®¹i trµng

Bs. NguyÔn Xu©n HiÒnKhoa ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh

BVBM

c¸c ph ¬ng ph¸p th¨m kh¸m

- Chôp khung ®¹i trµng(Lavement baryte).

- Néi soi- Siªu ©m- Chôp c¾t líp vi tÝnh- Chôp céng h ëng tõ.

kü thuËt chôp khung ®¹i trµng

1. ChuÈn bÞ BN quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l îng th¨m kh¸m.+ ChÕ ®é ¨n+ Dïng thuèc nhuËn trµng: Microlax,

mage-sulfat..+ Thôt röa ®¹i trµng: 1,5-2 lÝt, gi÷

10phót.

kü thuËt chôp khung ®¹i trµng2. Kü thuËt th«ng th êng(chôp ®Çy thuèc)

+ Theo dâi trªn t¨ng s¸ng+ Chôp tõng ®o¹n: trùc trµng, ®¹i trµng sigma,

gãc l¸ch, gãc gan(béc lé râ khung ®¹i trµng).+ Chôp phim toµn thÓ ®Çy thuèc+ Chôp sau ®i ngoµi

3. Chôp ®èi quang kÐp: rÊt tèt ®Ó chÈn ®o¸n sím bÖnh, cÇn sù hîp t¸c tèt cña BNB¬m baryte ®Æc sau ®ã b¬m h¬i.4. NÕu nghi ngê cã thñng ph¶i dïng c¶n quang tan trong n íc.

gi¶i phÉu ®iÖn quang1. §Þnh khu2. C¸c r·nh ®¹i trµng: ngÊn c¸ch nhau 1cm,

s©u 0,5cm. §T lªn vµ ngang nhiÒu h¬n.3. Sau khi th¸o thuèc: lßng xÑp, chØ cã líp

máng baryte b¸m niªm m¹c.4. §èi quang kÐp

triÖu chøng häc ®iÖn quang1. C¸c dÊu hiÖu c¬ n¨ng

+ C¸c ngÊn ngang: gi¶m vÒ sè l îng vµ ®é s©u ®¹i trµng h×nh èng viªm. T¨ng ngÊm co th¾t.+ Tr ¬ng lùc ®¹i trµng: t¨nghÑp, gi¶m ®¹i trµng réng.+ N¨ng lùc vËn ®éng: 1,5-2 lÝt kh«ng bÞ co th¾t. KÝch thÝch cã th¾t tõng ®o¹n(chôp sau ®i ngoµi).

triÖu chøng häc ®iÖn quang1. C¸c dÊu thùc thÓ+ KÝch th íc: dµi thÓ t¹ng, ng¾n viªm m·n.+ BÊt th êng vÒ bê vµ mÆt:

- Bê mê kh«ng s¾c nÐt, phñ líp nhÇy mñ hay m¸u viªm- Bê xï x× h×nh gai, h×nh æ ¸p xe”cóc ¸o” viªm niªm m¹c n«ng hay s©u.- H×nh khuyÕt: viªm hay u- H×nh hÑp: lÖch trôc, giíi h¹n vïng lµnh sôt ®ét ngét¸c tÝnh. Th¼ng trôc, kh«ng sôt ®ét ngét hÑp do viªm nhiÔm. HÑp víi c¸c nÕp niªm m¹c b×nh th êng ®Ì Ðp tõ ngoµi vµo

mét sè bÖnh lý1. Quai ruét nguyªn thuû quay dë

vßng(bÖnh m¹c treo chung)+ §¹i trµng lªn vµ ngang xÕp thµnh quai ®«i

ë HST chøng m¹c treo chung.+ NÕu quay dë ë giai ®o¹n 2 Manh trµng

n»m d íi gan2. Ph×nh to ®¹i trµng+ BÈm sinh: bÖnh Hirschuprung, do kh«ng

cã hay tho¸i ho¸ ®¸m rèi Auerbach. ChÈn ®o¸n XQ rÊt quan träng ®Ó xem ®o¹n gi·n dµi hay ng¾n, vÞ trÝ vµ kÝch th íc chç hÑp. Baryte lo·ng.

mét sè bÖnh lý+ Thø ph¸t: nguyªn nh©n kh«ng râ, ng

êi lín, ®¹i trµng xÝch ma gi·n rÊt to, thôt th¸o s¹ch th× ®¹i trµng co l¹i b×nh th êng, vµi ngµy sau l¹i gi·n to.

3. C¸c khèi u lµnh tÝnh: u tuyÕn, u mì, u thÇn kinh(schwannome), u x¬.... Trªn phim lµ h×nh khuyÕt s¸ng, trßn hay bÇu dôc, bê ®Òu.

Polype: ®¬n ®éc hay nhiÒu, ®a polype th êng cã tÝnh chÊt gia ®×nh chÈn ®o¸n b»ng ®èi quang kÐp.

Lipome

mét sè bÖnh lý4. Ung th ®¹i trµng: adenocarcinome, hay

gÆp trùc tµng vµ ®¹i trµng xÝch ma(70-75%).

- ThÓ sïi: h×nh khuyÕt låi vµo lßng ®¹i trµng, bê râ kh«ng ®Òu, ®¸y réng vµ cøng

- ThÓ th©m nhiÔm: HÑp nhan nhë, lÖch trôc, ®ét ngét

- ThÓ loÐt: biÓu hiÖn sím nhÊt cña ung th tuyÕn, lµ h×nh loÐt thÊu kÝnh hai mÆt.

mét sè bÖnh lý5. Viªm ®¹i trµng: cã c¸c h×nh ¶nh sau+ §¹i trµng h×nh èng, mÊt c¸c r·nh ngang, bê bÞ

mê vµ kh«ng râ nÐt.+ Viªm ®¹i trµng thÓ loÐt: r¶i r¸c trªn bê ®¹i

tµng cã nh÷ng h×nh gai hoÆc bê kh«ng ®Òu, bÒ mÆt kh«ng ®ång nhÊt, chç ®Ëm, chç nh¹t.

+ Viªm ®¹i tµng gi¶ Polype: h×nh khuyÕt dµi nh h×nh giun hay ngãn tay giai ®o¹n sÑo x¬ ho¸.

Trong c¶ ba tr êng hîp chiÒu dµi vµ khÈu kÝnh ®¹i tµng cã thÓ thay ®æi.

mét sè bÖnh lý+ Lþ a mÝp: bê kh«ng râ, c¸c ngÊn s©u vµ

kh«ng ®Òu, ®¹i trµng chç to chç nhá. §¸nh gi¸ sù lan trµn vµ di chøng.

+ Lao ®¹i trµng: thø ph¸t sau lao phæi- ThÓ loÐt: Bê ®¹i trµng tua h×nh r¨ng c a, cã nh÷ng æ loÐt v«ng gãc víi trôc c¶u ®¹i trµng.- ThÓ u: Bê manh trµng dµy lªn t¹o h×nh khuyÕt nh ung th , phÇn nhiÒu lµ t¨ng nhu ®éng vµ co th¾t lµm cho manh trµng kh«ng ngÊm thuèc hoÆc ngÊm thuèc kÐm dÊu hiÖu Sterlin cæ ®iÓn.

6. Tói thõa ®¹i trµng: gÆp ch©u ¢u, ViÖt nam Ýt.

Lao manh trµng

Xo¾n ®¹i trµng xÝch ma