xelovneba 2...Cveneba SesaZlebeli iqneba maswavleblis kompiuteris monitorze an vizualuri masala...
Transcript of xelovneba 2...Cveneba SesaZlebeli iqneba maswavleblis kompiuteris monitorze an vizualuri masala...
2 maswavleblis wigni
xelovneba
grifminiWebulia saqarTvelos
ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da
sportis saministros mier 2018 wels.
nana ioseliani sofio qeburia
xelovneba 2
maswavleblis wigni
Tbilisi, 2018
avtorebi: nana ioseliani, sofio qeburia
redaqtori nino gogalaZe
dizainerebi: ia maxaTaZe, giorgi maRraZe
ilustratori: giorgi maRraZe
teqnikuri dizaineri giorgi lomsaZe
© bakur sulakauris gamomcemloba, 2018
yvela ufleba daculia
Sps `bakur sulakauris gamomcemloba~
misamarTi: daviT aRmaSeneblis 150, Tbilisi 0112
tel.: 291 09 54, 291 11 65
elfosta: [email protected]
ISBN 978-9941-30-052-3
ART 2
Teacher’s Book
© Sulakauri Publishing, 2018
all rights reserved.
Tbilisi, Georgia
www.sulakauri.ge
sarCevi
winasityvaoba .................................................................................................................................... 5
Sesavali .............................................................................................................................................. 7
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa ..................................................... 21
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul saswavlo gegmasTan ........................................ 25
gakveTilebis scenarebi ............................................................................................................... 29
I Tema: xazi ........................................................................................................................................ 31
cocxali xazi .................................................................................................................................. 31
xazebi da ornamenti ..................................................................................................................... 34
avtoportreti konturiT ........................................................................................................... 36
mimika ................................................................................................................................................. 39
II Tema: forma ................................................................................................................................... 42
kompozicia ...................................................................................................................................... 42
molivlive mcenareebi .................................................................................................................. 45
qaRaldis plastika ....................................................................................................................... 49
jorjo morandis naturmortebi .............................................................................................. 51
III Tema: feri ..................................................................................................................................... 55
saTamaSo ............................................................................................................................................ 54
ferebis saxelebi ........................................................................................................................... 58
yvavilebis valsi ............................................................................................................................ 61
Tbili ferebi .................................................................................................................................. 63
zamTari da Semodgoma .................................................................................................................. 65
feri da xasiaTi – narinjisferi ................................................................................................ 69
feri da xasiaTi – mwvane ............................................................................................................... 72
feri da xasiaTi – iisferi ........................................................................................................... 75
gardamavali ferebi ..................................................................................................................... 81
gemovneba .......................................................................................................................................... 84
IV Tema: ornamenti .......................................................................................................................... 87
musika da mxatvroba ...................................................................................................................... 87
geometriuli ornamenti ............................................................................................................. 90
ornamentis istoria ...................................................................................................................... 93
ornamentis awyoba samkuTxedebiT ............................................................................................ 96
geometriuli ornamenti aplikaciiT ...................................................................................... 99
wriuli meqanizmebi ..................................................................................................................... 102
gvelebi ........................................................................................................................................... 105
V Tema: fantazia ........................................................................................................................... 107
ucnauri cxovelebi ..................................................................................................................... 107
cirki ................................................................................................................................................ 109
qari .................................................................................................................................................. 114
VI Tema: aratradiciuli teqnika .............................................................................................. 116
iaponuri mxatvroba .................................................................................................................... 116
JuJuna wvima .................................................................................................................................. 119
kbilis jagrisiT xatva ............................................................................................................... 122
tempera ........................................................................................................................................... 124
VII Tema: aplikacia ........................................................................................................................ 126
simetria, qalaqis peizaJi ......................................................................................................... 126
faqturuli aplikacia gazeTiT .............................................................................................. 129
fuSfuSa naZvis xe ......................................................................................................................... 131
VIII Tema: konstruireba ............................................................................................................... 133
naZvis xe .......................................................................................................................................... 133
fanqrebis Casadebi ..................................................................................................................... 137
muyaos saaTi ................................................................................................................................. 139
origami ........................................................................................................................................... 141
qalTa dRe ...................................................................................................................................... 145
muyaos yvavili .............................................................................................................................. 149
cxovelebi sarWebze .................................................................................................................... 151
Cemi oTaxi ....................................................................................................................................... 152
qaRaldis saTamaSo moedani ...................................................................................................... 156
IX Tema: Zerwva ................................................................................................................................ 158
mZivebi ............................................................................................................................................. 158
saaRdgomo kvercxi ...................................................................................................................... 161
mebiusis rkali ............................................................................................................................. 164
kalaTa yvavilebiT ...................................................................................................................... 167
mariliani comi ............................................................................................................................. 169
Semajamebeli gakveTili ............................................................................................................ 171
cifruli namuSevari (Wiamaiebi) .............................................................................................. 171
ipove zedmeti ............................................................................................................................... 173
danarTi ........................................................................................................................................... 177
aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis ........................................................................... 186
winasityvaoba
ra aris Semoqmedeba? rogor adamians SeiZleba ewodos Semoqmedi?
Semoqmedebis unariT dajildoebul adamians ganviTarebuli aqvs warmosaxvisa da fan-
taziis unari, intuicia, rac gamoixateba arastandartul azrovnebaSi, gamomgoneblobasa
da sxvadasxva situaciis arastandartuli gzebiT gadawyvetis unarSi.
Semoqmedebas xSirad niWs ukavSireben – iTvleba, rom Semoqmedi adamianebi gansakuTre-
buli niWiT arian dajildovebulni.
yvela adamiani niWieri ibadeba. imis mixedviT, Tu ra pirobebSi izrdeba pirovneba, niWi
SeiZleba daiTrgunos, an ganviTardes.
adamiani SeiZleba iyos niWieri, magram ar hqondes ganviTarebuli Semoqmedebis unari –
igi kargad Seasrulebs samuSaos, magram misi niWi ver iqneba realizebuli, igi ver moigonebs
verafer axals Tavis saqmianobaSi.
meore mxriv, Semoqmedi adamiani Cveulebriv, rutinul saqmeSic ki raRac axals aRmoaCens,
monaxavs axal gzas, axleburad warmoaCens Tavis saqmianobas, an sulac, patara gadatriale-
bas moaxdens kargad datkepnil gzaze.
SemoqmedebiTi unarebi yalibdeba bavSvobaSi miRebuli emociuri da SromiTi gamoc-
dilebiT. imisTvis, rom gamovavlinoT da ganvaviTaroT niWi da Semoqmedebis unari, ufroseb-
ma xeli unda SevuwyoT bavSvis emociur ganviTarebas – vaswavloT mas danaxva, aRqma, gaaz-
reba, TanagrZnoba, mivceT interpretaciis da TviTgamoxatvis saSualeba. mniSvnelovania,
ganvuviTaroT bavSvebs eqsperimentirebisa da siaxlis Ziebis unari.
Cveni mizani unda iyos ara geniosis, an niWieri adamianis aRzrda, aramed is, Tu ramdenad
mdidari da mravalferovani iqneba pirovnebis Sinagani samyaro, eqneba Tu ara mas inter-
pretaciis, sakuTari SesaZleblobebis realizebis, Semoqmedebis unari.
yovelive amis xelSewyobisas, unda gvaxsovdes, rom bavSvebi bevr rames xedaven pirve-
lad, isini Tavisuflebi arian stereotipebisgan, samyaros xedaven da aRiqvamen maTeburad.
Cven ar gvaqvs ufleba, movaxvioT maT Cveneburi xedva. sityvebi `es ar aris swori~, `ase ar
SeiZleba~, miuRebelia SemoqmedebasTan, miT ufro – bavSvebis SemoqmedebasTan mimarTebiT.
Tu metyvi – damaviwydeba, Tu maswavli, SeiZleba da ma-
maxsovrdes, Tu gamakeTebineb – viswavli.
benjamin franklini
5
Sesavali
zogadi informacia saxelmZRvanelos Sesaxeb
Cveni mizania, SevayvaroT bavSvebs xelovneba, vaswavloT mSvenierebis aRqma, gavuRvi-
voT interesi Semoqmedebisadmi da gavxadoT SemoqmedebiTi procesis Tanamonawile da
iniciatori.
Cven SevecadeT, xelovnebis samyaro warmogveCina moswavleebisTvis saintereso, mou-
lodneli kuTxiT, migvewodebina maTTvis ara mSrali Teoriuli an biografiuli masala,
aramed iseTi cnobebi, romlebic gauRvivebda cnobismoyvareobas, interess Temis mimarT.
maswavleblisTvis yoveli gakveTili dawerilia dawvrilebiTi scenaris saxiT da Sei-
cavs srul informacias, gakveTilze moswavleebisTvis misawodebeli Teoriuli codnis da
praqtikuli samuSaos Sesaxeb. gakveTilebis Teoriuli nawili uSualo, saxaliso saubris
saxiTaa warmodgenili.
maswavlebels SeuZlia sityvasityviT misdios scenarSi aRweril gakveTilis msvlelobas,
an scenari gamoiyenos rogorc sabazo resursi an idea da sakuTari TvalTaxedviT SearCios
sasaubro Tu sailustracio masala.
yvela gakveTili aRWurvilia codnis gasamyarebeli, saazrovno unarebis ganmaviTare-
beli da refleqsiis xelSemwyobi SekiTxvebiT.
aqtivobebi, asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, miwodebulia saxaliso cdebis,
TamaSebisa da SemoqmedebiTi eqsperimentebis formiT. damoukideblad gakeTebuli aRmoCena
gansakuTrebiT dasamaxsovrebels gaxdis TiToeul gakveTils.
aqtivobebi xels Seuwyobs moswavleebis natifi motorikis ganviTarebas; aseve biZgs
miscems komunikaciis, TanamSromlobis, organizebulobis, analizis, interpretaciis,
Sefasebisa da refleqsiis unarebis formirebas.
Cven SevecadeT, mravalferovani TemebiTa da aqtivobebiT dagvekmayofilebina erovnuli
saswavlo gegmisa da sagnis swavlebis standartis yvela moTxovna.
muSaobis procesSi SesaZlebloba gvqonda Segvemowmebina Cven mier Sedgenili gakveTile-
bi uSualod saklaso garemoSi, gansxvavebuli unar-Cvevebis mqone moswavleebTan. Sesa-
bamisad, aqtivobebi Sedgenilia saSualo monacemebze dayrdnobiT. maswavlebels SeuZlia
moargos isini sakuTar garemoebebs, moswavleTa SesaZleblobebs Tu skolis materia lur-
teqnikur bazas.
saxelmZRvanelos struqtura
saxelmZRvanelos kompleqti Sedgeba:
maswavleblis wigni;
maswavleblisTvis damxmare sailustracio masala danarTisa da/an eleqtronuli ver-
siis saxiT;
7
maswavleblis saxelmZRvanelo Sedgeba:
1. sarCevi
2. Sesavali
3. gakveTilebis scenarebi
4. cnobari
5. danarTi.
sarCevi:
sarCevSi miTiTebulia:
Temis dasaxeleba
gakveTilis gverdi
TemasTan dakavSirebuli aqtivobebis raodenoba
Sesavali:
Sesavali Seicavs:
avtorebis xedvas II klasSi xelovnebis swavlebis Sesaxeb
zogad informacias saxelmZRvanelos struqturis Sesaxeb
praqtikul rCevebs
moswavlis Sefasebis principebsa da nimuSebs.
cnobari:
damatebiT sacnobaro informacia
danarTi:
aqtivobebisTvis saWiro Targebi, Sefasebis sqemebi kriteriumebiTa da komentarebis
savaraudo nimuSebiT da sxva damxmare masala.
gakveTilebis scenarebi:
gakveTilebi Tematurad dajgufebulia Tavebad. Temebi SerCeulia erovnuli standar-
tis moTxovnebis Sesabamisad.
yoveli gakveTilis scenari Seicavs:
yy konkretuli gakveTilis miznebisa da Sedegebis CamonaTvals, romelTa gaRviveba-gan-
viTarebasac uwyobs xels mocemuli gakveTili.
yy mosalodnel Sedegebisa da indikatorebis CamonaTvals.
yy gakveTilze asaTvisebeli terminebis CamonaTvals (ganmartebebi ix.: teqstsa da
cnobarSi)
8
yy aqtivobisTvis saWiro masalis CamonaTvals
yy gakveTilis msvlelobis dawvrilebiT scenars. yoveli gakveTilis teqsti moicavs dak-
virvebisa da saazrovno unarebis ganmaviTarebel kiTxvebs da Teoriul informacias.
yy yoveli gakveTilis Teoriul nawils mosdevs Sesabamisi praqtikuli samuSao - aqtivo-
ba etapobrivi instruqciiT, romelic gamomdinareobs Teoriuli masalidan da
amdidrebs, amyarebs, aadvilebs gakveTilze miRebuli informaciis damaxsovrebas.
yy gakveTilis TemasTan dakavSirebul savaraudo Semajamebel kiTxvebs.
yy aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fotoinstruqciebiT.
yy saSinao davalebebs.
maswavleblisTvis savaldebulo ar aris gakveTilis scenarSi gawerili aqtivobebis
zedmiwevniT zustad Sesruleba – maswavlebels SeuZlia aqtivobebSi garkveuli saxecvli-
lebis Setana – maTi moswavleebze an resursebze morgeba (mag., masalis an teqnikis Secvla,
aqtivobis gamartiveba, msgavsi aqtivobiT Secvla) Tu es xels ar SeuSlis Sedegis miRwevas.
maswavlebels SeuZlia, mocemuli aqtivobebis rogorc gaerTianeba, aseve or gakveTilze
ganawileba; maTi saswavlo wlis ganmavlobaSi mciredi saxecvlilebiT gameoreba.
Semajamebeli gakveTilebi interaqtiuli aqtivobebis saxiTaa warmodgenili. Semajamebe-
li gakveTilebi xels uwyobs maswavlebels Seamowmos, rogor aiTvisa moswavlem ganvlili
masala, SeiZina da ganiviTara esa Tu is unari.
I da II klasebis saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis saxelmZRvanelos kompleqtSi ar Sedis
moswavlis wigni. Sesabamisad, moswavles ar eqneba saSualeba daaTvalieros gakveTilebis
sailustracio masala. am xarvezis mosagvareblad, maswavlebels vTavazobT:
saxelmZRvanelos erTvis eleqtronuli resursi, romelSic gakveTilebis Tanmimdevro-
bis Sesabamisad, mocemulia konkretuli gakveTilisTvis saWiro yvela ilustracia. maTi
Cveneba SesaZlebeli iqneba maswavleblis kompiuteris monitorze an vizualuri masala
winaswar unda CaitvirTos moswavleTa bukebSi.
el.resursebi aseve Seicavs aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da
fotoinstruqciebiT.
rekomendaciebi
miuxedavad imisa, rom yvela aqtivobisTvis saWiro masala SerCeulia maqsimaluri xel-
misawvdomobis da uvneblobis niSniT, mniSvnelovania, zogierTi aqtivobis win, imis gaT-
valiswinebiT, Tu ra masalasa da iaraRebs saWiroebs Sesasrulebeli samuSao (mag. webo, xis
wvetiani Cxirebi, makrateli...), maswavlebelma moswavleebs Seaxsenos maTi xmarebis wesebi,
raTa uzrunvelyos moswavleTa usafrTxoeba.
samuSao adgilis mowesrigeba:
yy moswavlem unda iswavlos saRebavebis xmareba da maTi movla: saRebavebi Seazavos
palitraze an TefSze da ara saRebavis qilebSi; feridan ferze gadasvlisas yovelT-
9
vis garecxos funji. samuSaos damTavrebis mere ar datovos saRebavi Tavdauxuravi,
palitra da funji ki gaurecxavi da ar Caalagos funjebi qilaSi Tavdayira.
yy gakveTilis damTavrebisas morCenili, momavlisTvis gamosadegi masala (palitraze
darCenili sufTa saRebavebi, feradi qaRaldis narCenebi da sxva), unda Segrovdes
da Seinaxos.
yy moswavleebs muSaobisas yovelTvis unda hqondeT magidis sawmendi tilo, raTa saW-
iroebis SemTxvevaSi gaamSralon da gaasufTaon samuSao adgili, gaiwmindon xelebi...
portfolio
yy sasurvelia, yovel moswavles hqondes sakuTari saqaRalde, romelSic Seinaxeba
daTariRebuli namuSevrebi. rodesac moswavleebi xedaven, rom maTi namuSevrebi
mowesrigebulad inaxeba, maT Sromas pativs scemen, isini meti pasuxismgeblobiT
ekidebian gakveTilebs. maswavlebels ki aseTi wesrigi gauadvilebs yoveli moswavlis
miRwevebisa da SeZenili unarebis SefasebaSi.
yy moswavleebma muSaobis dawyebamde namuSevars ukan unda daaweron sakuTar saxeli da
TariRi. es aqti garkveul pasuxismgeblobas iwvevs im furclis mimarT, romelzec
namuSevari unda Sesruldes – moswavleebi tyuilad aRar dajRabnian furcels.
yy gakveTilis bolos namuSevrebisD daxarisxeba da saqaRaldeebSi Senaxva unda daevalos
2-3 (yovel jerze sxvadasxva) moswavles. amiT moswavleebi mieCvevian erTmaneTis
namuSevrebis gafrTxilebas.
praqtikuli SeniSvnebi:
1. TanamSroblobis, komunikaciis unarebis SesaZenad, sasurvelia, xelovnebis
gakveTilebze, moswavleebi ganTavsdnen erTi didi magidis garSemo, an merxebi SeerT-
des ise, rom oTxi moswavle erTmaneTis pirispir dajdes. aseTi ganlageba mosa-
xerxebelia jgufuri namuSevrebis Seqmnisas, aseve, daexmareba moswavleebs azrebis,
gamocdilebis gaziarebaSi. moswavleebi unda SeeCvion saerTo instrumentebiTa da
masaliT sargeblobas. maswavlebelma ar unda dauSvas konfliqtis warmoqmna. Tu
moswavleebi ver gaiyofen masalas, daeqcevaT wyali an uneburad gaufuWdebaT Tav-
isi an sxvisi namuSevari, maswavlebelma ar unda datuqsos damnaSave, aramed mSvidad
daexmaros problemis mogvarebaSi.
2. jgufuri samuSaos Sesrulebis dros moswavleebs gauWirdebaT damoukideblad fun-
qciebis ganawileba. maswavlebelma unda miaqcios yuradReba, rom aqti ur ma moswav-
leebma ar aiRon yvelaferi Tavis Tavze, jgufSi funqciebi ganawildes gonivrulad.
3. imisTvis, rom moswavleebma ukeT aiTvison masala, gaiwafon xeli, iswavlon da
daimaxsovron sxvadasxva teqnika, sasurvelia, maswavlebelma zogierTi aqtivoba
(SesaZloa mciredi saxecvlilebiT) gaimeoros saswavlo wlis ganmavlobaSi.
4. sasurvelia, gakveTilis Temis dasaxelebisas maswavlebelma waaqezos moswavleebi,
gamoTqvan azri, Tu ra ician amis Sesaxeb. es daexmareba maswavlebels diagnostikur
Sefasebasa da gakveTilis sirTulis modifikaciaSi.
10
5. zogierTi terminis codna ar aris savaldebulo mocemuli asakis moswavleebisTvis,
magram gakveTilis msvlelobisas naxsenebia. maswavlebeli uxsnis mis mniSvnelobas,
magram ar avaldebulebs da ar amowmebs, Tu rogor daimaxsovra an rogor iyenebs
mas moswavle. sakmarisia, es termini moswavlis pasiur mexsierebaSi darCes, Tundac
yurmokrulis doneze. Semdgom etapze, asakobrivi momwifebis dros moxdeba am ter-
minis mniSvnelobaze misi yuradRebis gamaxvileba da daswavla.
6. imisTvis, rom moswavleebma ukeT aiTvison saWiro terminebi da saxelebi, sasurvelia,
maswavlebelma dafaze daweros da mkafiod da erTxmad gaameorebinos isini moswav-
leebs. maswavlebelma Tavad unda ixmaros terminebi (mag. `daxateT saxe~ nacvlad,
`daxateT portreti~) da xSirad dasvas ukve ganvlili terminebis mniSvnelobis
damazustebeli SekiTxvebi.
7. drodadro maswavlebelma unda misces moswavleebs maTi ideebis, grZnobebis, Semoq-
medebiTi unaris Tavisuflad gamovlenis saSualeba. amisTvis, garkveuli intervaliT,
unda Catardes Tavisufali gakveTilebi, romlebic mTlianad daeTmoba moswavleebis
Semoqmedebas. moswavleebi Tavad SearCeven masalas da teqnikas da Seqmnian imas, rac
surT, yovelgvari SeTavazebisa da pirobis gareSe.
8. maswavlebeli ar unda Caerios namuSevris Seqmnis procesSi – mas SeuZlia moswavles
misces sityvieri rCeva an SeniSvna da Tu raimes Cveneba dasWirdeba, unda aCvenos/
dauxatos sxva furcelze da ara uSualod moswavlis namuSevarze. Careva (furclis
mokecva, gamoWra) dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, Tu romelime moswavles uWirs
davalebebis Sesruleba janmrTelobis an Seferxebuli ganviTarebis mizeziT. msgavs
SemTxvevaSi, maswavlebels SeuZlia moswavles aqtivobis gaadvilebuli varianti
SesTavazos. aseve, maswavlebelma unda waaqezos moswavleebi, daxmareba gauwion erT-
maneTs gamoWris, dawebebis, Targebis awyobis da sxva msgavsi davalebis Sesrulebis
dros.
9. sasurvelia, moswavleebma xazebis da ornamentebis xatvisas ar gamoiyenon saxazavi
da davaleba Seasrulon xeliT. maswavlebeli ar unda elodos erTbaSad idealur
Sedegs. xazebi, ornamentebi, iseve, rogorc sxva tipis namuSevrebi, ra Tqma unda, ar
iqneba srulyofili. mTavaria, moswavleebi mixvdnen princips, nel-nela mieCvion
masalas, daeuflon gamosaxvis sxvadasxva xerxebs da saSualebebs, rac momavalSi maT
Semoqmedebas ufro mdidars da sainteresos gaxdis.
10. imisTvis, rom romelime aqtivobaze maswavlebeli ar Seejaxos moulodnel problemas,
winaswar gaTvalos, Tu ramdenad gaarTmeven Tavs moswavleebi davalebas, sasurvelia,
gakveTilis Catarebamde, Seamowmos da Tavad gaakeTos saxelmZRvaneloSi aRwerili
zogierTi aqtivoba, da Tu saWirod CaTvlis, gaamartivos an piriqiT, gaarTulos
davaleba, Secvalos masala an procedura. es agreTve daexmareba maswavlebels,
SezRuduli SesaZleblobis mqone moswavleTaTvis, aqtivobis maTze morgebuli
variantis mofiqrebaSi.
11. cacia moswavleebs saxatavi/saweri furceli unda edoT iribad, raTa marcxena xelma,
romliTac xataven, ar dafaros an dasvaros namuSevari. cacia moswavlem SeiZleba
xatvis dros xeli SeuSalos gverdiT mjdom megobars, an Tavad SeeSalos xeli. aseT
11
SemTxvevaSi moswavle umjobesia, ijdes merxis marcxena mxares. Tu klasSi ori caciaa,
orive unda ijdes erT merxze.
12. diskusiebis dros maswavlebeli ubiZgebs moswavleebs SekiTxvis dasmisa da kiTxvaze
pasuxis Ziebisaken. moswavleebis mier dasmuli SekiTxvebis SebrunebiT maswavlebeli
stimuls miscems maT damoukidebel azrovnebas, cnobismoyvareobas, damoukidebel
kvlevas. diskusiebi miaCvevs moswavleebs msjelobas, logikur azrovnebas. maswavle-
beli ubiZgebs moswavleebs, Tamamad, sajarod gamoTqvan sakuTari azri, gamoxaton
grZnobebi; diskusiebze bavSvebi mieCvevian sazogadoebaSi miRebuli saubris norme-
bis dacvas (xmis, tonisa da simaRlis regulireba, saubrisas rigis dacva, mosaubris
mosmena da sxv.). sasurvelia, diskusiis dros maswavlebelma areguliros diskusiis
wesebi ara negatiuri, aramed pozitiuri formulirebiT Camoyalibebuli SeniSvnebiT
- vTqvaT, ajobebs, wesi JRerdes ase: `Cven vacdiT erTmaneTs azris gamoTqmas~ da ara
`ar vawyvetinebT erTmaneTs saubars~.
13. gamofenebze unda gamoifinos yvela moswavlis namuSevari Tanabari raodenobiT.
14. ganmaviTarebeli Sefaseba moswavles unda ganemartos misTvis gasageb enaze, dadeb-
iTi komentariT da samomavlo survilis saxiT, mieniSnos gamosasworebel mxareze.
Sefaseba
warmoidgineT, rom klasSi gverdigverd muSaoben miqelanjelo da jakometi, mondriani
da sezani... rogor SevafasebT maT namuSevrebs? rogor mivuyenebT maT kriteriumebs? mos-
wavlis SemoqmedebiTi unarebis Sefasebisas unda gvaxsovdes, rom yoveli individi Tavise-
burad aRiqvams samyaros da Taviseburad gamoxatavs sakuTar damokidebulebas mis mimarT.
xelovneba ar aris maTematika, sadac yvela gantoleba raime wess eqvemdebareba. istoriam
erT safexurze daayena rembrandti da van gogi, firosmani da pikaso.
dawyebiT safexurze moswavlis Sefasebis mizania swavla-swavlebis xarisxis amaRlebaze
zrunva. Sefaseba unda moxdes sxvadasxva formiT (namuSevari, wardgena, msjeloba da sxv.),
raTa gansxvavebuli potencialis moswavleebs warmatebis misaRwevad Tanabari pirobe-
bi SeeqmnaT. moswavlem winaswar unda icodes, ra kriteriumebiT fasdeba misi saswavlo
aqtivoba.
II klasSi gamoiyeneba mxolod ganmaviTarebeli Sefaseba.
motivaciisTvis efeqturia simboloebis gacema – varskvlavebis, Rimilebisa da sxv.,
gakveTilis, kviris, Tvis, semestrisa da wlis bolos. gakveTilis dasawyisSi maswavlebeli
acxadebs, rom varskvlavs miiRebs is, vinc yvelaze met kiTxvas dasvams TemasTan dakavSire-
biT, an – vinc daalagebs samuSao adgils, moawesrigebs masalebs, an – vinc raime niSniT,
yvelaze gamorCeul namuSevars Seqmnis. varskvlavebis raodenoba ar aris SezRuduli. Tu
yvela, sakuTari SesaZleblobebidan gamomdinare, mondomebiT asrulebs samuSaos, yvela
iRebs varskvlavs. moswavleebi maT aweren TariRs, saxels da inaxaven. kviris, Tvis, semes-
12
trisa da wlis bolos daiTvlian da visac meti varskvlavi ugrovdeba, cxaddeba drois im
monakveTis saukeTeso moswavled.
Tu varskvlavebi unarebis mixedviT ferebiT gansxvavdeba, es maswavlebelsac da mos-
wavlesac gauadvilebs Zlieri mxareebis danaxvas. vTqvaT, Tu organizeba-CarTulobis aRm-
niSvneli varskvlavi iisferia, TanamSromloba-komunikaciisa – lurji, msjelobis unarisa
– mwvane, wardgenisa – yviTeli, praqtikuli unar-Cvevebisa – narinjisferi, SemoqmedebiTi
da kritikuli azrovnebisa – wiTeli. imis mixedviT, Tu romeli feris varskvlavebi daagrova
moswavlem yvelaze meti, gamovlindeba misi Zlieri mxare, xolo zogi feris nakleboba mis
gansaviTarebel unarebs gamoamJRavnebs.
II klasSi, wlis bolos, saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis maswavlebeli mokle we ri-
lobiTi komentariT daaxasiaTebs moswavles, aRniSnavs mis warmatebebs da miuTiTebs,
raSi sWirdeba moswavles daxmareba sakuTari SesaZleblobebis ukeT gamosavlenad. sagnis
maswavlebeli gadascems am komentars klasis damrigebels.
moswavlis Sefasebis komponentebi
semestris ganmavlobaSi moswavleebis winsvla fasdeba erTnairi wonis mqone, Semdegi
sami komponentis mixedviT:
a) mimdinare saSinao davaleba;
b) mimdinare saklaso davaleba;
g) Semajamebeli davaleba.
mimdinare (saSinao da saklaso) davalebebiT SeiZleba Sefasdes Semdegi codna da
unar-Cvevebi:
yy SemoqmedebiToba (gadawyvetilebis damoukideblad miReba, teqnikis, masalis da
mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis originalurad gamoyeneba Canafiqris gadmo-
sacemad da sxv.);
yy masalis, teqnikis da mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis daniSnulebisamebr
efeqturad gamoyeneba;
yy namuSevris Sesaxeb saubari (xelovnebis dargis amocnoba; msjeloba gamoyenebul
masalaze, teqnikasa da mxatvrul-gamomsaxvelobiT saSualebebze elementaruli
terminebis gamoyenebiT);
yy namuSevris wardgena (saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema, auditoriasTan
kontaqti da sxv.);
yy kiTxvebze adekvaturi pasuxis gacema;
yy sxvisi mosmenis unari;
yy saswavlo da sxva (dResaswauli, gamofena) aqtivobebSi CarTuloba;
yy TanamSromloba (mewyvilesTan, jgufis wevrebTan);
yy organizebuloba (sistemuroba, drois limitis dacva, saWiro masalis, aRWurvilobis
qona).
Semajamebeli davalebis komponentSi savaldebuloa kompleqsuri, konteqstis mqone
davalebebis gamoyeneba (mag., namuSevris Seqmna, konkretuli problemis gadaWra, wardgena
13
da sxv.). erovnuli saswavlo gegmiT, mocemul safexurze ar aris dadgenili Semajamebel
davalebaTa savaldebulo raodenoba. amas gansazRvravs maswavlebeli.
codnisa da unar-Cvevebis ganviTareba fasdeba Semdegi davalebebiT:
yy konkretuli praqtikuli samuSaos Sesruleba an namuSevris Seqmna garkveul Temaze
(moswavleebma praqtikuli samuSao SeiZleba Seasrulon warmosaxviT, mexsierebiT,
nimuSis mixedviT da aseve, asaxon garemoze dakvirvebis Sedegebi, mag., peizaJi, natur-
morti da sxv.);
yy sakuTari da sxvisi namuSevrebis ganxilva;
yy individualuri an jgufuri prezentaciis momzadeba (sakuTari da sxvebis namuSevre-
bis prezentacia, auditoriisTvis wardgena da sxv.);
yy dakvirveba garemoze (dakvirvebis Sedegebze msjeloba an asaxva namuSevarSi);
yy
Semajamebel davalebaTa tipebi:
standartis moTxovnaTa Sesasruleblad rekomendebulia kompleqsur Semajamebel
davalebaTa mravali formis gamoyeneba. II klasSi SesaZlebelia Semdegi tipis Semajamebeli
davalebebis gamoyeneba:
yy praqtikuli namuSevari (naxati, naZerwi, nakeToba, aplikacia da sxv);
yy gamofena;
yy prezentacia;
yy testi
yy CarTuloba;
yy da sxv.
gTavazobT Semajamebeli davalebebis nimuSebs kriteriumebiTa da komentarebiT (ix.:
danarTi). komentarebi iTvaliswinebs konkretuli davalebis pirobas. komentarebis nimuSebi
Sedgenilia pozitiuri damokidebulebiT da iZleva rekomendaciebs Semdgomi ganviTarebi-
saTvis. meoreklaselTaTvis Cveni komentarebi amomwuravi da zedmetad grZelia. moswavle
amdens ver gaigebs. amitom, maswavlebelma unda amokribos konkretuli moswavlisTvis
yvelaze aqtualuri punqtebi. davalebebs erTvis standartis is Sedegebi, romelTa Semow-
mebasac emsaxureba mocemuli Semajamebeli davaleba.
I Semajamebeli davaleba
pirveli semestris pirveli Semajamebeli davaleba unda Catardes sami Temis – xazi,
forma, feri – dasrulebisken, gamocana-testis saxiT, gakveTilze `tik-tak~. igi amowmebs,
ramdenad ganiviTares moswavleebma xazis, ferisa da formis amocnobisa da gamoyenebis
unarebi. Sedegad, maswavlebeli SeimuSavebs unarebis gansaviTarebel strategiebs da
gascems rekomendaciebs. davalebis Sesrulebas unda daeTmos calke gakveTili. Semdgom
gakveTilebze moswavleebs unda mieceT SesaZlebloba, gaiTvaliswinon rekomendaciebi da
gaiumjobeson Sedegebi. (ix.: danarTi).
14
II Semajamebeli davaleba
meore Semajamebeli davaleba unda mieces moswavleebs wlis ukanasknel, calke gakveTil-
ze. davaleba iTvaliswinebs namuSevris `akvariumi~ Seqmnas Sereuli teqnikiT (aplikacia
da plastiliniT Zerwva). davalebis piroba emsaxureba I Semajamebeli davalebis unarebis
ganmtkicebas (xazisa da formis gamoyenebis unarebs). aseve amowmebs, ramdenad aiTvises
moswavleebma aplikaciis teqnika da ramdenad ganiviTares natifi motorika. Sedegad, mas-
wavlebeli SeimuSavebs Semdgomi wlis samomavlo strategiebsa da gascems rekomendaciebs.
(ix. danarTi).
danarTSi SemoTavazebuli, davalebasTan mimarTebiT dakonkretebuli kriteriumebis
garda, gTavazobT aseve, zogad kriteriumebsa da rekomendaciebs, romelTa gamoyenebac
maswavlebels SeeZleba moswavlis nebismieri aqtivobis safuZvelze, misi progresis dasa-
dgenad da gasaumjobesebeli unarebis gamosavlenad. rekomendacias maswavlebeli dawers
komentaris SebrunebiT, vTqvaT: – `samomavlod ecade, yovelTvis droulad Semoxvide
gakveTilze~.
SeniSvna: zog SemTxvevaSi, pirveli da meore grafis nawilebis gadabmisas winadadeba
gaumarTavad JRers, magram maswavlebels SeuZlia gaiTvaliswinos principi da daalagos
saTqmeli.
15
kriteriumi: moswavle aris organizebuli/CarTuli
komentari #1
yoCaR, Sen dRes/ yovelTvis/
efeqturad:
yy droulad Semoxvedi/Semodixar gakveTilze.
yy Tan gaqvs saWiro masala.
yy droulad moaswari/aswreb samuSaos Sesrulebas.
yy mzad gaqvs davaleba.
yy moawesrige/awesrigeb samuSao adgils.
yy yuradRebiT moismine/ismen axali masalis axsnas.
yy saqmianad da gonivrulad gamoiyene/iyeneb dros.
yy aqtiurad monawileob.
yy da sxv.
komentari #2
kargia, Sen xSirad/Zalian kar-
gad:
komentari #3
zogjer/kargad:
komentari #4
Sen iSviaTad/ SezRudulad:
kriteriumi: moswavles aqvs TanamSromlobis/komunikaciis unari
komentari #1
yoCaR, Sen dRes/yovelTvis:
yy yuradRebiT usmen mewyviles/jgufis wverebs.
yy sTavazob daxmarebas.
yy uziareb sxvebs sakuTar azrs.
yy Segaqvs wvlili saerTo saqmeSi.
yy iCen mzrunvelobas.
yy mSvidobianad agvareb uTanxmoebas.
yy iTvaliswineb miTiTebebsa da rCevebs.
yy da sxv.
komentari #2
kargia, Sen Zalian kargad/xSi-
rad:
komentari #3
Sen kargad/zogjer:
komentari #4
Sen SezRudulad/iSviaTad:
kriteriumi: moswavles aqvs xelovnebis nawarmoebis aRqmis/kritikuli azrovnebis/
interpretaciisa da msjelobis unari
komentari #1
yoCaR, Sen dRes/yovelTvis:
yy amomwuravad aRwer namuSevars.
yy sworad amoicnob gamoyenebul masalas.
yy sworad amoicnob gamoyenebul teqnikas.
yy sworad amoicnob mxatvrul xerxebs.
yy sworad iyeneb terminebs.
yy Tamamad gamoTqvam sakuTar azrs.
yy gamoTqvam sakuTar damokidebulebas.
yy asabuTeb sakuTar azrs.
yy svam kiTxvebs TemasTan dakavSirebiT.
yy cdilob, Tavad ipovo pasuxi kiTxvaze.
yy da sxv.
komentari #2
kargia, Sen Zalian kargad/xSi-
rad:
komentari #3
Sen kargad/zogjer:
komentari #4
Sen SezRudulad/iSviaTad:
16
kriteriumi: moswavles aqvs wardgenis unari
komentari #1
yoCaR, Sen dRes/ yovelTvis:
yy saubrob gamarTulad.
yy mimarTav msmenelebs.
yy uyureb msmenelebs TvalebSi.
yy Sesabamisad moZraob.
yy pasuxob kiTxvebs.
yy gamoTqvam sakuTar azrs.
yy da sxv.
komentari #2
kargia, Sen xSirad/ Zalian kar-
gad:
komentari #3
Sen zogjer/kargad:
komentari #4
Sen iSviaTad/ SezRudulad:
kriteriumi: moswavles aqvs praqtikuli unar-Cvevebi
komentari #1
yoCaR, Sen dRes/yovelTvis
efeqturad:
yy iyeneb masalas da mis SesaZleblobebs davalebis
Sesasruleblad.
yy iyeneb teqnikas da mis SesaZleblobebs davalebis
Sesasruleblad.
yy iyeneb xazs/fers/formas/faqturas/ritms/orna-
ments davalebis Sesasruleblad.
yy namuSevari akuratulia.
yy da sxv.
komentari #2
Sen xSirad/Zalian kargad:
komentari #3
Sen zogjer/kargad:
komentari #4
iSviaTad/SezRudulad:
kriteriumi: moswavles aqvs SemoqmedebiTi azrovnebis/TviTgamoxatvis unari
komentari #1
yoCaR, Sen yovelTvis/efeq-
turad:
yy iyeneb masalas da mis SesaZleblobebs sakuTari
Canafiqris gadmosacemad.
yy iyeneb teqnikas da mis SesaZleblobebs sakuTari
Canafiqris gadmosacemad.
yy iyeneb mxatvrul xerxebs (xazs\fers\formas) saku-
Tari Canafiqris gadmosacemad.
yy iReb gadawyvetilebas, ra da rogor gaakeTo.
yy Secdomas aqcev mignebad.
yy qmni gansxvavebul, gamorCeul namuSevars saku-
Tari ideis safuZvelze.
yy da sxv.
komentari #2
kargia, Sen Zalian kargad\xSi-
rad:
komentari #3
Sen zogjer/kargad:
komentari #4
Sen iSviaTad/SezRudulad:
17
damatebiTi informacia
Semajamebeli kiTxvebi:
saxviTi xelovnebis Sesaxeb:
1. ras grZnob, roca xelovnebis nawarmoebs uyureb?
2. ras grZnob, roca namuSevars qmni?
3. ra gsiamovnebs yvelaze metad – rodesac namuSevarze muSaob Tu roca ukve dasrule-
bul namuSevars xedav? ratom?
4. saxviTi xelovnebis ra dargebi ici?
muSaobis procesi
1. ra masalaa saWiro am davalebis Sesasruleblad?
2. ra gamosaxe Sens namuSevarSi?
3. ra masaliT Seasrule namuSevari?
4. gamogivida is, rasac apirebdi Tu ara?
5. Tavidan rasac apirebdi, is gamovida Tu raime Secvale? ratom Secvale?
6. mogwons Seni namuSevari?
7. namuSevris Seqmnamde ifiqre Tu ara winaswar, ra masala mouxdeba metad Sens Canafiqrs?
8. ra ferebi SearCie da ratom?
9. ra iyo muSaobisas yvelaze rTuli? advili?
10. ra gamogivida kargad, ra gagiWirda?
11. xelaxla rom iwyebde imaves, ras Secvlidi?
12. namuSevris Seqmnisas gaiTvaliswine, maswavleblis/megobris rCeva?
13. vis ginda, rom aCveno namuSevari?
14. ginda, rom es namuSevari gamoifinos?
15. romel namuSevrebs SearCevdi gamosafenad?
16. megobrebis namuSevrebidan romeli mogwons yvelaze metad? ratom?
gakveTilis Sefaseba
1. dagainteresaT dRevandelma gakveTilma?
2. ra SekiTxvebi gagiCndaT dRevandel TemasTan dakavSirebiT?
3. ra iswavleT dRevandel gakveTilze?
4. ra gaigeT axali?
5. dagainteresaT Tu ara gakveTilis Temam?
6. vinme xom ar daumatebda rames?
7. vin eTanxmeba? vis aqvs gansxvavebuli azri?
8. ra dagexmaraT damaxsovrebaSi/swavlaSi?
9. eTanxmebi Tu ara klasis / megobris mosazrebas?
10. eTanxmebi Tu ara maswavleblis mosazrebas?
11. riTi gansxvavdeboda dRevandeli gakveTili sxva gakveTilebisgan?
18
12. gaqvs Tu ara SeniSvnebi gakveTilis msvlelobis Taobaze?
13. me SevamCnie, rom... Tqven ra SeamCnieT?
14. me kidev mainteresebs... Tqven ra gainteresebT?
cnobari
xelovnebis dargebi:
arqiteqtura;
mxatvroba;
qandakeba ;
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba (dizaini);
Teatri;
kino;
musika;
cekva.
saxviTi xelovnebis dargebi:
qandakeba;
ferwera;
grafika.
saxviTi xelovnebis elementebi:
xazi;
feri;
forma;
faqtura.
saxviTi xelovnebis principebi:
ritmi;
ornamenti.
19
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa
II klasi – wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba: SemoqmedebiToba da praqtika
s.g.II.1. moswavlem unda SeZlos sakuTari Canafiqrisa da STabeWdilebebis gadmosacemad
saxviTi xelovnebis ramdenime ZiriTadi elementisa da principis, masalisa da teqnikis
gamoyeneba namuSevarSi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. qmnis namuSevrebs STabeWdilebebiT da warmosaxviT;
2. iyenebs sxvadasxva tipis xazs (sqels da wvrils, swors, talRovans, texils, wyvetils,
zigzags, mrudes, konturs);
3. iyenebs ZiriTad da Sedgenil ferebs;
4. qmnis da iyenebs or (2D) da samganzomilebian (3D) formebs (geometriuls da bunebaSi
arsebuls);
5. ganmeorebadi xazebiT, formebiT da feriT qmnis ritmul gamosaxulebebs;
6. Sereuli masaliTa (bunebrivi da xelovnuri) da sxvadasxva teqnikis gamoyenebiT qmnis
namuSevars (aplikacia, kolaJi, mozaika da sxva);
7. Zerwavs geometriul formebs, qmnis martiv kompoziciebs da mcire plastikis nimuSebs
Tixisa da plastilinis gamoyenebiT;
8. sxvadasxva masaliT amzadebs nivTebs, konstruqciebs, saTamaSoebs da sxva;
9. iRebs sxvadasxva faqturas (qsoviliT, kbilis jagrisiT, funjis tariT, savarcxliT
da sxv.);
10. kompiuterul saxatav programaSi xatavs/gamosaxavs sxvadasxva tipisa da sisqis
xazs, konturs, martiv (organzomilebian) formebs, ritmul gamosaxulebebs, iyenebs
sxvadasxva fers.
mimarTuleba: komunikacia da interpretacia
s.g.II.2. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromloba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. muSaobs wyvilSi/jgufSi saerTo namuSevris Sesaqmnelad, uziarebs Tanaklaselebs
gansxvavebul mosazrebebs, ideebs;
2. usmens maswavleblis instruqcias, rCevas/miTiTebas;
3. monawileobs saklaso da saskolo gamofenaSi;
4. mxars uWers Tanaklaselebs sxvadasxva saswavlo RonisZiebaSi monawileobisas an
erToblivi namuSevris Seqmnisas.
21
s.g.II.3. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris
gamoTqma sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa namuSevrebis Sesaxeb elementaruli
terminologiis gamoyenebiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. individualuri an erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs da xsnis, risi asaxva
surda;
2. uziarebs Tanaklaselebs sakuTar STabeWdilebebs sxvisi namuSevris Sesaxeb;
3. saubrisas iyenebs elementarul terminebs (xazi, feri, forma);
4. usmens da acdis sxvebs azris gamoTqmas;
5. ufrTxildeba (ar azianebs) sakuTar da sxvis namuSevars.
mimarTuleba: xelovnebis aRqma konteqstSi
s.g.II.4. moswavlem unda SeZlos xelovnebis mravalferovnebis aRqma (aRmoCena) garemoSi
da dakavSireba xelovnebis konkretul/Sesabamis dargebTan.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. CamoTvlis xelovnebis dargebs (mxatvroba, musika, kino, Teatri da sxv.), ixsenebs
yoveldRiur cxovrebaSi sad da ra saxiT Sexvedria, saubrobs sakuTar STabeWdile-
baze;
2. saubrobs xelovnebis dargebze imis mixedviT, Tu romel grZnobis organoebze moq-
medeben isini;
3. saubrobs sxvadasxva dargebTan dakavSirebul profesiebze (kompozitori, mxatvari
da a.S.);
4. asaxelebs arqiteqturul Zeglebsa da qandakebebs, romelic unaxavs da gamoxatavs
sakuTar damokidebulebas (romeli moswons da ratom);
5. saubrobs saopero, sabaleto, Teatralur warmodgenebze, samxatvro galereaSi an
muzeumSi yofnisas miRebul STabeWdilebebze da axal informaciaze;
6. saubrobs da gamoxatavs sakuTar damokidebulebas misTvis nacnob sayvarel animaciur
da mxatvrul filmebze, eleqtronul saganmanaTleblo TamaSebze, ilustrirebul
wignebze da saubrobs, ratom moswons esa Tu is animaciuri Tu mxatvruli filmi,
gmiri, musika/simRera, ilustracia;
7. amoicnobs xelovnebis nimuSebSi nacnob siuJetebs, scenebs, sagnebs da movlenebs,
saubrobs namuSevris Sinaarsze da miRebul STabeWdilebaze.
Sinaarsi da rekomendaciebi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi
elementebi:
xazi: sqeli, wvrili, swori, talRovani, texili, wyvetili, zigzagi, horizontaluri,
vertikaluri, mrudi, diagonaluri, gansxvavebuli sisqis konturi.
22
aqtivobebi xaziT:
moswavle iyenebs sxvadasxva tipis xazs gamosaxulebis Sesaqmnelad, Canafiqris da STabe-
Wdilebebis gadmosacemad. akvirdeba xazebs - „bunebaSi arsebuls“ da adamianis mier Seqmnil
nivTebSi (mag., dafa, merxi, fanjara da a. S. - horizontaluri, vertikaluri, diagonaluri
xazi da a.S.) da iyenebs gamosaxulebis Sesaqmnelad. sxvadasxva tipis xazis ganmeorebiT qmnis
ritmul gamosaxulebebs.
feri: ZiriTadi da Sedgenili, cisartyelas ferebi.
aqtivobebi feriT:
moswavle Canafiqris gadmosacemad iyenebs ZiriTad (wiTeli, yviTeli, lurji) da maTi
SereviT miRebul Sedgenil ferebs (mwvane, narinjisferi, iisferi), garemoSi amoicnobs
da iyenebs cisartyelas ferebs. akvirdeba da SearCevs asaxuli obieqtis fers, gamoxatavs
Sesabamisi feriT dRe-Ramis sxvadasxva monakveTs, weliwadis dros da sxva.
forma: martivi geometriuli da bunebaSi arsebuli, mag., Rrubeli, yvavili da a. S.,
brtyeli da moculobiTi - 2D da 3D.
aqtivobebi formiT:
moswavle misTvis nacnob garemoSi (saklaso oTaxSi, quCaSi Tu bunebaSi) amoicnobs geome-
triul (mag., wres, oTxkuTxeds, samkuTxeds) da bunebriv (mag., yvavili, Rrubeli, xe da sxva)
formebs. am formebs iyenebs namuSevarSi gamosaxulebis Sesaqmnelad (mag., wris, oTxkuTxedi,
samkuTxedi figuris, ornamentebis da sxva). or da samganzomilebian - brtyel da moculobiT
formebs iyenebs martivi konstruqciebis Sesaqmnelad (mag., mis mier gamoZerwili sxvadasxva
zomis oTxkuTxedis, wris, samkuTxedisagan qmnis Tovlis babuis, jambazis, saxlis da sxva
gamosaxulebebs; sxvadasxva zomisa da formis kolofebisagan qmnis nagebobebs). asaxavs
garemoSi arsebuli obieqtis formas namuSevarSi (mag., pepela, Citi, soko da sxva).
principebi: ritmi.
gamoyenebuli principi:
moswavle qmnis ritmul gamosaxulebebs sxvadasxva tipis xazis, sxvadasxva ferisa da
formis ganmeorebiT an maTi kombinaciiT.
masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), pasteli, flomasteri, guaSi, naxSiri,
sangina, feradi carcebi, feradi qaRaldi, muyao, qsovili, plastilini, Tixa, funjebi,
daWmuWnuli qaRaldebi, liTonis, muyaos, plastmasis kolofebi, girCa, toti, xis qerqi,
foToli, marcvleuli, niJara, mZivebi, lentebi, makrateli, webo da sxva
teqnika da procedura: ferwera, grafika, Zerwva, aplikacia, kolaJi, mozaika, anabeWdi,
kompiuteruli saxatavi programa da sxva.
gamoyenebuli masala da teqnika:
aqtivobebis dros moswavle iyenebs mravalferovan masalas, iaraRs, teqnikas da proce-
23
duras; masalisa da teqnikis SesaZleblobebis Zieba/aRmoCenaSi moswavle martivi eqsperi-
mentebiT ganimtkicebs da iRrmavebs miRebul codnas da gamomuSavebul unarebs. sxvadasxva
masalisa da xerxis gamoyenebiT iRebs mravalferovan faqturas (qsoviliT, funjis tariT,
savarcxliT da sxv.) akeTebs anabeWds (mag., muyaosgan/penoplastisgan amoWrili sxvadasxva
formis an gamosaxulebebis, kartofilis an limonis gamoyenebiT);
atarebs eqsperimentebs aratradiciuli iaraRiT da masaliT; iyenebs fanqrebs, flomas-
terebs, pastels, naxSirs, guaSis saRebavebs, funjebs, ferad qaRaldebs, muyaos, qsovils,
daWmuWnul qaRaldebs, liTonis, muyaos, plastmasis kolofebs, girCas, tots, xis qerqs,
foTols, marcvleuls da sxva; iyenebs xatvis, aplikaciis, kolaJis, anabeWdis, mozaikis
teqnikas da sxva.
savaraudo Temebi: `zafxulis ardadegebi~, `megobroba~, `sofeli Semodgomaze~, `Semod-
gomis naturmorti~, `axali wlis Rame~, `zamTris peizaJi~, `Soba~, `aRdgoma~, `buneba gazaf-
xulze~, `cirkSi~, `zooparkSi~, `Cemi ezo~, `Cemi qalaqis moedani~, `fantastikuri qalaqi~,
`sayvareli gmiri~, Temebi sakuTari fantaziis mixedviT da sxva.
24
Tem
ebi
da
gak
veT
ileb
i
sas
wa-
vlo
d
ro
is
xang
r-
Zliv
ob
a
st
an
da
rt
is
mi
ma
rT
ul
eb
eb
i d
a S
ed
eg
eb
i
Se
mo
qm
ed
eb
iT
ob
a
da
pr
aq
ti
ka
ko
mu
ni
ka
ci
a d
a
in
te
rp
re
ta
ci
a
xe
lo
vn
eb
is
a
Rq
ma
k
on
te
qs
tS
i
.1. moswavlem unda SeZlos saku-Tari Canafiqrisa da STabeWdi-lebebis gadmosacemad saxviTi xelovnebis ramdenime ZiriTadi elementisa da principis, masalisa da teqnikis gamoyeneba namuSe-varSi.
2. moswavlem unda SeZlos Tanakla-selebTan TanamSromloba.
3. moswavlem unda SeZlos indi-vidualuri da erToblivi namu-Sevris wardgena; azris gamoTqma sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa namuSevrebis Sesaxeb elementaruli terminologiis gamoyenebiT.
.4. moswavlem unda SeZlos xe-lovnebis mravalferovnebis aRqma (aRmoCena) garemoSi da dakavSireba xelovnebis konkretul/Sesabamis dargebTan.
Te
ma 1
: xaz
i
co
cxa
li
xaz
i1
X
xaz
ebi
da
or
name
nti
1X
avt
opo
rt
ret
i ko
ntu
riT
1X
X
mimi
ka2
XX
Te
ma 2
: fo
rm
a
komp
oz
icia
1X
X
mol
ivl
ive
mcen
aree
bi
2X
fen
ova
ni n
akeT
ob
a1
X
jo
rj
o m
or
and
is n
atu
rmo
rt
ebi
2X
26
12
34
Te
ma 3
: fe
ri
saT
amaS
o1
XX
fer
ebis
sax
eleb
i2
X
yvav
ileb
is v
als
i1
XX
X
Tb
ili
fer
ebi
1X
X
zam
Tar
i d
a S
emo
dg
oma
2X
XX
fer
i d
a xa
sia
Ti
(Sed
gen
ili
fer
ebi)
3X
XX
gar
dam
aval
i f
ereb
i1
X
gem
ovn
eba
2X
XX
Te
ma 4
: or
nam
en
ti
mus
ika
da
mxat
vro
ba
1X
X
geo
met
riu
li
or
name
nti
2X
X
or
name
ntis
is
to
ria
2X
X
or
name
ntis
aw
yob
a s
amku
Txe
deb
iT1
X
geo
met
riu
li
or
name
nti
apl
ikac
iiYT
1X
X
wr
iul
i me
qani
zme
bi
1X
gve
leb
i1
XX
Te
ma 5
: fan
taz
ia
uc
nau
ri
cxo
vel
ebi
2X
X
cir
ki1
XX
X
qar
i1
XX
X
Te
ma 6
: ar
atr
adic
iul
i t
eq
nik
a
iapo
nur
i mx
atvr
ob
a2
XX
Ju
JUu
na w
vima
1X
kbil
is j
agr
isiT
xat
va
1X
tem
per
a2
XX
sim
etr
ia, q
alaq
is p
eiz
aJi
1X
X
27
12
34
faq
tu
ru
li
apl
ikac
ia g
azeT
iT1
X
37
. fu
Sf
uS
a na
Zvis
xe
1X
XX
Te
ma 7
: ko
ns
tr
uir
eb
a
naZv
is x
e1
X
fan
qreb
is C
asad
ebi
1X
X
muya
os
saa
Ti
1-2
X
or
igam
i2
XX
qal
Ta
dR
e1
X
muya
os
yva
vil
i1
XX
cxo
vel
ebi
sar
Web
ze
1X
Cemi
oT
axi
1X
XX
X
qaR
ald
is s
aTam
aSo
mo
edan
i1
XX
Te
ma 8
: Ze
rw
va
mZiv
ebi
1X
saa
Rd
go
mo k
ver
cxi
1X
meb
ius
is r
kal
i2
XX
kal
aTa
yvav
ileb
iT1
XX
mar
ilia
ni c
omi
2X
XX
Se
maj
ame
be
li
gak
ve
Til
i
cif
ru
li
namu
Sev
ari
(Wia
maie
bi)
1X
ipo
ve z
edme
ti
1X
XX
28
I Tema: xazi
cocxali xazi
mizani:
xazis gamomsaxveli SesaZleblobebis gacnoba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2, 5.
asaTvisebeli terminebi:
Strixi
masala:
2 saxatavi furceli
ubralo, rbili Savi fanqari
saTleli
vizualuri masala:
xazebis nimuSebi
anri matisis da vinsent van gogis naxatebi
gakveTilis msvleloba:
ferwera da grafika saxviTi xelovnebis dargebia. ra gansxvavebaa maT Soris?
– ferwera aris saRebavebiT, feradi laqebiT Sesrulebuli namuSevari
y- ra aris grafika da ra elementebi gamoiyeneba grafikaSi?
y- grafika aris wertilebiT da xazebiT Sesrulebuli namuSevari.
y- ra aris xazi?
y- xazi aris nakvalevi, romelsac tovebs fanqari an flomasteri furcelze.
y- ra gansxvavebaa naxatsa da naxazs Soris?
y- naxazi keTdeba saxazaviT, naxatSi ki xazebs vavlebT xeliT. naxazSi xazebi erTfero-
vania, naxatSi ki JReradi, metyveli.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs or naxats, romlebze gamosaxuli manqanebidanac
31
erTi daxatulia, meore ki daxazuli, da ekiTxeba moswavleebs am ori manqanidan, romelia
naxazi da romeli naxati?
Semdeg maswavlebeli aCvenebs nimuSs xazebiT, romelTa nawili daxazulia, nawili ki
daxatuli:
y- SexedeT nimuSs, da miTxariT, romeli xazebia cocxali, metyveli da romeli ara.
daxazuli, umetyvelo xazebi SeiZleba ase davaxasiaToT – swori, texili, klaknili,
wyvetili, daxrili da sxva; xeliT daxatuli xazebi ki ase – haerovani, mZime, msuqani, mkve-
Tri, nazi, uxeSi da sxva.
maswavlebeli aCvenebs anri matisis naxats `qali gaSlili TmebiT~:
am naxatSi mxatvarma erTi sisqis xazebi gamoiyena, magram
SexedeT, rogori nazi da denadia es xazebi, rogor gamoxataven
isini qalis xasiaTs – sinazes, haerovnebas, mis naRvlian ganwyo-
bas. naxati TiTqos uwyveti xazebiTaa daxatuli. warmoidgineT,
es naxati, sqeli, uxeSi xazebiT rom iyos Sesrulebuli, rogor
Seicvleboda naxatis xasiaTi?
axla ki, daakvirdiT vinsent van gogis naxats. rogori xaze-
biTaa Sesrulebuli es naxati? haerovani Tu uxeSi? mkveTri
Tu baci? – xazebi mokle, mkveTri da uxeSia; rogori adamiania
gamosaxuli van gogis am naxatze?
warmoidgineT, van gogs es naxati iseTi xazebiT rom daexata,
rogoriTac anri matisis qalia daxatuli, ra Seicvleboda nax-
atSi?
imisTvis, rom ukeT gavigoT ra SeuZlia xazs, SevasruloT ram-
denime savarjiSo – me gikarnaxebT, Tqven ki SeecadeT, daxatoT
is, rasac me davasaxeleb.
aqtivoba:
maswavlebeli karnaxobs, moswavleebi ki xataven:
gaavleT saxatav furcelze ramdenime swori, horizontaluri
xazi –
yy swrafi da mkveTri
yy nazi da mkrTali
yy wyvetili xazi, romelic wydeba da isev Cndeba
yy uwyveti xazi, romelic ar wydeba, magram qreba da isev Cndeba
axla davxatoT klaknili horizontaluri xazebi –
yy xazi, romelic nela iklakneba
yy xazi, romelic swrafad iklakneba
yy klaknili, romelic Camosvlisas muqdeba, asvlisas ki qreba
gadavideT texil xazebze -
32
yy daxateT braziani texili xazi
yy daxateT keTili texili xazi
axla daxrili xazebis jeria –
yy rogori xazebiT daxatavT kokispirul wvimas?
yy rogori xazebiT daxatavT JuJuna wvimas?
axla ki, viswavloT daStrixva -
yy swrafad, zevidan qveviT gaavleT bevri mokle vertikaluri xazi
yy kidev ufro daamokleT da miatyupeT xazebi erTmaneTs
yy daiwyeT mokle StrixebiT, nel-nela gazardeT da isev daapataraveT isini
yy xelis auReblad, fanqris dawoliT gaamuqeT da fanqris msubuqi daWeriT gaamkrTal-
eT Strixebi
yy gaimeoreT igive daxrili StrixebiT – gazardeT, daapataraveT, gaamuqeT da gaabaceT
daxrili Strixebi.
axla ki SevudgeT xatvas. axal furcelze StrixebiT daxateT bunebis xedi – peizaJi.
daxateT Rrublebi, xeebi, balaxi, buCqebi, mTebi, wvima, qari... oRond SeasruleT erTi
piroba – gamoiyeneT rac SeiZleba mravalferovani xazebi da Strixebi, rom yvela maTganis
SesaZlebloba gamoaCinoT.
naxazis da naxatis nimuSi
33
xazebi da ornamenti
mizani:
ritmuli gamosaxulebebis Seqmnis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 2, 5.
masala:
ujrebiani furclebi
ubralo da feradi fanqrebi
vizualuri masala:
dafaze daxatuli xazebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli dafaze daxatavs swor, talRovan da zigzag xazebs da sTxovs moswavleebs
daasaxelon isini.
rogori SeiZleba iyos swori xazi?
daxrili, vertikaluri an horizontaluri, wvrili, sqeli, mkrTali an mkveTri.
rogori SeiZleba iyos zigzagi an talRovani xazebi?
maswavlebeli dafaze daxatavs ramdenime saxis zigzags da talRovan xazs – mWidrod
ganlagebuli da daSorebuli, maRali da dabali kbilebiTa da klaknilebiT da sTxovs
moswavleebs, harSi, xelebiT gaimeoron am xazebis moxazuloba da gamoTqvan azri, Tu ra
gansxvavebaa maT Soris.
aqtivoba 1:
moswavleebi savarjiSo ujrebian furcelze, 3-4 ujris daSorebiT, daxataven swor,
zigzag da talRovan xazebs.
maswavlebeli gaafrTxilebs maT, rom ujrebiani furceli daexmareba maT sizustis
34
dacvaSi – moswavleebi unda ecadon, maTi xazebi ar gadacdes ujrebiani furclis saz-
Rvrebs – zigzagis an talRovani xazis daxatvisas, ujrebis daxmarebiT, daicvan Tanabari
intervali rogorc simaRleSi, aseve kbilanebis daSorebaSi.
moswavleebs, romlebic moaxerxeben savarjiSos kargad Sesrulebas, maswavlebelma
SeiZleba SesTavazos ukve daxatul xazebze, mcire intervalis daSorebiT meore da mesame
fena iseTive xazebis daxatva (ix. nimuSi).
SeniSvna: Tu moswavles gauWirdeba sizustis dacva, mas SeuZlia xazebis dasaxatad,
ujrebis ufro didi intervalis amorCeva.
aqtivoba 2:
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, saxatav furclebze, erTmaneTis qveS, 2 TiTis daSo-
rebiT gaavlon ramdenime swori da sxvadasxva tipis talRovani da zigzagi xazebi.
moswavleebi unda daakvirdnen xazebs da maTi xasiaTidan gamomdinare, moifiqron, Tu
rogori mosarTavebi mouxdeba yovel maTgans da miuxaton xazebs ritmuli TanmimdevrobiT
ganmeorebadi gasalamazebeli detalebi – koplebi, xveulebi, yvavilebi, patara samkuTxede-
bi, mokle gadamkveTi xazebi da sxva.
(mag. talRovan xazs, SesaZloa ufro mouxdes mcenareuli detalebi, swor xazs ki geo-
metriuli).
35
avtoportreti konturiT
mizani:
xazis, konturis da Strixis gansxvavebis unari.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2.
s.g. II.4. - 7
asaTvisebeli terminebi:
avtoportreti, grafika, konturi, Strixi
masala:
dafa da carci an markeri
saxatavi furceli
ubralo fanqrebi
Savi flomasteri
vizualuri masala:
me-20 saukunis
espaneli mxatvari
Joan miro.
me-19-20 s. frangi
mxatvari anri matisi
me-18 s. iaponeli mxatvari
kacusika hokusai
36
me-20 s. Sveicarieli
mxatvari paul klee
me-17 s. holandieli
mxatvari rembrandti
me-20 saukunis
espanel-frangi
mxatvari pablo pikaso
me-19 s. frangi mxatvari
anri tuluz-lotreki
Tanamedrove ingliseli
mxatvari devid hokni
37
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli dafaze gaavlebs swor da texil xazebs da SeekiTxeba moswavleebs, Tu
ra xatia dafaze – dafaze xatia swori da texili xazi. Semdeg maswavlebeli daxatavs oTx-
kuTxedis sam gverds da rkals da SeekiTxeba moswavleebs, Tu ra xatia dafaze – texili
xazi da rkali.
maswavlebeli SeaerTebs xazebs ise, rom daixatos oTxkuTxedi da wre da ikiTxavs – rad
gadaiqca texili da mrudi xazebi, rodesac me SevaerTe maTi boloebi? – texili xazi gadaiqca
oTxkuTxedad, mrudi ki wred. oTxkuTxedi ki, iseve, rogorc wre, aris forma.
nebismieri saxis xazi, romelsac boloebi ar aqvs SeerTebuli, yovelTvis rCeba xazad
(maswavlebeli xatavs dafaze magaliTs).
rodesac nebismieri saxis xazis boloebi SeerTdeba, xazis SigniT warmoiqmneba forma.
forma SeiZleba iyos uswormasworo an geometriuli, aseve adamianis, cxovelis, mcenaris,
Senobis gamosaxuleba.
xazs, romelic SemosazRvravs formas, qvia konturi.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs buStebis da wreebis gamosaxulebas:
– ipoveT da daTvaleT gamosaxulebebi, romlebsac konturi aqvT Semovlebuli.
grafikul namuSevrebSi, konturis garda, forma SeiZleba gamoisaxos sxvadasxva mimar-
Tulebis mokle xazebiT, aseT xazebs mxatvrobaSi Strixebi ewodeba.
– daaTvaliereT saxelmZRvaneloSi sxvadasxva mxatvris mier daxatuli avtoportretebi,
moZebneT da daasaxeleT, romel maTgans ara aqvs konturi da ratom?
romeli mxatvris avtoportretia daxatuli feriT?
romeli mxatvris avtoportretia daxatuli StrixebiT?
romeli mxatvris avtoportretia daxatuli konturiTac da StrixebiTac?
(paul klees avtoportreti ar aris daxatuli da amitom mas ar SeiZleba qondes konturi.
devid hoknis ferwerul avtoportrets ara aqvs konturi).
rembrandtis grafikuli avtoportreti Sesrulebulia StrixebiT – swori, daxrili,
klaknili xazebiT.
pablo pikasos avtoportreti Sesrulebulia konturiT da StrixebiT.
maswavleblis sayuradRebod! maswavlebels SeuZlia Seagrovos I-dan VI klasis CaTvliT,
moswavleebis mier yoveli wlis dasawyisSi da wlis bolos daxatuli avtoportretebi da
VI klasis Semajamebel gamofenaze gamofinos yvela erTad.
aqtivoba:
moswavleebi fanqriT daxataven avtoportretebs.
fanqriT daxatul avtoportretebs Savi flomasteriT Semoavleben konturs.
38
mimika
mizani:
adamianis emociebis da mimikis kavSiris gacnobiereba;
adamianis emociis daxatvis unari.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2.
s.g. II.3. – 1, 2.
asaTvisebeli terminebi:
emocia
mimika
masala:
emociebis ruka
saxatavi furclebi
kvadratuli furclebi an patara bloknoti
fanqari
makrateli
sakancelario samagri
feradi fanqrebi an flomasterebi
vizualuri masala:
leonardo da vinCi, rafaeli, onore domie, murilio, diureri
emociebi:
39
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
y- megobarTan, an sulac ucxo adamianTan urTierTobisas, rogor xvdebiT, Tu ra gune-
bazea es adamiani, bednieria Tu ubeduri, kargadaa Tqvens mimarT ganwyobili Tu
cudad, uxaria Tqveni danaxva Tu rameze brazobs? ra niSnebiT gamoxatavs adamiani
Tavis ganwyobas?
y- adamians ganwyoba saxeze aweria – Cveni saxis nakvTebi – Tvalebi, warbebi, Subli, piri
da cxviric ki, gamoxataven yvelafer imas, razec Cven vfiqrobT, rasac Cven vgrZnobT.
saxis nakvTebis moZraobiT gancdebis, grZnobebis gamoxatvas mimika ewodeba. adamianis
gancdebs ki Cven emocias veZaxiT.
moswavleebs daaTvaliereben suraTebs, romlebic adamianis sxvadasxva ganwyobas gamox-
ataven da imsjeleben, Tu ra emocias gamoxataven suraTebze gamosaxuli adamianebi da ra
niSniT gamosaxa es ganwyoba mxatvarma.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs emociebis rukas da ambobs:
– am furcelze daxatuli saxeebi adamianis sxvadasxva ganwyobas gamosaxaven. me davadeb
TiTs, Tqven ki miTxariT, Tqveni azriT, ra ganwyobas gamoxatavs Cems mier miTiTebuli saxe.
maswavlebeli TiTiT aCvenebs moswavleebs saxes, moswavleebi rigrigobiT pasuxoben Tu
ra ganwyobas gamoxatavs esa Tu is saxe. pasuxis Semdeg, maswavlebeli CaekiTxeba moswavles,
Tu ratom fiqrobs igi, rom es saxe gamoxatavs mag. gabrazebas. moswavlem unda upasuxos,
rom saxes warbebi SeWmuxnili aqvs da piris kuTxeebi dabla daSvebuli.
maswavlebeli daurigebs moswavleebs furclebs, romlebzec saxis carieli ovalebia
gamosaxuli da ityvis:
– me gikarnaxebT romelime ganwyobilebis saxels, Tqven ki Tqveni mimikiT maCveneT es
ganwyobileba da Semdeg swrafad CaxateT Sesaferisi gamometyveleba saxis cariel ovalSi
iseTive ubralo xerxiT, rogorc es ganwyobilebis rukaze iyo daxatuli – daxateT mzeris
da warbebis mimarTuleba, piri da Tu saWiro iqneba cxviric.
maswavlebeli karnaxobs moswavleebs: me gabrazebuli var,… me meSinia,… me mrcxvenia,… me
mixaria,… me nawyeni var,… me amayi var...
…aqtivoba 1:
moswavleebi saxis ovalebSi Caxataven sxvadasxva mimikas. rodesac yvela saxe daixateba,
aCveneben erTmaneTs TavianT furclebs da ecdebian gamoicnon, Tu ra ganwyobas gamoxataven
megobris mier daxatuli saxeebi.
msjelobis Semdeg, maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, miuxaton saxeebs yurebi da
varcxniloba da Sexedon, Tu ra sxvaobas Seitans es cvlileba maT mier daxatuli saxeebis
gamometyvelebaSi.
namuSevris dasasruleblad, yovel saxes qveS miaweren Sesabamis ganmartebas. mag.
Se Sinebuli saxe, mxiaruli saxe da sxva.
40
aqtivoba 2:
masala:
kvadratis formis Canawerebis furclebi an patara bloknotebi
makrateli
sakancelario samagrebi
feradi fanqrebi an flomasterebi
kvadratuli furclebi unda CaiWras sam tol nawilad da damagrdes sakancelario
samagrebiT.
furclebis yovel fenaze, pirvel, zeda nawilSi ixateba Subli da warbebi,
Sua nawilSi ixateba Tvalebi da cxviri,
mesame, qveda nawilSi ki piri da nikapi.
moswavleebi daakvirdebian, Tu rogor icvleba gamometyveleba, rodesac samad gaWril
furclebze daxatuli saxis nakvTebis nebismier monakveTs gadafurclav.
SeniSvna: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs kompiuterul gasarTob programas,
romelic saSualebas miscems maT, aawyon sxvadasxva xasiaTis saxeebi (ix. resursebi)
41
II Tema: forma
kompozicia
mizani:
kompoziciuri ganawilebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 10.
s.g. II.2. – 1, 2.
asaTvisebeli terminebi:
kompozicia
masala:
feradi furclebi
saxatavi qaRaldebi
fanqari
makrateli
mSrali webo
feradi flomasterebi
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs kompoziciis ramdenime nimuSs. zog nimuSze geo-
metriuli figurebi usistemodaa gabneuli, zogze ki igive figurebi, mowesrigebul kom-
pozicias qmnian.
moswavleebi imsjeleben, Tu romeli nimuSi moswonT, romeli ara da ratom. romel
nimuSzea figurebi kargad ganawilebuli, romelze cudad da ras Secvlidnen dawunebul
nimuSebSi (sad da ras daumatebdnen an rogor gadaalagebdnen figurebs). maswavlebeli
aCvenebs moswavleebs erTsa da imave nimuSs sxvadasxva gverdidan – Tavdayira, vertikalu-
rad, horizontalurad da ikiTxavs, Tu romeli pozicia moewonaT yvelaze ufro da ratom.
42
savaraudod, moswavleebi Sesaxedad yvelaze sasiamovnod CaTvlian #im pozicias, sadac
kompozicia gawonasworebulia, suraTi simyaris SegrZnebas iwvevs.
maswavlebeli auxsnis moswavleebs aqtivobis amocanas. sTxovs maT CamoTvalon, Tu
romeli geometriuli figurebi ician da romlebs gamoiyeneben kompoziciis asawyobad.
aseve, maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs, Tu ra aris naturmorti da martivi magaliTiT
aCvenebs, Tu rogor SeiZleba geometriuli figura mivamsgavsoT nivTs – (dafaze daxatul
wres yunwis da foTlis damatebiT gadaaqcevs vaSlad).
aqtivoba 1:
moswavleebi gamoWrian 4-5 martiv geometriul figuras ( oTxkuTxedi, samkuTxedi,
trapecia, wre), mouZebnian maT adgilebs da daawebeben saxatav furclebze. maswavlebeli
urCevs moswavleebs, muSaobis procesSi, figurebis dawebebamde, rCeviT daexmaron erT-
maneTs – aCvenon megobrebs namuSevrebi da saWiroebis SemTxvevaSi, erTad gadawyviton,
Tu rogor jobia figurebis ganTavseba, saWiroebs Tu ara kompozicia kidev raime figuris
damatebas da sxva.
43
figurebi furcelze SeiZleba ganTavsdes gancalkevebulad, SeiZleba gadaedos erT-
maneTs.
moswavleebi dawebebul figurebs gamoWrili feradi qaRaldebiT, feradi fanqrebiT an
flomasterebiT daumateben iseT detalebs, rom figurebi raime sagans (Caidani, Wiqa, lar-
naki, vaSli...) miamsgavson. sabolood, geometriuli figurebisgan gakeTebuli kompozicia
unda daemsgavsos naturmorts.
aqtivobis II varianti
moswavleebi imuSaveben kompiuterul saxatav programaSi (MS PAINT).
instrumentiT SHAPES daxataven da gaaferadeben (nebismieri raodenobis, formisa
da zomis) geometriul figurebs, gamoyofen maT instrumentiT SELECT da daalageben
gawonasworebul kompozicias.
saSinao davaleba:
geometriuli figurebiT awyobil cifrul namuSevars, instrumentiT `funji~ dauma-
ton/dauxaton iseTi detalebi, rom geometriuli figurebis kompozicia daemsgavsos
naturmorts.
44
molivlive mcenareebi
aplikacia matisis stilSi
mizani:
aplikaciis teqnikaSi muSaobis unaris ganviTareba, anri matisis Semoqmedebis gacnoba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 5, 6
asaTvisebeli terminebi:
molberti, mcenareuli forma, dekoratiuli kompozicia, foni.
masala:
TeTri furceli, feradi qaRaldebi, ubralo fanqari, webo, makrateli.
vizualuri masala:
mxatvari molbertis win:
anri matisis namuSevrebi:
moswavleebis namuSevrebis nimuSebi:
anri matisi muSaobis
procesSi:
45
gakveTilis msvleloba:
y- erTxel, 20 wlis frangi iuristi anri matisi, brma nawlavis Setevis gamo, ori TviT
saavadmyofoSi daawvines. dedam gasarTobad saxatavi masalebi miutana. matisi ise
gaitaca xelovnebam, rom iuristobas Tavi daaneba da mxatvroba arCia. male Zalian
cnobili mxatvari gaxda da mogvianebiT, sakuTari akademiac ki daaarsa.
maswavlebeli ekiTxeba bavSvebs:
y- rogor fiqrobT, sworad moiqca matisi, iuristobas rom Tavi daaneba?
y- ukve xandazmul asakSi, molbertTan didxans fexze dgoma uWirda. iciT, ra aris
molberti? es aris dazga, romelzec naxats ayudeben da ise xataven (maswavlebeli
aCvenebs ilustracias, romelzec mxatvari molbertTan dgas). anri matisma gamosava-
li gamonaxa – is savarZelSi ijda, feradi qaRaldebisgan formebs Wrida da maTgan
dekoratiul kompoziciebs qmnida (maswavlebeli moswavleebs aCvenebs ilustracias
– fotos, romelzec matisi savarZelSi zis da formebs Wris. Semdeg aCvenebs matisis
namuSevrebis ilustraciebs).
y- ra aris forma? ra formebi iciT? (wre, samkuTxedi, oTxkuTxedi...).
daakvirdiT - matisis uswormasworo formebi geometriul formebs ar hgavs. formebs
arc swori gverdebi aqvs da arc kuTxeebi. ras gagonebT es formebi? isini foTlebsa da
wyalmcenareebs hgavs, romlebsac niavi, an wyalqveSa dineba amoZravebs, alivlivebs.
xedavT, rogori rbili, denadi formebia? aseT formebs bunebrivs an mcenareuls uwodeben.
mcenareuli forma – arageometriuli, arasworxazovani an sworkuTxa, mcenareebis msgavsi
moxazulobis mqone gamosaxulebaa.
me vaxsene sityva `dekoratiuli~. iciT, ras niSnavs dekoratiuli? dekoratiuli niSnavs
mosarTavs, rac raimes mosarTavad, mosakazmad aris gamiznuli.
y- mogwonT, rogor ganalaga matisma es formebi sasuraTe sibrtyeze?
y- CamoTvaleT, ra ferebi gamoiyena matisma am formebisTvis?
y- rogor fiqrobT, fonisTvis anu zedapirisTvis, romelzec formebs awebebda, feri
gaazrebulad SearCia Tu amas mniSvneloba ar hqonda? lurj fonze lurji forma
rom daawebo, gamoCndeba? ese igi, foni gansxvavebuli ferisa unda SearCioT, rom zed
dawebebuli forma kargad gamoCndes.
aqtivoba I:
maswavlebeli xatavs dafaze ramdenime mcenareul formas matisis stilSi, urigebs mos-
wavleebs ferad qaRaldebs (A4 formatis or sxvadasxva fers). maswavlebeli uxsnis, rom:
y- erTi feris furceli fonisTvisaa. meore ferad qaRaldze fanqriT unda moxazon
mcenareuli formis konturebi. xatva daiwyon kuTxidan an kididan, rom qaRaldis
danarCeni nawili Semdeg kidev gamoiyenon sxva formebis gamosaWrelad.
y- narCen qaRaldebze bavSvebs SeuZliaT sxva, ufro momcro formebi moxazon da gamoW-
ran da ase ganagrZon, sanam feradi qaRaldis narCenSi ukve formebi aRar Caeteva.
narCenebi ar daWmuWnon da ar gadayaron. SesaZloa, isini, aseTive uswormasworo
46
CarCosTvis gamodges.
y- daalagon fonis furcelze formebi (furclis orientacias mniSvneloba ar aqvs),
daakvirdnen, gadaaadgilon, da moZebnon saukeTeso ganlageba dekoratiuli kom-
poziciisTvis.
y- maswavlebeli sTxovs moswavleebs daakvirdnen narCenebs. iqneb iqac dainaxon saint-
ereso forma da namuSevarSi gamoiyenon. garda amisa, SesaZloa narCeni kompoziciis
CarCodac gamodges (ar aris aucilebeli, CarCom mTlianad mosazRvros kompozicia.
SeiZleba, mxolod nawils eyos).
y- SesaZloa, moswavleebma sakuTari narCenebi erTmaneTs gaunawilon da kompoziciaSi
damatebiT, mesame feri ixmaron.
y- wausvan webo gamoWril formebs da daawebon fonisTvis gankuTvnil furcelze.
nimuSi:
aqtivoba II:
(gamodgeba diferencirebisTvis, individualuri midgomis saWiroebis moswavleebisTvis)
y- maswavlebeli urigebs moswavleebs TiTo, A4 formatis feradi furclis naxevars
da erTs A4 formatis mTel furcels sxva, kontrastuli ferisas fonisTvis (Sesa-
Zlebelia TeTric).
y- sTxovs moswavleebs, naxevar furcelze, fanqriT moxazon uswormasworo, bunebrivi
formis konturebi da gamoWran forma konturis xazis gayolebaze makratliT. sxva
feris A4 formatis furclis erT kuTxeSi daawebon is, rac darCeba gamoWrili for-
misgan, xolo Tavisufal areze daawebon TviT gamoWrili forma (gamova sapirispiro
gamosaxulebebis kompozicia).
nimuSi:
47
aqtivoba:
moswavleebi feradi qaRaldebiT akeTeben aplikacias anri matisis stilSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogori formebi viswavleT dRes?
yy riT gansxvavdeba bunebrivi formebi geometriulisgan?
yy rogoria bunebrivi formebi?
yy rogoria geometriuli formebi?
yy ra teqnika gamoviyeneT namuSevrebis Sesaqmnelad?
yy romeli mxatvari muSaobda aseT stilSi da am teqnikiT?
yy yvelaze metad ra gagiWirdaT am teqnikiT muSaobisas?
yy ras gagonebT formebi Tqvens namuSevarSi?
yy yvelaze metad, romeli forma mogwonT sakuTar namuSevarSi?
yy visi namuSevari mogwonT yvelaze metad? ratom?
yy ra aris molberti?
yy ras niSnavs dekoratiuli kompozicia?
yy mogwonT, rogor gaanawileT bunebrivi formebi Tqvens namuSevarSi?
yy rames xom ar SecvlidiT?
gasaferadebeli: ix. danarTi
48
qaRaldis plastika
mizani:
qaRaldiT konstruirebis unari, wvrili motorikis ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 5, 6
masala:
ubralo fanqari, feradi qaRaldebi, webo, makrateli.
vizualuri masala:
ien starkis namuSevrebi.
moswavleebis namuSevrebi:
gakveTilis msvleloba:
yy Tanamedrove xelovanebi SemoqmedebisTvis ucnaur, uCveulo masalebs iyeneben xolme.
amerikelma ien starkma saxeli qaRaldis qandakebebiT gaiTqva. warmoidgineT qaRaldis
maRali dasta, romelic aTasobiT fenisgan Sedgeba. swored aseTi dastebisgan Wris
ien starki sakuTar naxelavs.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ien starkis namuSevrebis ilustraciebs:
ien starki sakuTari namuSevris fonze:
49
savaraudod, moswavleebs gauCndebaT kiTxva, rogor akeTebs ien starki aseT namuSevrebs.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, Tavad mixvdnen da gamoTqvan varaudebi. Semdeg
aCvenebs 1,32 wT-ian videos ien starkis samuSao procesis demonstraciiT.
yy Tqvenc scadeT. es saxalisoa. marTalia, aseTi basri daniT muSaoba saSiSia, magram
Cven usafrTxoebis wess davicavT da blagvwveriani makratliT visargeblebT. Cveni
procedura kidev erTi ramiT iqneba gansxvavebuli ien starkis procedurisgan. es
Semoqmedi ukve dawyobili dastidan Wris namuSevrebs. Cven ki, TiTo furcels calke
gamovWriT da Semdeg avawyobT naxelavs.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy A4 formatis feradi qaRaldebi daalageT TqvenTvis sasurveli TanmimdevrobiT.
qaRaldze ubralo fanqriT daxateT martivi gamosaxulebis (kacuna, guli, yvavili,
pepela, foToli, varskvlavi, mze...) konturi da gamoWeriT.
yy dadeT gamoWrili figura sxva feris qaRaldze da ubralo fanqriT garSemo SemoavleT
xazi. Semdeg am xazis SigniT, 5 milimetris (erTi TiTis dadeba) dacilebiT gaavleT
paraleluri xazi. gamoWeriT figura Sida xazis gayolebaze.
yy dadeT meore figura gansxvavebuli feris qaRaldze da gaimeoreT igive procedura.
yy figurebis gamoWrisas isini zomaSi Semcirdeba. daadeT ferad furcels Targi kididan
– ise, rom forma Sua furclidan ki ar gamoWraT, aramed napiridan. ase Tqven ufro
didi zomis narCeni dagrCebaT da sxva aqtivobisas mis gamoyenebas SeZlebT.
yy ase ganagrZeT sanam sul cicqna figuras ar gamoWriT.
yy gamoWris paralelurad, daalageT da daawebeT figurebi erTmaneTze zomis Semcirebis
mixedviT. nu wausvamT webos mTel formas. sakmarisia, centrSi wausvaT webo.
yy Tqveni `fenovani~ naxelavi mzadaa!
(miniSneba maswavleblisTvis – susti motorikis mqone moswavleebs SesaZloa, gauWirdeT
5 mm.-iani intervaliT paraleluri xazis gavleba. SegiZliaT daexmaroT am xazis gavlebaSi
(danarCeni moswavleebisTvis demonstrirebis sababiT) da gamoWra daavaloT.
aqtivoba:
moswavleebi qmnian dekoratiul nakeTobas feradi qaRaldebisgan.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy kidev ra formis gakeTeba SeiZleba am teqnikiT?
yy ra iyo yvelaze rTuli?
yy ra mogwonT sakuTar naxelavSi?
yy visi naxelavi mogwonT yvelaze metad? ratom?
yy rogor fiqrobT, ien starkma ioli teqnika airCia samuSaod Tu rTuli?
50
jorjo morandis naturmortebi
mizani:
naturmortis Janris gacnoba;
samganzomilebiani moculobiTi formebis amocnobis unaris SeZena, naturmortis xatvis
unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 4, 5
s.g. II.4. – 7
asaTvisebeli terminebi:
naturmorti
masala:
saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, funji, palitra, wyali, winsafari, samklavurebi.
vizualuri masala:
jorjo morandis naturmortebi; jorjo morandis avtoportreti
gakveTilis msvleloba:
saklaso oTaxSi Semosul moswavleebs xvdebaT ubralo WurWliT awyobili naturmor-
ti. sagnebi – Wiqa, doqi, boTlebi, yavadani, qila, Tasi, Caidani, saSaqre da sxv. erT rigadaa
Camwkrivebuli, Tanabari mcire daSorebiT an sulac mityupebuli. foni unda iyos sada,
yovelgvari drapirebis gareSe.
savaraudod, moswavleebi SeamCneven am sagnebs.
maswavlebeli ambobs:
y- es kompozicia TqvenTvis davalage, magram maTi amgvari ganlageba SemTxveviTi ar
aris. dRes Cven gavicnobT italiel mxatvars jorjo morandis da mis Semoqmedebas.
Cemi kompozicia mis namuSevrebs hgavs. aba, Tu mixvdebiT, ra JanrSi muSaobda jorjo
morandi?
y- SeiZleba moswavleebs axsovdeT, ra aris naturmorti da upasuxon, rom morandi
naturmortebis mxatvaria.
y- modi, vnaxoT morandis namuSevrebi da gavixsenoT, ra hqvia aseT nawarmoebebs.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs morandis naturmortebs da imis mixedviT, gamoicnes
Tu ara, Seaqebs da daazustebinebs, ra aris naturmorti, an etyvis:
y- es naturmortebia. naturmorti franguli sityvaa da usulo bunebas niSnavs. natur-
morti usulo sagnebs asaxavs. morandi sxva Janris suraTebsac qmnida, magram gamor-
Ceulad uyvarda naturmortebis xatva. amitomac dagaxvedreT klasSi dasaxatad
gamzadebuli naturmorti. Tanac vecade, rom is morandiviT damelagebina. rogor
51
fiqrobT, hgavs Cemi dalagebuli sagnebi am mxatvris naturmortebs? rames xom ar
SecvlidiT, gadaaadgilebdiT Cems kompoziciaSi?
y- daakvirdiT morandis namuSevrebs. rogor nivTebs xatavda morandi – gansakuTreb-
ulad, dekoratiulad gaformebuls Tu ubralos da sadas? morandis saocari unari
hqonda – ubralo, arafriT gamorCeul sagnebSi is mSvenierebas xedavda da Cvenc
gviziarebda. SeiZleba, saxlSic gaqvT msgavsi nivTebi, yoveldRiurad xmarobT,
Cais svamT, wyals asxamT, Saqars yriT da arc ki ufiqrdebiT, rogori lamazi forma
an feri aqvs. misTvis kargad nacnob WurWelSi, romlebic samzareulos Taroebze
elaga, morandi lamaz formebs, xasiaTsa da ganwyobas xedavda. naxeT, rogor ekvrian
gayuCebuli boTlebi, qilebi da doqebi erTmaneTs. TiTqos ufrTxian, aravin dagvaSo-
roso. an scivaT da Caxutebulebi, erTmaneTs aTboben. an raime saidumlo ician, Cumad
arian da TanamesaidumlesTan axlos dganan. zog naturmortSi SeiZleba mogeCvenoT,
TiTqos erTi ojaxis wevrebi an megobrebi, rogorc aRlumze mayureblis win, sura-
Tis CarCosTan axlos damwkrivdnen da molodinSi gatrunulan. me vixmare sityvebi
– `gayuCebuli~, `Cumad~ da `gatrunulan~. marTlac, TiTqos CurCulsac ki gaigoneb.
aseT STabeWdilebas morandi sagnebis garSemo sicarieliT aRwevs. arc fonzea raime
da arc magidaze. mxolod sagnebi, sxva – araferi! sicariele xom siCumes hgavs. ase
rom, ar gagikvirdeT, erTxelac gakveTilze axmaurebulebs rom giTxraT, morandis
naturmortiviT gaCumdiT-meTqi.
y- daakvirdiT ferebs da miTxariT, rogori ferebiT aRwevs morandi am simSvidis STabe-
Wdilebas?
radgan maswavlebeli ferebze mianiSnebs, SesaZloa, moswavleebi mixvdnen, rom morandi
Ria, naz, mSvid tonebs xmarobs.
y- morandi ara myvirala da kaSkaSa, aramed sevdian – Ria, naz, mSvid tonebs xmarobs.
aseTi ferebi TeTri saRebavis uxvad SereviT miiReba.
y- rogor STabeWdilebas datovebda es naturmortebi, morandis rom myvirala, kaSkaSa
ferebi exmara?
y- ase rom, naturmorti ki usulo bunebas niSnavs, magram morandis namuSevrebSi sagnebi
gasulierebul, cocxal arsebebs gvagonebs TavianTi xasiaTiT.
y- Cven visaubreT morandis naturmortebis xasiaTsa da ferebze. axla formebze vims-
jeloT. ra formebs xedavT am suraTebze? romel geometriul formebs gagonebT
isini?
Tu moswavleebi ityvian, rom samkuTxedebs an oTxkuTxedebs, maswavlebeli dafaze dax-
atavs am organzomilebian formebs da etyvis:
y- es formebi brtyelia, maT mxolod simaRle da sigrZe aqvT. morandis naturmortebze
ki sagnebs mesame ganzomilebac aqvT. isini moculobiTia. es mesame ganzomileba siganea.
y- maswavlebeli aiRebs dalagebuli naturmortidan romelime sagans da aCvenebs mos-
wavleebs, ra aris sigane anu mesame ganzomileba.
es sagnebi ara samkuTxedsa da oTxkuTxeds, aramed kubs, cilindrs an konuss hgavs.
maswavlebeli dafaze samkuTxeds miuxatavs konuss (ovaluri ZiriT), xolo oTxkuTxeds
– cilindrs (aseve ovaluri ZiriT) da kubs.
52
y- samkuTxedi da oTxkuTxedi organzomilebiani formebia, xolo cilindri, kubi da
konusi – samganzomilebiani.
y- daakvirdiT morandis naturmortebs. boTlebis da sxva mrgvali sagnebis Zirebi yvel-
gan ara, magram zogjer momrgvalebulia. amiT morandi sagnis simrgvales gvaCvenebs.
y- ras amCnevT, rogor gamohyofs morandi mityupebul sagnebs erTmaneTisgan? – is
amisTvis muqi ruxi feris sqel konturul xazs iyenebs.
maswavlebeli moswavleebs aCvenebs morandis avtoportrets da ekiTxeba:
y- am suraTze morandim sakuTari Tavi daxata. ra hqvia iseT suraTs, romelzec mxatvari
sakuTar Tavs xatavs? – avtoportreti.
y- daakvirdiT morandis avtoportrets. xedavT raimes saerTos misi avtoportretisa da
naturmortebis xasiaTsa da ganwyobaSi? – avtoportretidan sevdiani, Cafiqrebuli
adamiani gviyurebs. is TiTqos mowyenilia, sakuTari naturmortebis WurWeliviT.
y- maS, modi, mikarnaxeT da me dafaze Camovwer morandis naturmortebisTvis damaxas-
iaTebel niSnebs:
moswavleebis karnaxiT, maswavlebeli dafaze wers:
jorjo morandis naturmortebis saxasiaTo niSnebi:
axla Tqven ukve bevri ram iciT jorjo morandis naturmortebis damaxasiaTebeli niS-
nebis Sesaxeb da SegiZliaT, Tavadac SeudgeT saqmes. winaswar dafiqrdiT, saxatavi fur-
clis rogori orientacia mouxdeba am naturmorts – horizontaluri Tu vertikaluri?
gaamzadeT saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, funjebi, palitrebi, wyali da winsafrebis
gakeTeba ar dagaviwydeT!
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra Seityve axali? gamogivida naturmortis daxatva?
yy ras niSnavs naturmorti?
yy ra aris jorjo morandis naturmortebis damaxasiaTebeli niSnebi?
yy saxatavi qaRaldis rogori orientacia SearCie Seni naturmortisTvis?
sagnebi
ubralo da sada,
ornamentebis
gareSe
muqi sqeli
konturuli xazi
maT garSemo
erT rigad
Camwkrivebuli
sicariele garSemo
Ria, TeTrnarevi
ferebi
erTmaneTTan
mWidrod daxatuli
53
yy rames xom ar Secvlidi Sens naturmortSi?
yy ra gagiWirda yvelaze metad?
yy ra gamogivida kargad?
yy rogori ganwyoba modis Seni naturmortidan?
yy rogor miaRwie am STabeWdilebas?
aqtivoba:
moswavleebi xataven naturmorts naturidan, dakvirvebis Sedegad da jorjo morandis
stilis gaTvaliswinebiT.
54
III Tema: feri
saTamaSo
mizani:
vaswavloT moswavleebs sakuTari xeliT saintereso saTamaSos damzadeba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 3, 4, 8.
s.g. II..2. - 2
masala:
muyaos ori 10X10sm. kvadratuli naWeri
feradi furclebi
2, A4 formatis Suaze gaWrili saxatavi furceli
webo
makrateli
feradi flomasterebi
ubralo fanqari
fargali
saxazavi
2, 60-70sm. sigrZis bawari an sqeli Zafi
maxaTi (mxolod maswavlebels)
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli gaacnobs moswavleebs saTamaSos damzadebis instruqcias - daxatavs dafaze
wres da auxsnis moswavleebs, Tu rogor unda moniSnon misi centri, wris Suaze gasayofad
ki, centris gavliT unda gaavlon swori xazi.
mag., Tu moswavleebi isargebleben fargliT, maswavlebeli auxsnis, rom farglis wve-
tiani fexi wris SuagulSi, erT adgilas aris damagrebuli, fanqriani fexi ki mis garSemo
trialebs da wrewirs Semoxazavs. Tu swor xazs wris Sua wertilze gavavlebT, wre Tanabrad
gaiyofa or tol nawilad).
aqtivoba:
moswavleebi instruqciis mixedviT daamzadeben or saTamaSos, romlebsac gaaferadeben
mocemuli magaliTis mixedviT, an Tavad moifiqreben saintereso variants.
saTamaSos yoveli gverdi gaferaddeba gansxvavebuli xerxiT, raTa oTxi sxvadasxva
efeqti iqnas miRebuli.
55
instruqcia:
moxatva:
yy muyaos naWerze fargliT an mrgvali sagnis daxmarebiT Semoxaze wre da gamoWeri.
yy saxatavi furceli mokece Suaze, gaWeri da erT naxevarze daawebe mrgvali muyao.
SemoaWeri muyaos wres zedmeti qaRaldi
yy muyaos wres meore mxridan daawebe furclis meore naxevari da SemoaWeri zedmeti
qaRaldi.
yy fanqriT moniSne wris Suaguli da gaavle masze mkrTali xazi
yy gavlebul xazze, maswavleblis daxmarebiT (centridan daaxloebiT 3 mm- is daSore-
biT), gaakeTe ori naxvreti.
yy wre moxate orive mxridan.
yy gauyare naxvretebSi Zafi da ganaskve boloebi.
yy Tu wres gayof eqvs nawilad da cisartyelas ferebis TanmimdevrobiT gaaferadeb,
trialisas wre gaTeTrdeba.
yy wreze daxatuli koplebi, kvadratebi da samkuTxedebi trialisas wred gadaiqcevian.
yy daxatuli kvadratebi da samkuTxedebi trialisas wris formas miiReben.
yy or rigad daxatuli koplebi wred gadaiqceva.
yy zogierTi Sav-TeTri naxati ki trialis dros gaferaddeba.
56
TamaSi:
gaaswore Zafi, orive xeliT daWime da Zafze wamocmuli wre moaxvedre centrSi.
orive xeliT, swrafi moZraobiT, bevrjer daatriale Zafze acmuli wre manam Zafi kargad
daigrixeba.
daWime Zafi, wre daiwyebs swrafad brunvas.
manam wre brunavs, ritmuli moZraobebiT nazad daWime da auSvi Zafs, raTa wrem ukeT
itrialos.
daakvirdi, brunvis dros, ra mosdiT wreze daxatul ferebs.
57
ferebis saxelebi
mizani:
vaswavloT moswavleebs ZiriTadi ferebis SezavebiT axali ferebis damzadeba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2, 3, 10
masala:
lurji, yviTeli da wiTeli gamWvirvale plastikati an SuSa (SeiZleba iTxovos fizikis
maswavleblisgan)
moswavlis kompiuteri
vizualuri masala:
6-feriani ferebis borbali
baraTebi feradi laqebis gamosaxulebiT
baraTebi feradi sagnebis gamosaxulebiT
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ferebis borbals da ekiTxeba moswavleebs:
– ramdeni feria am borbalze?
maswavlebeli ambobs:
y- me miyolebiT davadeb TiTs ferebs, Tqven ki erTxmad damisaxeleT am feris saxeli.
rodesac moswavleebi CamoTvlian yvela fers, maswavlebeli ityvis:
y- am eqvsi feridan, sami feri – wiTeli, yviTeli da lurji, ZiriTadi ferebia. rogor
fiqrobT, ratom qvia am ferebs ZiriTadi? – imitom, rom wiTels, yviTels da lurjs
vercerTi sxva ferisgan ver daamzadeb, yvela danarCeni feris damzadeba ki, SeiZleba
am sami – wiTeli, yviTeli da lurji feris erTmaneTSi SereviT.
CavataroT cda: maswavlebeli lurji, yviTeli da wiTeli feris gamWvirvale SuSebis
daxmarebiT aCvenebs moswavleebs Tu ra ferebi warmoiqmneba am sami feris gadakveTiT.
aqtivoba 1:
maswavlebeli ikiTxavs:
– romeli ferebia ZiriTadi? – moswavleebi daasaxeleben ZiriTad ferebs, maswavlebeli
ki dafaze Camowers maT saxelebs erT svetad.
– daxedeT ferebis borbals da miTxariT, romeli ferebia Sedgenili? – moswavleebi
daasaxeleben Sedgenil ferebs – mwvane, narinjisferi, iisferi.
maswavlebeli Camowers dafaze, meore svetSi, Sedgenili ferebis saxelebs da miuTiTebs
moswavleebs dafaze Camoweril ZiriTad ferebze, xmamaRla waikiTxavs maT saxelebs, Semdeg
58
miuTiTebs Sedgenili ferebis svetze, xmamaRla waikiTxavs maT saxelebs da ityvis:
– am svetSi (miuTiTebs Sedgenili ferebis svets) Camowerili ferebis saxelebi ori
sityvisgan Sedgeba. aba daakvirdiT da miTxariT, romel or sityvas amoicnobT sityvaSi
`iisferi~?
“ia~ da `feri~.
am svetSi Camoweril sityvebSi kidev romeli Sedgeba ori sityvisgan? (narinjisferi).
am svetSi (maswavlebeli miuTiTebs svets, sadac ZiriTadi ferebia Camowerili), yvela
feris dasaxeleba erTi sityvisgan Sedgeba, am svetSi ki (miuTiTebs svets, sadac Sedgenili
ferebia Camowerili), ori sityviT Sedgenili ferebia Camowerili, magram maT Soris aris
erTi feri, romelic ar Sedgeba ori sityvisgan. vipovoT es feri da gadavitanoT pirvel
svetSi (mwvane). Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs CamoTvalon, Tu ra ferebi ician
kidev: – (cisferi, yavisferi, vardisferi, nacrisferi, TeTri, Savi).
– Savi, TeTri, yviTeli, wiTeli, mwvane da lurji damoukidebeli saxelebia, ferebis yve-
la danarCeni saxeli ki im sagnis saxeliTaa warmoebuli, romlis feris gadmocemac gvinda
– `nacris-feri~ – nacari, `yavis-feri~ – yava, `cis-feri~– ca.…
me davasaxeleb ferebs, romelTa saxelebic dafaze ar weria, Tqven ki mikarnaxeT,
romel svetSi Cavwero isini. maswavlebeli CamoTvlis: TeTri, nacrisferi, yavisferi, ruxi,
vardisferi, Savi. moswavleebi miuTiTeben maswavlebels, Tu romeli feri romel svetSi
unda Caiweros.
aqtivoba 2:
axla ki viTamaSoT – gamovigonoT ferebis axali saxelebi: jer, me gaCvenebT baraTs, Tqven
ki daasaxeleT im sagnis feri, romelic baraTzea gamosaxuli – magaliTad, me gaCvenebT
limons (maswavlebeli aCvenebs moswavleebs limons), Tqven ki ityviT, rom limoni yviTelia.
Semdeg, me gaCvenebT baraTebs, romlebzec feradi laqebia gamosaxuli (maswavlebeli
aCvenebs moswavleebs yviTel baraTs), da vikiTxav – ra ferisaa es laqa? – Tqven gaixsenebT
sagans, romelic am feris unda iyos da mipasuxebT – limonisferi.
ecadeT daicvaT erTi piroba – erTi da igive feri orjer ar gaimeoroT.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs baraTebs sxvadasxva feris sagnebis, gamosaxulebiT,
moswavleebma unda daasaxelon gamosaxulebis feri (wiTeli, yviTeli, yavisferi, iisferi…).
Semdeg maswavlebeli aCvenebs baraTebs, feradi laqebiT. moswavleebma unda daasaxelon
ra ferisaa es laqa da miusadagon Sesaferisi gamosaxuleba. iisferi - badrijani - badri-
jnisferi, ruxi - Tagvi - Tagvisferi...
qarTul enaSi, feris aRmniSvneli uamravi sityva gvaqvs, romelsac iSviaTad vxmarobT.
qarTvel poets, akaki wereTels, aseTi sityvebi aqvs dawerili:
`ca-firuz, xmeleT-zurmuxto,
Cemo samSoblo mxareo~...
ra ferebi igulisxma poetma?
maswavlebeli dafaze Camowers ferebis saxelebs – yviTeli, wiTeli, narinjisferi,
cisferi, lurji, iisferi, nacrisferi, yavisferi, TeTri da Savi.
59
Semdeg CamoTvlis am ferebis sxvadasxva dasaxelebebs, moswavleebi ki gamoicnoben, Tu
romel fers asaxelebs maswavlebeli:
yviTeli – limonisferi, mzisferi, wiwilasferi, komSisferi, kvercxisgulisferi,…
mwvane – balaxisferi, zurmuxtisferi, foTlisferi, xvlikisferi, kitrisferi, kom-
bostosferi
lurji – jinsisferi, zRvisferi, firuzisferi, laJvardovani
wiTeli – alisferi, Rvinisferi, mewamuli, RaJRaJa, yayaCosferi, broweulisferi,
narinjisferi – JRali, stafilosferi, forToxlisferi, gogrisferi,
iisferi – badrijnisferi, mayvlisferi, iasamnisferi
yavisferi – mura, wiqara, Taflisferi, wablisferi, miwisferi, beRurasferi, daTvisferi…
nacrisferi – ruxi, lega, Tagvisferi, spilosferi, talaxisferi
TeTri – qaTqaTa, WaRara, spetaki…
cisferi – mtredisferi,
Savi – Talxi, yornisferi
aqtivoba:
moswavleebi maswavleblis miTiTebebis daxmarebiT, kompiuterul saxatav programaSi
daxataven wreebs, romlebsac gaaferadeben sxvadasxva ferebad da gaferadebul wreebs
miuweren Sesaferis saxelebs.
SeniSvna: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob saxatav programas, rome-
lic maT kompiuterSi ferebis SezavebiT axali ferebis miRebis saSualebas miscems (ix.
resursebi).
60
yvavilebis valsi
mizani:
mivceT moswavles warmodgena sami ZiriTadi feris da maTgan warmoebuli sxva ferebis
Sesaxeb;
funjiT da saRebaviT muSaobis unaris ganviTareba;
xelovnebasa da bunebaSi mSvenierebis aRqmis unaris gaRviveba.
Sedegi:
s.g. II.1 - 1, 2, 4,
s.g. II.3 – 1.
s.g. II.4. - 6
asaTvisebeli terminebi:
ZiriTadi ferebi
masala:
saxatavi qaRaldi, guaSi, funji, wyali,
moswavlis kompiuteri (im SemTxvevaSi, Tu SesaZlebelia maswavleblis kompiuterTan
dakavSireba, romlidanac maswavlebeli aCvenebs suraTebs musikis msvlelobis dros.)
vizualuri masala:
vinsent van gogis yayaCoebi, ian breigelis (ufrosi), eJen delakruas, odilon redonis,
pol gogenis, gustav kurbes Taigulebi. klod mones Taigulebi da baRis suraTebi.
audiomasala:
petre Caikovskis `yvavilebis valsi~
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs – risTvis arsebobs xelovneba, risTvis arseboben
musikosebi, mxatvrebi da sxva xelovani adamianebi?
nebismieri pasuxis miuxedavad, maswavlebeli Seajamebs – xelovneba da xelovani ada-
mianebi arseboben imisTvis, rom dagvanaxon, gviTxran iseTi ram, razec Cven xSirad ar
vfiqrobT, ar vaqcevT yuradRebas – dagvanaxon, Tu ra mSvenieri da sainteresoa samyaro
da ra sasiamovnoa am mSvenierebiT tkboba. xelovani xedavs da gamogvcems mis xedvas. Cven ki
unda viswavloT danaxva, mosmena da gageba ara marto xelovnebis nimuSebisa, aramed Tavad
aRmovaCinoT silamaze Cvens garSemo, bunebaSi, im garemoSi, sadac vimyofebiT.
maswavlebeli ambobs:
– Cven movismenT petre Caikovskis mSvenier musikas, romelsac `yvavilebis valsi~ qvia.
61
miaqcieT yuradReba, musikaluri bgerebis mravalferovnebas, rogor miedineba da ra
mravalferovan suraTebs qmnis melodia am bgerebiT.
maswavlebeli petre Caikovskis musikis paralelurad aCvenebs moswavleebs sxvadasxva
mxatvris mier daxatul yvavilebis suraTebs.
– Cven davaTvaliereT suraTebi, romlebzec yvavilebi iyo gamosaxuli.
ratom rgaven, amravleben, uvlian, erTmaneTs Cuqnian, xataven yvavilebs, weren leqsebs
yvavilebze adamianebi?
– imitom rom yvavilebi lamazia.…
arsebobs uamravi formis da feris yvavili. me davasaxeleb ramdenime yvavilis saxels,
Tqven ki gaixseneT maTi feri –
yayaCo – wiTeli, enZela – TeTri, ia – lurji, zambaxi, iasamani, tita, gvirila, vardi,..
modiT, davxatoT yvavilebi. daxateT nebismieri formis da feris yvavilebi – Taiguli,
yvavilebi baRSi, an mindorSi,… oRond SeasruleT erTi piroba – gamoiyeneT mxolod sami
ZiriTadi feris saRebavi.
romelia sami ZiriTadi feri? – yviTeli, wiTeli, lurji.…
es sami feri aris Cveni mravalferovani samyaros is sami mTavari feri, romlidanac
warmoiqmneba yvela sxva feri. amitomac ewodebaT maT ZiriTadi ferebi.
maswavlebeli moswavleebs aCvenebs nimuSs, romelzec gamosaxulia, Tu ra ferebi miiReba
sami ZiriTadi feris, yviTeli, wiTeli da lurji ferebis SezavebiT.
y- kargad daakvirdiT am nimuSs da SeudeqiT samuSaos.
y- Tu romelime feris gaRiaveba mogindebaT, SeurieT mas cota
TeTri guaSi.
palitraze daisxiT TeTri, yviTeli, wiTeli da lurji feris
guaSi, SeurieT es ferebi erTmaneTSi, daamzadeT axali ferebi da
daxateT rac SeiZleba Wreli yvavilebi. win bevri aRmoCena geliT
– daakvirdiT da daimaxsovreT ra ferebi aurieT erTmaneTSi, ra SefardebiT, da ra Sedegi
miiReT.
moswavleebi Seudgebian muSaobas. namuSevris damTavrebis Semdeg, maswavlebeli Seek-
iTxeba moswavleebs, Tu rogor miiRes esa Tu is, namuSevarSi gamoyenebuli feri.
62
Tbili ferebi
mizani:
vaswavloT moswavleebs Tbili ferebis amocnoba;
vaswavloT saRebavebiT feris gradaciis miReba.
Sedegi:
s.g. II.1. - 3
s.g. II.2 - 3
asaTvisebeli terminebi:
centri
Tbili ferebi
masala:
2 saxatavi furceli
guaSis yviTeli, da wiTeli saRebavebi
funji
wyali
Rrubeli
plastmasis palitra
wiTeli, da yviTeli saRebavebi winaswar dasxmulia palitraze
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
– Tqveni azriT, ra gvaZlevs siTbos?
– cecxli da mze.
– ra ferisaa cecxli? mze?
– yviTeli, narinjisferi, wiTeli.
ese igi, yviTeli, narinjisferi da wiTeli siTbos ferebia, anu Tbili ferebi.
modiT, davxatoT mze.
aqtivoba 1:
aiReT erTi saxatavi furceli, daasveleT funji wyalSi, CaaweT wiTeli feris saRebavSi
da saxatavi furcelis SuagulSi – centrSi, daxateT patara wiTeli wre.
garecxeT funji, daamateT wiTel saRebavs cota yviTeli saRebavi da kargad mourieT.
– ra feri miviReT?
– narinjisferi.
saxatav furcelze, wiTeli wris garSemo daxateT meore, narinjisferi wre.
63
garecxeT funji da isev daamateT narinjisfer saRebavs yviTeli saRebavis erTi wveTi
imisTvis, rom ufro Ria feris narinjisferi miviRoT. kargad mourieT da daxateT mesame wre.
(es procedura unda gameordes kidev 2-3jer)
sul bolos daixateba wre, sufTa yviTeli saRebaviT.
rodesac namuSevari dasruldeba, maswavlebeli erT-erTi moswavlis namuSevris mag-
aliTze aCvenebs moswavleebs, Tu rogor TandaTan gadadis ferebi erTmaneTSi – rac ufro
metia yviTeli saRebavi wiTelSi, miT ufro Ria narinjisfers vRebulobT, miT ufro uax-
lovdeba narinjisferi yviTels. ferebi TandaTan, Tanmimdevrulad, TiTqos safexurebiao,
ise gadadian erTmaneTSi.
aqtivoba 2:
axla gavimeoroT igive da davxatoT Sebrunebuli varianti – daiwyeT yviTeli wriT,
yviTel saRebavSi nel-nela daamateT wiTeli feri da daamTavreT sufTa wiTeli feriT.
moswavleebi damoukideblad, maswavleblis karnaxis gareSe Seasruleben samuSaos.
rodesac moswavleebi daamTavreben muSaobas, maswavlebeli sTxovs maT, Seadaron orive
namuSevari da gamoTqvan azri, Tu ra gansxvavebaa am or namuSevars Soris.
64
zamTari da Semodgoma
mizani:
suraTis aRweris da msjelobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 3.
s.g. II.2. – 1, 2.
s.g. II.4. – 1, 7
asaTvisebeli terminebi:
civi ferebi
Tbili ferebi
masala:
A saxatavi furclebi
guaSis saRebavebi
palitra
funji
wyali
vizualuri masala:
isaak levitanis peizaJebi
audiomasala:
frederik Sopenis `zamTris qari~ (4 wuTi)
petre Caikovskis `oqros Semodgoma~ (4 wuTi):
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs rusi mxatvris, isaak levitanis peizaJebs, romlebzec
weliwadis sxvadasxva droa gamosaxuli da sTxovs maT aRweron suraTebi – ra aris mTavari
suraTebze (buneba) ras warmoadgenen suraTebi (peizaJebi), ra aris gamosaxuli calkeul
peizaJebze B(buneba, tye, sofeli, saxli, nakaduli, mindori...), weliwadis romel dros asaxavs,
rogori amindia, romel suraTze ra ferebi Warbobs.
maswavlebeli ikiTxavs, Tu axsovT, weliwadis droTa Tanmimdevroba.
y- poetma giorgi wereTelma dawera pawawuna leqsi, romelic dagexmarebaT suraTebis
sworad dalagebaSi. maswavlebeli waukiTxavs moswavleebs leqss da sTxovs maT
erTxmad gaimeoron igi:
65
gazafxuli, zafxuli,
Semodgoma, zamTari –
esec Seni oTxi dro,
weliwadi mzad ari.
maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu ra niSnebiT mixvdnen, rom suraTebze weli-
wadis esa Tu is droa gamosaxuli. moswavleebi maswavleblis damxmare SekiTxvebis dax-
marebiT CamoTvlian suraTze daxatul im detalebs, romlebic konkretuli sezonisTvisaa
damaxasiaTebeli ( ayvavebuli xe, gayviTlebuli foTlebi, Tovli, gamwvanebuli buneba...).
Ddetalebis CamoTvlis Semdeg maswavlebeli suraTebidan amoarCevs da moswavleebs
aCvenebs Semodgomis da zamTris amsaxvel suraTebs:
y- CamoTvlili detalebi (gayviTlebuli/daTovlili xeebi, saxlebi) rom ar daexata
mxatvars, rogor mivxvdebodiT, Tu weliwadis romeli droa asaxuli suraTze?
y- feriT – Semodgomis amsaxveli suraTebi yviTeli, narinjisferi, wiTeli, moyavisfro,
Tbili ferebiTaa daxatuli, zamTris amsaxveli suraTebi ki monacrisfro, mocisfro,
moiisfro, civi ferebiT.
daskvna:
yviTeli, narinjisferi, da wiTeli ferebi siTbos gvagoneben da amitom maT Tbili fer-
ebi ewodeba.
cisferi, lurji, iisferi ferebi sicives gvagoneben da amitom maT civi ferebi ewodeba.
maswavlebeli ikiTxavs:
y- romeli feri gamomrCa? romeli feri ar davasaxele arc civi ferebis da arc Tbili
ferebis jgufSi? (mwvane)
y- rogor fiqrobT, ferebis romel jgufs unda mivakuTvnoT mwvane – civ ferebs Tu
Tbil ferebs da ratom?
savaraudod, moswavleebis erTi nawili civ, xolo meore Tbil ferebs daasaxelebs.
CavataroT cda:
y- warmoidgineT ori peizaJi:
1. yviTeli qviSiT dafaruli udabno, kaSkaSa mze anaTebs, udabnoSi arc erTi xe ar dgas.
2. yviTeli qviSiT dafaruli udabno, kaSkaSa mze anaTebs, udabnoSi ramdenime mwvane
palma dgas.
warmosaxvaSi SeadareT es ori peizaJi erTmaneTs da miTxariT, romel maTganze ufro
cxela?
(ufro cxelia #1, imitom, rom am udabnoSi ar dgas xeebi. #2 peizaJze, palmebis simwvanem
sigrilis SegrZneba gaaCina). mwvane feri, ferebis borbalze, civi da Tbili ferebis sazR-
varze mdebareobs. mwvane civ ferad miiCneva. amitom mwvane ferma Tavisi siciviT gaagrila
`cxeli~ peizaJi.
66
axla ki, davubrundeT zamTars:
Tovli,
Wyapi,
avdari,
aseTia zamTari.
(mayvala mrevliSvili)
ganwyobilebis Sesaqmnelad, maswavlebels SeuZlia moasmeninos moswavleebs ori mokle
musikaluri nawarmoebi (p. Caikovskis `oqros Semodgoma~ da frederik Sopenis `zamTris
qari~). musikis mosmenis procesSi, maswavlebeli ikiTxavs: ra igrZeniT, ra warmoidgineT,
rodesac am nawarmoebebs usmendiT? gagiCndaT Tu ara sicivis SegrZneba? gaigoneT Tu ara
Tu ara frederik Sopenis nawarmoebSi qaris zuili? rogori amindi warmoidgineT petre
Caikovskis `oqros Semodgomis~ mosmenisas? hgavs Tu ara mosmenili nawarmoebi isaak levi-
tanis amave saxelwodebis suraTs?
dRes Cven davxatavT bunebis or suraTs – or patara peizaJs. erTze zamTars gamovsaxavT,
meoreze ki Semodgomas. orive saxatav furcelze, yavisferi saRebaviT, daxateT miaxloe-
biT erTnairi erTi an ori xe. erTi naxati gaaferadeT Tbili, Semodgomis ferebiT, meore
ki civi, zamTris ferebiT. ar dagaviwydeT fonis gaferadebac.
Semodgomis naxatebi erTad movagrovoT, zamTris erTad. momdevno gakveTilze, Semod-
gomis amsaxveli naxatebi erTmaneTis gverdiT davkidoT da Semodgomis tye gamogviva,
zamTris amsaxveli naxatebiT ki zamTris tye. gakveTilebis bolos, mSoblebi klasSi mov-
ipatiJoT da Cveni namuSevari vaCvenoT.
naxatebi erTmaneTis gverdiT lamazad rom daikidos, erTi zomis unda iyos, amitom,
saxatavi furceli, yvelam sigrZeze, vertikalurad daideT da xeebic ukeT dagetevaT.
aqtivoba 1:
moswavleebi daxataven Semodgomis da zamTris peizaJebs.
maswavlebels, ganwyobis Sesaqmnelad, SeuZlia moswavleebs, manam isini xataven, kidev
erTxel moasmeninos ori musikaluri nawarmoebi – frederik Sopenis `zamTris qari~ (4wuTi)
da petre Caikovskis `oqros Semodgoma~ (4 wuTi).
gakveTili 2
gamofenis momzadeba
masala:
saxatavi A4 furclebi
qaRaldis skoCi
makrateli
feradi (muqi lurji, Savi, yavisferi) qaRaldebis Tanabari siganis zolebi
feradi furclebis monaWrebi, flomasterebi an pasteli
mSrali webo
Wikartebi
67
maswavlebeli did magidaze an iatakze daalagebs zamTris da Semodgomis peizaJebs.
moswavleebi mounaxaven adgils da daalageben Semodgomis peizaJebs erTad da zamTris
peizaJebs erTad, erTmaneTis gverdiT. danomraven maT, raTa Semdeg ar daaviwydeT Tanmim-
devroba.
moswavleTa nawili naxatebs mijriT daawebebs saxatav furclebze ise, rom erTi mTliani,
namuSevari gamovides. saxatav furclebs ki uknidan gadaabams qaRaldis skoCiT.
danarCeni moswavleebi gaiyofian orad – erTi nawili daamzadebs CarCoebs zamTris
peizaJiani naxatebisTvis, meore nawili ki daamzadebs CarCoebs Semodgomis naxatebisTvis:
feradi qaRaldebis zolebze, aplikaciiT, pasteliT an feradi flomasterebiT dax-
ataven zamTris an Semodgomis damaxasiaTebel motivebs (fifqebs, foTlebs) an sxva ferad
figurebs da laqebs.
CarCosTvis gamzadebul zolebs daawebeben pirveli jgufis mier, saxatav furclebze
erTmaneTis gverdiT dalagebuli da dawebebuli naxatebis garSemo ise, rom yvela naxati
(Semodgoma calke da zamTari calke) moeqces erT saerTo CarCoSi.
aqtivoba 2:
moswavleebi moamzadeben naxatebs gamofenisTvis da dakideben maT skolis derefanSi
an saklaso oTaxSi.
68
feri da xasiaTi – narinjisferi
mizani:
Sedgenili ferebis, maTi Tvisebebis gacnoba, namuSevarSi maTi gaazrebulad gamoyenebis
unari.
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 3.
s.g.II.3. – 1, 2, 3, 4.
s.g.II.4. – 7
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi, naturmorti, Sedgenili feri
masala:
saxatavi furceli, narinjisferi, wiTeli, yviTeli da lurji feris pastelebi.
vizualuri masala:
animacia, epizodi narinjisferi personaJis Sesaxeb
(am animaciis sanaxavad dagWirdebaT programa Adobe Flash Player).
saitis gaxsnisas dainaxavT sam kars. daawkapuneT Sua karze. avtomaturad daiwyeba anima-
ciebi, sadac mTavari moqmedi pirebi arian ferebi. animacia warmogvidgens ferebs saTiTaod.
Tu animaciis SeCereba gsurT, miitaneT kursori marcxena qveda kuTxeSi sityvasTan controls.
gamoCndeba SeCerebisa da msvlelobis ganaxlebis simboloebi. Tu gnebavT naxoT animacia
xelaxla, miitaneT kursori qveda panelze sityvaze menu. gamoCndebian personaJi ferebi.
daawkapuneT sasurvel ferze da animacia ganmeordeba.
Tu dro darCeba, survilis SemTxvevaSi, SegiZliaT daawkapunoT mesame, laboratoriis
karze, sadac meore (star manager) da mesame (kaleidoscope) proeqtebi gvTavazobs saxaliso
interaqtiul TamaSebs ferebze umcrosklaselTaTvis.
cisartyelasa da ferebis borblis suraTebi;
pol sezanis, klod monesa da guram (xita) quTaTelaZis namuSevrebi.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs: me CamovTvli sityvebs, Tqven ki, Tu mixvdebiT ra aqvT maT saerTo,
xelis aweviT TqviT, an CaerTeT TamaSSi da daasaxeleT amave niSnis mqone sxva ram.
y- forToxali, qacvi, melakuda, gargari, gogra, stafilo, kiborCxala, komSis muraba,
Tafli, cecxli, Semodgomis foTlebi... (Tu klasSi raime narinjisferi aris, maswav-
lebels SeuZlia CarTos – gios maisuri, ninos winda, anas CanTa, daTos penali, nikos
qudi, Cveni farda da a.S.).
savaraudod, moswavleebi mixvdebian, rom maT saerTo feri aqvT – narinjisferi.
69
yy kidev ras vuwodebT am fers? – stafilosfers.
yy modiT, vnaxoT animacia narinjisferis Sesaxeb da davaxasiaToT es feri ise, TiTqos
is adamiani yofiliyos.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs animacias miTiTebul bmulze, narinjisferi per-
sonaJis epizods da drodadro uxsnis moswavleebs (zogierTi sityva gamotovebuli an
Secvlilia moswavleebis asakis gaTvaliswinebiT):
yy es damxmare feria;
yy cecxlis;
yy simyudrovis;
yy siuxvis, baraqis;
yy gamafrTxilebeli (gzis SemkeTeblebs am feris formebi acviaT, rom mZRolebma isini
Soridanve SeniSnon);
yy surnelovani;
yy sadResaswaulo;
yy aqtiuri (moZravi);
yy aRtacebuli, aRfrTovanebuli;
yy icnobT aseT adamians? saxalisoa masTan TamaSi?
yy axla CamovweroT (dafaze) narinjisferis Tvisebebi: cocxali feria Tu modunebuli?
mkveTria Tu Camqrali? xmauriani Tu Cumi? mxiaruli Tu mowyenili? Tbili Tu civi?
axla vnaxoT, rogor iyeneben mas mxatvrebi. es frangi mxatvris pol sezanis namuSevaria:
yy ra feria xili? – narinjisferi.
yy ra feria magida, skami da kari? – lurji. am suraTze
usulo sagnebia gamosaxuli. aseT suraTebs natur-
mortebs uwodeben, rac frangulad mkvdar, usulo
bunebas niSnavs. mogwonT sezanis naturmorti? ratom?
uxdeba erTmaneTs es ferebi (narinjisferi da lurji)?
yy axla vnaxoT qarTveli mxatvris, guram (xita)
quTaTelaZis namuSevari:
yy ra feria mTebi? – mowiTalo-narinjisferi.
yy mTebze Crdilebi da ca? – lurji. mogwonT es Sexameba?
axla daakvirdiT klod mones peizaJebs: londoni, venecia.
yy rogor fiqrobT, ratom gamoiyena klod monem narinjis-
ferisa da lurjis Sexameba? – es ferebi iseve uxdeba
erTmaneTs, rogorc wiTeli da mwvane.
yy pol sezani, klod mone da guram (xita) quTaTelaZe kar-
gad icnobdnen ferebs. icodnen, romeli feri romelT-
an iyo dawyvilebuli da maTi megobroba namuSevrebSi
ase gamoiyenes.
yy ra aris gamosaxuli klod monesa da xita quTaTelaZis
70
namuSevrebze? – es garemos xedia. bunebis xeds peizaJs uwodeben.
yy romel ferebs hgavs narinjisferi? – xan wiTels, xan – yviTels.
yy am peizaJebSi narinjisferi yvelgan erTgvaria, Tu zogan sxva ferebSi gadadis? –
zogan moyviTaloa, zogan ki, mowiTalo.
yy furcelze wiTeli pasteliT daxateT wre da gaaferadeT. Semdeg zemodan, xelmeored
gaaferadeT yviTeli pasteliT. ra moxda? – wre narinjisferi gaxda.
yy Tu wiTel da yviTel ferebs erTmaneTs Seurev, narinjisfers miiReb. narinjisferi
wiTelisa da yviTelis SviliviTaa. aseT ferebs, romlebic ZiriTadi ferebis SereviT
miiReba, Sedgenili ferebi ewodebaT. narinjisferi Sedgenili feria.
yy naxeT, sad aris is cisartyelasa da feris borbalze (wiTelsa da yviTels Soris):
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra SeityveT axali narinjisferis Sesaxeb?
yy ra ferebisgan SeiZleba miviRoT narinjisferi?
yy ra hqvia ori ZiriTadi ferisgan miRebul fers?
yy narinjisferi Tbil ferebs miekuTvneba Tu Tbils?
yy ratom keraven gzis SemkeTebeli muSebis formebs narinjisferi qsoviliT?
yy romeli mxatvris namuSevari mogewonaT ufro metad – pol sezanis, klod mones Tu
xita quTaTelaZis? ratom?
yy ras niSnavs peizaJi?
yy ra feris Crdilebs ukeTebda xita quTaTelaZe narinjisfer mTebs? ratom?
aqtivoba:
moswavleebi xataven peizaJs `mzis Casvla~ an suraTs Tavisufal Temaze narinjisferi,
wiTeli, yviTeli da lurji pastelebis gamoyenebiT.
71
feri da xasiaTi – mwvane
mizani:
Sedgenili ferebis, maTi Tvisebebis gacnoba, namuSevarSi maTi gaazrebulad gamoyenebis
unari.
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 3.
s.g.II.3. – 1, 2, 3, 4.
s.g.II.4. – 2, 7
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi
masala:
saxatavi furceli, mwvane, lurji da yviTeli fanqrebi.
vizualuri masala:
animacia imave bmulze, mwvane personaJis epizodi:
http://www.mariaclaudiacortes.com/colors/colors.html
cisartyelas da ferebis borblis naxatebi.
klod mones ferweruli tiloebis ilustraciebi.
gakveTilis msvleloba:
y- dRes eqsperiments anu cdas CavatarebT.
maswavlebeli urigebs moswavleebs mxolo yviTel da lurj fanqrebs da eubneba:
y- daxateT kitri, balaxi, aluCa an bayayi.
savaraudod, moswavleebi etyvian, rom mwvane fanqari ar aqvT.
y- rogor moviqceT? me ar getyviT. Tavad moifiqreT gamosavali. daiwyeT xatva xan
erTiT, mere meoreTi, erTmaneTSi SeurieT da naxeT, ra gamova.
romelime moswavle aRmoaCens, an SesaZloa, ukve icodes, rom lurji da yviTeli ferebis
SereviT miiReba mwvane feri.
y- mwvanes fers lurji mama hyavs da yviTeli deda. an piriqiT. is maTi Svilia da cotaTi
orives hgavs. cisartyelazec, mwvane swored yviTelsa da lurjs Sorisaa moqceuli.
y- naxeT, rogor mokalaTda mwvane yviTelsa da lurjs Soris ferebis borbalze:
72
y- ra hqvia fers, romelic ori ZiriTadi feris SereviT miiReba? – Sedgenili feri.
mwvane Sedgenili feria.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs animacias mwvane feris personaJis epizods miTiTebul
bmulze. paralelurad, uxsnis, rom mwvane aris (zogierTi sityva gamotovebuli an Secvlilia
moswavleebis asakis gaTvaliswinebiT):
momTmeni, damTmobi, bunebrivi, bunebaSi mogzaurobis da Tavgadasavlebis moyvaruli,
mSvidi, janmrTeli, zogjer uiRblo, zogjer ki iRbliani, gawonasworebuli, usafrTxo,
uyvars megobrebisTvis fiqrebis gaziareba.
moswavleebi msjeloben, mwvane feris ra Tvisebebi aRmoaCines. am Tvisebebs maswavlebeli
Camowers dafaze.
y- SuqniSnis romel ferze SegiZliaT quCaze gadasvla? – rodesac
mwvaned anTia mosiarule adamiani, gadasvla usafrTxoa. manqanebi ki maSin moZraoben,
Tu anTia didi mwvane mrgvali naTura.
y- zogjer mwvane feri gvaniSnebs, rom es xili jer mkvaxea ar iWmeva. maSin mis gawiTlebas
anu damwifebas velodebiT.
y- mwvane feri wyals, xeebis Crdils, sigriles gvagonebs. is civi feria.
axla vnaxoT, rogor iyeneben mwvanes mxatvrebi. naxeT, ramdennairi mwvane dainaxa bune-
baSi frangma mxatvarma klod monem:
y- SegiZliaT miTxraT, rogori mwvane ferebi gamoiyena mxatvarma? – Ria mwvane –mocis-
fro, moyviTalo, xasxasa, qorfa anu norCi da ukve daZvelebuli, muqi, molurjo da
Waobisferi.
y- saxviTi xelovnebis romel Janrs ganekuTvneba es namuSevari? – peizaJs.
y- ra aris peizaJi? – bunebis xedi.
y- rogor fiqrobT weliwadis ra dros daxata klod monem es peizaJi – zamTarSi, gazaf-
xulze, zafxulSi Tu Semodgomaze? ratom fiqrobT ase?
esec klod mones baRis wylis dumfarebia.
y- ra ferebs xedavT am suraTze? – Ria da muq, molurjo da moyviTalo, qorfa da Wao-
bisfer mwvane ferebs.
y- ra hqvia iseT suraTebs, romlebzec ara mTeli xedi, aramed bunebis xedis mcire naw-
ilia gamosaxuli? – esec peizaJia. es klod mones baRis peizaJebia.
73
y- axla SegiZliaT daxatoT peizaJi anu bunebis xedi. gaixedeT fanjridan. ras xedavT?
Tu fanjridan xedi qalaquri dasaxlebaa, SeuZliaT daxaton peizaJi warmosaxviT, saku-
Tari fantaziiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy gsmeniaT klod mones Sesaxeb adre raime? ra gaxsovT?
yy ras niSnavs sityva peizaJi?
yy dagixatavT adre peizaJi?
yy ra ferebisgan SegviZlia mwvanes miReba?
yy ra hqvia ori ZiriTadi ferisgan miRebul fers?
yy mwvane civi feria Tu Tbili?
yy ra aris gamosaxuli Tqvens peizaJze?
yy ra ferebi gamoiyeneT peizaJis xatvisas?
aqtivoba:
moswavleebi xataven peizaJs warmosaxviT an xeds fanjridan.
74
feri da xasiaTi – iisferi
mizani:
Sedgenili ferebis, maTi Tvisebebis gacnoba, namuSevarSi maTi gaazrebulad gamoyenebis
unari;
aratradiciul teqnikis gacnoba.
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 3.
s.g.II.3. – 1, 2, 3, 4.
s.g.II.4. – 2, 7
asaTvisebeli terminebi:
Sedgenili feri, portreti, peizaJi, naturmorti.
masala:
feradi (sasurvelia narinjisferi, Tumca SeiZleba ubralo TeTri saxatavi) furceli,
feradi fanqrebi an flomasterebi, guaSis iisferi (Tu iisferi ar gaqvT, Ria lurji da wiTe-
li), TeTri da mwvane feris saRebavebi, funji, wyali, bambiani Cxirebi an sakuTari TiTebi,
palitra, winsafari, samklavurebi, larnakebis Txeli muyaos Targebi.
vizualuri masala:
animacia imave bmulze, iisferi personaJis epizodi, ernst ludvig kirxneris ferweruli
tiloebis ilustraciebi, klod mones `vaterloos xidi~, cisartyelas da feris borblis
naxatebi.
iis, iasamnis, lavandis, hiacintis, zambaxis yvavilebis fotoebi, moswavleebis namuSevre-
bis nimuSebi, larnakebis martivi Targebi (simaRleSi 10 sm.)
gakveTilis msvleloba:
am gakveTilma SesaZloa ori gakveTili moicvas. maswavlebeli mas dayofs imis mixedviT,
rogor ganviTardeba msjeloba. sasurvelia, is Catardes iasamnis ayvavebis periodSi da
klasSi iyos larnakSi Cawyobili iasamnis Taiguli. saklaso oTaxSi Semosul moswavleebs
dafaze daxvdebaT dawerili citata galaktion tabiZis leqsidan `Tovli~: `me Zlier miyvars
iisfer Tovlis qalwulebiviT xididan fena...~
maswavlebeli waukiTxavs am citatas da hkiTxavs, ras fiqroben. savaraudod, moswavleebi
ityvian, rom Tovli TeTria da ara iisferi.
– erTi mxriv, marTals ambobT, magram SegekamaTebiT. erT ucnaur ambavs getyviT: 2003
wels argentinis erT zooparkSi TeTri polaruli daTvi avad gaxda. eqimma mas wamali daa-
levina da iciT, ra moxda? aba, Tu mixvdebiT?..
75
maswavlebeli moismens moswavleebis varaudebs da etyvis:
– TeTri daTvi iisferi gaxda! Turme wamalze alergia daemarTa da TeTri bewvi iisferi
gauxda. ase rom, bunebaSi yvelaferi SesaZlebeli yofila. marTalia, iisferi daTvi marTlac
ucnauri SemTxvevaa, magram xelovani adamianebi xSirad gansxvavebulad, uCveulod warmoid-
genen xolme sagnebs da movlenebs. es adamianis fantaziaze, warmosaxvazea damokidebuli.
ase warmoidgina poetma Tovlis iisferi fantelebic.
– SegiZliaT gaixsenoT iisferi sagnebi?
moswavleebi CamoTvlian – ia, iasamani... SeiZleba gaaxsendeT wiTeli kombosto da sxv.
– modi vnaxoT, sad mdebareobs iisferi cisartyelaze.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs cisartyelas suraTs:
y- iisferi sul qveda, pirveli feria – TiTqos mas, rogorc yvelaze Zliers, ise `eyrd-
nobian~ danarCeni ferebi.
y- SegiZliaT miTxraT, romel ferTan aris axlos iisferi? romeli feris msgavsia?
moswavleebi amboben – wiTelTan da lurjTan. SeiZleba ase ar Tqvan. magaliTad, erT
moswavles egona, rom iasamnisferi `iis mamis feria~. maswavlebeli SeniSvnebis gareSe ismens
moswavleebis pasuxebs.
y- axla vnaxoT, sad mdebareobs iisferi feris borbalze:
moswavleebi ityvian, rom iisferi wiTelsa da lurjs Soris
aris moqceuli.
y- ese igi, Tu iisferi fanqari ar gaqvT, ra ferebiT SegiZliaT
miiRoT igi? – lurjisa da wiTlis SezavebiT.
y- kidev romeli feri iciT, romelic ori sxva feris SereviT
miiReba? – narinjisferi da mwvane.
y- ra ferebiT miiReba narinjisferi? – wiTeliTa da yviTeliT.
y- mwvane? – lurjiTa da yviTeliT.
y- ra ewodeba aseT ferebs? – Sedgenili ferebi, radgan isini sxva ferebisgan Sedgeba.
y- ese igi, iisferic Sedgenili feria. is wiTeli da lurji ferebis SezavebiT miiReba.
y- saxatav furcelze daxateT patara kvadrati da gaaferadeT wiTeli da lurji fan-
qrebiT. ra miiReT? – iisferi.
y- ra moxdeba, Tu lurjs metad davawvebiT, wiTels ki msubuqad, anu Tu nazavSi lurji
ufro meti iqneba? gaferadebuli kvadratis gverdiT daxateT axali kvadrati da
gaaferadeT ori fena lurjiT da erTi fena wiTliT an ubralod, lurj fanqars metad
daaweqiT, vidre wiTels. ra gamovida? molurjo iisferi.
y- ra moxdeba Tu piriqiT moviqceviT? or wina kvadrats miuxateT axali kvadrati da
76
gaaferadeT ori fena wiTliT da erTi fena lurjiT an wiTel fanqars metad daaweqiT,
vidre lurjs. ra gamovida? mowiTalo iisferi.
y- amis gamo am fers sxva saxelebic hqvia.
y- ra mcenarea am fotoze? – ia. aqedan modis feris saxelwodeba – iisferi.
y- es ra mcenarea? – iasamani. amitomac arsebobs sityva – iasamnisferi.
y- es ki lavandaa. lavanda mcenarea, romelsac TiTqos damtverili, daburuli iisferi
yvavilebi aqvs:
y- es ki zambaxia:
y- Zvelad iisferi saRebavis misaRebad gamocdili myvinTavebi zRvis fskerze iisfer
lokokinebs agrovebdnen, niJarebs asufTavebdnen, fqvavdnen da Semdeg qsovilebs
Rebavdnen. warmoidgineT, ramdeni lokokina unda SeegrovebinaT, rom qsovilis
Sesa Rebad sakmarisi yofiliyo. amitomac, am feris qsovili Zalian Zviri Rirda. misi
yidva mxolod mefeebs da imperatorebs SeeZloT. amis gamo, iisferi mefeTa ferad
iTvleboda.
y- modi vnaxoT animacia iisferis Sesaxeb da aRmovaCinoT am feris Tvisebebi.
demonstraciis paralelurad, maswavlebeli dafaze Camowers iisferis Tvisebebs:
77
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs animacias iisferi personaJis Sesaxeb. paralelurad,
dafaze Camowers mis Tvisebebs:
Wkviani;
SemoqmedebiTi;
aramegobruli (gaucxoebuli);
mdidruli; samefo;
ampartavani;
zRapruli;
sevdiani;
qaluri;
surnelovani;
sadResaswaulo;
y- axla vnaxoT, iisferis romel Tvisebebs iyenebda yvelaze xSirad germaneli mxatvari
ernst ludvig kirxneri.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs kirxneris namuSevrebs da sTxovs, gamoTqvan azri.
moswavleebi SeamCneven, rom kirxners Zalian uyvarda iisferi da xSirad iseT rames xatavda
iisfrad, rac sinamdvileSi iisferi ar aris. magaliTad: xis tani, Crdili, mTebi, Tovli.
maswavlebeli gaaxsenebs maT galaktion tabiZis frazas iisferi Tovlze da hkiTxavs:
y- rogor fiqrobT, weliwadis ra dros aris daxatuli es suraTebi? – zamTarSi, radgan
bevr adgilas Tovli devs.
y- dRis romel monakveTSi – diliT, dRisiT Tu saRamos? – saRamos, roca mze Cadis,
Tovls iisferi dahkravs xolme.
y- gadaxedeT dafaze daweril, iisferis Tvisebebs. romlebs gamoarCevdiT kirxneris
suraTebis dasaxasiaTeblad?
y- rogoria kirxneris iisferi – myvirala Tu Cumi? Ronieri Tu susti? uxeSi Tu nazi?
mkvrivi Tu fafuki? daZabuli Tu wynari? mZime Tu msubuqi?
y- magram yvela iisferi naxati aseTi ar aris.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs frangi mxatvris klod mones namuSevars `vaterloos
xidi~.
y- es frangi fermweris, klod mones namuSevaria. rogor iqceva aq iisferi? saSiSia Tu
alersiani? gZabavT Tu gamSvidebT?
y- rogor fiqrobT, ra xerxiT miaRwia klod monem gansxvavebul efeqts? – iisferSi
TeTri Seuria da naxati dilis naz, fafuk, msubuq bindSi gaaxvia.
y- nanaxi ilustraciebidan romeli Janrebis namuSevrebi naxeT? – peizaJebi da ori
portreti.
y- romlebia peizaJebi? portretebi?
y- ras niSnavs peizaJi? – bunebis xeds.
y- portreti? – adamianis suraTs, romelzec misi saxe Cans.
y- ra aris uCveulo pirvel portretze? – narinjisferi saxe da iisferi Crdilebi.
y- rogor fiqrobT, ratom gaukeTa kirxnerma narinjisfer saxes iisferi Crdili? – es
ferebi iseve uxdeba erTmaneTs, rogorc wiTels mwvane da yviTels – lurji. es kon-
78
trastuli wyvilebia. isini erTmaneTis Tvisebebs kargad gamokveTen.
y- ras daarqmevdiT ukanasknel portrets? moufiqreT mas saTauri.
y- maswavlebeli ismens moswavleebis SemoTavazebul saTaurebs.
y- ratom gadawyviteT, aseTi saTauri SegerCiaT namuSevrisTvis?
y- mxatvarma mas `mowyenili qalis Tavi~ uwoda.
y- axla gTavazobT, Tavad SeqmnaT namuSevari iisferi feriT. oRond, es arc peizaJi
iqneba da arc portreti. aba, Tu gamoicnobT, romeli Janris naxats davxatavT?
y- SesaZloa, moswavleebi mixvdnen, rom saubaria naturmortze.
y- dRes naturmorts davxatavT. naturmorti franguli sityvaa da usulo bunebas
niSnavs. naturmorti usulo sagnebs asaxavs. Cven – larnakSi Cawyobil iasamnebs davx-
atavT. rogor fiqrobT, qaRaldis rogori orientacia ajobebs iasamnis Taigulis
naturmortisTvis?
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs qaRaldis vertikalur da horizontalur poziciebs
da sTxovs, imsjelon.
y- winaswar dafiqrdiT, rom naturmortSi larnakic CagetioT da iasamnis maRali
totebic.
Semdeg maswavlebeli urigebs moswavleebs furclebs (sasurvelia, narinjisferi feradi
furceli. ase bavSvebs ukeT daamaxsovrdebaT kontrastuli wyvili. Tumca aseve SesaZle-
belia sxva feris an Tundac, TeTri saxatavi furceli) da larnakebis formebis Targebs
(Targis simaRle ar unda aRematebodes 10 sm.-s, rom iasamnis totebi daetioT. 2-3 bavSvze
erTi Targi sakmarisia). maswavlebels SeuZlia aCvenos moswavleebs bavSvebis namuSevrebis
nimuSebi miTiTebul bmulze, rom maT warmoidginon sakuTari momavali namuSevari. mos-
wavleebs aseve daurigdebaT guaSis saRebavebi, palitra, funji, wyali da yuris sawmendi
bambiani Cxirebi (Cxirebis nacvlad, SeuZliaT xaton TiTebiT). maswavlebeli Seaxsenebs
moswavleebs, gaikeTon winsafrebi da samklavurebi, rom tansacmeli ar daisvaron.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy dadeT Targi qaRaldis qveda kididan Suamde;
yy SemoxazeT garSemo konturi;
yy gaaferadeT larnaki flomasteriT an feradi fanqriT. ecadeT, konturebs ar gacdeT;
yy larnakis Sua adgilidan, marcxniv da marjvniv gausviT horizontaluri xazi. es
magida iqneba. gaaferadeT magida rogorc gsurT, gnebavT, Wreli, ornamentebiani
sufra `gadaafareT~.
yy fanqriTve an flomasteriT larnakis yelidan zemoT daxateT totebi.
yy palitris oTx ujraze dadeT iisferi guaSi (Tu iisferi ar gaqvT, gamoiyeneT erTi
wveTi Ria lurji da meti wili wiTeli). palitris erT ujredSi SeurieT erTi wveTi
TeTri. meore ujredSi ori wveTi. mesameSi – odnav meti. ase miiRebT iisferis ram-
denime tons Riadan muqamde.
yy yuris sawmendi bambiani Cxiri (an TiTi) CayaviT xan erT, xan meore saRebavian ujredSi
da dasviT msxvili wertilebi. iasamnis erT mtevanze yvavilebi sxvadasxva tonisaa –
79
zogi Ria, zogi muqi. ecadeT, aseve aaWreloT Tqveni iasamani.
yy daaxateT funjiT ramdenime mwvane foToli.
yy roca namuSevrebi gaSreba, SegviZlia gamovfinoT da vimsjeloT, ra gamogvivida
kargad da risi gakeTeba SegveZlo ukeT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra ferebisgan miiReba iisferi?
yy ra hqvia ori ZiriTadi ferisgan miRebul fers?
yy iisferi civ ferad iTvleba Tu Tbil ferad?
yy rogor moipovebdnen iisfer saRebavs Zveli berZnebi?
yy ratom iTvleboda iisferi Zvelad samefo ferad?
yy romel mxatvars uyvarda iisferi? (kirxners)
yy klod mones saxeli pirvelad gesmiT Tu adrec SegxvedriaT?
yy klod mones ra namuSevrebi gaxsovT?
yy ra aris peizaJi?
yy ra aris portreti?
yy ra aris naturmorti?
yy romeli Janris namuSevari SeqmeniT?
yy mogewonaT es teqnika?
yy ra hqvia teqnikas, rodesac sxvadasxva masalas iyeneb? (Sereuli teqnika).
aqtivoba:
msjelobis Semdeg moswavleebi xataven naturmorts iasamnis TaiguliT
80
gardamavali ferebi
mizani:
ferebis Sezavebis daufleba;
cisartyelas ferebis Tanmimdevrobis damaxsovreba.
Sedegi:
s.g. II.1. - 3
masala:
A4 furclis mTliani sigrZis da daaxlovebiT 5 sm. siganis zoli
guaSis saRebavebi
funji
wyali
palitra
webo
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
(sasurvelia, moswavleebis kompiuterebSi CaitvirTos cisartyelas ferebis zoli, raTa
moswavleebma SeZlon misi axlos daTvaliereba).
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, ician Tu ara maT cisartyelas ferebis Tanmimdev-
roba – wiTeli, narinjisferi, yviTeli, mwvane, cisferi, lurji da iisferi.
dafaze weria:
wadi naxe yaramani, mindvrad cocxal lomebs iWers.
– SexedeT, rogori ucnauri winadadeba weria dafaze. rogor fiqrobT, ras unda niSnavdes
igi da ratom dawera maswavlebelma aseTi sisulele?
- es winadadeba cisartyelas ferebis Tanmimdevrobis damaxsovrebaSi dagexmarebaT.
frazis pirveli asoebi Seesabameba cisartyelas ferebs: w-wiTeli, n-narinjisferi, y-yvi-
Teli, m-mwvane, c-cisferi, l-lurji, i-iisferi).
maswavlebeli miuTiTebs moswavleebs ferebis gradaciis amsaxvel zolze:
y- am zolze cisartyelas ferebia gamosaxuli, oRond es ferebi mkveTrad ki ar aris
gamoyofili erTmaneTisgan aramed, rogorc namdvil cisartyelaSi, ferebi TandaTan
gadadian erTmaneTSi.
y- jer kargad daakvirdiT, rogor gadaedinebian ferebi erTmaneTSi, Semdeg, daafareT
81
am ferebs orive xeli an furclis ori naWeri ise, rom maT Soris patara RriWo darCes.
axla es RriWo nela-nela gaaCoCeT zolis gaswvriv da daakvirdiT rogor Seicvlebian
ferebi:
y- rogor yviTldeba TandaTan wiTeli; rogor ereva nela-nela mwvane yviTel fers –
ggonia, rom is jer kidev yviTelia, am dros ki mwvane ukve moeria da Tavisken gadaqaCa
yviTeli, gaamwvana, sul mTlad gaaqro da gabatonda ferebis zolze. kmayofilma
mwvanem verc ki SeamCnia, rogor Seepara mas cisferi da lurjisken waiyvana. lur-
jma ifiqra, uh ra Zlieri var, yvelaze muqi gavxdio, magram lurjsac ar dascalda
batonoba, iisferma waarTva Zala da wiTels SeuerTda egona, erTad ufro Zlierebi
viqnebiT veravin gagvaqrobso, magram wiTels isev yviTeli Semoepara da yvelaferi
axal wreze datrialda.
y- axla ki qaRaldis zolze ferebi gadaviyvanoT erTmaneTSi..
aqtivoba:
maswavlebeli ambobs:
– saRebavebis nakrebSi gvaklia Ria cisferi, amitom, es feri winaswar movamzadoT – pal-
itris cariel fosoSi SeurieT erTmaneTSi lurji da TeTri saRebavebi. Tu cisferi muqi
gamova, daumateT mas kidev cota TeTri saRebavi. ar dagaviwydeT, TeTri saRebavis xmarebis
win, funji kargad garecxeT.
cisferi mzadaa axla ki, SevudgeT zolis gaferadebas: daviwyoT wiTeli feriT.
moswavleebi oTxjer gadakecaven qaRaldis zolebs Suaze, Sedegad, furcelze 16 gany-
ofilebas miiReben. miRebul ujrebs, erTis gamotovebiT, SeRebaven sufTa ferebiT. yovel
gamotovebul ujras SeRebaven mezobeli ferebis nazaviT da gaakeTeben gradaciis zols,
romelic, unda gadawebdes kideebiT da miiReben rkals, romelzec ferebi erTmaneTSi
uwyvetad gadadian.
instruqcia:
yy kargad daamTxvie furclis gverdebi erTmaneTs da mokece furceli zustad Suaze.
yy mokecili furceli isev gadakece Suaze, kidev erTxel:
yy da kidev erTxel:
82
yy gaSale furceli, gaaswore da daTvale, ramdeni nakeci miiRe? ramdens elodebodi?
fanqriT, Zalian mkrTalad danomre ujrebi.
yy daasxi palitraze wiTeli feri da funjiT SeRebe wiTlad pirveli ujra
yy gamotove erTi ujra da mesame ujra SeRebe narinjisferi saRebaviT.
yy isev gamotove erTi ujra da mexuTe ujra SeRebe yviTlad.
yy gamotove meeqvse ujra da meSvide ujra mwvaned SeRebe
yy gadaxti mecxre ujraze da cisferi saRebaviT SeRebe.
yy meTerTmete ujra lurji iqneba
yy mecamete iisferi.
yy meTxuTmete ujra ki isev wiTelia.
axla ki daiwye gamotovebuli ujrebis gaferadeba:
yy wiTel fers Seurie narinjisferi da SeRebe meore ujra.
yy narinjisfers Seurie yviTeli da SeRebe meoTxe ujra.
mixvdi raSia saqme? maSin danarCeni carieli ujrebi Tavad Seavse.
83
gemovneba
mizani:
sakuTari gemovnebis gacnobiereba da daxvewa;
ferebis Sexamebis unaris ganviTareba;
sakuTari azris gamoTqmis da msjelobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 3.
s.g. II.3. – 1, 2, 3, 4.
s.g. II.4. – 5, 6
masala:
I aqtivobisTvis
winaswar amobeWdili ujrebiani furclebi
guaSis saRebavebi
funji
wyali
palitra
TefSi
II aqtivobisTvis:
saxatavi furclebi
Savi an nacrisferi furceli
makrateli
guaSis saRebavebi
wyali
funji
webo
III aqtivobisTvis:
saxatavi furclebi,
fanqari
saRebavebi
flomasterebi
wyali
funji
palitra
vizualuri masala:
andre derenis, alfred sisleis, elene axvledianisa da edmond kalandaZis namuSevrebi.
84
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, maTi azriT, ras niSnavs `gemovnebiani adamiani~,
ra niSniT vafasebT, aqvs Tu ara adamians gemovneba.
erTma germanelma moazrovnem Tqva, rom gemovneba aris adamianis unari, imsjelos mSve-
nierze. gemovnebiani adamianisTvis sulerTi ar aris, Tu rogoria garemo, romelSic igi
cxovrobs.
garemo asaxavs Cvens gemovnebas. adamiani, romlisTvisac sulerTia, Tu rogor gamoi-
yureba igi, rogor gamoiyureba misi garemo, ar aqvs gemovneba.
xelovani adamianebis gemovneba maT nawarmoebebSi mJRavndeba, sxva profesiis adami-
anebis gemovneba ki maT yofaSi vlindeba: Cacmuloba, binis mowyoba, kar-midamos iersaxe,
xelovnebis sxvadasxva dargisadmi interesi. yovel Cvengans hyavs sayvareli poetebi da
mwerlebi; moswons garkveuli filmebi, mxatvrebi, musika da sxva.
daakvirdi andre derenis, alfred sisleis, elene axvledianisa da edmond kalandaZis
peizaJebs. rogori ferebi moswonda TiToeul maTgans?
adamians, romelsac ar ainteresebs xelovneba, ver ganuviTardeba gemovneba.
maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu rogori filmebi, zRaprebi an literaturuli
nawarmoebebi, rogori musika moswonT da ratom.
adamiani yvelaze metad Tavis gemovnebas CacmulobiT avlens da metic, CacmulobiT
adamiani gamoxatavs Tavis Sinagan samyaros. iseTi niuansebiT, Tu rogor uxamebs adamiani
erTmaneTs tanisamosis elementebs, detalebsa da fers, rogor imkobs Tavs, Cven erTi
SexedviT SegviZlia amovicnoT misi pirovnuli Tvisebebi.
maswavlebeli hkiTxavs moswavleebs, ras aqceven isini yuradRebas maTi nacnobebis
garegnobaSi, ra moswonT da ra aRizianebT; aqceven Tu ara yuradRebas fers tansacmlis an
saTamaSos arCevisas.
– imisTvis, rom gamovavlinoT, Tu vis rogori ferebis Sexameba moswons, CavataroT
eqsperimenti: daufiqreblad gaaferadeT ujrebi sxvadasxva feris, sufTa da Sezavebuli
saRebavebiT, daakvirdiT, Tu romeli maTganis mezobloba mogwonT yvelaze metad. Semdeg
ki, meore furcelze, Tqveni gemovnebiT SeuxameT ferebi erTmaneTs.
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom imisTvis, rom ZiriTadi ferebi ar gaWu-
Wyiandes, palitraze mxolod sufTa ferebi unda esxas. ferebi calke TefSze unda Seazavon
Zalian mcire, funjis wvers amoyolili saRebavis raodenobiT, funjebi ki xSirad garecxon
da ar gaaWuWyianon sufTa ferebi sxva feris saRebaviT.
aqtivoba 1:
pirvel furcelze moswavleebi TefSze Sezavebul ferebs usistemod, SemTxveviTobis
principiT, erTmaneTis gverdigverd Caasxamen furcelze daxazul ujrebSi.
qaRaldisgan gamoWrili CarCos daxmarebiT moZebnian maTTvis yvelaze sasiamovno
kombinaciebs da Savi flomasteriT Semoxazaven maT.
meore furcelze ki sufTa da Sezavebul ferebs TavianTi gemovnebis mixedviT daal-
85
ageben.
moswavleebi Seadareben erTmaneTis namuSevrebs da imsjeleben miRebul Sedegze.
aqtivoba 2:
moswavleebi imuSaveben wyvilebad:
daWrian saxatav furclebs did da patara kvadratebad,
jer gaaferadeben orive zomis kvadratebis nawils guaSis nakrebidan aRebuli saRebav-
ebis yvela feriT (TeTris da Savis garda) ise, rom yoveli feri orjer mainc meordebodes
rogorc did, ise patara kvadratebze.
maswavleblis karnaxiT, moswavleebi palitraze moamzadeben vardisfer, rux da cisfer
saRebavebs. danarCen ferebs moamzadeben sakuTari iniciativiT.
darCenil kvadratebs gaaferadeben palitraze Sezavebuli ferebiT.
wyvilebi imsjeleben da gaferadebul patara kvadratebs daawebeben mozrdil kvadratebs
mxolod maSin, rodesac CaTvlian, rom isini erTmaneTs uxdeba. SesaZloa, did kvadratebze
ori patara kvadratis dawebeba diagonalze.
gamzadebul nimuSebs, wyvilebi, garkveuli distanciis dacviT, daawebeben Sav furcelze.
da gamofenen megobrebis msgavsi namuSevrebis gverdiT.
maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu romeli Sexameba gamovida yvelaze sasiam-
ovno, romelia gamaRizianebeli, romeli mouxdeboda saklaso oTaxis kedlebs, romliT
SeRebavdnen sakuTar oTaxebs da a.S..
aqtivoba 3:
moswavleebi daxataven avtoportrets. am aqtivobis amocanaa, sakuTar Tavs Caacvan
lamazi, maTTvis sayvarel ferebSi Sexamebuli tansacmeli. moswavleebs, ferTa gamis asarCev-
ad SeuZliaT ixelmZRvanelon pirvel an meore aqtivobaze momzadebuli nimuSebiT.
tansacmels, wvrili detalebi – sayelo, Rilebi, bafTebi, koplebi da sxva SeiZleba
miuxaton flomasterebiT.
ilustracia
andre dereni: alfred sislei: elene axvlediani: edmond kalandaZe:
86
IV Tema: ornamenti
musika da mxatvroba
mizani:
musikisa da mxatvrobis emociurad aRqmis unari;
Sereuli masaliT muSaobis xerxebis gacnoba;
ZiriTadi, Sedgenili, civi da Tbili ferebis amocnobis unaris ganviTareba;
jgufuri namuSevris Seqmnis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 3, 4, 5, 6, 8.
s.g. II.2. – 1, 2, 4.
masala:
erTi yavisferi an yavisfrad daferili qaRaldi (xis tanisTvis), TiTo moswavleze TiTo
kvadratuli formatis qaRaldi, pasteli, akvarelisa da guaSis saRebavebi, funji, Wiqa wyali.
vizualuri masala:
vasili kandinski namuSevari `feris kvleva – kvadratebi koncentruli wreebiT~.
1.49 wT-iani video
moswavleebis erToblivi namuSevari:
87
gakveTilis msvleloba:
y- erTxel, mxatvar vasili kandinskis uTqvams – `yoveli feri sakuTari idumali cxovre-
biT cxovrobs~. rogor gesmiT es fraza? Tqveni azriT, ras gulisxmobda mxatvari?
moswavleebis varaudebis gamoTqmis Semdeg (maswavlebeli maT SeniSvnebis gareSe usmens.
yvela pasuxi misaRebia), maswavlebeli uambobs:
y- me-20 saukunis mxatvari vasili kandinski Tvlida, rom ferebs, iseve, rogorc musi-
kalur bgerebs, aqvT suli, energia da ganwyoba. is ambobda, rom feri SeiZleba gaigono,
xolo bgera – dainaxo! da marTlac, ferebs gansxvavebuli JReradoba aqvT.
y- albaT gsmeniaT gamoTqma – `myvirala feri~. feri xom ar yviris, mas xma ar aqvs. aba,
ras gulisxmoben am gamoTqmaSi? feri `yviris~, rodesac is yuradRebas iqcevs, gamor-
Ceulia, kaSkaSaa.
y- zogjer amboben – `Camqrali feri~. Tqveni azriT, ras niSnavs es? SegviZlia romelime
ferze vTqvaT, rom is anaTebs? romel ferze SegiZliaT ase TqvaT?
y- aseve, SeiZleba sadme yuri mokraT aseT gamoTqmasac – `WuWyiani~ an `sufTa~ feri. es
sulac ar aris niSnavs imas, rom am feris nivTi marTlac WuWyiania an axalT-axalia.
`WuWyian~ fers yavisfernarev fers uwodeben. sufTas ki, sxva ferebis minarevebis
gareSe fers.
y- mimoixedeT garSemo da ipoveT myvirala, Camqrali, sufTa da WuWyiani ferebi.
y- JReradobis mixedviT, ferebs ganwyobac aqvT – zogi xalisiania, zogi ki – mSvidi.
kandinski sagangebod ikvlevda ferisa da musikis kavSirebs. am kvlevis erT-erTi
Sedegia namuSevari, romelSic mxatvarma ise Casva kvadratebSi wreebi, rom isini
musikaluri akordis STabeWdilebas qmnis. iciT, ra aris akordi? es aris Sexmatk-
bilebuli, erTmaneTTan SeTanxmebuli ram – musikaluri bgerebis erToblivi JRera
iqneba es Tu ferebis Sexameba.
kandinskim am namuSevarSi ferebi sxvadasxva masaliT `aaJRera~ – pasteliT, guaSisa da
akvarelis saRebavebiT. erT namuSevarSi sxvadasxva masalis gamoyenebas Sereuli teqnika
ewodeba.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs 1.49 wT-ian videos miTiTebul bmulze. Semdeg sTava-
zobs, daakvirdnen kandinskis ferad wreebs.
y- ra ganwyobas giqmniT es wreebi?
y- ra ferebs iyenebs kandinski?
y- romlebia amaTgan Tbili ferebi? – ferebi, romlebic siTbos, mzes, cecxls mogag-
onebT – yviTeli, narinjisferi, wiTeli.
paralelurad, moswavleebis karnaxiT, maswavlebeli dafaze erT mxares Camowers Tbil
ferebs, meoreze – civ ferebs.
y- civi ferebi – ferebi, romlebic sicives, Tovls, yinuls mogagonebT – lurji, mwvane,
iisferi.
moswavleebis karnaxiT, maswavlebeli dafaze calke Camowers ZiriTad da Sedgenil
ferebs.
y- romelia ZiriTadi ferebi? – wiTeli, yviTeli, lurji. ratom iTvleba es ferebi
88
ZiriTad ferebad? es ferebi ar miiReba sxva ferebis SereviT.
y- romelia Sedgenili ferebi? – narinjisferi, mwvane, iisferi. rogor miiRe-
ba Sedgenili ferebi? narinjisferi=wiTeli+yviTeli; mwvane=lurji+yviTeli;
iisferi=lurji+wiTe li.
y- gTavazobT, Tqvenc `aaJReroT~ feradovani akordi – klasis saerTo namuSevari. mih-
yeviT miTiTebebs da `dargeT~ saklaso oTaxSi kandinskis `musikaluri xe.~
y- samuSaos Tanmimdevroba:
y- kvadratul furcelze ipovneT centri anu Sua wertili. centri – kideebidan Tanabrad
daSorebuli, Sua wertilia. amisTvis SegiZliaT kvadratuli furceli oTxad gakecoT.
nakecebis gadakveTis adgili iqneba centri.
y- centris garSemo daxateT erTmaneTSi Casmuli 3 an 4 wre (erTi meores SigniT). Segi-
ZliaT gamoiyenoT wriuli formis sagnebi (Wiqa, Tasi...) – erTi gaaferadeT pasteliT,
meore akvareliT, mesame ki guaSis saRebaviT (Tanmimdevrobas mniSvneloba ar aqvs).
akvareli ufro haerovania, gamWvirvale. guaSi – ufro mkvrivi, mZime, gaumWvirvali,
xolo pasteli – xaverdovani da sqeli.
y- gamoWeriT Tqveni wre makratliT – moaWeriT dauferavi kuTxeebi.
sanam moswavleebi wreebs aferadeben, maswavlebeli yavisferi an yavisfrad daferili
mozrdili formatisgan gamoWris xis tans da akravs stendze. Semdeg moswavleebis gamoWril
wreebs akravs xis tanis zemoT ise, rom gamovides xis varji.
y- xedavT, rogor mxiarulad `avaJRereT~ kandinskis xe Cvens saklaso oTaxSi? es Tqveni
klasis mier erToblivad `darguli~ xea. TiToeulma Tqvenganma sakuTari wvlili
Seitana mis `dargvaSi~ da yvelas SegiZliaT Tanabrad iamayoT. is xalisian ganwyobas
Seuqmnis am saklaso oTaxSi Semosul yvela moswavles.
aqtivoba: moswavleebi kvadratul qaRaldebze xataven koncentrul wreebs, aferade-
ben guaSiT, akvareliTa da pasteliT sxvadasxva feriT. Semdeg gamoWrian wreebs (moaWrian
dauferav kuTxeebs) da akraven xis tanis zemoT ise, rom gamovides xis ferad-feradi varji.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor unda vipovoT centri?
yy ra aris akordi?
yy romeli ZiriTadi an Sedgenili ferebi gamoiyeneT?
yy romeli civi an Tbili ferebi gamoiyeneT?
yy aris Tqvens wreebSi sufTa, WuWyiani, myvirala an Camqrali ferebi? maCveneT es ferebi.
yy rogor fiqrobT, Tqveni xis varji akordiviT Sexmatkbilebulad gamoiyureba? uxdeba
es ferebi erTmaneTs?
yy mogewonaT erToblivad muSaoba? ra moxdeboda, es xe rom erT bavSvs gaekeTebina? ra
sikeTe aqvs erToblivad muSaobas?
89
geometriuli ornamenti
mizani:
ornamentis struqturis gaazreba;
xazebiT ritmuli gamosaxulebebis (ornamentis) Seqmnis unaris SeZena.
Sedegi:
s.g. II.1 – 2, 4, 5.
s.g. II.3. – 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
geometriuli
masala:
patara zomis stikerebi
fanqari
Savi flomasteri
saxatavi furceli
vizualuri masala:
nimuSi saSinao davalebisTvis
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi daaTvaliereben neoliTis xanis Tixis WurWels. maswavlebeli ikiTxavs, Tu
ra aris gamosaxuli am WurWelze (ornamentebi) da ra principiT aris daxatuli ornamentebi
(xazebiT).
ornamenti ewodeba naxats, romelic awyobilia xazebis an figurebis ritmuli monacv-
leobiT. qarTulad ornaments CuqurTmas veZaxiT.
Tu ornamenti daxatulia xazebiT da geometriuli figurebiT, mas geometriuli orna-
menti ewodeba.
ras uwodebdiT mcenareuli elementebiT – foTlebiT, yvavilebiT daxatul ornaments? –
mcenareul ornaments.
90
ornamenti aris mosarTavi, romelic yovelTvis dakavSirebulia rame nivTTan an Seno-
basTan.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs gaixsenon da CamoTvalon, Tu sad unaxavT ornamente-
bi. – moCuqurTmebuli taZrebi, Senobebi, suraTis CarCoebi, aveji, interieri, ornaments
vxvdebiT rkinis moajirebze, kovzebze da dana-Cangalze, zardaxSebze; ornamentiT aris
moxatuli WurWeli, Spaleri, noxebi da fardagebi, ornamentiT aris gaformebuli sxva-
dasxva xalxis nacionaluri samosebi, Tanamedrove tansacmeli, ornamentiT iqsoveba lamazi
jemprebi da Salis windebi...)
aqtivoba 1:
masala:
patara zomis stikerebi
fanqari
Savi flomasteri
saxatavi furceli stikerebis dasawebeblad
moswavleebi patara stikerebze fanqriT gaavleben 3-4– xazs:
xazebs Soris sivrceebs Seavseben swori, zigzagi, daxrili, klaknili, wyvetili, gada-
kveTili xazebiT.
Savi flomasteriT gaamuqeben xazebs da gaaferadeben xazebs Soris warmoqmnil sivrceebs
(mag. zigzagi warmoqmnis samkuTxedebs).
91
stikerebs daawebeben saxatav furcelze erTmaneTis qveS ise, rom uwyveti suraTi gamo-
vides.
saSinao davaleba:
moswavleebi maswavleblis mier naCvenebi nimuSis magaliTze, rveulis ujrebian furcels
gaavseben xazebiTa da geometriuli formebiT daxatuli ornamentebiT.
aqtivoba 2:
moswavleebi pirvel aqtivobaSi aRwerili principiT daxataven mcenareul ornaments –
stikerebze fanqriT gaavleben swor, klaknil an texil xazebs da miuxataven maT foTlebs
an yvavilebs.
Savi flomasteriT gaamuqeben xazebs.
stikerebs, iseve, rogorc pirvel aqtivobaze, daawebeben saxatav furcelze erTmaneTis
qveS.
92
ornamentis istoria
mizani:
vaswavloT sxvadasxva tipis xazebiT ornamentis daxatva;
vaswavloT Targis gamoWra da awyoba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 2, 5
s.g. II.3. – 2, 3
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti
ornamentuli motivi
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba – gansakuTrebuli SemoqmedebiTi gemovnebiTa da
ostatobiT Seqmnili, yofa-cxovrebaSi mosaxmari sagnebi.
dekori
masala:
aqtivoba 1:
kvadratebad dayofili furceli
fanqari,
flomasterebi an feradi fanqrebi
dafa da markeri an carci
aqtivoba 2:
kubis amobeWdili Targebi maswavlebels wignis bolos CavdoT
fanqari
flomasterebi
makrateli
webo
vizualuri masala:
ornamentebis nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli CamoTvlis adamianis saqmianobis sxvadasxva, maT Soris xelovnebis dargebs
da sTxovs moswavleebs, xeli awion maSin, rodesac xelovnebis dargi iqneba dasaxelebuli:
y- medicina, arqiteqtura, geologia, istoria, literatura, mxatvroba,
pedagogika, musika, maTematika, qandakeba, filosofia,
arsebobs xelovnebis kidev erTi dargi, – es aris gamoyenebiTi xelovneba. gamoyenebiT
xelovneba aris xelovnebis dargi, romelic qmnis lamaz, gamosayenebel nivTebs – avejs,
93
tansacmels, WurWels, qsovilebs, samkauls.
gamoyenebiT xelovnebas kidev dekoratiul xelovnebas eZaxian – dekori laTinur enaze
mosarTavs niSnavs.
maswavlebeli dawers dafaze – `dekoratiul gamoyenebiTi xelovneba~ da sTxovs mos-
wavleebs, ganmarton terminis mniSvneloba.
– modi, gavarCioT, SeiZleba Tu ara yvela nivTi, romelsac Cven vxmarobT, dekorati-
ul-gamoyenebiTi xelovnebis nimuSad CavTvaloT.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTebs, romlebzec gamosaxulia seriuli da
dakoratiuli sayofacxovrebo nivTebi da sTxovs moswavleebs, rogorc Zvel romSi, zeviT
awion ceri maSin, roca suraTze xelovnebis nimuSs xedaven, xolo dabla mimarTuli ceriT
Cveulebrivi nivTebis suraTebi aRniSnon.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Camoayalibon, Tu ra niSniT miakuTvnes suraTebis
nawili xelovnebis nimuSebs.
– rogor gamovarCioT dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis nawarmi Cveulebrivi
nivTebisgan? – yoveldRiuri moxmarebis sagnebs mxolod gamoyenebiTi daniSnuleba aqvT,
xelovanis nakeTobebi ki, sanaxavadac sasiamovnoa. maT unda daakvirde, daaTvaliero, datkbe
maTi silamaziT. gansakuTrebuli silamazis gamo, maT muzeumebis vitrinebSic SexvdebiT.
isini gamoirCeva ostaturi SesrulebiT, natifi, daxvewili ieriT (formiT?), saintereso
morTulobiT.
xSirad, ostatis mier mofiqrebuli, sagnis formas Sexamebuli da morgebuli morTuloba
– ornamenti an CuqurTma, sul ubralo masalisgan Seqmnil nivTsac imdenad amSvenierebs,
rom nakeToba oqros nivTebze ufro Zvirfasi xdeba.
adamianebi aTaswleulebis ganmavlobaSi alamazeben sagnebs ornamentebiT.
– rodis gaCnda ornamenti? – ornamenti gaCnda qvis xanaSi – maSin, rodesac adamianma
qvisgan da Zvlisgan sabrZolo da Sromis iaraRebis damzadeba iswavla. Tavidan am iaraRebs
aranairi mosarTavi ar hqonda. adamiani cdilobda, qvisTvis iseTi forma mieca, rom mxecis
mosaklavad, gasatyaveblad da tyavisgan samosis dasamzadebeli iaraRi hqonoda. TandaTan
daiwyo imaze zrunvac, rom iaraRi xelSi dasaWerad mosaxerxebeli yofiliyo. mere ki esec
ar ikmara da mosaxmarad vargis iaraRs daxvewili forma misca.
arqeologebis mier aRmoCenil, uZvelesi adamianis sadgomebSi napovnia mosarTavebi –
niJarebisgan, klanWebisgan da kbilebisgan damzadebuli mZivebi da Zvlebisgan damzadebuli
iaraRebi, amoCxapnili xazebiT, romlebic am nivTebis gasalamazebladaa gakeTebuli.
xazebi, romlebic iaraRebze da gulsakidebzea amoCxapnili, SeiZleba ornamentis winaprad
94
miviCnioT. neandertaleli adamianis mcdeloba, gamopranWuliyo da gaelamazebina Tavisi
iaraRebi, mowmobs mis mSvenierisken swrafvaze.
droTa ganmavlobaSi pirvelyofilma adamianebma iswavles Tixis WurWlis damzadeba da
misi martivi ornamentebiT Semkoba daiwyes.
CineTSi napovnia Tixis WurWlis natexebi, romlebic 20
aTasi wlisaa. am natexebze kargad Cans primitiuli ornamenti
– TiTiT datanebuli naWdevebi.
Tixis es WurWeli ki 17 aTasi wlisaa. ornamenti ukve bevrad
daxvewilia – WurWels, CxiriT datanebul Rarebs Soris,
frCxiliT gakeTebuli naWdevebi etyoba.
qvis xanis ornamentebs geometriuli ewodeba imitom, rom isini xaz-
ebisa da geometriuli figurebisgan Sedgeba. miuxedavad imisa, rom
ornamentebis Semadgeneli elementebi – xazebi da martivi geometriuli
figurebi, didad ar gansxvavdeba erTmaneTisgan, sxvadasxva drois da
sxvadasxva qvveynis ornamentebi imdenad gansxvavebulebi arian, rom mecnierebi ornamentis
mixedviT adgenen nivTis warmomavlobasa da asaks.
aqtivoba 1:
moswavleebi daaTvaliereben qvis xanis Tixis WurWelze gamosaxul ornamentebs, moZeb-
nian da amoixataven ornamentebis Semadgenel detalebs – ornamentul motivebs.
aqtivoba 2:
moswavleebi kvadratebad dayofil furclebze daxataven xazebisa da geometriuli
figurebisgan Sedgenil ornamentebs – yovel kvadratSi gansxvavebul motivs.
aqtivoba 3:
moswavleebi kubis Targis kvadratebSi Caxataven xazebisa da geometriuli figurebisgan
Sedgenil ornamentul motivebs,
gamoWrian da daawebeben kubis moxatul Targebs.
95
ornamentis awyoba samkuTxedebiT
mizani:
makratliT da saxazaviT faqizad muSaobis unaris ganviTareba;
ornamentis struqturis gacnobiereba;
martivi elementebiT ornamentis agebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 5, 6
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti
struqtura
simetria
masala:
ori sxvadasxva feris, winaswar oTxad mokecili kvadratis formis feradi furceli
(gverdis sigrZe ara umetes 10 sm),samkuTxedebad dasaWreli furclebisgan gansxvavebu-
li feris, kvadratis formis didi furceli
fanqari
saxazavi
makrateli
webo
vizualuri masala:
xazovani da radialuri geometriuli ornamentebis nimuSebi
mcenareuli, geometriuli da zoomorfuli ornamentebi
gakveTilis msvleloba:
– dRes Cven gavecnobiT ornaments da mis struqturas.
ras niSnavs sityva struqtura? – Zveli berZnebis enaze, struqtura ganlagebas, wesrigs
niSnavs. Cven sityva `struqturas~ vxmarobT maSin rodesac raimes Semadgenloba gvinda
aRvweroT.
ras niSnavs sityva ornamenti?
ornamentis daniSnulebaa sxvadasxva nivTebis, qsovilis, nagebobebis galamazeba. orna-
menti mosarTavs niSnavs. ornamenti aris daxatuli, gamoZerwili an gamoTlili samkauli,
romlis struqturac misi Semadgeneli nawilebis gameorebazea damyarebuli.
maswavlebeli moswavleebs aCvenebs sami tipis ornamentis nimuSs da ambobs: – ornamentis
Semadgeneli nawilebi SeiZleba iyos geometriuli formebis, mcenareebis da cxovelebis
gamosaxulebebi.
96
ornamentebSi elementebi SeiZleba meordebodes sigrZezec da wreSic.
axla ki ganvixiloT geometriuli ornamentebi.
moswavleebi daaTvaliereben geometriuli ornamentebis nimuSebs.
maswavlebeli sTxovs maT daakvirdnen geometriuli ornamentis romelime nimuSs, ipovon
da daasaxelon, ra nawilebi meordeba am gamosaxulebaSi, rogor arian es nawilebi ganlage-
buli – sigrZeze Tu wreSi. arian Tu ara simetriuli
dRes aplikaciis teqnikiT gavakeTebT ornaments mxolod erTi elementis – samkuTxe-
dis saSualebiT. amisTvis, daWeriT feradi qaRaldebi erTi zomis samkuTxedebad da did
furcelze, mozaikis principiT ganalageT feradi samkuTxedebi Tqvens mier mofiqrebuli
struqturiT. jer scadeT ramdenime varianti da mxolod saukeTeso ornamenti daawebeT
furcelze.
samkuTxedebiT awyobili ornamentebis magaliTebi:
aqtivoba:
moswavleebs urigdeba ori sxvadasxva feris, winaswar mokecili, oTx kvadratad day-
ofili kvadratuli furceli da erTi gansxvavebuli feris, SedarebiT mozrdili zomis
kvadratuli furceli, romelzec unda aewyos ornamenti.
moswavleebi nakecebze, fanqris da saxazavis meSveobiT gaavleben vertikalur da ho ri-
zontalur xazebs.
97
Semdeg gaavleben yvela kuTxis SemaerTebel diagonalur xazebs.
furclebi
unda daiWras samkuTxedebad. yovel moswavles eqneba 16 erTi feris da
16 meore feris samkuTxedi, romelTa saSualebiTac mozrdil furcel-
ze (mozaikis principiT) aewyoba ornamentis ramdenime varianti orive
feris samkuTxedebis kombinaciiT – zoli, yvavili, varskvlavi, rombi,
trapecia, didi samkuTxedi da sxva. mowonebuli kombinacia dawebdeba amave furcelze.
Tu moswavles moundeba, SeuZlia erT furcelze ori an meti ornamenti daawebos.
moswavleebi Sekreben furclebs gamzadebuli, dawebebuli ornamentebiT da daawebeben
maT erTad, erT did formatze.
maRal klasebSi amocanis gasarTuleblad moswavleebs SeiZleba SevTavazoT marTkuTxe-
dis amave wesiT daWra an kvadratis dayofa met nawilebad:
instruqcia:
yy mokece furceli Suaze orive mxridan da nakecebze gaavle horizontaluri da ver-
tikaluri xazebi
yy SeaerTe yvela kuTxe diagonalebiT
leqsikoni
ornamenti – daxatuli, gamoZerwili an gamoTlili samkauli, romlis struqturac misi
Semadgeneli nawilebis gameorebazea damyarebuli.
98
geometriuli ornamenti aplikaciiT
mizani:
fantaziis ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba;
ornamentis kanonzomierebis gageba;
vaswavloT moswavleebs namuSevrebis gamofenisTvis momzadeba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 5, 6.
s.g. II.2. – 1, 3, 4
masala:
1 aqtivobisTvis:
feradi qaRaldebis viwro (daaxloebiT 10X4sm.) zolebi,
feradi qaRaldebis 9X9sm. kvadartebi (sakancelario Canawerebis stikerebi),
maswavleblis mier winaswar momzadebuli geometriuli figurebis (ara umcires 2X2sm)
Sablonebi an/da saxazavi, romelzec amoWrilia geometriuli figurebi),
makrateli,
fanqari,
mSrali webo.
2 aqtivobisTvis:
A4 feradi furclebi
webo
fanqari
makrateli saxazavi
Wikartebi
vizualuri masala:
99
gakveTilis msvleloba:
gakveTilis aqtivoba awyobilia `ornamenti samkuTxedebiT~ principze, magram aq ukve
erTis nacvlad, ramdenime geometriul figurasTan gvaqvs saqme – maswavlebelma nel-nela
unda gazardos geometriuli figurebis raodenoba. aq mocemul or aqtivobas Soris, Sesa-
Zloa ramdenime msgavsi tipis aqtivobis Catareba, sadac TandaTan gaizrdeba geometriuli
figurebis ricxvi. garda amisa, davalebis gasarTuleblad, SesaZloa, Sablonis Semoxatvis
nacvlad moswavleebma Tavad daxaton da gamoWran figurebi.
maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs ornamentis mTavar princips, romelic mdgomare-
obs figurebis gameorebaSi. magaliTad, calke kvadrati da wre ar warmoadgenen ornaments.
aseve, usistemod dalagebuli figurebic ar warmoadgenen ornaments:
mxolod maSin, rodesac isini raRac kanonzomierebiT gameordebian, SegviZlia vTqvaT,
rom es aris geometriuli figurebis Semcveli ornamenti:
aqtivoba 1:
moswavleebi ferad, orad an oTxad mokecil qaRaldze dadeben Sablonebs (kvadrats,
wres, samkuTxeds, xuTkuTxeds, ovals an saxazavs, romelzec amoWrilia geometriuli forme-
bi), fanqriT Semoxazaven da gamoWrian figurebs. gamoWrili figurebiT, feradi qaRaldis
zolebze da kvadratebze aawyoben da daawebeben ramdenime martiv ornamentul motivs.
maswavlebeli moswavleebs etyvis, rom ornamentSi figurebma SeiZleba gadafaron erT-
maneTi – geometriuli figurebi ganalagon ara marto erTmaneTis gverdiT, aramed, Tu
saWirod CaTvlian, erTmaneTze daalagon da ise daawebon isini.
figurebis TanmimdevrobiT ganlageba SeiZleba rogorc sworxazovnad, qaRaldis mogrZo,
marTkuTxa zolze, aseve wreze, kvadratis formis qaRaldze. wreze ganlagebuli figurebi,
Sua xazis garSemo, simetriulad, anu erTnairad unda ganlagdes.
100
aqtivoba 2:
moswavleebi daaTvaliereben erTmaneTis namuSevrebs, amoarCeven lamazad da sufTad
Sesrulebul ornamentebs. Tu saWiroa, (saxazavis da fanqris daxmarebiT) moaWrian maT
garSemo zedmet qaRalds.
A4 feradi furclebidan SearCeven ramdenime ferad fons.
daalageben gadarCeul ornamentebs fonze ise, rom maTi ganlageba TvalisTvis sasiam-
ovno iyos.
yvela ornaments daawebeben SerCeul adgilebze.
gamzadebul namuSevrebs Camokideben kedelze.
ilustracia:
saSinao davaleba:
moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi daxataven martiv formebs da daalageben
maT mwkrivSi.
101
wriuli meqanizmebi
mizani:
dekoratiuli naxatis specifikis gacnoba;
ritmuli kompoziciis arsis wvdoma;
ornamentis Seqmnis unaris ganmtkiceba;
wvrili motoruli kunTebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.II.1. – 2, 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
ritmi, dekoratiuli, ornamenti
masala:
saxatavi furceli, flomasterebi, koreqtori.
vizualuri masala:
meqanizmis foto, meqanizmis borblebis sqema, moswavlis naxati
gakveTilis msvleloba:
tik-tak, tik-tak, –
iZaxis da kedelze hkidia,
dRe da Rame isrebi
midian da midian...
marTalia, Tanamedrove saaTebi Cumad iTvlian dros, magram Tu Zveli saaTis ritmuli
wikwiki gsmeniaT, mixvdebiT, ras gulisxmobda mwerali nodar dumbaZe. gifiqriaT, ra amoZ-
ravebs isrebs da ra gamoscems aseT xmas?
y- Cveni cxovreba saaTis gareSe warmoudgenelia. ra moxdeba, saaTi rom ar arsebobdes?
– skolaSi dagvagviandeba, droulad saqmes ver movaswrebT...
y- Zvelad majis saaTebi Zvirfasi nivTi iyo da is Taobidan Taobas gadaecemoda. Tavda-
pirvelad, TvlebiT morTul saaTebs, rogorc samkauls, kopwia qalbatonebi xmarobd-
nen. mamakacebi saaTebs qamarze ZewkviT Camokidebuls, jibiT atarebdnen. mogvianebiT,
sagangebo samxedro brZanebiT, jariskacebsac daumzades ubralo saaTebi.
y- Tanamedrove eleqtronul saaTebs gorgolaWebi ar aqvT. magram xeliT mosamarTi,
meqanikuri saaTebi swored am gorgolaWebs mohyavT moZraobaSi. saaTs SigniT rTuli
meqanizmi aqvs. kbilanebiani borblebi am meqanizmis mniSvnelovani nawilia. kbilebi
erTmaneTs edeba da meqanizms amoZravebs.
102
y- Tqvenc SegiZliaT daxatoT kbilanebiani meqanizmi, oRond ara namdvili, aramed deko-
ratiuli – ornamentebiT morTuli. ras niSnavs dekoratiuli? dekori aris morTu-
loba, dekoratiuli ki, mosarTavs niSnavs. dekoratiuli kompoziciebi xSirad, erTi
da igive formis ganmeorebiT iqmneba. rodesac formebi meordeba, isini ornamentad
iqceva. ornamenti – naxatSi raime saxis elementebis garkveuli TanmimdevrobiT,
mravaljeradi ganmeorebiT miiReba da is raimes mosarTavi naxatia. aseTi ornamen-
tebi zogjer suraTis CarCoze gvxvdeba, an eklesiis karisa da fanjrebis garSemo, an
Tqvens tansacmelze. mimoixedeT garSemo, xedavT sadme dekoratiul ornamentebs?
ra formisaa saaTis meqanizmis gorgolaWebi? – wriuli. wre ar aris myari geometriuli
figura. Tu oTxkuTxedi an samkuTxedi erTi gverdiT myarad dganan, wre iseT SegrZnebas
gviCens, rom borbaliviT unda gagordes. amitom, moZraobis STabeWdilebas qmnis. gaavseT
saxatavi furceli wreebiT, kideebze kbilanebi miaxateT da Semdeg daakvirdiT, ar ggoniaT,
rom naxati ritmulad moZraobs? ritmi – gamosaxulebis, bgeris an moZraobis gameoreba.
albaT maTematikis wignebSi SegxvedriaT mimdevroba (maswavlebeli aCvenebs figurebis
pirvel mimdevrobas).
1
2
y- modi, taSiT aRvniSnoT cisferi samkuTxedi, xolo magidaze dakakunebiT – narinjis-
feri wreebi. vnaxoT, rogori ritmi gamova.
moswavleebi `axmovaneben~ pirveli mimdevrobis ritms.
y- axla meore mimdevroba `gavaxmovanoT~. iisferi guli iyos taSi, xolo cisferi sam-
kuTxedi – kakuni.
moswavleebi `axmovaneben~ meore mimdevrobas.
y- axla Cven ritmuli taSi gamogvivida. rogorc xedavT, es mimdevrobebic ritmulia.
magram ritmi yovelTvis aseTi `dalagebuli~ ar aris. is zogjer areul-dareulia.
ai, rogorc am suraTze:
103
y- aq ritmi sxvadasxva sixSiris anu siswrafis bevri tik-tikiviT gaismis.
y- rogor fiqrobT, romeli borblebi itrialeben ufro swrafad - didebi Tu patarebi?
romlebi gamoscemen dabal xmebs da romlebi wvril, maRal bgerebs? – didebi nela
trialeben da boxi, dabali xmiT tiktikeben, patarebi ki swrafad bzrialeben da
wvril, maRal xmas gamoscemen.
y- modiT, yvelam erTad daviwyoT tiktiki sxvadasxva siCqariT.
moswavleebi `atiktikdebian~ yvelani erTad. maswavlebeli SeaCerebs maT da auxsnis
muSaobis Tanmimdevrobas.
instruqcia:
yy moZebne klasSi mrgvali sagani (Wiqa, guaSis saRebavis Tavsaxuri, Txevadi webos qila
an mSrali webo).
yy daade furcels romelime maTgani da Semoxaze.
yy did wreSi Caxate ufro patara wreebi.
yy axla Seni wre wriuli zolebisgan Sedgeba. TiToeuli zoli dafere gansxvavebuli
feris flomasteriT. Caxate wriul zolebSi ornamenti – wyvetili, swori an tal-
Rovani xazi, zigzagi, koplebi. zogi xazi SeiZleba sqeli iyos, zogi – wvrili. TeTri
koplebisTvis SegiZlia koreqtori gamoiyeno.
yy gareTa wreebs dauxate kbilanebi.
yy daakariT Tqveni wreebi erT did formats. es klasis saerTo namuSevaria.
yy daakvirdiT – naxati mousvenari, ritmuli moZraobis STabeWdilebas tovebs? Tanac,
TiTqos patara wreebi ufro swrafi ritmiT brunaven, didi wreebi ki ufro nela,
mdored migoraven. es mxiaruli, araTanabari ritmia, xan aCqarebuli, xan – Senelebuli.
zustad iseTi, meqanikuri saaTebis borblebs rom aqvT.
aqtivoba:
TiTo moswavle xatavs TiTo wres. Semdeg awebeben maT did formatze da qmnian saaTis
meqanizmis dekoratiul suraTs ornamentebiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra aris ornamenti?
yy rogoria dekoratiuli kompozicia?
yy rogor SeiZleba davxatoT ritmi?
yy romeli wre gamogividaT kargad? romeli wre ar mogwonT Tqvens namuSevarSi? ratom?
yy ras SecvlidiT sakuTar namuSevarSi?
yy visi namuSevari mogwonT yvelaze metad da ratom?
104
gvelebi
mizani:
ritmuli gamosaxulebebis Seqmnis, ornamentuli motivebis daxatvis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2, 4, 5, 6.
s.g. II.2. - 1
asaTvisebeli terminebi:
qvewarmavali
qacvi
mozaika
konturi
spirali
ornamenti
masala:
magari saxatavi furclebi
feradi qaRaldebis nakuwebi /SesaZloa daWrili Jurnalebi /
Savi flomasteri
flomasterebi an pastelebi
makrateli
webo
vizualuri masala:
gvelebis fotoebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs gvelis fotos da ikiTxavs, Tu ra ewodeba am arsebas.
y- gveli
y- ratom veZaxiT gvelebs qvewarmavlebs? – maswavlebeli dawers am sityvas dafaze.
moswavleebi unda daakvirdnen, romeli ori sityvisgan Sedgeba sityva `qvewarmavali~ –
qve, anu Zirs, miwaze; da warmavali, anu mosiarule.
– ratom uwodeben gvelebs qvewarmavlebs?
– imitom, rom gvelebi miwaze daxoxaven.
maswavlebeli aCvenebs gvelebis fotoebs da ambobs:
y- daakvirdiT am fotoebs da CamoTvaleT, ra aqvT gvelebs sxva arsebebisgan gansxvave-
buli.
105
y- gvelebs ara aqvT fexebi, frTebi, yurebi;
y- SexedeT, rogor arian daklaknili gvelebi – zogi talRasaviTaa dagrexili, zogi
spiraliviT daxveuli. daakvirdiT maT Seferilobas da moxatulobas. rogor meor-
deba erTi da igive naxati gvelis sxeulze. xelovnebaSi, sad ginaxavT da ra ewodeba
erTi da imave motivis gameorebas? – ornamenti.
y- gvelis sxeuli dafarulia qacviT. gaixseneT, ras SeiZleba SevadaroT qacvi da masze
gamosaxuli ornamentis msgavsi naxati? – mozaikas.
y- ra aris mozaika? – mozaika aris patara detalebiT – natexebiT, nakuwebiT Sedgenili
naxati.
y- dRes Cven davxatavT daklaknil, dagrexil, daxveul gvelebs. Tqven Tavad moifiqreT,
rogori moxatuloba da forma eqneba Tqvens gvelebs.
y- gamoiyeneT nebismieri masala da teqnika – moxateT gvelebi zolebiT, koplebiT, orna-
mentebiT, feradad, Sav-TeTrad, daawebeT mozaikasaviT feradi qaRaldebi, SeurieT
orive teqnika – naxati da mozaika.
aqtivoba:
yoveli moswavle daxatavs daklaknili gvelis konturs.
konturis mixedviT gamoWris gvels
orive mxridan moxatavs da daawebebs feradi qaRaldebis nakuwebs.
moswavleebi gadaxlarTaven TavianT namuSevrebs erTmaneTze, daawebeben Sexebis adg-
ilebs da erTian namuSevars Camokideben ise, rom igi haerSi trialebdes da yvela mxridan
kargad Candes.
ilustracia
gvelebis fotoebi
106
V Tema: fantazia
ucnauri cxovelebi
mizani:
fantaziis unaris ganviTareba;
Semoqmedebis procesSi, gambedaobis gamoxatvis unaris gaRviveba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2.
s.g. II.3. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi
konturi
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqrebi
feradi fanqrebi
dafa, romelzec damagrdeba baraTebi (WikartebiT, skoCiT an magnitebiT)
vizualuri masala:
baraTebi cxovelebisa da frinvelebis gamosaxulebiT
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
– dRes Cven davxatavT ucnaur cxovelebs, iseTebs, rogorebic bunebaSi ar arsebobs.
modiT, gavixsenoT, romeli cxovelebi da romeli frinvelebi iciT.
me davasaxeleb romelime cxovels an frinvels, Tqven ki miTxariT, Sinauri cxoveli an
frinvelia Tu gareuli, ra hqvia mas da CamoTvaleT misi sxeulis nawilebi. kidev damisaxeleT
misi raime niSani, romelic ganasxvavebs mas sxva cxovelebisgan, ra aqvs am cxovels iseTi,
rac ara aqvT sxva cxovelebs. magaliTad, spilos aqvs xorTumi, sxva cxovelebs ki ara (mag.
maswavlebeli aCvenebs Zroxas. moswavleebi ityvian, rom es aris Sinauri cxoveli, hqvia
Zroxa, aqvs grZeli kudi, rqebi, yurebi, oTxi fexi, didi muceli, jiqani.)
y- damexmareT, davajgufo es arsebebi – dafis erT mxares (miuTiTebs dafis marjvena
naxevarze), Camovwer frinvelebis saxelebs, meore mxares ki (miuTiTebs dafis marcx-
ena naxevarze) cxovelebis. me davasaxeleb, Tqven ki mikarnaxeT, marjvniv Cavwero is
Tu marcxniv.
– modiT, erTad vimsjeloT, da amovarCioT da dafaze davtovoT is cxovelebi da frin-
107
velebi, romlebsac CvenTvis saintereso garegnoba aqvT. magaliTad, romeli davtovoT,
bati Tu beRura? viri Tu zebra?...
dafaze darCeba ramdenime warwera – mag. Jirafi, spilo, zebra, farSevangi, bati, sir-
aqlema, indauri, lomi, pingvini, Tagvi, kenguru...
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
– ra aqvT frinvelebs iseTi, rac ara aqvT cxovelebs? – frTebi da niskarti.
– ra aqvT cxovelebs iseTi, rac ara aqvT frinvelebs? –yurebi, kbilebi da TaTebi.
cxovelebs oTxi fexi aqvT, frinvelebs ki ori.
gaixseneT, ra didi yurebi aqvs spilos, sqeli fexebi, grZeli xorTumi da warmoidgineT,
ra moxdeba, Tu spilos zebrasnairi fexebi eqneba? an warmoidgineT bati, romelsac lomiviT
TaTebi aqvs, farSevangi vefxvis kudiT, an Jirafi frTebiT...
Tu Cven davxatavT TaTebian da kbilebian cxovels, romelsac aqvs frTebi, ra gamova,
frinveli Tu cxoveli? – arc erTi da arc meore – gamova iseTi arseba, rogoric sinamd-
vileSi ar arsebobs – fantastikuri arseba.
muSaobis procesSi maswavlebels SeuZlia SeekiTxos moswavleebs, Tu ras daarqmevdnen
TavianT Seqmnil cxovels.
aqtivoba 1:
axla ki aiReT ubralo fanqrebi da saxatav furcelze daxateT Tqveni ucnauri cxove-
lis konturi. Semdeg mas garSemo dauxateT iseTi peizaJi, rogorSic es ucnauri cxoveli
icxovrebda. SegiZliaT mas gverdiT aseTive ucnauri megobrebi dauxatoT.
rodesac naxati mzad iqneba, feradi fanqrebiT gaaferadeT is.
aqtivoba 2:
`ucnauri cxovelebis zooparki~
masala:
plastilini
plastilinis dafa
plastilinis dana
moswavleebi plastiliniT gamoZerwaven ucnaur cxovelebs.
gamoZerwil cxovelebs moaTavseben Sesabamisi zomis muyaos naWerze da survilisamebr
gaukeTeben an Semouxazaven galiebs.
108
cirki
mizani:
yofiTi Janris gacnoba;
fantaziis gaRviveba;
mexsierebiT an warmosaxviT xatvis, xelovnebis nawarmoebis aRwerisa da mis Sesaxeb
msjelobis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.II.1. - 1
s.g.II.3. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.II.4. – 5, 7
asaTvisebeli terminebi:
yofiTi Janri
masala:
saxatavi furceli, flomasterebi an feradi fanqrebi.
vizualuri masala:
`mzis cirkis~ warmodgenis `lucia~ 1,13 wT-iani video.
`mzis cirkis~ warmodgenis `ucnaurobaTa kabineti~~ 6,21 wT-iani video
`kavalias~ sacirko warmodgenis 2,35 wT-iani video.
cirki Sapito;
anri de tuluz-lotreki, `cxenosani fernandos cirkSi~
JorJ siora, `cirki~
ernst ludvig kirxneri, `cirki~
mark Sagali, `cirkis cxeni da mojiriTe~
gakveTilis msvleloba:
klasSi moswavleebis SemosvlisTvis maswavlebeli CarTavs sacirko musikas (vTqvaT, isaak
dunaevskis marSs kinofilmisTvis `cirki~). es ufro dasamaxsovrebels gaxdis gakveTils).
– allee-hop!
am sityvebis warmoTqmisas maswavlebeli patara jibidan grZel Toks an Wrel qsovils
amoaZvrens (rogorc iluzionistebi cirkSi. an, Tu maswavlebeli axalgazrdaa, moqnili
da sportuli, SeuZlia am sityvebis warmoTqmisas raime ileTic gaakeTos – vTqvaT, yira
gaWimos an `xidi~ gaakeTos, hulahupi atrialos an sulac, klasSi Semosul moswavleebs
Tavdayira damdgari daxvdes. es moswavleebs daainteresebs gakveTilis gagrZelebiT da
Temis Sesatyvis, sadResaswaulo ganwyobas Seuqmnis).
109
y- dRes uCveulo daxvedra mogiwyeT. magram ara marto imitom, rom Tqvens danaxvaze karg
xasiaTze davdeqi. Cems saqcielSi miniSneba imaleba. aba, Tu mixvdebiT, ras eZRvneba
Cveni dRevandeli gakveTili? sad gsmeniaT SeZaxili `ale-hop~?
y- Tu ara, amas aqve gamovasworebT. internetis epoqaSi sadac gvinda, `gavemgzavrebiT~.
dRes romelime cirks `vewveviT~.
y- namyofi xarT cirkSi? an televiziiT Tu ginaxavT sacirko warmodgena? ra daga-
maxsovrdaT yvelaze metad? ra mogewonaT? ra ar mogewonaT?
y- cirkis msaxiobebi, Tavisi saqmis gamocdili ostatebi arian. amitom, nu ecdebiT,
gaimeoroT maTi ileTebi. maT amas xangrZlivi da mZime SromiT miaRwies. Tqven ki,
SeiZleba rame daiSavoT.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sacirko warmodgenis amsaxvel romelime videos
miTiTebul bmulze an sxva videos sakuTari neba-surviliT.
y- cirki gasarTobi, sanaxaobrivi xelovnebaa. ras ar naxavT cirkis maneJze! maneJi igive
arenaa anu scena, romelzec cirkis msaxiobebi gamodian. aq naxavT iluzionistis
fokusebs, xumara jambazebs, Tokebze mosiarule tanmovarjiSe akrobatebs, Jon-
gliorebs, mojiriTe cxenosnebs da gawvrTnil cxovelebs. es namdvili dResaswaulia!
y- adre cirkis msaxiobebs calke Senoba ar hqondaT. isini qalaqidan qalaqSi oTxTvala
etlebiT daexetebodnen. qalaqis moedanze an gareubanSi wriul karavs Slidnen da
mayurebels epatiJebodnen. Semdeg Caalagebdnen bargs da isev gzas adgebodnen. aseT
gasaSlel cirks Sapito hqvia. sityva-sityviT is Tavze Camosacmel konusis formis
quds, CaCs niSnavs. ra formis iqneba Sapitos maneJi? – ra Tqma unda, wriuli.
– rasakvirvelia, cirkis mimarT verc mxatvrebi darCnen gulgrilni. modiT, vnaxoT,
rogor gadmosces maT am xelovnebiT aRtaceba.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs frangi mxatvris anri de tuluz lotrekis namuSe-
vars `cxenosani fernandos cirkSi~
110
JorJ sioras ferwerul tilos `cirki~: ernst ludvig kirxneris `cirks~:
da mark Sagalis namuSevars saTauriT `cirkis cxeni da mojiriTe~:
y- daakvirdiT da aRwereT suraTebi. ra aris gamosaxuli yovel maTganze?
111
maswavlebeli dafaze daxatavs diagramas:
diagramis centralur wreSi, moswavleebis karnaxiT, maswavlebeli Cawers im gamosax-
ulebebs, ra yvela suraTzea, xolo calkeuli mxatvrisTvis gankuTvnil wreSi imas, rac
yvelasTan ar aris.
y- rame xom ar gamorCaT mxatvrebs? Tqven ras daamatebdiT?
y- romeli naxati gadmoscems ukeT cirkis xmaurian mxiarulebas? rogor fiqrobT, ra
xerxiT miaRwia mxatvarma amas? rogori ferebi gamoiyena?
y- CamoTvaleT, ra Janrebi iciT. maTgan romel Janrs ganekuTvneba es namuSevrebi?
y- naxatebs, romlebzec adamianis yoveldRiuri yofa-cxovrebaa aRwerili, yofiTi
Janri ewodeba, es namuSevrebi yofiTi Janrisaa.
y- dRes Tqvenc SeqmniT yofiTi Janris suraTs cirkis Temaze. moniSneT saxatav furcel-
ze didi naxevarwre, garSemo daxateT mayureblebi, maneJze ki... es Tqveni nebaa, ras dax-
atavT maneJze – fokusebis ostat iluzionists, xumara jambazebs, Tokebze mosiarule
tanmovarjiSe akrobatebs, Jongliorebs, mojiriTe cxenosnebs, gawvrTnil cxovelebs
Tu yvelas erTad. Semdeg, waradgineT naxati klasis winaSe da imsjeleT, vin ra asaxa
sakuTar namuSevarSi.
aqtivoba:
moswavleebi aRweren ilustraciebs, msjeloben maTze da xataven namuSevars cirkis
Temaze.
saerTo
Sagali
kirxneri
lotrekisiora
112
sxva msgavsi aqtivobebi:
I: Zveli vinilis firfitaze gaglesen wiTel plastilins, gaukeTeben wiTel moajirs
da maneJze dasvamen plastilinisgan gamoZerwil jambazebs, cxovelebs, akrobatebs, Jon-
gliorebs (es saerTo saklaso samuSaoa, TiTo moswavle TiTo figuras Zerwavs).
II: moswavleebi grZiv ganier xazebad Wrian yviTeli da wiTeli feris ferad qaRaldebs,
gadaawebeben erTmaneTze ise, rom miiRon zoliani sasuraTe foni. TeTr qaRaldze xataven
jambazis portrets, gamoWrian da awebeben zolian fonze.
III: moswavleebs SeuZliaT Txeli muyaosgan gaakeTon jambazis konusuri qudi da gaa-
formon igi aplikaciiT.
sxva ideebisTvis, ix. bmulebi eleqtronul resursebSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy cirkis Temaze Seqmnili romeli mxatvris namuSevari mogewonaT yvelaze metad?
ratom?
yy Tqveni klaselebis romeli namuSevari mogewonaT yvelaze metad? ratom?
yy ra hqvia gasaSleli, asawyobi cirkis karavs?
yy ra hqvia cirkis arenas anu scenas?
yy ra ewodeba adamianebis yoveldRiuri yofa-cxovrebis amsaxvel Janrs?
113
qari
mizani:
xelovnebis nawarmoebis Sesaxeb msjelobis da namuSevarSi elementebisa da principebis
gaazrebuli gamoyenebiT qariani amindis asaxvis unarebis ganviTareba;
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 2.
s.g.II.3. – 1, 2, 3, 4.
s.g.II.4. – 1, 4, 7
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi, marina, yofiTi Janri, qandakeba.
masala:
saxatavi furceli, ubralo fanqrebi, saTleli, saSleli.
vizualuri masala:
fransisko goias `zamTari~, kamil koro, `qari~, kacusika hokusai, `mogzaurebi, romelTac
ejirisTan moulodnelma qarma mouswro~, endriu uaieTi, `zRvidan monaberi qari~, klod
mone, `qari~, ivan aivazovski, `gemi aRelvebul zRvaSi~, iakob nikolaZe, `qari~.
gakveTilis msvleloba:
klasSi Semosul moswavleebs dafaze xvdebaT dawerili citata galaktion tabiZis
leqsidan:
qari qris, qari qris, qari qris,
foTlebi mihqrian qardaqar,
xeTa jars, xeTa rigs rkalad xris,
sada xar, sada xar, sada xar...
maswavlebeli waukiTxavs moswavleebs citatas da ekiTxeba:
y- Tqveni sityvebiT amixseniT, ra warmoidgineT qarTveli poetis galaktion tabiZis am
strofis mosmenisas? rogor gesmiT – `xeTa jars, xeTa rigs rkalad xris~?
y- rogor daxatavdiT am strofis ilustracias?
y- modiT, vnaxoT, rogor gadmoscemen qarian aminds mxatvrebi.
maswavlebeli aTvalierebinebs moswavleebs qaris amsaxvel ilustraciebs da eubneba:
y- CamomiTvaleT, ra niSnebiT xvdebiT, rom qari qris.
maswavlebeli damxmare kiTxvebs svams da moswavleebis karnaxiT, dafaze Camowers:
yy xeebi da gemi gadaxrilebi arian;
yy tansacmeli da farda frialebs;
114
yy haerSi foTlebi, damtvreuli patara totebi, qaRaldebi dafrinavs;
yy adamianebi welSi moxrilni, mobuzulebi arian;
yy ca umetesad, moRrublulia (hokusais namuSevris garda);
yy aivazovskis naxatze zRva Relavs, maRali talRebia;
yy ferebi moqufrulia;
yy mxatvrobis romel Janrs ganekuTvneba es namuSevrebi? – peizaJs.
yy ra aris peizaJi? – bunebis xedi.
yy am namuSevrebSi zRvis peizaJic SegxvdaT. aseT peizaJebs marinas uwodeben. es sityva
laTinuri sityvidanaa nawarmoebi da zRvas niSnavs.
yy nanax ilustraciebSi kidev erTi namuSevaria gamorCeuli. peizaJis fonze adamianebi
da cxovelebi arian gamosaxulni. rogor fiqrobT, romel Janrs SeiZleba mivakuTvnoT
espaneli mxatvris fransisko goias es ferweruli tilo?
SesaZloa, moswavleebs gauWirdeT pasuxis gacema.
yy es namuSevari adamianebis yoveldRiur yofa-cxovrebas asaxavs. es yofiTi Janris
nawarmoebia. fransisko goias es nawarmoebi yofiT Janrs ganekuTvneba.
yy rogor fiqrobT, qaris asaxva mxolod mxatvrobaSia SesaZlebeli Tu qandakebaSic?
gaixseneT, ra aris qandakeba? – qandakeba aris samganzomilebiani gamosaxuleba.
yy rogor warmogidgeniaT qandakeba, romelic qars asaxavs?
maswavlebeli SeniSvnebis gareSe moismens moswavleebis mosazrebebs.
yy es qarTveli moqandakis, iakob nikolaZis namuSevaria (maswavlebeli aCvenebs moswav-
leebs ilustracias iakob nikolaZis qandakebis gamosaxulebiT).
yy ra xerxiT asaxa iakob nikolaZem qari qandakebaSi?
moswavleebi gamoTqvamen azrs.
yy Tqven ukve gaecaniT qaris asaxvis mxatvrul xerxebs mxatvrobasa da qandakebaSi. axla
Tqvenc SegiZliaT, daxatoT qariani amindi. Semdeg warudgineT namuSevari megobrebs
da gviambeT, ra xerxebiT gadmoeciT qari.
aqtivoba:
moswavleebi xataven qariani amindis peizaJs da warudgenen Tanaklaselebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor SeiZleba avsaxoT qari namuSevarSi?
yy Tqven ra mxatvruli xerxebi gamoiyeneT saamisod?
yy kmayofili xarT, rogor gamogividaT?
yy cnobili xelovanebis namuSevrebidan visi mogewonaT yvelaze metad? ratom?
yy Tqveni Tanaklaselebis namuSevrebidan visi mogewonaT yvelaze metad? ratom?
yy ras SecvlidiT sakuTar namuSevarSi, rom qari ufro sagrZnobi iyos?
115
VI Tema: aratradiciuli teqnika
iaponuri mxatvroba
mizani:
gavacnoT moswavleebs iaponuri mxatvroba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 5, 6.
s.g. II.3. – 2, 3, 4
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi
portreti
masala:
saxatavi furclebi
fanqari
mwvane furclebis monaWrebi
qaRaldis xelsawmendebi
webo pva
xis Cxiri
makrateli
muqi da Ria yavisferi saRebavi
funji
wyali
vizualuri masala:
ando hiroSiges namuSevrebi;
ando (utagava) hiroSiges portreti
moculobiTi aplikaciis nimuSi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ando hiroSiges ramdenime (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) grafi-
kul namuSevars, romlebzec gazafxulia asaxuli da sTxovs maT, amoirCion da aRweron
erT-erTi suraTi. maswavlebeli damxmare SekiTxvebiT mimarTavs moswavleTa msjelobas:
y- ra aris gamosaxuli suraTebze, ra aris mTavari?
y- ras vuwodebT suraTebs, romlebzec bunebis xedia daxatuli?
y- ra xatia axlos, ra xatia Sors?
y- ras xedavT saerTos suraTebze?
116
y- weliwadis romel dros asaxavs mxatvari am naxatebSi?
y- ra niSniT mixvdiT, rom suraTebze gazafxulia asaxuli?
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs hiroSiges kidev oTx (10, 11, 12,13, 14) suraTs, rom-
lebzec Citebi da yvavilebia gamosaxuli:
– suraTebs, romlebzec bunebis xedia daxatuli, Cven peizaJs veZaxiT. daakvirdiT am
naxatebs da miTxariT, romel maTganzea gamosaxuli gazafxuli da ratom TvliT ase?
– maswavlebeli gaamaxvilebs yuradRebas hiroSiges naxatebis sifaqizeze, naxatebSi
mkveTri xazebis da nazi ferebis kontrastsa da urTierTSexamebaze.
hiroSiges peizaJebs iaponelebma aremares portretebi Searqves.
– rogor fiqrobT, ratom Seadares iaponelebma hiroSiges peizaJebi portretebs? ras
gamoxataven portretebi?
– portretebze gamosaxuli saxeebi gamoxataven adamianis pirovnebas, mis xasiaTs,
grZnobebs, ganwyobas.
etyoba, iaponelebma CaTvales, rom hiroSiges peizaJebSi ubralod lamazi garemo ki ar
xatia, isini portretebiviT metyvelia, maTSi asaxuli garemo xan garinduli, moRuSuli an
naRvliania, xan xalisiani, sicocxliT savse...
hiroSiges peizaJebi mnaxvelebSi amaRlebul grZnobebs iwvevvs, am unars ki, iaponelebi
didad afaseben.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs utagava hiroSiges portrets da ekiTxeba maT:
– ra aris gamosaxuli am suraTze da ra ewodeba aseT suraTs?
– rogor fiqrobT, visi portretia daxatuli am suraTze?
– am suraTze didi iaponeli mxatvris, utagava hiroSiges portretia gamosaxuli.
mxatvari utagava (ando) hiroSige me-19 saukuneSi cxovrobda. xatvis swavla patarobidan
daiwyo da 16 wlisam, damoukidebeli mxatvris mowmoba miiRo. hiroSige xatavda quCaSi
mofusfuse adamianebs, meomrebs, msaxiobebs, lamaz qalebs, magram nel-nela peizaJebis
xatvam gaitaca da mTlianad gadaerTo am JanrSi. 23 wlidan, cxovrebis bolomde, mxatvari
iaponiis peizaJebsa da Citebs da yvavilebs xatavda. hiroSiges daaxlovebiT 5400 peizJi
aqvs daxatuli.
utagava hiroSiges pativsacemad planeta merkurize erT-erT kraters misi saxeli
daerqva.
– dRes Cven gavakeTebT gazafxulis peizaJs uCveulo xerxiT.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs aplikaciis nimuSs:
– kargad daakvirdiT am namuSevars, rogor fiqrobT, ra hqvia am teqnikas da ratom?
– teqnikas ewodeba aplikacia.
– SegiZliaT, amoicnoT, Tu ra xerxiTa da ra masaliTaa es namuSevari Sesrulebuli?
aqtivoba 1:
moswavleebi saRebavebiT an feradi fanqrebiT gaaferadeben maswavleblis mier amobe-
Wdil hiroSiges naxatis gasaferadebel nimuSs.
117
aqtivoba 2:
gazafxuli (moculobiTi aplikacia)
masala:
saxatavi furclebi
fanqari
mwvane furclebis monaWrebi
qaRaldis xelsawmendebi
webo pva
xis Cxiri
makrateli
muqi Ria yavisferi saRebavi
funji
wyali
1. qaRaldis xelsawmendi daSaleT fenebad da gaWeriT oTx nawilad.
2. xelsawmendis meoTxedi daaxvieT, odnav dagrixeT da saxatav furcelze daawebeT xis
tani.
3. fanqriT, mkrTali xaziT moniSneT xis totebi
4. xelsawmendis meoTxedebi daWeriT ori TiTis sigane zolebad da yoveli zoli
mWidrod dagrixeT ise, rom bawris magvari gragnilebi gamogivideT.
5. dagrexili qaRaldebi daawebeT totebis gayolebaze. zedmeti sigrZe moWeriT makrat-
liT.
6. gaaferadeT totebi muqi da Ria, wyalwyala yavisferi saRebaviT.
7. feradi furclebisgan gamoWeriT da daawebeT totebis garSemo foTlebi.
8. xelsawmendis patara naglejebi TiTebiT daamrgvaleT da daawebeT totebze.
9. Tu saWirod CaTvliT, daamateT namuSevars mze, Rrublebi da balaxi.
1. 2. 3.
5. 6. 7. 8.
118
JuJuna wvima
3D aplikacia
mizani:
moculobiTi aplikaciis gakeTebis xerxis aTviseba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 6, 8
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi
portreti
masala:
saxatavi furclebi
fanqari
mwvane furclebis monaWrebi
qaRaldis xelsawmendebi
webo pva
xis Cxiri
makrateli
muqi Ria yavisferi saRebavi
funji
wyali
vizualuri masala:
utagava (ando) hiroSige, `moulodneli Sxapuna wvima Sin-ohaSis xidze~;
utagava (ando) hiroSige, `Sxapuna wvima SonoSi~;
utagava (ando) hiroSige, `xalxi wvimisgan TavSesafris Ziebisas~;
utagava (ando) hiroSige, `ori mamakaci sriala gzaze wvimaSi~;
vinsent van gogi, `xorblis yana wvimaSi~;
anri ruso, `gemi StormSi~;
dimitri erisTavis `qalaqi~.
gakveTilis msvleloba:
– giyvarT wvima? ras akeTebT wvimian dRes? giyvarT botebiT, sawvimari labadiT da
qolgiT gubeebSi xtoma? Tu mSoblebi wvimaSi gareT ar giSveben, es gasagebicaa. SeiZleba
dasveldeT da gacivdeT. isini Tqvens janmrTelobaze zrunaven. magram nu moiwyenT, gaixe-
deT fanjris minidan da wvima daxateT.
119
– dagixatavT adre wvima? rogor SeiZleba daxatoT wvimiani amindi?
– modiT, vnaxoT, rogor asaxavda wvimas iaponeli mxatvari utagava, igive ando hiroSige.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs hiroSiges namuSevrebs da sTxovs, daasaTauron
TiToeuli. Semdeg eubneba avtoriseul saxelwodebebs.
– xedavT, rogor vrcel saxelwodebebs aZlevda hiroSige sakuTar namuSevrebs? es
saTaurebi mTeli moTxrobasaviTaa!
– ra xerxiT gadmogvcems hiroSige wvimas?
– rogoria es xazebi – vertikaluri Tu iribi?
– uwyveti Tu wyvetili? TiTqos ruxi feris saRebavSi dasvelebuli savarcxlis kbilebi
Camousvao!
– xazebis mimarTulebis mixedviT, SegiZliaT TqvaT, saiT uberavs qari an saerTod,
uberavs Tu ara?
– axla vnaxoT, rogor gadmogvca wvima holandielma mxatvarma vinsent van gogma.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs van gogis namuSevars da sTxovs, daasaTauron igi.
Semdeg eubneba avtoriseul saxelwodebas.
– daakvirdiT da gamoTqviT Tqveni azri, rogor aris daxatuli wvima am namuSevarSi.
– xazebi wyvetilia Tu uwyveti?
– rogor fiqrobT, rogori qari qroda, rodesac vinsent van gogi am suraTs xatavda? –
wvimis wveTebi sxvadasxva mimarTulebiT ecema. es namdvili qariSxalia!
– ra Janrs ganekuTvneba es namuSevari? – es peizaJia. peizaJi – bunebis xedia.
– ra Janrs ganekuTvneba hiroSiges namuSevrebi, Tuki maT umetesobaze adamianebis
cxovrebaa asaxuli? – es yofiTi Janria. yofiTi Janri adamianebis yoveldRiur cxovrebas
asaxavs. ra Janris iqneba es nawarmoebebi, adamianebi rom gamovakloT? – maSin peizaJebi iqneba.
– daakvirdiT qarTveli mxatvris, dimitri erisTavis namuSevars `qalaqi~, romelzec
xalxi qolgebs afarebs Tavs. rogor fiqrobT, es peizaJia Tu yofiTi Janris namuSevari?
(yofiTi Janria).
– yofiTi Janris kidev raime namuSevari xom ar gaxsendebaT? – fransisko goias `Tova~.
– axla kidev erT ilustracias gaCvenebT da Tqven unda gamoicnoT, ra Janrs ganekuT-
vneba igi.
maswavlebeli aCvenebs frangi TviTnaswavli mxatvris anri rusos ferwerul tilos
`gemi StormSi~.
– ra Janrisaa es nawarmoebi? – es marinaa. ras niSnavs marina? – zRvis xeds. SegiZliaT
gaixsenoT, kidev romeli marina ginaxavT?
savaraudod, ramdenime moswavles gaaxsendeba wina gakveTilze nanaxi ilustracia.
- modi, SevadaroT es ori marina. romeli ufro hgavs namdvils? – aivazovskis namu-
SevarSi wyali namdvils hgavs. TiTqos naxati ki ara, fotoa. ukan daixieT, frTxilad, ar
SegeSxefoT!
anri rusos namuSevarze namdvilad mixvdebiT, rom es naxatia. ra xerxi gamoiyena anri
rusom, rom wvima eCvenebina?
– axla Tqven ukve naxeT, ra xerxebiT SeiZleba gadmosceT wvimiani amindi – wyvetili an
uwyveti, swori an iribi xazebiT. daxateT peizaJi wvimiani amindis Temaze. wvimis dasaxatad
120
SegiZliaT gamoiyenoT savarcxeli, romelsac ruxi feris saRebavSi dausvelebT kbilebs
(SeazaveT palitraze Savi da TeTri saRebavebi) an kbilis sawmend xis Cxirebs, romlis wvers
rux saRebavSi daasvelebT. jer mosinjeT es xerxi calke furcelze da naxeT, ra gamodis.
amis mixedviT, SearCieT, rogor imuSavebT. jer naxati daxateT, Semdeg zemodan – wvima.
Semdeg warudgineT megobrebs Tqveni namuSevrebi da isaubreT imis Sesaxeb, rogor gamo-
gividaT wvimiani peizaJi.
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben mxatvrobis nanaxi nimuSebis Sesaxeb, xataven wvimian peizaJs da
warudgenen megobrebs sakuTar namuSevars.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor gadmoscemda wvimas hiroSige? van gogi? ruso?
yy rogor gadmoeciT wvima Tqven?
yy rogori xazebi gamoiyeneT?
yy romeli mxatvris peizaJi mogwonT yvelaze metad? ratom?
yy Tqveni megobrebis peizaJebidan romeli mogwonT yvelaze metad? ratom?
yy ra iyo yvelaze rTuli?
yy ra gamogividaT kargad?
yy ras niSnavs marina?
121
kbilis jagrisiT xatva
mizani:
gansxvavebuli teqnikiT namuSevris Sesrulebis unari.
Sedegi:
s.g. II.1. – 6, 9
asaTvisebeli terminebi:
kompozicia
masala:
sxvadasxva tipis mcenareebi – balaxi, gamxmari, Reroiani patara yvavilebi, wvrili
totebi, wvrilfoTliani Reroebi, mwvanili – qinZi, kama da sxva
kbilis jagrisi
funji
savarjiSo furceli
saxatavi furceli
saRebavebi
fosoebiani palitra
wyali
vizualuri masala:
guram quTaTelaZis grafika
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli auxsnis moswavleebs, rom sityva etiudi saxviT xelovnebaSi niSnavs Canax-
ats, savarjiSos, sacdel naxats.
etiudebi – patara Canaxatebi keTdeba xelis gasavarjiSeblad, naxatis an teqnikis sxva-
dasxva variantis mosasinjad (Tumca, maswavlebelma ar unda mosTxovos moswavleebs am
terminis daswavla).
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs guram quTaTelaZis grafikul namuSevars da sTxovs
maT gamoicnon, Tu ra masala da xelsawyoebi SeiZleba exmara mxatvars am suraTis dasaxa-
tad – Savi saRebavi an Savi melani (tuSi), Cveulebrivi da kbilis jagrisis magvari funji.
dRes Cven vcdiT axali teqnikiT muSaobas.
funjis nacvlad, gamoviyenebT kbilis jagriss. moifiqreT, rogor SeiZleba vixmaroT
kbilis jagrisi?
– Tu saRebavian jagriss furcelze gavusvamT, iseTive zolebs miviRebT, rogoric guram
122
quTaTelaZis naxatzea daxatuli; saRebaviani jagrisis daferTxvisas ki, sxvadasxva zomis
wveTebi, furcelze koplebs gaaCenen.
jer es xerxi savarjiSo furcelze movsinjoT – moamzadeT saRebavebi – palitris fos-
oebSi CaasxiT ramdenime feri da kargad gaazaveT wyliT.
erT fosoSi, saRebavis wyali ar daamatoT, datoveT gauzaveblad.
jer vcadoT, ra Sedegs miviRebT, Tu jagriss gauzavebel saRebavSi CavawobT:
msubuqad CaaweT kbilis jagrisi saRebavSi, TiTiT gaanawileT saRebavi jagrisis zeda-
pirze da msubuqi monasmebiT wausviT saRebaviani jagrisi saxatav furcels.
ra Sedegi miiReT? ra SeiZleba davxatoT aseTi teqnikiT?
savaraudo pasuxebi – ca, qari...
axla ki, amave furcelze vcadoT saRebavis jagrisiT daSxefeba.
garecxeT jagrisi da CaaweT igi wyalSi gaxsnil saRebavSi.
momarTeT jagrisi jagriT saxatavi furclisken da meore xelis TiTi swrafad gadausviT
jagars. scadeT igive sxvadasxva simaRlidan – axlodan Sxefebi ufro mozrdili koplebiT
daecema qaRaldze, Soridan ki ufro gafantulad.
mesame xerxi – jagrisi CaaweT wyalSi gaxsnil saRebavSi da TiTis dakakunebiT, frTxilad
daferTxeT furcelze. scadeT igive Cveulebrivi funjiTac.
mogewonaT Sedegi?
raSi SeiZleba aseTi teqnikis gamoyeneba?
savaraudo pasuxebi – fonis daferva, varskvlaviani cis da -
xatva...
axla ki gavakeToT patara Canaxati mcenaris gamosaxulebiT.
aqtivoba 1:
sufTa saxatav furcelze lamazad daalageT mcenareebi. eca-
deT, lamazi kompozicia SeqmnaT.
Semdeg CaaweT jagrisi wyalSi gaxsnil saRebavebSi da daaSxefeT
saRebavebi mcenareebs.
manam namuSevari ar dasruldeba. mcenareebs ar SeexoT, adgili ar SeucvaloT, Torem
maTi gamosaxuleba gaidRabneba.
aqtivoba 2:
moswavleebi daxataven naxatebs Tavisufal Temaze kbilis jagrisiTa da funjiT.
123
tempera
2 gakveTili
mizani:
vaswavloT moswavleebs saRebavis sakuTari xeliT damzadeba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 6.
s.g. II.2. – 1, 2
asaTvisebeli terminebi:
freska
masala:
I aqtivoba:
feradi carcebi
Tavsaxuriani qilebi saRebavis Sesanaxad
yoveli moswavlisTvis, winaswar, patara jamSi moTavsebuli kvercxis guli
wyali
sanayi, TefSi da gluvi qva, an ori metalis kovzi carcis dasafSvnelad
erTjeradi Cangali
gazeTi an celofani magidaze dasafenad.
II aqtivoba:
uswormasworo muyaos, faneris, ficris naWeri an akvarelis saxatavi furceli
funji
fanqari
vizualuri masala:
egvipturi sarkofagi da kedlis mxatvroba.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu rogor saRebavebs icnoben (akvareli, guaSi)
da ician Tu ara, rogor da risgan mzaddeba saRebavebi.
dRes Tqven gaecnobiT da Tavadve daamzadebT saRebavs, romelsac tempera ewodeba.
tempera uZvelesi saRebavia, romelic ferwerisTvis ixmareba. temperis saRebavebs ukve 3
aTasi wlis win, Zveli egvipteli mxatvrebi iyenebdnen. temperiT aris moxatuli egvipturi
nivTebic da freskebic. temperis saRebavi imdenad gamZlea, rom mas Senobebis gare kedlebis
mosaxatadac xmarobdnen. Zvel droSi mxatvrebi TviTon imzadebdnen saRebavebs – Zalian
124
sufTad dafqul ferad qvebs, Tixas, naxSirs, zogierT mcenaresa da mwersac ki, kvercxis
gulsa da wyals urevdnen.
miuxedavad imisa, rom dRes maRaziebSi SeiZleba am saRebavis yidva, mxatvrebs xSirad
urCevniaT, Tavad daimzadon temperis saRebavebi da amas zustad ise akeTeben, rogorc
Zvelad iyo miRebuli.
nebismieri saRebavis dasamzadeblad, jer unda momzaddes Zalian sufTad dafqvili
feradi fxvnili (pigmenti), romelsac Seereva raime webovani nivTiereba. mag. akvarelisa da
guaSis dasamzadeblad akaciis wvenisgan damzadebul webos, Saqars da Taflsac ki xmaro-
ben. zeTis saRebavebis dasamzadeblad ferad fxvnils (pigments) moxarSul da Sesqelebul
zeTSi ureven.
dRes Cven davamzadebT temperis saRebavebs, Semdeg ki am saRebavebiT davxatavT suraTebs.
carci advili dasafxvnelia, amitom, fxvnilebs feradi carcebiT movamzadebT.
– iciT, ra unda vixmaroT Semkvrel nivTierebad Cveni saRebavis dasamzadeblad? – kvercx-
is guli (Tu gakveTilebs Soris ramdenimedRiani Sualedi uwevs, maswavlebelma gakveTilis
damTavrebis Semdeg yovel qilaSi unda CaawveTos 4-5 wveTi Zmari, raTa tempera momdevno
gakveTilamde ar gafuWdes).
aqtivoba 1:
moswavleebi instruqciis mixedviT daamzadeben temperis saRebavebs.
Tu moswavleebi, gainawileben ferad carcebs da yoveli maTgani daamzadebs mxolod
erTi feris saRebavs, samuSao ufro sufTad warimarTeba, ar moxdeba feradi fxvnilebis
erTmaneTSi Sereva da Sedegad saRebavebic sufTa gamova.
aqtivoba 2:
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, warmoidginon Tavi Zvel egviptel mxatvrad da
sakuTari xeliT damzadebuli saRebavebiT Seasrulon namuSevari egviptis Temaze.
125
VII Tema: aplikacia
simetria, qalaqis peizaJi
mizani:
gavacnoT moswavleebs arqiteqturis dargi;
gavacnoT moswavleebs simetriis da asimetriis arsi.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 4, 6,
s.g. II.4. – 1, 4
masala:
A4 feradi furclebi
yvelasTvis erTnairi, ruxi an sxva neitraluri feris A4 furclebi
feradi furclebis, Jurnalebis patara nakuwebi
makrateli
webo
fanqari
qaRaldis skoCi
vizualuri masala:
simetriis da asimetriis nimuSebi bunebaSi, arqiteqturaSi.
asaTvisebeli terminebi:
simetria
asimetria
arqiteqtura
xuroTmoZRvreba
centri
silueti
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, ician Tu ara, ra ewodeba da ras warmoadgens
mSeneblobis xelovneba.
Senoba-nagebobebis daproeqtebis da mSeneblobis xelovnebas arqiteqtura ewodeba.
qarTvelebi, arqiteqturas xuroTmoZRvrebas veZaxiT. arqiteqtura ara marto xelovnebaa,
aramed mecnierebac.
y- rogor fiqrobT, ra SuaSia mecniereba arqiteqturasTan?
126
arqiteqtori ara marto moxdenil da adamianebis cxovrebisa da saqmianobisTvis mosax-
erxebel Senobebs qmnis – sul mcire Senobis agebasac ki, seriozuli gaTvla da kvleva
sWirdeba – arqiteqtorebi, inJinrebTan erTad ikvleven niadags, romelmac Senobis simZimes
unda gauZlos, ikvleven da saSen masalebs da konstruqciebs, awarmoeben gaTvlebs, rom
Senoba myari iyos da ar daingres miwisZvrisa da sxva bunebrivi movlenebis zemoqmedebiT.
arqiteqturis erT-erTi ganxraa qalaqis dagegmareba. arqiteqtorebma, moxdenili
Senobebis agebis garda, unda dagegmon Cveni sacxovrebeli garemo ise, rom yvela adamianma
moxerxebulad igrZnos masSi Tavi.
daakvirdiT am Senobebs. pirveli ori sul axlaxan mestiaSi aages, xolo mesame taZari
ki mcxeTis jvris monasteri, me-6 saukuneSia agebuli.
y- aRwereT Senobebi - ra sxvaobas da ra msgavsebas xedavT maT Soris?
y- ra Taviseburebas xedavT yovel maTganSi?
y- romeli maTgania Zveli da romeli Tanamedrove? ratom fiqrobT ase?
y- mestiaSi mdebare Tanamedrove Senobebi asimetriulia – maTi forma yvela mxridan
sxvadasxvaa, mcxeTis jvris monasteri ki, simetriuli Senobaa – misi forma centris
orive mxares erTnairia.
Cven dRes aplikaciis teqnikiT SevqmniT qalaqs simetriuli SenobebiT.
warmoidgineT Tavi arqiteqtorad. moifiqreT, rogor saxls aaSenebdiT, arqiteqtori
rom iyoT da daxateT vertikalurad orad mokecil ferad furcelze naxevari Senobis
konturi. konturis mixedviT gamoWeriT Senoba, gaSaleT furceli da simetriuli Senoba
gamogivaT. daawebeT igi ferad fonze, feradi qaRaldebiT gaukeTeT fanjrebi, karebi,
aivnebi da sxva detalebi.
y- rogor avawyoT yoveli Tqvenganis mier Seqmnili calkeuli SenobiT qalaqi? – namu-
Sevrebi uknidan, skoCiT gadavaweboT erTmaneTs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra ewodeba namuSevars, romelzec qalaqis xedia gamosaxuli?
yy xelovnebis romeli dargia xelovnebac da mecnierebac?
yy ra xerxiT SeiZleba simetriuli formis gamoWra?
127
aqtivoba 1:
moswavleebi orad dakecili feradi furclis naxevarze daxataven da gamoWrian saxlebis
siluetebs. Sedegad, furclis gaSlisas, simetriul gamosaxulebas miiReben.
saxlebis siluetebs daawebeben neitraluri feris fonze (sasurvelia, yvela moswavles
qondes erTi feris foni).
feradi qaRaldebis da Jurnalebis nakuwebidan gamoWrian da daawebeben siluetebze
fanjrebs, karebs, caze varskvlavebs, Rrublebs, gansakuTrebiT marjve moswavleebs Sesa-
Zloa daevaloT xeebis gamoWra da dawebeba.
damTavrebul namuSevrebs gadaabamen erTmaneTs qaRaldis skoCiT da dakideben winaswar
SerCeul adgilas (yvelaze mosaxerxebelia plintusis gaswvriv).
SeniSvna: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob saxatav programas, romelic
maT kompiuterSi simetriuli Senobebis daxatvis saSualebas miscems (ix. resursebi).
128
faqturuli aplikacia gazeTiT
mizani:
aratradiciuli masalebiT muSaobisa da aplikaciis teqnikiT muSaobis unaris ganvi-
Tareba;
peizaJis JanrSi namuSevris Seqmnis unaris ganviTareba;
faqturuli kontrastis efeqtis gacnobiereba (terminis daswavlis gareSe).
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 4, 6, 9
asaTvisebeli terminebi:
konturi, detali, aplikacia
masala:
saxatavi furceli, ubralo fanqari, guaSis saRebavebi, funji, wyali, webo, Zveli gazeTi.
vizualuri masala:
adolf hofmaisteris afxazuri peizaJi (1959 w.):
moswavleebis namuSevrebi:
129
gakveTilis msvleloba:
y- iciT, risgan akeTeben qaRalds? iciT, rom mxolod qaRaldis warmoebisTvis msof-
lioSi yovelwliurad daaxloebiT 4 miliardi xe iWreba? arada, Jurnal-gazeTebi
mxolod erTxel ikiTxeba. Semdeg gadasagdebia, radgan guSindeli axali ambavi dRes
ukve Zvelia. zogi xelovani namuSevarSi narCenebs iyenebs. amiT dedamiwaze xeebi izo-
geba, narCenebi mcirdeba da usargeblo nivTs axali sicocxle eZleva. saqarTveloSi
mogzaurobiT STagonebulma, meoce saukunis Cexma xelovanma, adolf hofmaisterma,
qarTulenovani gazeTebisgan afxazeTis peizaJi Seqmna. ra aris peizaJi? peizaJi aris
suraTi, romelzec bunebis xedia asaxuli.
y- Tqvenc SegiZliaT dazogoT qaRaldi da Zveli Jurnal-gazeTebisgan, aplikaciis
teqnikiT SeqmnaT namuSevari. ra aris aplikacia? aplikacia aris teqnika, rodesac
raime zedapirze sxva masalisgan Seqmnil gamosaxulebas awebeb, amagreb.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy moifiqreT, risi gamosaxva gsurT da fonis Sesaqmnelad dafereT furceli guaSis
saRebavis sasurveli feriT.
yy ubralo fanqriT moniSneT gamosaxulebis konturi. konturi sagnis gamosaxulebis
garSemo Semovlebuli xazia. naxati unda iyos msxvili formebiT. wvrilmanebis anu
detalebis gadmocema am teqnikiT SeuZlebelia, radgan detalebi zedmiwevniT aku-
ratul gamoWras moiTxovs.
yy Tu peizaJs asaxavT da xeebis gamosaxulebebs awebebT, nu ecdebiT, gazeTis teqstis
mimarTuleba sworad daicvaT. xis merqani uxeSia da amitom, uswormasworod dadebuli
gazeTis nafleTebi merqnis uxeS faqturas kargad gadmoscems.
aqtivoba:
moswavleebi akeTeben aplikacias gazeTebis nafleTebiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs konturi?
yy ras niSnavs detali?
yy ra aris aplikacia?
yy mogewonaT aplikaciis teqnika?
yy ra iyo yvelaze rTuli aplikaciis teqnikiT muSaobisas?
yy ra gamosaxeT namuSevarze?
yy ra gamogividaT kargad?
yy ras SeasworebdiT Tqvens namuSevarSi? rogor SeasworebdiT?
yy visi namuSevari mogewonaT yvelaze metad? ratom?
130
fuSfuSa naZvis xe
mizani:
moculobiTi aplikaciis gakeTebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 6, 9.
s.g. II.2. – 2
masala:
yy lurji an cisferi qaRaldi
yy TeTri qaRaldi
yy mwvane qaRaldi
yy bamba
yy fanqari
yy TeTri pasteli an carci
yy fargali an mrgvali sagani
yy makrateli
yy webo
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, Tu rogor unda daamzadon naZvis totebi – rogor
Semoxazon, gamoWran wreebi da rogor gaukeTon maT foCebi – moswavleebi samuSaos ufro
swrafad Seasruleben, Tu foCebs erTbaSad ramdenime, erTmaneTze dadebul wres SemoaWrian.
aqtivoba:
moswavleebi saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciis xelmZRvanelobiT, TeTri da
mwvane qaRaldis wreebisgan daamzadeben naZvis totebs.
totebiT lurj fonze aawyoben da daawebeben naZvis xeebs.
naZvis xeebs ZirSi dauwebeben bambas.
131
lurj fonze TeTri pasteliT an carciT daxataven mTvares, fifqebs, Rrublebs,
varskvlavebs.
instruqcia:
132
VIII Tema: konstruireba
naZvis xe
mizani:
dResaswaulze xelovnebis meSveobiT reagirebis unaris gamomuSaveba;
konusis formis SemoqmedebiTad gamoyenebis unaris ganviTareba;
martivi ornamentis Seqmnisa da ornamentis sistemurad ganTavsebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 2, 3, 4, 5, 8
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti, CiCilaki, kalanda
masala:
TeTri feris sqeli qaRaldi, guaSis saRebavi, webo, makrateli
vizualuri masala:
guruli CiCilaki, saaxalwlod morTuli bananis palma indoeTSi, Cinuri, saaxalwlod
wiTeli farnebiT morTuli xe, evropuli karis saSobao gvirgvini, konusis Targi, martivi
ornamentebis nimuSebi.
konusis Targi: ornamentebis nimuSebi:
moswavleebis namuSevrebi:
133
gakveTilis msvleloba:
Semodioda CvenSi kalanda
da me vigoneb CaxlarTul Robes,
serebs Tovlians...
xmobda qaTami guriis sofels,
yefda Tolia...
idga bermuxa RamismTevari
TovlSi nabdiTa...
diliT misdevda serze mwevari
nakvlevs nadirTa...
qari Tvreboda RviniT naqebiT
grZneul maranTan...
Semodioda CiCilakebiT
CvenSi kalanda...
maswavlebeli ukiTxavs bavSvebs ana kalandaZis leqss `Semodioda CiCilakebiT CvenSi
kalanda~ da ekiTxeba:
y- iciT, ra aris kalanda? CiCilaki? guriaSi Sobas berZnul yaidaze, kalandas eZaxian.
CiCilaki ki, gurulebisTvis, tradiciulad, naZvis xis magivrobas swevda.
maswavlebeli aCvenebs ilustracias:
y- dRes es tradicia ukve mTelma saqarTvelom gaiziara. es aris Txilis xis toti zed
wvrili, xveuli anaTalebiT. msoflioSi mravali xalxi cxovrobs da yvelas sakuTari
saaxalwlo tradicia aqvs. magaliTad, indoeTSi bananis palmis totebs rTaven.
maswavlebeli aCvenebs ilustracias.
134
y- rogor fiqrobT, ratom bananis palma da ara naZvis xe? – indoeTSi naZvis xe ar izrdeba.
samagierod, palmebi uxvadaa.
y- CineTSi ki xeebs wiTeli farnebiT amkoben.
maswavlebeli aCvenebs ilustracias.
y- evropis mraval qveyanaSi – saxlis karze naZvis totis morTul gvirgvins hkideben,
rac niSnavs, rom aq stumris mosvla uxariaT.
maswavlebeli aCvenebs ilustracias.
y- modi, Cvens gavakeToT naZvis xe da lamazi ornamentebiT
movrToT. ornamenti raime formebis an elementebis mraval-
jeradi ganmeorebiT miiReba – magaliTad, zolebis, koplebis,
talRovani da spiraluri xazebis. calke aRebuli erTi aseTi
gamosaxuleba ornamenti ar aris, magram Tu maT Tanmimdevrulad
daamwkrivebT, ornaments miiRebT.
y- rogori forma aqvs naZvis xes?
y- savaraudod, moswavleebi ityvian, rom samkuTxedis.
y- samkuTxedi brtyeli formaa. xom ar iciT, ra hqvia figuras, romelsac samkuTxa Ziri
aqvs, erTi wveri da momrgvalebuli gverdi? – es figura konusia.
y- naZvis xes ki konusis gakeTeba dasWirdeba (maswavlebeli xatavs dafaze konuss). konusi
aris geometriuli figura, romelsac aqvs wriuli fuZe da wvetiani kenwero. aseTi
formis vaflSi Cadebuli nayini yvelas uyvars. jambazebsac axuravT xolme konusis
formis qudi. kidev ras gagonebT es forma? (mTas, naZvis xes...).
maswavlebeli uxsnis moswavleebs da amave dros Tavadac akeTebs konuss sqeli qaRald-
isgan an Txeli muyaosgan.:
konusis Targi:
yy jer unda daadoT qaRalds mozrdili zomis mrgvali sagani da SemoxazoT.
yy Semdeg makratliT gamoWriT miRebul wres.
135
yy wreze Targis mixedviT gamoWriT wris erT meoTxeds.
axla ukve SegiZliaT, zed ubralo fanqriT ornamentebi daxatoT. moifiqreT, rogor
gaanawilebT `saTamaSoebs~ anu ornaments – koplebs, jvrebs, rombebs, swor, talRovan,
spiralur an zigzagisebur zolebs, varskvlavebs, fifqebs... es formebi msxvili zomisa
unda iyos, rom Semdeg maTi funjiT gaferadeba SeZloT. (sasurvelia, maswavlebelma dafaze
daxatos formebis magaliTebi).
yy rodesac ornamentebis xatvas daasrulebT, dafiqrdiT, ra feris gindaT, rom iyos
Tqveni naZvis xe? araa aucilebeli, mwvane feris iyos. SearCieT feri da guaSis saRe-
baviTa da funjiT dafereT konusi ornamentebis garSemo. ecadeT, ornamentis adg-
ilebs funji garSemo SemoataroT. TviTon ornamentze nu gadaxvalT.
yy cota xani acadeT gaSroba. manamde ki, SegiZliaT funji garecxoT da WiqaSi wyali
gamocvaloT.
yy amasobaSi foni cota gaSreba. gansxvavebuli feris guaSiT gaaferadeT maTze orna-
mentis formebi. daacadeT gaSroba.
yy konusis moWril kides wausviT webo.
yy meore kide daawebeT weboian kides. naZvis xe mzadaa.
Tqven naxelav naZvebs gverds megobrebi umSveneben. Cveni klasi mxiarul tyes daemsgavsa
da cocxali xeebic gadarCa moWras!
aqtivoba:
moswavleebi akeTeben konusebs (naZvis xeebs) da moxataven maT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogori figuraa konusi? ra formis Ziri aqvs konuss?
yy risgan keTdeba CiCilaki?
yy naZvis xis nacvlad ras rTaven indoeTSi? ratom?
yy mogwonT wiTeli farnebiT xis morTvis Cinuri tradicia? ratom?
yy rogor fiqrobT, ra moxdeboda, konusi rom mTlianad dagvefera guaSiT da Semdeg
zed dagvexata ornamentis formebi? ratom gTxoveT, fonis dafervisas ornamentis
konturebze ar gadasuliyaviT? (ferebi erTmaneTs Seereoda da `gaWuWyiandeboda~).
kidev risi gakeTeba SegiZliaT konusis formiT? gamogadgebaT konusis gakeTebis codna
momavalSi?
136
fanqrebis Casadebi
mizani:
sakuTari xeliT nivTebis gakeTebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 8.
s.g. II.2. - 2
masala:
muyaos cilindrebi
1/4 saxatavi furceli
fanqari
makrateli
qaRaldis webo
sqeli saqsovi Zafebi
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli daavalebs moswavleebs, Seagrovon da moitanon xelsawmendebisa da tua-
letis qaRaldis muyaos cilindrebi da sqeli saqsovi Zafebi.
Zafis dasawebeblad, pva webo sxva qaRaldis weboebTan SedarebiT ukeT daiWers Zafebs.
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom Zafis dasamagreblad, ar aris saWiro,
cilindris mTliani farTobis weboTi dafarva – sakmarisia, aqa-iq ramdenime zolis wasma.
pirveli rigis daxvevisas, webo mTlianad waesmeba cilindris kides.
vinaidan, muyao swrafad iwovs siTxes da webo male Sreba, maswavlebeli urCevs moswav-
137
leebs Zafis Semoxvvevvis dros, webo daamaton patara farTobebze.
Zafis feris Secvlisas webo unda waesvas daxveuli Zafis bolosa da axali feris Zafis
wverze da orive odnav gadaedos erTmaneTs.
aqtivoba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, Tu rogor unda gaukeTdes muyaos cilindrs Ziri.
moswavleebi muyaos cilindrebs gaukeTeben Zirs, Semoaxveven sqel saqsov Zafebs da daamza-
deben fanqrebis Casadeb Wiqas.
instruqcia:
138
muyaos saaTi
rogor vipovoT wrewiris centri
mizani:
mivaCvioT moswavleebi martivi instrumentebiT muSaobas.
Sedegi:
s.g. II.1. – 8
asaTvisebeli terminebi:
marTi kuTxe
centri
konturi
masala:
feradi ( Ria feris) muyao,
sami sxvadasxva zomis mrgvali sagani an fargali,
WanWikebi da xraxnebi
Savi da wiTeli flomasteri,
samkuTxa saxazavi,
ubralo fanqari,
webo, xis wvrili Cxiri
(lenti da skoCi sakidisTvis /ar aris aucilebeli/).
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli esaubreba moswavleebs dRe-Ramis Sesaxeb:
ramdeni saaTia dRe-RameSi,
ramdeni saaTia dRe da ramdeni Rame,
ra niSniT varCevT, dRea Tu Rame,
ras gvaCvenebs saaTi,
rogori saaTebi viciT (cifruli da isrebiani)
ra aris ciferblati,
ras gvaCveneben cifrebi saaTis ciferblatze,
romeli cifrebi gvaCveneben dRes da romeli Rames da a. S.
aqtivoba:
maswavlebeli ambobs:
139
– Cven davamzadebT isrebian saaTs da misi daxmarebiT viswavliT drois amocnobas.
moswavleebi muyaos naWerze fanqriT Semoxazaven da
gamoWrian 3, sxvadasxva zomis wres.
muyaos darCenil naWrebze daxataven, gamoWrian da
gaaferadeben erT grZel da erT mokle isars. isrebi SeiZleba
gaferaddes Savad. orive isris Ziri, anu adgili, romliTac
isrebi saaTis diskoze damagrdeba, maswavleblis daxmarebiT
unda gaixvritos wvetiani sagniT.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, muyaos wreze, TiTiT
aCvenon, Tu sad aris misi Suaguli (centri) da mkrTalad,
moniSnon da gaxvriton es adgili. Semdeg SeiZleba saxazaviT gaizomos am wertilis aqeT-iqiT
manZili da Semowmdes, Tu ramdenad sworadaa moniSnuli es adgili (am asakis moswavleebi-
sTvis ar aris savaldebulo centris zusti adgilis povna da cifrebis zustad, Tanabari
daSorebiT ganawileba – aseTi savarjiSoebi aviTarebs Tvalis zomas).
moswavleebi did wreze daxataven saaTis cifrebs – 1-dan 12-mde.
saSualo wreze ki – wuTebis danayofebs.
mesame, yvelaze patara wre keTdeba imisTvis, rom isrebma Tavisuflad itrialon cifer-
blatze amitom, misi gakeTeba ar aris aucilebeli. isrebi magrdeba WanWikiT da xraxniT.
maswavlebels SeuZlia uTxras moswavleebs, gaavlon nebismieri xazi, romelic wres
Suaze gayofs. e.i. am xerxiT moswavleebs SeuZliaT advilad ipovon da Tanabrad gaanawilon
ciferblatze dasaxati cifrebis adgilebi (mag. Suaze gayofil wreze aRniSnaven 12 da 6
saaTs, maT Soris monakveTebze TvaliT moniSnaven da daxataven 3 da 9 saaTs da a. S.).
saSualo wreze yovel or cifrs Soris SeiZleba gakeTdes wuTebis aRmniSvneli oTx- oTxi
danayofi. Tu moswavleebs moundebaT, saaTs gaukeTon sakidi.
140
origami
mizani:
sxva qveynebis kulturuli tradiciebis gacnoba;
natifi motorikis ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 5, 6.
s.g. II.2. - 1
asaTvisebeli terminebi:
origami
masala:
feradi qaRaldebi
makrateli
webo
didi formati
vizualuri masala:
141
origamis damzadebis videogakveTilebi (bmuli resursebSi)
martivi pepela
wero:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu ician, ras niSnavs sityva origami, Tu gaukeTebi-
aT odesme origami. Tu klasSi klasSi aRmoCndeba moswavleebi, romlebmac ician qaRaldis
gemis an TviTmfrinavis gakeTeba, maswavlebeli sTxovs maT nimuSis damzadebas.
– tradiciuli iaponuri kulturis ganuyofeli nawili, dakecili qaRaldiT figurebis
keTeba, origami, dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis erT-erTi uZvelesi dargia. iTv-
leba, rom xelovnebis es saxeoba, iaponiaSi Caisaxa, Tumca, origamis xelovneba iaponiaSi
CineTidan, Sevida, CineTSi ki Caisaxa maSin, rodesac Cinelebma Txeli da gamZle qaRaldis
keTeba iswavles.
qaRaldis dabadebis TariRad Cveni welTaRricxviT 105 weli iTvleba.
– raze werdnen adamianebi manamde?
papirusisgan damzadebul myife furclebze, aryis xis qerqze, ficrebze, Tixis fir-
fitebze, xbos tyavze, romelsac pergaments eZaxdnen. yvela es masala Zalian mouxerxebelia
werisTvis.
warmoidgineT, rogori iqneboda Cveni yofa, qaRaldis gareSe! ra mouxerxebeli iqneboda
davalebebis uxeS pergamentze an xis qerqze Sesruleba, an skolaSi, wignebis nacvlad, mZime
Tixis firfitebis tareba!
Cveni welTaRricxviT meore saukunis dasawyisSi, CineTis erTma gamWriaxma imperatorma,
niWier da Sromismoyvare saxelmwifo moxeles, cai luns, daavala iafi da xarisxiani fur-
clis damzadebis xerxis mofiqreba.
cai lunma asobiT cda Caatara, uamravi masala gamoscada da yvelaze metad bzikebis
budis saSeni masala moiwona. igi didxans akvirdeboda bzikebs da aRmoaCina, rom bzikebi
TavianTi sifrifana da gamZle budeebs, gulmodgined daReWili da nerwyviT Sewebebuli
xmeli xis qerqis namcecebiT aSeneben. 105 wels, cai lunma, imperators saCuqrad axali
qaRaldis nimuSi miarTva. gaxarebulma imperatorma gamomgonebels didZali simdidre da
aristokratis wodeba uboZa.
Cinelebi mkacrad inaxavdnen qaRaldis damzadebis saidumlos. ramdenime saukunis
142
ganmavlobaSi, msoflioSi qaRaldis erTaderTi mwarmoeblebi
iyvnen, manam erTma moxetiale berma es saidumlo iaponelebs ar
gaumJRavna.
iaponelebma Cinelebis recepti daxvewes da ufro maRali
xarisxis qaRaldi gaakeTes.
dResac ki, iaponeli ostatebi, qaRaldis zogierTi saxeobis
damzadebis saidumlos mkacrad inaxaven da memkvidreobiT gadas-
cemen TavianT Segirdebs. aseTi qaRaldi, xeliT keTdeba da Zalian
Zviri Rirs. igi gamoirCeva imiT, rom siTxelis miuxedavad, Znelad
ixeva, gamZlea da kargad ikeceba.
klasikuri origami kvadratis formis Txeli furclebiT keT-
deba. kvadrati, dedamiwis simbolodaa miCneuli. origamis xelovnebis mizania, kvadratiT
rac SeiZleba meti formebis miReba. origamis keTebisas akrZalulia qaRaldis gaWra, rac
mTlianobis darRvevas niSnavs.
manam moswavleebi origamis gakeTebiT iqnebian dakavebuli, maswavlebels SeuZlia uambos
maT qaRaldis weroebisa da sadako sasakis ambavi:
erT Cveulebriv iaponur ojaxSi daibada gogona, romelsac sadako daarqves.
sadako ori wlis iyo, rodesac iaponiis caze amerikulma TviTmfrinavma gadaifrina da
sadakos qalaqis Tavze atomuri bombi Camoagdo. atomurma afeTqebam wamSi nangrevebad
aqcia qalaqi. sikvdils gadarCenili adamianebma ki birTvuli afeTqebiT dasxiveba miiRes
da mZimed daavaddnen. maT ricxvSi moxvda patara sadakoc. sadakos daavadeba nel-nela
viTardeboda da janmrTelobac wlidan wlamde uaresdeboda.
erTxel, sadako saavadmyofoSi megobarma moinaxula, saCuqrad qaRaldis wero moutana
da uambo Zveli iaponuri legenda, romlis mixedviTac, adamians, romelic aTas qaRaldis
weros daamzadebda, CaTqmuli survili ausruldeboda.
am legendam imedi misca avadmyof gogonas. sadakom daijera, rom erT jaWvad akinZuli
origamis aTasi wero magiur Zalas SeiZenda da janmrTelobas daubrunebda mas. sadako maSi-
nve Seudga qaRaldis weroebis keTebas. kecavda da kecavda momakvdavi sadako qaRaldebs,
romlebiTac mas megobrebi da sruliad ucnobi bavSvebic ki amaragebdnen. saavadmyofos
palata nel-nela ivseboda sifrifana weroebiT...
sadakom mxolod 644 weros akinZva moaswro.
am sicocxlis moyvaruli gogonas ambavi mTel msoflios moe-
do. sadako sasaki da misi weroebi mSvidobis simbolod iqcnen.
am Temaze dawerilia wignebi, gadaRebulia filmebi da patara
iaponeli gogonas qandakeba, romelsac qaRaldis wero uWiravs
xelSi ara erTi qalaqis parks amSvenebs.
143
aqtivoba 1:
moswavleebi, maswavleblis xelmZRvanelobiT, feradi qaRal-
debiT gaakeTeben origamis – moculobiT geometriul figurebs,
romlebiTac aawyoben erT did namuSevars.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daexmaron erTmaneTs ori-
gamis gakeTebaSi.
aqtivoba 2:
moswavleebi gaecnobian video masalas, martivi origamis – peplebis da weroebis damza-
debis instruqciiT, amoirCeven da gaakeTeben pepelas (advili) an weros (SedarebiT rTuli)
origamis, romlebsac aacvamen erTmaneTze da Camokideben klasSi.
144
qalTa dRe
mizani:
martivi samganzomilebiani konstruqciebis Seqmnis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 4, 8
asaTvisebeli terminebi:
konusi
masala:
kvadratuli formis sqeli qaRaldebi an Txeli muyaos naWrebi, flomasterebi, webo,
makrateli.
vizualuri masala:
pablo pikasos namuSevrebi deda-Svilis Temaze
Targebi:
moswavleebis namuSevrebis nimuSebi:
145
gakveTilis msvleloba:
es gakveTili unda Catardes 8 an 3 martis (qalTa dRis) uSualod wina periodSi, rom
mos wavleebma SeZlon sakuTari namuSevriT miulocon dedebs, bebiebs an aRmzrdelebs
qalTa dResaswauli. maswavlebelma unda gaiTvaliswinos, rom yvelas SesaZloa ar zrdides
biologiuri deda. Tu moswavleebs amasTan dakavSirebiT kiTxva gauCndebaT, maswavlebelma
unda auxsnas, rom dedoba amagia, is mzrunvelobaa, romelsac qali bavSvis mimarT iCens.
moswavleebis naxelavis adresati unda iyos is qalbatoni, romelic bavSvze mzrunvelobas
iCens, iqneba es deida, bebia, naTesavi Tu meurve.
maswavlebels SeuZlia winaswar moumzados moswavleebs kvadratuli formis sqeli qaR-
aldebi an Txeli muyaos naWrebi (klasSi moswavleTa raodenoba gayos Suaze da am odenobis
kvadratebi gamoWras).
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs me-20 saukunis espaneli mxatvris pablo pikasos
namuSevrebs dedobis Temaze.
yy espaneli mxatvari pablo pikaso xSirad xatavda deda-Svilis siyvarulis amsaxvel
suraTebs. rodesac sakuTari Svilebi gauCnda – paulo, maia, klodi da paloma, kidev
ufro Seuyvarda am Temaze namuSevrebis Seqmna. albaT ase surda aRmzrdeli qalba-
tonebis amagisa da zrunvis dafaseba.
moswavleebi msjeloben, rogor, ra JestebiTaa gamoxatuli deda-Svilis siyvaruli
(CaxutebiT, alersiT, kocniT, TamaSiT).
yy gTavazobT, Tqvenc gauxaroT guli maT, vinc amdens zrunavs Tqvenze, vinc xSirad
gexutebaT, geferebaT, visTvisac Tqven cxovrebis mTavari safiqrali xarT. suler-
Tia, es deda iqneba, bebia, deida Tu sxva axlobeli qalbatoni.
yy qalTa dRe mivulocoT yvela im qalbatons, vinc Cvenze mzrunvelobas iCens. amisTvis
dRes Cven dagvWirdeba... me davxatav am figuras da aba, Tu gamoicnobT, ra figura
dagvWirdeba?
maswavlebeli dafaze xatavs nayins konusis formis vafliT, santa klausis konusur
quds (ara samkuTxeds, aramed moculobiTs, qveda wris ovalurad CvenebiT) da naZvis xes.
Semdeg ekiTxeba moswavleebs:
yy ra aqvT am sagnebs saerTo? (forma)
ra hqvia am figuras? – am figuras konusi hqvia. konuss aqvs wriuli fuZe, erTi momrgvale-
buli gverdi, simaRle da wvetiani wvero. konusi – wriuli fuZis mqone maRali figuraa,
wvetiani wveroTi.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebis namuSevrebis nimuSebs miTiTebul bmulze. TiTos
gamotovebiT urigebs moswavleebs kvadratul furclebs (sqeli furceli an Txeli muyao)
da aZlevs instruqcias.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy kvadratuli formis qaRaldze fargliT an raime mozrdili mrgvali sa gniT SemoxazeT
da gamoWeriT wre ise, rom wris kideebi qaRaldis kideebs exebodes.
yy gadakeceT wre Suaze.
146
yy gaWeriT wre gadakecvis adgilze da miRebuli ori naxevarwridan erTi gaunawileT
Tqvens gverdiT mjdom megobars. nu gadaagdebT moWril kuTxeebs. Tqven isini por-
tretebis dasaxatad gamogadgebaT.
yy SemoTavazebuli sqemebidan airCieT romelime da mis mixedviT, daxateT naxevarwris
SuaSi xelebi da bavSvis tani:
yy gaixseneT Tqveni sayvareli tansacmeli da gaaferadeT Tqveni mxare ise, rom im qso-
vilis naxati gadmosceT. ar dagaviwydeT terfebis mixatva!
yy Semdeg aseve moiqeciT qalis figuris tansacmlis daxatvisas. rogoria misi sayvare-
li tansacmeli? ra ferisaa? ra naxatia am qsovilze? ecadeT, qalbatonma am figuraSi
sakuTari Tavi amoicnos.
yy mokeceT naxevarwre ise, rom konusis forma miiRoT da daawebeT qaRaldis kideebi
erTmaneTze.
yy morCenil, moWril kuTxis qaRaldze daxateT wyvili portreti – erTi mozrdili,
erTi ki – momcro. gaiTvaliswineT, rom Tu patara xeli marcxnivaa, Tqveni portret-
ic aqeT mxares unda iyos, xolo marjvniv – qalisa. ecadeT, portretebSi gadmosceT
garegnuli msgavseba – saxis nakvTebi, Tmis feri, varcxniloba, sayure, saTvale da
sxva. gamoWeriT Tavebi kisrebianad.
yy portretebis kisrebs ukana mxares wausviT webo da daakariT konusis wveroze. an, Tu
Tqvens konusze wvero bolomde Sekruli ar aris, SegiZliaT portretebi kisrebiT
RiobSi CasvaT.
Tqveni saCuqari mzadaa. gilocavT qalTa dRes!
147
aqtivoba:
moswavleebi akvirdebian saxelmZRvaneloSi mocemul Targebs, akeTeben konuss, xataven
zed instruqciis Tanaxmad sakuTar da sayvareli ufrosi qalbatonis Caxutebul figurebs
da amagreben zed wyvil portretebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy romeli mxatvris Semoqmedebas gavecaniT dRes?
yy pablo pikasos romeli namuSevari mogewonaT yvelaze metad? ratom?
yy kmayofili xarT sakuTari naxelaviT?
yy kargad gamogividaT msgavsebis gadmocema? kerZod, riTi miamsgavseT?
yy raimes Secvlas xom ar isurvebdiT?
yy kidev visi namuSevari mogewonaT? ratom?
yy kidev risi gakeTeba SeiZleba konusiT?
148
muyaos yvavili
mizani:
uCveulo, aratradiciuli masalebis gamoyenebis SesaZleblobis danaxva da maTi meSve-
obiT namuSevris Seqmnis unari.
Sedegi:
s.g. II.1. – 6, 8.
s.g. II.4. – 1
masala:
muyaos cilindrebi
sqeli muyaos 30 sm-mde sigrZis da 1-1,5 siganis zolebi
makrateli
stepleri
araJnis qila
qviSa, kenWebi
feradi qaRaldebis nakuwebi
guaSis saRebavebi
funji
wyali
gakveTilis msvleloba:
y- xelovnebis yvela dargs, nawarmoebis Sesaqmnelad, gaaCnia specialuri masala da
iaraRebi. erTad gavixsenoT da CamovTvaloT, romeli masala da iaraRi an mowyobi-
loba Wirdeba xelovnebis sxvadasxva dargs.
maswavlebels SeuZlia moawyos Sejibri – viqtorina, romlis gamarjvebuladac CaiTvleba
moswavleTa is jgufi, romelic yvela kiTxvaze gascems swor pasuxs da yvelaze mravalfero-
van masalas da iaraRebs CamoTvlis, an moswavleebs pasuxebi Camoawerinos individualurad.
aqtivoba 1:
maswavlebeli dafaze usistemod Camowers xelovnebis dargebs, moswavleebi an moswav-
leTa jgufebi ki furcelze Camoweren Sesabamis pasuxebs.
qandakeba – qva, Tixa, plastilini,
musika – musikaluri instrumentebi, notebi, notebis dasadebi piupitri
ferwera – saRebavebi, funjebi, qaRaldi, tilo
Teatri – scena, kostiumi, niRabi, grimi
kino – kamera, ekrani,
grafika – qaRaldi, fanqari, kalami, melani, naxSiri
149
literatura – qaRaldi, kalami, kompiuteri, wigni,
maswavlebeli Seadarebs erTmaneTs Camoweril pasuxebs da gamoavlens gamarjvebuls.
y- adamianis fantazias ara aqvs sazRvari – Zalian bevri xelovani, tradiciuli masalebis
garda, xelovnebis nawarmoebis Sesaqmnelad iyenebs yvelafers, rasac saWirod CaTvlis
Tavisi Canafiqris gansaxocieleblad. sxva TvaliT danaxuli, yvelaze Cveulebrivi,
uRimRamo nivTic ki, SeiZleba xelovnebis nawarmoebad vaqcioT, Tu mas saintereso
kuTxiT davanaxebT mayurebels.
imisTvis, rom sxvadasxva masaliT an nivTebiT saintereso namuSevris Seeqmna SeZloT,
unda icodeT masalebis Tvisebebi da gqondeT samuSao iaraRebis gamoyenebis unari. am
unarebis gamosamuSaveblad ki daviwyoT martiviT::
aqtivoba 2:
moswavleebi muyaos cilindrebs daWrian daaxlovebiT 5 – 6, rkalad. stepleriT Sekraven
rkalebs yvavilis gvirgvins. gvirgvinSi Caamagreben yvavilis Reros – muyaos zols, stepler-
iT daamagreben Reroze foTlebs, SeRebaven Reros da gvirgvins. gvirgvinze daawebeben
yvavilis guls.
gamzadebul 1 an 2 yvavils Cargaven qviSian WiqaSi.
150
cxovelebi sarWebze
mizani:
natifi motorikis ganviTareba;
fantaziis gaRviveba;
sakuTari xeliT saTamaSos damzadebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 4, 8
masala:
sarecxis xis samagrebi
feradi furclebi
pva webo
flomasterebi
makrateli
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs saTamaSos damzadebul nimuSs da ityvis:
y- daakvirdiT am saTamaSos da Tanmimdevrulad CamomiTvaleT Tu ra, ris mere da rogor
unda gakeTdes, aseTi saTamaSos dasamzadeblad.
y- daixatos, 2. gamoiWras, 3. dawebdes, 4. gaukeTeds wvrili detalebi – Tvalebi, kplebi,
zolebi da sxva.
moswavleebis pasuxis Semdeg, maswavlebeli daazustebs, rom am saTamaSos gasakeTeb-
lad, maT unda moifiqron ori personaJi, erTi iseTi, romelic ori nawilisgan Sedgeba an
romelsac didi piri aqvs da meore patara personaJi, romelic pirvelSi moTavsdeba (qvabi
da kombosto, bayayi da buzi, saCuqris kolofi da saCuqari, virTxa da yveli...).
aqtivoba:
moswavleebi or nawilad daxataven da gamoWrian personaJebs, daawebeben nawilebs sare-
cxis samagris naxevrebze da daawebeben an daaxataven maT detalebs.
151
Cemi oTaxi
mizani:
fantaziis gaRviveba;
suraTis aRweris, araverbaluri komunikaciis unaris SeZena;
martivi konstruqciebis Seqmnisa da namuSevris wardgenis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 1, 8.
s.g. II.2. – 2,
s.g.II.3. – 1, 2, 4, 5.
s.g.II.4. – 6, 7.
masala:
TiTo bavSvisTvis 3 cali A4 formatis qaRaldi, flomasterebi, stepleri an webo
vizualuri masala:
eskizi, romelic vinsent van gogma gaugzavna Zmas, Teos:
van gogis `saZinebeli oTaxi arlSi~ (pirveli varianti):
152
van gogis `saZinebeli oTaxi arlSi~ (meore varianti)
van gogis `saZinebeli oTaxi arlSi~ (mesame varianti):
moswavleebis namuSevrebi
:
153
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs holandieli mxatvris van gogis namuSevars `saZine-
beli oTaxi arlSi~ da uambobs:
y- erTxel mxatvarma vinsent van gogma gadawyvita, xmauriani parizidan Sors gamgza-
vrebuliyo da mSvidad ekeTebina sayvareli saqme – exata. man patara qalaq arlSi bina
iqirava, aveji SeiZina da oTaxebi sakuTari gemovnebiT moawyo. amis Sesaxeb Zmas, Teos
werilSi miwera: `xis aveji simSvidis da simyudrovis SegrZnebas mgvriso~. werilSi
oTaxi dawvrilebiT aRuwera. Zmas rom ukeT warmoedgina, rogor moawyo oTaxi, iqve,
werilSi, Canaxatic gaukeTa (maswavlebeli aCvenebs moswavleebs van gogis eskizs).
esec ar ikmara da oTaxi saRebavebiTac dauxata. Semdeg kidev ori aseTive suraTi
Seqmna. samive ojaxis wevrebs gaugzavna. erTi – Zmas Teos, meore – dedas da mesame –
das (maswavlebeli samive suraTs aCvenebs moswavleebs.
y- rogor fiqrobT, ratom ar ikmara vinsent van gogma oTaxis sityvieri aRwera da ratom
gadawyvita daxatva?
moswavleebis varaudebis mosmenis Semdeg maswavlebeli ambobs:
y- ese igi, zogjer naxati sityvebze ukeT gadmoscems saTqmels.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, maTematikis codna gamoiyenon da ise aRweron suraTi:
y- ramdeni karia? fanjara? ramdeni suraTi kidia kedelze? sarke? pirsaxoci? ramdeni
baliSia? ramdeni sawoli dgas? magida? skami?
y- axla ferebze gadavideT: ra ferisaa sabani? kedlebi? skamebi? karebi?
maswavlebeli moswavleebs sTavazobs, imsjelon:
y- rogor fiqrobT, van gogi mdidari iyo Tu xelmokle? ratom fiqrobT ase? ra nivTebs
xedavT suraTze? saZinebel oTaxSi ar aris fufunebis sagnebi. mxolod aucilebeli
aveji da WurWeli Cans. kedlebze naxatebi hkidia.
y- zogjer oTaxi bevr rames gviambobs iq macxovrebeli adamianisa da misi interesebis
Sesaxeb. rogor fiqrobT, ra alamazebs van gogis oTaxs? – kedlebze naxatebi kidia.
ese igi, van gogs mxatvroba uyvarda.
y- sainteresoa, rogoria Tqveni ocnebis oTaxi? ra nivTebi, saTamaSoebi, wignebi gsurT,
rom oTaxSi gqondeT? fanjridan rogor xeds isurvebdiT? Sinauri cxoveli iqneba
im oTaxSi?
y- modiT, gavakeToT Tqveni ocnebis oTaxebis maketi anu mcire modeli. amisTvis erT
furcelze daxateT erTi kedeli, zed avejiTa da nivTebiT. meore furcelze – meore
kedeli. mesame furceli iataki iqneba. zed SegiZliaT xaliCa daagoT da sayvareli
Sinauri cxovelic dasvaT. daxateT da `stumrad dagvpatiJeT~!
Semdeg maswavlebeli aCvenebs, rogor daawebon es furclebi erTmaneTze, rom oTaxis
ori kedeli gamovides (nimuSisTvis gTavazobT moswavleebis namuSevrebs). rodesac maketebi
mzad iqneba, maswavlebeli ityvis:
y- droa erTmaneTs vestumroT. rig-rigobiT gvaCveneT Tqveni oTaxebi, da agvixseniT,
ra nivTebi gviambobs Tqveni interesebis da gatacebebis Sesaxeb? TiToeuli prezent-
aciis Semdgom `stumrebs~ SeeZlebaT kiTxvebi dausvan `maspinZels~.
154
aqtivoba:
moswavleebi sami furclisgan qmnian oTaxis or kedelsa da iataks da warudgenen namu-
Sevars Tanaklaselebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy vis axsovs, romeli mxatvris oTaxs vestumreT?
yy ratom dauxata van gogma ojaxis wevrebs sakuTari oTaxi?
yy ra SeityveT Tqveni megobrebis Sesaxeb maTi naxatebidan?
yy ra SeityveT axali sakuTari Tavis Sesaxeb, rodesac Tqveni oTaxi sxvebisas SeadareT?
yy ra kiTxvebi gagiCndaT am gakveTilze?
155
qaRaldis saTamaSo moedani
mizani:
fantaziis ganviTareba;
samganzomilebiani namuSevris Seqmnis unarisa da wvrili motoruli kunTebis ganvi-
Tareba.
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 4, 8.
s.g.II.3. – 1, 2, 4, 5
masala:
muyao, feradi qaRaldebi, ubralo fanqari, saxazavi, usafrTxo, blagvwveriani makrate-
li, webo.
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
y- kibe, sasrialo, gasaZromi mili, saqanela da aiwona-daiwona – es saTamaSo moedania.
dRes mas Tavad aaSenebT!
maswavlebeli uambobs moswavleebs, rom bavSvebis saTamaSo moednis mowyobis idea pir-
velad germaniaSi gaCnda, daaxloebiT 200 wlis win. isini skolebis ezoSi gaakeTes. dRes
saTamaSo moednebi msoflios yvela wertilSia.
y- dRes Tqven Tavad SeqmniT saTamaSo moedans sakuTari fantaziiT.
maswavlebeli urigebs masalebs – TiTo moswavles TiTo muyaos naWers da feradi qaR-
aldis grZivad gaWril naxevars. feradi qaRaldi daurigeT ferebis TanmimdevrobiT – erTs
lurji, Semdegs wiTeli, Semdegs mwvane, Semdegs yviTeli da ase Semdeg. rodesac gamoWril
zolebs saaTis isris mimarTulebiT gadascemen, amiT maswavlebeli Tavs aaridebs qaoss da
yvela bavSvs sxvadasxva feris zolebi Sexvdeba. Semdeg maswavlebeli Tavad iwyebs muSaobas
da paralelurad xsnis:
yy dadeT saxazavi feradi qaRaldis grZivi kidis gayolebaze da ubralo fanqriT gausviT
xazi. Semdeg gadaitaneT saxazavi Tqven mier gavlebuli xazis gayolebaze da saxaz-
avis meore napirTan gausviT xazi. ase gaimeoreT, sanam qaRaldi mTlianad zolebad
ar daiyofa.
156
yy makratliT daWeriT qaRaldebi fanqriT gavlebuli xazis gayolebaze. frTxilad,
auCqareblad imuSaveT. ecadeT, Wrili swori gamovides. rodesac mTel qaRalds
zolebad daWriT, erTi Tqven daitoveT, danarCeni gverdiT mjdom megobars gadaeciT.
is TavisTvis erTs daitovebs, danarCen zolebs ki mis gverdiT mjdoms gadascems.
amgvarad, Tqven yvelas SegxvdebaT sxvadasxva feris zolebi.
yy aiReT erTi romelime feris zoli. wausviT webo jer erT boloze da daakariT muyaos.
axla meore bolos wausviT webo da daakariT muyaos ise, rom moRunuli TaRi gamo-
vides.
yy aiReT meore feris zoli da aseve wausviT cal boloze webo. daawebeT muyaoze. axla
gadagrixeT zoli erTxel an orjer da wausviT webo meore bolos. daawebeT muyaoze.
yy mesame feris zoli frTxilad gaatareT TiTsa da makratlis blagv, aramWrel mxares
Soris. Tqven miiRebT zambarasaviT daxveul zols. wausviT cal mxares webo da daaweb-
eT muyaos zedapirze. meore bolosac wausviT webo da daawebeT muyaoze.
yy meoTxe feris zoli dakeceT Tanabar nakecebad, jer cal mxares gadakeceT, mere
meore mxares. Semdeg isev pirveli mimarTulebiT, mere isev meore mimarTulebiT.
miiRebT garmoniviT an maraosaviT nakecebs. es kibe iqneba. wausviT webo cal mxares
da daawebeT muyaos zedapirze. meore bolos wausviT webo da daawebeT romelime
TaRis zeda kenweroze.
yy gaagrZeleT muSaoba am xerxebiT, sanam zolebi ar dagimTavrdebaT. zogjer SegiZliaT
erTi zoli meores Tavze gadaataroT, an qveS gauyaroT. ase Tqveni saTamaSo moedani
ufro CaxlarTuli da saintereso saZromialo gamova – erTi sasrialodan meoreze
gadasvla gaxdeba SesaZlebeli.
yy dasasruls, SegiZliaT qaRaldis bavSvi gamoWraT da romelime sasrialoze daaweboT.
yy warudgineT namuSevari klass da isaubreT, romeli nawili ra TamaSisTvisaa gankuT-
vnili.
aqtivoba:
moswavleebi feradi qaRaldebiT qmnian samganzomilebian konstruqcias da warudgenen
klass.
157
IX Tema: Zerwva
mZivebi
mizani:
wvrili motorikis ganviTareba;
ornamentis cnebasTan da dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis gacnoba.
Sedegi:
s.g. II.1. – 2, 4, 5, 7, 8, 9
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti, dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba.
masala:
Tixa, kalmis carieli bude, guaSis saRebavebi, funji, Wiqa wyliT, kbilis sawmendi xis
Cxiri da Zua an Zafi (sasurvelia ufero laqic).
vizualuri masala:
mZivebis nimuSebi (eleqtronul resursebSi)
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
y- rogor fiqrobT, rodis gaCnda pirveli samkauli?
y- pirvelyofili adamianebi, romlebic umetesad gamoqvabulebSi cxovrobdnen, nanadi-
revis kbilebs, Zvlebs, bumbuls da klanWebs Tokze acvamdnen, gulze ikidebdnen da
amiT tomis wevrebTan Tavs iwonebdnen – naxeT, ra kargi monadire varo! garda amisa,
lamazi formis niJarebsa da gaxvretil qvebsac ikeTebdnen, radgan maTi forma moswon-
daT – isini silamazes grZnobdnen da bunebis am qmnilebebiT Tavsac ilamazebdnen.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mZivebis suraTebs da Tan, ganagrZobs saubars.
158
ramdenime saintereso faqti mZivebis Sesaxeb:
yy msoflioSi yvelaze Zveli mZivi niJarebiTaa asxmuli, 82 aTas xuTasi wlisaa da aRmo-
Cenilia marokoSi.
yy uZveles mZivebze, niJarebis garda, asxmuli iyo cxovelebis Zvlebi, kbilebi, frin-
velebis klanWebi, bumbulebi da feradi qvebi.
yy uxsovar dros adamianebs egonaT, rom mZivebi maT avi sulebisgan icavda.
yy adre zog qveyanaSi Zvirfasi qvebis mZivebi fulis daniSnulebas asrulebda da maT
sasurvel nivTebze cvlidnen.
yy kidev risgan akeTeben mZivebs? (mina, Zvirfasi qvebi...)
yy rogor fiqrobT, TqvenTvis cnobil, xelovnebis romel dargs miekuTvneba samkau-
lis dizaini? – mxatvrobas, qandakebas, arqiteqturas Tu dekoratiul-gamoyenebiT
xelovnebas?
yy ra aris dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba? es aris yofa-cxovrebaSi gamosayene-
beli sagnebi, oRond ara iaffasiani, aramed xelovanis mier Seqmnili, gamorCeuli,
gansxvavebuli da ganumeorebeli.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs maTi Tanatolebis namuSevrebs:
y- axla Tavad gaakeTebT mZivebs. amisTvis Tixas gamoviyenebT. Tixa plastiliniviT rbil-
ia da mas nebismieri forma SegiZliaT misceT. vin mixvdeba, ratom ar gamogvadgeba,
mZivebis gasakeTeblad plastilini? – droTa ganmavlobaSi plastilini ar magrdeba.
piriqiT, Tu plastiliniT naxelav mZivs zafxulSi gavikeTebT, is dadneba da tansac-
mels dagvisvris. Tixa ki, magrdeba da Semdeg araferi mosdis.
y- rogori formebi SegiZliaT gaakeToT? – kubi, marTkuTxedi, burTi anu sfero, konusi,
rombi da sxva. Tu sferos forma gsurT, Tixis naWeri xelis gulebs Soris unda ago-
raoT. Tu kubis, maSin jer mainc sferos akeTebT, Semdeg swor zedapirze dadebT da
xelis guls odnav daaWerT. cali gverdi dabrtyeldeba. Semdeg sapirispiro mxares
dadebT da isev daaWerT xelis guls. ase gaimeorebT, sanam kubis eqvsive gverds ar
gaabrtyelebT.
y- garkveuli drois Semdeg Tixa Sreba da magrdeba. amis Semdeg formas veRar SeucvliT.
amitom, rodesac Tixis momcro naWers sasurvel formas miscemT, is kbilis sawmend
xis Cxirze CamoacviT. amiT mZivi Tan gaixvriteba, Tanac Cxiris erT bolos xeliT
daiWerT, rom daamuSaoT.
y- damuSavebaSi igulisxmeba, rom SegiZliaT mis zedapirze sxvadasxva CaRrmavebuli
an amoburculi forma daitanoT. vTqvaT, fanqris wveriT daCxvlitoT, an kalmis
carieli budis wveris an bolos naWdevebiT masze lamazi wriuli formebi moniSnoT.
159
y- axla mZivebs guaSiT daferavT da Semdeg zed sxvadasxva naxats – ornamentebs daaxat-
avT – koplebs, swor, irib, talRovan an zigzagisebur xazebs. vin icis, ra aris ornamen-
ti? – erTi da igive formis Tanmimdevruli gameorebiT miRebuli mosarTavi naxati.
y- rodesac mZivis dafervas morCebiT, CaarWeT is plastilinis briketSi, rom gaSres.
ecadeT, mZivebi erTmaneTs ar miedos, rom saRebavi erTidan meoreze ar gadavides.
Semdegi gakveTilisTvis Tqveni mZivebi ukve mSrali iqneba. maT Cxirebs amovaZrobT
da Zafze an Zuaze avasxamT.
maswavlebels SeuZlia mZivebi ufero laqiT dafaros, rom guaSi zed dafiqsirdes da
sveli xeliT Sexebisas feri ar gadauvides.
aqtivoba:
moswavleebi Tixisgan amzadeben mZivis burTulebs da moxataven maT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy xelovnebis romel dargs ganekuTvneba samkauli?
yy ras niSnavs dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba?
yy ra Tviseba ganasxvavebs Tixas plastilinisgan?
yy ra aqvT am masalebs saerTo?
yy mogwonT sakuTari naxelavi? romeli mZivi gamogividaT yvelaze lamazi? riT gansx-
vavdeba is danarCeni mZivebisgan?
yy xelaxla rom akeTebdeT, ras SecvlidiT? ra gziT miaRwevdiT amas?
160
saaRdgomo kvercxi
mizani:
martivi geometriuli formebisa da martivi ornamentis Zerwvis unaris ganviTareba;
dResaswaulze xelovnebis meSveobiT reagirebis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti, oqromWedeli
masala:
plastilini, saZerwi dafa, saZerwi dana, winsafari.
vizualuri masala:
karl faberJes nakeTobebi
moswavleebis namuSevrebi (etapobrivi instruqcia fotoebiT)
damatebiTi ideebisTvis ixileT bmulebi el. resursebSi
gakveTilis msvleloba:
– saaRdgomod qristianebi tradiciulad, kvercxebs wiTlad Rebaven. iciT, ratom? – kver-
cxSi axali sicocxle isaxeba da Semdeg ibadeba. amitom, is qristes xelaxal sicocxles,
aRdgomas ukavSirdeba. saaRdgomo kvercxis SeRebvis kidev mravali versia arsebobs.
y- ra iCekeba kvercxidan? wiwila.
y- erTxel ruseTis imperatorma gadawyvita, meuRlisTvis raRac gansakuTrebuli eCuqe-
bina. man cnobil oqromWedels, karl faberJes Zvirfasi kvercxis damzadeba daavala.
oqromWedeli is ostatia, romelic oqrosa da sxva Zvirfasi masaliT nakeTobebs qmnis.
y- imperatoris surviliT, kvercxSi beWedi unda yofiliyo Camaluli. faberJem oqrosa
da Zvirfasi qvebisgan saocari silamazis kvercxi gaakeTa. saCuqari imdenad momxib-
vleli iyo, rom ruseTis imperatorma gadawyvita, weliwadSi erTi kvercxi SeekveTa.
sul faberJes saxelosnoSi 71 kvercxi Seiqmna. maTgan 54 – imperatoris SekveTiT. aba,
vis SeuZlia miTxras, ramdeni kvercxi Seuqmnia faberJes sxva adamianebis SekveTiT?
(moswavleebi gamoakleben 71-s 54-s da miiReben 17-s). – xom xedavT, xelovnebis gakveTilze
maTematikis codna gamogadgaT!
y- davubrundeT faberJes. misi arc erTi naxelavi sxvas ar hgavs. es samuSao Zalian did
161
moTminebas, dakvirvebas, fantazias da marjve xelebs moiTxovs. faberJes saxelosnos
nawarmis umetesoba muzeumebSia gamofenili da dRemde aocebs mnaxvelebs.
maswavlebeli moswavleebs aCvenebs faberJes kvercxebs fotoebs.
y- riT gansxvavdeba isini erTmaneTisgan? (feriT, morTulobiT)
y- am morTulobas viciT, rom ornamenti ewodeba. ornamenti erTi da igive naxatis, geo-
metriuli an mcenaris msgavsi formis ramdenjerme ganmeorebiT iqmneba. ra formebs
xedavT am nakeTobebze? rombebs, zolebs, yvavilebs, koplebs.
y- mogwonT Tu ara? ratom?
y- Cvenc SegviZlia, gavakeToT ornamentiT morTuli kvercxebi.
instruqcia:
yy plastilinis briketi xelis gulebs Soris daWyliteT da agoraveT, sanam ar miiRebT
burTis formas.
yy cali bolo cota xans kidev agoraveT xelSi, sanam ar daviwrovdeba da forma kver-
cxisas ar daemsgavseba.
yy gansxvavebuli ferebis patara zomis plastilinisgan gaakeTeT mZivis zomis cicqna
burTebi da Tasmis sisqis grZeli naWrebi. amisaTvis xelsa da ficars Soris agoraveT
plastilini, sanam TasmasaviT ar dawvrildeba.
yy daakariT plastilinis Tasmebi kvercxs ise, rom yvavilis ylortebi an raime ornamenti
gamovides (swori, talRovani an texili zoli).
162
yy zolebs Soris daakariT burTulebi ise, rom koplebad an yvavilebad iqcnen.
aqtivoba:
moswavleebi Zerwaven dekoratiul saaRdgomo kvercxebs ornamentebis gamoyenebiT.
163
mebiusis rkali
mizani:
sivrcobrivi azrovnebis ganviTareba
or da samganzomilebiani figurebis gansxvavebis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. II.1. – 7, 8.
s.g. II.2. – 2
masala:
1 aqtivoba:
saxatavi furceli
fanqari
makrateli
webo
ori feris flomasteri
2 aqtivoba:
plastilini
muyaos naWeri qandakebis dasadgmelad
plastilinis dana
gakveTilis msvleloba:
yvela zedapirs, romelic Cvens garSemo arsebobs, aqvs ori mxare, romlebsac sxvadasxva
saxelebs veZaxiT – wina da ukana, gareTa da SigniTa, waRma da ukuRma, marjvena da marcxena...
arsebobs erTi ucnauri sagani, saxelad mebiusis rkali, romelsac ara aqva Tavi da bolo,
marjvena da marcxena, waRma da ukuRma – mas marto erTi gverdi aqvs. es saocreba aRmoaCina
germanelma mecnierma, gvarad mebiusma, rodesac misma msaxurma, SemTxveviT, arasworad
gadaakera qamris boloebi. es aRmoCena Zalian sasargeblo aRmoCnda da mas mecnieris pativ-
sacemad mebiusis rkali daerqva.
mebiusis rkalis saocari Tvisebebi Zalian gamogvadga iseTi manqanebisTvis, sadac or
borbals rkalad Sekruli Rvedi atrialebs – adre, Rvedis mxolod erTi mxare exeboda
borblebs da male cvdeboda. mebiusis rkaliT Sekruli Rvedi ki borblebs trialis dros
yvela mxridan exeba da amitom orjer ufro nela cvdeba.
albaT ikiTxavT, ra kavSiri aqvs Rveds, romelic borblebs atrialebs xelovnebasTan?
164
daaTvaliereT suraTebi da naxavT, Tu ramdenma xelovanma miago pativi am TiTqos martiv
gamogonebas.
helaman fergiusoni keiZo uSio moric kornelis eSeri
maqs bili pol grio olafur eliasoni
ram aRafrTovana isini – misma silamazem, ucnaurma formam Tu ucnaurma Tvisebam? am
kiTxvaze pasuxi gameciT gakveTilis bolos, rodesac Tqven TviTon gaakeTebT mebiusis
rkals.
aqtivoba 1:
moswavleebi maswavleblis xelmZRvanelobiT gaakeTeben mebiusis rkals.
1. moWeri qaRaldis ori, grZeli zoli da orive zolis erT mxares, mTel sigrZeze, SuaSi,
fanqriT gaavle xazi.
2. Sen axla gaqvs qaRaldis ori zoli. orives ori mxare aqvs – erTi fanqriTaa daxazuli,
meore ki carielia.
3. erTi zolis boloebi gadaawebe ise, rom miiRo Cveulebrivi rkali. fanqriT gavlebuli
xazis boloebi erTmaneTs daemTxveva.
4. meore zoli gadagrixe da misi boloebi daawebe
ise, rom xaziani gverdebi erT maneTs ar dae-
mTxves.
pirveli saocreba:
165
Sen gaqvs ori rkali.
pirvels, erT mxares fanqriT gavlebuli zoli aqvs, meore mxare ki sufTaa.
meore, mebiusis rkalze fanqris zoli wydeba.
aba gaagrZele es zoli sad mixval?
ori feris flomasteriT SeRebe I rkali. gareTa mxare erTi feriT, Sida mxare ki meoreTi.
axla SeRebe mebiusis rkali...
gamodis, rom mebiusis rkals mxolod erTi mxare aqvs!
meore saocreba:
daakvirdi pirvel rkals – garda imisa, rom mas ori mxare aqvs, kidev ori gverdic aqvs –
marjvena da marcxena. Sen SegiZlia TiTi gaayolo jer erT gverds, mere meores.
daakvirdi mebiusis rkals, gaayole mis gverds TiTi – romelia marjvena gverdi?
mesame saocreba:
mesame saocrebas aRmoaCen, Tuki Seecdebi mebiusis rkali fanqriT gavlebuli xazis
gayolebiT, Suaze gaWra.
Cveulebriv rkals Tu gaWri, imave sigrZis or damoukidebel, rkals miiReb.
mebiusis rkali or rkalad ar iWreba! miiReb, isev dagrexil, orjer ufro grZel rkals,
oRond amjerad, rkals isev ori zedapiri gauCndeba.
aqtivoba 2:
moswavleebi plastiliniT gaakeTeben mebiusis rkalis qandakebas da gaukeTeben mas
sadgams, romelzec amotvifraven an miawebeben mas qaRaldze daweril warweras `mebiusis
rkali~.
davaleba:
moiZieT internetiT mebiusis rkalis Temaze Seqmnili xelovnebis sxva nimuSebi.
166
kalaTa yvavilebiT
mizani:
wvrili motoruli kunTebisa da plastiliniT Zerwvis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 4, 7, 8.
s.g. II.2. – 2
masala:
muyao, fanqari, makrateli, plastilini, plastilinis dana, saZerwi dafa.
vizualuri masala:
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
sasurvelia, es gakveTili Catardes gazafxulze, qalTa dRis win. klasis specifikidan
gamomdinare, maswavlebelma Tavad gadawyvitos, moswavleebi individualurad imuSave-
ben, wyvilebSi Tu jgufebSi. individualuri muSaobis SemTxvevaSi ajobebs, aqtivoba or
gakveTilze ganawildes (pirvel gakveTilze gamoZerwon kalaTa, meoreze – yvavilebi. am
SemTxvevaSi maT SesaZlebloba miecemaT, axlobel qalbatonebs miarTvan saCuqari. Tu
wyvilebSi an jgufebSi imuSaveben (vTqvaT, masalis simwiris gamo an klasSi susti motorik-
is moswavleebis siuxvis gamo), maSin saCuqris Cuqeba ar gamova (ver gaiyofen), samagierod,
erTi imuSavebs kalaTze, sxvebi – yvavilebze da aqtivoba erT sagakveTilo droSi Caeteva.
instruqcia:
yy moswavleebi muyaos naWers daadeben Wiqas an raime mrgval sagans da moxazaven garSemo
wres.
167
yy erTi feris plastilins (gamodgeba yavisferi, TeTri, Savi – im feris plastilini,
romelic yvavilebis ZerwvaSi ar gamoadgebaT) plastilinis daniT naWrebad gaWrian.
yy plastilinis naWrebs dafaze dadeben da xelis guliT agoraveben, sanam ar miiReben
TokiviT mrgval, grZel da wvril naWers. kalaTs ramdenime aseTi naWeri dasWirdeba.
yy muyaos mrgval naWers kideze Semoavleben wriulad. rodesac erTi `Toki damTavrdeba,
meoreTi gaagrZeleben da ase Semdeg.
yy Tu mavTuli momcro naWrebi gaqvT (magaliTad, Zveli saxatavi rveulebis spiralebic
gamodgeba), erTi plastilinis TokSi Camalon mavTuli (Semoaxvion) da kalaTs gauke-
Ton saxeluri. SesaZlebelia, gadagrixon ori Toki da ormagi saxeluri gaukeTon.
yy wiTeli, yviTeli, lurji, iisferi plastilinebiT imave wesiT gaakeTon Tokebi,
daabrtyelon TiTebiT da daaxvion. gamova yvavili.
yy Cadon yvavilebi kalaTaSi.
yy roca kalaTa yvavilebiT TiTqmis gaivseba, mwvane feris plastilinis momcro naWre-
bisgan gamoZerwon rombis formis foTlebi da zed plastilinis daniT, simetriulad
daitanon naWdevebi, rom foTlis ZarRvebis imitacia gamovides.
yy darCenil adgilebSi, kalaTis kideebTan, Cadon foTlebi.
gazafxulze vardebiT savse kalaTa nebismieri qalbatonisTvis saukeTeso saCuqaria!
aqtivoba:
moswavleebi jgufebSi plastiliniT Zerwaven yvavilebiT savse kalaTs.
168
mariliani comi
mizani:
Zerwvis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. 2.1 – 1,2,3
s.g. 2.3. – 1,2
s.g. 2.4. – 2
asaTvisebeli terminebi:
qandakeba
masala:
1 Wiqa puris fqvili,
1 Wiqa wmindad dafqvili marili
1 Wiqaze odnav naklebi wyali
jami
winsafrebi
plastilinis danebi
plastilinis dafebi.
comis gasabrtyeleblebi an plastmasis milebi
wyali
guaSis saRebavebi
funji
wyali
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, Tu ra ician qandakebis Sesaxeb, sad da rogori
qandakeba unaxavT da ra gansxvavebaa qandakebasa da naxats Soris.
– qandakebas, naxatisgan gansxvavebiT, SeiZleba garSemo SemovuaroT da yvela mxridan
davaTvalieroT. arsebobs qandakeba, romelic naxats gavs -mas garSemo er Semouvli, radgan
igi sibrtyezea damagrebuli. aseT qandakebas reliefi ewodeba. reliefi, naxatisgan gansx-
vavebiT, amoburculia (maswavlebeli aCvenebs moswavleebs reliefis ramdenime nimuSs).
dRes Cven gavakeTebT bareliefs Cvenive damzadebuli masaliT.
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, ra hqvia saZerw masalas (plastilini, Tixa) da xom
ar ician, kidev ra masaliT SeiZleba Zerwva.
dRes Cven viswavliT iseTi pastis momzadebas, romelic plastiliniviT iZerweba, Tixasa-
viT Sreba da didxans ar fuWdeba. amisTvis dagvWirdeba masala, romelsac Sin yoveldRiurad
vxmarobT – puris fqvili, marili da wyali!
169
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaikeTon winsafrebi da auxsnis maT, rogor mzaddeba
mariliani saZerwi pasta:
yy jamSi CayareT 1 Wiqa fqvili, 1 Wiqa marili da nel-nela daasxiT wyali.
yy xelebiT mozileT comi, manam igi erTgvarovani, priala ar gaxdeba da burTis formas
advilad SeinarCunebs. Tu Tqveni comi xelebs ar ewebeba da formasac kargad iRebs,
SegiZliaT SeudgeT Zerwvas.
yy yuradRebiT iyaviT – Tu mozelisas wyali zedmeti mogivaT, comi gaTxeldeba da
xelebze dagewebebaT. aseT SemTxvevaSi, cota fqvilis da marilis damateba mogiwevT.
yy Tu comi ifxvneba da zedmetad mSralia, zelis dros ramdenjerme daisveleT xelebi.
yy mariliani pastiT gakeTebuli nakeToba haerze Sreba ramdenime dRe (magram umjobe-
sia RumelSi, nel cecxlze daaxloebiT 1/2 saaTi gamocxves), ris Semdegac nakeToba
SeiZleba SeiRebos guaSis saRebaviT.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs namuSevris Temas `cirki~, `zamTari~, `Semodgomis
naturmorti~ da sxva.
Zerwvis dawyebamde gaafrTxilebs moswavleebs, rom imisTvis, rom nakeToba Srobisas ar
daiSalos, yoveli detalis dasamagreblad misi dawebebis adgili daasvelon wyliT.
aseve aCvenebs moswavleebs, Tu rogor anabeWdebs tovebs saweri kalamis Tavsaxuri, fan-
qris wveri da bolo, saxazavis kuTxe da sxva nivTebi comze, raTa moswavleebma am xerxiT gaa-
keTon mag. Tvalebi, yvavilis gulebi, foTlebis ZarRvebi, Tevzis kudi da sxva mosarTavebi.
aqtivoba 1:
moswavleebi mozelen marilian coms, romlisganac gaakeTeben bareliefs – moculobiT
suraTs maswavleblis mier SeTavazebul Temaze.
gaabrtyeleben dafaze coms Tanabari sisqis firfitad, daniT miscemen firfitas sasur-
vel formas (oTxkuTxa, ovaluri, mrgvali...);
kalmis TavsaxuriT winaswar gaukeTeben mas naxvrets sakidis gasayrelad.
daawebeben firfitaze mariliani pastisgan formirebul figurebs.
mza nakeTobas gasaSrobad Seinaxaven usafrTxo adgilas ramdenime dRiT.
aqtivoba 2:
moswavleebi guaSis saRebavebiT gaaferadeben gamSral nakeTobas da gaukeTeben mas
sakids.
170
Semajamebeli gakveTili
cifruli namuSevari (Wiamaiebi)
mizani:
cifruli teqnologiebis aTviseba da grafikuli dizainis programaSi namuSevris Seqmnis
unaris SeZena,
simetriis cnebis gaazreba, simetriuli gamosaxulebis Seqmnis unaris ganviTareba
Sedegi:
s .g. II.1. – 10.
asaTvisebeli terminebi:
simetria
masala:
kompiuteri, grafikuli dizainis programa
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, ra aris simetria. uxsnis, rom simetria aris RerZis
mimarT Tanabrad ganlagebuli gamosaxuleba. maswavlebeli sTxovs, CamoTvalon, romeli
simetriuli formebi ician – samkuTxedi (tolferda), oTxkuTxedi... Semdeg sTxovs, CamoT-
valon simetriuli sagnebi – adamiani, pepela, ku, naZvis xe, gaSlili wigni, Wiamaia...
maswavlebeli uxsnis moswavleebs grafikuli dizainis mocemul aqtivobasTan daka-
samganzomilebiani
geometriuli
figurebi fonis gareSe
uswormasworo
moniSvna
saSleli
feris Casxma
pipeti
fanqari
pulvelizatori
swori xazi
marTkuTxedi
samganzomilebiani
geometriuli
figurebi foniT
wre, ovali mravalkuTxedi
moniSvna
blagvkuTxedi
feris Casxma
saxatavi are
gadideba
funji
teqsti
171
vSirebul funqciebs (feris arCeva, funji, wriuli forma, feris Casxma) da maT Tvalwin
qmnis naxats – Wiamaiebs. Semdeg aswavlis maT namuSevrisTvis saxelis darqmevas da Senaxvas.
aqtivoba:
moswavleebi grafikuli dizainis programaSi qmnian martiv simetriul naxats.
172
ipove zedmeti
(animacia, kino, Teatri)
mizani:
kinos, animaciisa da Tojinebis Teatris dargebis amocnobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. II.2. – 1, 2.
s.g.II.3. – 2, 4.
s.g.II.4. – 1, 2, 3, 5, 6, 7.
asaTvisebeli terminebi:
kino, Teatri, animacia
masala:
arCevanis mixedviT
vizualuri masala:
animaciaze – videoebi, rogor keTdeba animacia:
2,27 wT.-iani SemecnebiTi video;
9,29 wT. sabavSvo baRis bavSvebis mier Sereuli teqnikiT (guaSiT xatva, samganzomilebi-
ani dekoraciis damzadeba, plastiliniT naZerwi personaJebi) animaciis Seqmnis procesi
da produqti.
kinokadrebi aRebulia filmebidan: `narniis qronikebi~, `alisa saocrebaTa qveyanaSi~,
`Carli da Sokoladis fabrika~ da `pepi grZeliwinda~.
173
animaciis fotoebi: `maugli~, `vini puhi~, `fifqia da Svidi juja~ da `biWuna da karlsoni~.
Tojinebis Teatri
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli exmareba moswavleebs TiToeul rigSi zedmeti gamosaxulebis povnaSi da
paralelurad, dafaze wers dargebs: kino, animacia da Teatri. TandaTanobiT, TiToeuli
axali dargis Caweris paralelurad, maswavlebeli uambobs maT am dargebis Sesaxeb.
pirveli rigi (kino):
y- ra aqvT saerTo am rigis ilustraciebs? am rigSi sam suraTze vxedavT adamianebs
sxvadasxva viTarebaSi. mxolod grimi da ucnauri kostiumebi migvaxvedrebs, rom isini
ara namdvili, aramed gamogonili personaJebi arian. Sesabamisad vxvdebiT, rom es –
kinoa. rodesac Zmebma lumierebma sazogadoebas pirveli filmi aCvenes da ekranze
mayureblebisken gaqanebuli matarebeli gamoCnda, darbazidan xalxi gareT gaiqca
– SeeSindaT, ar gadagviaroso. maSin kino uxmo, munji iyo. darbazSi pianisti ukravda
da Tanmxleb musikas filmis scenebis xasiaTi unda gadmoeca. filmi xan marTal, xan
gamogonil ambavs gviambobs. Tumca, rodesac mas ekranze uyureb, namdvil cxovrebas
hgavs. namyofi xarT kinoTeatrSi? rogoria is (darbazi, ekrani, xma...). ra gansxvavebaa
televizorSi nanaxi filmisa da kinoTeatrSi did ekranze nanaxi filmisgan miRebul
STabeWdilebas Soris (saxlSi Sens garSemo Cveuli garemoa, rekavs telefoni, Semodis
stumari, ojaxis wevrebi saubroben. es xels giSlis, rom films yuradRebiT uyuro.
ekranic pataraa da garSemo Cveul avejs xedav. kinoTeatrSi ki darbazi Cabnelebu-
lia, farTo ekranze filmi erTaderTia, rasac xedav. iseTi STabeWdilebaa, rom Senc
filmis samyaroSi imyofebi. amitom, kinoTeatrSi filmisgan miRebuli STabeWdileba
bevrad Zlieria).
romeli ilustraciaa am rigSi zedmeti? (is, romelzec naxati personaJebi arian gamo-
saxulni.
meore rigi (animacia):
y- meore rigSi ra xdeba?
savaraudod, moswavleebi amoicnoben kadrebs sayvareli animaciebidan. es – animaciaa,
igive – multfilmi. sityva multfilmi `multiplikaciuri filmis~ Semoklebuli variantia.
multiplikacia ki, gamravlebas niSnavs. erTi naxati rom `amoZravdes~, is uamrav naxatad
mravldeba, odnav Secvlili poziT an mdebareobiT. sityva animacia ki, `gacocxlebas~ niSnavs.
pirveli animacia, anu moZravi naxatebi, kinoze adre gaCnda. mxatvari erTi gamosaxulebis
uamrav mdgomareobas xatavda. naxatebi swrafad enacvlebodnen erTmaneTs, rom figurebs
emoZravaT. animacia SeiZleba iyos naxati, plastilinis, kompiuteruli da sxv. romelia
Tqveni sayvareli animaciuri filmi? xSirad uyurebT? ratom giyvarT?
y- romelia aq zedmeti? (is, sadac fardebs Soris Tojinebia gamosaxuli).
174
mesame rigi: (Tojinebis Teatri):
y- mesame rigSi ras xedavT? es Tojinebis Teatria. Tojinebis Teatri jer kidev Zvel
egvipteSi arsebobda. arqeologebma aRmoaCines Tojinebi, romelTa kidurebs TokebiT
amoZravebdnen. mas Semdeg Tojinebis Teatri ganviTarda da mravalferovani gaxda
(TiTebis, Crdilebis, marionetebisa da sxv.). namyofi xarT Tojinebis TeatrSi? ra
speqtakli ginaxavT? sityva speqtakli sanaxaobas niSnavs. mogewonaT nanaxi speqtakli?
ratom? rodesac farda ixsneba da Tojinebi moqmedebas iwyeben, geCveneba, rom isini
cocxlebi arian, Senc maTTan erTad ganicdi momxdar ambavs, maTTan erTad gixaria da
gwyins, icini an cremlebi gadgeba Tvalebze. gicdiaT sakuTari ZalebiT Tojinebis
speqtaklis gaTamaSeba? xom ar gvecada?
aqtivoba: maswavlebels SeuZlia SearCios gakveTilis momdevno aqtivoba:
yy `stikerebis~ dastis TiToeul furcelze martivi gamosaxulebis daxatva TandaTa-
nobiT cvladi poziciiT. magaliTad, mzis amosvla, burTis xtunva, yinulis lolos
dnoba, da sxv.
yy Crdilebis, TiTebis an Tojinebis speqtaklis gamarTva.
yy miTiTebuli, 9,29 wT-iani videos mixedviT, Sereuli teqnikiT animaciis Seqmna (es saer-
To saklaso proeqti moicavs sam gakveTils – a) fonisTvis mza naxatebis gaferadeba,
b) samganzomilebiani dekoraciis damzadeba, g) plastiliniT personaJebis Zerwva.
figurebis poziciebis TandaTanobiTi Secvla, cifruli fotogadaReba da maTi
atvirTva Movie Maker-is programaSi maswavleblis saqmea, cota damRleli, magram
moswavleebis reaqcia amad namdvilad Rirs. isini acnobiereben sakuTar wvlils saer-
To saqmeSi, animaciis Seqmnis procesis specifikas, ganicdian Semoqmedebis SedegiT
tkbobis sixaruls da samudamod uyvardebaT xelovneba.
175
danarTi
wriuli meqanizmebi
Semajamebeli davaleba
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.II.2. – 2.
SeavseT furceli didi da patara wreebiT. wreebSi CaxateT ufro momcro wreebi. gaafera-
deT isini sxvadasxva ferebiT. wvrili da sqeli xazebiT CaxateT wreebSi ornamentebi.
Sefasebis nimuSi savaraudo komentarebiTa da rekomendaciebiT:
SemoqmedebiToba
komentaris
nimuSi #1
yoCaR! Seni namuSevari yvelasgan gamorCeulia. momwons, rogor gaanawile
sxvadasxva zomis wreebi. ferebi yvelgan mkafiod ikiTxeba. ornamentic
mravalferovani gamogiyenebia. Seni meqanizmi ritmulad tik-tikebs!
komentaris
nimuSi #2
momwons, rogor gaanawile sxvadasxva zomis wreebi. Tumca, carieli adg-
ilebi dagrCenia. sasurveli iyo, suraTi mTlianad Segevso. ferebi bevr
adgilze mkafiod ikiTxeba. zogi wre ki, erTnairi feriT gagiferadebia da
isini erTmaneTSi ireva. momavalSi, Tvalebi moWute da suraTs mTlianad
Sexede. maSin dainaxav, ra feri gamoCndeba mkafiod ukve naxmari feris
mezoblad. sami saxis ornamentic gamogiyenebia. dafiqrdi, kidev rogori
ornamentis gamoyeneba SegeZlo?
komentaris
nimuSi #3
Sen erTi zomis wreebi gamogiyenebia da bevri carieli adgili dagrCenia.
ferebi zog adgilze mkafiod ikiTxeba. wreebis umetesoba erTnairi feriT
gagiferadebia da isini erTmaneTSi ireva. momavalSi, Tvalebi moWute da
suraTs mTlianad Sexede. maSin dainaxav, ra feri gamoCndeba mkafiod ukve
naxmari feris mezoblad. ornamenti mxolod erTi saxis gamogiyenebia.
dafiqrdi, kidev rogori ornamentis gamoyeneba SegeZlo?
teqnikis floba
komentaris
nimuSi #1
yoCaR, namuSevari Zalian akuratulia. wreebis SigniT centri yvelgan
daculia. gaferadebisas konturebs ar scdebi. ornamentebs Soris Tanabari
dacilebaa. Cans, rom samuSaos pasuxismgeblobiT moekide.
komentaris
nimuSi #2
kargi namuSevaria. naxati ZiriTadad, akuratulia. wreebis SigniT centri
TiTqmis yvelgan daculia. gaferadebisas konturebs iSviaTad scdebi.
ornamentebs Soris TiTqmis Tanabari dacilebaa.
komentaris
nimuSi #3
naxati zog adgilas, akuratulia. wreebis SigniT centri ramdenime adgilas
daculia. gaferadebisas konturebs xSirad scdebi. ornamentebs Soris
ramdenime adgilas TiTqmis Tanabari dacilebaa.
177
II Semajamebeli davaleba
Sedegi:
s.g.II.1. – 1, 4, 7, 9.
s.g.II.2. – 1, 2.
s.g.II.3. – 5.
davaleba: wyvilTan erTad SeqmeniT namuSevari Sereuli teqnikiT – plastiliniT Zerw-
visa da feradi qaRaldebiT aplikaciis gamoyenebiT.
warmoidgineT, rom muyaos naWeri `akvariumia~. dafereT ise, rom Sig `wyali esxas~. fera-
di qaRaldebisgan gamoWeriT da daawebeT wyalmcenareebi. plastilinisgan gamoZerweT
feradi Tevzebi. moifiqreT, rogor gaukeTebT Tevzebs qerclian kans, farflebs da kuds.
daawebeT Tevzebi muyaos. mieciT gasaqani fantazias. ecadeT, Tqveni namuSevari sxvebisagan
gamorCeuli iyos.
Sefasebis nimuSi savaraudo komentarebiT:
SemoqmedebiToba
komentaris
nimuSi #1
yoCaR! Tqveni namuSevari yvelasgan gamorCeulia. momwons, rogor ganalag-
eT gamosaxulebebi akvariumSi; Tqveni akvariumSi mravalferovani wyalqve-
Sa samyaroa!
komentaris
nimuSi #2
Tqvens akvariumSi meti Tevzi da wyalmcenare daeteoda. SemdgomSi meti
gasaqani mieciT sakuTar fantazias.
komentaris
nimuSi #3
Tqveni Tevzebi mowyenilebi Canan. kargi iqneboda, akvariumSi Tevzebi
ufro. feradi an gansxvavebuli zomisa yofiliyo.
aplikaciis teqnikis floba
komentaris
nimuSi #1
yoCaR, Tqveni namuSevari Zalian akuratulia. kargad moifiqreT, rom
formebi jer daxateT da Semdeg konturze gamoWeriT. wyalmcenareebi
sifrTxiliTaa gamoWrili. namuSevars ar emCneva webos kvali. Cans, rom
samuSaos pasuxismgeblobiT moekideT.
komentaris
nimuSi #2
kargi namuSevaria. wyalmcenareebis umetesoba frTxiladaa gamoWrili.
SemdgomSi ecadeT, gamoWrisas, makratels ucvaloT mimarTuleba konturis
gayolebaze. webo ixmareT cota, rom namuSevari ar gaafuWos.
komentaris
nimuSi #3
ramdenime mcenares emCneva, rom faqizad gimuSaviaT. sxva dros, Tu xeli
dageRlebaT, oriod wuTiT daasveneT da Semdeg kvlav SeudeqiT saqmes.
ecadeT, napirebi ar dagefliToT. webo dasawebebel formas wausviT da
ara fonis zedapirs.
Zerwvis unari, motorika
178
komentaris
nimuSi #1
yoCaR, momwons, rogor mieciT Tevzebs forma, rogor moniSneT qercli,
kudi da farflebi. mSvenivrad agiTvisebiaT danis xmareba!
komentaris
nimuSi #2
momwons, rogor mieciT Tevzebs forma, kargi iqneboda, rom zedapiri ar
yofiliyo gluvi da zed daniT moniSneT qercli.
komentaris
nimuSi #3
momwons, rogor mieciT Tevzebs forma. kargi iqneboda, Tevzebis zedapiri
ar yofiliyo gluvi da zed daniT moniSneT qercli da kudisa da farflebis
naWdevebi.
TanamSromloba
komentaris
nimuSi #1
yoCaR, Tqven SeTanxmebulad muSaobdiT - gadawyvetilebebs erTmaneTTan
aTanxmebdiT.
komentaris
nimuSi #2
Tqven cal-calke imuSaveT da bolos erTi akvariumi gaiziareT. amitom,
zogierTi detali erTmaneTs xels uSlis. samomavlod, sasurvelia, winas-
warve SeaTanxmoT xolme mewyvilesTan Canafiqri da muSaobis drosac
gaiTvaliswinoT erTmaneTis azri.
komentaris
nimuSi #3
samomavlod, SeaTanxmeT xolme mewyvilesTan Canafiqri, rom saqme kon-
fliqtamde ar miiyvanoT. amiT namuSevaric dazaralda, Tqveni urTier-
Tobac da gunebac. mousmineT xolme mewyviles da erTad imsjeleT gad-
awyvetilebis misaRebad.
179
gv. gakveTilis
saTauri
davaleba
40 mimika maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs kompiuterul gasar-
Tob programas, romelic saSualebas miscems maT, aawyon
sxvadasxva xasiaTis saxeebi.
http://www.abcya.com/make_a_face.htm
44 kompozicia moswavleebi imuSaveben kompiuterul saxatav programaSi
(MS PAINT).
instrumentiT SHAPES (formebi) daxataven da gaaferade-
ben (nebismieri raodenobis, formisa da zomis) geometriul
figurebs, gamoyofen maT instrumentiT SELECT (isari –
amorCeva) da daalageben gawonasworebul kompozicias.
saSinao davaleba:
geometriuli figurebiT awyobil cifrul namuSevars
instrumentiT `funji~ daumaton/dauxaton iseTi detale-
bi, rom geometriuli figurebis kompozicia daemsgavsos
naturmorts.
58 ferebis saxelebi maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob saxatav
programas, romelic maT kompiuterSi ferebis SezavebiT
axali ferebis miRebis saSualebas miscems saSualebas mis-
cems.
73
77
79
feri da xasiaTi
„narinjisferi“,
„mwvane“, „iisferi“
saxaliso interaqtiuli animacia ferebis Tvisebebis Sesaxeb
http://www.mariaclaudiacortes.com/colors/colors.html
99 geometriuli
ornamenti
aplikaciiT
moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi daxataven
martiv formebs da ritmulad daalageben maT mwkrivSi.
126 simetria, qalaqis
peizaJi
davaleba: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob
saxatav programas, romelic maT kompiuterSi simetriuli
naxatebis daxatvis saSualebas miscems.
177 cifruli namuSe-
vari (Wiamaiebi)
moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT)
daxataven `Wiamaiebs~.
aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis
186