NEONATAL VE PERĠNATAL MORTALĠTE:

NASIL ÖNLEYEBĠLĠRĠZ?

YENĠDOĞAN DÖNEMĠNDE

ÖNLENEBĠLECEK SORUNLAR

Prof. Dr. Nuray Duman

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi

Neonatoloji Bilim Dalı

05.04.2012

13. Pediatri Günleri

KANITA DAYALI VERİLER

BĠNYIL KALKINMA HEDEFLERĠ

BĠNYIL KALKINMA HEDEFLERĠ

Amaç 4 Hedef Gösterge

Çocuk

mortalitesini

azaltmak

1990-2015 yılları

arasında 5 yaş

altı mortalite

hızını 2/3

azaltmak

5 yaş altı mortalite hızı

Bebek mortalite hızı

1 yaşında kızamık aşısı

oranı

Neonatal mortalite hızı

5 yaş altı ölümlerde neonatal mortalitenin yeri

5 yaş altı ölümlerde neonatal mortalitenin yeri

Hedefe ulaşabilecek miyiz?

Hedefe ulaşılabilecek miyiz?

3.6 milyon yenidoğan nerede, ne zaman

ve neden ölüyor?

% 99’u düşük-orta gelirli ülkelerde ve yarısı evde

Çalışmalar zengin ülkelerdeki % 1’lik orana yönelik

En fazla sayıda neonatal mortalite görülen 10 ülke

3.6 milyon yenidoğan nerede, ne zaman

ve neden ölüyor?

%25-50 hayatın ilk gününde

%75 hayatın ilk haftasında

Ġntrapartum ölümler

Maternal Ölümler

535.900/yıl

Ölü doğumlar

3.2 milyon/yıl

Neonatal ölümler

3.82 milyon/yıl

…

3.6 milyon yenidoğan nerede, ne zaman ve neden ölüyor?

Enfeksiyonlar

% 29

Prematürite

% 29

Asfiksi

% 23

Kongenital

% 8

Diğer

% 11

NMR’ye göre neonatal ölüm nedenleri

Türk Neonatoloji Derneği Çok Merkezli Çalışma

Perinatal ölüm nedenleri

% 44 ölü doğumlar,

% 26 prematürelik,

% 14 konjenital anomaliler

% 11 perinatal asfiksi

Türk Neonatoloji Derneği Çok Merkezli Çalışma Grubu,

“Türkiye'de perinatal mortalite: 1999”,

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 43, 315-320, (2000).

NMR azaltılmasında etkili

kanıta dayalı uygulamalar

5 en önemli yenidoğan ölüm nedeni için potansiyel çözümlere genel bakış

Enfeksiyonlar (963.000) % 25 Tetanoz (60.000) % 2 Ġntrapartum ilişkili (Asfiksi) (814.000) % 23 Preterm doğum ilişkili (1.033.000) %29 Konjenital anomaliler (272.000) % 8

2010

Int J Epidemiol 2010 Apr;39 Suppl 1:i134-43

18 çalışma sonucu ve uzman değerlendirmeleri ile

% 4 prematüriteye bağlı

% 8 enfeksiyona bağlı mortaliteyi azaltır

ANTENATAL BAKIM

Int J Epidemiol 2010 Apr;39 Suppl 1:i122-133

18 RCT sonucu (Cochrane metaanalizi)

% 31 prematüriteye bağlı mortalite azalması

4 tane orta gelirli ülke çalışması ayrıca değerlendirildiğinde

%53 mortalite azalması

ANTENATAL BAKIM

Düşük gelir düzeyli ülkelerde uygulanırsa

her yıl 500.000 bebek ölümü engellenebilir !

ĠNTRAPARTUM BAKIM

10 obstetrik çalışma

9 doğum odası çalışması

Doğumda obstetrik bakım varlığına göre neonatal mortalitede beklenen azalma

Deneyimli

normal doğum

bakımı

Temel acil

obstetrik

bakım

Kapsamlı acil

obstetrik

bakım

% 25% 40

% 85

ĠNTRA VE POSTNATAL BAKIM

Program yaklaşımı Temiz doğum

uygulamalarıSonuçlar

Temiz doğum

uygulamaları

için ürünler

Toplumsal davranış

değişiklikleri

Yeterli ekip ve ekipman ile

Sağlık kuruluşunda doğum

Medya ve halk sağlığı

mesajları

Toplum temelli eğitim

6 WHO CLEANS

1.Temiz el ile doğum

2.Temiz doğum alanı

3.Temiz perine

4.Temiz kord kesilmesi

5.Temiz kord bağlanması

6.Temiz kord-deri bakımı

Tetanoza bağlı neonatal

mortalite ve morbidite

Sepsise bağlı neonatal

mortalite ve morbidite

Puerperal enfeksiyona

bağlı maternal

mortalite ve morbidite

Artmış deneyimli doğum

Artmış doğum bakım kalitesi

İntrapartum ölü doğum

Maternal ve neonatal

mortalite ve morbidite

Sepsise özgü

neonatal mortalite

üzerine etki

% 15-40

Tetanoza özgü

neonatal mortalite

üzerine etki

% 30-40

Çalışma sonuçları ve uzman değerlendirmelerine göre

15

23

27

40

30

35

38

40

…………………………..

……………………………………………………………………………

21 çalışma, 8959 bebek

Antiseptiklerin kuru kord bakımına üstünlüğü yok

Yazarların yorumu

Yüksek gelirli bölgelerdeki sınırlı sayıdaki çalışma

antibiyotik ya da antiseptiklerin kordun basitçe temiz

tutulmasına göre bir üstünlüğünü göstermiyor

Kanıtların kalitesi düşük

Düşük gelirli bölgelerden iyi çalışmalar bekleniyor

POSTNATAL BAKIM

Tüm bebekler doğumda değerlendirme ve

basit yenidoğan bakımı gerektirir

Solunumun değerlendirilmesi, kurulama ve

anne ile tensel temas sağlanması

136 milyon

bebek doğuyor

%5-10 bebek solunum

için basit uyarı gerektirir

(kurulama ve uyarı)

Yaklaşık 10

milyon bebek

%3-6 bebekte

temel canlandırma

balon-maske

ileri

canlandırma

< 1 milyon

milyon bebek % 0.1 göğüs kompresyonu

% 0.05 ilaç

Yaklaşık 6

milyon bebek

Yenidoğan canlandırmasının etkileri

Asfiksi ile ilişkili neonatal ölümler

Doğum sonrası değerlendirilme, kurulama-uyarma %10

Temel yenidoğan canlandırması (sağlık kuruluşu) %30

Temel yenidoğan canlandırması (ev) %20

Preterm komplikasyonlara bağlı neonatal ölümler

Doğum sonrası değerlendirilme, kurulama-uyarma %10

Temel yenidoğan canlandırması (sağlık kuruluşu) %10

Temel yenidoğan canlandırması (ev) % 5

POSTNATAL BAKIM

16 çalışma

% 32 mortalite

% 43 enfeksiyon/sepsis

% 77 hipotermi

Published Online:

March 16, 2011

POSTNATAL BAKIM

Anne sütü ile beslenme

WHO çokuluslu havuz analizi

açıkça göstermiştir ki anne sütü ile

beslenmeyen < 2 aylık bebekler

enfeksiyon hastalıklarına bağlı

olarak anlamlı şekilde daha yüksek

mortaliteye sahiptir (OR:5.8; CI:3.4-

9.8)

WHO Collaborative Study Team on the Role of Breastfeeding on the Prevention of

Infant Mortality. Effect of breastfeeding on infant and child mortality due to

infectious diseases in less developed countries: a pooled analysis

Lancet. 2000;355 :451 –455

% 67 % 64

POSTNATAL BAKIM

7 çalışma ve uzman

değerlendirmesi% 30

% 65

% 75 % 80% 90

POSTNATAL BAKIM

Özet- Antenatal bakım

Folik asit desteği

Gebelik hipertansiyonunun tanınması ve tedavisi

Tetanoz toksodi uygulaması

Maternal enfeksiyonların tedavisi

Antenatal steroid

Özet- Doğum odası bakımı

Komplikasyonlu doğumun yönetimi

Temiz doğum uygulamaları

Doğum sonrası neonatal canlandırma

Hipoterminin önlenmesi (kanguru anne bakımı)

Ġlk emzirmenin başlatılması

Özet- Postnatal bakım

Anne ve bebeğe erken ve etkili bir vizit

Emzirme danışmanlığı

Hijyenik kord bakımı

Bebeğin sıcak tutulması

Hasta bebeğin saptanması ve uygun tedavisi

Antenatal

bakım

Doğum odası

bakımı

Postnatal

bakım

Neonatal

mortalite

azaltılabilir

Yenidoğan mortalitesini azaltmanın

“diğer” yolları

Anne karnında fetusun tedavisi

Aşırı düşük doğum ağırlıklı bebekleri yaşatma sanatı

HIE varlığında hipotermi uygulaması

Diyafragma hernili bebeklerin mortalitesini azaltma yöntemleri

Konjenital kalp hastalıklı bebeklerin erken tanı ve tedavisi

Doğumsal metabolik hastalıkların erken tanı ve tedavisi

……

TEŞEKKÜRLER

1. Enfeksiyonlar

Koruyucu önlemler Maternal enfeksiyonları tedavi etmek

Temiz doğum uygulamaları ve hijyenik kord bakımı

Anne sütü ile beslenme

Tedavi Çözümleri Hasta bebeklerin saptanması

Ayaktan hasta yenidoğan tedavi kılavuzları

Hastanede hasta yenidoğan tedavi kılavuzları

2. Tetanoz

Koruyucu önlemler

Gebelikte tetanoz toksoid immunizasyonu

Temiz doğum uygulamaları ve kord hijyeni

Tedavi Çözümleri Antibiyotikler Antitetanoz globulin Destekleyici bakım

Tetanoz global eliminasyonu

Tetanoz ve Türkiyenin yeri

3. Ġntrapartum-ilişkili ölümler“doğum asfiksisi”

Koruyucu önlemler

Antenatal bakım

Doğumda deneyimli yardımın sağlanması

Komplikasyonlar için acil obstetrik bakımın sağlanması

Tedavi Çözümleri Neonatal canlandırma uygulanması

Deneyimli sağlık personeline NRP eğitimi sağlanması

Neonatal canlandırma için gerekli ekipman sağlanması

Neonatal ensefalopatili bebeklerin bakımı

4. Preterm doğum komplikasyonları

Koruyucu önlemler

Maternal enfeksiyonları tedavi etmek

Demir/folik asit desteği

Sıtmanın önlenmesi

Antenatal steroid

Tedavi Çözümleri

Doğumda canlandırma eğitimi ve ekipmanı

Emzirmenin daha iyi uygulanması

Kanguru anne bakımı

Komplikasyonların erken tanı ve tedavisi (özellikle enf)

5. Konjenital anomaliler

Koruyucu önlemler

NTD önlemek için prekonsepsiyonel folik asit

Ġstenmeyen ileri yaş gebeliklerinin önlenmesi

Tedavi Çözümleri

Destekleyici bakım