `iyewd iabl -

zwqer dpyndy aiydl ozipy y`xn drciy meyn 'oiliyn'n zeywdln drpnpwx epid aeh meil zay oia lcadd odiable ,dxezdn zexeq`d zek`lna wxmiax milcad yi mdiably opaxc mixeqi`a zwqer 'oiliyn' la` ,ytp lke`aepziibeq lra :dipyd `iyewd lr mb aiydl ozip ef jxcae .aeh meil zay oiazwqer epzpyny aiydl ozipy y`xn rci ik lld zian dligza dywid `l

aiw

Page 113: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

miwqer lld ziae ,aeh meil zay oia lcad oi` mdiably ,opaxc mixeqi`aepziibeq zxne` dnl ok m` :dywz m`e .dxezdn dxeq`d zaya d`vedaminikqn lld zia mb epixacl `ld ,i`ny zia `ed epzpyn lra ik dzpwqna

?aeh meie zaya mixingn opaxcnyseq...n"nezepyl `xnbd dvl`p epzpynl 'oiliyn' oia dxizqd z` ayiil -

d`veda miliwny d"a zhiyl dxn`p 'oiliyn'y reawle dligza eaygy dnzhiyl dxn`p epzpyne ,oenn cqtd mewna lehliha mb `linne ,jxevl `ly`ly h"eia lhlhl xeq` `linne ,`ziixe`cn jxevl `ly d`ved mixqe`y y"a

.oenn cqtd mewna elit` p"e` jxevl

dxeq` ziag s` xn` l`enye d"ca cenr fl `yepd.l`eny ixaca dxizq aeyii -dncwd :`,ar oihiba dpyn - izn m` meidn...jihib df ,ezenl jenq legi hbd)

(znehb df ixd...zelg zrya ik 'dxixa yi' dpyndn zwiicn a,dk my `xnbde ,.hbd lg mcew dwcy rxtnl xxaed ezen mre ,zeni izn yxbnd rci `l hbd

hbd lk...dnizely hb gqpl owiz l`enyy `aen a,dr oihiba .dncwd - ,'(mcew dwc) hb `di izn m`e ,hb `di `l izn `l m`' :(rxn aiky) yep` dlegoi`' xaeq l`enyy zraew epziibeq :dywe ,'dxixa yi' l`enyly o`kn

?'dxixaseq...l"iei`pz oial epevxk eniiwl dpznd iciay i`pz oia oigadl yi -

okle miny icia yxbnd zzin :dpz ©nd zhilya oi`y mxeba ielz eneiwymitzeyd elki y"diaa o`k la` ,'dxixa' mrhn rxtnl lg hbdy xaeq l`eny

.'dxixa oi`' l`eny xaeq df dxwnae ,evx eli` dwelgd ihxt lr hilgdlmekiq.mixg` zrca ielz i`pzd meiwyk dxixa yi xaeq l`eny -

eyyg `l dvwen xeqi`l d"ca cenr fl `yepd.i"yx yexit ziigc -

d"tk...icdq op`oernyl qgia dvwen oae`xl jiiyd lke`y gipn i"yx - ...oernyl elik`dl oae`xl exizd l"fg `l`

oihegy oia...dyweutgy ze`ivn dvwen ipica oi` ik ,zirhen ef dgpd - :a,ci dpyndn dvwen dpi` ef dnday di`xde ,xg`l xzene cg`l dvwen `edgelyl mixizn d"a eid `l milrad epi`y in iabl dvwen dndad dzid eli`y`l z`fk dvwen lik`dl eliwd l"fgy i"yxk xn`p m` elit` ik ,h"eia dnda

...dndad z` gelyl mixizn eidbiw

Page 114: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

seq...yxtnexyae oney zngn 'clep' meyn cg` lk lr lg xeqi`d `l` - dndad lky zexnly ,dlik`d onfl cr zeynyd oian dndaa mitqeezny

.dlek z` lek`l l"fg exizd etqeezdy miwlgdn zwpeimekiq`le ,y"dia f`n eclepy oneyde xyad cvn `a lkl dvwen xeqi` -

.exiag wlgl qgia cg` lkl yiy wezip zybxd zngn `a xeqi`dy i"yxk

y"n da opiede d"c` cenr gl `yepd.eppiipra wtqd zxdad -

megzl uegn...d"txird axrnae gxfna (1 :ex`zn i"yxy itk dxwnd - xzei `ed xird on yxcn zia lk ly wgxnd xy`k ,yxcn iza ipy ecnrleki did dpnny dcewpa xirl uegn did mkgd zeynyd oia (2 ;dn` miitl`nhilgd mxh mkgd zeynyd oia (3 ,xgaiy yxcn zia dfi`l zaya ribdlly igxfnd cva aexir gipdl mc` i`yx df avna .xgn ribi yxcn zia dfi`l,mkgd ribd yxcn zia dfi`l rnyiyk zayae ,i`pza iaxrnd cva mbe xird

...'dxixa' oicn zeynyd oia rxtnl aexird legi oeeik eze`lmiizpia...dyweokzii `l ik ,miize`ivn mpi` mx`zn i"yxy itk mipezpd -

on miwgexnd yxcn iza ipyl ribdl mkgd lkei dpnny xirl uegn zg` dcewp..axrnl dfe gxfnl df dn` miitl`n xzei xird

enewnn...l"p oklxaecn :oiaexira yxit envr i"yxy itk yxtl yi - ile`y `ed xexia oerhy wtqde ,cg` yxcn zial wx ribdl leki mkgdy

...enewna x`yi e` `eai m` hilgd mxh y"diaaixir...xn`wc `dc :a,el oiaexira dpyna dfk wtq epivne - on mkg `a m`

o`kl `le o`kl `l...gxfnl iaexir gxfnd (enewna x`yp `l`) ixir ipak ipak ipixd)(oeeik meyl aexir oi`e ixir...

axrnle gxfnl xn`wc `de`eal `l e` `eal halzd mkgd m` :dywe - `a m` `l`...' ly zernynd ik ,dpyna mipeeikd z` xikfn did `l dcedi iax

?mipeeika `ed wtqdy `id 'axrnl eaexir axrnl gxfnl eaexir gxfnl mkgenewnn...`wec e`lwx `ly xnel dvx `l` ,mipeeikl oeekzd `l dcedi iax -

xexa oeeikdyk elit` `l` ,'dxixa oi`' mipeeikd oipra halzn mkgdy mewna...'dxixa oi`' k"b `eal llka m` `id zehalzdde

seq...ceredf ribi yxcn zia dfi`l `ed wtqdy i"yxk yxtn uxt epiaxe - oetv `l` ynn xird gxfn epi` 'gxfn' (1 :md mipezpde axrna e` gxfnayon yxcn zia lk ly wgxnd (2 ;xird axrn oetvl oeekzn 'axrn'e ,xird gxfnon dpetv dn` 2000 did mkgd y"dia (3 ;aexir aiignd dn` -4000k `ed xird

ciw

Page 115: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

yxcnd zial eribi oinil dpti m`y ,yxcn zia lkl ribdl leki dide xird;xird gxfn oetva yxcnd zial ribi l`nyl dpti m`e xird axrn oetv oeeikamc` i`yx df avna .xgn ribi yxcn zia dfi`l mkgd hilgd mxh y"dia (4,dpzne axrn oetv oeeikl ipy aexire gxfn oetv oeeikl cg` aexir gipdloicn y"dian rxtnl aexird legi mkgd ribd daiyi dfi`l rnyiyk zayae

.dxixa mekiq -uxt epiaxe i"yxzia dfi`l hilgd xak mkgd y"dia m` `ed wtqd :

;`eai yxcn'qezd jxeryexcl xgn `eaiy hilgd mkgd y"dia m` `ed wtqd :.enewna x`yiy e`

`a xake opgei iax xn`e d"c` cenr gl `yepd.daeyiie `xnbd zgked lr `iyew -dncwd- (` (1 :mipte` ipya iehial d`a 'dxixa' envr zrca dlezmc` xy`k

ezhlgd ,xen`l cizra hilgiy dnl m`zda rixkne hilgdl ji` zrk halzn (2 ;eiykr ezhlgd `id cizramixg` zrca dlezdielz eiykr ezhlgd xy`k

.zrk didiy dvex `ed jk cizra xxaziy itke ,ecia epi`y dna(aoky 'mixg` zrca dlez'a 'dxixa yi' xnel xzei xiaq mipte`d ipy jezn

onf xg`y xnel xyt` ji`e halzn `ed zrky dlbn 'envr zrca dlez'ddlez' la` !dric el oi` zrk ixd cizra didzy itk dzid ezrc zrky xxazileki did `l la` ,onf xg` xxazdy itk dhep ezrc zrky okzii 'mixg` zrca

.ziteq hilgdldxixa...z"`elley dcedi iaxy xeaq ei`y xnel opgei iax z` gixkd dn -

aiign la` envr zrca dielzd 'dxixa' lley `edy okzii ,oihelgl 'dxixa'?mixg` zrca dielzd 'dxixa'

mixg`...l"iedpi` `id la` ,mixg` zrcl envr zrc oia dpgad yi ok` - ...mixg` zrca dleza 'dxixa' xn`py ick dic zizernyn

mkg `a...`de`lc o`kle o`kl y"n' l`ey dywndy dcaerd :l`yz m`e - iaxy oipn la` ,'mixg` zrc'l 'envr zrc' oia oigan epi` `edy dcirn ,'ekela` dywnd zhiy itl ei` ixac z` uxiz ei"xy okzii `ld oigan epi` opgeiovxzde dywnd :uxzl yie ?'mixg` zrca dlez'a 'dxixa yi' xaeq ziyi` ei"x

...mipte`d lka 'dxixa oi`' cnll `ay envr opgei iax mdwgvi iaxc...ikejxc ef ik ,uxzne dywn `xen` eze`y jkn `ltzz l`e -

...`,`k `rivn `aaa `aeny itk q"ya zlaewndcedi iaxl...z"`e`pz itn hhevy dcedi iax z` xiaqdl o`k `a ei"x -

ehw

Page 116: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

dna mi`pz zwelgn yi :dywe ,'dxixa oi`' xaeq dcedi iaxy xne`d ei` myazexnl ei"xy gxkdd one ,(c"qa jynda x`eaiy itk) dcedi iax xaeq weica

:dgkedde ,'dxixa yi' xaeq dcedi iaxy ziyi` xaeq ei` z` o`k xiaqnymixg`...dil xaqczrca dlez' oia oigan epi` ei"x :`ed dgkeda '` aly -

...lirl gkedy itk 'dxixa' zl`ya 'mixg` zrc' oial 'envroiaxrn...opixn` ikdczrc' oia oigan `ly iny oiaexira rnyn oke -

...'dxixa yi' wqet dcedi iaxy xaeq 'mixg` zrc'l 'envrei` ipzcn...xn`we...xn`wcxaeq dcedi iaxy zazek oiaexira dpynd -

.'dxixa yi'e mdipyl dwif el yie eizeax mdipy oebk ,mixac ipy lr mc` dpzniaxy xne` ei` `ziixaa ik dcedi iax iabl dreh dpyndy my zxne` `xnbd

...'dxixa oi`' wqet dcediizxz...ipyne...jixtedticr dpyn ik drh ei`y xzei xiaqy my miywne -

:ei` ixac z` zxy`nd zxg` `ziixa yiy miaiyne ,`ziixanoii gweld (lah)mizekd oian (yixtn `l izek mzq) xne` (yixtdl xeq`yk zaya) ip`y oibel ipy'

'...dnexz od ixd yixtdl cizr cr lreta yixtn epi` la` n"exz zyxtd lr xidvn)(zezyl xzen miizpiae ,zay i`ven xi`n iax ixac yxteiy oiide dxixa yi xaeqd)

(n"exz rxtnl didy xxaei zay i`vena oixqe` oerny iaxe iqei iaxe dcedi iax(dxixa oi` epiid zay i`ven ly xexia lr jenql)zg` dpyn zegcl yi df itl .

oi` ezrcly zexne`d zeziixa izy ipta dxixa yi xaeq dcedi iaxy zxne`diaxy dpynd enk xaeq opgei iaxy mzii`x z` zepal mikiynn 'qez .dxixa

.dxixa yi wqet dcedimeyn...i"xd dywdeizy yiy i"xd dywid 'c"q `l' d"c my 'qezae -

z` zegcl yi k"` ,'dxixa yi' dcedi iax xaeq oday zg` `ziixae zeipyn...dpynd (2 ;a,el oiaexira dpynd (1 :ode ,zeziixad izy

dxixa i"xl...opzc...`id `ziixade (3 .a,fl lirl 'xn` l`enye' d"c 'qez - xwtd `di...opze :`,hq `nw `aaa -xne` dcedi iax xyrln xeht ipry xg`n)

lhepy ipr xehtl ziad lra dvxi m` ,[d`te dgky hwl] miipr zepznk el ribny dn(-2a wx eze` dkfn oicdyk hwl ly mileay 3 lhp] el ribny dnn xzei zixgy

(xweaa) xwtd `di meid miipr ehwliy lk' xne`e cner a"draiprd hwli xy`ke)xweaa rcei `l a"dray t"r` ,eiykrn xyrnn xehty xwtd dfy xxaei meid jyna

..('dxixa yi' xnelk ,mdl ribny dnn xzei ehwli m`.zlz...`nl``ziixade ei` z` zegcl dkixv dzid oiaexira `xnbd df itl -

?w"aa `ziixade 'efg`y in'a dpynde oiaexira dpynd ipta 'oii gweld'envr zrca...ipyneaiyz oiaexira `xnbdy 'qeza my uxiz i"xde -

fhw

Page 117: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

mb diably mixg` zrca dielzd dxixaa zewqer `ziixade zeipynd izyydielzd dxixa oipra dcedi 'x z` hhiv ei`e ,dxixa yi dcedi 'xly dcen ei`lr mziiyew z` 'qez miniiqn dzre .'qeza my i"xd ixac o`k cr ;envr zrca

...epziibeqei` ipzcn...ok m`ezayiizn oiaexira `ibeqdy dler i"xd ly evexizn -

ei"xy epgked xak `lde ,'mixg` zrc'l 'envr zrc' oia oigany in itl wxei` ly `ziixad zegcp ei"x itl k"`e ,mdipia oigadl oi`y xeaq ziyi`dpynd ipta 'dxixa oi`' wqet dcedi iaxy zexaeqd 'oii gwel' `ziixadewqet dcedi 'xy zexaeqd ,w"aa `ziixade efg`y in wxta dpynde oiaexirao`k cr ?dxixa oi` xaeq ei"xy gikedl epziibeq dvex ji` df itl .dxixa yi

.'qez ziiyewei`l dil zil...`nyedqpne 'jet`' daeyzd mr milydl dvex `l epziibeq -

ei"xe 'dxixa yi' xn` `iryed iax - zixewnd zxeqnl zehiyd z` xifgdle` 'dxixa yi' wqet dcedi iaxy xaeq ei"x m` dwcwc `l okle ,'dxixa oi`' xn`iax xnelk ,zxeqnl m`zda 'dxixa oi`' xaeq ziyi` ei"xy xg`n 'dxixa oi`'

...'dxixa yi' wqet dcedi iax ezrcl la` 'dxixa oi`' dkldl wqet opgeiseq...uxiz cerxaeq dcedi iaxe zwcev oiaexira dpyndy xn`p m` elit` -

,'dxixa oi`' xaeqy `pzd ly enya didz ei` ly zerhdy ixd ,'dxixa yi'oi`' xaeq opgei iaxy `xnbd zii`x .xg` `pz dfy ixd dcedi iax epi` df m`exiaqd `edy `l` ,`wec dcedi iax ixac xiaqd `edy jk lr zqqean `l 'dxixa`edy xazqn ef dhiy xiaqn ei"xy xg`n ik ,'dxixa oi`' xaeqy miieqn `pz

.denk xaeqmekiq - (`.'mixg` zrca dlez'l 'envr zrca dlez' oia oigan epi` opgei iax

(aoi`' wqet ziyi` ei"xy t"r` 'dxixa yi' wqet dcedi iaxy xaeq ei"x .epziibeqa zixewnd zxeqnd enk 'dxixa

glne min lihale d"c` cenr gl `yepd.`ixhe `lwyd zxdad -

liha...dnize?milha mpi`y dnl oaene minegz xeqi` didi `l h"ei xg`l - inlyexia...l"ie...epina oina wx mixizn el yiy xaca exfb l"fg -

oixeqi`...ceremivial dltpy h"eia dclepy dvia oebk ,mixeqi` x`ya - ,dlik`a ybxen enrhe zaexrzd jeza `vnp (dviad) xeqi`d xewn ,zexg`maexir xg`l ixde ,minde glnd lra `ed xeqi`d xewny eppiipra k"`yn

.dqird lra my lr `xwp lkde enyl xkf oi` dqirafiw

Page 118: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

iyitpc...`a` iaxela` ,mc` ipa oeyla lha mpn` minde glnd lra my - .dl`yda mpid minde glnd ik miiw eny oicd zia ipira

aw el axrzpy ixd d"ca cenr gl `yepd.`a` iax ly oexwird zxdad -

`pennl...l"ie...m`e?ezii`x jnq lr lehia ipicl cbpzd `l `a` 'x dnl - ilcad wx `le herinl aexd oia zelra ilcad yiyk wx zizernyn ezii`x l"i

?minegz xeqi`a dpcd epzpyna yi oenn cv dfi` :l`yz m`e ,xzide xeqi`milrad zrc...la`xeqi`d xewn xnelk ,utgd lra i"r rawp megzd -

...zelrad - ipennd cv `ed dpynaseq...la`...`nlracdl`yda eid glnde mindy xg`ny orh `a` iax -

epi` dli`ynd m ¥y c"ia ipiray ixd ,dey zenk xifgdl zaiig dqird zlraemcew y"dia megz mdl rawpy miwlg dqira miaxern okle dqird on lha

.aexa milha mpi`e dl`ydd

inp ikd d"ca cenr gl lha...i"yxtly mb milrad mpi` dlapd ilra m` elit`y xaeq `xtq ax -

...dhegya dlha dlapd dhegyddiytpl...z"`e`a` iax ly ezaeyz wfgl `a `xtq ax :i"yx lr dywe -

la` ;lha epi` zrk miraez el oi` m` elit` milra ea yiy xacy dpynd wqteel oi`yk y"k aexa lha miraez el yiyk elit`y xaeq `xtq ax i"yx itl

?envr cbp di`x `ian `xtq ax xnelk ,lhay miraezoiraez el...l"iedvex `xtq axy xnele iyewd z` ayiil leki i"yx -

,oenn znerl xeqi` `wec `l` lehia ipica llk mxeb epi` miraezy gikedlmdl oi`yk elit` lha `l oenne miraez mdl yiy t"r` milha mixeqi`ykmiraez glnle minl oi`y t"r` dpynl exaqda `a` iax wcv okle ,miraez

...h"eiaoiraeza...`nl`...`kdeyiy dxwna wqer `cqg axy oiad `xtq ax -

lha oicd xwirny xacy wiqde ,dlha `id z`f zexnle dlapl miraez...elehia zrpen miraez el yiy dcaerd oi` (mixeqi`)

seq...ok m`epi` oicd xwirny xacy ,oennl qgia liawna wiicl yi ok m` - .lhaziy mexbl dleki dpi` miraez el oi`y dcaerd (oenn) lha

mekiqlehia ipica mxebdy dgkeda `a` iax ixac z` wfgl `a `xtq ax - dpi` miraez oi`y e` yiy dcaerde ,'oenn znerl xeqi`' dpekzd `ed

giw

Page 119: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

.drityn

inp ikd `niz ike d"ca cenr gl `yepd.`xtq ax ly dpeekd zxdad -

enewna...`nl`...dziay epw z`f mre reazl milra mdl oi` - ikd...z"`edpew epi` xwtdy ixd miraez oi`y xg`ny mixaeq opax -

oi` h"eia ik zwfgzn dpynd lr dinzd opaxk miwqety oeikne ;dziay?dqira elheaiy ie`xe glnde mind z` miraez milrad

...dpeek jezn p"aix ly `ziixad z` `iad `xtq axy l"ie - iziin ikdc l"ie`zyd...o`k crcepi` mdixacly xwtd utgl xywa p"aix lr miwleg opax -

rbxk zeaiqpd xe`ly t"r` milra el yiy utg la` ,dziay dpew `le aeygepi`e zeaiyg el yiy opaxd micen ,(epzpyna glnde mind) eilr driaz oi`

?opax `le p"aix z` `wec hhiv dnl `xtq ax zpeek ef m` :l`yz m`e ,lhaseq...opgei iaxcnez` riadl dxvw jxc `xtq ax `vn p"aix ixac i"r -

p"aix m`e ,zg` dbxca p"aixl qgia mixingn opaxdy reci ik ,opaxd zhiymdl yiy mivtg wx opaxd itly wiqdl yi dziay mipew xwtd ivtgy xaeq.`l m` oiae driaz zekf zrk milral yi m` oia z`fe - dziay mipew milraelehia repnl ick utgl zeaiyg zepwdl zelraa icy epzpynl di`x o`kne

.zrk driaz milral oi` m` elit`mekiq.p"aix z` hhivyk opaxd zhiyl oeekzd `xtq ax -

iciar xn` `ax d"ca cenr gl `yepd.i"yx yexitn dpey yexit -

ibilt `le...d"twx `axe dqirl wx qgiizd iia` (1 :mirney i"yx ixacn - mingld lk ik dxicw lv` zetzeyl yyg oi`y minikqn `axe iia` (2 ;dxicwlmipzep `ly oke ;dnrh itl dxicw dyer zia zlra lk la` ,zg` jxca miyrp

.mrhd z` gayl dqirl mipilazwgece!dqirn mlrzn `axe dxicwn mlrzn iia`y xn`p dnl -

seq...okldyrz `ny xnelk dnbeck wx dqir xikfde lkl qgiizn iia` - `nrhl oilaz xnelk lkl qgiizn `axe ,zetzeya dxicw oke zetzeya dqiroke ,mzeaiyg lya milha `l okle dqira iciar `nrhl glne dxcwa iciariwlg ipy lr 'qez miwleg df itl .ixwir aikxn mdy dqira milha `l minyiy xaeq iia` (2 ;dxcwle dqirl miqgiizn `axe iia` (1 :mditl ,i"yx yexit

.dqiray minde glnd z` aiygn `axe dxcwa mb zetzeyl yyghiw

Page 120: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

oixizn el yiy xac iedy meyn d"c` cenr hl `yepd.(ryedi iptd itl) iy` iax ly yecigd zxdad -

epina ...xn`z m`eo`k mi`xen`d lky epxaqd 'lihale' d"c `,gl sca - 'mixizn el yi xac' dxnegd epi` dqira milha `l glne miny mrhdy micen

?iy` ax ly ezxaq dn k"` ,epina oina wx dxn`py`ed...l"ieepi`ya oina `le epina oina exingd l"fg dnl xidadl yi -

mrh ybxen `le xg` oin ly dlecb zenka ltpy mrh ea yiy xeqi` .epinal"fg eyyg df avna ;zaexrzd on ixnbl xeqi`d xqedy eli`k df ixd ,xeqi`d`l xeqi`dy xg`n ipeibd izlak zaexrzd lr xeqi` zxifba d`xi mrdyoin eze`n xzid ly dlecb zenkl ltep mrh ea yiy xeqi`yk ,jci`n .ybxenxeqi` zxifby l"fg erci ,mrh eze`n dpid zaexrzd lk ik jynp xeqi`d mrhednl oaen dzre .dpada lawzz 'oixizn el yiy xac' ly wenipa zaexrzd lr`wec ik ,'epin epi`ya oin' mdy s` dqira mine gln l"fg exq` iy` ax itlxeq`ln l"fg erpnp mpin mpi`ya milhazne d`xnae mrha ielzy xeqi`a'y-l aexde xx-l jiiy herind xy`k la` ,'oixizn el yiy xac' meyneid l"fge ,herind ly i`nvrd eneiw z` hiladl 'x ly izelrad cvd jiynn

...dpada lawzz dxnegdy migehaseq...l"iremr `l` 'dqir' z`xwp dpi` dqirdy xg`ny xnel xyt` e` -

'oixizn el yiy xac' dxnegd ok m` ,cg` oink `l` mze`xl oi` glnde mind.dni`zn

ilica `lc ycwd d"c` cenr hl `yepd.migqt zkqna xn`py dnl ovxzd ixac zn`zd -

dipin...dywe :ax mya dcedi ax xne` migqta - h"eia eziaa ung `vend(dvwen meyn lehlha xeq`y) ilkd z` eilr dtek(my siqen `axe .edqkn) ly m`

ycwd (`vny ungd) dipin ilica lcain ?`nrh i`n jixv epi` (lk`iy yyg oi`e).?'dipin iypi` ilica `le' ycwd iabl ovxzd xn` o`k ixd :dywe

dipin...l"ieqgid lr dxiny did mdizexfba l"fg dgpidy mixacd cg` - xy`n ycwda xzei mixdfpy lkl xexae li`ede ;mipey mivtg oia izklddick oilega xzei exingd ung ly ycwdae oilega epc l"fg xy`k ,oilegaokle ,ycwdn xy`n f"rn xzei mixdfp jci`ne .izkldd qgid lr xenyl

.f"ran xzei ycwda l"fg exingd mdipyl xywa dira dzidyk

kw

Page 121: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indclepy dvia wxtzegepn

oitzeyd opzde d"ca cenr hl wcinl...ditebni"r `ziixadn zexiyi cenll ozip xeq` itzeyc `xia -

...da aezk oky d`eeydoitzey...xq`cdnl k"` ,xcpa mixq`p mitzey ly ugxn ziae zqpk ziay -

?dpynd z` `xnbd d`ianseq...`l`.d`eeyd i"r wx `le yxetna xea zxqe` dpynd -

exiagl d`ivn diabna `kd d"ca cenr hl `yepd.epziibeq zqxib zwcvd -

`lnnd ilbxk...dywde...ongp axcd`ivn diabna' o`k qxeb i"yx - ongp axy zwelgnd z` yxtne ,'exiag dpw' milnd ila 'ibltin `w exiagl(2 ,xg`d zekfl swfp `l oipwd (1 :xg` xear xwtd ly min diabndy xaeqmix`yp minde m`pw `l `ed mb envra mda zekfl oeekzd `l diabndy xg`nongp ax oeekzd ef dxiqnle ,exiagl mze` xeqniy cr diabnd icia xwtd`l ezrcl la` dpw `l exiagy dcen zyy ax .'el e`lnzpy in ilbxk' xn`ykzekfl oeekzd diabnd m` oia okle ,diabnd icia xwtd ex`yi mindy okzii

...'`lnnd ilbxk' xn`yk y"x oeekzd dfle ,el mipwip mind `l m` oiae mdaoiekzn...cere...wgecezaiig dqxib zwign (1 :i"yx zhiya miiyw ipy -

mind z` dpw diabndy wqt y"xy okzii ji` (2 ,dxixa xcrida wx zeyridl?mda zekfl oeekzd `lyk

ze`lnl...(d`xp okl) p"klaxy m"ayxk yxtle dqxibd z` miiwl yi - diabn' lly `l ongputg diabn' `wec `l` 'exiagl d`ivnmivtge 'exiagl

xear ely oipwd zekf lvpi cg`l zlawn `l dkldd ,xen`l d`ivnl minecddidz `l exiagl da dkfi m`y d`ivna enk ,iyily mc` oeayg lr exiagcqtd oi` exiagl dkfn m`y x`a ina k"`yn ,dze` `evnl xg` mc`l zexyt`yie ,'exiag dpw...diabndy' o`k mikqn p"x jkitl .min cer yi ik iyily mc`l

...mheytk 'el e`lnzpy in ilbxk' ongp ax ixac z` oiadlseq...cereoian i"yxk `ly z"x .dqxibd z` miiwl jxc rivn z"x mb -

oexwira `ed 'exiagl diabn'y oeikne ,zyy axl qgiizn 'exiag dpw' rhwdyz` zepwl leki did diabnd oky exiag zaehl diabnd ly oipwd zekf levipdiabndy ixd ,(dixagl inp ikf diytpl ikfc ebin) dvx eli` envrl utgd.envrl ea dkf eli` utga lihn did `edy zelabind z` mb exiagl xiarnzelabind mr mind z` dpew exiagy '`lnnd ilbxk' xn`yk y"x oeekzd dflexaeq zeiawra p"x ik ,`rivn `aaae o`k p"x oia dxizq oi` zrke .`lnnd ly

`kw

Page 122: zegepn in dclepy dvia - oey`x wxt - Nachman Kahana · wxy mvre ;clepe dvwena llk jxca lwiny oerny iax zrcl elit` xeq`e c. zegepn dclepy dvia wxt in.oerny iax zrcl xzene 'dvgnl clep'

indvia zkqnzegepn

mzepwl oeekzd `l ik eicia xwtdk mix`yp mind okle 'dpw `l...diabnd'.xagl mind zxiqnl oeekzd 'el e`lnzpy in ilbxk' xn`y p"xe ,envrl

mekiq - i"yx ;'exiag dpw' qxeb epi` :z"xe m"ayxcg` lke 'exiag dpw' miqxeb :.ongp axa dxizqd z` ekxck ayiin

ok m` `l` d"c` cenr n seq...l"iel`eyde utg li`ydl cner `ed xgny h"ei axra ricen li`yn -

zepn mdl oziy eigxe`l gihan epi` gx`n la` ,utgl daxiw iqgi cin gzt §nygy daxiwd dyelw okl ,miniieqn zenewna ebdpy bdpn `l` df oi` ik

.olawl dtvny zepnd itlk h"eira gxe`d

axir m`e opz d"c` cenr n wcinl...`yixn`iadl elki `tiqdn l`enyl di`x `iadl mewna :dywe -

?mnegz jeeza dl` zexit lelkl xird ipa zekfa dxikn dpi`y ,`yixdn di`xmicwtpd...`ki`c`l mixneydy oerhl leki ax ik ,`yixdn di`x oi` -

zexitd aexira etzzyd eli` la` ,mixg`d xird ipa wx `l` aexira etzzyd.mnegza millkp eid

dxnz ilirvt d"c` cenr n seq...`le'ilirvt' oeyll mi`zn `l df la` 'zenly mixnz' yxtn i"yx -

.miglt dzernyny

zexit oiliyn wxt jlr oxcddvia zkqn dl `wilqe

akw