YARA İYİLEŞMESİ ve BAKIMI

YARA İYİLEŞMESİ ve YARA İYİLEŞMESİ ve BAKIMIBAKIMI

Doç.Dr.Tamer AKÇADoç.Dr.Tamer AKÇA

YARA YARA İİYYİİLELEŞŞMESİMESİ

Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri

3

İltihabi İltihabi DDönemönem

Vücudun yaralanmaya verdiği ilk cevap Vücudun yaralanmaya verdiği ilk cevap ((1-4 1-4 günler) günler)

TTüm iltihabi aşamaları içerir. üm iltihabi aşamaları içerir. RuborRubor (kızarıklık) (kızarıklık) CalorCalor (ısı artışı) (ısı artışı) TumorTumor (şişlik) (şişlik) DolorDolor (ağrı) (ağrı)


4

Yaralanmanın olduğu ilk dakikalardan itibaren Yaralanmanın olduğu ilk dakikalardan itibaren trombositlerin toplanmasıtrombositlerin toplanması,, aktivasyonu aktivasyonu

Lökositlerin yaraya doğru göç etmesi Lökositlerin yaraya doğru göç etmesi Damar genişlemesi ve lenfatiklerin bölgeyi Damar genişlemesi ve lenfatiklerin bölgeyi

kuşatması kuşatması Başlangıçta yarada aktif olan hücre (ilk 24 saat) Başlangıçta yarada aktif olan hücre (ilk 24 saat)

polimorfonükleerlökositlerpolimorfonükleerlökositlerdir (PMNL)dir (PMNL) GGörevi bakterilerin fagoitozu ve yara debrisinin örevi bakterilerin fagoitozu ve yara debrisinin

ortadan kaldırılmasıortadan kaldırılması


5

MakrofajlarMakrofajlar; ; iyileşme sürecinin iyileşme sürecinin koordinasyonkoordinasyonundaunda normal iyileşmede vazgeçilmez elemanlar normal iyileşmede vazgeçilmez elemanlar ilk 24 saatte yaranın etrafında daha aktiftirilk 24 saatte yaranın etrafında daha aktiftir

YYaraya girdikten sonra dolaşımdaki araya girdikten sonra dolaşımdaki monositlerin makrofajlara dönüşmesi ile monositlerin makrofajlara dönüşmesi ile meydana gelirler meydana gelirler


6

İltihabi dönemİltihabi dönem;; primer kapanan yaralarda en çok 4 günprimer kapanan yaralarda en çok 4 gün ssekonder veya tersiyer iyileşmeye bırakılmış yaralarda tam ekonder veya tersiyer iyileşmeye bırakılmış yaralarda tam

epitelizasyon için kesin bir süre verebilmek mümkün değilepitelizasyon için kesin bir süre verebilmek mümkün değil Yaranın epitelizasyonuYaranın epitelizasyonu;;

yara kenarındaki epiteliyal hücrelerin ortaya doğru göçü yara kenarındaki epiteliyal hücrelerin ortaya doğru göçü ileile

Temiz ve açık yaralarda epitelyal hücre göçünün hızı Temiz ve açık yaralarda epitelyal hücre göçünün hızı günde 1 mm.günde 1 mm.

Primer olarak kapanan yarada cilt bütünlüğü 24-Primer olarak kapanan yarada cilt bütünlüğü 24-4848 saatte saatte tamamlanırtamamlanır


7

Proliferatif Proliferatif DDönemönem 4-42 günler4-42 günler Büyüme faktöründen zengin yara çevresi tarafından aktive Büyüme faktöründen zengin yara çevresi tarafından aktive

edilir edilir FibroblastlarFibroblastlar yaraya girer ve kollajen sentezi başlar yaraya girer ve kollajen sentezi başlar

5-7 günlerde yarada baskın olan hücreler5-7 günlerde yarada baskın olan hücreler 2-3 hafta boyunca kollajen sentezi düzenli olarak artarak 2-3 hafta boyunca kollajen sentezi düzenli olarak artarak

yaranın gerilmeye olan dayanıklılığını hızla artırıryaranın gerilmeye olan dayanıklılığını hızla artırır Yara en yüksek gerilmeye dayanma gücüne 12-18 aylarda Yara en yüksek gerilmeye dayanma gücüne 12-18 aylarda

sahip olusahip olurr Ancak hiçbir zaman bütünlüğü bozulmamış bir doku kadar Ancak hiçbir zaman bütünlüğü bozulmamış bir doku kadar

güçlenemeyeceği de unutulmamalıgüçlenemeyeceği de unutulmamalı


8

OlgunlaOlgunlaşşma ma DDönemiönemi

21.günden itibaren 21.günden itibaren KKollajen miktarollajen miktarıında artma olmaksnda artma olmaksıızzıın dokunun n dokunun

gerginligerginliğğe dayanma gücünde artma e dayanma gücünde artma Tip I kollajen üretiminin yerini tip III kollajen Tip I kollajen üretiminin yerini tip III kollajen Tip III kollajenTip III kollajen;;

lizin yedekleri ve lizin yedekleri ve vitamin D’ye bavitamin D’ye bağğllıı prolin hidroksilasyonu prolin hidroksilasyonu

sayesinde daha güçlüsayesinde daha güçlü OlgunlaOlgunlaşşma dönemi yaranma dönemi yaranıın yan yaşşam süresini am süresini

uzatuzatıırr


9

Yara KasYara Kasıılmaslmasıı Dönem Dönemii

Mevcut doku elemanlarMevcut doku elemanlarıınnıın sayn sayııssıında nda artma olmaksartma olmaksıızzıın yarann yaranıın boyutlarn boyutlarıı azal azalıır r

MMiyofibroblastlariyofibroblastlar’’ıın aktivasyonu ilen aktivasyonu ile oluşuroluşur

KontraksiyonKontraksiyon;; geni genişş anlamda fizyolojik anlamda fizyolojik bir olaybir olay

PPatolojik bir durum olan hareket atolojik bir durum olan hareket kkııssııtlaytlayııccıı kontraktür ile kar kontraktür ile karışışttıırrıılmamallmamalıı


10


11

Yara İyileşmesinde Sitokinlerin Yara İyileşmesinde Sitokinlerin RolüRolü

Yara iyileşmesi sırasında majör biyolojik Yara iyileşmesi sırasında majör biyolojik aktiviteleri düzenlerler aktiviteleri düzenlerler

Biyolojik aktivitelerin çoğunluğu birden fazla Biyolojik aktivitelerin çoğunluğu birden fazla faktör tarafından yönlendirilmektedirfaktör tarafından yönlendirilmektedir

Plateletler, makrofajlar, eritrositleri, Endotelyal Plateletler, makrofajlar, eritrositleri, Endotelyal hücreler, Epitelyal hücreler ve düz kas hücreleri hücreler, Epitelyal hücreler ve düz kas hücreleri tarafından üretilirtarafından üretilir

PDGF gibi bazı sitokinler birden fazla hücre PDGF gibi bazı sitokinler birden fazla hücre tarafından üretilebilirken, IL 2 gibi bazıları da tek tarafından üretilebilirken, IL 2 gibi bazıları da tek bir hücre tarafından üretilirbir hücre tarafından üretilir

Kaynaklandığı hücreden yola çıkılarak, yara Kaynaklandığı hücreden yola çıkılarak, yara iyileşmesinin hangi aşamasında hangi sitokinin iyileşmesinin hangi aşamasında hangi sitokinin rol oynadığını da tahmin etmek mümkünrol oynadığını da tahmin etmek mümkün

Örn; plateletler PDGF, TGF Örn; plateletler PDGF, TGF ve EGF salgılarlar. ve EGF salgılarlar. Buradan hareketle yaralanmadan hemen sonra Buradan hareketle yaralanmadan hemen sonra bu sitokinlerin yarada bulunacağı ortadadır.bu sitokinlerin yarada bulunacağı ortadadır.


12

SİTOKİNLERİN HÜCRESEL SİTOKİNLERİN HÜCRESEL KAYNAKLARIKAYNAKLARI

HÜCRE TİPİHÜCRE TİPİ SİTOKİNLERSİTOKİNLER

Platelet Platelet EGF, PDGF, TGF-EGF, PDGF, TGF-, TGF-, TGF-MakrofajMakrofaj FGF, PDGF, TGF-FGF, PDGF, TGF-, TGF-, TGF-, ,

IL-1, TNF-IL-1, TNF-, IGF-1, IGF-1

LenfositLenfosit TGF-TGF-, IL-2, IL-2

Endotelyal Endotelyal HücreHücre

FGF, PDGFFGF, PDGF

Epitelyal Epitelyal HücreHücre

TGF-TGF-, PDGF, TGF-, PDGF, TGF-

Düz Kas Düz Kas HücresiHücresi

PDGFPDGF


13

Büyüme Büyüme FFaktörleriaktörleri

Büyüme faktörüBüyüme faktörü;; otokrin otokrin parakrin parakrin endokrin mekanizmaları harekete geçirerek endokrin mekanizmaları harekete geçirerek

iltihabi cevabın doku içindeki etkilerini iltihabi cevabın doku içindeki etkilerini yaratıryaratır

Böylece yara iyileşmesinin iltihabi dönemini Böylece yara iyileşmesinin iltihabi dönemini düzenlerdüzenler

İİYYİİLELEŞŞME TİPLERİME TİPLERİ


15

Primer İyileşmePrimer İyileşme

1.1. YYara dudaklarının birleştirilmesi ile ara dudaklarının birleştirilmesi ile

2.2. Oraya greft/flep koymakla Oraya greft/flep koymakla İİyi kanlanan sahalardaki temiz ve taze yi kanlanan sahalardaki temiz ve taze (6 (6

saatten daha yeni) yaralardasaatten daha yeni) yaralarda Primer yöntem aynı zamanda ameliyat sonunda Primer yöntem aynı zamanda ameliyat sonunda

yaranın kapatılarak çıkıldığı durumu da tarif yaranın kapatılarak çıkıldığı durumu da tarif etmekteetmekte


16

Sekonder Sekonder İİyileşmeyileşme KKendiliğinden iyileşme endiliğinden iyileşme Yaranın açık bırakılarak epitelizasyon ve Yaranın açık bırakılarak epitelizasyon ve

kontraksiyon ile kapanmasıkontraksiyon ile kapanması GGenelde kontamine veya enfekte (10enelde kontamine veya enfekte (1055 gr.ın gr.ın

üzerinde bakteri bulunan dokular) yaralarda üzerinde bakteri bulunan dokular) yaralarda Açık yaralar tam olarak epitelizasyon Açık yaralar tam olarak epitelizasyon

gerçekleşene kadar iltihabi dönemde kalırgerçekleşene kadar iltihabi dönemde kalır


17

Tersiyer Tersiyer İİyileşmeyileşme

GGecikmiş primer kapama ecikmiş primer kapama Başlangıçta çok ileri derecede kontamine Başlangıçta çok ileri derecede kontamine Primer kapatılamayan ancak 4-5 günlük Primer kapatılamayan ancak 4-5 günlük

açık bırakmadan sonra iyi kanlanabilen açık bırakmadan sonra iyi kanlanabilen dokularda dokularda

YYara yatağındaki iltihabi sürece bakteri ara yatağındaki iltihabi sürece bakteri konsantrasyonunu en aza indirmek için konsantrasyonunu en aza indirmek için müsaade eder ve güncel bir kapanma müsaade eder ve güncel bir kapanma sağlarsağlar

YARA YARA İİYYİİLELEŞŞMESMESİİNDEKNDEKİİ LOKAL LOKAL VE SVE SİİSTEMSTEMİİK DEK DEĞİŞİĞİŞİKLKLİİKLERKLER


19

YARA İYİLEŞMESİNİ ETKİLEYEN YARA İYİLEŞMESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERFAKTÖRLER

LOKALLOKAL SİSTEMİKSİSTEMİK

EnfeksiyonEnfeksiyonYabancı cisimlerYabancı cisimlerİskemi – hipoksiİskemi – hipoksiVenöz yetmezlikVenöz yetmezlikToksinler (örn: Toksinler (örn:

örümcek zehiri)örümcek zehiri)Geçirilmiş travmaGeçirilmiş travmaRadyasyonRadyasyon

MalnutrisyonMalnutrisyonKanserKanserDiabetes mellitusDiabetes mellitusÜremiÜremiSarılıkSarılıkİleri yaşİleri yaşSistemik Sistemik

kortikosteroid kortikosteroid kullanımıkullanımı

Kemoteröpotik Kemoteröpotik ajanlarajanlar

AlkolizmAlkolizm


20

Lokal Lokal FFaktörleraktörler

Cerrah için daha önemliCerrah için daha önemli Sistemik olanlara göre daha kolay kontrol Sistemik olanlara göre daha kolay kontrol

altaltıına alna alıınnırır YaranYaranıın iyi kanlanmasn iyi kanlanmasıı Yara çevresindeki Yara çevresindeki ııssıı Enfeksiyon-hematom-seromanEnfeksiyon-hematom-seromanıın varln varlığıığı veya veya

yokluyokluğğu u Travmaya uTravmaya uğğrayan dokunun miktarrayan dokunun miktarıı YaranYaranıın kapatn kapatıılmaslmasıında kullannda kullanıılan malzeme ve lan malzeme ve

teknik teknik (lokal faktörlerin tamamı uygunsa (lokal faktörlerin tamamı uygunsa anlamlı)anlamlı)


21

Sistemik Sistemik FFaktörleraktörler

MalnutrisyonMalnutrisyon Vitamin ve mineral eksikliVitamin ve mineral eksikliğğinin doinin doğğrudan rudan

ve dolaylve dolaylıı etkileri ile etkileri ile VVitamin C eksikliitamin C eksikliğğine baine bağğllıı klinik veya klinik veya

subklinik olarak ortaya çıkan skorbütte, subklinik olarak ortaya çıkan skorbütte, hastada yeterli hidroksile kollajen üretimi hastada yeterli hidroksile kollajen üretimi olmadolmadığıığından yara iyilendan yara iyileşşmesinde belirgin mesinde belirgin bir dübir düşşüüşş görülür görülür


22

Diabetes Diabetes MMellitusellitus İİyileyileşşme sürecinin tüm dönem ve düzeylerinde me sürecinin tüm dönem ve düzeylerinde

engelleyici engelleyici İİnsülin eksiklinsülin eksikliğği i HHiperglisemi iperglisemi

iltihabi hücrelerin göç ve fagositik iltihabi hücrelerin göç ve fagositik fonksiyonlarfonksiyonlarıınnıı önleyici etkisi sonucu endotel önleyici etkisi sonucu endotel hücreleri ve fibroblastlarhücreleri ve fibroblastlarıın çon çoğğalmasalmasıınnıı önleyici etkisi nedeniyleönleyici etkisi nedeniyle

nöropati nöropati damarsal arazlar iyiledamarsal arazlar iyileşşmeyi engelleyen faktörlermeyi engelleyen faktörler


23

Steroidler ve Steroidler ve AAntineoplastik ntineoplastik İİlaçlarlaçlar

İİyileyileşşme sürecinin hme sürecinin hıızzıınnıı ve kalitesini ve kalitesini belirgin bir belirgin bir şşekilde düekilde düşşürürürür


24

Van Gogh

Corridor in the Asylum 1889 (210 Kb); Black chalk and gouache on pink Ingres paper, 61.5 x 47 cm (24 3/8 x 18 1/2 in); The Museum of Modern Art, New York

ACACİİL SERVL SERVİİSTE YARA BAKIMISTE YARA BAKIMI


26

Hikaye ve fizik muayeneHikaye ve fizik muayene:: YYaralanmanaralanmanıın n şşekli ekli ZamanZamanıı GeçmiGeçmişşte görülen tte görülen tııbbi ve cerrahi tedaviler bbi ve cerrahi tedaviler

YaralanmanYaralanmanıın distalindeki bölgede dikkatli nörolojik ve n distalindeki bölgede dikkatli nörolojik ve damarsal muayene yapdamarsal muayene yapıılmallmalıı

AnesteziAnestezi:: HHıızlzlıı etki etki için için lidokainlidokain UUzun etki zun etki bubupivakain (Marcainpivakain (Marcain) ) Lokal anestezikler kullanLokal anestezikler kullanııllıırken infiltrasyondan önce rken infiltrasyondan önce

iiğğnenin damar içinde olmadnenin damar içinde olmadığıığından emin olunmalndan emin olunmalıı


27

YaranYaranıın hazn hazıırlanmasrlanması:ı: YYara ve etrafara ve etrafıındaki deri temizlenmeli ndaki deri temizlenmeli SStandart cerrahi sabunlarla ftandart cerrahi sabunlarla fıırçalarçalamama

tüm canltüm canlıı hücrelere toksik hücrelere toksik YYaranaranıın kendisi basn kendisi basıınçlnçlıı SFSF ile y ile yııkanmalkanmalıı

YaranYaranıın den değğerlendirilmesi ve kanama kontrolüerlendirilmesi ve kanama kontrolü:: ddirekt basirekt basıı elevasyon elevasyon elektrokoter elektrokoter dikiş dikiş


28

DebritmanDebritman:: ÖÖlü dokular iyilelü dokular iyileşşmeyi geciktirir meyi geciktirir enfeksiyon için çekirdek oluenfeksiyon için çekirdek oluşştururturur

Yaranın kapatılmasıYaranın kapatılması:: 6-8 saatten daha eski yaralar 6-8 saatten daha eski yaralar delik tarzındaki yaralardelik tarzındaki yaralar insan ısırıkları insan ısırıkları yoğun bir şekilde enfekte olan yaralar yoğun bir şekilde enfekte olan yaralar (yüz dışında)(yüz dışında)

KAPATILMAZKAPATILMAZ Kedi ve köpek ısırıkları ise yıkama ve debritmandan sonra Kedi ve köpek ısırıkları ise yıkama ve debritmandan sonra

uygun antibiyotik uygulamak şartıylauygun antibiyotik uygulamak şartıyla

ANTANTİİBBİİYOTYOTİİKLERKLER


30

Antibiyotiklerin saAntibiyotiklerin sağğduyulu ve uygun kullanduyulu ve uygun kullanıılmaslmasıı ancak tam ancak tam bir ybir yııkama, debritman ve uygun yara kapatkama, debritman ve uygun yara kapatıılmaslmasıı ile anlam ile anlam kazankazanıır r

Proflaktik antibiyotiklerProflaktik antibiyotikler;; immün sistem hastalimmün sistem hastalııklarklarındaki ındaki cerrahi giricerrahi girişşimlerde imlerde kalp kapakalp kapağığı protezi protezi vb.vb. kal kalııccıı protez uygulanan protez uygulananlardalarda

Uygulama cilt insizyonundan 45-60 dakika önce Uygulama cilt insizyonundan 45-60 dakika önce ameliyat sameliyat sıırasrasıında ilacnda ilacıın serum düzeylerinin tedavi edici oranlarda n serum düzeylerinin tedavi edici oranlarda

olmasıolması için için Ampirik antibiyotiklerAmpirik antibiyotikler;;

travmatik yaralardatravmatik yaralarda ssorumlu olmasorumlu olmasıı en muhtemel patojen hedef al en muhtemel patojen hedef alıınnıırr

TETANOZ PROFLAKSTETANOZ PROFLAKSİİSSİİ


32

YY AA RR A A SS II NN II FF LL AA NN DD II RR MM AA SS II

KLİNİKKLİNİK GÖRÜNÜMGÖRÜNÜM TETANOZ RİSKİ VARTETANOZ RİSKİ VAR TETANOZ RİSKİ YOKTETANOZ RİSKİ YOK

Yaranın Yaranın süresisüresi

6 saatten uzun6 saatten uzun 6 saatten daha kısa6 saatten daha kısa

GörünümGörünüm Yıldızsı yara, kopma, Yıldızsı yara, kopma, aşınmaaşınma

Çizgi tarzında yaraÇizgi tarzında yara

DerinlikDerinlik 1 cm.den derin1 cm.den derin 1 cm ve daha az1 cm ve daha az

Yaralanma Yaralanma ŞekliŞekli

Mermi, ezik, yanık, soğuk Mermi, ezik, yanık, soğuk ısırmasıısırması

KeskinKeskin yüzeyyüzey (bıçak, (bıçak, cam)cam)

EnfeksiyonEnfeksiyon VarVar YokYok

Ölü DokuÖlü Doku VarVar YokYok

KontaminasKontaminasyon yon

Var Var YokYok


33

İİstemli kaslardaki kontrolsüz spazmlarla karakterize, stemli kaslardaki kontrolsüz spazmlarla karakterize, potansiyel öldürücü bir hastalpotansiyel öldürücü bir hastalııkk

Clostridium tetaniClostridium tetani ((anaerobikanaerobik)) nörotoksinleri nörotoksinleri üzerinden 6 saatten fazla zaman geçen vakalarüzerinden 6 saatten fazla zaman geçen vakalar 1 cm.den derin yaralar1 cm.den derin yaralar toprak, gaita veya pas ile kontamine vakalartoprak, gaita veya pas ile kontamine vakalar yarada yyarada yııldldıızvari görünümzvari görünüm mermi, çarpma, yanma ve somermi, çarpma, yanma ve soğğuk uk ııssıırması ilerması ile ol oluuşşan yaralaran yaralar ölü ve denerve dokularla karakterize yaralarölü ve denerve dokularla karakterize yaralar insan veya hayvan insan veya hayvan ııssıırmasrmasıı ile meydana gelen yaralar ile meydana gelen yaralar

ISIRIKLAR ISIRIKLAR


35

Kedi Kedi vve Köpek Ise Köpek Isıırrııklarklarıı

EnfeksiyonEnfeksiyon;; evcil hayvan evcil hayvan ııssıırmalarrmalarıınnıın en yaygn en yaygıın n komplikasyonu komplikasyonu

TTüm hayvan üm hayvan ııssıırrııklarklarıı kontamine olarak kontamine olarak dedeğğerlendirilmeli ve bu yaralarerlendirilmeli ve bu yaralarıın yn yııkanmaskanmasıı--debritmandebritmanıı için özel çaba ve zaman sarfedilmeli için özel çaba ve zaman sarfedilmeli

KuduzKuduz;; tek sarmal RNA içeren Radogrup’a ait Rabies virüsü ile tek sarmal RNA içeren Radogrup’a ait Rabies virüsü ile öldürücü seyreden bir merkezi sinir sistemi hastalığıöldürücü seyreden bir merkezi sinir sistemi hastalığı

BASI ÜLSERLERBASI ÜLSERLERİİ


37

PatofizyolojiPatofizyoloji Paralizi veya aParalizi veya ağığır hastalr hastalıık nedeniyle hareketsiz kalan k nedeniyle hareketsiz kalan

hastalarhastalardada Kemik çKemik çııkkııntntıılarlarıınnıın üzerindeki yumun üzerindeki yumuşşak doku uzun ak doku uzun

süre bassüre basııya maruz kalya maruz kalıır r İİskemik ülserasyon ve doku yskemik ülserasyon ve doku yııkkıımmıı Kas dokusu fazlasKas dokusu fazlasııyla hassaslayla hassaslaşışırr Yatalak hastalarda ülser sYatalak hastalarda ülser sııklklııklakla;;

oksipit oksipit sakrum sakrum trokanter majör trokanter majör topuklar topuklar


38

Evre Açıklama

I

II III

IV

Salim derinin beyazlatılamayan eritemi; müdahale edildiği sürece bu evre genellikle geri döner

Epidermis veya dermisi tutan kısmi deri kaybı; aşınma, su toplama veya sığ krater şeklinde

Derialtı dokusunun nekrozu veya hasarı ile

giden ancak daha aşağıdaki dokulara veya fasciya ulaşmayan tam kat deri kaybı

Alttaki destek dokularını da hasara uğratan tam kat deri kaybı (örn: fasya, tendon, eklem kapsülü)


39

KorunmaKorunma

Cilt bakCilt bakıımmıı.. cilciltt günlük olarak takip edilmeli günlük olarak takip edilmeli nemlendirici kremler nemlendirici kremler

Beslenme.Beslenme. İİhtiyahtiyaçç do doğğru olarak belirlenmeli ru olarak belirlenmeli uygun destek tedavisi verilmeliuygun destek tedavisi verilmeli


40

Hareket.Hareket. Yatalak hastalar en az 2 saatte bir döndürülmeli ve Yatalak hastalar en az 2 saatte bir döndürülmeli ve

tekrar ayntekrar aynıı şşekilde yatekilde yatıırrıılmallmalıı Topuk koruyucular, yastTopuk koruyucular, yastııklar ve köpük destekler klar ve köpük destekler

kemik çkemik çııkkııntntıılarlarıına dayanan basna dayanan basııyyıı geni genişş alanlara alanlara

Destek yüzey tedavisi.Destek yüzey tedavisi. statik statik ((hava, su, jel veya köpük doldurulmuhava, su, jel veya köpük doldurulmuşş

yataklaryataklar)) dinamik dinamik ((sürekli hava dolaşımı olan yataklar sürekli hava dolaşımı olan yataklar ))


41

TedaviTedavi

BBasasıı ortadan kalkt ortadan kalktığıığında kendilinda kendiliğğinden iyileinden iyileşşirir İİyileyileşşme süreci 6 aydan fazla sürerse de eme süreci 6 aydan fazla sürerse de eğğer er

hasta hareketsiz kalmaya devam ederse shasta hareketsiz kalmaya devam ederse sıık k olarak tekrarlar olarak tekrarlar

Cerrahi tedaviCerrahi tedavi;; basit primer kapama basit primer kapama ince deri grefti ince deri grefti ileile muskülokütanöz flep ilemuskülokütanöz flep ile

İdrar ve gayta diversiyonuİdrar ve gayta diversiyonu;; perineal ve sakral yaralar, daha hperineal ve sakral yaralar, daha hıızlzlıı iyile iyileşşirir

PANSUMANLARPANSUMANLAR


43

AMELİYAT YARALARININ ENFEKSİYON ORANLARI VE AMELİYAT YARALARININ ENFEKSİYON ORANLARI VE SINIFLANDIRMASISINIFLANDIRMASI

SINIFLANDIRMASINIFLANDIRMAENFEKSENFEKSİİYOYO

NN ORANI (%)ORANI (%)

YARA ÖZELLİKLERİYARA ÖZELLİKLERİ

Temiz Temiz (Class I)(Class I) 1,5-5,11,5-5,1 Atravmatik, enfekte değil; Atravmatik, enfekte değil;

GU, GI ve SS’ne girilmemişGU, GI ve SS’ne girilmemiş

Temiz-Temiz-Kontamine Kontamine (bulaşık)(bulaşık)

(Class II)(Class II)

7,7-10,87,7-10,8

Sterilizasyonda küçük Sterilizasyonda küçük bozulmalar; belirgin bozulmalar; belirgin döküntü olmaksızın GU, GI döküntü olmaksızın GU, GI ve SS’ne girilmişve SS’ne girilmiş

Kontamine Kontamine (bulaşık)(bulaşık)

(Class III)(Class III)15,2-16,315,2-16,3

Travmatik yaralar; GI Travmatik yaralar; GI sistemden fazla miktarda sistemden fazla miktarda döküntü, enfekte doku-döküntü, enfekte doku-kemik-idrar veya safraya kemik-idrar veya safraya girilmişgirilmiş

Kirli Kirli (Class IV)(Class IV) 28,0-40,028,0-40,0 Apse drenajı; enfekte Apse drenajı; enfekte

yumuşak doku debritmanıyumuşak doku debritmanı


44

İdeal bir pansumanda:İdeal bir pansumanda: KorumaKoruma HareketHareket BasBasıınçnç AAbsobsorrbsiyonbsiyon Uygun estetikUygun estetik


45

AAçık yaralarda yaranın debritmanına da çık yaralarda yaranın debritmanına da yardımcı olur yardımcı olur

Genelde primer olarak kapatılmış Genelde primer olarak kapatılmış yaralarda pansuman epitelizasyon yaralarda pansuman epitelizasyon tamamlanıncaya kadar (48 saat) yapılır tamamlanıncaya kadar (48 saat) yapılır

72 saatten sonra72 saatten sonra eğer bir enfeksiyon eğer bir enfeksiyon şüphesi veya kan-serum birikimi varsa şüphesi veya kan-serum birikimi varsa pansumana devam edilirpansumana devam edilir


46

Yara BakYara Bakıımmıı Seçenekleri Seçenekleri Merhemler.Merhemler.

PPansumanansumanıın yaraya yapn yaraya yapışışmasmasıınnıı engeller engeller yara etrafyara etrafıınnıı nemli tutarak kurumas nemli tutarak kurumasıınnıı engeller engeller epitelizasyonu epitelizasyonu hızlandırırhızlandırır primer olarak kapatprimer olarak kapatıılmlmışış yaran yaranıın iyilen iyileşşmesini hmesini hıızlandzlandıırrıırr

Gaz tampon yerleGaz tampon yerleşştirme. tirme. ÖÖlü bolü boşşluklarluklarıı önler önler drenajdrenajıı h hıızlandzlandıırrıır r debritmdebritmaan san sağğlarlar En fazla debritman kuru-kuru yapEn fazla debritman kuru-kuru yapıılan pansumanlarla olurlan pansumanlarla olur


47

HiHidrokolloidler.drokolloidler. TıTıkaykayııccıı ve yap ve yapışışkan malzeme kan malzeme Hafif akHafif akııntntııllıı yüzeyel yaralarda nemlilik ve çevre yüzeyel yaralarda nemlilik ve çevre

koruyucu tabaka olukoruyucu tabaka oluşştururturur 3-5 gün kalabilir 3-5 gün kalabilir BaskBaskııllıı pansuman alt pansuman altıında venöz staz ülserlerinin nda venöz staz ülserlerinin

tedavisindetedavisinde Aljinatlar.Aljinatlar.

Aljinik asit kahverengi deniz yosunundan elde edilir Aljinik asit kahverengi deniz yosunundan elde edilir SSalgalgııyyıı emdiklerinde jel haline geldiklerinden derin emdiklerinde jel haline geldiklerinden derin

yaralaryaralarıın tedavisinden tedavisinde


48

Hidrojeller.Hidrojeller. Su veya gliserinden elde edilSu veya gliserinden elde edilirir(örn:IntraSite) (örn:IntraSite) yüzeyel veya derin açyüzeyel veya derin açıık yaralarda k yaralarda Jel nekrotik dokuyu tekrar nemlendirir Jel nekrotik dokuyu tekrar nemlendirir debritmandebritmanıı h hıızlandzlandıırrıır r yara tarafyara tarafıından salgndan salgıılanan slanan sııvvııyyıı emerek iyile emerek iyileşşmeyi kolaylameyi kolaylaşşttıırrıır. r.

Yapışkan filmler. Yapışkan filmler. pplastik membran (örn:Tegaderm, Smith &Nephew Ulastik membran (örn:Tegaderm, Smith &Nephew Utdtd) ) kendinden yapışkanlı kendinden yapışkanlı sadece oksijen ile su buharına geçirgen olan su geçirmez sadece oksijen ile su buharına geçirgen olan su geçirmez

özeözellliğe sahipliğe sahip


49

Van Gogh

First Steps (after Millet) 1890 (250 Kb); Oil on canvas, 72.4 x 91.2 cm (28 1/2 x 35 7/8 in); The Metropolitan Museum of Art, New York

YARA İYİLEŞMESİ ve BAKIMI

Documents

Transcript of YARA İYİLEŞMESİ ve BAKIMI