YAPI MALZEME BİLGİSİ...Yapı Malzeme Bilgisi dersinde, yapı malzemeleri ve Peyzaj Mimarlığı...
Transcript of YAPI MALZEME BİLGİSİ...Yapı Malzeme Bilgisi dersinde, yapı malzemeleri ve Peyzaj Mimarlığı...
PMB 102 YAPI MALZEME BİLGİSİ DERS İÇERİĞİ
Bu dersin amacı, Peyzaj mimarlığı çalışmaları kapsamında yapılan
imalat ve inşaat çalışmalarında kullanılan yapı malzemelerinin
öğrenciye tanıtılmasıdır.
Yapı Malzeme Bilgisi dersinde, yapı malzemeleri ve Peyzaj Mimarlığı
çalışmalarında kullanımları hakkında genel bilgiler, doğal
malzemeler (taş, agrega, ahşap, metal), yapay malzemeler
(beton, pişmiş toprak ürünleri, mozaikler, blok, karo, büz,
briketler, sentetik petrol ürünleri, jeotekstil), borular (çelik
borular, plastik borular), boya ve koruyucular, bağlayıcılar
(çimento, kireç, alçı) ve metal ekleme malzemeleri (civata,
somun, vida, kaynak, perçin) anlatılmaktadır.
Haftalar Ders Konusu
1. Hafta Derse Giriş ve Yapı Malzemelerinin özellikleri
2. Hafta Doğal Materyaller: Taş, Volkanik (Magmatik)
3. Hafta Doğal Materyaller: Taş, Metamorfik ve Tortul Taşlar, Agregatlar
4. Hafta Doğal Materyaller: Ahşap Malzemelerin Tanıtımı, Sınıflandırılması ve Normları
5. Hafta Doğal Materyaller: Metaller
6. Hafta Yapay Materyaller: Beton ve Pişmiş Toprak Ürünleri
7. Hafta Yapay Materyaller: Cam ve Seramik Mozaikler, Blok ve Karolar
8. Hafta Yapay Malzemeler: Biriketler, Levhalar, Sentetik Petrol Ürünleri ve Jeotekstil
9. Hafta Ara Sınav
10. Hafta Boya ve Koruyucular, Çelik Borular PVC ve Polietilen Borular, Vanalar ve Ek Parçalar
11. Hafta Metallerin Eklenmesi: Cıvata Somun ve Vidalar, Kaynak ve Perçinler
12. Hafta Bağlayıcılar: Çimento, Kireç ve Alçı,
13. Hafta İzolan Malzemeler ve Bütümler
14. Hafta Grup Öğrenci Sunumları
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
Uzun, G., 2000. Yapı Materyalleri, Ç.Ü.Ziratt Fakültesi Genel Yayın No:148,
DerKitapları Yayın No:A-49, Adana. 141 sayfa
Farrelly, L., 2012. Yapım+Malzeme, Literatür Yayınları:647, 176 sayfa
Büyüktaş, K., Gümüş, Z., Tezcan, A., 2016. Malzeme Bilgisi, Akdeniz Üniversitesi Ders
Kitabı Yayın No:DK6, Antalya, 191 sayfa.
Mimari ve yapısal tasarım yapabilmek,
gereksinmelerle olanak arasında iyi bir denge
kurmaya bağlıdır. Tasarımı etkileyen etmenler nesnel,
öznel ya da öznel/nesnel gibi her iki türlü de olabilir.
Yapı malzemeleri bu bağlamda genellikle nesnellikleri
korur. İklim, deprem, yönetmelik gibi etmenler nesnel
niteliktedir. Öznel olanlar ise yorum gerektiren
girdilerdir.
1. YAPISAL ELEMANLARIN TASARIMINDA
MALZEMENİN İŞLEVİ
Yapısal elemanlar, makrokozmos’tan mikrokozmos’a kadar uzanan hiyerarşik
açılım sistemi içinde yer alır. Bu sistemi oluşturan her açılım düzeyi bir üst
sistemin alt sistemi, bir alt sisteminde üst sistemidir.
SİSTEM AÇILIM SEVİYESİ
Makrokozmos
Dünya
Ülke
Kent
Şehirsel Bölge
Bina Kompleksi
Bina Mekan
Mekan/Yapı Elemanı
Yapı Malzemesi
………………………
Mikrokozmos
Kozmos, kendini oluşturan ögelerin en küçüğünden en büyüğüne
kadar, bölünemez bir bütündür. Bunula birlikte, daha kolay
anlaşılabilmesi için «makro kozmos ve mikro kozmos olarak ikiye
ayrılarak incelenmektedir.
Makro kozmos «Evren» büyük evren demektir. Makro kozmos, belli
bir boyuttan sonsuzcasına büyüğe doğru uzanarak, evrenin tüm
ögelerini içerir. Küçük veya kesit evren ise Mikro Kozmos’dur. En
küçük parça yani mikro kozmos, makro alemin yapıtaşıdır ve onu
oluşturan her şey diğerinin içinde de vardır.
Berk, Yüksel, 2009. Makro ve Mikro Kozmos, milliyet blog.
Bu hiyerarşik açılım sistemi içinde ele alınan herhangi bir düzey
ve bu düzeyde yapılacak tasarım, bu düzeyin üstünde kalan
üst sistemlerin verilerine uymak zorundadır.
Örneğin Erzurum’da yapılacak bir parkta kullanılacak yer
döşemesi, Erzurum’un kış kenti olması nedeniyle donmaya
dayanıklı olmalıdır. Bu gereklilik tasarımcının arzu ve
iradesine bağlı değildir. Dolayısıyla, belirli bir sistem açılım
seviyesi söz konusu olduğunda, bu sistemin üstünde kalan
sistemler bu düzey için emredici niteliktedir.
Ele alınan tasarım düzeyinin üstündeki sistemler emredici, bu
düzeyin altında kalan sistemler ise seçimli niteliktedir.
ÜST SISTEM VERILERI KESINLIKLE UYULMASı ZORUNLU VERILERDIR.
İklim, yön, güneşin geliş açısı, zemin karakteristikleri, tasarlanan
mekanın yapıldığı yerin yapı kuralları, yönetmelikler ve
gelenekler bu kapsamda ele alınır. Her mekanda insana dönük
işlev alanları vardır. Mekandaki alan kullanımları belirlendikten
sonra mekandaki yapısal elemanların sahip olması gerekli
nitelikleri sağlamak için uygun nitelikte malzeme kullanılması
gerekir. Bu yapı malzemesi, işlevi yanında görsel, estetik, renk,
doku, yüzey özellikleri ile ilgili işlevleri de belirli düzeyde
sağlamalıdır. Nitekim yapı elemanı tasarımında her işlev bir
malzeme ile karşılanacağı gibi, farklı işlevler değişik
malzemelerle de karşılanabilir.
YAPISAL TASARIMI ETKİLEYEN ETMENLER
Atmosferik etmenler; su, sıcaklık, hava akımları ve rüzgar ile
güneş ışınımı
Mekanik etmenler; statik (ölü) yükler, dinamik (hareketli yükler)
Malzeme özellikleri; fiziksel, mekanik, teknolojik, kimyasal
özellikler, ekonomi ve bulunabilirlik, estetik, yüzey özellikleri
Kullanıcı istekleri
Malzemeler mimarlıkta bir atmosfer yaratır., yapının dokusunu ve maddi özünü oluştururlar. Malzemelerin etkin olarak nasıl kullanılacağını bilmek için tasarımcının önceden yapılmış olan yapılara veya malzemelerin tarihsel süreç boyunca nasıl kullanıldığına ilişkin bilgiye sahip olması, malzeme uygulamalarındaki gelişmelerin farkında olması gerekir. Bunlar birçok tasarımın geliştirilmesine yararlı bir yöntem sunabilir.
Yapım teknikleri ve malzemeler mekan tasarımının başlangıç noktasıdır; biçim, form ve mekan olanakları yaratırlar.
Peyzaj mimarının malzemeleri etkin olarak kullanabilmesi için yapım yöntemlerine ve uygulamalara ilişkin doğru bir kavrayış esastır. Yapım yöntemleri ve malzemeler bir yapının arka planındaki mimari fikrin doğrudan kendini gösterebileceği şekilde ifade edilebilirler. Ancak mimarlığın hepsi «doğru» değildir ve mimarlığı kavrarken «malzemeye sadakat» fikri esası oluşturan düşüncedir.
«DOĞRU»
Mimari açıdan «doğru» olmak dürüst olmak anlamındadır. Çatıyı taşıyacak duvar
yapımında tuğlanın kullanıldığı bir binada malzeme dürüstlükle kullanılıyor
demektir. Tuğla duvarın da yer aldığı çelik çerçeveli bir bina doğal olarak
malzemelerine karşı dürüst değildir, çünkü yapının gerçek strüktürünü
«gizleme» ve başka tür bir mimari yanılsaması yaratan duygu verir. Bir
yapının strüktürü her zaman açıkça dışa vurulmak zorunda değildir, bazen
mimar tasarım fikrinin bir parçası olarak bir yanılsama duygusu yaratmak
isteyebilir, ancak beton veya çelik iskeletli bir yapıyı tuğla bir yapı olarak
göstermek malzemeye «sadakat»fikriyle çelişir.
MIMARI SADAKAT
Bazı malzemeler elde edildikleri yerle güçlü bir bağ içindedirler. Öreneğin taş,
bulunduğu ya da çıkarıldığı toprağa aittr. Benzer şekilde ahşap da doğal peyzajın parçası olan doğal bir kaynaktır. Beton ve cam gibi öteki malzemeler belirli bir yerin kimliğiyle daha az bağlantılıdırlar. Tersine, her yere ait olabilecek ve her yerde yapılabilecek hammadde bileşenleri kullanarak üretim yapan endüstrinin bir parçasıdır.
Çağdaş tasarımcılar malzemeleri farklı bağlamlardan ve ortamlardan almakta, bunlarla mimarlıkta giderek daha yaratıcı uygulamalar yapmaktadır. Yapıda geleneksel malzemeleri kullanmaya yönelik standart düzen maliyet, ve sürdürülebilirlik konularının önem kazanmasıyla değişmektedir. Hangi malzemelerin üretileceği ve seçileceği, ne kadar uzaktan taşınacakları, dönüştürülmeleri ya da yeniden kullanılmalarının mümkün olup olmayacağı üzerine dikkatle düşünmek mekan tasarlayan peyzaj mimarının sorumluluğundadır.
Peyzaj mimarının mekan yapımında kullanmadan önce malzemenin doğasına,
sunduğu olanaklara ve sınırlamalarına ilişkin fikre sahip olması gerekir.
Peyzaj mimarı olarak malzemenin doğasındaki değişimi kavramak belirleyici
önemdedir. Malzeme çeşitliliğinden ve bunların özelliklerinden haberdar olmak
tasarım olanaklarınızı genişletecektir.