Yetiştirme Ayları ile Larva Transfer Yöntemlerinin Erzurum Koşullarında Yetiştirilen Ana...

8/7/2019 Yetitirme Aylar ile Larva Transfer Yntemlerinin Erzurum Koullarnda Yetitirilen Ana Arlarn (Apis mellifera L.) zelli

1/65

Y E T T R M E AYl:J\RI: t m A Y E T : r R L h . " ' N 1\N:A ARI:LARIN

Z E L L K l E R N E

PROJE NO:VHAG!1032


2/65

Y E T T R M E AYIJUU. L E kl\RVA TRANSFER Y N T E M L E R N N ERZURUMl l t : m A n ' . r T R L E i f ' 1\.1IIA ARILARIN (Apis mel l i rera L.).< .:iUSAL Z E L L K L E . R N E E T K I J E R

PROJE N O : V l l M / 0 . 3 2 LJ

P ro j e Yrtcs.Do.Dr .Fera t GEN

:Mart-1996ERZURUM


3/65

NSZ

Bu a r a t rma, T B T A K d e s t { ~ ~ d i o la rak 1 K d . 3 m 1994 i l e 1Mart 1996 t a r i h1eri a r a ~ 5 1 n d a u y c . r u l a m n ve a r a t r m a n T B T A K ' n c a 310.500.000 TL t u t a r n d a des tek s a 1 1 a n m t r .

A r a t r m a k a p s a m n d a Erzurum y r ( ~ s L n d e f a r k l la rvat ransfe r yntemleriylo ve f a r k l aylarda y e t t i r i l e n anaa c l a r n e i tli ze l l i k l e r i i n c e l : : 1 n o r e k y(')redEci ka l i l o l i anaa r re t imi i in i h t i ya duyulan r J a z (irelim tGknik le r in inbel i r lenmesjne a l l m t r .

Proje i in s a l r 1 d k l a r J k a y n a k hi ( l s r q e m ? d i k l E r i y a k n i l g i vo d e t f E r l i k a t k l a r . i in Tal'rAK '/HJ\G Sekn) le r i S a y n Do:. Dr. 5evin TPKER ve d i e r bntOn Kurum a l a n l a r n a U k r a n l a r m ve . s a y g l a r m s u n u y o r ~ .

A y r . c a a r a t r m a n n uyc;ul a n . . 1 : c ; r a : : a n d a k i k a t k l d r n a l m a a r k a d a l a r m ! \ l 1 m E t [lODOLC)CLU, Comal

Semirami, : ; KIJTLUCI\. ve EmsalotUn DJl.(:;DELE:N' e i t e nt e e k k r i ? , i i y o r u m .

Bu a r a t r m a d a a l n a n s o n u l a r n o a t a b g e a r c l a r o lmak U:;C e rEL bUtn C l r ' t r e t i t i r i c i l E ~ r i n 8 V a r c . t l J _ k l a i1


4/65

n N D E X LER

SAYFA NOTABLO L s T E S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : i i iZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : IV.ABSTRACT ......................................... : VI1 . G I R I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :2. KAYNAK A R A T I R M A S I . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . : 63 . MATERYAL VE METOT ..................................... : 15

3.1. Materyal ......................................... : 153 . 1 . 1 . A r Materyali ................................ : 153 .1 .2 . Kovan Materyali .............................. : 153 .1 . 3. D i j e r Materyal ve Aralar .................... : 153 . 2. Me to t ............................................ : 153 .2 .1 . Ana A r y e t i t i r m e ........................... : 153 . 2 . 2 . B e s e y i c i ve i f t l e t i r m e Kolonilerinin

H a z r l a n m a s ve B a k m ....................... : 73.2.3. Ana A r yaksUklerinin H a z J . r l a n m a s ........... : 183.2.4. Larva Transfer i ( A l a m a ) .................... :3.2.5. K a p a l YUksUklerin H a s a t .................... : 183.2.6. Ana A r l a r n B a z zell iklerinin n c e l e n m e s i . : 193 7 T '1 ' "l- 1 d ' '1 . 0. . 2. . \i e r . e r n De'Jer en, r m e s .................. : L.

4. BULGULAR VE T A R T I M A .................................. : 214.1. A l a m a R a n d m a n ve i f t l e m e O r a n ............. : 214.2. YilksUk Uzunlu


5/65

ID

T A B I O L s T E S

TABLO NO VE ADI SAYFA NO4 .1 . Larva Trans fe r i ve i.ftle:::-tirme S o n u L a r .... o : 224.2. K a p a l Ytlkstlk U z u n l u u De1erler ine l i k i n Varyans

Anal i z i S o n u l a r . o : 244.3. K a p a l Yksk U z u n l u k l a r n a l i k i n T a n m l a y c

De'derler (m:rn) . < o : 254.4. k A q - r l . < j " Deqerler ine i . : ~ k i n Varyans

A n a l z i Sonular]. . . , ................................. : 264.5. Ana A r l a r n k F . r l k l a r n a l l i . ~ k i n T a n m l a y c

D e ~ e r l e r (mg) ........................................ : 274.6. Yumurtlama ncesi Sre DelJerlerine l i k i n Varyans

Anal iz i S o n u l a r .................................... : 294.7. Ana A r l a n . n Yumurtlama nces i ~ ; n r e l e r i r e l i k i n

T a n m l a y c D e ~ e r l e r (gn) ....... o , : 304.8. Spermateka a p De1erler ine ! l i ~ ; k i n Varyans

AnaJ i z i Sonular l..................................... : 324.9. Ana A r l a r n Spermateka a p l a r n a 1 l i k i n

T a n m l a y ] . c ] . De(jerler (mm) ............................ : 334 . O . S p e r m a t o z o i d S a y s De1erler ine r l i k i n Varyans

Anal iz i S o n u l a r ................... " ................ : 354 . . A n a A r l a r n Spermatozoid S a y l a r n a l i k i n

T a n m l a y c Deejerler (10 6 ( l j } . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . : 36


6/65

IV

z

rasinde y e t i t i r i l e n anaBu a r a t r m a , Erzurumzel l ikler ini ve k a l i t e i b a z retim tekniklerini

A r a t r m a d a , a r stana a r retimi in ihtiya duyulan

a m a c y l a u y g u l a n m t r . (;n.) i ku:ru (B} i ve su i lavel i

(C) larva t ransfer yntemleri Haziran, vea y l a r n d a y e t i t i r i l e n ~ a r : . l a r n b a z zel l ikler i incelenipk a r l a t r l m t r . ...

Ana a r y e t i t i r m e k a m a c y l a 540 adet birgnlk larva transfer e d i l m i t i r . g r u p l a r n d a k i ortalama a l a m a r a n d m a n 72.22 ve % 65.56; ortalama i71.74, % 73.91 ve % 65.22 o l m t u r . a y l a r n d a k i ortalama a l a m a r a n d m a n :386.67 ve % 75.00; ortalama o r a n . ve % 68.89 olarak b u l u n m u t u r .., . . -

n ve C%

% 73.33,

8 .89, %%

i %% .75

Ortalama k a p a - ' ytlksUk: II ve Ca l a m a g r u p l a r iin s r a s y l a 23.13O. ma, 22. .39 nm ve19.87O.22 mm; Haziran, Temmuz ve ises r a s y l a 23.07O.68 mm, 19.83O.38 mm ve 22.40 .35 mmo l m u t u r . ,Ortalama ana a r k a ? J r l d e e r l e r i na l a m a g r u p l a r n d a s r a s y l a 182.372.75 mg, 185.672.99114.673.08 mgi Haziran, T e n m u z ve Atstoss r a s y l a 178. 402. 97 115. 433. 23 mg veolarak b u l u n m u t u r .

8.

a ve C a l a m a g r u p l a r n d a n ana a r l a r n yumurtlama ncesi sresi s r a s y l a 15. 07O. 88 gt1n, 14.

ve Cve

ise

0.83gn ve 15.071.12 gn; Haziran, Temmuz ve A?tustos a y l a r n d a ises r a s y l a 12 .170. 26 gn, 10. SOO. 2S gn ve 21. 500. 44 gn k m t r .

F a r k l a l a m a g r u p l a r n d a k i ( A B ve C) ana a r l a r iinortalama spermateka a p s l . r a s y l a O. 926::!:0. 006 rom, O. 9mm ve O.891O.OOB mmi Haziran, Temmuz ve A ~ u s t o s a y l a r n d a s r a s y l a O. 9000. 011 nan, O. 897O. 007 n m ve 0.927 .006 romolarak b u l u n m u t u r . Anaa l a m a

a r l a r n ortalama spermatozoidg r u p l a r n d a s r a s y l a 4.270.04

s a y s milyon,

B4:


7/65

IV

zBu a r a t r m a , y e t i t i r i l e n ana a r l a r n zell iklerini ve ka l i t e l i ana a r

b a z retim teknikler inibel i r lemekA r a t r m a d a , a r i {(C) larva t ransfer yntemleri

i in ihtiyaamac u y g u l a n m t r .

(B) 1 ve su i laveHaziran, Temmuz ve

a y l a r n d a y e t i t i r i l e n k a r l a t r l m t r .

Ana a r

a r , l a r n

a m a c y l a gnlk larva t ransfer e d i l m i t i r . g r u p l a r n d a k i ortalama a l a m a r a n d m a n 72.22 va % 5. ; t t l a m a o r a n

tur .

incelenipbir

B ve 8 .89 , %%

71.74, % 73.91 ve % 65.2a y l a r n d a k i ortalama r a 5 y l a 65. %

.7586.67 ve % 75.00; % 73.33 , %ve % 68.89

Ortalama k a p a l a l a m a g r u p l a r iin19. 87O. 22 nun; r a s y l a

23.l3O.66 22.ve A ~ U S

II ve C,39 nun ve

s r a s y l a 23.07O.68o l m u t u r . ,

19.83O.38 mm ve 22.40 mmOrtalama ana a r k d e e r l e r i

a l a m a g r u p l a r n d a s r a s y l a . 3'72. 75 mg, 185.174.673.08 mg; Haziran, Temmuz ve A?fstoss r a s y l a 178.402.97olarak b u l u n m u t u r . 1 .433. 3

B ve Cve

B ve C a l a m a g r u p l a r n d a k i ana a r l a r n yumurtlama ncesi sresi s r a s y l a 15.07O.B8 gn, 14.03O.83g t n ve 1 5 . 0 7 . 1 2 gUn; Haziran, Temmuz ve A ~ u s t o s a y l a r n d a ises r a s y l a 12 .17O. 26 gn, 10. SOtO. 25 gn ve 21. 50O. 44 gn k m t r .

F a r k l g r u p l a r n d a k i {A, B ve C} ana a r l a r i inortalama spermateka a p s r a s y l a 0.926:10.006 mm, 0.90 9mm ve O.S91O.nOa rumi Haziran, Tewauz ves r a s y l a O.900O.011 O.897O.007 rom veolarak b u l n m u t u r . Ana a r l a r n ortalama spermatozoida l a m a g r u p l a r n d a s r a s y l a 4.27O.

a y l a r n d a 0.927 6 mm

B ve C4.


8/65

milyon ve 4 . 1 1 t . 04a y l a r n d a ise s r a s y l a 4,274.16O.03 milyon olarak

K a p a l yksUk uztmlu?tu(r=O. 358) i k a l t r l } (r=O.3l7) ve spermate(r=0.167) pozi t i f b ir i l i Genelolarak ana a r zerine y a p l a n larvadaha kal i te l i olmaktat ransfer yntemine stn

A r a t r m a blgesindea r y e t i t i r i c i l i } i iiny e t i t i r i l e n ana a r l a r

K a l i t e i ana a p n n gvenil ir b ir k a ~ r l ~ n n s a p t a n m t r .

l \nahtar lC'e1imeler:y e t i t i r i c i l i ~ i ,

l a r s

y

Haziran, vem i y o n , 4.1

k a ? j " r 1 ; t spermat:eka

r

' ' ' { ' a r f m u z Vf:'!f

milyon

arasaras

su

a r ana

ana


9/65

This study wascharacter is t ics ofto determine soma ( : f qualif isd queens.

In the research, s omaraised in J u n e J u l y andgraf t ing methods weresome royal j e l ly (AL iaddit ion of water.A t o t a l of 540 onera ise queen baes.

VI

E r z u r u u

were

ofwith

of B and C wererespect ively. The

.89 %,

togroups

65.56 %sU.ccesses were 11 4 %1 13.

% and 65.22 the same. O 86.June i Ju lyand

75.00 %; but successes ~ l e : e e 13.33 %, i69.89 % with the

The averagegrafting groupsand 19.87O.22 mm;August were 23.respectively.

.60The average valuea o f

ofC were 23.

graf t ing groups C wereL8S.612.99datarminad in June,175 . 4.33 . 23 mg

The period

H o w e v e :were 118.4

themm

and.35 mm

in the.7.5

.97in various

graft ing groups B and C) were 15. OIO. 88 1 14. 030. 83 andl S . o l . 1 2 days; but these values determined J u n a Ju lyandAugust were 12.1 . SOO. 25 2L.S0O. 44respectively.

The averagegrafting groups ( A Bmm and o. 891O. 8Ju lyand August wereand O. 927O. 006 nun

C) were O.

. 011

in variousO. 6O. 9

0.897O .June,

mm


10/65


11/65


12/65

B a l a r l a r n n (Apisk u l l a n m a l a n d n d a , t o z l a m a d a k i rolvazgeilmez k a t k l a r n n dabyUk b ir p a y Bu

L.) olduka biruretime

a r c l ~ n n

a y r l m a z bir kolu olarak tUm dnnyadai le i lg i l i a r a t r m a l a r Trkiye, zell ikle 1yolunda ciddi birr a ~ e n hala gerekd e ~ i l d i r . Olke nfmmnun a l m a k t a , h z l retimindeki a r t i h t i y a c n n teknikleri kullanaraka r t r m a k , yenigerekmektedir.

Ulkemizdea l n a b i l e c e k nkll zerindesahils r a l a r a r a s n d a k i bi tk i rts gibiderece uygun rbir potansiyele

Genelolarakve sahillerdenkendisine blgelerde k

en i l e r i

ve kadar,b a k m n d a n a r c l k

a d n a okve

son

r a k m b a t d a n d o u y a

yola r c l k iin bir ortam h a z r l a m a k t a d r ~ Halen z gerek a r c l k iin son derece iklimve bit k i rtUs l gerek a r l kovan v a r l ~ ve gerekse y l l k bal ve b a l m m u retimi b a k m n d a n d n y a n n nde gelen lkeleria r a s n d a d r . Trkiye'de son 1bir g e l i m e 1.973.2842.225.904 'e , 1y k s e l m i t i r .

o nces ktidar1 5mevcut

3 t e ve 19 i da i s e 3 . 2e3 . tl ez 3.540. a r


13/65

3

olup: y l l k bal ret imi 60.000 ton 'u a m , y l l k balmumuretimi i se 3.000 ton 'a y a k l a m t r (Anon, 1993}.Y a p l a n hesaplamalar 1980 y l n a gre koloni s a y s n d a %63 ve toplam bal retiminde ise % 42 o r a n n d a b i r a r t

s a ~ l a n d ~ n gstermektedir . D i ~ e r t a raf tan a r l kovanv a r l ~ n n kompozisyonu i l e verim dzeyi de h z l b ir d e " i i m g s t e r m i ve 1980 y l n d a % 60 olan modern kovan o r a n % 93 i eu l a m t r . Yine 1980 y l n d a keloni b a n a ortalama 11.3 kgbal a l n a b i l i r k e n b u de?Jer %' 65 ar tarak 17.03 kg lay k s e l m i t i r .

Koloni b a n a ver iml i l ik t e s a 1 l a n a n g e l i m e n i n k a y n a ? t a r c l q n giderek daha i l e r i teknik ler le ve b i l in l i olaraky a p l y o r olmaktan ok, a r l kovan v a r l ? J n n h z l a yeni t ipkovanlara d n u t r e b i l m i o l m a s d r . Yani halen TUrkiye' dea r c l k hemen hemen tamamen modern kovanlarla, fakat i l ke lyntemlerle y a p l a n b ir u ? J r a d r . Kovan s a y s n n ve yeni t ip kovan k u l l a n m o r a n n n artma::nndan kaynaklanan rn a r t b e k l e n i l a n i n ok a l t n d a g e r e k l e m i veya modern kovan kullanma a v a n t a j g e r e ~ i n c e d e ~ e r l e n d i r i l e m e r u i t i r .

Mevcut b a l a r s (Apis mel l i fe ra L.) genot ipler inin t a n m y a p l a r a k hangi blgelerde hangi genot ip ler i k u l l a n m a n n dahauygun oldugunun bel i r lenmesi , u y g u n u g u t e sp i t edilengenotiplerden a r c l ' n i h t i y a c olan n i te l ik ve nice l ik ted a m z l k ret i lmesi , a r e l a r n e?Jitimi ve rgtlernaesi ve a r s a l i l e i l g i l i sorunlar zUm bekleyen b a l c a nemlik o n u l a r d r . lkemizde a r c l k devlet d e s t e ~ i n d e n ve t e v i k l e r i n d e n yoksundur. A r c l a r kendi s o r u n l a r y l a b a b a a ve hemen hementamamen b i r ey s e l o l a r ak hareket etmektedir ler . Toplam balre t imi i l e koloni b a n a verim b a k m n d a n saglanan g e i m e daha ok lkenin sahip o l d u ~ u d o ~ a l k a y n a k l a r n ve potansiyel inortaya koydu?ju b ir sonutur. O y s a a r c l ? j n i ie o l d u ~ u e i t i m , a r a t r m a , y a y m , rgtlenme, pazarlama, a r s a 1 1 1 vek a l i t e i d a m z l k k u l l a n m g ib i s o r u n l a r n a l m a s durumundatoplam koloni v a r l ' i l e keloni b a n a verimin b i r ka kata r t r l m a s ve Trkiye 'nin dnya a r c l ~ n n l i de r i o l m a s n n s a 1 l a n m a s u l a l m a s i m k a n s z b i r hedef d e ~ i l d i r .


14/65

4

lkemiz a r c l ~ n n retimde kali tel i d a m z I k KOlonilerin ana a r l a r n n en geg e r e ~ i n d e n hareket i haleny a k l a k 3.3 milyon kolani y l d a en az 1.6 adetgen ve k a i t e l i ana a r retilmesiTrkiye'de ta Trkiyeve K y i l e r i B a k a n l ~ ! n a b a ~ l retme i s t a s y o n l a r n d a ve a r retimi y a p l m a k t a d r . Ancakk a r l a m a k t a n okb u l u n m a k t a d r .

zere T a r m rma enstit tUeri

letmelerinde anai h t i y a c

Trk a r c l ~ n n a l m a s iin d e i i k

bul t m d u u d a m sorunununni te l ik ve n i c e i k t e ana a r d a m z l k l a r n kalitesretimin sreklia r retimi l e t m e l e r i n Erzurtun i l ipotansiyele sahipt ir .va engebeli bir

Erzurumi le ler i korunga i y o n c a balz ve iek tozu veren bitki ler leise sebzecil igin vem i k r o k i m a etkileyecek bir t a r m s a l

uygunve

ana

olduka buyUkgney

l l r o l k o v a n l a r n t a m a m l a n m t r . akotiplerle e

a r populasyonu Ka r k n n d i ~ e r i dzeylerdeki melezIerinden ibaret olup,yre k o u l l a r n a o l m u t u r . Ekoloj ik k o u l l a r n a r c l ~ a uygun o l u u nedeniyleErzurum i l i her y l yaz a y l a r n d a ug-ramakta ve olarakHalen Erzurum genelindemevcut olup, b u n l a r n 7y l l k bal 1.535.059 kg'v a r l ~ Trkiye'uretimi ise fdeki

a r c l a r n a k n n a

Erzurum'a r l . l i n koloni

;2 .5 t


15/65


16/65

A r c l k t a koloniler inink a y n a k l a r n d a n

ama,nektaren yUksek

b u n l a r b a l polen, a r urunlerine d n t r m e l e r i n i Bir a r kolonis ive erlmk a r olmak zeregze a r p m a k t a d r . Fa

b a l a r s L. )

a r

ikzel l ikler i i lenemli b i reyanaverim. b a k m n d a n rtus d n d a ok ana a r . ve onun kde


17/65

Woyk:e (1994) t ninfazla yavru retme y e t e n e ~ i n d e y a l ana a r y a sahip keloniler% 19-27' l ik b r stnlUk

D ~ e r taraftan n c i {idurumunda k o l o n n n veriminde %b e l i r t m i t i r . Gen (1992) ise,y a n d a o l m a s n n ik ia r t r d ; t n s a p t a m t r .

gre,, bal

ana a r s

anab a k m n d a n b ir

y a l olanlardanana a r n n o l m a s

s a l a n a c a n ana a r s n n b irverimini % 2aAna a r n n verimli olarak a ~ n n 0-2 y a d n e m o l d u ~ u J ik i y a n dolduran ana a r l a r n h z l a

v e r m l l k l a r n kaybettikleri ve buna b a ~ l kolonilering e l i m e h z l a r n n a z a l d ~ 1985}.

Ana a r s y a l olane ~ i i m i gstermeleri nedeniyle,zamanda e tk i l i b ir o ~ u l

ve Hooper,verme

( M o r s e 1974; J { a f t a n o ~ l u i 1988) , k i y l d a n fazla d a m z l k t a

s p e r m a t e k a l a r n d a k i spermatozeidolarak, yumurtlama h z l a r e ~ i l i m l e r i a r t m a k t a d r ( B u t l a r 1 4).Gen ana a r l a r n y a l olanlarayavru ret t ikler i bel i r t i lerek b a a r l

ana a r l a r n , yumurta b r a r n a

ik i kat daha fazlave b ir

a r c l k i in ana a r l a r n y l d a bir yenilenmesi g e r e k t i i v u r g u l a n m a k t a d r ( f 1991).Gen ve a l k a n ana a r l a r l . 5 0 0 ~ 2 . ytmurta

b r a k r l a r . Bir ana a : , 2 .000-300. yumurtab r a k m a k t a ve bir y u m u r t a n n d l l e n m e s i in spermatekadany a k l a k olarak 6-6 spermatozoid s a l v e r i l m e k t e d i r (Gen,1990).

S p e r m a t e k a s n d a 4-5 milyon spermatozoid t a y a n bir anaa r n n bu stokunu en ge ik i y l ierisinde t k e t e c e ~ i gere1iortaya k m a k t a d r . Yani ana a r y a l a n d k a spermatekadakispermatozoid s a y s azalmakta ve bu t ip ana a r l a r n kolonilerde d e n m e m i yumurta b r a k m a o r a n a r t m a k t a d r . durumda y a l a n a a r l a r n b u l u n d u u kolenilerde erkek a r populasyonu artmakta, i i a r t h z koloninin g e l i m e h z ve bal d m e k t e d i r .


18/65

8

gen, a l k a n ve ka l i t e l i ana a r l a r glU populasyonlaro l u : t u r a b i l m e k t e d i r l e r (Kaftanoc}lu, 1987ai Akdemr ve ark . ,1990: Gen, 1990).

Szabo ve Heikel (1987) t a r a f n d a n 1982-1985 y l l a r a r a s n d a y a p l a n b i r a l m a d a , O, I , 2 ve 3 y a l a r n d a k i s r a s y l a 7. 77O. 79, 7.63O.85,

optimum k o u l l a r d a y e t i t i r i l e n ana a r l a r d a ortalama olarak

5.57O.64 ve 2.08O.62 milyonspermatozoid s a y l a r a k spermatozoid m i k t a r n n ana a r y a a r t t k a logar i tmik olarak a z a l d ~ s a p t a n m t r .

Kolonide ure t i len yavru m i k t a r i l e k o o n i n i n bal verimia r a s n d a poz i t i f b i r i i k i mevcut olup; Cale ve Gowen (1956),ana a r n n gnlk yumurtlama h z i le koloninin bal verimia r a s n d a r==O. 70 gib i nemli ve olduka yUksek b ir korelasyonb u l m u l a r d r . Yine a y n e k i l d e Farrar (1937) de kolonipopulasyonu a r t t k a bal veriminin a r t t ~ n ve bu ik i d e ~ i k e n a r a s n d a poz i t i f ve yksek b i r i l i k i n i n (r==O. 93) o l d u ~ u n u b i l d i r m i t i r (Gen, 1992).

G e n i a p l ve t i c a r i anlamda ana a r y e t i t i r i c i l i < ' ; t i n d e larva t rans fer yntemi (Dool i t t le yntemi) k u l l a n l r k e n ; lkemizdeki re t i c i l e r bu yntemi u y g u l a y a m a d k l a r n d a n do?Jalyksklerden ana a r y e t i t i r m e k t e ve koloni s a y s n n a r t r l m a s i in de do


19/65


20/65

oldu


21/65

11

A l a m a d a gen larva k u l l a n m a n n n e n u b a k a a l m a l a r d a da v u r g u l a n m ve y e t i t i r i l e n ana a r l a r n kal i tesin i a r t r m a k a m a c y l a 0-24 saat l ik larvalar k u l l a n l m t r (Kaftano


22/65

12

Delaplane ve Harbo (1988} tya gre, temel yUksUklerina l a m a d a n nce a r st i l e s l a t l m a s ana a r k a ~ r l ~ n a r t r m a k t a , fakat larva k a b u l o r a n Uzerine olumlub ir e tk i y a p m a m a k t a d r . Gl ve K a f t a n o ~ l u (199) t a r a f n d a n y a p l a n b ir a l m a d a , larva k a b u l o r a n a r st zerine y a p l a n a l a m a d a ortalama %64.8, su zerine y a p l a n a l a m a d a ve kuru t r ans fe r yntemindeortalama % 55.2 olarak b u l u n m u t u r .

K a f t a n o ~ l u ve Kumova (1992) t a r a f n d a n i se , a r st~ l l a n a r a k y a p l a n a l a m a i l e nisan, m a y s , h a z i r ~ n , temmuz,a ~ u s t o s

ve eylUla y l a r n d a s r a s y l a

% 91.4 1 % 83.3 , % 81.7, %85.0, % 60.0 ve % 58.3 ' lk ortalama a l a m a r a n d m a n ; % 89.3,% 80.0, 75.0, 65.0 , 69.2 ve 65.1 ' l ik ortalama i f t h ~ m e o r a n d e ~ e r l e r i elde e d i l m i t i r .

A r St i laves iy le y a p l a n larva t ransfer inden eldeedilen ana a r yksUklerinin y n t e d e r l e {kuru t r ans fe ryntemi, su i l ave l i t ransfer ) y e t i t i r i l e n l e r d e n dahabUyttk o l d u u ortaya k m t r . t r i ve uzun. yUksilkIerde l a r v a n n i h t i y a c n d a n fazla a r st b u l u n d u u , bu t ip yUksk1erden k a n ana a r l a r n daha iri ve c a n l o l d u k l a r bi ld i r i l i rkenik s a ve ufak yksUk1erdeki l a r v a l a r n o ~ u defa gzdeki a r stiln tamamen t U k e t t i ~ i ve bazen yeters iz beslenme sonucudaha kk ana a r l a r a d n t ~ i fade e d i l m i t i r (Gl veK a f t a n o ~ l u 1990).Ana a r retiminde genel l ik le a n a s z Uretim koloni ler i~ l l a n l m a k t a d r . B a z ana a r y e t i t i r i c i l e r i a y n koloniyihem' b a l a t c ve hem de bes leyic i koloni olarakk u l l a n m a k t a d r l a r (Laidlaw, 1985).

F e r i n e AdI (1993) f Bttcher ve Weiss (1962) i l e Weiss(1967) 'e atfen bi ld i rd iq ine gre J t i c a r i ana a r retimi s t a s y o n l a r n d a a l a m a y a p l m temel ytlksk1er nce b a k ' c i i a r s a y s fazla olan ana a r s z b a l a t c koloni lereveri lmekte ve burada 24 saa t k a l d k t a n sonra a n a s z veya anaa r s h a p s e d i l m i b i t i r m e koloni ler ine nakledi lmektedir . A y r c a yUksk'lere nakledilen l a r v a n n kolayca kabul e d i m e s i n i g a ~ l a m a k i in larva t r ans fe r i yapmadan nce b o yUk!3klerkovana ver i le rek a r l a r c a temizlenmesi ve koloninin genelkoktlsunun yttksUklere s i n m e ! ' > s a 1 1 a n m a k t a d r .


23/65

13

Rawash, vd. , (1983) 'ne gre , her b ir ana a r uret imkolonis ine ver i l en yUksUk s a y s n n ana a r k a l i t e s i Uzerineb ir e t k i s i bulunmazkent a l a n a n l a r v a l a r n y e t i t i r i c i kolonideki y e r i ok nemli o l m a k t a d r . wischer (1986) i se , b i r kolonide merkeze y a k n Jzlerdekiymnurtalardan kenardaki lere grei erevenin s t t a s n a y a k n olanlardan da a l t t a y a y a k n olan lara gre daha s k l k l a anaa r y e t i t i r i l e b i l d i g i n i i fade etmektedir .

Y a p l a n b i r ok a l m a d a , ana a r n n k a r l g . i l eoYar io l s a y s , yavru ret im mi k t a r , bal v e r m ve poleng e l i i a r a s n d a k i i l i k i l e r a r a t n . l m t r . Nitekim woyke(1971) i ana a r n n k a g r l g i l e yumurta tp s a y s a r a s n d a p o z i t i f b i r korelasyon (1 '=0.75) buluncingunu s a p t a m ve b a z a r a t r c l a r da k . a r l n n a r c l a r n se leks iyon i in kul lanab i lecek ler i gven i l i r b i r indeksoldu'junu v u r g u l a m l a r d r (v{oyke i 197 Szabo, 1973) .

Ana a r c i a yumurtlamaya b a l a m a a n n k a g r l i l ete r s i l i k i i e r i s inde olclwJu, k a r l l . faz la olan anaa r l a r n d U k olan lara gre daha erken ytuuurtlamayab a l a d k l a r bi ld i r i lmek ted i r (Eid, vd.! 1980a) .

Yine a y n a r a t r c l a r n y a p t k l a n . b a k a b i r ( ; a l m a d a Karniol ana a r l a r . n d a yumurtlama nces i sre , l k . a r l , ytuuurta tpu s a y s a r a s n d a ve s p e r m a t e k a d c k i spermatozoids a y s i l e spermateka a p a r a s n d a b i r i l i k i n i n b u l u n d u u ; ze l l ik l e i lkbahar ve yaz mevsiminde y e t i t i r i l e n ana a r l a r d a k J . a r l n n ana a r l a r n dige r karak te r l e r i zerindebyk b i r e tk iye sahip o l d u j u ve k a ~ r l j n n v e r i m i l i ' i n b ir gs te rges i o la rak deqe r lend i r i l eb i l eceq i b i l d i r i m i t i r (Eid, vd . , 1980b) ,

Tri5hina ve 3hemeleva (1974) , f a r k l genot ip le re a i t a n aa r l a r zer inde y a p t k l a r b i r a l J . m a d a ; vUcut a g r l j , ytuuurta tup s a y s , ana a r memeler inin b U y U k l U ~ U ve d e r i n l i j i gib i karak te r l e r aras.1nda b i r i l i k i n i n mevcut o l m a d g n , enbUyk i l i k i n i n ytuuurta tp s a y s i l e yUksk b y k l U a r a s n d a o l d u ' u n u or taya k o y m u l a r d r .

F r a t l (1982) i s e , a r a n a l a r n daha faz la ve uzun sUreytuuurtlama yetenegine sahip o l d u k l a r n ve bu s omut_ bulgununana a r l a r n seleksiyonunda gven i l i rk u l l a n l a b i l e c e q i n i b e i r t m e k t e d i r .

b i r l t o la rak


24/65

14

Corbel la ve Gonalves (1982) t a r a f n d a n Afrika a r l a r i l ey a p l a n b i r a r a t r m a d a i f t a l a m a yntemi i l e y e t i t i r i l e n ana a r l a r n k a r l k l a r or ta lama 222.68 mg o l m u t u r . Yine a y n a r a t r c l a r t a r a f n d a n ana a r k a ~ r l ~ i l espermateka hacmi a r a s n d a p o z i t i f b i r i l i k i b u l u n m u ; faka t bui l i k i n i n i s t a t i s t i k olarak nemli o l m a d a n l a l m t r .

Harbo (1986) 'ya gre, ana a r n n a r l i l e gnlkyumurtlama m i k t a r a r a s n d a (1'=0.73, n=112) mevcut olup,

olduka yksek b ir korelasyondo1al i f t l e e n ana a r l a r yapay

tohumlama y a p l a n l a r d a n hem daha a r d r l a r ve hem de gndedaha faz la yumurta b r a k m a k t a d r l a r .

Huang ve Z h (1985) t a r a f n d a n 1 ana a r i l e y a p l a n b i ra r a t r m a d a , ana a r l a r n k a ( r r l k l a r i l e ovar io ls a y l a r ve ymnurtlamaya b a l a m a a r l k l a r a r a s n d a y a k n b i ri l i k i bulundutu s a p t a n m ve ana a r k a r l n n yksekver iml i ana a r l a r n seiminde y a r a r l b ir indeks o l a c a i fadee d i l m i t i r .

Bu a l m a d a E r Z U . L l n t k o u l l a r n d a haziran , temmuz vea u s t o s a y l a r n d a a r st Uzerine a l a m a , kuru a l a m a ve SUi l av e l i a l a m a yntemler i k u l l a n l a r a k y e t i t i r i l e n anaa r l a r n e i t l i ze l l ik l e r in in ince lenip k a r l a t r l m a s sure t iy le blgede ana a r y e t i t i r i c i l i i yapacak ze l ve tUzelk i i l e r i in gerek l i olan ana a r y e t i t i r m e t ekn ik le r in inbel i r lenmesi , ana a r seleksiyonunda gvenle k u l l a n l a b i l e c e k kr i t e r l e r in t e s p i t i ve a r y e t i t i r i c i l e r i n e k t u t u l m a s a m a l a n m t r .


25/65

lS

3. MATERYAL VE METOT

3 . Materyal

3 .1 . 1 . A r Materya l i

A r a t r m a , j a , }\tatt trk nivers i tes i z i r a a t Fakl te s i z i r a a t l e t m e MlidUrlU(r{1 bnyesindeki e : J i t i m - a r a t r m a ve uygulamaa r l n d a bulunan b a l a r s (Apis mell i fera L.) ko lon i l e r ik u l l a n l m t r .

}\na a r re t imi i in a r l k t a k i stn n i t e l i k l i glkoloni le rden se i l en b ir koloni d a m z l k l a rva t emini i ink u l l a n l r k e n ; yine gl k o l o n i e r d e n se i len 6 ade t bes ley ic ik o l e n i ve toplam 46 ade t de i f t l e t i r r n e kolon i s ik u l l a n l m t r .

3 . 1 .2 . Kovan Materyal i

Kovan materya l i olarak s tanda r t l le rde Langstroth t i p ia h a p a r k o v a n l a r i l e er e reve l i ve i k i e r blmel i i f t l e ~ ; t i r m e k o v a n l a r ( r u e t ) k u l l a n . l m t r .

3 . 3 . D i e r Materyal ve Aralar

D a m z l k be s l ey i c i ve i f t l e t i r m e kolon i le r ine 1: 1o r a n n d a h a z r l a n m e k e r u r u b u i l e yemlerne y a p l m vea l a m a e r e v e e r i , yUksUk t a y c t a l a r i t r ans fe r k a ~ , ana a r z g a r a s , ana a r kares l e r i , balmumu ve d i e r a r c l k malzemeler i i l e inkbatr , a r a t r m a mikroskobu, thoma l a m , mikrometre, hassas t e r az i , b i s t U r , n c e ulu pens, c m b z , lamve lamel g ib i l abora tuvar gere l e r i k u l l a n l . 1 m t r .

3 .2 . Metot

3 .2 . 1 . Ana A r Y e t i t i r m e

A r a t r m a d a i Haziran, Temmuz ve A u s t o s 1995 a y l a r n d a l a rva t r ans fe r t e k n i i ~ l l a n l a r a k (Dool i t t l e yntemi) ana a r y e t i t i r i l m i t i r . A r su tu i l a v e i a l a m a yntemi (I\.; i kuru


26/65

16

a l a m a yntemi (B) ve su i l a v e l i a l a m a yntemi (C) olmakzere a y r t r ans fe r t e k ~ i k u l l a n l m ve y e t i . t i r i l e n anaa r l a r n d o ~ a l i f t l e . m e l e r i s a ~ l a n m t r .

A r l k t a k i koloni lerden a y n k o u l l a r d a k i d i e r l e r i n e s t n l n k a n t l a m b i r kolani d a m _ z l k koloni o la rak r u l l a n l m . t r . Transfer i in ih t iya duyulan s a y ve y a . t a l a rva e lde etmek zere , d a m z l k ~ ) l o n i n i n ana a r s a l a m a d a n 4 gn nce bu kolonide zel b ir blmeye a l n m t r . Ana a r z g a r a l blme t a h t a s i l e a y r l m olan bu blmeye ! < a b a r t l m b o b i r pe tek v e r i l m i ve ana a r n n bu b o p e t e e y u m u r t l a m a s s a ~ l a n m t r . Drt gn sonra bu yumurtalardan k a n 0-24s aa t l i k l a rva l a r a l a m a d a k u l l a n l m t r (der , 1984; F r a t l , 1988) .

Her b i r l a rva t r an s fe r grubunda 2 t : e r ade t olmak zerea r a t r m a d a toplam 6 adet ana a r . : n z bes ley ic i kolonik u l l a n l m t r . B e s e y i c i ko lon i l e r in her b i r i s i ne b i r a l a m a e r e v e s zer inde 30 ade t l a rva v e r i l m i t i r . Bylece b i ry e t i . t i r m e dneminde 3 t r an s fe r grubunda toplam 3 grup x 2koloni x 30 l a rva = 180 l a rva t r ans fe r e d i l m i ve 3 y e t i t i r m e dnemi sres ince toplam o la rak 180 l a rva x 3 dnem = 540 adetl a rva t r an s fe r e d i l m i . t i r .

A l a n a n l a r v a l a r t ransfe rdenher b ir l a rva t r an s fe r yntemib i r gnn nce h a z r l a n m . vei in a n s a b a ~ l o la rak

b e l i r l e n m i olan ana a r s z bes l ey i c i koloni le re v e r i l m i t i r . Er tes i gn y a p l a n kont ro lde a r l a r t a r a f n d a n beslemeyea l n m olan l a rva l a r s a y l a r a k a l a m a r a n d m a n b u l u n m u t u r .

B e s e y i c i koloni le rde 10 g t n kalan k a p a l ykskler fb o y l a r llp te k tek kafes lenerek ana a r k n a kadarolan srede i s c a k l 33. OO. 05 Oc ve oransa l nemi % 60-65olan b i r inkUbatrde t u t u l m u t u r (Reid, 1975).

n k U b a t r d e s r e k i iz lenen kapaLL yUkSklerden k yapan dlsUz ana a r l a r k t a n hemen sonra 0.001 grd u y a r l l k l a a l a n b i r hassas t e r az i i l e t a r t l m t r . k a ~ r l k l a r llen ana a r l a r kafes Ie i f t l e t i r m e koloni le r ine v e r i m i t i r .

Kafes i e r i s i nde i f t l e t i r m e koloni le r ine ver i l en dlszana a r l a r 24 s aa tb r a k l m t r . Koloni lersu re t iy le i f t l e m e s i n i

sonra kovan i e r i s inde se rbes ther gn dzen l i o la rak kont ro l edilmek

yaparak yumurtlamaya b a l a y a n ana


27/65

a r l a r d a i f t l e m e o r a n ve yumurtlanta ncesi sttreb e l i r l e n m i t i r .

i f t l e t i r m e koloni le r ine ver i len ana a r l a r n d o ~ a l yol la i f t I e m e l e r i s a y I a n m t r . Her b ir t r ans fe r grubundayumurtIamaya b a l a y a n ana a r l a r d a n a n s a b a y I olarak sei lenlA ' ar tanes i laboratuvara a l n a r a k b u n l a r n spermateka a p l a r lttHlp s p e r m a t e k a l a r n d a k i spermatozoid s a y l a r s a p t a n m t r . Bu i l e m l e r Haziran, Temmuz ve Ayustos 1995 y e t i t i r m e dnemlerinde aynen t e k r a r l a n m t r .

3 .2 .2 . Bes ley ic i ve i f t l e t i r m e KolonilerininH a z r l a n m a s ve B a J c : m

A r a t r m a d a , her b ir t rans fer grubunda 2 i e r zere 6 adet bes ley ic i koloni k u l l a n l m t r . koloni le r bol miktarda b a k c i i (gen) a r s

adet olmakBesleyic i

ve g d a s bulunan; fakat b a k m a l a r gereken yavrusu olmayan a n a s z koloni le r ola rak d z e n l e n m i l e r d i r .

Bu amala, la rva t ransfe r inden b ir gn nce a r l k t a n gl k o l o n i e r d e n 6 tanesinin a n a s a l n m ve a r l a r h l u k a l a s i lke lenerek tek kata s k t r l m t r . K u l u k a l k t a k i b a l l , po len l i ve k m a k zere olan k a p a l yavrulu peteklerden 8 t anes i kolonide b r a k l r k e n ; y u m u r t a l ve a k yavrulu pe tekle r koloniden k a r l m t r .

A l a m a ereve le r i ortadaki k a p a l yavrulu peteklera r a s n a ver i l i rken ; b a l l ve polenl i o lan la r kovan k e n a r l a r n a y e r l e t i r i l m i t i r (d.er, 1984; Kaftanocjlu, 1987c; Y l m a z , 1989) .

i f t l a t i r m e koloni ler i , i er i s ine s tandar t llerde 3ereve a labi len i f t l e t i r m e k o v a n l a r n a 1 ereve a r l veb a l l i 1 ereve a r l ve k a p a l yavrulu ve 1 ereve de r l m b o petek ver i l e rek k u l l a n m d a n b ir gn nceh a z r l a n m t r . Ana a r y e t i t i r m e sres ince i f t l e t i r m e koloni le r i i l e bes ley ic i koloni lere 1:1

o r a n n d a k i e k e r u r u b u y l a yemleme y a p l m t r (der, 1984; F r a t l , 1988).


28/65

IS

3 . 2 .3 . Ana A r Tkskler.inin H a z r l a n m a s Ana a r yUksuklerinin y a p m n d a 10 cm boyunda ve 9 mm

a p n d a se r t a a t a n y a p l m yUksUk k a l p l a r k u a n ~ l m t r . Bu k a l p l a r d a n 15 t anes i 2.5 cm ara i l e t a y c b ir t a zerine monte edi le rek m a n i r i l h a z r l a n m t r . Mandrile b a i J l yUk3Uk k a l p l a r n n 10 mm' l i k u k s m l a r 3-4 defa e r i m i balmumuna d a l d r l p k a r l a r a k elde edi len yapay yksUklerdipler ine balmumu dklmek sure t iy le t a y c t a y a s a b i t l e t i r i l m i t i r .

3.2.4. Larva Transferi ( A l a m a )

A l a m a i l e m l e r i i in nce d a r n z l k koloniden a l n a n t rans fer edi lecek l a r v a l a r n b u l u n d u u pe tek nemli b ir bezes a r l a r a k s c a k l 25 Oc ve oransal nemi % 50 olan a l a m a o d a s n a t a n m t r . O d a n n s c a k l tarmometre i l e kontrole d i l m i ve gerek l i nemi saiJlamak zere o d a n n zemininea l a m a d a n nce su s e r p i m i t i r .

A l a n a c a k la rva lar kuru la rva t ransfer inde d o r u d a n yapayyUk3tlklere a l a n r k e n ; su i l ave l i larva t ransfer yntemindekibr i t p i l e b o y l k s l i k l e r e konan bi re r damla su Uzerine vea r sutu i l a v e i la rva t ransfer ynteminde ise 1: 1 o r a n n d a s u l a n d r l a r a k yine kibr i t p i l e b o yUksUklere konan bi re rdamla a r st zerine a l a n m l a r d r (Laidlaw, 1979).

Her b ir a l a m a erevesine 2 adet yUksUk t a y c t a zerinde 2 x 15 == 30 adet la rva t ransfer e ( i i l m i t i r . A l a n a n la rva lar b ir gn nceden h a z r l a n m olan bes ley ic i koloni lerev e r i l m i t i r .

3 . 2 . 5 . K a p a l . Ykskl.erin Hasat).

Besleyici kolonide 10 gHn sre i l e kalarak kapanan ana a r yUksUkleri tek tek kafes lenip kuluka snres ini t a m a m l a y n c a y a kadar inJct.lbatrde t u t u l m u t u r . k yapan dlst1z ana a r l a r k t a n hemen sonra t a r t l a r a k k a ~ r l k l a r b u l u n m u t u r . Bunlardan a n s a b a t l olarak sei len Tennn.uz 1995 dneminde 16tanes i , Haziran ve A ~ u s t o s dnemlerinde i s e S t e r t anes ikafeslenerek i f t l e t r m a koloni ler ine v e r i l m i t i r .


29/65

19

3 .2 .6 . Ana A r l a r n B a z zelliklerinin n c e l e n m e s i a) A . J l a m a R a n d m a n (Larva K a b u l O r a n ) : Besleyic i

koloniden a l n a n a l a m a e r e v e s zer indeki l a rva lardana r l a r c a kabul edi le rek beslemeye a lLnanlar s a y l m ve %olarak a l a m a r a n d m a n b u l u n m u t u r ( K a f t a n o g u ve Kumova,1992) .

b) i f t l e m e O r a n : i f t l e t i r m e kolon i le r ine ver i lendlsUz ana a r l a r d a n i f t l e m e s i n i yaparak yumurtlamayab a l a y a n l a r s a y l m a k .3uret iyle i f t l e m e o r a n b u l u n m u t u r ( K a f t a n o q u ve Kumova, 1992).

c) Yksk U z u n l u u : u z u n l u k l a r "mm" cins inden

K a p a l l U l m

ana a r yksl ikler ininve y e t i t i r m e yntemine

b a l olarak yuksk u z u n l u k l a r b u l u r n m t u r (Gl ve K a f t a n o l u , 1990) .

d) k A r l : n k b a t r e a l n a n k a p a l ana a r yUksUklerinden k yapan ana a r l a r 0.001 gr d u y a r l l k l a t a r t l a r a k ana a r k a r l b u l u n m u t u r ( F J . r a t l veBudak, 1992; Gen ve Aksoy, 1993).

e) Yumurtlama ncesi Sre: i f t l e t i r m e koloni ler inever i len dlsz ana a r l a r i in memeden : k t a n yumurtlamayab a l a y n c a y a kadar geen sre b e l i r l e n m i t i r (Gl veK a f t a n o q u , 1990) .

f ) Spermatek:a. a p : ap lm n l abora tuvara a l n a n ana a r n n 8. ve 9. abdomen segment le r i ince ulu b i r pens lekopart.Llmak su re t iy l e nce s p e r m a t e k a s a a k a r t l m veUzerindeki t rake a q temizlenipy e r l e t i r i l m i t i r . Daha sonra s e ,

b i r lammikroskop

uzer inea l t n d a

mikrometrel i olcUler y a r d m y l a "mm cins inden s p e r m a t e k a n n a p l U l m t r ( K a f t a n o l u ve a rk . , 1988).

g) spermatozoid s a y s : ap lUmnden sonra spermatekaz a r p a r a l a n m ve b i r pas t r p ipe t i k u l l a n l a r a k s p e r m a t o z o i d e r i n kk b ir porse len kaba konan 1 ml % 0 .09 ' lukNaCl zel t i .3 i i l e k a r m a s s a l a n m ~ t r . Bu k a r m a 4 mlmusluk suyu i l ave ed i l ip pipe t le tekra r k a r t r m a k su re t iy l eze l ti homoj en hale g e t i r i l m i t i r . zel ti .den a l n a n rnek'I'homa l a m n a (haemocytometre) y e r l e t i r i l m i ve mikroskopa l t n d a spermatozid s a y m y a p l m t r ( K a f t a n o l u ve ark . ,1988) .


30/65


31/65

21

4. BULGULAR VE T A R T I M A

7"";\ml"A:g:] u J J ~ i l > . i - ' ~ ~ ~ 1 ' : \ 1\: ~ ' , i:: r ~ ' " : n t (

t ' ~ ' - ! " <

4 . 1 . A l a m a R a n d l . m . a n ve i f t l e m e O r a n

A r a t r m a d a a r sut i l a v e l i (A), kuru (B) ve su i l a v e l i(C) t ransfe r yntemi olmak zere f a r k l a l a m a yntemiyleHaziran, Temmuz ve A u s t o s 1995 a y l a r n d a y e t i t i r i l e n anaa r l a r k u l l a n l m t r . F a r k l larva t ransfe r yntemleriyle vef a r k l aylarda a l a n a n l a rva s a y s , tu tan ana a r gzs a y s , a l a m a r a n d m a n , i f t l e t i r m e koloni le r ine ver i lenana a r s a y s ve i f t l e e n ana a r s a y s i l e i f t l e t i r m e o r a n d e ~ e r l e r i Tablo 4.1 'de s u n u l m u t u r . Tablo 4.1 'de de g r l d ~ U gibi , her y e t i t i r m e dnemindeve her l a rva t ransfe r ynteminde 60 adet l a rva a l a n m t r . Yani a r a t r m a d a a r st i l a v e i t ransfe r yntemiyle Haziran,Temmuz ve A ~ u s t o s 1995 a y l a r n d a 60 'a r adet olmak zere toplamolarak 180 adet l a rva a l a n m ve bunlardan 160 adedi kabuled i l e r ek a l a m a r a n d m a n 88.89 o l m u t u r .

A r a t r m a sres ince kuru a l a m a yntemi ve su i l a v e l ia l a m a yntemler iy le t ransfe r ed i l en 180 'e r larvadan s r a s y l a 130 ve 118 adet l a rva kabul ed i l e r ek a l a m a r a n d m a n a y n s r a y l a 72.22 ve % 65.56 o l m u t u r . a y r a l a m a yntemik u l l a n l a r a k a l a n a n toplam 540 adet l a r v a n n 408 adedia r l a r c a kabul edi le rek beslemeye a l n m olup, genel a l a m a r a n d m a n % 75.56 olarak b u l u n m u t u r . Kuru t r ans fe r yntemiyle su i l a v e l i t r ans fe r yntemlerindeelde ed i len genel a l a m a r a n d m a n l a r 72.22 ve % 65.56)a r a s n d a k i fark i s t a t i s t i k olarak b n e m s z iken; a r sa tui l a v e l i t rans fe r ynteminde elde edi len a l a m a r a n d m a n (%88.89) d i e r l e r i n d e n daha yksek b u l u n m u t u r (P


32/65

Tablo 4 .1 . Larva Transferi ve i f t l e t i r m e S o n u l a r .

n c e l e n e n zel l ik1-----Haziran Dnemi

A : r StIlavel i . Kuru(A) (B )- ' --- ' ---- ' -

Su l a v e l i Top.fer t .(C)

- - - - - - ~ - - - - - - - - - - - - ~ - - - - - - - - ~ - - - - - - - - ~ - - - - - - - - , - - - - - - - - - - ~ A l a n a n Larva ( a d 60 60 16.0 180Tutan lm a A r Gz (ad) 49 39 29 117A l a m a R a n d m a n (% ) 81 . 67a 65. OOb_14f3' 330 65. OOrR u e t e Veri len Ana A r ( a d ) 15 15 15 45 i f t l e e n Ana A r (ad) 12 lA i;; i f t l e m e O r a n (%) 7 3 . 3 _ ~ ~ _ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ! ? ~ ~ _ Temmuz Dnemi anan -L-a--r-.v-a-'-(-a-d-)------ .-6-cf 16o LG O 8oTutan Ana l \ r Gz (ad) 56 59 ! 41 156

A l a m a R a n d m a n (%) 93 .33a 9 8 ' 3 3 ~ ' 1 6j8.33b 86.67mR u e t e Veri len Ana A r (ad) 16 16 16 48 i t t l e e n Ana A r (ad) 12 10 133 i f t l e m e O r a n (%, 7 5 J ) ~ B . 75 62. 5 ~ ~ 8 . 75k~ s ~ ~ ~ ~ ~ ~ _ ~ - _ - - ~ - - - _ - _ - _ ~ _ - ~ _ - _ J ~ - - - - - ~ - - - - - - - ~ - - - - - - - - _ _ , _ - - - - - - - , - ~ - - - - - - J ] \ l a n a n Larva (ad) GO 60 60 180 iTutan Ana An. Gz (ad) 55 32 48 135A l a m a R a n d m a n (%) 91 .67a 53 .330 SO.OOb 75.00nR u l : ' 3 t e VeLilen Ana A r (ad) 15 15 15 41::' i f t l e e n Ana A r (ad) 10 10 31 i f t e m e O r a n (%) 66.67 73 .33 66.67 6B. 89kT o p a m f o r t a l a m - a - ~ - - - - - - - J , - - - - - - - - - - - ' - - _ - - - - --- --r A l - - a n - a n - - L - a - r - - v - a - - - ( - a - d - ) - - - - - - - - ~ 1 - 8 - 0 - ) - - - - , I - J ~ 8 3 - ( 0 - ) - - - - - - r l l - L ~ 8 - 0 8 - - - - - r 5 ~ 4 ~ ( ~ ) - - - - - - ~ Tutan Ana A r Gz (ad) 160 \408A l a m a R a n d m a n ( ~ t ) 88 .89d 72.22e 65.56e \75.56R u e t e Veri len Ana A r ( a d ) 46 146 46 138 i f t l e e n Ana A r (ad) 33 34 30 97if t le jme O r a n ( ) 71.74 2'}.91__ ~ h _ j _ : : : _ ) _ . _ 2 _ 2 _ _L7_0_._2_9__ __ l(arbre) , (mrn,r) , ( p k ) i (dre): D ~ i i k harf ler f a r k l g r u p l a r gstermektedir (P


33/65

23

a r a s n d a k i fa rk nemsiz ikeni Haziran a y n d a k i i f t l e m e o r a n dic)er ler inden daha yksek k m t r (P


34/65


35/65

25

U z u n l u u en fazla olan ana a r yUksklar inin a r sutui l a ve l i t r ans fe r yntemiyle Haziran ve A u s t o s a y l a r r u i a re t i l en yUkskler o l d u u s a p t a n m t r (Tablo 4.3) .

A r st Uzerine y a p l a n l a rva t r an s f e r l e r iy l e re t i l enana a r yUksUklerinin su i l ave l i t r ans fe r yntemiylere t i len le r inkinden daha bUyUk o l d u u or taya k m ve kurut r ans fe r yntemi de a L st i l a v e i t r ans fe r yntemi kadarolumlu sonu v e r m i t i r . Larva t ransfe r le r inde a r stk u l l a n l m a s n n ynksk u z u n l u u n u a r t r m a d a k i e t k i n l i i e i t l i a r a t r c l a r t a r a f n d a n da d o ~ r u l a n m t r (Gl ve K a f t a n o l u , 1990; D o d o l o l u , 1995; DUlger ve a rk . , 1995) .

Tablo 4 .3 . K a p a l Yksk. U z u n l u k l a r n a l i J t i . n De ').... '-

2332

a ,b ,c ,d , e : F a r k l harf t a y a n ortalamalar a r a s n d a k i fark oknemlidir (P


36/65

26

4 .3 . k A r l

D e q i i k l a rva t r ans fe r t ekn ik l e r i k u l l a n l a r a k f a r k l aylarda y e t i t i r i l e n ana a r l a r n kulukadan k t a n hemensonra "mg" c ins inden c a n l a ~ r l k l a r l l m t r . Elde edi len v e r i l e r e uygulanan varyans ana l i z inde a l a m a ynteminin ana a r k a q r l q n n e m i ola rak e tk i l e d iq i(P


37/65

2?

a r l a r n di


38/65

28

A : ~ L l l a m a d a a r st k u l l a n l m a 3 n n ana a r k a ~ r l ~ n a r t r d ~ ve daha iri ana a r l a r n y e t i t i r i l m e s i n i s a " l a d " e k l i n j e k i bulgu e i t l i a r a t r c l a r n a y n yndekit e sp i t l e r i y l e u y u m a k t a d r . Nitekim pek ok a r a t r c l a rvakabul o r a n ] ~ n ve ana a r k a ~ r l 1 n a r t r m a k a m a c y l a a l a m a d a a r st k u l l a n m l a r d r (Bodolanova, 974i Taranov,1974; Ebadi ve Gary, 1979; Macicka, 1985) .

F a r k l l a rva t r an s fe r yntemler i ~ l l a n l a r a k y e t i t i r i l e n ana a r l a r n spermateka a p d e e r l e r i , Gl ve K a f t a n o l u (1990) nun a y n t r an s fe r yntemler iyle y e t i t i r d i i ana a r l a r i in b i l d i r d i i s r a s y l a 181.137.9 mg, 167.637.2 mg ve

77. 135. 8 mgd e ~ 1 e r l e r i n e y a k n

iken; yinea l a m a

yntemini~ l l a n a r a k Dodolo


39/65

29

u z u n l u u i l e ana a r k a r l a r a s n d a k i bu p o z i t i fi l i k i n i n ok daha bUyk b i r anlam k a z a n d a n l a l m a k t a d r ,

4 .4 . Yumurtlama ncesi Sreiftle::;;mesini t a m a m l a y p yumartlaInaya b a l a y a n ana a r l a r

i in k t a n y u m u l ' t l a m a l a r n a kadar geen sre l e rb e l i r l e n m i t i r . Elde ed i len d e e r l e r e uygulanan varyans ana l i z is o n u l a r n a gre, l a rva t r ans f e r ynteminin e t k i s i nemli k m t r (P


40/65


41/65

31

y e t i t i r i l e n ana a n l a r n , hangi t r ans fe r yntemi k u l l a n l r s a k u l l a n l s n daha ge y u m u r t l a d k l a r a n l a l m a k t a d r (Tablo4.7) .

Ana a r y e t i t i r i c i t i n d e i f t l e t i r m e koloni ler in ine tk in k u l l a n m n ve ret imin daha ekonomik o l m a s n s a l a m a k b a k m n d a n ana a r l a r n 15 gn i e r i s inde i f t l e m e l e r i esasa l n m a k t a d r . Bylece f t l e t i r m e k o v a n l a r n n ayda ik i dnemk u l l a n l m a s mmkn o l m a k t a d r .

K a f t a n o l u ve Kumova (1992) ' n n Markosian ve Akopian(l976) 'a at fen b i l d i r d i i n e gre, ana a r l a r u 1 yumurtlamayab a l a m a l a r n a kadar geen sre M a y s ve Haziranda 7-11 gn,Temmuzda 10-15 gn ve A u s t o s t a 10-25 gn a r c s n d a d e i m e k t e d i r . e i t l i a r a t r c l a r t a r a f n d a n y a p l a n a l m a l a r d a is e bu srenin ortalama 10-12 gn ara:,nnda o l d u u b u l u n m u t u r (Kaftano1lu ve Peng, 1982; Szabo vd. , 1987; GUl veK a f t a n o l u , 1990; D o d o l o l u , 1995; Dlger ve a rk . , 1995) .

Yumurtlama ncesi sre d e e r l e r i , GOl ve K a f t a n o l u (1990)t a r a f n d a n a y n t r ans f e r yntemleri k t l l a n l a r a k y e t i t i r i e n ana a r l a r i in b i l d i r i e n s r a s y l a ortalama 10 . 36tO. 41 gUn,12 . 27O. 43 gn ve 11 . 820. 23 gnlk (jeyerlerden daha f a z l a d r .

A y r c a t e sp i t edi len yumurtlama ncesi sre d e e r l e r i K a f t a n o l u ve Peng (1980) r in yapay tahlUnlama uygulanan anaa r l a r i in ortalama 13-14 gUn, D O t i o l o u (1995) 'nun a l a m a yntemiyle y e t i t i r i p do1al yol la i f t l e t i r d i y i ana a r l a r i in ortalama . OOO. 33 glin ve DUlger ve ark . i (1995) ' n n yinea l a m a yntemiyle y e t i t i r i p d o a l i f t l e t i r d i i ana a r l a r i in ortalama 10.90.3 gn olarak bel i r led i< j i yumurtlama nce3isreden de f a z l a d r .

Haziran ve Temmuz a y l a r n d a y e t i t : i r i l e n ana a r l a r Li te ra tUrde be l i r t i l en normal ::;reler i e r i s inde i f t l e e r e k ymfiurtlamaya b a l a d k l a r halde, A j u s t o s a y . n d a y e t i t i r i l e n l e r ok ge y o o u r t l a m l a r d r . ste l ik hangi t r ans fe r t e k n i ~ i k u l l a n l r s a k u l l a n l g n bu olumguzluk devam e t m i t i r .

A u s t o g t a y e t i t i r i l e n ana a r l a r n i f t e m e u u u n a k t k l a r dnem bu a y n i k inc i y a r s n a ve ha t t a s o n l a T n a r a s t l a m t r . Blrede i ' \ u s t o s u n ik inc i y a r l . ~ n n d a nektar a k m tamamen durmakta ve bu dnemde k o l o n i e r d e ok az s a y d a erkeka r k a l m a k t a d r . Bu nedenle E r z u r o o blgesinde ana a r


42/65

y e t i : t i r i c i l i t j i n i n A u s t o s o r t a l a r n d a n nceg e r e k m e k t i i a n l a ~ l m a k t a d r .

4 .5 . Sper:mateka a p

t a m a m l a n m a s

F a r k L la rva t r ans fe r yntemler iyle ve f a r k l aylarday e t i t i r i l e r e n ana a r l a r d a n her b ir la rva t r ansfe r grubunda vey e t i t i r m e dneminde a n s a b a y l olarak se i len 10 ' ar t anes ilaboratuvara a l n m ~ ; ve bunlar zer inde s p E r m a t e k a a p lmUy a p l m t r .

Spermateka a p d e e r l e r i varyans ana l i z i i l e t e s ted i le rek bu ze l l ik Uzerine la rva t r ansfe r ynteminin e tk i s inemli b u l u n m u t u r ( p < O . O l . A y n ze l l ik zerinde y e t i t i r m e a y n n nemli b ir etkiye sahip o l d u u a n l a l m (P


43/65

33

Tablo 4 .9 .Ana A r l a r n Spermateka a p l a r n a l i k i n T a n m l a y c D e e r l e r (mm).

Faktrler N i Min. Mak.f--Transfer YntemiA r St l a v e l i (AL 30 0.9260.006a 0.88 0.98Kuru ............ (B) 30 O.9060.009a.b 0.78 00Su l a v e l i .... . . (C) 30 0.8910.008b 0.80 0.96Y e t i t i r m e A y Haziran ......... (1) 30 0.9000.011d 0.78 00Temmuz .......... (2 ) 30 0.8970.007d 0.86 0.96AQustos ......... (3 ) 30 0.9270.006c 0.86 0.98Yntem x Ay1 - - - - - - - - -A x 10 0.924O.013 0.86 0.98A x 2 10 0.9180.008 0.88 0.96A x 3 10 O.936O.OO9 0.88 0.96B x 1 10 0.8950.022 0.78 00B x 2 10 0.9020.O10 0.86 0.94B x 3 10 0.9220.011 0.88 0.98C x 1 10 0 . 8 8 0 f O . O 7 0.80 0.94C x " 10 0.872fO.012 0.80 0.90Lc x 3 10 0.922O.008 0.90 0.96GENEL 90 0.9080.00S 0.78 1.00a ,b ,c ,d: F a r k l harf t a y a n ortalamalar a r a s n d a k i farknemlidir (a,b:P


44/65

34

Bu a r a t r m a d a A, B ve C l a rva t r ans fe r yntemler iy ley e t i t i r i l e n ana a r l a r i in bulunan spermateka a p d e e r l e r i Glil ve Ka f t a n o l u (1990) , nun ukurova B g e s i ' nde a y n yntemler le y e t i t i r i l e n ana a r l a r i in s r a s y l a 1 . 450. 029mm, 370. 023 mm ve 1 . 330. 032 mm o la rak b i l d i r d i k l e r ispermateka ap). d e e r l e r i n d e n daha d U U k t U r . Benzer ~ e k i l d e Haziran, Temmuz ve A u s t o s a y l a r . n d a y e t i t i r i l e n ana a r l a r i in bulunan spermateka a p de


45/65

35

y e t i t i r i l m e s i n d e k u l l a n l a n la rva t ransfer t e k 1 " i n e b a 1 l o l d u u a n l a l m (P


46/65

Tablo 4.11 . Ana A r l a r n spermatozoid S a y l a r n a T a n m l a y c D e e r l e r (106 adet).

FaJc:trler N x Sx Min.\ - - - - - -Transfer YntemiA r St i l a ve l i (A) 30 4.270.04a 3.90Kuru ............ (B) 30 4.180.06ab 3.60Su l l ave l i . ..... (C) 30 4.110.04b 3.60Y e t i t i r m e A y Haziran ......... (1 ) 30 4.270.OSa 3.60Temmuz .......... (2 ) 30 4.130.05b 3.60Aij"ustos ......... ( 3) 30 4.160.03ab 3.90Yntem. :a: AyA x 10 4.36O.O7 4.00A x 2 10 4.250.05 4.00A x 3 10 4.2LO.06 3.90B x 1 10 4.280.13 3.60B x 2 10 4.100.09 3.60B x 3 10 4.160.06 3.90C x 1 10 4 . e 0 . 0 6 3.90C x 2 10 4.040.09 3.60c x 3 10 4.L2O.04 4.00GENEL 90 4.190.03 3.60

l i . k i n

Mak.

4.704.904.50

4.904.504.604.704.504.504.904.404.604.504.304.304.90

a,b: F a r k l harf t a y a n ortalamala.r a r a s n d a k i . farknemlidir (P


47/65

37

5.770.64 milyon ve 2.o80.62 milyon adet o l d u ~ u n u bi ldi rmi : ; t i r .

Bu a r a t r m a d a d e ~ e r l e r i l i t e r a t r

b e i r l e n e n ortalama spermatozoid s a y s b i l d i r i l e r i n i n b a z l a r y l a e l i i r k e n

b a z l a r y l a u y u m a k t a d r . r n e i n a r st i l a ve l i ve kuru la rva t r ans fe ryntemleriyle y e t i t i r i l e n ana a r l a r n s p e r m a t e k a l a r n d a

t e sp i t edi len spermatozoid s a y s d e ~ e r l e r i (4. 270. 04 milyonve 4.180.06 milyon) Woyke (1971), Taber (1976), Harbo (1979)ve K a f t a n o ' l u ve Peng (1982) i l e Szabo ve Heikel (1987)t a r a f n d a n b i ld i r i l en d e e r l e r d e n daha d U k iken; Kaftanocjluve Kumova (1992), D o d o l o ~ l u (1995) ve DUlger ve ark . , (199S)t a r a f n d a n b i ld i r i l en ortalama d e e r l e r e y a k n k m t r .

D i e r ta ra f tan bu a l m a d a Haziran a y n d a y e t i t i r i l e n ana a r l a r n s p e r m a t e k a l a r n d a t e sp i t edi len spermatozoids a y s (4.27O.05 milyon), K a f t a n o l u veayda y e t i t i r i l e n ana a r l a r n (3.820O.155 milyon) daha

f a z l a d r .

Kumova (1992) ' n n a y n b i l d i r d i i d e e r d e n

Temmuz a y n d a y e t i t i r i e n ana a r l a r i in bulunanortalama spermatozoid s a y s (4.13O.05 milyon) yine a y n a r a t r c n n a y n ay i in bi ldirdi


48/65

3&

a r sonucunda i ti len ana a r nrma ka rmate k l a r :3permatozoid

s a y s a r a s n d a ve i l i (r=O.767)r . da bu ik i

ze l l i k a r a s n d a pozi f korel b u l m u l a r d . ! : .(1971) i ana l a L n rmateka a p hacmi i l e

a r a s n d a yksek b ir i l i k i (1.'=0.77)o rmektedir . Bu Kaf ve a rk . , (1988)t a ra r=0.81, Dodo (1995) t a r a r=0.97 veve ark . f (1995) t a r a f n d a n se r=O. 9 o rak:3 t

Anaaras

(1995)

Bu

1

ba

pozi

ve

r l a r 1 . n rmatozoid s . z i t i f il kinin reee o k saptanan r=O. 7

Woyke (1971) i l e K a f t a n o l u ve a rk . ,10


49/65

38

Y a p l a n hesaplamalar sonucunda y e t i t i r i l e n ana a r l a r n spermateka a p i l e spel 'matekada d e p o l a d x k l a r 3pel 'matozoids a y s a r a s n d a p o z i t i f ve yUKsek b ir i l i k i (1 '=0.767)bulundu!Ju t e s p i t e d i l m i t i r . e i t l i a r a t r : L c l a r da bu ik i ze l l i k a L a s n d a p o z i t i f kore lasyonlar b u l m u l a r d r .

Woylre (1971) i ana a r l a r n spel 'mateka ; a p veya hacmi i l espermatozoid s a y s a r a s n d a yOksek b ir i l i k i (1 '=0.77)oldu1unu bi ld i rmekted i r . Bu i l i k i K a f t a n o ~ f l u ve a rk . , (1988)t a r a f n d a n 1'=0. SI ( D o d o l o l u (1995) t a r a f n d . a n 1'=0.97 ve Dlgerve ark . i 995) t a r a f n d a n i s e 1'=0.992 olarak s a p t a n m L l ' . Ana a r l a r n spermateka a p i l e spermatozoid s a y s a r a s n d a k i p o z i t i f i l i k i n i n dereces i olarak saptanan 1'=0.767de(teri Woyke (1971) i l e K a f t a n o l u ve a rk . , (1988) n n b u l q u l a l ' y l a u y u m a k t a ; Dodolo


50/65

39

5. SONU VE N E R L E R

A r c l m z n zm bekleyen s o r u n l a r n n b a n d a lkemizdeki d e y i i k eko lo j ik k o u l l a r d a yksek b i r performansor taya koyabi lecek ka l i t ede ve ye t e r l i miktarda d a m z l k anaa r re t imi gelmektedir .

Bu a r a t r m a d a , Erzurum k o u l l a r n d a f a r k l la rva t r ans fe ryntemler iy le Haziran, Temmuz ve A(Justos 1995 dnemlerindey e t i t i r i l e n ana a r l a r n e i t l i ze l l i k l e r i ince lenipk a r l a t r l a r a k blgede ana a r y e t i t i r i r c i l i i yapacak k i i ve k u r u l u l a r n ka l i t e l i ana a r re t imi i in ih t iyad u y d u k l a r b a z retim t ekn ik le r in in bel i r lenmesine a l l m t r .

Elde edi len sonulara gre;a) Larva t r ans fe r in in a r . sutu Uzerine y a p l m a s ya da

kuru t rans fe r t e k n i l t . n i n k u l l a n l m a s dUrLuuunda l a rva kabulo r a n ( a l a m a r a n d m a n ) ve ana a r i f t l e m e o r a n dahayksek olmakta; la rva , zaman ve emek k a y b aza la rak bes leyic ikolonLler i l e i f t l e t i r m e ko lon i l e r i d , h a et,kin ola rakk u l l a n l a b i l m e k t e d i r .

b) Ortalama uzunlu1u faz la olan yUkskler a r stu Uzeriney a p l a n t r an s fe r l e r l e Haziran ve A u s t o : : a y l a r n d a eldee d i l m i ~ t t i r .

c) k b a k m n d a n a r

a Y r l . j faz lastu i l ave l i

olan anave kuru

a r l a r y e t i t i r m e k t r ans fe r

b i rb i r iy l e a y n sonucu v e r m ve bu ik i t r ans fe ryntemler iyntemiyle

y e t i t i r i l e n ana a r l a r su i l ave l i t r ans fe rk u l l a n l a r a k y e t i t i r i l e n l e . r d e n daha a ( ~ r b u l u n m u t u r .

Diyer t a ra f tan a y n z e i k b a k m n d a n Haziran ve Temmuza y l a r n d a y e t i t i r i l e n ana a r l a r n b i r b i L . n d e n f a r k nemsiz k m , faka t A u s t o s a y n d a y e t i t i r i e n ana a r l a r n dahaa r o l d u k l a r b u l u n m u t u r .

d) K a p a l yHksk u z u n l u ~ t u i l e ana ar.1 k a y r l 1 a r a s n d a poz i t i f ve nemli bLr i l i ~ , k i (r=:O.358) mevcut olup,u z u n l u u faz la olan yUksUklerden k a n ana a r . l a r daha a ( ~ r o l m a k t a d r .

eL F a r k l la rva t r ans fe r t ekn ik le r i k u l l a n l a r a k y e t i t i r i l e n ana a r l a r n ortalama yumurtlama nces i sre


51/65

40

de


52/65

41

6. ZET

Y E T T R M E AYLARI L E LARVA TRANSFER Y N T E M L E R N N

ERZURUMK O U L L A R I N D A Y E T T R L E N ANA ARILl\RIN (Apis mel l if e ra L.)

Z E L L K L E R N E E T K L E R

Bu a r a t r m a , Erzurum yresinde y e t i t i r i l e n ana a r l a r n ze l l i k l e r i n i ve ka l i t e l i ana a r ret imi i in ih t iya duyulanb a z retim tekn ik ler in i bel i r lemek a m a c y l a u y g u l a n m t r .

A r a t r m a d a , a r st i l a v e l i (A), kuru (BL ve su i l ave l i(C) larva t rans fer yntemleri k u l l a n l m t r . Haziran, Temmuzve Atjusto3 a y l a r n d a y e t i t i r i l e n ana a r l a r n a l a m a r a n d m a n , i f t l e m e o r a n , yUksUk uzunlwju, Y1..uuurtlama ncesisUre, spermateka r ; a p ve 3permatekadas a y l a r i n c e l e n m i ve incelenen bui l i k i l e r a r a t r l m t r .

depolanan 3perma tozoid z e i k l e r a r a s n d a k i

Ana a r y e t i t i r m e k a m a c y l a toplam 540 adet 1 gnlttkla rva t r ans fe r e d i l m i olup; B ve C t r ans fe r yntemlerindekiortalama a l a m a r a n d m a n s r a s y l a % 88 .89 , % 72.22 ve%65.56i ortalama i f t l e m e o r a n is e a y n s r a y l a % 71 .74 , %73.91 ve % 65.22 o l m u t u r .

Haziran, Temmuz ve A u s t o s a y l a r n d a k i ortalama a l a m a r a n d m a n s r a s y l a % 65.00 i % 86.67 ve % 75 .00 ; i f t l e m e o r a n i s e a y n s r a y l a % 73.33, % 68. 75 ve % 68.89 olarakb u l u n m u t u r .

Ortalama k a p a l yUksUk u z u n l u u d e e r l e r i B ve Ca l a m a g r u p l a r i in s r a s y l a 23 .13 iO.66 mm, 22 .30 iO.39 mm ve

9. 870. 22 mm; Haziran, Temmuz ve l \ } u s t o s a y l a r n d a s e s r a s y l a 23. 070. 68 mm, 19.8 30. 38 mm ve 22. 400. 35 mmo l m u t u r "

K a p a l yUksak u z u n l u ; t u Uzerine a : L l a m a yntemi i l ey e t i t i r m e dneminin e tk i s i nemli b u l u n m u (P


53/65


54/65

42

a i t ortalama Temmuz a y o r t a l a m a s n d a n daha yksek k m t r (P


55/65

43

Ana a r l a r n spermateka a p Uzerinde a l a m a yn

Yetiştirme Ayları ile Larva Transfer Yöntemlerinin Erzurum Koşullarında Yetiştirilen Ana...

Documents

Transcript of Yetiştirme Ayları ile Larva Transfer Yöntemlerinin Erzurum Koşullarında Yetiştirilen Ana...