YERYÜZÜNDE YAŞAM

ANADOLU VE MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

ANADOLU VE MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

YUNAN

ANADOLU

MEZAPOTAMYA İRAN

HİNT MISIR

ANADOLU VE MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

GENEL ÖZELLİKLERİ: 1- Genellikle iklim ve yer şekillerinin uygun olduğu su kenarlarında kurulmuşlardır. 2-Daha çok tarıma dayalı üretim vardır. 3-Genellikle site (kent) devleti biçiminde oluşmuşlardır.(Polis, Nom, Site) 4-Çok tanrılı din yaygındır.(ilk tek tanrılı din İbranilerdedir) 5-Yönetim anlayışları tanrısal (teokratik) 6-Bütünüyle tanrısal: Mısır (tanrı kral) 7-Yarı tanrısal: Mezopotamya (rahip kral)

MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

• Fırat ve Dicle arasındaki bölgeye denir.

• Bu bölgede çok önemli uygarlıklar kuruldu.

• Sebebi;

– Göç yolları üzerinde bulunması,

– Topraklarının verimli olması,

– İklimin elverişli olması,

– Irmaklarından sulama yapılabilmesi

MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

NOT !!!!!!!!!!!

Mezopotamya’da kalıcı mimari eser bırakacak

malzeme (taş) bulunmadığı için, o dönemden

günümüze kadar eser kalmamıştır.

–İlk defa yazıyı kullandılar

(M.Ö.3200).

–İlk siyasal örgütlenme Site

şehir devletleri oluşturuldu.

(Ur, Uruk, Kiş, Lagaş)

–İlk yazılı kanunları yapmışlardır.

(Lagaş kralı Urgakina) (İlk hukuk

devletidir.)

Sümerler (M.Ö.4000-2350):

– Sümer kanunları fidye, Hammurabi kanunları kısasa dayalıdır.

– Sümer kanunları şehir veya küçük bir bölgeyi idare etmek, Babil ve Asur kanunları ise büyük bir ülke veya devleti idare etmek için yapılmıştır(Merkeziyetçi olmak için).

KISAS: Suç için verilen cezanın da aynı oranda ağır olması sistemidir. Kanunların sert olması suç oranını azaltıp, devletin daha uzun süre yaşamasını sağlamak içindir.

SÜMERLER

Sümerler

– Bir yılı 354 gün olarak hesaplamışlar ve ay yılı takviminin temelini atmışlardır.

– Ziggurat adında tapınaklar yapmışlar. Son katı gözlemevi olmuş ve

astronomi gelişmiştir.

– En önemli mülkiyet, su kanalları ve topraktır.

– Patesi denilen Rahip Kralları vardır.

SÜMERLERDE ZİGGURAT

Akadlar (M.Ö.2350-2150):

* Bütün Sümer ülkesini ele geçiren Sargon ilk merkezi devleti (imparatorluk) kurdu.

* İlk düzenli ordu kuruldu.

*Başkent Sus’tur.

*Sami kökenlidirler.

*Madencilik, çömlek yapımı ve seramikçilik ile uğraştılar.

Elamlar:

Babiller

• Hammurabi kanunları ilk Anayasa kabul edilir.

Daha sert ve “kısas”a dayanır. Devletin gücü

din yerine, orduya dayandırılmıştır.

• Rahip Kral özelliğine son verilmiş, ilk mutlak

krallık kurulmuştur.

• Babil’in Asma Bahçesi ve Babil Kulesi ünlüdür.

BABİL KULESİ

Babil’in Asma Bahçeleri

Asurlular

– Merkez Ninova.

– Ticaretle uğraştılar. Kolonicilik yapmışlardır.

– Anadolu’nun en eski yazılı belgeleri olan Kayseri Kültepe tabletleri, Asurlu

tüccarlardan kalmadır.

– Ön Asya’da ilk atlı birlikleri oluşturmuşlardır.

– İlk sömürge imparatorluğudur.

– İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur.

ANADOLU UYGARLIĞI: Hititler (Etiler, Nesiler):

• Başkent Hattuşaş.

• Anadolu da ilk siyasal birliği kurmuşlardır.

• Ülkeye “Bin tanrı ili” de denir.

• İlk meşruti yönetimi oluşturdular (Pankuş Meclisini kullanarak)

Hititler:

• Çivi ve Hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır.

• Aile ve Ceza (Medeni) hukuku gelişmiştir.

• İlk Tarih yazıcılığı (anal) başladı.

• Medeni hukukun temeli atılmıştır.

• İlk yazılı antlaşma Kadeş Antlaşması

(M.Ö.1280) (Mısır-Hitit). Hitit, Kuzey Suriye’yi

aldı.

• Tavananna (ana kraliçe) yönetimde etkili

olmuştur.

Kadeş

Savaşı

KADEŞ BARIŞ ANTLAŞMASI

KİL TABLET

TARİHTE İLK YAZILI

ANTLAŞMA

Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara ait ticari

nitelikli kil tabletler bulunmuştur.

Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler, Anadolu ile ilgili

aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur?

A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna

B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine

C. Siyasi birliğin sağlandığına

D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına

Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara

ait ticari nitelikli kil tabletler bulunmuştur.

Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler,

Anadolu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine

kanıt oluşturur?

A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna

B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine

C. Siyasi birliğin sağlandığına

D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına

Frigler:

• Batı Anadolu ile Kızılırmak arasındaki bölgedir.

• Başkent Gordion(Polatlı).

• Krallarına Midas adı verilir.

• Hitit uygarlığı etkisinde kalmışlar.

• Tarım ve Hayvancılıkla uğraşmışlar.

NOT: Tarımı korumak için sert

kanunları vardır.

FRİGLER

TÜMÜLÜS (YIĞMA TEPE)

KRAL MİDAS’IN MEZARI

Frigler:

• Kerestecilik, kuyumculuk, kaya mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı ve tapates adı verilen kilimleri vardır

• Su kanalları yapmışlardır.

• Doğa tanrılarına inanmışlardır.

• Bereket tanrıçası Kibele dir.

KADIN FİGÜRÜ

Lidyalılar: • Başkent Sard (Manisa) tır.

• Kurucu Giges tir.

• Kral yolunu yapmışlardır (Sard-Ninova).

• Parayı ilk kez kullanmışlardır.

• Paralı askerleri vardır.

Not: Kolay yıkılmalarına sebep olacaktır.

Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır.

Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili

olduğu söylenemez?

A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında

B. Ekonomik hayatın canlanmasında

C. Ticaretin kolaylaşmasında

D. Ticaretin ortaya çıkmasında

Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır.

Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili

olduğu söylenemez?

A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında

B. Ekonomik hayatın canlanmasında

C. Ticaretin kolaylaşmasında

D. Ticaretin ortaya çıkmasında

LİDYALILAR’IN BAŞKENTİ

SARD (MANİSA)

EGE ve

LİDYA

İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip

yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin

katkısı olduğu söylenemez?

A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral

Yolu’nun yapılması

B. Paranın kullanılmaya başlanması

C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması

D. Nüfus ve üretim artışı

İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip

yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin

katkısı olduğu söylenemez?

A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral

Yolu’nun yapılması

B. Paranın kullanılmaya başlanması

C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması

D. Nüfus ve üretim artışı

Urartular:

• Başkent Tuşpa (van) dır.

• İlk federal devlettir.

• Çok tanrılı din vardır.

• Tarım ve Hayvancılık.

• Maden işlemeciliği, kaya

oymacılığı ve kabartma sanatı

ile uğraşmışlardır.

İyonlar

• Dor istilasından kaçan Aka’larca

kurulmuştur.

• Ege bölgesinde 12 şehir devleti

kurmuşlardır.

• Efes, Milet, Foça, İzmir önemli ticaret

merkezleridir.

• Ticaret kolonileri: Karadeniz, Mısır,

Fransa, İspanya Kıyıları.

İyonlar

• Mimaride İyon nizamı vardır.

• Tales, Pisagor, Hipokrat, Homeros gibi düşünürleri vardır.

• Anadolu da ilk demokrasi örneği olmuşlar.

• Tiranlık adında yönetim anlayışı bu medeniyete aittir.

SORU

Ticarete verdiği önemle tanınan eski

Anadolu medeniyeti aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Hititler

B) Frigler

C) Lidyalılar

D) İyonlar

Cevap

C

SORU

• Kızılırmak yayı içinde kurulan Pankuş adlı

soylular meclisi ile yönetilen eski Anadolu

medeniyeti aşağıdakilerden hangisidir?

• A) Hititler

• B) Frigler

• C) Lidyalılar

• D) İyonlar

CEVAP

A

SORU

• Filozoflarıyla ünlü eski Anadolu medeniyeti

aşağıdakilerden hangisidir?

• A) Hititler

• B) Frigler

• C) Lidyalılar

• D) İyonlar

CEVAP

D

SORU

• Aşağıdakilerden hangisi Lidyalılar

tarafından yapılmıştır?

• A) Bergama Sunağı

• B) Efes Antik Tiyatrosu

• C) Van Kalesi

• D) Kral Yolu

CEVAP

D