Xt x Khmer Mc Lc

Mt lnh o Khmer tha nhn ''c sai lm''Mun cn hn khngCampuchia ph chun tho thun xt x Khmer LHQ, Campuchia s bn ln cui v xt x Khmer Campuchia bin cn c Khmer thnh khu du lchThiu tin ti tr cho phin to xt x Khmer Khmer s hu to nm 2004LHQ v Campuchia ng thun v xt x ti phm dit chngCampuchia b nhim cc thm phn xt x Khmer Campuchia tng nim cc nn nhn ca Khmer Cu vng Sihanouk: Cu TT Nixon gip Khmer To n x Khmer chy ua vi thi gianTr ngi c d b, to n x Khmer ra i

(Mt lnh o Khmer tha nhn ''c sai lm''

Noun Chea, ch huy cp cao di quyn Pol Pot mi y tha nhn c sai lm trong thi k Khmer cm quyn Campuchia, song bc b co buc cho rng bn thn phm ti dit chng.

Ni vi phng vin hng AP ti Pailin, cn c c ca lc lng Khmer , ng Noun Chea, 77 tui cho bit: ''Ti tha nhn c sai lm, tuy nhin mong mun ca ti l gii phng t nc v ngi dn c hng hnh phc. Ti khng mun tm hiu s tht v nhng g xy ra cng nh xem ai ng ai sai, ti tha nhn mnh c li''.

Lnh o cp cao thi k Khmer Noun Chea

Noun Chea cho bit thm, ng sn sng hin din trc to n xt x ti phm chin tranh. Thng 6 nm ngoi, Chnh ph Campuchia v LHQ nht tr thnh lp mt to n chuyn xt x cc lnh o thi k Khmer nh Noun Chea. Ti thi im ny, cha c mt thnh vin Khmer no b kt n v nhng ti c m h gy ra trc y.

Theo s liu ca Trung tm Lu tr v nn dit chng ti Campuchia do trng i hc Yale iu hnh, Khmer trong thi gian nm quyn t nm 1975-1979 tn st khong 1,7 triu ngi dn Campuchia, chim 1/4 dn s t nc. Hu ht cc nn nhn thi k Khmer cht v bnh tt, lm vic qu sc, cht i v b t hnh.

Cc nh nghin cu v s hc cho rng Noun Chea l ngi chu trch nhim a ra cc chnh sch thi k Khmer , nhng chnh sch gy ra ti c i vi loi ngi. Tuy nhin, nhn vt tnh nghi chnh trn li ni rng, chnh quyn Khmer ch phi chu mt phn nhng au thng trc y, ng thi khng nh ng ta khng phi l ti phm chin tranh.

Noun Chea tng l ngi dn dt t tng cho lc lng Khmer , ngi thn cn ca Pol Pot. Trong bui tr li phng vn hng AP, nhn vt ny tha nhn trong thi k Khmer cm quyn c nhiu ngi cht song khng phi hng triu ngi nh cc phng tin thng tin a. Tuy nhin, ng ny khng th ni c nguyn nhn gy ra ci cht nhng ngi v ti

Mun cn hn khng!

Ba thp k tri qua k t khi th gii ln u tin bit ti ''nhng cnh ng cht'' Campuchia, di bn tay kht mu ca Khmer , ngi dn b ui khi thnh ph, b hnh quyt tp th v v s cht bi i kht, lao ng cng bc v bnh tt. Nhng, mi n tun ny, mt to n LHQ - Campuchia mi tuyn th v bt u cng vic kh khn a nhng k phi chu trch nhim ra trc vnh mng nga.

Trn khp t nc Campuchia, 1,7 triu nn nhn cht di ch Khmer . nh Hi Lan

Bc u, to n c bit ny s phi i mt vi v vn thch thc bi hu ht gii lnh o Khmer u gi c hoc cht. Pol Pot cht nm 1998. Trong s cc tng lnh ca ng ny, Nuon Chea, Khieu Samphan v Ieng Sary u ang rt yu.

Hm 4/7, Cc thm phn v cng t vin ca phin ta do LHQ bo tr bt tay vo vic son tho cc k hoch xt x cc th lnh Khmer v ti dit chng v cc ti c chng nhn loi, sau 27 nm k t khi ch ny b lt Campuchia.

Trc mt ngy, to n gm 17 thm phn v cng t vin Campuchia cng 10 ng s nc ngoi do LHQ b nhim nh du bc tin quan trng u tin trong qu trnh tm kim cng l cho 1,7 triu nn nhn ca cc chnh sch cc oan di thi Khmer . Cc cuc iu tra s c tin hnh vo tun ny v d kin ko di trong 3 thng. Vic xt x d kin s din ra vo gia nm 2007.

Ch c 2 cu lnh o Khmer hin ang b giam gi, v mt trong s , Ta Mok - cu ch huy qun i - phi nhp vin hm th Nm tun trc. Nh vy, ngi ta ch hy vng cui cng cng cc thnh phn cho mt phin to cho nhng ngi sng st sau nn dit chng c cm thy cng l c thc thi.

R rng, to n xt x Khmer khng ch c trch nhim vi nhng ngi thot cht khi nn dit chng m cn i vi mt th gii hin vn ang lng tng trong vic x l cc ti c chng li loi ngi.

Ln sng tc gin, cm phn bng n khi nhng ti c ca Kh-me b a ra nh sng v sau li lp li Srebrenica, Rwanda, Sierra Leone. Tuy nhin, cc to n quc t c thnh lp xt x nhng ti c trn u ''chm chp'', tn km v bt cp.

Slobodan Milosevic cht trc khi bn n c To n Nam T thng qua; Charles Taylor, cu Tng thng Liberia, cng ch mi b bt hi thng ba v a ra xt x ti to n Sierra Leone. V, mt ti c dit chng khc ang c xt x ti Darfur thu ht c s ch ca ton th gii.

Ni qua v lch s nh vy khi ngc nhin khi cc nn nhn ca nn dit chng c thy nh sng cng l quc t vi chi pha cao bi hnh ng chm.

To n Campuchia, vi 17 thm phn a phng v 13 thm phn t cc nc khc, d kin s tiu khong 56,3 triu USD trong vng 3 nm mt t nc m a phn ngi dn c mc sng di 1 USD/ngy.

Tuy vy, ci gi s xc ng nu n gip a k c ti ra trc cng l cng nhanh cng tt, nu n gip c ngi dn Campuchia hiu c nhng g xy ra v ti sao, nu n gip chng minh vi th gii rng cng l, d b tr hon, vn ang i nhng k c quyn phm ti c gh tm chng li nhn loi.

Cui cng, to n LHQ-Campuchia xt x Khmer , cng nh cc to n quc t khc, cn c ng h bng nhng n lc nghim tc m bo rng nhng ti c nh vy khng lp li.

Hm 4/7, Cc thm phn v cng t vin ca phin ta do LHQ bo tr bt tay vo vic son tho cc k hoch xt x cc th lnh Khmer v ti dit chng v cc ti c chng nhn loi, sau 27 nm k t khi ch ny b lt Campuchia.

Trc mt ngy, to n gm 17 thm phn v cng t vin Campuchia cng 10 ng s nc ngoi do LHQ b nhim nh du bc tin quan trng u tin trong qu trnh tm kim cng l cho 1,7 triu nn nhn ca cc chnh sch cc oan di thi Khmer . Cc cuc iu tra s c tin hnh vo tun ny v d kin ko di trong 3 thng. Vic xt x d kin s din ra vo gia nm 2007.

Theo tha thun c k kt gia LHQ v Campuchia hi nm 2003, phin ta s iu tra nhng ngi c trch nhim nhiu nht i vi nhng ti c v nhng vi phm nghim trng lut Campuchia v quc t trong thi gian t ngy 17/4/1975 n ngy 6/1/1979. Ngn sch 3 nm dnh cho vic xt x cc th lnh Khmer ln n khong 56,3 triu USD, trong 43 triu USD do LHQ thanh ton v phn cn li do Chnh ph Campuchia trang tri.

D kin phin ta s a ra xt x t 5-10 nhn vt cao cp ca Khmer . 18 thng u tin s c dnh cho vic iu tra v truy t. Hin nay, ngoi tr th lnh Pol Pot cht nm 1998, ch c Ta Mok v Kaing Khek Iev (cn gi l Duch) b giam gi, trong khi nhng k dit chng kht ting khc nh Nuon Chea, Khieu Samphan v Ieng Sary cn ang sng t do Campuchia. Trung tm Ti liu Campuchia s cung cp cho cc quan chc ta n xt x Khmer 1 triu trang ti liu v 20.000 ngi m tp th, 189 nh t, 80 khu vc tp trung s ngi v 30.000 cuc phng vn cc nn nhn v th phm lm c s cho vic truy t nhng k dit chng.(TN)

Campuchia ph chun tho thun xt x Khmer

Quc hi Campuchia hm nay (4/10) thng qua mt tho thun vi LHQ v thnh lp to n xt x cc lnh o cn sng ca chnh quyn Khmer .

Tamok - Tham mu trng qun i chnh quyn Khmer .

Trong thi k nm quyn, chnh quyn Khmer khin 1,7 triu ngi b mng. Hip c trn, mt 6 nm thng qua, s m ng cho LHQ gy qu - khong 50 triu USD cho vic thnh lp to n xt x c thm phn v cng t ngi nc ngoi. Chnh ph Campuchia tng cho bit, nc ny ch c th cung cp a im, in, nc cho vic xt x.

Ngoi trng Campuchia Hor Namhong cho bit, ngy 2/10 Tng th k LHQ Kofi Annan yu cu Phnom Penh ngh LHQ gip thnh lp to n sau khi ph chun hip c. V t , LHQ s tm s tin ti tr cn thit a cc lnh o cao tui trong chnh quyn ''Cnh ng cht'' ra to. ng Hor Nam Hong cho bit nh vy sau khi tham gia phin khai mc cuc hp i hi ng LHQ, ni ng gp tng th k Kofi Annan.

Tin tc cho bit, 107 trong tng s 123 ngh s Quc hi ph chun tho thun trn vo sng nay (4/10). Pht biu sau bui b phiu, Th tng Campuchia Hun Sen ni: ''Nhng g chng ti ch i trong mt thi gian di xy ra vo hm nay''.

Trong thi gian qua, cha mt lnh o no thuc ch - b trng thnh ph, gt b gio dc, git ngi v ti bng cch b i v lm vic qu sc, b a ra xt x. Ton b nhng lnh o ca chnh quyn Khmer hin cn sng u trong tui 60 v 70. Ngi dng ln chnh quyn Khmer - Pol Pot cht vo nm 1998. Cc lnh o khc, gm Noun Chea, Ngoi trng thi Ieng Sary u t do. Ch c hai thnh vin ca ch c ang ch i xt x l ngi ng u qun i Ta Mok v Duch - lnh o trung tm thm vn Toul Sleng.

LHQ, Campuchia s bn ln cui v xt x Khmer

Cui nm nay, nhng chi tit cui cng lin quan ti vic xt x lnh o Khmer s c i din LHQ v Campuchia tho lun trit v thng thn.

Cnh tng di thi Khmer

iu phi vin LHQ Mohammed Said hm nay (8/12) ni vi cc phng vin trc khi ti New York tham gia cuc hi m ''cn mt s chi tit phi tho lun. Chng ti hy vng s hon tt mi vic c th ln k hoch bt u nh th no cng nhanh cng tt. Chng ti s c gng kt thc mi vic vo cui nm nay. y chnh l l do chng ti phi vi v''.

Hin, vn ln cn bn tho l tm khon ngn sch 57 triu USD m LHQ c tnh xt x nhng thnh vin cn li ca i qun Pol Pot, u ang tui 60 v 70. LHQ tuyn b, to n cn phi c tin cho cc hot ng xt x nm u tin. Ngoi ra, cn phi c cam kt ca cc nh ti tr quc t cung cp tin cho 2 nm xt x tip theo.

Campuchia bin cn c Khmer lm khu du lchD n ny c B Du lch Campuchia vch ra vi mc ch bin nhng cnh ng cht v c im cui cng ca Khmer tr thnh mt cng vin gii tr c ngun thu hng triu USD.

ng Said cho bit, s trnh mt bn bo co ln Tng th k LHQ Kofi Annan ng thi ku gi tin hnh mt hi ngh cc nh ti tr nu mi chi tit v an ninh v cc vn khc c tho mn.

Australia, Nht v Php tuyn b sn sng ng gp chi ph cho phin to xt x nhng nhn vt gy ra ci cht ca gn 1,7 triu ngi Campuchia. Phin to d kin bt u vo nm ti, n cn 2.000 nhn vin gm c thm phn v cng t vin nc ngoi. Thng 10 va qua, sau 6 nm thng thuyt, Quc hi Campuchia ph chun mt hip c vi LHQ v vic xt x ny.

Pol Pot, kin trc s ca ch Khmer - b hoang thnh ph v git ngi bng cch hnh hnh, b i v lm vic qu sc, cht vo nm 1998. 10 cng s ca nhn vt ny s phi i mt vi to n song ch c 2 nhn vt cao cp thi k ny l b xt x. l Tamok - tng t lnh thi Khmer v Duch - ngi ng u trung tm thm vn Tual Sleng. Noun Chea, Khieu Samphan - ngi ng u nh nc thi Khmer , B trng thi Ieng Sary c hong gia n x nm 1996 hin c t do.

Campuchia bin cn c Khmer thnh khu du lch

Vi mc ch bin nhng cnh ng cht v c im cui cng ca Khmer tr thnh mt cng vin gii tr c ngun thu hng triu USD, B Du lch Campuchia vch ra d n ci to khu vc ny.

xut chnh trang li t tht ca lnh o Khmer , thnh lp vin bo tng c h thng chiu phim vi cng ngh hin i m t y cuc sng ca nhng ngi ng u ch dit chng trc y, s c Chnh quyn Phnom Penh quyt nh vo cui nm nay.

Cng nm trong k hoch trn, B Du lch Campuchia s la chn mt s thnh vin c ca Khmer lm hng dn vin khu du lch ny. B trng Du lch Thong Khon ni: ''Ch c nhng ngi mi bit nhng s tht v ch dit chng v nhng g din ra bn trong. Hn na, h l nhng ngi duy nht bit Pol Pot v Ta Mok sng nh th no''. Theo d kin, cc hng dn vin tng lai s c o to v ting Anh v cch c x vi du khch nc ngoi.

Khch du lch ti thm cnh ng cht

Cng b k hoch chi tit v nu bt nhng tim nng du lch, ng Thong Khon bc b thng tin cho rng du khch s gp nguy him khi ti thm bi chn mn, hoc b nhim st rt t cc khu rng gi, ni cc thnh vin ca ch c ang sinh sng. ng khng nh: ''Phn ln khu vc c g mn. An ninh khng cn l vn ng quan tm''.

Cc nh qun l a phng cho bit, t u nm n nay, c khong 500 du khch nc ngoi ti thm c im c ca chnh quyn Khmer nm pha bc qun th Angkor. Khu vc ny hin c mt vi nh khch, song cha xut hin bt c mt khch sn no. Thnh lu c ca Khmer vn cn tn ti mt s im thu ht khch du lch, l: boongke ngm ca Pol Pot, b bi ngoi tri, phng v sinh c nh c ti ny s dng trong nhng ngy cui i v mt s cn nh trc y ca ph th lnh Tamok.

Thiu tin ti tr cho phin to xt x Khmer

Ngy 28/3, Lin Hp Quc ln ting ku gi cc thnh vin ca t chc ny quyn gp ti chnh ti tr cho phin to xt x ti phm Khmer Campuchia.

Cc nn nhn ca Khmer tm cng l sut 30 nm qua.

Theo , cc thnh vin Lin Hp Quc cam kt t chc mt phin hp trong ngy hm nay (28/3) ti New York. Theo cc quan chc Lin Hp Quc, vn ti chnh l tr ngi cui cng trong vic t chc phin to xt x ti phm Khmer vn b tr hon nhiu nm nay.

Hin, c th tin ti t chc c phin to ny, Lin Hp Quc cn c thm mt khon ti chnh h tr tng ng hn 10 triu USD t cc thnh vin.

V phn mnh, Chnh ph Hong gia Campuchia cng ln ting ku gi s h tr t cc nc i vi cam kt ca nc ny tin ti t chc phin to.

Trc , thng 12/2004, Lin Hp Quc v Chnh ph Hong gia Campuchia nht tr v khon ngn sch 56 triu USD d kin dnh cho phin to ny. Tuy nhin, k t ti nay, dng nh cc nh ti tr khng mn m lm vi cam kt ca mnh. Mi ti hm Th Su va qua (25/3), Canada mi l quc gia th nm thc hin nghim tc cam kt ca mnh bng vic chuyn tin ti tr ti Lin Hp Quc. Do vy, mc ch phin hp ny ca Lin Hp Quc l nhm to ra s chuyn bin trong vn ti tr.

Chnh ph Campuchia hin c mt phi on gm 3 thnh vin ti Lin Hp Quc thc y tin trnh ny.

Trong khi , chng kin vic phin to xt x ti phm Khmer phi tr hon n thi im ny, Gim c Trung tm T liu quc gia Campuchia Youk Chang cho bit: "Chng ta cn phi nhn thc rng, nu tip tc tr hon phin to xt x, rt nhiu ngi s khng c chng kin cnh cng l c thc hin, v cng s c nhiu tn ti phm d dng cht i m khng phi chu s trng pht ca php lut. y l iu kh chp nhn c i vi nhiu ngi dn Campuchia by lu nay ang n lc tm s cng bng cho cuc sng ca h".

Ti Campuchia, Trung tm T liu quc gia l c quan tin hnh thu thp cc chng c phm ti ca Khmer . Tnh n thi im ny, hu ht cc cu thnh vin lnh o Khmer cn sng st u tui 70.

Tuy nhin, theo nhn nh ca nhiu quan chc Lin Hp Quc, thm ch ngay c khi t chc ny thnh cng trong vic tm kim c cc ngun ti tr th vn ng gp ca Campuchia vn l mt tr ngi. Mi y, Chnh ph nc ny thng bo rng ch c th chi ti a 1/10 trong tng s 13 triu USD cam kt trc .

Khmer s hu to nm 2004

Tip theo s ng thun sau gn 6 nm m phn, LHQ v Cambodia hm qua (7/12) i n kt lun cui cng v vic xt x Khmer . Theo , phin to x ti phm dit chng s bt u vo nm 2004 v ko di t nht 3 nm.

"C LHQ v Chnh ph Hong gia Cambodia thng nht vi nhau rng phin to (xt x Khmer ) s bt u vo nm 2004," Karsten Herrel, Trng on chuyn gia ca LHQ c trch vic xt x Khmer , tuyn b vi bo gii.

ng Herrel dn u on gm 5 ngi va sang Cambodia hm Ch nht. Trong sut 1 tun lu li Phnom Penh, phi on ca Herrel s tho lun vi cc quan chc Cambodia v nhng vn lin quan n vic xt x, nh c s vt cht, nhn s, khu dch thut v pht thanh, truyn hnh. Mt nhim v quan trng khc ca phi on trong t cng cn ny, theo ng Herrel, l xy dng d tr chi ph cho phin to. D kin, phin to c thi gian k lc 3 nm ny s ngn tng cng 40 triu USD. S tin ny s c chia i, Cambodia chu mt na, LHQ chu mt na (hu ht l ku gi cc quc gia thnh vin t nguyn ng gp).

LHQ v Cambodia t c s ng thun v l trnh xt x cc cu thnh vin Khmer hi thng 3/2003 sau gn 6 nm m phn cam go, cng thng. Tuy nhin, hin Phnom Penh vn cha ph chun v lut ho tho thun ny v nhng trc tr trong bu c Quc hi va qua. Cc nh phn tch v cc nh ngoi giao lo ngi rng s chm tr ny ang nh hng ti tin phin to. c bit, nhng cu thnh vin Khmer u ngoi 70 tui v c th ra i khi cha kp ra trc vnh mng nga tr gi cho nhng ti c m h gy ra cho nhn dn Cambodia hn 2 thp k trc. Cho n nay, cha c th lnh no ca Khmer b a ra xt x. Nhn vt s 1 ca lc lng ny l Pol Pot cht nm 1998.

Trong 4 nm Khmer cm quyn (t 1975 n 1979), Cambodia tr thnh "cnh ng cht" vi khong 2 triu ngi thit mng, ch yu v tra tn, hnh quyt, i, bnh tt v lm vic qu sc.

LHQ v Campuchia ng thun v xt x ti phm dit chng

Cc quan chc LHQ v Campuchia va cho bit, hai bn hon thnh bn d tho tho thun hp tc xt x cc cu thnh vin Khmer phm ti c chng nhn loi. Ph Tng th k LHQ ph trch cc vn lut php Hans Corell v trng on m phn Campuchia Sok An ra mt bn tuyn b chung v thng tin ny sau khi nhm hp ti Th Phnom Penh vo cui tun qua.

i din LHQ v Campuchia.

Hai quan chc trn by t hy vng rng, nu hip c c thng qua v thc thi th cng l s c em li cho 1,7 triu ngi dn Campuchia thit mng do cht i, bnh tt, lm vic qu sc v x n trong thi gian Khmer nm quyn t nm 1975 n 1979. K t khi ch c dit chng ny sp cch y nhiu nm song hu ht lnh o ca b my ny cha bao gi b xt x.

Pht biu ti ba tic tra cng b kt qu hi m, i din Campuchia Sok An cho bit: ''Hip c trn phn nh nhng n lc v s ng lng ca chng ti v vic em li cng bng cho ngi dn Campuchia, ngn chn ti c dit chng''. Cng thi im, Ph Tng th k LHQ Corell nhc li li ca Th tng Hunsen ni vi ng trc rng, cng ng quc t cn tip tc mt cch kin nh trong cng cuc tm kim cng bng cho cc nn nhn ca Khmer .

Tuy nhin, ng Corell cng lu rng, vn cn nhiu vic phi thc hin v x n c tin hnh. Quan chc LHQ ny khng nh: ''Mi vic ch mi bt u, iu quan trng sp ti l Quc hi phi ph chun vn bn ny v cc c quan c chc nng ca Campuchia thng qua''. Mi chi tit v vic thnh lp to n xt x ti phm dit chng nh ai gi vai tr iu tra, cng t v thm phn hin ang c xc tin.

Trong vng 5 nm qua, LHQ c yu cu tham gia xy dng c cu to n quc t xt x ti dit chng. Mi y nht, hi thng 2, cc cuc thng lng gia hai bn b tr hon sau khi LHQ kt lun Campuchia cha sn sng nht tr v mt s iu khon.

C cu to n, nu c thnh lp, s bao gm c thm phn v cng t vin quc t ln Campuchia song hin thi hai bn vn cha quyt nh c pha no s nm vai tr quyt nh trong to n. Theo tho thun mi t c, thm phn ngi Campuchia s khng n phng ra quyt nh m s tm kim s ng thun ca cc thm phn ngoi quc.

Campuchia b nhim cc thm phn xt x Khmer

Hi ng Quan to ti cao Campuchia ngy 4/5 ph chun v ch nh ton b cc thm phn trong nc v quc t cho phin to x Khmer .

B trng T php Campuchia Vong Vathana cho hay, c quan php l cao nht nc ny ph chun 13 thm phn, cng t vin quc t, gm c nhng ngi d b tham gia xt x cc tay sai ca Pol Pot hin cn sng - nhng k c lin quan ti v dit chng ca Khmer khin gn 1,7 triu ngi thit mng.

Khong 1,7 triu ngi thit mng di thi Khmer

Ngoi ra, Hi ng quan to cng b nhim 17 thm phn Campuchia cho to n c LHQ hu thun ny. S c mt ca c thm phn quc t v Campuchia l tun th mt quy tc rt phc tp v a s nhm m bo kt n c cng bng. Tn cc thm phn hin cha c tit l, d ng Vong Vathana cho bit, cc thm phn quc t ti t M, H Lan, Ba Lan, Php, Australia v Sri Lanka.

Theo B trng T php Campuchia, cc thm phn nc ny c o to cc nc X Vit c v ng c. H c kh nng thc thi nhim v. ''Ti khng bit cc v c kinh nghim v cc v vic quc t nh th no nhng trong xt x ti phm trong nc, h hon ton c th hon thnh chc trch''.

Hi thng 2, quan chc LHQ v Campuchia cho bit, to n xt x ti phm dit chng thi Khmer s bt u hot ng sm nht l nm 2007.

Trong thi k nm quyn 1975-1979, chnh quyn Khmer khin 1,7 triu ngi b mng v cht i, lm vic qu sc. Tuy nhin, cho ti lc ny, ch c 2 lnh o thi Khmer b bt giam ch xt x l Tamok v Duch. Mt s nh quan st lo ngi rng, cc nhn vt khc, gm th lnh s 2 Noun Chea v ngi ng u Campuchia thi l Khieu Samphan s qua i trc khi to n xt x ca LHQ v Campuchia lm vic.

Ton b nhng lnh o ca chnh quyn Khmer hin cn sng u trong tui 60 v 70. Ngi dng ln chnh quyn Khmer - Pol Pot cht vo nm 1998.

Cu vng Sihanouk: Cu TT Nixon gip Khmer

Ngy 21/11, cu Vng N. Sihanouk co buc cu TT M Nixon v cu Ngoi trng Kissinger gip Khmer tin hnh cc hot ng qun s ti KPC trong chin tranh ng Dng.Trn website ca mnh, ng vit: "Nixon v Kissinger phc v cho quyn li sng cn ca Khmer , Pol Pot v ch ngha CS kiu Pol Pot".

To n x Khmer chy ua vi thi gian

Tamok - Tham mu trng qun i chnh quyn Khmer

i din LHQ tuyn b, cn xt x cc cu lnh o ch dit chng Khmer cng sm cng tt v nhng i tng ny u sp qua i.

''Gii lnh o chnh quyn Khmer ang gi i... l l do ti sao chng ta phi bt u tin trnh xt x sm nht'' Michelle Lee - i din LHQ trong b my thnh lp to n xt x ti phm dit chng ti Campuchia ni. Tuyn b trn c a ra sau khi c tin ngoi trng ca chnh quyn Khmer trc y l Ieng Sary phi nhp vin.

Ieng Sary - c th b truy t v nhng ti c gy ra trong thi k d man cch y nhiu nm, phi vo vin cha tr v au tim, Ieng Vuth con trai nhn vt ny cho bit.

''Cha ti nhp vin cch y 4 ngy. ng ang trong tnh trng nguy kch nu khng khng phi vo vin'', Ieng Vuth - t cn c c ca Khmer ti Palin - ty bc Campuchia, ni vi phng vin hng AFP hm th su (17/2).

Ieng Sary, nm nay 76 tui, l mt trong 10 lnh o cp cao ca chnh quyn Khmer s phi ra trc to n xt x ti dit chng, d kin bt u lm vic vo cui nm nay.

Nhn vt ny l mt mt xch quan trng trong vng trn lnh o Khmer m Pol Pot l th lnh - k gy ra mt trong nhng nn dit chng khng khip nht th k 20.

Trong thi k nm quyn 1975-1979, chnh quyn Khmer khin 1,7 triu ngi b mng v cht i, lm vic qu sc. Tuy nhin, cho ti lc ny, ch c 2 lnh o thi Khmer b bt giam ch xt x. Mt s nh quan st lo ngi rng, cc nhn vt khc, gm th lnh s 2 Noun Chea v ngi ng u Campuchia thi l Khieu Samphan s qua i trc khi to n xt x ca LHQ v Campuchia lm vic.

Ton b nhng lnh o ca chnh quyn Khmer hin cn sng u trong tui 60 v 70. Ngi dng ln chnh quyn Khmer - Pol Pot cht vo nm 1998.

Theo b Lee, Campuchia cn thiu 9,6 triu USD a to n vo hot ng.

Tr ngi c d b, to n x Khmer ra i

30 nm sau khi ch dit chng Khmer ln nm quyn, cng l cho hng triu nn nhn sp c thc hin khi LHQ d b cn tr cui cng-ti chnh.

Theo thng bo mi y ca LHQ, cc nh ti tr quc t cung cp tin thnh lp cng nh gip to n xt x nhng lnh o Khmer cn sng hot ng. Tng th k Lin Hp Quc Kofi Annan ku gi Campuchia xc tin nhanh mi vic khi ngn sch cho qu trnh thnh lp to n c .

Khong 1,7 triu ngi Campuchia thit mng di thi k cm quyn ca ch dit chng Khmer .

Ln u tin, Phnom Penh ngh LHQ ti tr tin lp to n l cch y 8 nm. ng Youk Chang, ng u trung tm thu thp bng chng ti c ca Khmer ni, tuyn b ca LHQ ''m ra mt chng mi trong lch s Campuchia. Cho d l 30 nm th iu vn rt quan trng vi cc nn nhn v h c th chng kin phn ng ca chnh ph vi nhng i hi cng l. 30 nm vn cha qu mun em li cng bng cho nhng nn nhn may mn cn sng st sau nn dit chng''.

Ch dit chng do Pol Pot lnh o ln nm quyn ti Campuchia vo nm 1975 v m ra mt thi k kinh hong. Khong 1/3 dn s Campuchia thit mng v b tra tn, bnh tt, kit sc v b cht i.

Trong thi gian qua, cha mt lnh o no thuc ch - b trng thnh ph, gt b gio dc, git ngi v ti bng cch b i v lm vic qu sc, b a ra xt x. Ton b nhng lnh o ca chnh quyn Khmer hin cn sng u trong tui 60 v 70. Ngi dng ln chnh quyn Khmer - Pol Pot cht vo nm 1998. Cc lnh o khc, gm Noun Chea, Ngoi trng thi Ieng Sary u t do. Ch c hai thnh vin ca ch c ang ch i xt x l ngi ng u qun i Ta Mok v Duch - lnh o trung tm thm vn Toul Sleng.

Hin, nhiu ngi lo ngi rng nhng lnh o cao tui ca ch Khmer c th cht trc khi b a ra to. Theo d on ca cc nh quan st, phin to u tin c th bt u din ra vo nm ti. Hin cc cng vic cn lm l b nhim thm phn v cng t.

Thng 6/2003, chnh ph Campuchia v LHQ k kt giao ko m ng cho vic thnh lp mt to n ti Campuchia chuyn xt x cc cu lnh o Khmer phm ti c dit chng. Theo , qu trnh thnh lp to n s bt u sau khi tin ti tr cho vic ny hon tt.

Trong hi ngh ti tr thng trc, cc thnh vin LHQ cam kt cung cp tng s 38 triu USD cho vic thnh lp to n. Trong s tin ny, Nht Bn gp 21,6 triu USD. Campuchia cng huy ng c 13 triu USD.

Campuchia tng nim cc nn nhn ca Khmer

ng i lp chnh Campuchia ngy 17/4 t chc mt bui l nh ti Cnh ng cht nh du 30 nm ngy ch dit chng Khmer cm quyn.

Hai triu ngi cht trong thi k Khmer cm quyn.

30 nh s mc o chong vng-mi ngi i din cho mt nm k t khi Pol Pot kim sot vng quc ny, nhn hoa ti, tri cy, m v go t khong 200 ngi ng h ng i lp. Nhng bn nhc Khmer truyn thng c pht trn loa phng thanh trong khi cc nh s cng cu kinh.

''Mi nm chng ti u t chc l k nim nh vy t lng tic thng nhng nn nhn Khmer v cu nguyn cho ngi cht c an ngh'' quyn Ch tch ng Sam Rainsy Kong Korm-ch tr bui l cho bit. ''Chng ti mun nhng ngi sng v cc nh lnh o hy trnh ngc i con ngi...Xin ng nhng thm kch tng t c c hi ti din Campuchia'' nh lnh o ny ni.

L nh du 30 nm ngy Khmer ln nm quyn din ra khu tng nim Choeung Ek, cch th Phnom Penh 15km v pha ty nam. Ti y, gn 9.000 b xng c khai qut t cc khu m tp th sau khi chnh quyn Khmer b lt nm 1979. Cng ti Choeung Ek, hng nghn u lu c trng by nhm nhc li nhng g xy ra.

Cu nguyn cho ngi thn.

Trong thi gian Pol Pot v bn tay sai kim sot Campuchia, hai triu ngi cht v chnh sch b trng thnh ph, gt b gio dc, git ngi v ti bng cch b i v b lm vic qu sc.

B Be Ouo, 75 tui trong trang phc Khmer truyn thng cng c mt ti l k nim tng nh chng v con trai. ''H u cht. l l do ti c mt ti y''. Rt nhiu nn nhn b git hi ti Choeung Ek b tra tn ti tri thm vn kht ting S-21 Phnom Penh-ni t nht 15.000 t nhn b giam gi.

Bui l hm qua c t chc tip theo s kin ngy 13/4 khi cc nhn vin khu tng nim, quan chc chnh quyn a phng t chc l nh du ngy Khmer ln nm quyn vi s tham d ca khong 100 dn lng. L k nim 30 nm din ra vo ng thi im chnh quyn nh t nhn ho khu vc ny.

Hi u thng, Th trng Phnom Penh Kep Chuktema k mt tho thun 30 nm vi mt cng ty Nht Bn, trao quyn cho cng ty ny pht trin v qun l khu tng nim. Trc , nm 2003, chnh ph Campuchia nu k hoch bin cnh ng cht v c im cui cng ca Khmer tr thnh cng vin gii tr c ngun thu hng triu USD.

Campuchia - Thng em u cng lun mc vo t ca Vit Nam cho chng my cht!!!