xÄþS ‰:Y mSkrM- QMT 2004 xÄþS ‰:Y mSkrM- QMT 2004 … · 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT...

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7

xÄþS ‰:Y mSkrM-_QMT 2004 xÄþS ‰:Y mSkrM-_QMT 2004

1

xzUJ”- yxþHxÁG HZB GNßùnT KFL

xú¬¸”- xþHxÁG

xD‰š”- SLK 011 - 123 - 39 - 95 /23 43 03

ym.ú.qÜ_R”- 80007

ÍKS”- 011 - 124 - 34 - 72/122 - 12 - 34

E-mail: [email protected]

xÄþS ‰:YbyhùlT w„# bx¥R¾ ÌNÌ XytzUjC bxþ÷ñ¸ÃêE# ±ltEµêE# ¥Hb‰êE# ›lM xqÍêEÂ DRJ¬êE gùÄ×C §Y sð ¥B‰¶ÃÂ TN¬n¤ Y² yMTqRB yxþHxÁG yTN¬n¤ mIÿT nC””

2¾ ›mT QI 3 mSkrM-_QMT 2004

¥ W Å g}

kxNÆbþÃN ................................................................. 2

R:s xNqI ................................................................ 4

±ltEµ ......................................................................

L¥¬êE y¬KS xStÄdR SR›T GNÆ¬................................... 6

xþ÷ñ¸ .........................................................

y“mÊT wr‰” XNèfNè ........................................................ 28

DRQÂ ykrmW ..................................................................... 37

yÄsú mI¦F .........................................................

b “The Shock doctrine: The rise of disaster .................................. 49

kxNÆbþÃN

2

xÄþS ¬¶K lþs‰ ytnú TWLD kGB YdRúL...(DR bþÃBR xNbú ÃSR) WD yxÄþS ‰:Y mIÿT xzUíC XNdMN x§ChùLŸ? XNd¥N¾WM gþz¤ bGNïT-sn¤/2003 XTM tÂÍqEê wQ¬êE hg‰êE gùÄ×CN Y² ywÈCWN xSt¥¶ AhùF xNBb¤xlhù”” yöä qécÜ TRMS”” xÄþS ¬¶K lmS‰T ytnúWN xþT×eÃêE kÄR XSk ÄR ytnÝnqWN HZB ¦úB -QlL xDRU tNTÂL¾lC”” xÆY BÿR BÿrsïCN y¸ÃStúSRÂ ÃStúsr ylW_ msr¬CN nW”” YH GDB y¦YL xQRï¬CNN m-N =Mé bGBRÂ mR y¸m‰W xþ÷ñ¸ wd xþNÇST¶ mR yMN¹UgRbT DLDY mçnù nW”” SlzþH xþT×eÃêE S»T ÃlW hùlù mrÆrB XNÄbT xYngrWM! xÄþS ¬¶K lþs‰ ytnú TWLD bXWnT kGB YdRúL”” mÀW gþz¤ kxþHxÁG UR B„H nW”” s§M!

tSû dMs¤ MS‰Q ¼rRg¤ Æbþl¤

xÆYN L¥TÂ xB×T WD yxÄþS ‰:Y mIÿT xzUíC bygþz¤W Sl hg‰CN wQ¬êE hùn¤¬Â yL¥TÂ yÁäK‰sþ hùn¤¬ bxÄþS ‰:Y mIÿT yGNïT-sn¤ 2003 ›.M XTM kxnBkùTÂ GN²b¤ kwsDkùT btlY xÆYN L¥TÂ xB×T k¸lW SR Sl HÄs¤W yxÆY GDB sð GN²b¤ xGŸÒlhùŸ”” xþT×eÃ yW¦ ¥¥ BTçNM bzþH sð yL¥T S‰ mS‰T STCL XSµhùN ÆlmS‰a bkÍ DHnT SR möya Y¬wÝL”” SlzþH L¥¬êE ÁäK‰sþÃêE mNGS¬CN bÃzW yxMST ›mT yL¥TÂ y:DgT yT‰NSæR»>N XQD msrT kDHnT bx+R gþz¤ lþÃwÈ y¸CLÂ hùlùNM xþT×eÃêE XkùL yL¥T t-Ý¸ lþÃdRG y¸CL :QD bmNdF sð S‰ Xys‰ Yg¾L”” bmçnùM bxÆY yHÄs¤W GDB kÄR XSk ÄR yxþT×eÃ HZB ç BlÖ bmnúT bgNzB# bgùLbTÂ bXWqT kxþHxÁG ̄ N bmslF L¥¬êEntÜN btGÆR XNdgl{ hùlù bl¤lÖC hg‰êE _¶ãCM bzþH mLkù mq-L ÃlbT mçnùN XgLÉlhùŸ””

“L¥¬CNN ¥NM lþqlBsW xYCLM!”xè mLµÑ ÑNy

xÄþS ‰:Y mSkrM-_QMT 2004

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


3

ir- >BRtŸnT Hg#WD yxÄ!S ‰:Y m}ÿT xzUíC XNdMN x§Ch#LN? xÄ!S ‰:Y ÆlfW

:TM Q} 3 q$_R 6/2003 ›/M Slsän# yš:b!ÃÂ n+ lÆëc$ KtT l_ÍT XÂ

yHÄs@ mDr÷ÒCN DMqTN xsmLKè bqrbW }h#F lxg‰CN L¥¬êE

xStúsBÂ BR¦N úYçN DQDQ =l¥ BÒ y¸¬ÃcW y=lMtŸnT

nBÃT mñ‰cWN xSnBÆÂlCÝÝ

SlçnM mNGS¬CN bxg‰CN FT¦êE yL¥T SR+TN bmF-R HZb#

bg² xg„ kbY tmLµCnT XNÄ!wÈ y5 ›mT yXDgTÂ yT‰NSæR»>N

:QDN nDæ y¬§q$N yx!T×ùÃ HÄs@ GDBN GNÆ¬ mjmR lzmÂT

¬Mö ynbrWN q$+TÂ DHnTN ¬¶K l¥DrG ytÃÃzWN _rT l¥úµT

yir->BRtŸnT Hg# m§W HZÆCN bx¹Æ¶nT ytsyÑ DRJèCN bSMÂ

btGÆ‰cW XNÄ!ÃW”cW ¥DrG ljmRnW HÄs@ xdU mçÂcWN

tgNZï DRg!¬cWN bN”T XNÄ!k¬tL ÃSC§L X§lh#ÝÝ

xè dMs@ wRq$

“yzmÂCN ¬¶µêE XRM©ãC”ytwdÄCh# yxÄ!S ‰:Y m}ÿT xzUíC s§MÂ -@Â XmŸ§C“lh#ÝÝ

mSm‰CN x!HxÁG llW_Â lÁäK‰s!ÃêE SR›T GNÆ¬ bRµ¬

XRM©ãCN Xywsd Ãl s!çN lz!H XRM© fR qÄJ yçnWÂ XLH xS=‰>

tUDlÖ yzmn# ¬¶µêE XRM© çñ mwsD ÃlbT mçn#N yGL ¦úb@N mS-T

XfLUlh#ÝÝ Y,WMÝ-1. ydRG SR›TN ¥SwgDÝ- YH SR›T GlsBN½ b@TN½ hgRN ÃfrsÂ

yrg- y=f=f SR›T s!çN YHNM SR›T l¥SwgD LïC öR-êL KNìC

tÆBrêL W-@TM tmZGÆ*LÝÝ W-@t$NM TWLD XÃÈÈmW Yg¾LÝÝ

xND ¬¶µêE XRM©ÝÝ

2. xÆYN mgdBÝ- ÃlûT mNGS¬T f‰ tÆ s!l#bT ynbr q$R-

ŸnTN y¸-YQ yHÉn#Â xêqE ö>t$ ÃrrbT q$+t$N bG_M btrT wzt

s!gL} ynbrbT xÆY ¦Y ÆY ytgßlT “bxÆY” ÝÝ mNGSTM yHZb#N _M

l!öR_ y=knbT HZb# kÄR XSk ÄR ytn”nqbT kgNzB jMé XSk dM

-B¬ lms-T ywsnbT ¬¶µêE XRM© s!çN Xnz!H XNGÄ!H yzmn# ¬¶µêE

XRM© çñ mWsD xlbT yMlWÝÝ /bz!HC xUÈ¸ ltkb„ -Q§Y

¸n!ST‰CN ÃlŸN xDÂöT mGl} XfLUlh#ÝÝ/

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


R:s xNqI

4 5

WD xNÆb!ÃN! yxÄ!S ‰:Y m}ÿ¬CN bxND bk#L

yÁäK‰s!ÃêEÂ L¥¬êE mSm‰CNN Sk@T y¸wSn# xjNÄãÒCNNÂ

yHZÆCNN _QM msrT ÃdrgW L¥¬êE mSm‰CN ÃSg¾cWN

Sk@èC ¥Sq-L yMNCLÆcWN xQÈÅãC bmtNtN½ bl@§ bk#L

dGä h#l#M g#ÄY kns# XMnT S§LtqÄ XÂ bns# mNgD S§Lfss

XNÄšN LNULbW YgÆL b¸l#T ›lM WS_ y‰s#N mNgD tkTlÖ

bmÿD _Q¥cWN y¸ÃStÙg#L `YL Xytb‰kt YmÈL b¸L SUT

ymr_nW yL¥TÂ ÁäK‰s! GNÆ¬ xµÿD y¯rbÈcW yxK‰¶ nþ×-

lþb‰L `YlÖC btlÃ† mBèC _bÝ SäC td‰JtW y¸kFtÜBNN

zmÒÂ ¥dÂg¶Ã búYNúêE TN¬n¤ b¥Ul_ lmSm„ Ælb¤èCÂ wÄíC

XNÄþhùM mSm„N ktly y±ltEµ xStúsBM YhùN kbqE TN¬n¤ gùDlT

bmnúT l¸tcÜ wgñC -Ý¸ mr© bmS-T yxStúsB xD¥úCNN

b¥SÍTÂ lqÈY TGlÖC b¥núúT bkùL DRšêN XytwÈC q_§lC””

bzþH XTM bXWqT tmSRtN LNmK¬cW k¸gbù gùÄ×C

mµkL DRQN xS¬÷ yhg‰CNN Sk¤T l¥NÌ¹> çN tBlÖ ytkftWN

zmÒ XNÄþhùM lzmÂT SNö+bT ynbrWN wN²CNN _QM §Y

l¥êL XNdÒLnW hùlù mÊ¬CNN lhg‰CNÂ lHZÆCN _QM

b¥ê§CN |X¾ µ§zZNbT´ k¸L xStúsB bmn= |ÆLb§WM

+Ê LbTnW´ b¸L XkùY flþ_ tmSRè ymÊT mq‰mT |Land

Grab´ y¸L µÆ tdRïlT bL¥¬CN §Y Xytµÿd ÃlW zmÒ XÂ

ybStjRÆ MKNÃtècÜ tµtêL””

yjmRnWN L¥T b‰úCN xQM rJM RqT mWsD

y¸ÃSClNN hg‰êE ygbþ xQM l¥¯LbT XNÄþhùM sãC lL¥T

ÆbrktÜT xStêIå LK XNÄþ-qÑÂ µgßùT _QMM lqÈY :DgT

y¸çN FTˆêE GBR XNÄþkFlù b¥DrG yL¥¬CNN FTˆêEnTÂ

qÈYnT ¥rUg_ yMNCLbTN hùn¤¬ lmF-R# ÃlWDDR bBzù`N

kþú‰ _qEèC bxÌ‰+ y¸kB„bTN hùn¤¬ b¥SwgD kþ‰Y sBúbþnTN

XÃÄkMN mLµM xStÄdRÂ L¥¬êEnTN ¥¯LbT y¸ÒLbTN y¬KS

xStÄdR ymgNÆT gùÄY dGä kmc½WM gþz¤ b§Y LNrÆrBÆcW

k¸gbù gùÄ×C WS_ lzþH XTM tmRÈ*L””

bm=ršM kwTéW lyT ÃlC kzþH XTM jMé GN

bÌ¸nT mq-L ÃlÆT xÄþS xMD |Äsú mI¼F´ tµ¬lC””XNd

hgR MÂLÆTM XNdxF¶µ LNqRÍcW k¸gbùN CGéC xNÇ

y¥NbB ÆH§CN dµ¥ mçnù nW”” zmnù yXWqT zmN nW””

l¥wQ ¥NbB ÃSfLUL”” ÃnbbùTN ¥µfL CGŸ y¥Æ²T ÃHL nW””

ÃnbBnWN ÆµfLN qÜ_R ÆnbBNbT wQT knbrN b§Y GN²b¤ÃCN

XysÍ YÿÄL”” ÃnbBnWN ¥µÍL BÒ úYçN ÃwQnWN mtGbRM

yGD nW”” l¥àš ÃHL yÂå¸ Kl¤YN “The shock doctrine:

The rise of disaster capitalism” ytsßW mI¼F tmRÈ*L”” d‰sþÂ

Uz¤-¾ Âå¸ ynþ×-lþb‰lþZMN gmÂãC ÃUl-CbT mI¼F nW””

YHN XNdmLµM JMR XNWsD”” XÂNBB# ÃnbBnWN XÂµFL””

b¸q_lùT XTäC yZGJT KF§CN bbRµ¬ yÄsú mA¼F GBxèC

Y=ÂnQ zND ²ÊWnù XNjMR””

mLµM NÆB mLµM TGL!

b:WqT §Y ytmsrt yxStúsB GNÆ¬ S‰CNN XÂ-ÂKR!


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


6 7

±ltEµ

L¥¬êE y¬KS xStÄdR oR›T GNÆ¬ bHZB NQÂq½ :WN YçÂL

bxlM §Y Ãlù xgéC lL¥T y¸ÃSfLUcWN wÀ k¸ÃgßùÆcW mNgìC xNÇÂ ên¾W y¬KS gbþ sþçN# kBÿ‰êE gbþW Ws_ y¸ñrW DRš XNydxgécÜ yL¥T ±lþsþ# y:DgT F_nTÂ yL¥T dr© XNÄþhùM y¥Sf{M xQM ytlÃy nW”” bl¤§ bkùL ¬KS yxgR L¥TN xQÈÅ lmqyS y¸ÃglGL y±lþsþ mú¶ÃM +MR nW”” y¬KS ̧ Â”- yL¥T ±lþsþN ¥úµTÂ mdgF /Optimizing Economic Growth /# XÂ FT¦êEnTN bhùlùM yL¥TÂ yNGD SR›èC ¥SfN (Ensuring Equity) XNdçnM lþglI YC§L”” dr©W y¸lÃY mçnù XNdt-bq çñ byT¾WM xgR mNGST ›§¥WN l¥úµT XNÄþCL y¬KS HgùN l¥SkbRÂ xStÄd„N FT¦êE l¥DrG b¸ÃdRgW _rTÂ GBR kÍ† GBRN §lmKfL ÆlW F§¯T mµkL CGéC YStê§lù”” SlzþHM bmsrtÜ YH S‰ y±ltEµ S‰ YçÂL””

b¾ xgR hùn¤¬ dGä sFñ köyW ymNGS¬T ÆH¶Y UR tÃYø b¬KS XÂ yHZB t-Ý¸nT# FT¦êE L¥T mµkL ÆlW tÃÃ™nT zù¶Ã mt¥mN lmF-RM sð TGL Y-YÝL”” SlzþHM bx-Ý§Y y¬KS SR›tÜN FT¦êEÂ W-@¬¥ y¥DrG S‰ yDRJT½ ymNGSTÂ yHZBN túTæÂ RBRB y¸-YQ nWÝÝ yxSfÉ¸ tÌ¥TN xQM ¥-ÂkR½ yt-”¸WNÂ yxB²¾WN GBR kÍYM túTæÂ XMnT y¥rUg_ wYM Ãl¥rUg_ g#ÄY msr¬êE y±ltEµ x!÷ñ¸ lW_ b¸ÃmÈ xGÆB mt-GbR wYM xlmtGbR fÈN z§qE L¥T b¥rUg_Â Æl¥rUg_ XNÄ!h#M b_gßnTÂ bL¥¬êE mSmR mµkL ÃWN TGL W-@T y¸wSN nWÝÝ

bz!H rgD ÆlûT ›m¬T yjmRnWN y¬KS SR›t$N mLK b¥SÃZ L¥¬CNN l¥rUg_ ytdrg# JMR S‰ãC ÃSgß#TN W-@T y¸¬†bTN X_rèCÂ qÈY TGL y¸-Yq$ g#Ä×CN m”ßT -”¸ nWÝÝ

1. y¬KS SR›t$ y¸gŸbT h#n@¬¿

1.1 ygb! ¥ššÃ PéG‰M½bxg‰CN ÃlW t=Æ+ ygb! xsÆsB h#n@¬ bZQt¾ dr© §Y y¸gŸ bmçn#

XÂ YHNN h#n@¬ lmlw_ y¸ÃSCL XRM© mWsD wúŸ bmçn# kGNïT 1991 jMé tk¬¬Y y¥ššÃ S‰ s!s‰ öYaLÝÝ YHM XRM© mDrS k¸gÆW xNÉR XJG gÂ b!çNM byg!z@W t=¥¶ lWõCN b¥SgßT §Y Yg¾LÝÝ YHN lW_ bxg‰CN y¸sbsbWN y¬KS gb! _NQR b¥yT ¥rUg_ YÒ§LÝÝ bxg‰CN k80% b§Y ytsbsbW y¬KS gb! _NQR s!¬Y bmNGST µpE¬L y¸Nqúqs# ymNGST L¥T DRJèC k¸kFl#T ¬KS y¸sbsB nbRÝÝ YHM bxg‰CN Xyts-# µl# ytlÃy yx!NvSTmNT ¥br¬ÒãCÂ yx!÷ñ¸ ±l!s! ¥ššÃãC xNÉR bGl# KFl x!÷ñ¸ ytf-rW yx!÷ñ¸ XNQS”s@ l¬KS gb! y¸ÃdRgW xStê{å bÈM xnSt¾ mçn#NÂ y¬KS ÅÂW bxB²¾W XÃrf ÃlW btzêê¶ mNgD bmNGST §Y mçn#N ÃmlK¬LÝÝ

¥N¾WM mNGST x!÷ñ¸WN bmM‰TÂ bmöÈ-R rgD½ y¬KS MÈn@N bm=mR wYM bmqnS bz!h# xQÈÅ ymNGSTN wÀ bm=mRÂ bmqnS x-”§Y x!÷ñ¸W fR XNÄ!YZ l¥DrG YC§LÝÝ bl@§ bk#L bxNÇ yHBrtsB gb! §Y GBR bm=mRÂ ll@§ bmqnS ytšlÂ FT¦êE ygb! KFFL XNÄ!ñR ÃdRULÝÝ XNÄ!h#M k¸ktlW R:×TÂ yx!÷ñ¸ xQÈÅ bmnúT l!br¬¬ y¸flgWN XÂ y¥YflgWN yS‰ mSK bmlyT ¬Ks#N bmqnSÂ bm=mR x-”§Y yx!÷ñ¸ XNQS”s@W y¸flgWN xQÈÅ l¥SÃZ ¬KSN XNd êÂ mú¶Ã Y-q¥LÝÝ

yxg‰CN y¬KS SRxT s!ft> msr¬êE ygb! GBR xê° kxRÆ ›m¬T bðT y¬wjÂ kz!ÃM wÄ!H w_ yçn ¥ššÃ úYdrGbT bmöyt$ x!T×ùÃ kdrsCbT yx!÷ñ¸ :DgTM çn kx-”§Y ›lM xqF x!÷ñ¸ÃêE XNQS”s@ XNÄ!h#M L¥¬êE mNGS¬CN k¸ktlW yL¥¬êE mNGST xQÈÅ UR xBé l!ÿD y¥YCL nbRÝÝ

k§Y btgli#T CGéC mnšnT y¬KS xsÆsb# dµ¥ yçn½ y¬KS sBúb!W -Nµ‰ y¥SfiM xQMÂ SLÈN yl@lW½ bz!HM úb!Ã l!sbsB y¸gbW ymNGST y¬KS gb! XNÄYsbsBÂ bRµ¬ y¬KS ¥+bRbRÂ Sw‰ ysfnbT yGBR xStÄdR SRxT ynbr mçn#N mgNzB YÒ§LÝÝ y¬KS xStÄdR ¥ššÃW Xnz!HN CGéC XNÄ!qRF ¬Sï y¸tgbR nWÝÝ

XnŸH y¬KS ±l!s!Â y¬KS xStÄdR DKmèC kmsr¬cW mf¬T ÃlÆcW CGéC mçÂcW GN²b@ xGŸè y¬KS SR›t$ FT¦êE½ zmÂêEÂ

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


98

l¥StÄdR q§L YçN zND yGBR Hg#N b¥dSÂ y¬KS xStÄd„N b¥ššL §Y b¥t÷R XNQS”s@ s!drG öYaLÝÝ yXNQS”s@WN êÂ êÂ W-@èCÂ y¬KS SR›t$ y¸gŸbTN h#n@¬ bx+„ bmÄsS mwsD b¸gÆcW XRM©ãCÂ yGNÆR qdäCÂ yxB²¾W GBR kÍY XNÄ!h#M yHZb#N túTæ y¥rUg_

xSf§g!nT ¥yT tgb! nWÝÝ

1.2 y?GÂ y±l!s! ¥ššÃ

mNGS¬êE yçnWN ygb! GBR xêJ ›lM xqF yNGD½ yx!÷ñ¸Â yt&KñlÖ©! :DgTN kGMT ÃSgÆ½ xg‰êE ±ltEµêEÂ x!÷ñ¸ÃêE xQÈÅCNN msrT ÃdrgÂ bz!HM y¸g² NGDÂ x!NvSTmNT b¸Ãbr¬¬ mLk# ymššL½ XNÄ!h#M zmÂêEÂ xÄÄ!S ¬KîCN S‰ §Y l¥êL y¸ÃSCl# ?¯CN xRQö y¥SidQÂ S‰ §Y y¥êL ›§¥ ÃlW nbRÝÝ bz!H msrT ygb! GBR yt=¥¶ Xs@T ¬KS½ yx@KúYZ ¬KS½ yg#M„K XÂ ytRN åvR ¬KS xêíCÂ dNïC Ñl# bÑl# bxlM MR_ yçn HGÂ yxs‰R SRxT µ§cW xgéC b@NC ¥RK b¥DrG ¥ššÃ tdR¯ÆcêLÝÝ qdM s!L tb¬TnW ynb„ GBR sBúb! mS¶Ã b@èC XNÄ!sbsb# ytdrgWM bz!h# xGÆB nWÝÝ

k¬¶F MÈn@ lW_ xNÉRM kxgR Ws_ gb! xNÉR 89% ynbrW yGlsB nUÁãC yGBR MÈn@ wd 35 bmè½ 50 kmè ynbrW HUêE sWnT Ã§cW DRJèC wd 30 kmè XÂ 85 kmè ynbrW yS‰ GBR MÈn@ wd 35 bmè XNÄ!wRD tdRÙLÝÝ kz!H bt=¥¶ XSk 230 kmè ynbrW yg#M„K qr_ k0-35 kmè XNÄ!wRD ytdrg s!çN x¥µŸ MÈn@W 17.5 kmè ç•LÝÝ

1.3 y¬KS xStÄdR ¥ššÃãC

1.3.1 x-”§Y

y¬kS xStÄd„N l¥ššL byg!z@W bRµ¬ _rèC ytdrg#Â wdðTM Tk#rT ts_è l!s‰bT y¸gÆ g#ÄY s!çN btlYM xgLGlÖT xsÈ_N b¥q§-FÂ (Facilitation) XÂ ?GN b¥SkbR (Enforcement) z#¶Ã ÃlWN XNQS”s@ b¥ÈÈM (Balanced Approach) lGBR kÍ×C dr©WN y-bq xgL-glÖT mS-T½ y?G yb§YnTN ¥rUg_Â x!÷ñ¸W l!Ãmn+ y¸ClWN gb! msBsB yTk#rT xQÈÅ nWÝÝ bzh# msrT y¸drgW y¬KS xStÄdR SR›T ¥ššÃ GBM L¥¬êE y¬KS xStÄdR mgNÆT s!çN YHM lL¥¬êE

Æl¦Bt$ xmcE h#n@¬N lmF-R½ yk!‰Y sBúb!nTN mNgD lmZUTÂ gb!N bwQt$Â bB”T lmsBsB nWÝÝ bz!h# msrT y¬KS xStÄd„N l¥ššL wúŸ kçn#TÂ XSkxh#N ktkÂwn#T êÂ êÂ tGÆ‰T mµkL ymr© SR›T ZRU¬½ yGBR kÍY GN²b@ ¥údG½ yxs‰R SRxT ZRU¬Â ysW ¦YLN ytmlkt$ g#ÄC Ygß#b¬LÝÝ

1.3.2 ymr© SR›T ZRU¬½

mr© lxND y¬KS xStÄdR SRxT wúŸÂ q$LF g#ÄY s!çN ymr© F§¯t$NÂ MNŒN mlyT½ mr©WN msBsB½ ymr© ¥:kL mF-RÂ ¥k¥cT½ mr© mtNtNÂ _QM §Y l¥êL y¸ÃSCl# zmÂêE SR›èCN mzRUT xSf§g! YçÂLÝÝ

YHM SR›T k!‰Y sBúb!WN lmlyTÂ xGÆB ÃlW XRM© lmWsD bx-”§Y bTKKl¾ mr© §Y ytmsrt FT¦êE Wún@ lmS-T s!çN¿ YHNN SRxT lmzRUT ytkÂwn#Â XytkÂwn# Ãl# tGÆ‰T y¸ktl#T ÂcWÝÝ

1.3.2.1 yGBR kÍY mlÃ q$_R /TIN/ SR›T

yGBR kÍY mlÃ q$_R SR›T ›§¥ GBR kÍ†N bmlyTÂ GBR kÍ†N ytmlkt$ mr©ãCN ÷MpE†t‰YZD bçn mNgD bmÃZ mr©ãc$N lGBR xwúsN½ xsÆsB½ MRm‰Â KTTL XNÄ!h#M llÖC xgLGlÖèC XNÄ!Wl# b¥DrG zmÂêE y¬KS xStÄdR SR›T lmzRUT nWÝÝ YHNN ¬úb! b¥DrG SR›t$N tGÆ‰êE ¥DrG tjMé ynbr b!çNM ynbrW xs‰R GBR kÍ†N bBcŸnT mlyT y¸ÃSCL Ælmçn# xND GBR kÍY bRµ¬ mlÃ q$_éCN XNÄ!wSD b¥Drg# yGBR sBúb! mS¶Ã b@èC S‰cWN bxGÆb# XNÄYw-# k¥Drg#M b§Y l?g w_ xs‰R bR ykft nbRÝÝ YHNN CGR lmQrF¿ yGBR kÍ†N ¥NnT lmlyTÂ lqÈY tGÆ‰T (GBR xwúsN½ MRm‰ wzt.) XNÄ!rÄ y Biometrics /finger print/ SR›T mzRU yGD ç•LÝÝ btqriW PéjKT msrT bxgR xqF dr© y1.6 ̧ l!×N GBR kÍY yÈT xš‰ lmsBsB ¬Qì ynbr s!çN bxh#n# wQT kxÄ!s# yNGD SR›TM UR b¥qÂj 1.73 ¸l!×N

bÈT xš‰ ytmsrt yGBR kÍY mlÃ q$_R ts_aLÝÝ


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


1011

1.3.2.2. y>Ã+ mmZgb!Ã mú¶Ã x-”qMÝ-

GBR kÍ† k¬wq b“§ êÂW g#ÄY kGBR kÍ† wd GBR sBúb!W mS¶Ã b@T mr© y¸mÈbTN SR›T ¥mÒcT nWÝÝ lz!HM xSf§g! tBlÖ y¸¬mNbT y>Ã+ mmZgb!Ã mú¶ÃN m-qM nWÝÝ ltGÆ‰êEnt$ PéG‰M tqRò S‰W ytjmr s!çN¿ yz!H PéG‰M ›§¥ GBR kÍ×C bNGD XNQS”s@ÃcW y>Ã+ mmZgb!Ã mú¶ÃN bm-qM mr© bq_¬ kmú¶ÃW wd GBR sBúb!W ÆlSLÈN XNÄ!mÈ b¥DrG ytq§-f ymr© FsT XNÄ!ñR XÂ mr©ãC ksW NKk! biÄ mLk# m_tW bmt¥mN §Y ytmsrt yGBR xfÉiM XNÄ!ñR l¥SÒL nWÝÝ

YHM bmçn# dNB XÂ yxfÉiM mm¶ÃãC w_tW bxÄ!S xbÆ bSÍT XNÄ!h#M bQRb# bKLlÖC bmtGbR §Y Yg¾LÝÝ bTGb‰WM §Y mr©ãC ym-#Â ytšl yGBR xsÆsB h#n@¬ Xy¬y nWÝÝ çñM bGBR kÍ† zND lmtGbR F”d¾ ÃlmçN¿ mú¶ÃWN bm-qM §Y ÃlWM l¥+bRbR y¸ÃdRgW _rT XÂ yt-”¸WM drsŸ ymqbL ÆHl# xÂú mçN½ bqE xQ‰b!ãC xlmñR½ yxSfÉ¸W xµL XWqTÂ B”T xÂú mçNÂ xLæ xLæ k¸ÃU_Ñ MGÆr BL¹#ãC yiÄ xlmçN lTGb‰W ¥nö çnW Y¬Ãl#ÝÝ

1.3.2.3. ytqÂj ymNGST y¬KS xStÄdR SR›T /SIGTAS/¿

YH SR›T GBR kÍ† ktly½ yGBR kÍ† mr© btlÃ† mNgìC (µ>ÊJStR½ yGBR kÍ† ¥S¬wqEÃ½ yîSt¾ wgN mr© wzt) kmÈ b“§ yGBR kÍ†N h#l#NM yGBR mr© xYnèC bmÃZÂ bmtNtN lGBR ¥úwQ½ msBsB½ mwsN½ åÄ!TÂ l@lÖC y¬KS xStÄdR S‰ãC y¸ÃglGL nWÝÝ SR›t$ bØÁ‰L dr© k1999 jMé tGÆ‰êE ytdrg s!çN½ bxh#n# wQT yGBR kÍ†N mlÃ q$_R SR›T (TIN) kSIGTAS UR y¥ê¦D½ SIGTAS lKLL gb! xsÆsB tGÆR XNÄ!WLÂ½ yx@l@KTén!KS GBR ¥S¬wqEÃ SR›T bØÁ‰L dr© bkFt¾ GBR kÍ×C lmjmR XNQS”s@ tjM…LÝÝ

k§Y kt-qs#T y¬KS xStÄdR xWè»>N S‰ãC bt=¥¶M yg#M„K xs‰R l¥ššL xs!k#Ä ++ bh#l#M yg#M„K QRNÅæC tGÆ‰êE kmçn#M b§Y xQÑ Ã§cW t-”¸ãC Æl#bT ï¬ çnW Ä!K§‰s!×N XNÄ!äl# b¸ÃSCL xGÆB XytStÂgÇ Yg¾l#ÝÝ yêU Ä¬ b@ZM bmF-R byg!z@W ytššl yêU s!Ä! b¥zUjT tGÆ‰êE Xytdrg kmçn#M b§Y ytšl#Â zmÂêE l¥DrGM

PéjKT tqRò bms‰T §Y Yg¾LÝÝ lFtš y¸rÇ Cargo Scanning XÂ X-ray múÃãC _QM §Y XNÄ!Wl# kmdrg#M bt=¥¶ yt>kRµ¶ãCN XNQS”s@ lmöÈ-R y¸ÃSCL (Cargo tracking system) SR›T lmQr} bPéjKT dr© Yg¾LÝÝ x!NtRØS wYM ymr© mrB TSSRN btmlkt yg#M„KÂ y¬KS mr©ãC½ kBÿ‰êE ÆNK kØÁ‰L gb!ãCÂ g#M„K ÆlSLÈN UR XNÄ!qÂ° tdRÙLÝÝ yîSt¾ wgN mr© lmsBsBÂ lmtNtN y¸ÃSCl# PéG‰äCM bmqr} §Y ÂcWÝÝ êÂW g#ÄY xmlµkT bmçn# t&KñlÖ©! MNM ÃHL zmÂêE b!çN xSfÉ¸WÂ HBrtsb# tÂbW bTGL y¸tgB„T µLçn½ ±ltEµL x!÷ñ¸WN lz!H b¸çnN dr© ymq yR TGl# µLtúµ y¸mÈ lW_ XNd¥YñR GN²b@ l!ÃZbT YgÆLÝÝ YH XNdt-bq çñ bt&KñlÖ©! xQRït$ XÂ SR›T mF-„ ktmzn# Xnß!H k§Y ytzrz„T SR›èC Ñl# bÑl# tGÆêE s!çn#½ xg‰CN zmÂêEÂ ytq§-f y¬KS xStÄdR SR›T XNDTzrU ÃSC§l#ÝÝ B/@‰êE yGBR ymr© SR›TN lmF-R ÃSC§l#ÝÝ

1.4. y¬KS gb!W xg‰êE ywÀ F§¯T ym¹fN dr©

mNGST x!÷ñ¸ÃêEÂ ¥Hb‰êE msrt L¥èCN l¥SÍÍTÂ yxg¶t$N HGÂ SR›T l¥SkbR y¸ÃSfLgWN gNzB y¸ÃgßW b‰s# mêQR x¥µŸnT k¸sbSbW qr_Â ¬KS nWÝÝ Yh#N XN©! yqr_Â ¬KS xStÄdR SR›t$ xB²¾WN ymNGST ywÀ F§¯T lm¹fN b¸ÃSClW mNgD µLtm‰Â W-@¬¥ µLçn xgR bqL yL¥TÂ yÁäK‰s! ±l!s!ãCÂ ST‰t&©!ãC wd PéjKèC PéG‰äCÂ :QìC tqYrW XQìc$M btGÆR tmNZrW lW_ l!mÈ xYCLMÝÝ

kz!H xNÉR yxg‰CN yGBR xsÆsB x-”§Y h#n@¬ s!¬Y Xytsbsb ynbrW gb! yQRB xm¬T mr© msrT tdR¯ s!gmgM ywÀ x¹ÍfN dr©W b2000 bjT ›mT knbrbT 50 bmè b2002 bjT ›mT wd 73 bmè xDÙLÝÝ YH b_ÊW bxãN¬ y¸frJ XDgT s!çN y¸sbsbW gb! k50 bmè b§Y xSt¥¥Ÿ µLçnW yg#M„K qr_ y¸sbsB mçn# GN CGR mçn# xLqrMÝÝ yz!h# xµL yçnW êÂW CGR GN Xytsbsb ÃlW GBR kxg‰êE -Q§§ ›m¬êE MRT s!nÉiR k11 bmè xlmZll# nWÝÝ YH xsÆsB Ãdg# xgéC k¸sbSb#T k25-45 bmèÂ b¥dG §Y Ãl xgéC k¸sbSb#T k18-25 bmè yxg‰êE ›m¬êE MR¬cW MN ÃHL xnSt¾ y¬KS gb! XysbsBN XNÄlN ÃúÃLÝÝ YH xfÉiM ks¦‰ b¬C Ãl#T xgéC k¸sbSb#T 16 kmè

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


12 13

x¥µY UR s!nÉiRM bÈM dµ¥ nWÝÝ xg‰êE ywÀ F§¯¬CNN TRg#M ÆlW dr© bxg‰êE gb!ÃCN lm¹fN rJM RqT mÙZ y¸-YqN mçn# nWÝÝ

mNGST ywÀ XQÇN bxgR WS_ k¸sbSbW qr_Â ¬KS W+ lm¹fN XNdx¥‰+ y¸-qMÆcW mú¶ÃãC y‰úcW xdU x§cWÝÝ bXRG_ yW+ XRÄ¬ mNGST yg-mWN ybjT g#DlT lmÑ§T y¸-qMbT xNÇ mú¶Ã nWÝÝ YH mFTÿ GN br©!ãC F§¯TÂ ZG°nT BÒ y¸wsN XN©! bxgR bqL ±l!s!ãCÂ ST‰t&©!ãC y¸m‰ Ælmçn# xSt¥¥Ÿ mú¶Ã xYdlMÝÝ h#lt¾W ymNGST ybjT g#DlT y¸¹fNbT mú¶Ã yW+ BDR nWÝÝ YH MN+M øé øé bxbÄ¶ãC F§¯TÂ yxg‰CN BDRN bxGÆb# ymmlS ¬¶K y¸wsN kmçn#M b§Y knwlÇ y¸mlS XÄ nWÝÝ XÄ knwlÇ y¸mlsWM bxgR WS_ kqr_Â ¬KS k¸sbsB gNzB nWÝÝ YHN yW+ BDR msrT b¥DrG y¸¬qD fÈNÂ qÈYnT ÃlW L¥TM bq§l# lxdU y¸Ul_ çñ XÂgßêlNÝÝ îSt¾W x¥‰+ yxg¶t$ ybjT g#DlTN lm¹fN kxgR Ws_ ÆN÷C btlYM kNGD ÆNK bmbdR Y¹fÂLÝÝ YH mú¶Ã bRµ¬ xgéC y¸-qÑbT b!çNM xB²¾ãc$ ÃL-bq$TN yêU G>bT b¥SktL x!÷ñ¸ÃcW wd x-”§Y qWS XNÄ!gÆ XÃdrg Ãl mú¶Ã bmçn# b_N”q&Â btm-n mNgD µLtm‰ xdU ÃlW mú¶Ã nWÝÝ bz!H msrT Bz# yqr_Â ¬KS gb! ysbsbÂ gNzb#N b_N”q&Â bxGÆb# lL¥T Ãêl mNGST b‰s# ±l!s!ãCÂ ST‰t&©!ãC ytm‰ x-”§Y xg‰êE XDgTÂ L¥T ¥SmZgB YÒ§LÝÝ kz!H W+ Æl#T ybjT g#DlT ¥àÃ múÃãC t-Q» fÈNÂ qÈYnT ÃlW L¥T xSmzGÆlh# y¸L mNGST MNM ÃHL xSt¥¥Ÿ ±l!s!Â ST‰t&©! b!qR{Â b¯ b¯WN b!mŸ bftÂãC WS_ lmñR YgdÄLÝÝ

bGBR SR›¬CN ÃlW l@§W CGR XysbsBnW ÃlnW gb! bwÀÂ gb! NGD b¸ÈL yg#M„K qr_Â ¬KS bkFt¾ dr© _g¾ mçN nWÝÝ YH gb! lmsBsB btnÉÉ¶ yqll yGBR ›YnT bmçn# kFt¾ TRg#M ÃlW gNzB XysbsBN nWÝÝ bxh#n# g!z@ XysbsBnW µlnW x-”§Y qr_Â ¬KS WS_ G¥¹# yg#M„K qr_Â ¬KS nWÝÝ YH gb! bxh#n# g!z@ xl¥CN Xyt-ktlCW µlCW yg#M„K qr_Â ¬KîC ymqnS BlÖM ymtW xZ¥¸Ã gb!W bqÈYnT xSt¥¥Ÿ nW ¥lT xYÒLMÝÝ gb!W ltwsn g!z@ y¸öY kmçN xÃLFMÝÝ z§qE ÆLçn ygb! MN+ §Y ytmsrt ymNGST bjT y‰s# xdU ÃlW mçn#N tgNZbN Tk#r¬CN wd¸ÃzLqN yxgR Ws_ GBR L† Tk#rT mS-T yGD bmçn# nW dÍ qÂ ¥lT y¸ÃSfLgWÝÝ SlçnM

xh#N ÃlWN xg‰êE wÀÃCNN b‰úCN yqr_Â ¬KS gNzB btlY dGä kxgR WS_ GBR k¸sbsB gb! XNÄ!¹fN x!÷ñ¸ÃCN y¸Ãmn=WN GBR xàõ lmsBsB XNÄ!ÒL yGBR SR›t$N bh#lgB mLk# ¥B”T XÂ tGÆ‰êE XNQS”s@ XNÄ!ÃdRG ¥SÒL wQ¬êE xjNÄCN hgR y¥ÄN fÈN L¥¬CN y¥Sq-L g#ÄY nWÝÝ

1.5. lx!NvSTmNTÂ lL¥¬êE Æl¦Bt$ xmcE h#n@¬ mF-RN btmlkt¿

ymNGST qr_Â ¬KS y¸ÈlW ymNGSTN yL¥T XQìC l¥SfiM y¸ÃSCL gNzB lmsBsB BÒ xYdlMÝÝ kz!h# UR btd‰b!nT y¸ÃglGl# bRµ¬ x§¥ãC Yñ‰l#ÝÝ bX¾ t=Æ+ h#n@¬ L¥TN ¥Í-NÂ x!NvSTmNTÂ L¥¬êE Æl¦Bt$N ¥br¬¬T bGNÆR qdMTnT l!-qs# y¸Cl# ÂcWÝÝ x!NvSt„Â L¥¬êE Æl¦Bt$N bmdgF rgD yGBR xsÆsB SR›t$ bmsrt$ mqyR xlbTÝÝ bWS-# yGL}nTÂ yt-ÃqEnT mRH Ãµtt q§LÂ qLÈÍ xgLGlÖT y¸s_ çñ s!d‰J yk!‰Y sBúb!ãC Åµ Ymn-‰LÝÝ SR›t$ ‰s#N b‰s# lL¥¬êE Æl¦BTÂ x!NvSt„ ytmÒc XNÄ!çN k¥Drg#M b§Y y_g®C ¥Äk¸Ã mú¶Ã YçÂLÝÝ

bxh#n# g!z@ yxgR WS_ GB‰CN mššL b!ñrWM l!sbsB k¸gÆW xNÉR ZQt¾ XNdçn qdM s!L tgLÚ*LÝÝ btlYM bxg‰CN Xytmzgb µlW XDgT kg!z@ wd g!z@ yGl# s@KtR YbL_ Xyt-qm s@Kt„ ÃgßW :DgTM yx-”§Y :Dgt$ xµL çñ XÃl yGl# s@KtR l¬Ks# XÃdrgW ÃlW xStê}å GN k:Dgt$ UR y¸mÈ-N xYdlMÝÝ

lxBnT yxÄ!S xbÆ kt¥N y2003 bjT ›mT gb! xsÆsB bmmLkT xB²¾W GBR kÍY ¥N XNdçn XÂStWLÝÝ bbjT ›mt$ BR 5.3 b!l!×N lmsBsB ¬Qì BR 4.5 b!l!×N (85.21%) ytsbsb s!çN¿ kz!H WS_ 2.5 b!l!×N kq_¬ ¬KS½ 1.5 b!l!×N q_¬ µlçn ¬KSÂ 0.6 b!l!×N k¥zU© b@T gb! ytsbsb nWÝÝ yq_¬ ¬KSNM SNmlkT BR 1.8 b!l!×N ks‰t¾ MNÄÂ dmwZ½ BR 0.5 b!l!×N kGlsB NGD S‰ GBR½ BR 136 ¸l!×N kk!‰Y gb!Â q¶W kl@lÖC gb!ãC ytsbsb nWÝÝ YH mr© y¸ÃúyW kq_¬ ¬KS xB²¾W bdmwZ gb! GBR XNdtsbsb nWÝÝ bmè ¹! y¸ö-R yq$R_ GBR kÍY ykflW GN 500 ¸l!×N BR BÒ nWÝÝ SlçnM kNGÇ ¥HbrsB bhg‰CN Xytmzgb ÆlW :DgTÂ yNGÇ ¥HbrsBM Xyt-qm ÆlbT LK tmÈÈŸ ¬KS Xytsbsb xYdlM ytÆlWN XWn¬ ¥rUg_ YÒ§LÝÝ


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


14 15

kqr_Â ¬KS ¥+bRbR bt=¥¶ l@§ ygb!Â yx@KS±RT NGÄCNN Xy¯Ä ÃlW y÷NTéÆND XNQS”s@N bB”T ymk§kLÂ bHg-wõC §Y y¥ÃÄGM XRM© mWsD xlmÒl# nWÝÝ

YH CGR bk!‰Y sBúb! ÷NTéÆNÄ!SèCÂ x+bRÆ¶ãC BÒ y¸fiM úYçN bydr©W btsgsb# Ñs¾ ymNGST xSfÉ¸ xµ§T XÂ s‰t¾WM y¸dgF bmçn# bz!ÃW LK l¥_‰T yMÂdRgW TNQNQ xB²¾WN GBR kÍY XÂ HZb#N úÂúTF yMNtgBrW bmçn# nW btflgW LK möÈ-R ÃLtÒlWÝÝ SlçnM L¥¬êEWN nUÁÂ Æl¦BT l¥-ÂkRÂ Hg-w-#N l¥ÄkM y¸ÃSCL |R›T ymgNÆt$ g#ÄY gÂ Bz# S‰ y¸qrW nWÝÝ YHM tk¬¬Y y±ltEµL x!÷ñ¸WN ymqyR TGL½ ktk¬¬Y bHZb# NQÂq& §Y ytmsrt xSfÉ¸WN y¥_‰T S‰ W+ y¸úµ xYdlMÝÝ YH h#n@¬ bmsrt$ mqyR xlbTÝÝ wd GBR |R›t$ ÃLm-#TN dr© bdr© bHg#M½ b¥St¥RM XNÄ!gb# ¥DrG½ bqr_Â ¬KS ¥+bRbR §Y yts¥„TN DRg!t$ XNd¥ÃêÈcW y¥SgNzB½ bHGÂ xfÉiÑM qÄÄãCN bmZUT YbL_ wd L¥¬êEÂ HUêE xQÈÅ y¸gb#bTN bR ÄGM b¥SÍTÂ bDRg!¬cW y¸gûTN XNÄ!kSÑ yMÂdRGbTN SR›T tGÆ‰êE ¥DrG lng y¥YÆL tGÆR nWÝÝ YHN ¥DrG y¸ÒlW dGä xB²¾WN GBR kÍY b¥útF½ b¥úmN½ sðWN yL¥t$ t-”¸Â Ælb@T yçnWN HZB GN²b@Â túTæ b¥¯LbT nWÝÝ XSk xh#N X_rT y¸¬YbT |‰CNM Y,¾W nWÝÝ b_qET GBR sê¶ãC Bz#`n# xBé b¸dÂbRbT xQÈÅ SlMNÿD xBéN mslF y¸gÆW GBR kÍYM s!dÂgR Y¬ÃLÝÝ

y¥ššÃW PéG‰M GL} mr© YzW y¥YqRb#TN½ ÃLtmzgb#TN½ GBR xúNsW y¸kFl#TN½ yt+brbr y£úB mZgB y¸ÃqRb#TN½ y£úB mZgB XNÄ!Yz# bHG y¥YgdÇTNÂ XNÄ!h#M kîSt¾ wgN yGBYT mr©cWN l¥GßT xÄUC yçn#TN (hard To-Tax Group) GBR kÍ×C b¬KS mrB WS_ XNÄ!gb# b¥D rG yGBR KFÃcWN m-N lmwsN y¸ÃSCL SR›T lmzRU y¸dGF nWÝÝ

1.6. yxdr©jTÂ yxs‰R |R›T g#Ä×C

bzRû Xytµÿd ÃlW lW_ b¬KS xStÄdR |R›T ytšl LMD Ã§cW xgéCN btlYM yXNGl!ZN bmWsD ytzUj s!çN½ YHM bxs‰R £dTÂ yxs‰R £dt$N bt&KñlÖ©! bmdgF½ ysW ¦Yl#N bmlyT½ b¥B”TÂ

bmlµT XÂ bx-”§Y -Nµ‰ tÌM bmgNÆT §Y Ãt÷r nWÝÝ SlçnM bqÈY knÆ‰êE h#n@¬WÂ k:Dg¬CN xNÉR Xytft¹ mStµkL ÃlbT g#ÄY b!ñRM wdMNfLgW GB l!ÃdRsN y¸CL msrT xlN ¥lT YÒ§LÝÝ YH GN msrT BÒ nWÝÝ y¸fimW bxmlµkT nWÝÝ xmlµkT y¸”ÂW btGÆRÂ bTGL £dT nWÝÝ TGl# mµÿD ÃlbTM btk¬¬YÂ xUR mçN y¸ClWN h#l# b¥slF xdÂ”ðWN bmn-L nWÝÝ xh#N kð¬CN ÃlW g#ÄY YHN ylW_ mú¶ÃÂ xs‰„N lmtGbR ytqriWN xdr©jT bq$R-ŸnT ymtGbR g#ÄY YçÂLÝÝ

Slz!H ytjm„TN ylW_ XNQS”s@ãC l¥-ÂkR bên¾nTM lW-#N b¥wQ½ b¥StGbR½ bmk¬tLÂ bmgMgM XNÄ!h#M xSf§g!WN DUF bmS-T l!gnÆ y¬sbW y¬KS xStÄdR SR›T btÍ-n xgLGlÖT xsÈ_ BÒ úYçN HGN b¥SkbR z#¶Ã tgb!WN Tk#rT mS-t$NÂ ytmÈ-n mçn#N b¥rUg_ ykt¥ gb! xsÆsBM k¬KS xsÆsB SR›t$ UR tÈ_ä XNÄ!tgbR ¥DrG yGD nWÝÝ Yh#N XN©! k§Y ytzrz„T ylW_ £dèC bên¾nT btq§-f xgLGlÖT (Efficiency) §Y Ãt÷„ bmçÂcW msr¬êE y±ltEµ x!÷ñ¸ lW_ l¥MÈTÂ yk!‰Y sBúnTN mNgìC lmZUT y¸ÃSCLÂ bx-”§Y tL:÷WN y¸Ãúµ W-@¬¥ tÌM bmF-R z#¶Ã (Effectiveness) g#DlT ÃlÆcW bmçn# Xnz!H CGéC bQD¸Ã XÂ btk¬¬Y y¸¬rÑ ÂcWÝÝ

1.7 y?G tg™nT ÃlbT dr©

yHG tg™nT (Compliance) ¥lT xND ywÈ ydr© mmz¾ wYM ?G ¥SkbR y¸drG tGÆ‰êE XNQS”s@ s!çN¿ kGBR/¬KS xNÉR y?G tg™nT ¥lT bGBR kÍYnT bmmZgB½ y£úB mGlÅãCN btà§ h#n@¬ b¥QrBÂ yGBR/¬KS GÁ¬N g!z@WN -Bö lmKfL b?G msrT ytÈl# GÁ¬ãCN bf”dŸnT mwÈT ¥lT nWÝÝ b¬KS xStÄdR |R›¬CN ÃlW y?G tg™nT dr© ZQt¾ s!çN¿ YHM bHBrtsb#/GBR kÍ† bk#L SlGBRÂ ¬KS msr¬êE ¦úBÂ ÍYÄW½ ?¯CÂ mm¶ÃãC XNÄ!h#M mr©Â mZgB xÃÃZ §Y ÃlW GN²b@Â XWqT ZQt¾ mçn#½ GN²b@ ÃlWM b!çN bxmlµTÂ btGÆR lmKfL ÃlW f”dŸnT ZQt¾ mçNÂ b_gŸnT mSmR lmKbR ÃlW F§¯T XÂ XNQS”s@ kFt¾ mçN nWÝÝ

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


16 17

bxSfÉ¸W mS¶Ã b@T yHG tg™nTN l¥¯LbT GN²b@W ZQt¾ yçnWN y¥St¥RÂ GN²b@W ñéT lmKfL F”d¾ ÃLçnWN wYNM l¥+bRbR y¸_rWN l?G b¥QrB b_Ít$ LK XNÄ!-yQÂ kQÈt$M l@§W XNÄ!¥RbT ¥DrG XJG tf§g! g#ÄY nWÝÝ xSfÉ¸ xµl# UR ÃlW X_rT yHG tg™nTN l¥údG y¸rÄ _‰T ÃlW mr©Â zmÂêE xs‰éCÂ SLèC y¥Y-qM mçn# nWÝÝ yCGéc$ mNSx@ bx-”§Y y±ltEµL x!÷ñ¸W W-@T çñ kxs‰R½ XWqTÂ xmlµkTM ymnŒ ÂcWÝÝ

2. b¬KS xStÄR z#¶Ã y¸¬†TN CGéC mQrF yMNClW bDRJT½ bmNGSTÂ HZb# ytqÂj xQM GNÆ¬ §Y ytmsrt L¥¬êE y¬KS xStÄdR s‰êET bmgNÆT nWÝÝ

2.1 L¥¬êE y¬KS xStÄdR s‰êET MNDnW?

b¾ h#n@¬ ylW_ s‰êET SNL mlw_ ÃlbTN xjNÄ YzW½ lW-# y¸m‰bTN yU‰ x§¥½ GB xs‰R½ XWqTÂ KHlÖT bmÃZ ltL:µ*cW múµT wúŸ GBxèC xzUJtW btd‰jÂ bNQÂq& mLK yxdÂ”ðãCN xQM XÃk¹û b}ÂTÂ bqÈYnT GÆcWN b¥úµT yU‰ _Q¥cWN l¥rUg_ y¸drG yDRJT½ ymNGSTÂ yt-”¸W HZB ytd‰j NQÂq& ¥lT nWÝÝ s‰êEt$ yxgRN l#›§êEnT k¥N¾WM w‰¶ -§T lmk§kL ytgnÆ l!çN YC§LÝÝ xgRNÂ HZBN kDHnTÂ “§qRnT l¥WÈT td‰Jè y¸n”nQ s‰êETM l!çN YC§L wYM L¥¬êE y¬KS xStÄdR SR›T lmgNÆT Ãlm s‰êET wzt... mçN YC§LÝÝ ylW_ s‰êEt$ lxND x§¥ ytslû ltÌÑ tL:÷ múµT q$LF ¸Â Ã§cW ytÌÑ ±ltEµêE xm‰éCNÂ yDRJT xÆ§TN b÷R ¦YLnT bmWsD x-”§Y s!v!L sRŠNt$N XÂ MLxt HZb# xqÂJè y¸Ãn”NQ GNÆR nW ¥lTM YÒ§LÝÝ

bz!H mNgD ytgnÆWN s‰êET x¹ÂðnT y¸wSn#T bRµ¬ ngéC b!ñ„M y¸kt§cW x§¥ãCÂ bHZb# Ã§cW tqÆYnT ywúŸnT ¸Â Yñ‰cêLÝÝ kh#l#M b§Y \‰êEt$ yÃzW ›§¥ FT¦êEÂ lHZB y¸-QM mçN xlbTÝÝ kz!H UR tÃYøM k§Y XSk¬C y¸gßW y\‰êEt$ xÆLM çn HZb# bx§¥W YzTÂ _QM §Y bxGÆb# yU‰ mGÆÆT Xyf-„ mÿD xlÆcWÝÝ q_lÖ Xnz!HN x§¥ãC wd GB l¥DrS y¸ÃSCl# úYNúêE ST‰t&©!ãC tnDfW wd ZRZR XQD y¸mnz„ mçN xlÆcWÝÝ

kz!H snD yTk#rT n_B xNÉR SNmlktW dGä L¥¬êE y¬KS xStÄdR bmgNÆT yhg‰CN :DgT b¥Í-N yz@¯CN FT¦êE t-”¸nT l¥rUg_ yk!‰Y sBúb!nT :DlÖCN bmZUT yk!‰Y sBúb!nT ±ltEµL x!÷ñ¸N bmÂD L¥¬êE ±ltEµL x!÷ñ¸ lmgNÆT öRõ ytnú s‰êET wYM yDRJ¬CN½ ymNGS¬CNÂ xB²¾WN GBR kÍY =Mé yHZb# yNQÂq& GNÆR ¥lT nWÝÝ L¥¬êE y¬KS xStÄdR s‰êET bên¾nTM yxMST xmt$N yXDgTÂ yT‰NSæR»>N XQÇN ¥úµT yÒl# xm‰éC½ yDRJT xÆ§T½ s‰t®C XÂ yGBR GÁ¬cWN bxGÆb# y¸w-# GBR kÍ×C XÂ t-”¸W HZB ¥lTM nWÝÝ Xnz!H xµ§T bU‰ xjNÄãÒcW §Y trÄDtWÂ t¥MnW bU‰ tö‰ŸtW mS‰T XNÄ!Cl# xSqDä xQ¥cW mgNÆT xlbTÝÝ

2.2 ys‰êEt$N q$LF ¥nö y¸ÃSwGÇ ST‰t&©!ãC

XytgnÆ S§lW \‰êET y¥SfiM xQM g#DlT s!nú bgb! sBúb! tÌ¥T WS_ S§l#T y±ltEµ xm‰éCÂ xÆ§T½ ytÌÑ m§ \‰t®CÂ Slx-”§Y yGBR kÍY HBrtsB xQM g#DlT ¥l¬CN nWÝÝ kz!H ¯N l¯NM h#l#M y\‰êET xµ§T bGLÂ bU‰ s!s¥„ tLXµ*cWN l¥úµT Sl¸m„bT yxs‰R SR›TÂ xdr©jT XNÄ!h#M bS‰W Sl¸ÃSfLgW GBxT +MR ¥l¬CN nWÝÝ

2.2.1 yxm‰„Â yGNÆR qdM ¦Yl#Â yx-”§Y ÑÃt¾W xQM GNÆ¬

Sl y¥SfiM xQM g#DlT SÂwú bydr©W Sl¸gß# gb! tÌ¥T y±ltEµ tš*̧ ãCÂ bymS¶Ãb@t$ y¸gß# GNÆR qdM `YlÖCÂ xdr©jèÒcW XNÄ!h#M bXnz!H GNÆR qdM ̀ YlÖC GNÆR qdM têÂYnTÂ xãN¬êE t}:ñ m§WN fÉ¸ kh#l#M bðT yt”Â xmlµT b¥Sr} bKHlÖT b¥B”T½ bxdr©jTÂ xs‰R bmdgF lW-@T y¸b”bT xQM ¥l¬CN nWÝÝ yXnz!H xµ§T êÂW tL:÷ yGBR SR›¬CNN ST‰t&©!µêE GïC b¥úµT bx+R g!z@ bXDgTÂ T‰NSæR»>N XQÄCN kzRû y¸-bqWN h#l# ¥úµT s!çN bz§qEnT xg‰êE ywÀ F§¯¬CNN bwúŸ mLk# x!÷ñ¸W b¸Ãmn=W xg‰êE gb!ÃCN m¹fN nWÝÝ YHNN tL:÷ l¥úµT bydr©W y¸gßW GNÆR qdM ¦YL btslfbT yS‰ mSK kh#l#M bðT ‰s# bxmlµkT½ bKHlÖTÂ bSn MGÆR tgNBè tL:÷WN kl@§W btšl w-@¬¥nT mfiM nWÝÝ YH ¦YL ‰s#N W-@¬¥ ¥DrG ymjm¶ÃW


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


18 19

kXs# y¸-bQ tL:÷ b!çNM TLq$ g#ÄY GN bs# xMúÃÂ xRxÃnT xµÆb!WN mlw_Â ylW_Â yW-@T xµÆb! ¥DrG nWÝÝ

bg#M„KÂ b¬KS xStÄdR WS_ btlÃy ¦§ðnT tmDï y¸s‰WN ÆlÑÃÂ DUF sÀ \‰t¾ xQM lmgNÆT tBlW ytqri# y¬KS SRxTÂ xStÄdR ¥ššÃ PéG‰äC xl#ÝÝ yXnz!H PéG‰äC YzT ymNGSTN xdr©jT½ xs‰R XÂ xgLGlÖT xsÈ_ GL}nT½ t-ÃqEnTÂ kh#l#M b§Y dGä W-@¬¥nTN l¥rUg_ b¸ÃSCL mLk# ¥ššL nWÝÝ ygb! sBúb! tÌÑN x-”§Y xs‰R bz!H mNgD µLqyRNÂ µ§ššLN bStqR -Nµ‰ y¥SfiM xQM mgNÆT y¸¬sB xYdlMÝÝ ygb!WN zRF xs‰RÂ xdr©jT ¥ššL l!¬lF y¥YgÆW S‰ b!çNM btššlW xs‰RÂ xdr©jT ¬Qæ W-@T XNÄ!ÃmÈ y¸-BqW ysW ¦YL g#ÄY dGä qÄ¸W S‰ nWÝÝ MNM ÃHL zmÂêE xdr©jTÂ xs‰R b!ñR ysW xmlµkT µLtqyr y¸mÈ lW_ xYñRMÝÝ

XÂM mêQ‰CN êN¾ yk!‰Y sBúnT MNôCN y¥DrQ S‰ mçn# §Y XMnT mÃZ qÄ¸ YçÂLÝÝ bz!H msrT mêQ‰CN bXnz!HÂ tÃÃ™ g#Ä×C y¸fiÑÂ l!fiÑ ytäk„ yk!‰Y sBúb!nT xStúsBÂ tGÆR l¥DrQ b¸drgW TGL mêQ‰CNN bL¥¬êE xStúsBÂ tGÆR lmQr} -@n¾WNÂ ytb§¹WN Xyl† ¥}ÄT yTGL SLt$ YçÂLÝÝ

kxmlµkT GNÆ¬W btÙÄŸ fÉ¸W S‰WN lmS‰T y¸ÃSfLgW KHlÖTÂ XWqT XNÄ!ñrW tk¬¬Y yClÖ¬ ¥ššÃ SL-Â ¥GßT xlbTÝÝ ymnš xQÑN XNdÃz btGÆR m¬yT xlbTÝÝ ktGÆR xfÉiM tnSè bmg-MgM g#DlèCN Xyl† y¥StµkÃ GMg¥êE SL-Â mS-TM ÃSfLULÝÝ h#l#M S‰ãC XNdl@§W yGNÆ¬ S‰ h#l# k¥_‰TÂ >G>G UR mqÂjT xlÆcWÝÝ bz!H msrT bxfÉiM W-@¬cW §Y bmmSrT ¬¬¶Â W-@¬¥ yçn#TN l§q `§ðnT l¥B”T½ kÃz#T dr© b§Y y¥YÿÇT Æl#bT XNÄ!-Âk„ l¥DrG½ B”t$ y¸¯D§cWN bxQ¥cW XNÄ!s„ l¥¹U¹G½ y¥Yçn#TNÂ ySn-MGÆR CGR ÃlÆcWN dGä l¥NgêlLÂ lmQÈT y¸ÃSCL XRM© mWsD ÃSfLULÝÝ YHN h#l# ¥DrG y¸ÒlW GN xB²¾WN GBR kÍYÂ HZb#N bN”T ½ bSÍT XÂ btk¬¬YnT b¥útF yTGl# xµL b¥DrG nWÝÝ kz!H W+ y¸drG y¥B”TÂ y¥_‰T S‰ m§§_ BÒ nW y¸çnWÝÝ

y¬KS xStÄd‰CNN ST‰t½©þµêE GïC l¥úµT êÂW fÉ¸ GBR kÍ† XNdçn# êÂW y¥Sf{M xQM GNÆ¬M bGBR kÍ† §Y ÃnÈ«r XNdçn# YHN l¥DrG dGä «Nµ‰ ygbþW s¤KtR ±ltEµêE xm‰RÂ L¥¬êE ÆH¶ ÃlW

y¬KS xStÄdR mêQRÂ ÆlÑÃ mF«R xSf§gþ bmçnù qÜLF y¥Sf{M xQM GNÆ¬ S‰ ymNGS¬êE mêQ„Â y±ltEµ xm‰„N xQM mgNÆT XNdçn btdUU¸ ytgl{ gùÄY nW”” bx«Ý§Y l±ltEµ xm‰„Â lmêQ„ ÃSqm_ÂcW y¥Sf{M xQM GNÆ¬ mRçãC ¥lTM GNÆ¬W kHZbù ymLµM xStÄdRÂ L¥T TGL URÂ kþ‰Y sBúbþnTN kMNŒ l¥DrQ k¸drgW TGL UR xStúSé ymf{M mRç yGBR kÍ†N xQM lmgNÆT XNd¸ÃglGL m_qsù BÒ bqE lþçN YC§L””

XzþH §Y bxu„ m_qS «Ý¸ y¸çnW yGBR kÍ†N xQM y¸Ã÷§¹ù ykþ‰Y sBúbþnT xmlµkT mglÅãCN nW”” kxgR WS_ ¬KS xNÉR lGBR kÍYnT xlmmZgB# tmZGïM bHUêE drsŸ xlm¹_# ÃldrsŸ bm¹_ Æ«Ý§Y >ÃuN y¸ÃúNsù Hg-w_ tGÆ‰TN mf{MÂ wÀN l¥ÂR b¥sB Hg-w_ XÂ tgbþ ÃLçnù wÀãC XNÄþµttÜ ¥DrG _qEècÜ mglÅãC ÂcW””

ÆdgùT xgéC ¬KS ¥ubRbR y¸ÆL ngR ylM ÆYÆLM GBR mKfLN yz¤GntÜN y¥NntÜ mglÅ xDR¯ Sl¸ÃY bzþH zù¶Ã y¸f{Ñ ¥ubRbéC xnSt¾ ÂcW ¥lT YÒ§L”” MÂLÆT tfImW ktgßùM XNdTNGRT y¸wsÇ lz¤Â y¸bqÜ KStèC kmçÂcWM b§Y y¸ÃSkTlùT QÈT kÆD nW”” GBR kÍ×C l¥Nn¬cWÂ lKB‰cW Y=nÝlù# bl¤§ xNÉRM bXWnT xg‰cWN YwÄlù”” bDFrT Hg-w_ S‰ y¸äK„ dGä bwúŸ mLkù SR›tÜ xÃúLÍcWM”” YH L¥¬êE xStúsB çN tBlÖ bL¥¬êE mNgD b¸µÿD yxStúsB lW_ TGL y¸f«R msr¬êE yL¥T ätR çñ y¸ÃglGL xStúsBÂ tGÆR nW””

bhg‰CN Sl GBR mKfL ÃlW xmlµkT sþ¬Y xRî xd„ kDéM jMé ymNGST GBR ÃLtkflbT mÊT y‰s¤ xYdlM k¸L xmlµkT äTÂ ymNGST GBR y¥Yq„ ÂcW b¸L YgL{êL”” sRè lFè k¸Ãg¾T gbþ YHcE ymNGST GBR nC BlÖ Yö_ÆL”” ngR GN bxhùnù wQT btlY bkt¥ xµÆbþ ÃlW yNGÇ HBrtsB tgbþWN GBR xlmKfLN XNd nWR y¸ö_rW xYdlM\ XNÄWM ÃlmKfL XNdBL«T Y¬ÃL\ q§L y¥YÆL qÜ_R ÃlW ¦YL b«‰‰ {¦Y “ bŠT# ÃlŠT” XÃl g¢EWN b¥¥r_ >ÃŒN ÃkÂWÂL”” SlzþH ykþ‰Y sBúbþnTN xmlµkTÂ tGÆR lm¬gL xhùNM mktL ÃlBN ST‰t½©þ khùlùM bðT bzRû ÃlùTN ykþ‰Y sBúbþnT MNôCÂ mNgìCN bxGÆbù bmlyT qÄÄãcÜ XNÄþzgù ¥DrG# SR›ècÜN msrT b¥DrG GBR kÍ†N y¥St¥R# ymdgF bU‰ Xytmµk„ gùDlèCN ¥rM XÂ x_FtW

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


2120

sþgßù dGä k_ÍtÜ UR y¸mÈ«N xStÄd‰êEÂ HUêE QÈT mQÈTN Ã«ÝL§L”” GBR Ãubrbr sW XNdBL_ úYçN kXÃNÄNÇ xþT×eÃêE kþS Ãwlq# ysrq sW tdR¯ y¸ö«RbT xStúsB bm§W HZÆCN zND XNÄþsRI tk¬¬Y yxStMHé S‰ mS‰T# bt=Æu y¬KS gbþ :Dg¬CNÂ yhg‰CNN FT¦êEÂ fÈN L¥T qÈYnT tÃÃinT b¥StÆbR btGÆ„ §Y tmSRè b¸µÿD yxHZïT S‰M ¥¯LbT ÃSfLUL””

3. yNQÂq½ xjNÄãÒCN

3.1. yzRûN tL:÷ XNd xND yNQÂq½ xjNÄ

y¬KS xStÄdR tL:÷N bhùlùM mLkù x«ÝlÖ ¥yT YÒ§L\ ymjm¶ÃW kgùM„KÂ k¬KS xStÄdR UR btÃÃz mLkù lL¥¬êE Æl¦BèCÂ lL¥¬CN McÜ hùn¤¬ mF«R nW”” YH tL:÷ lþúµ y¸ClW L¥¬êE Æl¦BèCN y¸Ãbr¬¬Â kþ‰Y sBúbþãCN bmDfQ mNgD ytÝß y¬KSÂ ygùM„K xgLGlÖT xsÈ_ SR›T sþzrUÂ S‰W fÈN# FT¦êEÂ wÀ öÈbþ xgLGlÖT mS«T# yxgLUYnT xmlµkT ¥SrI wzt... sþÒL nW”” l¤§W lhùlùM qr_Â ¬KS kÍ×C XkùL ymwÄd¶Ã »Ä XNÄþñR y¥DrG gùÄY nW”” YH ¥lT bqr_Â ¬KS xStÄdR SR›T y¸StêlùT yHg-w_ NGDÂ y¬KS Sw‰ wNjlÖC YzT# mglÅ# msr¬êE mNSx¤ xdUãCÂ ymFTÿ xQÈÅãC bxGÆbù tlYtW «Nµ‰ y{r ÷NTéÆND ¬KS ¥ubRbR TGL b¥DrG XnzþH wNjlÖC lL¥¬CNÂ lxg‰êE s§¥CN XNQÍT wd¥YçnùbT dr© ¥DrS nW”” kzþHM b§Y Hg-w_ NGDÂ ¬KS ¥ubRbRN bmk§kLÂ bmöÈ«R yHg-w_Â y{r-s§M ¦YlÖC yT_QÂ SNQ MNôCN b¥DrQ Hg-mNGS¬êE SR›tÜ XNÄþ«ÂkR xStêIå ¥DrGM ¥lT nW””

hùlt¾W tL:÷ lL¥¬CN# lxg‰CN s§MÂ lÁäK‰sþEÃêE SR›T GNÆ¬CN y¸WlWN xþ÷ñ¸W y¸Ãmn=WN qr_Â ¬KS bxGÆbùÂ bBÝT msBsB nW”” YHNN tL:÷ ¥úµT ¥lT yxg¶tÜ yL¥T# ys§MÂ yÁäK‰sþ ±lþsþãÒCNÂ ST‰t½©þãÒCN k¥N¾WM yWu xg‰T xlù¬êE tI:ñ btnÉÉ¶ nÉ çñ -@n¾ bçn yxgR WS_ ¦BT ÍYÂNS ¥DrG ¥lT nW”” kLmÂÂ ktmIêCnT yt§qqCÂ mµkl¾ gbþ Ã§T xgR ymgNÆT ¦g‰êE ‰:ÃCNN ¥úµT ¥lT nW”” xSt¥¥Ÿ s§MÂ ÁäK‰sþE ysfnÆT xgR ymgNÆT HL¥CN XWN çñ y¥yT gùÄYM nW”” bx«Ý§Y L¥¬êEÂ

ÁäK‰sþÃêE mNGS¬CN ÃSqmÈcW yxuR# ymµkl¾Â yriM gþz¤ :QìC ST‰t½©þãC# ±lþsþãCÂ ‰:Y tGÆ‰êEnT §Y qÜLF ¸Â y¸ÅwT SR›T f_é mgßT ¥lT nW”” YH xjNÄ lþÃ¬GL y¸CL ¬¶µêE tL:÷ bmçnù bzþH zù¶Ã m¬gLÂ ¥¬gL ÃSfLUL\ YgÆLM””

3.2. MR_ tGÆéÒCNN y¥SÍT ST‰t½©þ êÂW yNQÂq½ xjNÄ

fÈN# qÈYnT ÃlWÂ HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT L¥T l¥rUg_ mNGST bg«RM çn bkt¥ kÃ²cW ST‰t½©þãC xNÇ MR_ LMìCN y¥SÍT ST‰t½©þ nW”” b¬KS xStÄdR MR_ täKéãCN y¥SÍT ST‰t½©þ ¥lT bxuR bMR_ yS‰ £dèC# QRNÅæC# KLlÖC wYM yS‰ bùDñC Æ«Ý§Y ygùM„KÂ y¬KS åðséC dr© tsRtW XWnTM MR_ f«‰ y¬klbT W-@¬¥ S‰ mçnù ytrUg«# yqr_Â ¬KS mr© GNÆ¬Â x«ÝqM S‰Â SR›T# ydNb®C GNßùnT xgLGlÖT xsÈ_ S‰# yHG ¥SkbR S‰# W-@¬¥ yDUF sÀnT S‰ XÂ xþ÷ñ¸W y¸Ãmn=WN qr_Â ¬KS ymsBsB S‰ãC btN«Æ«bÂ btbÈ«s mLkù úYçN bxND gþz¤ ttNTnW bXQD tµtW wd hùlùM yS‰ KFlÖC b¥DrSÂ khùn¤¬ãC UR xÈ_ä bmf{M W-@¬¥ S‰ mS‰T ¥lT nW”” YHN k¥DrG xµ*Ã y¸¬†TN yxmlµkT# yKHlÖTÂ yGBxT xQRïT ¥nöãCN lmF¬T y¸ÃSCL xQÈÅ yMNqYSbTÂ XnzþHN ¥nöãC y¸f¬ wYM y¸ÃSwGD xQM yMNgnÆbT ST‰t½©þM ¥lT nW”” bmçnùM yST‰t½©þW XMBRT ¥nöãCN bmF¬T MR_ täKéãCN ¥SÍT y¸ÃSCL yxm‰„# yxÆlù# ysþvþL sRŠNtÜÂ yGBR kÍ†N xQM mgNÆT nW””

3.3. ykþ‰Y sBúbþnT xStúsBÂ tGÆRN bIÂT y¸êU «Nµ‰ yL¥¬êE y¬KS xStÄdR s‰êET ymF«R xSf§gþnT XNd TGL xjNÄ

qLÈÍÂ W-@¬¥ mNGS¬êE xgLGlÖT mñR L¥¬êE Æl¦BtÜ BqÜ twÄÄ¶Â W-@¬¥ XNÄþçN ÃdRgêL”” qLÈÍ# FT¦êEÂ W-@¬¥ mNGS¬êE xgLGlÖT ymS«T gùÄY GN kþ‰Y sBúbþnTN k¥DrQ Wu y¥Y¬sB nW”” bzþH rgD k¸«qsùT wúŸ ymNGST xgLGlÖèC mµkL zRû b¸ÃkÂWnW y¬KSÂ qr_ S‰ mnš lGBR kÍ×C y¸s«W xgLGlÖT xNÇ nW”” y¬KSÂ qr_ SR›¬CN mKfL y¸gÆWN hùlù y¸ÃSkFL\ YHNNM bfÈN xµ*ºN y¸fIM kçn L¥¬êE Æl¦BtÜ Ybr¬¬L\ lt=¥¶ L¥TÂ xþNvSTmNT YnúúL”” GBR y¥YkFlù wYM mKfL y¸gÆcWN m«N y¥YkFlù GBR


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


22 23

kÍ×C µlù GN L¥¬êE Æl¦BtÜN QSM YsB‰L”” tmLî GBR wd¥YkFlù ¯‰ XNÄþq§qL YgÍÍL”” SlçnM GBR XÂ qr_# kþ‰Y sBúbþãC dÆÂ ÑSÂ y¸fIÑbT ên¾ y_gŸnT MNu nWÂ”” SlçnM yGBRÂ qr_ SR›tÜN qLÈÍÂ W-@¬¥ ¥DrG ymNGSTN gbþ km=mR Ælf bXJgù y§q ÍYÄ ÃlW gùÄY nW”” zmÂêEÂ ytššl yGBRÂ qr_ SR›T mzRUT y¦gRN xþ÷ñ¸ l¥rUUT# yHBrtsbùN -@NnTÂ dHNnT lm«bQ bmSkù y¸f{Ñ yxþ÷ñ¸ wNjlÖCN lmk§kLÂ lmöÈ«R FTˆêEÂ ytmÒc yNGDÂ xþNvSTmNT SRxT lmF«R y¸ÃSCL qÜLF tGÆR nW””

mNGST bzRû y¸s«W xgLGlÖT lMZb‰Â lÑSÂ bkFt¾ dr© ytUl« mçnùN bmgNzB bzþH zRF lts¥„ s‰t®C ytly _QMÂ GÁ¬ y¸_L ys‰t¾ xStÄdR dNB xW_aL”” bzþH msrT yzRûN ‰:Y# tL:÷# ›§¥ãCÂ GïC l¥úµT y¦g¶tÜ xþ÷ñ¸ y¸Ãmn=WN y¬KSÂ qr_ gbþ bBÝTÂ bwQtÜ lmsBsBÂ xþ÷ñ¸W §Y xdU y¸ÃSkTlù XNd ÷NTéÆND# y¬KS Sw‰Â yNGD ¥ubRbR wNjlÖCN bBÝT y¸k§kLÂ y¸öÈ«R L¥¬êE y¬KS xStÄdR s‰êET mF«R YgÆL”” zRû lÑSÂ ÃlWN tU§unT bmgNzB mLµM Sn-MGÆR# ytStµkl xmlµkT# :WqTÂ KHlÖT ÃlW s‰t¾ ¥F‰T GD Y§L”” ymNGST ±lþsþãCNÂ ST‰t½©þãCN bWL ytgnzb# bÑÃêE KHlÖT ytgnÆ# dNb®CN bTHTÂ y¸ÃStÂGD XÂ kÑSÂ y{Ä L¥¬êE y¬KS ¦YL bmF«R xþ÷ñ¸W y¸Ãmn=WN ymNGST gbþ XNÄþsbsB Ã§sls _rT ¥DrG ÃSfLUL”” bzþH rgD xwN¬êE lWõC mñ‰cW úYznU bF_nT mššL y¸gÆcW bRµ¬ KFtèCM Y¬Ãlù””

3.4. ymr©N ÍYÄ bxGÆbù tgNZï y¸s‰ L¥¬êE y¬KS xStÄdR s‰êET ymF«R gùÄY XNdTGL xjNÄ

mr© l¬KS xStÄdR ydM SR nW”” GBR lmwsNÂ lmsBsB# lGBR kÍ×C TMHRT lmS«T# HG tg¢E yçnùÂ ÃLçnù GBR kÍ×CN lmlyT# yHG ¥SkbR S‰ãCN l¥µÿD# yGBR kÍ×C MZgÆ l¥µÿD XÂ b:WqT §Y ytmsrt Wún¤ lmS«T mr© lþ¬lF y¥YCL «q»¬ xlW”” SlçnM mr© lmsBsB# l¥d‰jT# lmtNtNÂ l¥s‰=T xQM mF«R YgÆL”” ymr© SRx¬CNN bmft> mr©WN m«qMÂ ¥ššL# xþNtRØS mF«R# kîSt¾ wgñC mr© msBsB# yGBR kÍY mlÃ qÜ_RN bÈT xš‰ y¥SdgF S‰ x«ÂKé mq«L# yµR¯ SµnþNGÂ

µR¯ T‰kþNG t½KñlÖ©þãCN m«qM# y>Ãu mmZgbþÃ mú¶ÃãCN x«ÝqM y¥SÍÍT :QDÂ ytjmrWN S‰ bBÝT lmf{M y¸CLÂ XÃNÄNÇN mr© _QM §Y XNÄþWL y¸s‰ xQM mF«R YgÆL”” ¥N¾WM s‰t¾ Sl xfÉ{Ñ mr© ymsBsB ¦§ðnT ÃlbT mçnùN XNÄþgnzB ¥DrG YgÆL”” SlçnM zmÂêE ymr© SR›T GNÆ¬Â x«ÝqM L¥¬êE y¬KS xStÄdRN lmgNÆTÂ y:DgTÂ T‰NSæR»>N :QDN l¥úµT ÃlWN ÍYÄ xm‰„# s‰t¾WÂ m§W HZB tgNZï lxfÉ{Ñ XNÄþtU ¥DrG YgÆL””

3.5. ktgLU×C UR bTGL ytmsrt y«bq GNßùnT bmF«R y¸f{M L¥¬êE y¬KS xStÄdR SR›T GNÆ¬ NQÂq½ y¥qÈ«L gùÄY XNdTGL SLT

kzRû x§¥ãC xNÇ GBRN bFÝdŸnT ymKfL ÆHL XNÄþÄBR ¥DrG nW”” YHN msr¬êE x§¥ l¥úµT HBrtsbù Sl GBRÂ ¬KS XNÄþÃWQ bt=Æ+ Xy¬y µlW L¥¬CN UR xStúSé XNÄþgnzbW ¥DrG y¸ÃSCL yGN²b¤ ¥S=bÅ S‰ãCN ¥µÿD Y«YÝL”” y‰sùN GBR bwQtÜÂ bLkù mKfL BÒ úYçN l¤§WM XNÄþkFL XNÄþ¬gL# xubRBé ytgßWN l¥Ul_ XNÄþtU ¥BÝT ÃSfLUL”” GBR kÍ† bS‰ §Y ÃlùTN yGBRÂ ¬KS xêíC# dNïCÂ mm¶ÃãC XNÄþÃWQ b¥DrG bTKKL mBTÂ GÁ¬WN XNÄþgnzB ¥DrG ÃSfLUL”” kzþH xµ*Ã bHTmTÂ x¤l¤KTénþK ¸ÄþÃãC GN²b¤ XNÄþf«R tk¬¬Y _rT y¸ÃdRG# kGBR kÍ×C UR gI lgI y¸drgWN yWYYTÂ yMKKR mDr÷C bBÝT y¸m‰Â yt«Âkr ytgLU×C TMHRTÂ GNßùnT fÉ¸ s‰êET mF«R YgÆL””

3.6. btmr«ù qr_Â ¬KS xubRÆ¶ãC §Y yHG yb§YnT ¥rUg_ XNd xND yNQÂq½ SLT

bgbþãCÂ gùM„K S‰ãC WS_ lqr_Â ¬KS ¥ubRbRÂ ytÌÑN ›§¥ k¥sÂkL xNÉR TLQ DRš Ã§cW ySUT xµÆbþãC tlYtêL”” _qEècÜN lmGlI ÃHL y÷NTéÆND NGD# yNGD ¥ubRbR# bmNGST yts«ù yqr_ nÉ mBT ¥ubRbR# yêUÂ ¬¶F ¥ubRbR# lGBR kÍYnT ÃlmmZgB# ¬KS ¥ubRbR# ÃlxGÆB tm§> mWsDÂ ytd‰j

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


24 25

yqr_Â ¬KS ¥ubRbR ÂcW””bzþH Hg-w_ tGÆR y¸s¥„TN GBR kÍ×C bhùlT dr© kFlÖ

¥yT YÒ§L”” ymjm¶ÃãcÜ GBR kÍ×C ytkft bRÂ TN> qÄÄ µgßù HUêEWNÂ Hg-w«ùN q§QlW ¦BT l¥GbSbS y¸fLgù ÂcW”” yCG„ MNu btwsn dr© yGN²b¤ gùDlT yf«rW bþçNM# ykþ‰Y sBúbþnT xmlµkTÂ tGÆR ên¾W mNSx¤ nW”” lXnzþH GBR kÍ×C yMNktlW ST‰t½©þ xhùNM bhùlT kFlÖ ¥yT YÒ§L”” ymjm¶ÃW GBR kÍ† GBR y¥YqR GÁ¬ mçnùN l¥SgNzB btwsn dr© ySnz¤U TMHRT bmS«TÂ GBR l‰sùÂ lxg„ ÃlWN xþ÷ñ¸ÃêE ¥Hb‰êEÂ ±ltEµêE ÍYÄW b¥SrÄT y¸f{M nW”” kzþH b§Y ms‰T y¸gÆW S‰ GBR kÍ† qr_Â ¬KS xubRBé y¥Ml_ XDlù «ÆB mçnùN ¥SgNzB XÂ btGÆRM bzþhù xGÆB mf{M nW”” YH x§¥ khùlùM b§Y bGBR xStÄdR SRxtÜ GLInTÂ t«ÃqEnT ÃlW xs‰R b¥NgS S‰ãCN bHGÂ bHG BÒ bmS‰TÂ xB²¾WN Åµ bmmN«R y¸úµ sþçN bt=Æu qr_Â ¬KS xubRBé sþgŸ xubRÆ¶W bxGÆbù y¸qÈ l¤lÖC kzþH QÈT XNÄþ¥„ y¸ÃdRG HUêE QÈT sþwsNbTM nW”” yqr_Â ¬KS ¥ubRbR §Y y¸s¥‰W GBR kÍY wNjlùN y¸fImW _QÑNÂ gùÄtÜN xm²Zñ nW”” bmjm¶Ã wNjL sRè y¥Ml_ XDlù kFt¾ çñ sþ¬yW wYM ktÃzM y¸dRSbT QÈT xubRBé k¸ÃgßW _QM btnÉÉ¶ Ãns çñ sþs¥W wYM bhùltÜM MKNÃèC nW”” SlçnM yGBR kÍ†N yHG tginT ¥údG y¸ÒlW khùlùM b§Y tdUU¸ TMHRTÂ SL«Â bmS«T q_lÖ çN BlÖ l¥ubRbR sþäKR GLInTNÂ t«ÃqEnTN msrT xDR¯ ytgnÆW SR›T ¥úlF sþklKlWÂ bm=rš sþÃZ kFt¾ QÈT XNd¸dRSbT btGÆR b¥úyT hùlùM GBR kÍY b‰sù úYdRSbT ktq«ùT XNÄþ¥R b¥DrG YçÂL””

bhùlt¾ dr© y¸m«ùT GBR kÍ×C ÷NTéÆNÄþSèCÂ qr_Â ¬KS xubRÆ¶ãC ÂcW”” XnzþH xµ§T bqÜ_‰cW kxB²¾W GBR kÍY xNÉR _qET bþçnùM bydr©W y¸f«rWN ymöÈ«¶Ã zÁ KTTLÂ _ÂT b¥DrG bmjm¶Ã TN>êN qÄÄ b¥SÍT q_lÖ dGä yrqq y¥ubRbR zÁ bm«qM lx«Ý§Y HLWÂcW k¥ubRbR Wu l¤§ mNgD XNdl¤l xDRgW y¸mlktÜ ÂcW”” yXnzþHN ÷NTéÆNÄþSèCÂ xubRÆ¶ãC XkùY tGÆR mG¬T y¸ÒlW ytqÂj ymNGST xµ§T# yHZbùÂ yL¥¬êE

Æl¦BtÜ XÂ yxB²¾W GBR kÍY TGL ¬KlÖbT hùlùNM HUêE xQäC bm«qM tgbþWN QÈT kmQÈT xLæ bHg-w_ mNgD Ãf„TN ¦BT XSk mWrS sþk¤D nW”” CG„ y_qET yêÂ êÂ GBR kÍ×C gùÄY bmçnù XnzþHN kxB²¾W GBR kÍY n_lÖ wd TKKl¾Â L¥¬êE mNgD ¥SgÆT YbL_ xSf§gþ XNdçn mgNzB YgÆL””

bHBrtsB dr©M yGBR kÍYnT ÆHL XNÄþÄBR y¥DrG x§¥Â êÂ êÂ ÷NTéÆNÄþSèCÂ qr_Â ¬KS xubRÆ¶ãC bHZbù gùÃ mdbqEÃ úÃgßù tn_lW wd SR›tÜ XNÄþgbù y¥DrG S‰M xBé ¥Sk¤D ÃSfLUL”” YHN S‰ bL¥T s‰êET GNÆ¬ mLK lmS‰TM bydr©W Ãlù yGBR kÍ†Â yHBrtsbù xdr©jèC bxGÆbù tq‰RïÂ yU‰ æräC bmF«R mS‰T xSf§gþ gùÄY nW”” bzþH zù¶Ã btlY ywÈtÜ xdr©jèC# ys¤èC xdr©jèC# yNGÇN ¥HbrsB æräC =Mé ytlÃ† xdr©jèC UR tgbþWN yMKKRÂ ymdUgF S‰ mS‰T xSf§gþ nW””

3.7. ytd‰j ygùM„KÂ y¬KS ¥ubRbR wNjL mk§kLÂ möÈ«R XNd xND yTGL SLT

bgùM„KÂ b¬KS y¸f{Ñ ¥ubRbéC b¬lm# b¬qdÂ btd‰j mNgD y¸f{ÑbT xUÈ¸ xl”” kgùM„K xNÉR xNÄND §kþãC# xSmÀãC# T‰NzþtéC XÂ ygùM„K s‰t®C bkðL (Bilateral Fraud) y¸útûbT hùn¤¬M xl”” btmúúY hùn¤¬ k¬KS ¥ubRbR xNÉR xNÄND xSmÀãC XÂ xM‰ÓC kxSmÀnT (xM‰CnT) XSk xkÍÍYnT# JM§ šunT BlÖM cRÒ¶nT bZMDÂ §Y ytmsrt sNslT zRGtW y¬wqÜ µM nþãÒcW kþú‰ XNÄþÃúWqÜ b¥DrG TRûN btb¬tnù cRÒ¶ãÒcW x¥µŸnT Xysbsbù ymNGSTN qr_Â ¬KS ÃubrB‰lù”” YHM XNd xND TLQ SUT twSì QD¸Ã TkùrT Ys«êL”” bzþHM msrT zRû WDDR ysnfbT XNÄþçN l¥DrG ytjmrW _rT YHNN xdg¾ xZ¥¸Ã lmmkT k¸wsÇT XRM©ãC xNÇ nW”” bzþH rgD byKLlÖcÜÂ ktäC T§LQ xkÍÍ×CN bmF-R yäñ±lþ gI¬WN ¥SwgD yGD nW”” xND sW xSmÀÂ xkÍÍYM# cRÒ¶M yçnbTN hùn¤¬ mLK ¥SÃZM yzþhù xµL nW”” ¥N MN XNd¸g²Â XNd¸¹_ l¥wQ XNÄþÒL XytzrU ÃlWN ymr© SR›T trÆRï kÄR ¥DrS b¬KSÂ NGD SR›tÜ WS_ y¸Stêlù ykþ‰Y sBúbþnT MNôCN bmr© tdGæ lmk§kL FtÜN


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


26 27

mFTÿ YçÂL”” khùlùM b§Y GN xStúsB §Y yxStúsB TGlù bmçnù bzþH zù¶Ã hg‰êE mGÆÆT lmF-R mrÆrB wúŸ nW”” êÂW Åµ bHZbù WS_ lmdbQ ÃlW :DL nW”” HZbùN bx-Ý§Y XÂ yNGÇN ¥HbrsB bSÍT bgùÄ† zù¶Ã ytà§ mGÆÆT §Y ¥DrS# kþ‰Y sBúbþnT sþwgD bBzù`nù kþú‰Â gùSqÜLÂ _qEèC y¸kB„bTN hùn¤¬ b¥SwgD GBR kÍ†N =Mé lhù§CNM y¸çN L¥TÂ BLIGÂ ¥MÈT ¥lT XNdçn XNÄþrÄ ¥DrG# SlzþHM hùlùM GBR kÍY bQD¸Ã GÁ¬WN XNÄþwÈ# Xzþhù §Y tNtRîM l¤§WN XNÄþ¬gL ¥SÒL y¥Y¬lF nW”” YHNNM ¥úµT yMNClW bQD¸Ã ygùÄ† ätR yçnWN yDRJ¬CNN GNÆR qdäC xQM btGÆR xfÉ{M §Y btmsrt TGL bmgNÆT bzþhù x¥µŸnTM m§WN ymNGST mêQR b¥NqúqS# yL¥¬êE mNGS¬CNN xQM b¥¯LbT m§WN HZB k:QD XSk xfÉ{M b¥útF b¸f-„ tk¬¬Y NQÂq½ãC yL¥¬êE y¬KS xStÄdR

¿‰êET bmgNÆT BÒ nW””

3.8. xþ÷ñ¸W y¸Ãmn=WN gbþ bBÝT msBsB XNd xND TLQ yTGlù xjNÄ

bL¥T XQÇ ytqm«ù xþ÷ñ¸ÃêEÂ ¥Hb‰êE GïCN ¥úµT y¸ÒlW lXQÇ ¥Sf{¸Ã y¬qdW k430 bþlþ×N BR b§Y yÍYÂNS F§¯T b¬KS gbþ BÒ sþsÆsB nW”” lzþHM xþ÷ñ¸W y¸Ãmn=WN ymNGST gbþ xàõ msBsBN Y«YÝL”” qdM sþL ytgl{ùT yTkùrT mS÷C ¥«N«¾Â yW-@¬¥nT mglÅ bXQÇ ytÃzW gbþ msBsB nW”” YHN XQD l¥úµT bxsÆsBÂ KTTL wYM y¶-xsSmNT S‰ §Y ytslû yqr_Â ¬KS åðséC bmdb¾ mgßT y¸gÆW gbþ bBÝT XNÄþsbsB ¥DrG ymjm¶ÃW S‰cW çñ btlÃy mNgD bWZFnT y¸gŸ gbþM TkùrT lþs«W YgÆL”” kzþH b§Y GN GBR kÍ×ÒCNN bxGÆbù lYtN ymdgF# ymk¬tLÂ yqr_Â ¬KS GÁ¬cWN bxGÆbù XNÄþw«ù ¥DrG nW””

kzþH Wu lþššL y¸gÆW gùÄY XysbsBnW ÃlnW gbþ wd G¥> y¸«UW z§qE ÆLçnW bWu NGD §Y Ãt÷r nW”” YH ygbþ MNu xlM XytktlW µlW ygùM„K DNbéCN ymdr¥mS xQÈÅ xNÉR gbþÃCN bF_nT wd z§qEW yxgR WS_ gbþ ¥øRN Y«YÝL”” l¤§W CGR y¬KS GDP _MR¬ CGR nW”” _MR¬W kxlM xgéC ym=rš dr© §Y y¸gŸ bmçnù bF_nT µLtlw« yXDgTÂ T‰NSæR»>N XQÇN ÍYÂNS l¥DrG

XNdxgR YcGrÂL”” bzþH msrT xþ÷ñ¸W y¸Ãmn=WN qr_Â ¬KS ymsBsB S‰ XNd xND qÜLF yNQÂq½W xjNÄ YwSÄL””

4. ¥«ÝlÃ

k§Y ytzrz„TN ymFTÿ xQÈÅãC tGÆ‰êE yMÂdRgWÂ yMÂúµW bîStÜ ¦YlÖC _MrT YçÂL”” bzþhùM msrT kHZbùÂ btlYM kGBR kÍ† UR tk¬¬Y yWYYT mDr÷CN bmKfT GN²b¤ bmF«R# y¸Ãnú*cWN CGéC b:QD xµtN mFTÿ SNs_Â GNÆR qdM yçnùTN bmlyTM XÃd‰jN XnsùM ybkù§cWN XNÄþw«ù b¥DrG nW”” mNGS¬êE ymêQ‰CNM ytqm«ù GïCN b:QD Xytm‰ XNÄþÃúµ b¥DrGÂ GNÆR qdäCN bs‰êETnT XÃd‰jN S‰ãCNM bywQtÜ sùpRŠYZ b¥DrG wQ¬êE ¥StµkÃãCN XNÄþÃdRG b¥SÒL nW””

DRJT ym¶nT ¸ÂWN bGNÆR qdMTnT mwÈT YñRb¬L”” bên¾nTM hùlT ytús„ S‰ãCN TkùrT s_è bmf{M YçÂL”” Y¡WM ymjm¶ÃW xÆlÖÒCN XWnt¾ GNÆR qdM ¸Â y¸ÅwtÜbTN mNgD mktL nW”” hùlt¾W yWS« DRJT S‰ãÒCN ¥lTM yxÆ§T MLm§# GNÆ¬# SM¶T# GMg¥Â x«Ý§Y ±ltEµêE S‰ãC kgþz¤ wd gþz¤ Xy«nk„ XNÄþÿÇ b¥DrG nW”” xB²¾WN TNN> xQM ÃlW nUÁ yMNfLgW ymr© SR›tÜN ytà§ l¥DrG XN©þ l¸kflW GBR xYdlM”” YHM çñ bxÃÃ²CN MKNÃT SÂSdnBrW öYtÂL”” YH xµÿD tStµKlÖ xB²¾W GBR kÍY XWn¬WN xWö YbL_ k¯ÂCN XNÄþslF b¸ÃSCL xGÆB mNqúqúCNN ¥rUg_ xlBN”” GBR kÍ† §Y y¸dRSbTN ¥N¾WM ›YnT XNGLT Hg-w_ntÜN lmk§kL kMÂdRgW _rT ÆLtÂns XNÄþÃWM bbl« TkùrT ÃlMHrT m¬gL xlBN”” yzþH TGL ên¾W Ælb¤TM xB²¾W GBR kÍY mçnùN ¥rUg_ xlBN!!!

“

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


28 29

y“mÊT wr‰” XNèfNè sþgl_lGBRÂ L¥T lþWL y¸CL sÍð mÊT Ã§cW yxF¶µ# y§tEN x»¶µ#

x¤iÃÂ MS‰Q xWé± hg‰T ytf«rWN McÜ xl¥êE hùn¤¬ t«QmW mÊ¬cWN l¥L¥T y¸ÃdRgùTN _rTÂ btf«rW McÜ hùn¤¬ bm«qM lbRµ¬ ›m¬T xþNvSTmNT bt«¥W yGBRÂ mSK xþNvST l¥DrG y¸drgWN XNQSÝs¤ tkTlÖ bRµ¬ xStÃyèC XytN{ÆrqÜ Yg¾lù”” bsÍð yXRš xþNvSTmNT rgD Xytdrg ÃlWN XNQSÝs¤ btmlkt bXJ xzùR QŸ G²T ¥SÍÍT kmfrJ ÅF ywÈ xÌM jMé bxµÆbþ ¥HbrsB mBTÂ bxµÆbþ _bÝ SM bRµ¬ xStÃyèCÂ xÌäC b›lM ymgÂ¾ BzùhN# ysB›êE mBT «bÝ nN b¸lùÂ yxµÆbþ _bÝ töRÌ¶ nN Æ×C by:ltÜ y¸dm«ù mçN kjmr WlÖ xD…L””

bANf¾ ynþ†-lþb‰lÖC xZ¥CnT k§Y bt«qsùT xµ§T y¸snz„ TCèC «QlL tdRgW sþ¬† y¸Ãtkù„ÆcW uBõC y¸Ã«n_nùT b¸ktlùT gùÄ×C §Y nW”” ymjm¶ÃW mÊT lWu ÆlhBèC Xyt¹« ymÊT wr‰Â yXJ xzùR QŸ xg²Z XytSÍÍ nW y¸L nW”” hùlt¾W hgéC lWu ÆlhBèC mÊT btlÃy ySMMnT xGÆB sþÃSt§Lû btlY dGä XnŸH hgéC BzùãcÜ yMGB êSTÂcW ÃLtrUg« Slçn Bÿ‰êE yMGB êSTÂ XNÄYrUg_ XÃdrg nW y¸L nW”” YHN gùÄY xNÄNÁM b¸ÃúFR hùn¤¬ kDRQ CGR UR sþÃÃYzùTM YStê§L”” bƒSt¾ dr© y¸ÃStUbùT gùÄY mÊT lÆlhBèC y¸t§lfW yxµÆbþW xRî xdRÂ xRBè xdR XNÄþfÂqL b¥DrG nW y¸L nW”” bm=rš y¸ÃnsùT mÊT lsÍð XRš XNÄþWL sþdrG bxµÆbþW Sn-MHÄR §Y gùÄT b¸ÃSkTL xGÆB nW y¸L çñ XÂgßêlN”” lXnŸH TCèC TkùrT mS«¬CNÂ Yz¬cWN fTë ¥Ul_ ymMrÈCN MKNÃT TCècÜ hg‰CN bM¬µ£dW ysÍð XRš L¥T §Y tnÈ_rW y¸snz„bT hùn¤¬M S§l nW”” TCècÜ twSdW sþmrm„ k§Y qlM tqÆBtW ys¸N íé XNÄþSbù tdRgW xúbþÂ töRÌ¶ bmMsL y¸snz„# gl_l_ tdRgW sþ¬† XWn¬N ÃLÃzù# bYz¬cWM L¥¬êE ÃLçnù YLqÜNM L¥TN y¸ÃdÂQû msÂKlÖC y¬=qÜÆcW çnW Yg¾lù”” YHNnù lmrÄT zRzR xDR¯ ¥ytÜ «Ý¸ nW””

bQD¸Ã ysÍð XRš L¥T y¸m¿rTbTN mnš k±lþsþÂ ST‰t½©þãÒCN UR b¥StúsR XNÄþhùM lsÍð XRš ¥SÍÍT xQÈÅ bxhùnù gþz¤ TkùrT s_tN yMNrÆrW lMNDnW? y¸lùTN b¥yT jMrN# bL¥tÜ §Y y¸snz„ TCèCN xND bxND ¥Ul«ùN xSkTlN xBrN XNZlQ””

yg«R L¥T ±lþsþãC# ST‰t½©þãCÂ SLèC bttntnùbT snÄCN

XNdtgl{W bg«R L¥TN k¥rUg_ xµ*Ã LNkt§cW y¸gbùN xQÈÅãC xSqDmW tmLsêL”” snÇ GLA xQÈÅ µSqm«ÆcW gùÄ×C xNÇ bHg-mNGStÜ §Y ysfrWN ymÊT Yø¬ ±lþsþ tGÆ‰êE ¥DrG nW”” bHg-mNGStÜ mÊT yHZB NBrT çñ bmNGST XNd¸tÄdR tdNGÙL”” bzþH §Y bmmSrT ÃL¬rs sð mÊT ÆlÆcW M:‰ÆêE ö§¥ yxg‰CN xµÆbþãC ygùLbTN MR¬¥nT y¸ÃúDG yt½KñlÖ©þ x¥‰u bm«qM sÍð XRšãCN bGL ÆlhBèC túTæ ¥SÍÍT XNd¸gÆ# YHN b¥DrG rgDM yhgR WS_ ÆlhBèCN mdgFÂ túTÐcWN ¥¯LbT TkùrT y¸s«W qÄ¸ tGÆR mçnù XNdt«bq çñ hg‰CN yµpE¬L X_rT ÃlÆT bmçnù yWu xþNvStéCN wd GBRÂ múB XNd¸ÃSflG b¥Ãš¥ hùn¤¬ tm§KaL”” XzþH §Y YHN ¥NúT ÃSflgW y±lþsþWN YzT lmtNtN tfl¯ úYçN ysÍð XRš L¥T :QÄCN ²Ê bDNgT ÃnúnW xjNÄ úYçN qDäWNM bg«R L¥T ±lþsþãC# ST‰t½©þãCÂ SLèC tmLî Ãdr gùÄY mçnùN l¥Srg_ nW””

kGlù ÆlhBT yGBRÂ L¥T túTæ UR tÃYø ysÍð XRš L¥T xQÈÅCN qdM BlÖ y¸¬wQÂ GLAnT ytÃzbT gùÄY nW tBlÖ lþwsD YC§L”” ngR GN ysÍð XRš L¥T xQÈÅCNN lmf{M YHN gþz¤ lMN mr_N y¸L _Ãq½ lþnú YC§L”” XzþH §Y LB lþÆL y¸gÆW gùÄY xQÈÅWN BÂSqM_M xQÈÅWN lmf{M mà§T ÃlÆcW gÂ xQÈÅW sþqm_ jMé ytzrz„ hùn¤¬ãC mñ‰cWN nW”” ÃL¬rs lþl¥ y¸CL sð mÊT ÃlÆcW xµÆbþãC km¿rt L¥T RqW y¸gßù bmçÂcW mÊècÜN l¥L¥T sð ym¿rt L¥T GNÆ¬ o‰ Y«YÝL”” xµÆbþãcÜ sW bB²T ÃLsfrÆcW bmçÂcW lsÍð XRš L¥T y¸ÃSflgWN m«n¾ ygùLbT F§¯T ¥à§T y¸ÒLbT hùn¤¬ ZQt¾ nbR”” knßþH XWn¬ãC bt=¥¶ hg‰CN yµpE¬L X_rT ÃlÆT bmçnù sÍð XRš l¥SÍÍT y¸ÃSfLgWN µpE¬L bbqE ¥QrB y¥YÒLbT hùn¤¬ nW ynbrW””

k§Y yt«qsùT lsÍð XRš L¥T tf§gþnT Ã§cW hùn¤¬ãC bbqE dr© úYàlù yö† bmçnù MKNÃT GLA xQÈÅ btqm«bTÂ xQÈÅWNM lmtGbR qÜR«ŸnT ÆLtÙdlbT hùn¤¬ ysÍð XRšãC L¥T GN TRgùM ÆlW dr© úYµÿD öYaL”” xhùN YH hùn¤¬ bBzù mLkù tqY…L”” mNGST ÆlûT ›m¬T ÆkÂwÂcW sÍð ymsrt L¥T o‰ãC sð lþl¥ y¸CL mÊT ÃlÆcW xµÆbþãC ym¿rt L¥T xgLGlÖèC ¥GßT jMrêL”” bqÈY y:QÇ mR¦GBR zmNM ybl« t«Ý¸ y¸çnùbT hùn¤¬ tmÒCaL”” bmçnùM xNÇ tf§gþ hùn¤¬ mà§T jM…L”” Bzù RqTM ÿÄ*L l¥lT YÒ§L””

xþ÷ñ¸


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


30 31

bzþH xÌ¥cW §Y tmSRtW mÊT lþ¹_ lþlw_ YgÆêL b¥lT WRJBŸ sþÃzNbùBN ynb„ ÂcW”” mÊT lL¥T µlW ÍYÄ xNÉR úYçN kuFN R:×t-›l¥êE xÌM y¸nú xStúsB Ã§cW bmçnù mÊT yÞZBÂ ymNGsT çñ bgþz¤ btgdb ylþZ SR›T L¥¬êE bçn mNgD _QM §Y XNÄþWL yzrUnWN oR›T lsÍð XRš L¥T XNQÍT nW# z§qE yGL Æl¦BT múB xÃSC§ChùM# xþT×eÃ WS_ yGBRÂ XDgT y¬nqW mÊT m¹_ mlw_ Sl¥YÒL nW sþlùN ynb„ `YlÖC ÂcW”” xþHxÁG bmÝBÊ §Y µLçn bqR mÊT xY¹_M xYlw_M B§*L b¸L ynzþHN `YlÖC ¦úB úÃ§M«ù y¸w«ùT yhg‰CN tÝê¸ãC úYqR bMRÅ zmÒãC xF äLtW sþ÷NnùN ynbrW ynzþHN `YlÖC XMnT b¥StUÆT nbR”” ²Ê dGä XnzþH `YlÖC mÊT t¹«# tcbcb BlW sþÃStUbùÂ k‰úcW m¿r¬êE :MnT UR tmLsW sþ§tÑ sþÃStWlù# XnŸH xµ§T yÃ²cW xÆz¤ ÃrfCbTN qlM XNdMT§bsW XSST tlêêun¬cWN ÃSrG_ µLçn km¿r¬êE xÌ¥cWÂ XMn¬cW mlwÈcWN xÃúYM ¥lT YÒ§L”” tlêêuntÜ GN >ÍN XN©þ YztÜ §Y xlmçnùN LB XNbL””m¿r¬êE XMn¬cW y‰úcW _QM nW”” kt«qÑ mLµM nW”” lZNt›lM gBtW bZBzW yÃzùT xlM knsù Wu ytly qlM wYM g}¬ ÃlW l¤§ xµL m«qM sþjMR GN XNd tRB mÂdF YjM‰lù””

kzþH yMNgnzbW nþ†-lþb‰lþZM lR:×t-›lÑ Ã§drN# lR:×t-›lÑ m¶Â xUÍ¶ãC _QM QD¸Ã ÃLs«N k‰sù m¿r¬êE xÌM UR y¸UuM bþçN tlêêu xÌM XyÃzÂ ¬RU Xyl«f ÆYúµlTM XNµ* Ãfng«ù ymslùTN LK l¥SgÆT y¸tU mçnùN nW””

XSkþ dGä kmÊT twrr LfÍ UR ytÃÃzù xNÄND mr©ãCN b¥NúT XNmLkT”” XNd¸¬wqW bhg‰CN lþl¥ YC§L tBlÖ y¸gmtW mÊT SÍT 73 ¸lþ×N ÿK¬R Y«UL”” kzþH WS_ XSµhùN bên¾nT bxnSt¾ xRî xd„ bÈM b_qEtÜ dGä bhgR WS_ ÆlhBtÜ yl¥W mÊT k 15 ¸lþ×N ÿK¬R xYbL_M”” YH XNGÄþH y¸ÃúyN lþl¥ y¸CL ngR GN gÂ mL¥T ÃLjmr wd 58 ̧ lþ×N ÿK¬R y¸«U mÊT hg¶tÜ Ã§T mçnùN nW”” kzþH lþl¥ sþCL ÃLl¥ mÊT WS_ lgþz¤W wd 3 ¸lþ×N ÿK¬R y¸«U mÊT lYè XNÄþl¥ ¥mÒcTÂ kzþH WS_ dGä wd 378¹þ ÿK¬R mÊT XNÄþl¥ lhgR WS_Â lWu Æl¦BèC ¥St§lF bMN Sl¤T nW ymÊT wr‰ y¸ÃSBL DMÄ» §Y y¸drsW? l¸lW _Ãq½ ymÊT twrr wÊ nU¶ãC mLS y§cWM”” btlY dGä 250,000 ÿK¬R mÊT bmNGST x¥µŸnT y¹N÷‰ xgÄ L¥T y¸µÿDbT ySµ*R xþNÇST¶WN mSÍÍT y¸mGB mçnùN XÃwqÜ uMR ¥dÂg„N o‰ü BlW ytÃÃzùT yzmÂT f§u ö‰unT HL¥cW kX©cW sþÃmL_ Xy¬ÃcW bmçnù

µLçn MN lþçN YC§L? mc½M YlùT xÃ«ùMÂ xþT×eÃ y‰ú*N mÊT ‰ú* XywrrC nW BlW ÃSgRÑN YçÂL””

bmÊTÂ MRtÜ ym«qM mBT ytrUg«lT xRîÂ xRBè xdR bmNGST b¸drGlT hùlùN xqF DUF ¬Gø MRTÂ MR¬¥ntÜN l¥údG# gbþWNÂ nùéWN l¥ššL y¸ÃdRgW _rT bMNM mLkù úYdÂqF kxRî xd„Â xRBè xd„ Yø¬ Wu yçn mÊT mNGST b¸öÈ«rWÂ bzrUW yxgRN _QM b¸ÃS«BQ SR›T x¥µŸnT XNÄþl¥Â t=¥¶ yGBRÂ L¥T :DgT MNu çñ hgRNM HZBNM XNÄþ«QM mdrgù Mnù §Y nW wr‰ y¸ÃSBlW? lzþHM mLS y§cWM”” btlY bTNN¹ù XÂ ytbÈ«s mÊT §Y ytmsrt xRî xdR Y²Chù ¥dG xTClùM# SlzþH µLt¹«Â µLtlw« sÍð XRš lþñ‰Chù xYCLM# yWu xþNvSTmNT múB xTClùM b¸L sbB X©CN lm«MzZ sþäK„ ynb„# mÊT m¹_ mlw_ úÃSfLGM xRî xdR ¥fÂqL úY«YqN sÍð xRš xRî xdR ÆLsfrÆcW yhg‰CN xµÆbþãC ¥L¥T YÒ§L”” bRµ¬ xRî xdR xfÂQlÖ sÍð XRš bWu xþNvStR l¥L¥T mäkR yL¥T úYçN y_ÍT xQÈÅ nW XÃLN SNäG¬cW ynb„ `YlÖC ÂcWÂ””

y¸t§lfW mÊT §Y y¸lÑ ysBL ›YnèC khg‰CN F§¯T xµ*Ã QdM tktL w_è§cW (¥lTM __# ¹N÷‰ xgÄ L¥T# LM ²F# y¯¥ ²F) bnŸH §Y xþNvST lþÃdRG y¸CL ÆlhBT §Y b¥t÷RÂ kWu q_t¾ yWu xþNvSTmNTÂ t½KñlÖ©þ bmúB yGBRÂ MRT bGB›TnT l¸«qÑ xþNÇST¶ãC _Ê :Ý bbqE XNÄþqRBÂ yGBRÂ xþNÇST¶ >GGR XNÄþúµ b¥DrG rgD ysÍð XRš ybkùlùN xStêAå XNÄþÃbrKT b¸ÃdRG xGÆB Xytµÿd ÃlW y¥L¥T o‰ bmÊT hB¬CN §Y tmSRè y¸µÿD mêQ‰êE lW_ y¸ÃmÈ L¥TN XN©þ bu‰> ymÊT wr‰N xÃm§KTM””

l¤§ xND t=¥¶ mr© XÂKL”” XSµhùN bØd‰L mNGST x¥µŸnT blþZ yt§lfW 378,;;; ÿK¬R mÊT l26 yhgR WS_Â yWu ÆlhBèC yt§lf nW”” khÃ SDStÜ ÆlhBèC xS„ xþT×eÃWÃN sþçnù xMStÜ bWu y¸ñ„ xþT×eÃWÃNÂ TWLd xþT×eÃWÃN ÂcW”” yWu ÆhBèC qÜ_R xS‰ xND nW”” bDM„ twSì sþ¬Y mÊT l¥L¥T yt§lû§cW xþT×eÃWÃNÂ TWLd xþT×eÃWÃN qÜ_R xS‰ xMST YçÂL ¥lT nW”” YH y¸ÃrUG«W ysÍð XRš L¥¬CN xQM §§cWÂ bGBRÂ mSK xþNvST l¥DrG F§¯T l¸Ãú† xþT×eÃWÃN ÆlhBèC QD¸Ã y¸s_# bxþT×eÃWÃN yµpE¬L xQM WSnùnT MKNÃT lþl¥ sþgÆW úYl¥ y¸qR ytzUj mÊT XNÄYñR# YLqÜNM yµpE¬L X_rtÜ sð SlçnM YHNnù KFtT y¸ä§ yWu xþNvSTmNT dGä b²W m«N wd hg‰CN

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


32 33

ygùLbT xQRïTN b¸mlkT MNM XNµ* sÍð XRš bên¾nT »µÂYz¤>N y¸«qM bþçNM m«n¾ gùLbT y¸fLG bmçnù yXRš mœ¶ÃãCN l¥NqúqS y¸ÃSCL KHlÖT Ã§cW wÈèC L¥tÜ k¸µÿDÆcW xµÆbþãC mLMlÖ b¥sL«N l¥à§T ¬Qì Xyts‰ Slçn# ygùLbT xQRïT CGRNM kKLlÖC UR bmqÂjT l¥ÝlL xQÈÅ tqMõ o‰ Sltjmr lsÍð XRš L¥T mSÍÍT ¥nö y¥YçNbT x«Ý§Y hùn¤¬ mF«R tC§*L”” yµpE¬L X_rtÜN b¸mlkT yxgR WS_ ÆlhBtÜÂ bWu y¸ñ„ xþT×eÃêEÃNÂ TWLd xþT×eÃWÃN xQ¥cW bfqd m«N bXRš xþNvSTmNT XNÄþútû bmdgF xbr¬C JMR W-@T m¬yT yjmr bmçnù# btlY dGä xl¥êE hùn¤¬W lGBRÂ xþNvSTmNT McÜ hùn¤¬ bmF«„Â bRµ¬ yWu ÆlhBèC bGBRÂ §Y xþNvST l¥DrG F§¯T ¥úyT btGÆRM xþNvST ¥DrG §Y bmçÂcW CG„ mÝlL jM…L”” kmc½WM gþz¤ btšl yWu xþNvSTmNT bGBRÂ zRF múB y¸ÒLbT wQT bmçnùÂ Y¡WM wdðT t«ÂKé y¸q_L XN©þ ÆuR gþz¤ YlwÈL tBlÖ Sl¥YgmT lsÍð XRš L¥T l¤§W tf§gþ hùn¤¬ kä§ ¯dL tàLaL lþÆL YC§L”” xhùN ÆlNbT zmN lxQÈÅW mf{M ytmÒc hùn¤¬ bmñ„ YHNnù bm«qMÂ yGL ÆlhBtÜ yGBRÂ L¥T túTæ XNÄþ¯lBT b¥DrG b£dT xND «Nµ‰ yGBRÂ :DgT MNu çñ XNÄþwÈ ¥SÒL lGBRÂ l‰sùÂ lx«Ý§Y xþ÷ñ¸ :DgTM y¸bJ mçnù nW ysÍð XRš L¥TN wQ¬êEÂ tf§gþ ÃdrgW””

b:DgTÂ T‰NSæR»>N :QÄCN XNd xND yGBRÂ L¥T xQÈÅ ytqm«WÂ bzþH wQTM bTkùrT gbþ‰êE y¸drgW ysÍð XRš L¥T mnš hùn¤¬WÂ XWn¬W k§Y ytgl{W çñ úl nW XNGÄþH yANf¾ nþ†-lþb‰L xfq§-@ãC ymÊT wr‰ (land grabbing) bxþT×’Ã Xytf{m nW b¥lT yqÜ‰ Œ¡T y¸ôhùT# yxø XMÆ y¸ÃnbùT# bxlM xqF dr© btzrU ymÊT wr‰ w_mD WS_ XNdwdQN xDRgW lþÃúMnù §Y ¬C y¸lùT””

XnŸH ̀ YlÖC yxø XNÆcW t›¥nþnT XNÄþñrW l¥DrG y¸«qàcW xjNÄãC hùlùNM sW bq§lù Ynµlù# S»T Y÷rkù‰lù# bþÃNS kNfR ÃSm_Èlù y¸§*cWN nW”” y¸Ã‰MÄ*cW xÌäCÂ y¸snZ…cW TCèC MN ÃHL {r-L¥T XNdçnù xjNÄãÒcWN xND bxND XÃnúN kX¾ t=Æu hùn¤¬Â mÊT §Y µlW XWn¬ UR x²MdN XNmLKT”-

x²Ÿ Qb¤ xNÙC XNÄþlù xNÇÂ ymjm¶ÃW y¸ÃStUbùT gùÄY mÊT lWu ÆlhBèC Xyt¹« ymÊT wr‰Â yXJ xzùR QŸ xg²Z XytSÍÍ nW y¸L XNdçn mGbþÃCN §Y tgLÚ*L”” YHN Œ¡T y¸ÃsÑ xµ§T T§NT MN sþlùN XNdnbr ¥-@N gùÄ†N b¸²nù l¥yT ÃG²L XÂS¬WúChù”” m¿r¬êE XMn¬cW yGL Ælb¤TnTN XNdÈåT ¥MlK mçnùN LB XNbL””

XNÄþfS l¥DrG b¸ÃSCL mLkù ytqysÂ XyttgbrM Ãl bmçnù ymÊT twrr xlùÆL¬ m¿rT bþS mçnùN nW””

b¸ÃúFR hùn¤¬ kDRQ CGR UR l¥ÃÃZ y¸äkrWÂ l¤§¾W ymÊT twrr n«§ z¤¥ YzT bsÍð XRš L¥T §Y y¸µÿD yWu xþNvSTmNT yxStÂUJ xgéCN yMGB êSTÂ mrUg_ _rT Xy¯Ä nW\ XNÄþÃWM bxþT×eÃ bMS‰Q xF¶µ ktkstW DRQ UR tÃYø bxRBè xd„Â bLG xBÝY xµÆbþãC ytkstWN DRQ ksÍð XRš mSÍÍT URM YÃÃ²L y¸lW nW”” LB Yblù”” bxþT×eÃ b2;;3 ytkstW DRQ bxRBè xd„ xµÆbþ btlYM bî¥l¤ KLLÂ bïrÂÂ gù©þ xµÆbþãC bxµÆbþW bxmT hùlT gþz¤ lxÅuR gþz¤ bmdb¾nT y¸zNB ZÂB btk¬¬Y úYzNB bmQrtÜ XNÄþhùM dGä bLG xBÝY bçnù yåé¸ÃÂ dbùB xµÆbþãC ybLG ZÂB ÆlmZnbù MKNÃT ytkst nW”” mÊT lWu ÆlhBèC yt§lfÆcW ï¬ãC y¸gßùT dGä bên¾nT bUMb¤§Â bb¤NšNgùL gùMZ KLlÖC nW”” bzþH §Y gÂ mÊT mt§lF jmr XN©þ yt§lfW mÊT bÑlù bxND ›mT lþl¥ xYCLM”” sÍð XRš ¥L¥T yµpE¬L xQM# ymú¶Ã äbþ§Yz¤>NÂ dr© bdr© xQì ¥L¥TN y¸«YQ o‰ nW”” bmçnùM yL¥tÜ SÍTÂ L¥tÜ y¸µÿDbT ï¬ twSì sþmzN ysÍð XRš L¥T JMR XNQSÝs¤Â yDRqÜ mNSx¤ yqŸÂ yG‰ ›YN ¥lT ÂcW MKNÃtÜM xYtÃ†M xYgÂßùMÂ””

y “mÊT wr‰” ÃLtqÂj åRk¤ST‰ íé bÈ> QNBR y¸dm_bT l¤§W gùÄY yMGB êSTÂ m¬ÈT ÃSkT§L b¸L y¸gl{W nW”” YHNN gùÄY lmrÄT ±lþsþãÒCNN# ST‰t½©þãÒCNÂ SLèÒCNN XNÄþhùM kzþH y¸qÇTN :QìÒCNN mlS BlÖ ¥yT Y«YÝL”” XNd¸¬wqW yGBRÂ L¥¬CN bên¾nT y¸m¿rtW bxnSt¾ xRî xdR L¥T §Y nW”” b:DgTÂ T‰NSæR»>N :QÄCNM §Y bÃZÂcW xMST ›m¬TM yxnSt¾ xRî xdRÂ xRBè xdR GBRÂ XNd XSµhùnù hùlù ên¾W yGBRÂ :DgT MNu çñ XNd¸q_L bGLA tm§KaL”” yMGB êSTÂN y¥rUg_ gùÄY bên¾nT y¸wsnWM bzþhù yGBRÂ :DgT ên¾ MNu bçnW bxnSt¾ xRî xd„Â xRBè xd„ GBRÂ Sk¤T nW”” XRG_ ysÍð XRš L¥T bdUðnT yGBRÂ L¥TN l¥rUg_ y¸ÃGZ nW”” YHM bmçnù yMGB êSTÂ m¬ÈT CGRN lmQrF XNd dUð xQM çñ y¸ÃglGL XN©þ bGLÆŒ lMGB êSTÂ m¬ÈT CGR mNSx¤ y¸çNbT MKNÃT ylM”” Æ«Ý§Y yMGB êSTÂCNN y¥rUg_ xjNÄ y¸wsnW bm¿r¬êEnT bxnSt¾ xRî xd„ GBRÂ W-@T §Y bmçnùÂ ysÍð XRš mSÍÍT dGä lzþH W-@T dUð XN©þ bMNM xYnT xdÂÝð ̧ Â yl¤lW Slçn bzþH rgD y¸núW TCTM W¦ y¸Ì_R çñ xY¬YM””

XSkxhùN ÆyÂcW gùÄ×C §Y tmSRtN yMNrÄW bxþT×eÃ ymÊT


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


34 35

wr‰ Xytµÿd nW y¸lW y›lM xqFÂ lXnRsù Ãd„# úÃ§M«ù y¸W«ùÂ XNdgdL ¥¸tÜ y¸ÃStUbù xNÄND yhgR WS_ tÝê¸ãCÂ ¸ÄþÃãC Œ¡T ktNšff xmlµk¬cWÂ XMn¬cW y¸fLQ XN©þ YH nW y¸ÆL lþdm_ y¸CL YzT yl¤lW mçnùN nW””

ngR GN TCèÒcWÂ SM y¥_ÍT zmÒcW btnsùT gùÄ×C §Y BÒ twSnW y¸q„ ÆlmçÂcW yÃzùTN zmÒ bYbL_ lmrÄT q¶ xND hùlT TCèÒcWN mft>Â Æìn¬cWN ¥úyT Y«Q¥LÂ YHNnù wd mmLkT XNlF””

tdUGä XNdtgl{W lsÍð XRš L¥T y¸WL mÊT ÃlN ks»N ÅF XSk dbùB btzrUW M:‰ÆêE ö§¥ yxg‰CN KFL nW”” YH xµÆbþ dGä bWL XNd¸¬wqW bÈM _qET HZB ysfrbTÂ lXRš o‰ tS¥¸ yçn sð ÃLl¥ mÊT ÃlbT nW”” YHN XMQ xQM nW XNGÄþH wd L¥T dr© bdr© b¥MÈT bqÈY XÃdg y¸ÿD yGBRÂ :DgT MNu l¥DrG ysÍð XRš L¥T xQÈÅ ytqysWÂ ytGÆR XNQSÝs¤WM ytjmrW”” lxQÈÅW tGÆ‰êEnT sÍð mÊT sþlYÂ sþ«Â bQD¸Ã y¸¬yW mÊtÜ kxµÆbþW HBrtsB Yø¬ WuÂ nÉ mÊT mçnù nW”” XSµhùN ytl† mÊèC nÉÂ sÍ¶ yl¤lÆcW mçnù trUGõ ytl†Â mÊtÜ wd L¥T sþgÆM yxµÆbþW xRî xdR úYfÂqL khùlù xSqDäM lxµÆbþW HBrtsB bqE y¸Ãl¥W mÊT XNÄþñrW xhùN §lW yb¤tsB ¦§ð xÆw‰/X¥w‰ BÒ úYçN wdðT l¥SÍÍT y¸ÃSfLgWNM ¬úbþ b¥DrG mÊT y¸lYbT xGÆB nW Xyttgbr ÃlW”” XWn¬W YH çñ úl bsÍð XRš mSÍÍT MKNÃT xRî xd„ XytfÂql nW y¸lW bÊ wld Œ¡T DMÉcWN kF xDRgW y¸lùTNM tqBlW y¸ÃStUbùTNM TZBT §Y y¸_L kmçN yzll xYdlM””

bmÊT xStÄdR H¯ÒCN bGLA XNdtdnggW mÊT lHZBÂ y§q _QM l¸ÃSgŸ L¥T tf§gþ çñ sþgŸ bYø¬W §Y §lW z¤U bmÊtÜ §Y §fssW hBT µœ tkFlÖT mÊtÜ l§q L¥TÂ lHZB _QM XNÄþWL ¥DrG YÒ§L”” lsÍð XRš mÊT k¥zUjT xµ*Ã YHN ¥DrG y¸ÃSgDD hùn¤¬ Sll¤l (bxµÆbþW bqEÂ sW ÃLsfrbT mÊT Ãl bmçnù) xLtf{mM XN©þ bþf{MM XNµ* kHG-WuÂ ÃlxGÆB ytf{m tdR¯ lþwsD xYCLM””

ym=ršW yTCT ÂÄ y¸wRDbT xjNÄ ysÍð XRš mSÍÍT btf_é hBT §Y gùÄT XÃdrs nW# `§ðnT b¯dlW hùn¤¬M mÊT lWu ÆlhBT Xyts« nW y¸lW nW”” lz§qE yGBRÂ L¥T ytf_é hBT L¥T qÄ¸Â tf§gþ mçnùN bST‰t½©þãC# SLèCÂ :QìC bGLA b¥Sqm_ YHNnù wd tGÆR lmqyR b¸lþ×ñC y¸ö«R xRî xdR

btd‰jÂ btqÂj mNgD xNqúQî ytf_é hBT L¥T o‰ W-@¤T b¸ÃmÈ xGÆB y¸s‰# bbþlþ×ñC y¸ö«R CGŸ xzUJè bmTkL ydN >ÍN l¥údG _rT b¥DrG §Y Ãl# byxmtÜ bBzù mè ¹þãC ÿK¬R mÊT ksW XÂ XNSúT NKkþ nÉ çnW XNÄþ«bqÜÂ mLsW XNÄþÃgGÑ b¥DrG §Y y¸gŸ# bmè ¸lþ×ñC y¸ö«„ xnSt¾ yW¦ ¥SrgþÃÂ ¥sÆsbþÃ ST‰KcéC bmS‰T Sn-MHÄ„N lm«bQ tGè y¸s‰ hgRÂ mNGST XNÁT çñ nW `§ðnT b¯dlW mNgD ytf_é hBT mmÂmN XÃSktl nW tBlÖ lþwqS y¸ClW? bl{GN y¸lù hg‰T XNµ* qÜR«ŸnT Ã«ùbTN yxrNÙÁ xþ÷ñ¸ GNÆ¬ ‰:Y xNGï ltGÆ‰êEntÜ ZGJTÂ t=Æu XNQSÝs¤ b¥DrG êN¾W yL¥¬CN y¦YL MNu k¬Ä> yhYL MNôC (kW¦# knÍS# kÆ×-ðWL) XNÄþçN yL¥T xQäCN y¸ÃrÆRBÂ W-@T b¥MÈT §Y Ãl# kwÄþhù ‰:†N ¥úµT y¸CL mçnùN y¸ÃmlKtÜ W-@èCM XÃSmzgb Ãl hgRÂ mNGST bxµÆbþ _bÝ o‰ lþwdS µLçn lþwqS xYCLM””

lsÍð XRš mÊT sþlY bmjm¶Ã k¸¬† gùÄ×C xNÇ mÊtÜ k R÷CÂ _BQ dñC nÉ mçnù nW”” XSµhùN ytlyW mÊTM btÒl m«N yúŠÂúRÂ qÜ_Ìõ ÃlbT ï¬ XNÄþçN nW ytdrgW# wdðTM y¸drgW Y¡W nW”” y¸lÑ ysBL ›YnèC QdM tktL sþqm_ ytl†T yÌ¸ tKlÖC y¯¥ ²F# y±LM ²FÂ ymúslùT X²W úlù lxµÆbþ Sn-MHÄR xãN¬êE xStêAå Ã§cWM ÂcW”” bmÊT mlyT# b¸lÑ sBlÖC QdM tktL ¥Sqm_ rgD y¸drgW _NÝq½ XNdt«bq çñ mÊtÜ lL¥T sþt§lF ymÊT lþZ Wlù §Y lxfR lMnT XNKBµb¤Â l²F _bÝ lþdrgù Sl¸gÆcW _NÝq½ãC y¸gL{ù xNqÛC XNÄþµttÜM tdRÙL”” kzþH bt=¥¶ lXÃNÄNÇ XRš yxµÆbþ tA:ñ GMg¥ snD tzUJè Ygmg¥L”” b{dqW snD x¥µŸnTM b¸mlktW yxµÆbþ _bÝ xµL wYM XRsù bwklW tÌM x¥µŸnT XNÄþµÿD Xytdrg Yg¾L”” YH hùlù _NÝq½ y¸drgW ‰sù L¥tÜM z§qEnT XNÄþñrW l¥DrG# bxµÆbþ ÑqT lW_ MKNÃT y¸ktL tA:ñN lmqnSÂ lmÌÌM ¬Sï nW””

YH hùlù zù¶Ã mlS _rT b¸drGbT bÝL BÒ úYçN btGÆR y›lM ÑqT m=mR y¸ÃSkTlWN tAXñ lmÌÌM# MNM XNµ* kxhùN bðTM lÑqtÜ m=mR ÃlN xStêAå wd MNM yt«U bþçNM Qlù wdðTM yµRïN LqT bDM„ z¤é XNÄþçN hg‰CN ‰:Y sNÝ lzþhù Sk¤T Xys‰C ÆlCbT# W-@TM Xytmzgb bmÈbTÂ YHM bghD y¸¬Y XWn¬ bçnbT hùn¤¬ ysÍð XRš L¥TN `§ðnT b¯dlW mLkù bxµÆbþ §Y gùÄT XNÄþÃdRS b¸ÃdRG xGÆB Xytf{M nW y¸lW ySM ¥_ÍT zmÒ xþT×eÃN xYmlk¬TMÂ k§Yê §Y wrD blù XN§lN””

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


36 37

DRQÂ ykrmW Pé UNÄ ÆúlFnW ›mT bxF¶µ qND bên¾nT bî¥lþÃ btwsn dr© dGä

bxþT×eÃÂ bk¤NÃ ytkstWN DRQ tkTlÖ yxlM mgÂ¾ Bzù¦N gùÄ†N S»T b¸nµ xµ*ºN sþÃ‰GbùT tmLKtÂL”” yº§ º§ bxþT×eÃÂ bk¤NÃ §Y YqRB ynbrW zgÆ Xyqns Ñlù bÑlù lþÆL b¸CL dr© bî¥lþÃ §Y wd¥t÷R bþÃznBLM bx«Ý§Y b60›m¬T yxF¶µ qND ¬¶K ¬Yè y¥Y¬wQ ytÆllT DRQ X¾NM y¸¹FN çñ mQrbù xLqrM”” kzþH bÆs mLkù dGä bþbþsþ ytÆlW mgÂ¾ Bzù¦N XNdtlmdW yxþT×eÃ tÝê¸ãCN êbþ xDR¯ xþT×eÃ bDRQ XRÄ¬ Xd§ §Y y±ltEµ L†nT §Y ytmsrt xDlÖ Tf}¥lC XSk¥lTM dRú*L”” YHNnù yDRQ wÊ mnš b¥DrG tÝê¸ãCÂ bXnRsù QŸT y¸Ùzù xNÄND yxgR WS_ PÊîCM DRQÂ r¦BN XÃM¬tÜ mNGoT t«ÃqE lþçN XNd¸gÆWÂ bzþHM MKNÃT mWrD XNÄlbT sþgL{ù mS¥T ytlmd çñ öYaL””

kzNDéW DRQ UR tÃYø yT¾WM mgÂ¾ Bzù¦N lgùÄT btUl«ù xµÆbþãC úYgŸ sþzGB ykrmW ngR hùlù YH nW y¸ÆL yt=Æu r¦B msrT xLnbrWM”” ngR GN DRQ S§U«m BÒ r¦B y¸f«R b¥SmsL y¸sBkùT tÝê¸ãCÂ yGlù PÊS xNÄNÁM bS§Q mLK ng„N k¸gÆW b§Y l¥¯N sþäK„ tStWlêL”” bDRQÂ bmÊT Ælb¤TnT ±lþsþ mµkL YH nW y¸ÆL tÃÃinT XNdl¤l Xy¬wq xNÄNìcÜM bMS‰Q åé¸Ã ytkstWN DRQÂ bM:‰B xþT×eÃ ö§¥ ï¬ãC ytµÿdWN yWu yGBRÂ xþNvSTmNT XSk¥ÃÃZ dRsêL”” yxlM ¬§§Q ¸ÄþÃãC úYqR yzNDéW DRQ bxþT×eÃ WS_ y¸µÿdW ymÊT wr‰ W-¤T nW XSk¥lT mDrúcW yzmnù ¸ÄþÃ MN ÃHL kt=ÆunT Xy‰q bMÂÆêE yf«‰ DRsèC Xytä§ XNdçn X‰sùN b‰sù xULÈ*L”” yWuW ¸ÄþÃ dGä XJG bxB²¾W RX×t ›l¥êE mnš §§cW xÌäC ytUl« XNdçn bG§u ¬YaL”” bmçnùM kzNDéW DRQÂ yr¦B Pé UNÄ UR btÃÃz xNÄND msr¬êE gùÄ×CN xNSè mnUgR xSf§gþ çñ tgŸaL”” kzþH bmnúT bzþH }¼ùF bxg‰CN ÆúlFnW ›mT ÃU«mWN yDRQ xdU t=Æu

«QlL tdR¯ sþ¬Y lGBRÂ L¥¬CNÂ kGBRÂ wd xþNÇST¶ l¸drgý >GGR b£dT xStêAåW Xy¯lbt y¸ÿdWN ysÍð XRš L¥T ¥SÍÍT o‰ lL¥¬CN b¸bJ mLkù tLmNÂ xQdN Xym‰nWÂ XytgbRnW Ãl bmçnù YHN XMQ xQ¥CNN XNÁTÂ mc½ XNdMN XNdMN-qMbT k¥NM yWu hYL mm¶Ã xÃSfLgNM”” ¥ÂcWM yWu hYlÖCÂ yhgR WS_ t§§kþãÒcý LÂl¥W y¸gÆNNÂ kDHnT m§qqEÃ xQ¥CNN XNÄÂl¥ lþÃdRgù xYÒ§cWM”” ymÊT hB¬CNN# l¥L¥T k¥NM fÝD xÃSflgNMÂ”” ymÊT hB¬CNN y¥L¥T gùÄY bên¾nT y¸m¿rtW b±lþsþãÒCN ST‰t½©þãÒCNÂ SLèÒCN XNÄþhùM mÊ¬CNN l¥StÄdR ÆwÈÂcW H¯C §Y nW”” bnzþH H¯C §Y tmSRtN yhg‰CN _QM b¸ÃS«BQ# L¥¬CNN b¸ÃÍ_NÂ LÂmÈ ÃqDnWN mêQ‰êE lW_ b¸Ãúµ mLkù btmÒcW :DL t«Qä xþNvST l¥DrG l¸fLG hùlù McÜ hùn¤¬ f_rN xBrN XNs‰lN”” F§¯¬CN yWu q_t¾ xþNvSTmNT bmúB ÃlBNN yµpE¬L X_rT b¥ÝlL fÈNÂ qÈYnT ÃlW BlÖM mêQ‰êE lW_ y¸ÃmÈ L¥T ¥rUg_ nW”” xþNvSt„ kMS‰Q çn kM:‰B nu çn _qÜR mmz¾CN ÆSqm_nW SR›T m¿rT y¸s‰ mçnù nW”” bzþH m¿r¬êE mRH §Y bmmSrT b¸µÿD XNQSÝs¤ y¸Ã÷RF µl b‰sù R:×t-›l¥êE xmlµkTÂ bFThêE t«Ý¸nT kLB Ãl¥mN MKNÃT y¸mÈ {r-L¥T xÌM XN©þ hg‰CN sÍð yXRš L¥T l¥µÿD yndfCW xQÈÅ W-@T xYdlMÂ ymÊT twrr lÍðãcÜÂ ygdL ¥¸t½ãÒcW yXNèfNè Œ¡¬cWN Yôhlù FTˆêE yHZB t«Ý¸nTN ÃngbW L¥¬êE GmL GN gùøWN q_§*L BlN bjmRnW TGL XNq_L””


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


38 39

dr©Â mglÅãcÜN# kzþH UR tÃYø bxþT×eÃ yr¦B xdU tkSè XNdçnÂ XNÄLçn bm=rš dGä xl¥qF ¥HbrsB kQRB gþz¤ wÄþH Sl¸s«W yXRÄ¬ m«NÂ bxNÉ„ bDRQÂ r¦B zù¶Ã y¸µÿDBNN Ã§Æ‰ zmÒ knMKNÃècÜ lmÄsS XNäK‰lN””

bxþT×eÃ t=ÆŒ yDRQ hùn¤¬Â mNSx¤W MN YmS§L?

ÆúlFnW ›mT bxþT×eÃ kZÂB X_rT UR tÃYø ytkstW DRQ bên¾nT båé¸ÃÂ bî¥l¤ KLL xµÆbþ y¬y nW”” rzM §l gþz¤ båé¸ÃÂ bî¥l¤ KLlÖC yxRBè xdRÂ ykðL xRBè xdR xµÆbþãC ytkstW yZÂB X_rT btwsn dr© ym«_ W¦Â yGõ> X_rT xSkTlÖ nbR”” bzþHM MKNÃT xRBè xdR wgñÒCNM lDRQ xdU tUL«W öYtêL”” kzþH bt=¥¶ bdbùB KLL dGä rzM Ãl yZÂB X_rT b¸ÃSkTlW ›l¥êE yxyR {ÆY /§nþÂ/ xùdT MKNÃT ytkstW DRQ lxNÄND MRèC btlYM dGä lSµ*R DNC MRTÂ bxuR gþz¤ b¸dRsù yGBRÂ MRèC §Y X_rTN xSkT§*L”” bmçnùM ÆúlFnW ›mT bxg‰CN XSk 4.5 ¸lþ×N y¸dRsù wgñÒCN bên¾nT bî¥l¤Â båé¸Ã KLlÖC y¸gßù wgñÒCN lMGB X_rT tUL«êL””

YH x¦Z xþT×eÃ b2004/05 ›.M xU_àT knbrWÂ XSk 14 ¸lþ×N y¸dRS HZB XRÄ¬ f§gþ knbrbT hùn¤¬ UR tnÉ}é sþ¬Y kä§ ¯dL xND îSt¾ ÃHL XNdçn lmgNzB YÒ§L”” lyT Ãl gùÄY bþñR yzNDéW DRQ bên¾nT kxRî xd„ xµÆbþ YLQ bxRBè xdR xµÆbþãC SlzþHM dGä btdUU¸ lDRQ xdU bmUl_ k¸¬wqÜT yxg‰CN s»ÂêE KFlÖC YLQ bdbùBÂ dbùB MS‰Q yxg‰CN xµÆbþãC mkstÜ nW”” YHM bmçnù bxRBè xdR wgñÒCNÂ XnRsùM lHYw¬cW b¸t¥mnùbT yXNSúT ¦B¬cW §Y ¯§ Ãl t}:ñ ynbrW KStT nbR”” m«nù µlûT ›m¬T UR sþnÉ{R bXJgù yqns bþçNM ngR GN DRqÜ bxþ÷ñ¸ÃêE mêQ„ MKNÃT ZQt¾ ymÌÌM ClÖ¬ ÆlÆcW yxg‰CN KFlÖC §Y ytkst bmçnù mNGoT bkFt¾ dr© xúúbþ çñ ÃgßW xdU nbR”” YHN mnš b¥DrGM ytlmÇTNÂ ktlmdW wÈ Ãlù mFT¼¤ãCN xqÂJè bm«qM CG„N lmQrF tNqúQú*L””

mNGoT bXnzþH yxg‰CN xµÆbþãC ytkstWN yDRQ xdU bQD¸Ã bsW LíC §Y gùÄT b¸ÃdRS xµ*ºN XNÄYq_L l¥DrG kyT¾WM KLL bðT yMGB xQRïT XNÄþà§ xDRÙL”” lMúl¤ bî¥l¤ KLL XSk mSkrM DrS y¸ÃöyW yXRÄ¬ XHL xQRïT b¸ÃZÃÂ bGNïT w‰T tÙgùø ï¬ ï¬ XNÄþYZ tdRÙL”” bt=¥¶M yW¦Â ymñ xQRïTN b¥«ÂkR bsW BÒ úYçN bXNSúT §Y y¸dRsWN gùÄT lmqnS _rT tdRÙL”” y¥¬ ¥¬ SlDRqÜ xSkðnT sÍð zmÒ sþÃµ£Ç bnb„T ›lM xqF ¸ÄþÃãC zND yxþT×eÃ mFTÿ ytšlÂ W-@¬¥ XNdçn ¬MñbT sþgl} ys¥nWM bRG_M yxg‰CN yDRQ CGéC xf¬T TKKl¾Â HZBN ¥:kL Ãdrg Slçn nW””

mNGoT qdM µlW gþz¤ jMé bmS‰T CG„N lmk§kL ÆdrgW _rT bwgñÒCN §Y YH nW y¸ÆL yr¦B mQsFT xLwrdM”” xNÄNìC DRQÂ r¦BN XÃM¬tÜ DRQ S§l BÒ r¦B ytf«r b¥SmsL sþzGbù XNdkrÑT úYçN xþT×eÃ bBzù msr¬êE MKNÃèCÂ yDRQ xdUN lmÌÌM bMTwSÄcW t=¥¶ XRM©ãC MKNÃT r¦B (Famine) XNÄYksT ¥DrG kjmrC kä§ ¯dL hùlT xSRT ›m¬T xSö_‰lC”” bzþH dr© Sk¤¬¥ yçnCW xg‰CN bt=Æu MN b¥DrG XNdtúµ§T mmLkT gùÄ†N ybl« GL} lþÃdRgW YC§L””

xþT×eÃ msr¬êE yxþ÷ñ¸ mêQ‰êE lW_ b¥MÈT §Y ÃlC xgR mç•

xþT×eÃ Kû qN bmÆL k¸¬wqWÂ bxÉ¤ ̧ nþlþK zmN b1890ãcÜ tkSè Bzù wgñÒCNN kfjW yr¦B qWS bº§ b`YlS§s¤Â bdRG zmN bmè¹þÂ b¸lþ×N y¸ö«„ wgñÒCN XLqET L¬StÂGD yÒlCW xþ÷ñ¸ÃêE mêQ„ bwúŸnT bMZb‰ §Y ytmsrtÂ xRî xd„N b¥dHyT g¢EãCN y¥bL{G x§¥ ynbrW Slçn nW”” bXnzþH zmÂT ynb„ g¢EãC k‰úcW MÓT b§Y lxRî xd„ y¸=nqÜ S§Lnb„ bÒlùT hùlù xRî xd„ ÃmrtWN MRT Xyn«qÜ ltf_é xdU tU§untÜN bXJgù xÆBsWT nbR”” bzþH MKNÃT lxuR gþz¤ y¸öYM çn tk¬¬Y yDRQ xdU b¸ksTbT gþz¤ xRî xd„ y¸§S y¸qmS x_è XNdQ«L

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


40 41

lþrGF YgdD nbR”” yr¦B mksT ymLµM xStÄdR XõT ywldW kmçnù UR tÃYøM mNGo¬tÜ YH gùDl¬cW XNÄY¬Y sþlù r¦BM çn DRQ ÃLtkst b¥SmsL XSk m¹fN ydrsùbT gþz¤ ynbr mçnùM b¬¶K mZgB sFé y¸gŸ nW”” xÉ¤ `Yls§s¤ b¬§qÜ ywlÖ DRQ gþz¤ q½«¥ sþ¯zgùzù y¬†T dRGM bxþT×eÃ ytkstWN DRQ yWu Uz¤«®C XSk!ÃUL-#T DrS mdbqÜ yzþH ¥úÃ tdR¯ lþwsD YC§L””

yxþØÁ¶ mNGoT kqDä g¢EãC btly xµ*ºN ymjm¶Ã TkùrtÜ yxRî xd„N y¥MrT xQM bmgnÆTÂ t«Ý¸ntÜN b¥SÍT §Y Ãt÷r XNÄþçN xDRÙL”” bzþH msrT xnSt¾WN ygbÊ ¥úÂ xRBè xd„N HZB yXDgT ätR xDR¯ bmWsD XnzþH wgñC bsð L¥¬êE XNQSÝs¤ WS_ XNÄþgbùÂ MR¬¥n¬cWN XNÄþ=M„ l¥DrG trÆRÆ*L”” bg«R ytšl mnš ybÊÂ yzR xQM Ã§cWN BÒ úYçN yd¦ d¦ y¸ÆlùTN yHBrtsB KFlÖCM ytlÃ† yMGB êSTÂÂ ys¤FtEn¤T PéG‰äC qRò lmdgF tNqúQú*L”” yMR_ zRÂ ytf_…êEÂ sW s‰> y¥Äb¶Ã xQRïT XNÄþsÍÂ xRî xd„M t«Ý¸ XNÄþçN# ytf_é ¦BT L¥T S‰ãC XNÄþµÿÇÂ br¦¥nT qNî yXyxµÆbþW yXR_bT m«N XNÄþ=MR XNÄþhùM xRî xd„ bmSñ t«Ý¸ XNÄþçN ÃLtö«b _rT xDRÙL”” YHN DUF bxGÆbù lmS«T YÒL zND k60 ¹þ y¥ÃNsù yGBRÂ ÑÃt®CN xsL_ñ byqbl¤W xs¥RaL”” bhùlùM wrÄãC y¸gßù yxStÄdR xµ§T ên¾ RBRB xRî xd„ btlÃ† yL¥T k¤íC tú¬ðÂ t«Ý¸ XNÄþçN b¥DrG MR¬¥ntÜNÂ gbþWN b¥údG §Y XNÄþçN tdRÙL””

bg«R yxRî xd„NÂ yxRBè xd„N L¥¬êE _rT l¥¯LbT btµÿdW RBRB yGBRÂ MR¬CN by›mtÜ bkFt¾ MÈn¤ sþÃDG öYaL”” bzþH MKNÃT b1994/95 yDRQ wQT 83 ¸lþ×N kùN¬L BÒ ynbrW xg‰êE yGBRÂ MRT ÆúlFnW ›mT wd 204 ¸lþ×N kùN¬L xDÙL”” YH b‰sù bxND bkùL bxgR dr© ÆrUg_nW XDgT yDRQÂ r¦B xdUN ymÌÌM ClÖ¬CN bXJgù XNdt«Âkr ÃmlK¬L”” bl¤§ bkùL dGä yxgR xQM BÒ úYçN yXÃNÄNÇ xRî xdR DRQN ymÌÌM xQM bXJgù XNd=mr ÃúÃL”” bXRG_ kzþH xµ*Ã y¬yW XDgT bên¾nT bxg‰CN yxRî xdR xµÆbþãC y¬y bmçnù bxRBè

xdR xµÆbþãC btly _rT trÆRbN tmúúY hùn¤¬N mF«R XNÄlBN mgNzB bþÒLM kNgùsùÂ kdRG zmN BÒ úYçN kxSR ›m¬T bðT knbRNbT hùn¤¬M bXJgù ytly tf_…êE xdUN ymÌÌM ClÖ¬ ygnÆN XNdçn GN lþsmRbT YgÆL””

êÂW gùÄY yxRî xd„NÂ yxRBè xd„N y¥MrT xQM bmgNÆTÂ t«Ý¸ntÜN b¥rUg_ ytf_é xdUN ymÌÌM BÝT mgNÆT mçnù XNdt«bq çñ xdUW b¸ksTbT gþz¤ b¸s«ù mFTÿãCM xþT×eÃ ›lM xqF xDÂöTN ¥GßT yÒl SR›T xbJ¬lC”” yDRQ xdUN ytly xg‰êE RBRB b¥DrGÂ yXR_bT m«NNÂ ¥n¤JmNTN b¥ššL btwsn dr© XNÄþwgD ¥DrG y¸ÒL sþçN yr¦B xdUN dGä mLµM xStÄdRN b¥SfNÂ BÝT ÃlW ymk§kL ST‰t©þ nDæ tGÆ‰êE b¥DrG ¥SwgD YÒ§L# YgÆLM”” bxg‰CN Xyçn ÃlWM Y¡W nW”” mNGoT ÆlûT hùlT xSRT ›m¬T yyKLlùN HZB xd‰Jè btf_é ¦BT L¥T S‰ãC §Y l¥rÆrB bmÒlù yxg‰CN ydN >ÍN bkFt¾ F_nT XÃdg Yg¾L”” yW¦ ¦B¬CNM XNdgÂ Xy¬dsÂ Xy=mr lþÿD C§*L”” bt=¥¶M yZÂB W¦N b¥öRÂ b¥ú §Y b¥öyT t½Knþ÷C bm«qM CG„N l¥SwgD W-@¬¥ XNQSÝs¤ tµ£Ä*L””

YH hùlù Xytµÿd ÆlbT «NkR ÃlÂ btlY ZQt¾ ymÌÌM BÝT Ã§cWN xNÄND wrÄãCÂ yxRBè xdR xµÆbþãC sÍ BlÖ y¸ÃµTT DRQ sþÃU_M CG„ bsWÂ bXNSúT §Y gùÄT úÃdRS XNÄþf¬ ytlÃ† XRM©ãC YwsÄlù”” kXRM©ãcÜ bðT qÄ¸W gùÄY CG„ mñR xlmñ„N ¥wQ bmçnù mNGoT bywrÄWÂ byqbl¤W ÃlWN yDRQ wYM yZÂB hùn¤¬ l¥wQ y¸ÃSCL yQDm ¥S«NqqEÃ SR›T xbJaL”” bzþH SR›T msrT bygþz¤W yxyR {Æ†Â yxZm‰ hùn¤¬ MN XNd¸mSL YftšL”” bFtšW ytgßWN t=Æu ¦Q msrT b¥DrGM xSf§gþW XRM© YwsÄL””

btwsn xµÆbþ yDRQ CGR tkSè yMRT# ymñÂ yW¦ X_rT ktkst bQD¸Ã CG„ b‰sù xQM lþf¬ y¸CL XNdçnÂ XNÄLçn YmZÂL”” CG„ bmNGoT xQM BÒ y¸f¬ kçn YHNnù l›lM xqF ¥HbrsB úYgL} lmF¬T YÈÈ‰L”” CG„ kmNGoT xQM b§Y çñ


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


42 43

y›lM xqF ¥HbrsBN ÈLÝ gBnT y¸«YQ kçnM wÄþÃWnù wd¥úwQ Ãm‰L”” YHM BÒ úYçN kgþz¤ wd gþz¤ yxg‰CN xþ÷ñ¸ÃêE xQM m«Âk„N mnš b¥DrGÂ ›lM xqF ¥HbrsB btlY kQRB ›m¬T wÄþH bxþ÷ñ¸ÃêE qWS btm¬ xQÑ Bzù tr©þ xgéCN lþÃStÂGD btgddbT hùn¤¬ WS_ yMNgŸ bmçÂCN lCGéÒCN yDrsùLN _¶ yMÂgßW XRÄ¬Â mFTÿ k«yQnW „B ÃHlùN BÒ Xyçn mMÈtÜN tkTlÖ CG‰CNN b‰úCN xQM lmF¬T QD¸Ã s_tÂL”” YH b‰sù XJG bÈM y¸ÃSmµ W-@T nW”” xg‰CN xþT×eÃ MNM XNµ*N ²ÊM ktm}êCnT mZgB ÃLtÍqC BTçNM kmc½WM gþz¤ btšl b‰ú* xQM HZï–N xBL¬ ¥údR yMTCL xgR XyçnC m_¬lCÂ””

b‰úCN gZtNM çn kWu tm}WtN µmÈN bº§ yXRÄ¬ XHL Xd§Â nBS y¥Änù gùÄY FT¼êE bçn mNgD sþf{M yöy nW”” yXRÄ¬ xsÈ«ùN FT¼êEnTÂ nBS xDNnT k¥rUg_ xµ*Ã Bzù ¥Sr©ãCN ¥QrB YÒ§L”” khùlù bðT mNGoT yDRQ xdU sþksT dRGÂ Ngùsù sþÃdRgùT XNdnbrW xRî xd„N kqyW xfÂQlÖ wd Sdt¾ µM±C b¥SgÆT lmF¬T xLtäkrM”” bxþT×eÃ dRG XBÂTÂ ÷rM §Y kFacW ynb„T ›YnT ÈbþÃãC ktzgù ¦Ã ›m¬T xLÐL”” bXnzþH ›m¬T y¸drgW XRÄ¬WN wd xRî xd„ mNdR b¥DrS gbÊW XHL FlU sþµ*TN kxµÆbþW tfÂQlÖ kXRšM k-@ÂWM úYçN y¸qRbTN hùn¤¬ xSwGdÂL”” bmq«L dGä lDRQ ytUl«ù xµÆbþãC sþñ„ y¸¯ÄW XJG xB²¾W ywrÄWÂ yyqbl¤ãcÜ HZB bmçnù XRÄ¬W kä§ ¯dL ÃlL†nT lhùlùM y¸s_bT SR›T yGD y¸L nW”” SlçnM lxDlÖÂ BL¹ù xs‰R sð XDL y¥YkFT xs‰R yGD y¸L nW”” by›mtÜ DRQ bmÈ qÜ_R ›lM xqF ¸ÄþÃWÂ xNÄND yxgR WS_ PÊS SlDRqÜ Bzù kÉû bº§ br¦B MKNÃT yätÜ sãCN m_qS y¥YClùbT hùn¤¬ ytf«rWM bzþH MKNÃT nW”” xDlÖ bþñR ñé ytbdlùTÂ kXRÄ¬ ytgllùT wgñC ¥lÝcW xYqÊ nbRÂ””

DRqÜÂ mNGoT çN BlÖ mr© dBÌL y¸lW trT

bxg‰CN ytkstÂ wdðTM y¸ksT DRQ wd r¦B XNd¥YqyR

yhùlT xSRT ›m¬T gù²*CN t=Æu ¥rUgÅ s_aL”” mNGoT xg‰êE ymÌÌM xQM bmgNÆT BÒ úYwsN xLæ xLæ kbD Ãl ftÂ sþg_mWM l›lM xqF ¥HbrsB bF_nT b¥úwQÂ XRÄ¬ bm«yQ gùÄY §Y CGR ylbTM”” xþT×eÃ y‰ú*N WSÈêE xQM gNB¬ kDRQÂ kl¤lÖC xdUãC yHZÆ*N dHNnT Ãl›lM xqF ¥HbrsB XRÄ¬ L¬rUG_ XSKTCL DrS k›lM xqF ¥HbrsB y¸dbQ CGR lþñ‰T xYCLM”” xYgÆMM”” MKNÃtÜM YHN ymsl `§ðnT y¯dlW xµÿD bz¤¯C dHNnT §Y kÆD xdUN y¸ÃSkTL bmçnù nW””

YHN mnš b¥DrG xþT×eÃ kxQà b§Y yçn CGR ÆU«¥T qÜ_R l›lM xqF ¥HbrsB bgþz¤ xúWÝlC”” wdðTM ¬úWÝlC”” ¦qÜ YH bmçnù xþT×eÃ yDRQ xdU ÃSktlWN yMRT X_rT MN gþz¤M bþçN k›lM xqF ¥HbrsB dBÝ x¬WQM”” YH sþÆL GN xþT×eÃ kXRÄ¬ xþNÇST¶W F§¯T bmnúT y¸µÿdWN ytUnn xq‰rB TdGÍlC ¥lT xYdlM”” XNd¸¬wqW hùlù yXRÄ¬ xþNÇST¶W ylUëCN LïÂ l¥‰‰T DRqÜNÂ ÃSktlWN gùÄT xÆZèÂ xUñ ¥QrB YwÄL”” xNÄND gþz¤M mr© ¥QrB XSk!ÃScGrW DrS SlDRQ mSÍÍT yf«‰ DRsèC Y}ÍL”” bzþH gùÄY §Y xlù¬êE z¤Â m¹_Â tnÆbþnTN ¥TrF y¸fLgù ¸ÄþÃãCM Y¬klùb¬L”” bþbþsþ mSkrM b«Æ qÜ_R lîST tk¬¬Y ›m¬T bxg‰CN xSkð DRQ mkstÜN XNÄw‰ ¬ZbÂL”” xLjzþ‰M çn L† L† m}ÿèC btmúúY QŸT y¸zMtÜ ÂcW”” y¥N zR ̄ mNzR XNÄþlù xNÄND yxgR WS_ PÊîCM btmúúY QŸT YÙ²lù”” ngR GN yr¦B mQsFT MLKT bl¤lbT xgR xSqDmW kôhù bº§ ¥Sr© ¥QrB sþúÂcW mNGoT mr© Sldbq ¥QrB XNdtcg„ b¥SmsL gùÄ†N y±ltEµ g}¬ lþÃSYzùT YäK‰lù”” xNÄNìcÜM yr¦B mQsFT XNdl¤l XÃwqÜ mr© tdBÌL ¥lT y¸qÂcW HZbù ytdbq ngR xl BlN ksbKnW sþçN bmNGoT §Y YnúL# µLçn dGä bþÃNS bþÃNS mNGoTN Y«‰«‰L y¸L SLT Slndû nW”” kzþH btrf GN GL}nTN y¸sBK mNGoT DRQ §Y dRî ymr© NFgT lþÃúY YC§L tBlÖ xYgmTM””

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


44 45

yDRQ XRÄ¬Â xDlÖ ybþbþsþÂ ytÝê¸ãC ybÊ wld trT

bþbþsþ ytÆlW yXNGlþZ mNGoT ymgÂ¾ Bzù¦N ÆlûT îSTÂ x‰T ›m¬T bxþT×eÃ kÆD yDRQÂ yr¦B CGR XNdtkst b¥SmsL ytlÃ† msrt bþS wÊãCN by›mtÜ sþÃs‰u öYaL”” xNÁ yÆNDx¤YD 25¾ ›mTN m¬sbþÃ b¥DrG bxþT×eÃ DRQ tkSaL BlÖ b›lùN BÒ l¥KbR sþL BÒ ykÍ yDRQ hùn¤¬ XNÄl b¥SmsL sþzGB sNBaL”” l¤§ gþz¤ dGä bT_Q TGlù zmN lXRÄ¬ yts«W gNzB mú¶Ã t¹Mèb¬L b¥lT sþksN köy bº§ bQRbù dGä bxþT×eÃ XRÄ¬ y¸s«W y±ltEµ wgNtŸnTN mnš xDR¯ nW b¥lT tÝê¸ãCN êbþ xDR¯ xþT×eÃN XSkmWqS dRú*L”” y›lM ¬§§Q ¸ÄþÃãC DRQÂ õRnTN btmlkt b¸ÃqRbùT zgÆ ÃlmqdM F§¯¬cW XJG kFt¾ nW”” bzþHM MKNÃT y¸zgNnWN z¤Â qDä l¥QrB Y>qÄd¥lù”” xNÄND gþz¤M bzþhù QŸT MKNÃT kt=Æu hùn¤¬W y‰qÂ bf«‰ DRsèC §Y ytmsrt msrt bþS PéG‰M ÃzU©lù”” Uz¤«®ÒcWM bzþhù QŸT y¬n{ù ÂcW”” SM ÃwÈ Uz¤«¾ mçN y¸ÒlW bÈM S»T sNgW y¸Yzù (Sensational) z¤Â b¥QrB nW BlW k¥mÂcWM b§Y xNÄNìcÜ yGL _§ÒcWNÂ R:×t ›l¥êE F§¯¬cWN úYqR bzþhù xUÈ¸ lmGl} Y«qÑb¬L””

yxg‰CN tÝê¸ãCM mNGoTN ÃULÈL BlW ygmtÜTN gùÄY hùlù bm«qMÂ yÒlùTN ÃKL =¥MrWÂ xúMrW b¥QrB l±ltEµ TRF ¥Sg¾ lþÃdRgùT YfLUlù”” bzNDéW yDRQÂ yr¦B wÊ y¬zBnW YHNnù nW”” bþbþsþ êbþ xDR¯ ÃqrÆcW ytÝê¸ xm‰éC XNdgÂ bþbþsþN êbþ xDRgW mNGoT bDRqÜ MKNÃT yr¦B mQsFT XNÄþksT S§drg SLÈnùN mLqQ xlbT y¸L GL} _Ãq½ XSk¥QrB dRsêL”” YHNnù ytÝê¸ m¶ãC yTGL ST‰t©þM bxgR WS_ y¸gßù msL ytÝWä xÌM Ã§cW xNÄND PÊîC XytqÆblù xStUBtW¬L””

DRqÜÂ ymÊT wr‰ xf¬¶K x‰MÆÂ öï

kzNDé yDRQ wÊÂ Pé UNÄ UR tÃYø xSg‰¸ knb„T WNj§ãC xNÇ DRqÜ ymÈW bxþT×eÃ ymÊT wr‰ Xytµÿd Slçn nW y¸lW sþçN hùlt¾ dGä bGLgL gþb¤ îST PéjKT MKNÃT nW y¸lù ÂcW”” XnzþH hùlT MKNÃèC kDRqÜ UR bï¬ f}ä y¥Y²mÇ bmçÂcW xSqEŸ BÒ úYçN yDRQ ±ltEk®CN kþú‰M bXJgù y¸Ãm§KtÜ nb„”” XÃNÄNÄcWN x«R xDR¯ b¥yT ngRyWN bTKKL mgNzB YÒ§L””

ymÊT wr‰ bxþT×eÃ yl¤l mçnù tdUGä ytgl{ bþçNM xl ktÆlM ytwsn mÊT lxþNvSTmNT yts«W bUMb¤§ KLL bmçnù lDRQ MKNÃT ç•L ktÆl CG„N kUMb¤§ xµÆbþ UR xÃYø bmtNtN ¥rUg_ YgÆL”” bî¥l¤ KLL xRBè xdR xµÆbþ ytkstN DRQ bUMb¤§ bxSRÂ ¦Ã ¹þ ÿK¬R KLL k¸µÿD zmÂêE XRš UR y¸ÃÃYzW xNÄCM MKNÃT ¥GßT xYÒLM”” bUMb¤§ y¸µÿdW yGBRÂ L¥T bxB²¾W sW b¥YñRbT xµÆbþÂ _Q_Q Ãl dN bl¤lbT ï¬ y¸µÿD nW”” YHM bmçnù bî¥s¤ KLL xYdlM b‰sù bUMb¤§ §YM yDRQ xdUN ÃSktl gùÄY lþçN xLÒlM# xYCLMM””

bGLgL Gb¤ îST PéËKT MKNÃT DRQ mÈ y¸lW sbB dGä YbL_ xSg‰¸M xSqEŸM nW”” MKNÃtÜM bzþH xµÆbþ XSµhùN yt«ÂqqÂ W¦ yÌ«r GDB f}ä yl¤lbTÂ yåä wNZ tf_…êE FsT f}ä ÃLtStÙ¯lbT hùn¤¬ S§l nW”” yåä wNZ tgDï bxµÆbþW xÄþS SnMHÄR bþf«R XNµ*N bxND «ÆB wNZ ynbrW W¦ bTLQ gNÄ WS_ tk¥Cè TnTNÂ ZÂBN b¥SktL lDRQ úYçN lXR_bT m=mR MKNÃT XNd¸çN úY¬lM ytf¬ nW”” ¦qÜ YH çñ úl bxþT×eÃ ykÍ DRQ ytkstÂ kzþHM UR tÃYø yr¦B mQsFT ywrd b¥SmsL y¸sBkùT t=Æu msrT S§§cW úYçN l¤§ xjNÄ S§§cW XNdçn lmgnzB xÃÄGTM”” f}ä y¥YgÂßù gùÄ×CN xgÈ_ä mNGoTN t«ÃqE l¥DrG y¸µÿdW zmÒ yDRQM çn yr¦B mQsFT m«yqEÃ (Justification) yl¤lW nW”” bmçnùM zmÒãcÜ bxþT×eÃ YH nW y¸ÆL t=Æu msrT úYñ‰cW y¸µÿDÆcWN MKNÃèC x«R x«R xDR¯ mmLkT ltšl GN²b¤ Yb©L””


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


46 47

§M ÆLêlbT kùbT lq¥ lMN?

bDRQÂ yr¦B mQsFT zù¶Ã ytµÿdW zmÒ msrt bþS bþçNM sð nbR”” bQRbù yx»¶µN yWu gùÄY ¸nþSTR £§¶ KlþNtN bx»¶µ mgÂ¾ Bzù¦N y†nþs¤F `§ð dGä bxLjzþ‰ xþT×eÃ DRQN lmÌÌM ywsdCW XRM© l¤lÖCM lþ¥„bT y¸gÆ nW XÃlù bnb„bT ¦qÜN mqbL ytúÂcW wgñC bxþT×eÃ §Y zmÒWN ÃÈ*È*ûbT MKNÃT MN XNdçn mft> ÃSfLUL”” bXRG_ XnzþH wgñC lt¯ÄW HZB b¥sB ÃdrgùT XNÄLçn lmgNzB BzùM MRMR xY«YQM”” yt¯ÄWN HZB lm_qM y¸š ¥N¾WM wgN kxþT×eÃ mNGoT ¯N tsLæ x§¥WN ¥úµT YC§LÂ”” SlzþHM yzmÒW xUÍ¶ãC yçnùTN êÂ êÂ `YlÖC MKNÃT «NQö ¥wQ ÃSfLUL”” XnzþH `YlÖC ytlÃ† XNdmçÂcW m«N ktlÃy xQÈÅ tnStW y¸Ãµ£ÇTN zmÒ xStúSé bmmLkT y_QM TSS„NM xBé l¥yT mäkR ÃSfLUL””

xþT×eÃ WS_ DRQÂ r¦B tkSaL BlÖ wÊ b¥ÂfS ymjm¶Ã TLQ F§¯T XNÄ§cW y¸¬yWÂ btGÆR kXÃNÄNÇ msrt bþS mr© jRÆ çnW y¸NqúqsùT xNÄND ›lM xqF mNGS¬êE ÃLçnù DRJèC /mÃìC/ ÂcW”” XnzþH bxND bkùL yXRÄ¬ XHLÂ lXRsùM mGÏ y¸çN gNzB b¥f§lG t«Ý¸ y¸çnù ÂcW”” bl¤§ bkùL dGä yxþT×eÃ mNGoT ÆwÈW yb¯ xD‰¯T DRJèC HG Ã÷rûÂ btgßW xUÈ¸ hùlù yxþT×eÃN mNGoT ¥Ul_ xlBN BlW y¸ÃMnù `YlÖCM Ygßùb¬L”” DRQM çn yr¦B mQsFT xf¬¶K lXnzþH ̀ YlÖC Pé UNÄ XJG ytmcÜ xUÈ¸ãCN Yf_„§cêL”” bzþH MKNÃT l›lM xqF mgÂ¾ Bzù¦N bxþT×eÃM çn bl¤§ xµÆbþ S§lW DRQ S»T qSÝ> mr© y¥QrB MNu çnW ÃglG§lù””

yDRqÜNÂ yr¦B mQsFTN ytUnn wÊ Yø bmQrB y¸¬wqW hùlt¾W ̀ YL y¬§§Q xgéC btlYM yM:‰bù ›lM ̧ ÄþÃÂ Uz¤«®cÜ ÂcW”” XnzþHM ktlÃ† MKNÃèC bmnúT DRqÜNÂ yr¦B mQsFT xf¬¶KN xsÂSlW ¥QrB y¸mR«ù ÂcW”” xNÄNìcÜ ¸ÄþÃãC S‰CN mNGo¬TN ¥Ul_ nW lzþHM SNL ymNGo¬TN DKmèC fLFlN l¥WÈT y¥NglB«W DNUY xYñRM b¸L QŸT y¸Ùzù ÂcW”” l¤lÖcÜ yM:‰bù ›lMÂ nþ×lþb‰lþZM ymLµM ngéC hùlù MNu nW# kzþH Wu Ãlù x¥‰ôC bÑlù ytúútÜÂ lþwgzù y¸gÆcW ÂcW

k¸L RX×t ›l¥êE QŸT y¸nsùÂ bzþHM mNfS L¥¬êE mNGo¬CNN bmr«W nÉ mNgD MKNÃT lþÃUL«ù Ãsfsû ÂcW”” l¤lÖC dGä ksB›êEnT bmnúT sW t¯DaL wYM lþ¯Ä YC§LÂ YHN y¥SqrT ¸Â LNÅwT XNC§lN k¸L QN GN bt=ÆunT §Y ÆLtêqr y¸ÄþÃ xStúsB y¸m„ xµ§T ÂcW”” XnzþH b¸ÄþÃÂ btlY dGä bDRQÂ sB›êEnT zù¶Ã XNs‰lN b¸lù mNGo¬êE ÆLçnù DRJèC zND lzmÒW msrT çnW Ãglglù gùÄ×C ÂcW””

ymÊT wr‰Â bwNøÒCN §Y yMNs‰cWN GDïC bmÝwM QŸT XNNqúqúlN y¸lùT DRJèC dGä kDRQM ksB›êEnTM çn kl¤§ xú¥ŸnT ÃlW MKNÃT UR tÃÃinT bl¤lW zmÒ yt«mÇ çnW XÂg¾cêlN”” ymÊT wr‰N kdRqÜ UR xÃYzW lþzMtÜbT yflgù ̀ YlÖC Pé UNÄWN sþÃµ£Ç ymjm¶ÃcW XNÄLçn Y¬wÝL”” xSqDäM DRQ bl¤lbT yxþT×eÃ mÊT twrr sþlù kRmêL”” y¸gRmW yzþH zmÒ ên¾ xNqúÝëC yxþT×eÃN lM mÊT HND# ÒYÂÂ ú;ùÄþ xrbþÃ Xywr„T nW b¥lT mZmT kjm„ _qET ›m¬TN Ãúlû sþçN XnzþH wgñC bxhùnù gþz¤ yM:‰bù ›lM kùÆNÃãC bdbùB sùÄN XÃdrgùT ÃlWN sð ymÊT wr‰ bmÝwM DMÉcWN sþÃsÑ xlmgß¬cW nW”” lngR lng„ yzmÒW xStÆÆ¶ãC xF¶µN ÃKL xHgùR wrW ytq‰mtÜ bxND wQT kx‰T mè ¸lþ×N ÿK¬R b§Y xgéCN bQŸ G²¬cW Ã¥qqÜ xgéCÂ tÌäÒcW ÂcW”” XnzþH ÒYÂÂ HNDN bgbùbT xgR hùlù tqÂÝŸ xDRgW y¸wSÇÂ ›lMN lBÒCN µLtöÈ«RN BlW y¸Ã¥R„ KFlÖC DRQÂ MÂÆêEW ymÊT wr‰N f}ä b¥YÃÃzùbT hùn¤¬ úYqR XÃÃÃzù yzmÒW xµL sþÃdRÙcW tmLKtÂL””

kXnzþH btmúúY hùn¤¬ dGä xþT×eÃ bGDï– XNÄT«qM lmkLkL öR«W ytnsùTÂ btf_é ¦BT _bÝ SM º§qRnTNÂ yXDgT ZQt¾nTN b¥>äNäN HZïCN XNd tÜ¶ST mSHB y¸mlktÜ xþsB›êEnT mlÃcW yçn KFlÖC ÂcW”” XnzþH ysW LJ ¬§§Q SLÈn¤ãC W¦N lL¥T b¥êL yjm„ XNdçn y¥YgnzbùÂ xþT×eÃM XNd¥N¾WM yl¥ xgR bW¦ ¦Ba bxGÆbù bm«qMÂ HZï–N kDHnT l¥§qQ mBT XNÄ§T y¥Yqblù# ¥N¾WM xYnT zmÒ bW¦ ¦Ba §Y XNÄT«qM lþÃGÄT XNd¥YCL y¥YgnzbùÂ kt=Æu _NµÊÃcW b§Y xQM XNÄ§cW xDRgW y¸ö_„ XNQÍèC ÂcW”” yM:‰bù ›lM

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


48 49

Äsú mI¦F

b “The shock doctrine: The rise of disaster capitalism”

m}ˆF §Y yqrb Äsú

xÄþS ‰:Y mAÿT m¬tM kjmrCbT gþz¤ xNSè ymjm¶Ã yçnWN yÄsú mA¦F (Book Review) xMD yMÂà¹W bÂå¸ Kl¤YN “The shock doctrine: The rise of disaster capitalism” b¸L RXS t}æ lgbÃ yqrbWN m}¼F bmtcT nW”” ym}¼ûN R:S wd x¥R¾ b¥«UUT SNtrgùmW “nW«¾W qñÂ# ytÝwsW µpE¬lþZM WLdT” LNlW XNC§lN”” ynW«¾W qñÂ m}¼F btlÃ† HTmèC ytlÃy yg} B²T lþñrW bþCLM bX©CN ygÆW m}¼F yg} B²tÜ 558 nW”” 7 KFlÖC XÂ 21 N;ùúN KFlÖCM xlùT”” Âå¸ Kl¤YN qdM sþL “No Logo” y¸L twÄJnTN Ãtrf m}¼F d‰sþ nC”” d‰sþê bnW«¾W qñÂ §Y Ñlù bÑlù Ãt÷rCW bnþ×-lþb‰lþZM MNnTÂ YH qñÂ b›lM §Y tÂŸè tGÆ‰êE bçnÆcW ÆlûT s§ú ›m¬T bx‰tÜM ¥:zÂT yqsqsW MSQLQLÂ qWS b¥Ul_ §Y nW”” nþ× lþb‰lþZM qñÂ BÒ úYçN bXúTÂ bsYF ¬Jï y¸‰mD s§¥êE ¥HbrsïCN XNd DNgt¾ ägD b¸mtÜ y{r-xB×T ¥:blÖC XÃNzfzf ¦BT NBr¬cWN y¸zRF y¬§§Q Æl¦BèCÂ DNbR yl> kùÆNÃãC R:×T XNdçn bBzù hgéC §Y ÆµÿdCW _ÂT tdGÍ ¬rUGÈlC”” xNÄNÁM YH ägd¾ qñÂ bx»¶µN xgR b¬yW µT¶Â ¥:bL# XNÄþhùM dbùB MS‰Q x¤SÃN bm¬W ymjm¶ÃW sùÂ¸ §Y tmSRè bxgécÜ §Y XNÁT XNdtÅn b¥Sr©ãC xSdGÍ TzrZ‰lC”” bxu„ Âå¸ “nW«¾W qñÂ” nþ× lþb‰lþZM k1970ãcÜ xU¥> wÄþH ÆlùT îST xSRT xm¬T ›§¥CNN XNÁT XNdsM xQLõ XNdbÊ q_Qõ XNdg²T bSÍT ¬B‰‰lC”” YHNnù lxNÆbþÃN ¥µfL bnþ×-lþb‰lþZM §Y y¸µÿdWN TGL b«‰ xStúsB §Y tmSRè l¥«ÂkR ÃSC§L b¸L GMT Xnç Äsú m}¼F””

bwNøcÜ §Y SFR qÜ_R yl¤lW PéËKT sþgnÆ x=BubW XNÄLnbR# ÒYÂ ¬§qÜN yS¶¯RJS GDB XNÄTs‰ zMtW lþÃöàT ÃLÒlù ²ÊM xþT×eÃ bW¦ ¦Ba XNÄT«qM y¸ÃdRgùT zmÒ f}ä y¥YsMR§cW `YlÖC ÂcW”” DRQN ¥SqrTÂ yGDB S‰ Ã§cW t²MìM xãN¬êE bþçNM xYN ÆwÈ Q_fT yGDB S‰N yDRQ MKNÃT XSk¥DrG ydrsù `YlÖC ÂcW””

bm=rš yMÂgßW yxþT×eÃ tÝê¸ DRJèCÂ xNÄND yGL PÊîC nW”” XnzþH bxgR WS_ yxlù¬êE zmÒW Ælb¤èC ÂcW”” xNÄNÁ kWuW ¸ÄþÃ UR bmStUBR mS‰¬cW XNdt«bq çñ y‰úcW yqbþ{ tSÍ MKNÃT Ã§cW wgñC ÂcW”” tÝê¸ãcÜÂ ytÝê¸ QŸT Ã§cW PÊîC bxþT×eÃ WS_ y¸ÃU_Ñ ¥ÂcWNM CGéC HZBN tSÍ l¥Sör_ lþ«qÑÆcW YfLUlù”” wd SLÈN lmMÈT wYM yXnsù wgN yçn `YL xþHxÁGN lþtµ y¸ClW HZbù tdÂGé kXnRsù ¯N sþslF BÒ XNdçn ÃMÂlù”” SlzþHM btgßW xSdNUu wÊ §Y bmmSrT y¥UnN xq‰rB bmktL HZBN µSdng«ùÂ µ¹b„ bº§ mNGoTN t«ÃqE bþÃdRgù ›§¥cWN l¥úµT y¸ÃSCL XDL y¸Ãgßù YmS§cêL”” bmçnùM bmNGoT §Y lmZmT y¸ÃSCL XDL tgß Ælù qÜ_R b¥ÃÆ‰ zmÒ WS_ YgÆlù”” lzmÒW y¸ÃSfLG y¦sT mr© ¥QrB µSflgM bgF XÃqrbù””

b¥«ÝlL sþ¬Y DRqÜNÂ yr¦B mQsFT xf¬¶KN btmlkt ÃlW XWn¬ bxu„ XNd¸ktlW lþ«ÝlL YC§L”” bxþT×eÃ ytwsn DRQ xU_àL”” DRqÜ ykÍ knbrÆcW ›m¬T XJG Ãns kmçnùM b§Y xþT×eÃÂ HZï– kmc½W gþz¤ ytšl ymÌÌM xQM bgnbùbT wQT ymÈ nW”” bt=¥¶M mNGoT yQDm ¥S«NqqEÃÂ FtÜN ymk§kL ST‰t½©þ qYî dUGä tGÆ‰êE b¥DrG kFt¾ CGR ymF¬T LMD ÆµbtbT wQT ymÈ nW”” bmçnùM bz¤¯ÒCN §Y YH nW y¸ÆL gùÄT úÃdRS ÃlfÂ y¸ÃLF nW”” YHM çñ yxþT×eÃN WDqT k¸mßù wgñC hùlù bxg‰CN §Y sð y¥_§§T zmÒ XNÄþkfT XNdmLµM xUÈ¸ ytwsdM nW”” ngR GN QÇS qÜR›N |}g¤rÄê XëH S§§T xTkÍ# Xëhù }g¤rÄ S§lW GN tdsT´ XNd¸lW kzmÒW ÆšgR yxþT×eÃ yL¥T xQÈÅ XJG kFt¾ tqÆYnT Ãgß xLæ tRæM bäÁLnT lþwsD y¸gÆW mçnù xBé ytgl{bT £dT nbRÂ bXRG_M bXëhù mµkL }g¤rÄ bmñ„ zmÒWN b{U mqbL XNC§lN””


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


50 51

Âå¸ bm}¦Ð §Y khùlt¾W xlM õRnT bº§ btd‰j ys‰t¾ xNqúÝëC MKNÃT bSM¶tÜ §Y gdB tqMõbTÂ xT‰ðntÜM tqNî ynbrW µpE¬lþZM XNÁT yÆl¦BtÜN _QM l¥¯LbT mw‰=T XNdjmr ¬B‰‰lC”” b{¦ðê xStúsB nþ× lþb‰lþZM b›l¥CN gi xStúsB çñ ywÈW k1970ãcÜ xU¥> bº§ nW”” kzþÃ bðT btlY bhùlt¾W y›lM õRnT ¥GST b›l¥CN xNDM ybl{gW xlM Ym‰bT ynbrW îšL ÁäK‰sþ# xlþÃM yMS‰qÜ ̄ ‰ Ym‰bT ynbrW yXZ xþ÷ñ¸ XN©þ ynþ×-lþb‰lþZM yb§YnT xY¬wQM nbR”” bM:‰bù ›lM yb§YnT ynbrW îšL ÁäK‰sþ sþçN YHM xStúsB bgbÃ SR›T WS_ Bzù¦nùN bD¯¥Â bL† L† ¥Hb‰êE DUæC lm_qM y¸ÃLM bzþÃ §Y ys‰t¾WN md‰jT y¸fQD SR›T SlnbR TLLöcÜ Æl¦BèCÂ DNbR zlL kùÆNÃãÒcW TRÍcWN XNÄþhùM yµpE¬L SM¶¬cWN LQ bçn mNgDÂ xµ*ºN lm=mR y¥YClùbT hùn¤¬ tf_éÆcW nbR”” TLLqÜ Æl¦BT bzþH MKNÃT yµpE¬L SM¶tÜÂ TRÍ¥ntÜN m=mR sþúnW kîšL ÁäK‰sþ ytly y‰sùN qñÂ bxÄþS mLK qMé YHNnù wd tGÆR ¥¹UgRN mr«”” Âå¸ XNdMTlW nþ×-lþb‰lÖcÜ sþjM„ xStúsÆcWN Ãêq„T “HBrtsbùN bqWS ¥SgÆT hùlùN ¬¶µêEÂ ÆH§êE Ä‰ x_Fè ngéCN XNd xÄþS lmgNÆT ytšlÂ yqll YçÂL” b¸L msrT §Y nW”” MNM XNµ* Âå¸ nþ×-lþb‰lþZM bhùlùM xgéC §Y bmfNQl mNGST# bqlM xB×T wYM XÄ lmKfL ÆlmÒL qWSÂ bmúslù mNgìC BÒ úYçN bPÊzþÄNT éÂLD ÊUN gþz¤ bx»¶µN# b¥RGÊT ¬cR gþz¤M bXNGlþZ XNdçnW bÁäK‰sþÃêE mNgDM wd SLÈN ymÈ qñÂ bþçNM bBzù D¦Â º§qR xgéC# XNÄþhùM kXZ xþ÷ñ¸ wd gbÃ SR›T bt¹Ug„ bRµ¬ xgéC GN nþ×-lþb‰lþZM qWSN tkTlÖ bXúTÂ bsYF wYM bXJ _Mz² tGÆ‰êE yçn qñÂ XNdçn b_Â¬êE mr©ãC xSdGÍ Tk‰k‰lC””

Âå¸ bm}¦Ð §Y nþ×-lþb‰lþZM xgéC bqWS XNÄþmtÜ b¥DrG b§ÃcW §Y bGD y¸ÅN R:×T yçnbTN MKNÃT S¬B‰‰”-

“nW«¾W qñÂ (shock Doctrine) y¸s‰W bzþH xµ*ºN nW”” mfNQl mNGST# yx¹Æ¶ _ÝT# yxþ÷ñ¸ qWS# õRnT# sùÂ¸WÂ yÆHR §Y yxWlÖ NÍS ägÇ hùlù m§WN HZB bU‰ kÆD DNU-@Â mÂUT §Y Y_lêL”” bèRcR KFlÖC

WS_ y¸lqqÜ rÆ> yÑzþÝ DMòC XSr®CN XNd¸Ã§lùT hùlù k§Y y¸zNbù ïNïC# y>BR _ÝèC# kÆD WDmT y¸ÃSkTlù xWlÖ nÍîC (Hurricanes) hùlù HBrtsbùN Ã§lù¬L”” LK bFR¦T XytNq«q« yÙìcÜN SM xúLæ XNd¸s_Â XMntÜN x>qN_é XNd¸_L XSr¾# ytÝws HBrtsBM bdHÂW gþz¤ bö‰_ TGlù y¸«BÝcWN NBrècÜN bq§lù xúLæ YsÈL” T§lC”” (nW«¾W qñÂ g} 17)

Âå¸ lqWS ytUl« ¥HbrsB ¦BT NBrtÜN# ¬¶KÂ tÌ¥tÜN bq§lù xúLæ y¸s_bT hùn¤¬ XNd¸f«R S¬B‰‰ yR:×tÜ q¥¶ yçnùT Xn ¸LtN FÊD¥NÂ bx»¶µ xgR bCµ¯ †nþvRStE yxþ÷ñ¸ Äþ RTmNT ynbr xþ÷ñ¸SèC HBrtsBN b¥ÝwS x_BqW y¸ÃMnù XNdnb„ xÆÆ§cWN bm_qS ¬B‰‰lC”” ynþ×-lþb‰lþZM R:×T êÂW ÔÔS tBlÖ y¸¬wqW ¸LtN FÊD¥N

“t=Æu lW_ y¥MÈT XDL y¸ñrW\ qWS# bsãC x:Mé WS_ ytf«r wYM bt=Æu ÃU«m qWS BÒ nW”” YHN ymsl qWS sþÃU_M y¸wsÇT XRM©ãC bHBrtsbù WS_ lgþz¤W tÄFnW qÂcWN sþ«BqÜ bö† xStúsïC mñR xlmñR YwsÂlù”” yX¾ yxþ÷ñ¸SèC tGÆR bS‰ §Y µlùT ±lþsþãC ytl† x¥‰ôCN ¥zUjT# xScU¶W gþz¤ xLæ xmCW gþz¤ XSkþmÈ DrS x¥‰ôcÜ XNÄYätÜ mNkÆkB nW”””

¥ltÜN êbþ b¥DrG ¬qRÆlC”” lzþHM sþL FÊD¥N lmjm¶Ã gþz¤ yxþ÷ñ¸ nW_ fWS (Economic Shock Treatment) y¸lWN ÝL XSkmfLsF drs””

ynþ× lþb‰L R:×T êÂW mMHR qWSN y±lþsþ lW_ xê§J xDR¯ mmLktÜ bm§W ›lM ÆlûT s§ú ›m¬T ytkstÜ qWîCÂ nþ× lþb‰lþZM «Nµ‰ tf_…êE ZMDÂ XNÄ§cW xm§µC nW”” nþ× lþb‰lþZM yTLLQ Æl¦BèCN _QM l¥SÍT sW s‰> qWîCN BÒ úYçN tf_…êE qWîCNM km«qM XNd¥YïZN k_qET ›m¬T bðT yx»¶µN xgRN MS‰ÝêE ÄRÒ Æ_lqlqCW yµt¶Â ¥:bL xUÈ¸ xhùNM êÂW ÔÔS ¸LtN FÊD¥N

“xB²®cÜ ynþW åRlþyNS kt¥ TMHRT b¤èC t¥¶ãcÜ XNd¸ñ„ÆcW b¤èC Ãr° Ãf° nb„”” bxhùnù gþz¤ LícÜ bm§

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


52 53

xg¶tÜ tb¬TnêL”” YH xú²Ÿ nW”” bl¤§ bkùL GN yTMHRT SR›tÜN bxÄþS mLK lmqyR XJG ytšl XDLM nW” XNÄl T«QúlC”” bägd¾W qñÂ m}¼F WS_ HBrtsBN b¥ÂUT ¥ššL YÒ§L

BlÖ y¸ÃMnW ¸LtN FÊD¥N ÃSqm«WN xQÈÅ bmktL bnþW åRl¤NS kt¥ y¥Hb‰êE tÌ¥T btlY bTMHRT tÌ¥T §Y sð zmÒ tµÿd”” ymNGSTN wu bmqnS >ÍN ytµÿdW yTMHRTN ¥Hb‰êE xgLGlÖT mNGST XNÄÃqRB ymkLkL XNQSÝs¤ W-@TM k¥:blù bðT 123 ynb„TN ymNGST TMHRT b¤èC b¥_ÍT 4 BÒ XNÄþq„ XSk¥DrG drs”” k¥:blù bðT 7 BÒ ynb„T yGL TMHRT b¤èC dGä tSÍFtW 31 XNddrsù êbþ b¥DrG Âå¸ bmAˆÐ §Y gLÉlC”” YHM tf_…êE xdUãCN uMR bm«qM X‰sùN l¥SÍÍT y¸fLgW nþ× lþb‰lþZM mnšÂ mDršW yTLLqÜ Æl¼BT _QM gdB úYdrGbT XNÄþà§ y¥DrG R:×t xl¥êE YzT ÃlW XNdçn ÃúÃL””

yëK ìKT¶N {¼ð Âå¸ Kl¤YN k1970ãcÜ jMé bxl¥CN mSÍÍT yjmrW nþ×lþb‰lþZM ymjm¶Ã slÆ bçnCW Clþ §Y sð _Â¬êE mr©ãCN Y² qRÆlC”” bClþ b1970ãcÜ mjm¶Ã xU¥> §Y bHZB tmRõ SLÈN yÃzW úLŠìR xyNÁ xg„N btwsn dr© îšlþST b¸ÆL QŸT mM‰T yjmrÂ HZbùN b±lþsþãcÜ lm_qM öRõ ytnú XNdnbR yM¬wúW Âå¸ bzþhù zmN BzùãcÜ y§tEN x»¶µ xgéC «NkR Ãl ymNGST ÈLÝ gBnTN b¸fQÇ mNGS¬T YtÄd„ XNdnbR ¬wúlC”” yxyNÁ mNGST bÈLÝ gBnT k¸ÃMnù kXnzþH mNGS¬T xNÇ nbR”” YhùNÂ bx»¶µN xgR bTLLQ Æl¦BèC btm¿rtWÂ yÆl¦BèCN _QM l¥SkbR ¬_ö b¸¿‰W yæRD ÍWNÁ>N x¥µŸnT bClþ WS_ nþ× lþb‰L lW_ l¥MÈT XNQSÝs¤ tµÿd”” ClþN lmqyR ytµÿdW XNQSÝs¤M hùlT xQÈÅãCN Yø ytf{m nbR”” ymjm¶ÃW ytwsnù yClþ Mhù‰NN bx»¶µN xgR bCµgÖ kt¥ b¸gßW †nþvRsþtE WS_ b¥SgÆT yëK t½‰pE xStúsB fLúð bçnùT bn FÊD¥N XNÄþsl_nù ¥DrGÂ wdxg‰cW tmLsW nþ× lþb‰L xþ÷ñ¸ÃêE “fWîCN” btGÆR §Y XNÄþÃWlù ¥DrG sþçN YH xLs‰ b¥ltÜ dGä XNQÍT yçnÆcWN yxyNÁ mNGST ¥SwgDÂ

HBrtsbùN qWS WS_ b¥SgÆT nþ× lþb‰L fWîCN XNÄþUT ¥DrG bhùlt¾ x¥‰unT ts‰bT”” b1973 §Y bjn‰L xWgùSè pEñc ytm‰ mfNQl mNGST tµ£ì yCµgÖ xþ÷ñ¸ TMHRT b¤T M„Ýnù y¸ÃNqúQsùT xþ÷ñ¸ mçN jmr””

bClþ yxyNÁ mNGST ktwgd bº§ nþ× lþb‰L ±lþsþãC ÃlgdB tGÆ‰êE tdrgù”” ymNGST NBrèC bkFt¾ dr© t¹«ù”” nþ× lþb‰L fWîCN Ãl gdB XNÄþW_ ytdrgW yClþ HBrtsB bxuR gþz¤ WS_ ¦BT NBrtÜN XNÄþÃÈ tdrg”” ymNGST ÆN÷C bRµ> êU wd GL t²w„”” yClþ y¬wqÜ y¥:DN Yø¬ãCM XNdzþhù”” yxg¶tÜ k¤§ãC bÑlù tbrUGdW bmkf¬cW yWu ¹qõC bxuR gþz¤ xg¶tÜN XNÄþÃ_lqLqÜ xdrg”” bzþHM yxg¶tÜ j¥¶ xþNÇST¶ãC l_ÝT XNÄþUl«ù tdrg”” ymNGST wuN bkFt¾ dr© bmqnS Bzù sãC S‰ XNÄþlqÜ XÂ yS‰ x«ù s‰êET XNÄþb‰kT tdrg”” b1974 btf«rW xþ÷ñ¸ÃêE qWS MKNÃT bClþ xþ÷ñ¸ yêU G>bT 375% drs””

Clþ WS_ ytf«rW qWS HZbùN b¥SöÈtÜ bRµ¬ ¿§¥êE sLæC kmqSqúcWM b§Y xMÆgnnù ypEñc mNGST bxm} ytnúúWN ycElþN HZB bkFt¾ dr© XNd=f=fW Âå¸ ¬wúlC”” YHM çñ bClþ ytf«rW qWS XytÆÆs sþÿD yFÊD¥N t¥¶ãC lpEñc½ Ys«ùT ynbrW MKR yëK fWîCN YbL_ XNÄþÃb² ¥DrG nbR”” yCG„Â mFT¼¤W TN¬n¤ÃcW qWsù ytf«rW bnþ×lþb‰L XRM©ãC úYçN ytwsÇT XRM©ãC bqE S§Lnb„ XNdçn b¥QRB pEñc½ YbL_ ägd¾ fWîCN tGÆ‰êE XNÄþÃdRG YmK„ nbR”” bÂå¸ _ÂT m¿rT YbL_ xSg‰¸ çñ y¸gßW GN bClþ btµÿdW ynþ× lþb‰L XRM© MKNÃT kt¹«ùT bzùãcÜ NBrèC mµkL BzùãcÜN ygzùT ycEµgÖ nþ×lþb‰L yxþ÷ñ¸ TMHRT b¤T M„Ýnù nb„”” XnRsù XÃ¥k„Â XÃSgdÇ tGÆ‰êE ÃdrgùT P‰Yv¤¬Yz¤>N XNQSÝs¤ «qM ÃlWN DRš kmWsD ÃgÄcW xLnbrMÂ””

nþ×lþb‰lþZM Clþ §Y täKé yHZBN ¦BT bq§lù wd GL l¥²wR XNd¸ÃSCL k¬y bº§ tGÆ‰êE ytdrgW bXNGlþZÂ bx»¶µN XNdçn yM¬wúW Âå¸ bTLLöcÜ xgéCM bq§lù ytjmr XNÄLnbr ¬wúlC”” lzþHM b¥rUgÅnT yM¬qRbW yXNGlþZ ywQtÜ «Q§Y ¸nþSTR ¥RU¶T ¬cRN ¥Q¥¥T nW”” ¬cR nþ×lþb‰L XRM©ãC XNÄþwSÇ yFÊD¥N ÆLdrÆÂ ynþ× lþb‰lþZM R:×T q¥¶ yçnW


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


54 55

FÊd¶K ¼YK Ãqrb§cWN MKR §lmqbL XNÄNg‰G„ Âå¸ bnW«¾W qñÂ m}ˆF g} 131 §Y «Q§Y ¸nþSTR ¥RUÊT ¬cR

“XNd¸mSlŸ bXNGlþZ WS_ µlN ÁäK‰sþÃêE tÌ¥TÂ bHBrtsÆCN zND ktlmdW yHZB YhùN¬ XÃgßù ymS‰T kFt¾ ÆHL bmnúT YHN bClþ ytdrgWN bB¶t½N lmDgM ¥sB f}ä tqÆYnT xYñrWM”” yX¾ ¶æRM kÆH§CNÂ kHg-mNGS¬CN UR ytÈÈm mçN xlbT”” SlzþHM xNÄNÁ hùn¤¬W XJG xZU¸ mçnù xYqRM””” b¥lT mÂg‰cWN b¥Sr©nT xQRÆêlC””kzþH y¬cR xÆÆL lmgNzB XNd¸ÒlW nþ×lþb‰lþZM

y¸ÃqnQnWN nW«¾ fWS ybl{gùT xgéC bq§lù lþUtÜT XNd¥YClùÂ XNd¥YfLgù# xNÄND gþz¤ bþfLgùM yHBrtsbùN ÆHLÂ yNÝT dr© dRMsW lmÿD XNcg‰lN XNd¸lùN nW”” ClþN =Mé Bzù y§tEN x»¶µN xgéC XNÄþhùM bxF¶µ bXsþÃÂ bMS‰Q xWé y¸gßù xgéC hùlù fÈNÂ sð yëK fWS tGÆ‰êE XNÄþÃdRgù btgdÇbT gþz¤ GN ÆH§ChùNÂ y‰úChùN hùn¤¬ GMT WS_ xSgB¬Chù £Ç xLtÆlùM”” nW«¾W fWS HBrtsBN y¥ÂUT W-@T ÆSktlÆcW xgéCÂ wQèC hùlù CG„ ymn=W lþb‰§Yz¤>nù S§ns BÒ nW b¥lT l§q nW«¾ mFTÿ y¸sBkùT M:‰ÆWÃN wdXnRsù sþmÈ XÃQ¥Ñ mqb§cW nþ×lþb‰lþZM MN ÃHL hùlT mSfRèCN Xyt«qm y¸ÙZ R:×T XNdçn xm§µC nW”” d¦Â dµ¥ xgéCN y¸ÄM_# ¦B¬äCN dGä b_NÝq½ y¸YZ R:×T XNdçn Âå¸ bM{T uMR TgL{êlC””

bXNGlþZ nþ×lþb‰L fWîCN tGÆ‰êE l¥DrG ÃQ¥ÑT ¬cR kƒST xm¬T bº§ XNGlþZÂ xRjNtEÂ bæK§ND õRnT m«mÄcWNÂ YHM yXNGlþZN HBrtsB bW_rT WS_ ¥SgÆtÜN XNdmLµM xUÈ¸ bmWsD ynþ× lþb‰L lW«ùN tGÆ‰êE ¥DrG jm„”” bXNGlþZ lzmÂT td‰JtW sþNqúqsù ynb„ yksL ¥:DN xM‰ÓCM ymjm¶ÃãcÜ ynþ× lþb‰lþZM slÆãC çnù”” ¬cR “bXNGlþZ WS_ GlsB XN©þ ¥HbrsB y¸ÆL ngR ylM” b¸lW FLSFÂ Xytm„ y¿‰t®CN ytd‰j XNQSÝs¤ b¬qd xµ*ºN sÆb„T”” bnþ× lþb‰lþZM qñÂ t«Ý¸ yçnù kFt¾ Æl¦BèC ytd‰j y¿‰t¾ NQÂq½ ÆlbT yTRÍcWN m«N y¸qNS yHBrT SMMnTÂ DRDR xYqÊ mçnùN bm_§T

Æl¦BècÜ y¿‰t¾WN ytd‰j NQÂq½ mdMsS §ltgdb yµpE¬L SM¶TÂ TRÍ¥nT XNd¸ÃbÝcW ÃWÝlù”” ytd‰j ¿‰t¾ ÆlbT xgR y¿‰t¾ «Nµ‰ tÝWä úYqsQsù ymNGST NBrèCN ÆLÆl¤ êU lÆl¦BT xœLæ mS«T XNd¥YÒLM YgnzÆlù”” SlzþHM Âå¸ bmA¼Ð §Y ¬cR bõRntÜ MKNÃT ytf«rWN W_rT t«QmW nþ× lþb‰L ±lþsþãCN tGÆ‰êE xDRgêL b¥lT ¬B‰‰lC”” bXNGlþZ ÆN÷CÂ bRµ¬ ymNGST ¦BèC wd GL yt²w„bT# yXNGlþZ yÆbùR xgLGlÖT QL_FÂN Y=M‰L b¸L >ÍN wd GL kt²wr bº§ xNDM mššL Ã§úybT YLqÜNM yQL_FÂ CG„ ytÆÆsbT zmN ytjmrWM kzþH gþz¤ jMé XNdçn ¬wœlC””

Âå¸ bm}¼Ð x»¶µN WS_ nþ×lþb‰L _ÝT ytSÍÍbT zmN b1980ãcÜ mjm¶Ã éÂLD ÊUN bMRÅ µ¹nû bº§ XNdçn TgLÉlC”” ÊUN XNd¬cR f‰tÆ úYlù bx»¶µ yxyR T‰ðK töÈÈ¶ãC ÃqrbùTN ydäZ u¥¶Â m¿L _Ãq½ãCN sbB xDRgW ytd‰j y¿‰t¾ NQÂq½N b¥ÄkM lµpE¬L SM¶TÂ TRÍ¥nT McÜ hùn¤¬ f_rêL”” bmq«LM bx»¶µN xgR lTLLQ yÍYÂNS Æl¦BèC gdB yl> TRF y¸ÃSgŸ SM¶T l¥µÿD y¸ÃSCL sð yÄþÊgùl¤>N S‰ XNÄþs„ Âå¸ b}¼ùÐ ¬SÝßÂlC”” YHNNM êbþ b¥DrG nþ†lþb‰lþZM bXÂT ¦g„M bþçN bqWS xUÈ¸ãC HBrtsB §Y _ÝT y¸¿nZRÂ yHZBN ¥Hb‰êE Yø¬ wd GL b¥²wR y_qEèCN BLAGÂ y¸ÃSÍÍ R:×T XNdçn bx}NåT TgLÉlC””

XnzþH bm}¼û yqrbù _qET xBnèC sþçnù Âå¸ nþ×lþb‰lþZM b›l¥CN qWîCN tkTlÖ XNÁT XNdtSÍÍ b¥Sr©ãC xSdGÍ y±§NDN# yxRjNtEÂN# yB‰zþLN# ydbùB xF¶µN# yÒYÂN# y„sþÃN XNÄþhùM ydbùB ÷¶ÃNÂ yxþ‰QN sÍð Mœl¤ãC XÃnúC ¬B‰‰lC”” XNdgÂ ybl{gWN ›lM btlYM ‰ú*N x»¶µNN mnš b¥DrG kmSkrM 1/2001 _ÝT bº§ nþ×lþb‰lþZM qWsùN tkTlÖ XNÁT XNdtSÍÍ b¸gRM y¥Sr© KMR ¬rUGÈlC”” hùlùNM lmzRzR xScU¶ bmçnù ytmr«ù xgéCN mnš b¥DrG gùÄ†N mmLkT YÒ§L YgÆLM”” ngR GN ÆNÄND xgéC xNÇN gA¬ bl¤lÖCM l¤§WN gA¬ XywsDN mmLkT TZB¬CNN yqll ÃdRgêL””

nþ×lþb‰lþZM L¥¬êE mNGS¬TN l¥ÝwS

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


56 57

ÃLïzn Slmçnù#

Âå¸ bm}¼Ð §Y µqrbÒcW bRµ¬ Mœl¤ãC xNÇ b1997tÜ yMS‰Q x¤SÃ yÍYÂNS qWS MKNÃT ÷¶Ã W_rT WS_ bgÆCbT gþz¤ knþ×lþb‰L ¦Ylù ytdrg§TN bQDm hùn¤¬ yttbtbÂ y÷¶ÃN xN«ù‰ ¼BèC lM:‰B ›lM Æl¼BèC xœLæ lmS«T Ãlm ¶æRM nW””

÷¶Ã bL¥¬êE mNgD STgsGS köyC bº§ b1990ãcÜ lmjm¶Ã gþz¤ yÍYÂNšL lþb‰§Yz¤>N xQÈÅ mktL jM‰ nbR”” bzþH MKNÃT yrJM gþz¤ ÆH¶ ÃLnbrWÂ ÆuR gþz¤ xT‰ðnT §Y ytm¿rt yBDR µpE¬L wd xg… mgùrF YjM‰L”” mNGST BÒ œYçN y÷¶Ã kùÆNÃãCM kWu btlYM k© N xbÄ¶ãC bxuR gþz¤ y¸mlSÂ L¥¬êE ÆH¶ ÃLnbrW BDR ¥GbSbS YjM‰lù”” bzþH m¼L mjm¶Ã b¬Y§YDÂ xþNìn¤¢EÃ xµÆbþ ytjmrW yxuR gþz¤ BDR lmKfL ÃlmÒL qWS xlM xqF x‰È xbÄ¶ãCN xdÂGõ wdXnzþH xgéC ÃSgbùTN kFt¾ gNzB bF_nT XNÄþÃw«ù xdrUcW”” yx¤SÃ mNGo¬T ygNzB ñTM bxuR gþz¤ êUWN xÈ”” ÆN÷C tÝwsù# bÂå¸ xg§l} “bxND ›mT WS_ kXSÃ ySèK gbÃ BÒ lrJM ›m¬T sþgnÆ ynbr y600 bþlþ×N ì§R NBrT à¹¹”””

y÷¶Ã L¥¬êE SR›TM ÆµÆbþWÂ bWS«ù btqsqsW qWS xBé bmm¬tÜ qWsùN lmÌÌM ymjm¶Ã x¥‰u xDR¯ ywsdW yL¥¬êE SR›T W-@T yçnWN y÷¶Ã HBrtsB b¥núúT ygNzB xQÑN btlYM ywRQ Yø¬WN lmgNÆT bmäkR nbR”” Âå¸ bm{¼Ð §Y XNdM¬S qM-W “bdbùB ÷¶Ã yt½l¤vþiN ÈbþÃãC z¤¯C Ã§cWN wRQÂ xL¥Z XNÄþs«ùÂ mNGoT YHNnù xQLõ XÄ XNÄþkFLbT _¶ xqrbù”” b_qET úMN¬T BÒ 3 ̧ lþ×N sãC yxNgTÂ yíé g¤ÈcWN# yS±RT »ÄlþÃÂ êNÅãÒcWN s«ù”” s¤èC yUBÒ qlb¬cWN# ÔÔúTM ywRQ mSq§cWN lmNGoT XSk¥SrkB drsù”” bx«Ý§YM y÷¶Ã mNGoT b_qET úMN¬T WS_ 2000 kùN¬L wRQ xsÆsb”” ngR GN YHM bþçN y÷¶ÃN ygNzB ñT kmf_f_ x§ÄnWM” T§lC””

b÷¶Ã L¥¬êEW mNGoT m§ xQÑN xrÆRï qWsùN lmÌÌM sþäKR bM:‰bù ›lM btlYM bx»¶µN ynb„ yxþNvSTmNT ÆN÷CÂ yØÁ‰L ¶zRvù x¤SÃN Ãt‰msWN yÍYÂNS qWS tkTlÖ GÄJ lmÈL XNdtzU° Âå¸ bm}ˆÐ ¬núlC”” YHN b¥SmLkT Âå¸”-

“b1997 bF_nT y¸s‰u gNzB bDNgT xQÈÅWN qLBî XSÃN lqWS yÄrgW KStT ytf«rW YHN ymslWN yx‰È xbÄ¶ SM¶T M:‰ÆêEÃnù bXSÃ xgéC §Y xSgDdW SlÅnùT nbR”” qWsù

XNdtf«rM bx»¶µ y¸gßù TLLQ yxþNvSTmNT tN¬®C Y¡W qWS yXSÃ gbÃãCN x§SkFT BlÖ ynbrWN x_R bmsÆbR kM:‰bù UR wd xND ynþ×lþb‰L SR›T l¥MÈT McÜ hùn¤¬ XNd¸f_R” xDRgW ö_rW¬L T§lC””

bmq«LM äRUN S¬Nlþ y¸ÆlW DRJT ST‰t½©þST ynbrW ÿlÖSkþ ytÆl GlsB

“qWsù XNÄþÆÆS ktdrg x¤SÃ WS_ ynbrW yWu MN²¶ hùlù tàõ mWÈtÜ xYqRM”” Ãn¤ bx¤SÃêEÃN XJ y¸gßù kùÆNÃãC xNDM YzUlù# xlþÃM lM:‰bù Æl¦BèC Y¹Èlù”” khùltÜ xNÇ mçnù bÈM «Ý¸ nW”” bbkùl¤ ykùÆNÃãcÜN mzUT kzþÃM y¦BècÜN m¹_ ¥yT XfLUlhù”” ¦BècÜN Ælb¤ècÜ bq§lù lþ¹«ù Sl¥YClù mjm¶Ã xSgÄJ hùn¤¬ mf«R xlbT”” Bzù CGR btf«r qÜ_R BÒ nW x¤SÃêEÃN Æl¦BèC NBr¬cWN lþ¹«ù y¸ClùT” XNÄl bmGl} nþ×lþb‰lZM MN ÃHL bxgéC mÝwS l¥TrF y¸š ykFt¾ Æl¦BèC R:×T XNdçn ¬SrÄlC””

bÂå¸ xg§l} yx»¶µNN ØÁ‰L ¶zRV ÆNK l¦Ã ›m¬T ÃHL ym‰W xlN G¶NS N úYqR

“ywQtÜ qWS bBzù yxþsþÃ xgéC ymNGoT ÈLÝ gBnT ¬KlÖÆcW ytµÿÇ xþNvSTmNèCN DM_¥ÈcWN wd¥_ÍT b¥M‰T XnzþH xg‰T X¾ (x»¶µñC ¥ltÜ nW) µlN ygbÃ SR›T UR XNÄþmúslù ÃdRUcêL” BlÖ nbR”” ydbùB ÷¶Ã mNGoT bqWS btm¬bT gþz¤ yM:‰bù ›lM

NBrècÜN bRµ> lmG²T sþL ÷¶ÃN qWsù YbL_ XÃÂUT XNÄþÿD y¥DrG xQÈÅ XNdtktl yM¬wúW Âå¸ bnþ×lþb‰lþZM ytl÷sWNÂ t«Âké ytSÍÍWN sB›êEÂ xþ÷ñ¸ÃêE qWS STgL} b÷¶Ã byw„ îST mè ¹þ s‰t®C kS‰ YÆr„ XNdnbR ¬wúlC”” bÂå¸ xg§l} msrT “b1996 k÷¶Ã HZB WS_ 63.7 ÃHlù ymµkl¾ gbþ Ã§cW mçN ClW ynbr sþçN b1999 YH qÜ_R wd 38.4 pRsNT ZQ B§*L””” bzþH qWS kFt¾ gùÄT ydrsÆcW s¤èCÂ HÉÂT kmçÂcW bt=¥¶ bL¥¬êE mNgD z¤¯CN kDHnT ¥§qQ jM‰ ynbrCW úTqR bnW«¾W fWS MKNÃT dbùB ÷¶Ã bdbùB XSÃ tNs‰Fè l¸gßW ywsþB xþNÇST¶ slÆ XNDTçN XSkþUl_ XNddrs bm}¼Ð gLÉlC””

yxþ÷ñ¸ qWsù ÄÍ bzþH BÒ ytwsn bþçN ñé xYkÍM nbR yMTlW Âå¸ TLLöcÜ y÷¶Ã kùÆNÃãC úYqR bRµ> yt¹«ùbT hùn¤¬ XSkmf«R XNddrs S¬B‰‰ g} 275 §Y#


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


58 59

“¬§qÜ y÷¶Ã kùÆNÃN úMsNG XNÄþsnÈ«Q tdR¯ lM:‰ÆêEÃN t>È*L”” ykÆD xþNÇST¶ zRû lSêEDnù ‹L‹ t>È*L”” ÍR¥sùtEµL KNûM lx»¶µW yjn‰L x¤l¤KT¶K kùÆNÃ t>È*L”” BzùM úYöY dGä 6 bþlþ×N ì§R ÃwÈ ynbrW yÁxù ymkþÂ mgÈ«¸Ã xþNÇST¶ lx»¶µW jn‰L ätRS b400 ¸lþ×N ì§R t>È*L”” M:‰ÆêEÃnù „sþÃN bm¬W qWS wQT ktµÿdW P‰Yv¤¬Yz¤>N ÃmlÈcWN :DL ÷¶Ã §Y XNÄÃmLÈcW t«NQqW sRtW nbRÂ” T§lC””

Âå¸ nW«¾W qñÂ bdbùB ÷¶Ã L¥¬êE mNGST §Y ÃSktlWN ÅÂÂ qWS mnš xDR¯ ltmlkt hùlù nþ× lþb‰lþZM bxMúãcÜÂ bSDúãcÜ b§tEN x»¶µ ymNGSTN ÈLÝ gBnT Yktlù ynb„ mNGS¬TN b¥ÄkM úYwsN ybl{gWN ›lM ¯‰ ytq§qlù L¥¬êE mNGS¬TM b¥ÄkM lbRµ¬ xsRT ›m¬T ygnbùTN xN«ù‰ ¦BT bRµ> lmwsD XNÄLïzn l¥rUg_ YÒ§L”” XÂM yÂå¸ m}ˆF L¥¬êE mNGS¬T mc½M bþçN mzÂUT XNdl¤lÆcW ÃStM‰L””

nW«¾W fWS bxþ‰Q ÃSktlW MSQLQL

nþ×lþb‰lþZM qWSN m«gþÃ xDR¯ bBzù xgéC kFt¾ y¦BT ZRðÃ XNÄµÿd y30 ›m¬T gùøWN LQM xDRU b¥QrB ÃúyCW Âå¸ xþ‰Q §Y ytf{mWN GF bZRZR b¥QrB ynW«¾WN qñÂ yZRðÃ mú¶ÃnT ¬ULÈlC”” Âå¸ b2004 mUbþT wR ÆGÄD WS_ XG…N µúrfCbT gþz£ jMé hùlùM ngR ytb§¹ çñ XNd¬ÃT bm}¼Ð §Y bZRZR xSF‰êlC”” ÆGÄD WS_ XG… XNÄrf ÃgßCWN ys§M tàUC “HZbù xþ÷ñ¸WN wd GL Yø¬ Sl¥zêwR MN ÃSÆL?” B§ ST«YqW “yHBrtsbù uNqT SlmñR XN©þ SlNBrT xYdlM BlÖ XNdmls§T” yMTÂgrW Âå¸ yx»¶µN gùÄY xSfÉ¸ãC GN kzþH ytly xmlµkT XNdnb‰cW ¬wúlC”” yx»¶µ m‰¹ù mNGoT ¦§ð ynbrW “±L BÊmR qWsùN tkTlÖ xg¶tÜN b¤Kt½LÂ x¤KîN äbþL l¸Ælù GzùF kùÆNÃãC lm¹_ ¥S¥¥T jMé nbR” yMTlW Âå¸# bx»¶µN xgR y=r¬ ¥:klÖC yxþ‰ÝêEÃN ¦BT sþ¹_ ¬§§öcÜ yx»¶µN Æl¦BèC “bxND xgR WS_ xþNvST l¥DrG XJG tm‰Œ gþz¤ mÊT §Y yfssW dM gÂ úYdRQ nW” Ylù XNdnbR “xþ‰QN ÄGM lmgNÆT” b¸L R:S bê>NGtN kt¥ btµÿd ÷NfrNS §Y ytútf xND x»¶µêE XNdng‰T b¥WúT TgLÉlC”” yxþ‰QN ¦BT lmq‰mT y¸tgù xþNv¤StéCN l¥¥lL sþlùM bxþ‰Q ÃlWN FJTÂ ysW LJ

XLqET xúNsW ÃqRbù XNdnbR TgLÉlC”” HZbù bWÀ nBS Gbþ nBS hùn¤¬ tw_é btÃzbT gþz¤ SlNBrT _bÝ l¥sB XNd¥YCL yM¬rUG«W Âå¸ “ywr‰W m¦NÄþîC GN ynW«¾W fWS x¥®C Slnb„ xþ‰ÝêEÃN bXl¬êE sW s‰>Â DNgt¾ xdU Xytêkbù ÆlùbT xg¶tÜ bDBQ LT¹_Â bm=ršM W-@tÜ b¥YqlbS hùn¤¬ lþgl}§cW XNd¸CL y¸ÃMnù nb„” T§lC””

Âå¸ bëK ìKT¶N m}¼Ð xþ‰ÝêEÃNN l¥§§T _QM §Y yêlWN nW«¾ fWS STgL} bxþ‰Q ÑzþyM §Y ytµÿdWN y¥WdM tGÆR bSÍT ¬núêlC”” x»¶µñcÜ xþ‰Q XNdgbù l¬§§Q ÆH§êEÂ ¬¶µêE tÌ¥T _bÝ y¥DrG ¦§ðnTN mWsD XNdnbrÆcWÂ YHNN XNÄ§drgù bbRµ¬ ¥Sr©ãC xSdGÍ yM¬qRbW Âå¸ yxþ‰Q ÑzþyM çN tBlÖ lZRðÃÂ lDMsú XNdtUl« ¬qRÆlC”” “›lM «FÈÍ nC” b¸lW m}¼û y¸¬wqWÂ ynþ× lþb‰L qñÂ x‰¥J yçnW Uz¤«¾W è¥S FÊD¥N “bxþ‰Q xgR ymgNÆT úYçN xgR ymF«R S‰ tÃYzÂL” ¥ltÜN «Qú yMTgL{W Âå¸ ywr‰W ymjm¶ÃW ¬§qÜ slÆ yxþ‰Q ÑzþyM XNdçn ¬núlC”” ÑzþyÑ k_N¬êEW y»î±¬¸Ã SLÈn¤ jMé ytk¥cÜ yxrbù ›lM QRîCN yÃz bþçNM “x»¶µñcÜ xgR lmgNÆT úYçN xNDN lù›§êE xgR bxMú§cW lmQr} bnb‰cW F§¯T sþwrR bcL¬ tmLKtêL”” xLæ tRæM w¬déÒcW bZRðÃW tÆÆ¶ çnêL” T§lC”” bxND wQT ytzrû yÑzþyM QRîCN l¥ÙÙZ sþÆL wd x»¶µ tm§> ynb„ w¬déC ytúf„bTN xWéP§N wNbéCÂ mdgðÃãC XygnÈ«lù XNÁT yxWéP§nùN çDÝ bÑzþyM QRîC XNdälùTM ¬núlC””

Âå¸ bm}¼Ð §Y x»¶µñC wr‰WN sþÃµ£Ç xþ‰QN lÁäK‰sþ b¥BÝT m§WN yxrB ›lM wd ÁäK‰sþ lmGÍT F§¯T XNÄ§cW ¥w©cWN TgLÉlC”” çñM y±L BÊmR gþz¤ÃêE xStÄdR xþ‰Q WS_ böyÆcW ymjm¶Ã w‰T YHNnù ¦úB btGÆR lmtR¯M F§¯T ÃlW YmSL xþ‰ÝêEÃN MRÅ xµ£dW yxµÆbþ xStÄdRN XNÄþmsRtÜ XDL mS«tÜNÂ xþ‰ÝêEÃNM btgßW XDL bm«qM MRÅãC ¥µÿÄcWN gLÉlC”” çñM bÂå¸ xg§l} bMRÅW x¹Âð çnW ytmr«ùT XJG xB²¾ãcÜ sãC GN B¼¤rt®CÂ yxþ‰Q HZB NBrT l¥NM t§Læ XNÄYs_ F§¯T ynb‰cW sãC nb„”” HZbù xN«ù‰ ¦BtÜN lm«bQ bnbrW F§¯T bnÉ Wún¤W ymrÈcW sãC ymNGoTÂ yxgR ¦BTN lWu kùÆNÃãC bnÉ xúLfW lmS«T ÃLtzU° mçÂcWM yBÊmRN xStÄdR XNÄ§§SdstWÂ BÊmR kW-@tÜ bmnúT bxþ‰Q ytµÿdWN MRÅ Ñlù bÑlù XNdsrzW TzrZ‰lC””

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


60 61

bxþ‰Q yÂ©F kt¥ MRÅ lþµÿD xND qN sþqrW »jR jn‰L ©þM ¥tES MRÅWN l¸Ãµ£dW x»¶µêE ÷lÖn¤L dWlW “MRÅW msrZ xlbT# MKNÃtÜM BÊmR bzþH MRÅ wÄJ ÃLçnù XS§¥êE tm‰ôC lþÃ¹Nû YC§lù y¸L SUT S§lW nW””...... BÊmR y¥YflG sW bMRÅ XNÄþÃ¹NF xYfLGM” b¥lT XNÄzzùT TgLÉlC”” X‰sù BÊmRM bþçN b¬©þ «Q§Y G²T ytµÿdWN MRÅ W-@T tmLKè ksrzW bº§ “bbkùl¤ yMRÅWN msrZ xL«§WM# MKNÃtÜM kts‰ xYqR yX¾N F§¯T GMT WS_ b¸ÃSgÆ xµ*ºN ms‰T xlbT...... b«êtÜ y¸µÿÇ MRÅãC xF‰> lþçnù Sl¸Clù b_NÝq½ ms‰T xlÆcW” (g} 363) XNÄl ¬SrÄlC”” YHM x»¶µñcÜ bxþ‰Q ên¾W gùÄÃcW ¦BT möÈ«R XN©þ XWnt¾ ÁäK‰sþ XNÄþsFN l¥DrG XNÄLnbR y¸ÃmlKT nW T§lC”” Âå¸ yBÊmR xStÄdR MRÅWN sRø yxþ‰QN ¦BT wdx»¶µñC XJ l¥SgÆT y¸ÃSClù XJG bÈM Bzù H¯CN wd ¥WÈT xm‰”” YHM bxþ‰Q WS_ HZbù YbL_ XNÄþÃmRÂ kzþH gþz¤ jMé xm{ùÂ >B„ YbL_ XNÄþÆÆS wd ¥DrG XNÄm‰ Âå¸ “nW«¾W qñÂ” b¸L m}¼Ð bZRZR ¬B‰‰lC””

bxþ‰Q ytµÿdWN yxþ÷ñ¸ wr‰ b¥SmLkT ST}F Âå¸ y¸ktlWN T§lC”” “yWu Æl¦BèC bP‰Yv¤¬Yz¤>N =r¬W §Y XNÄþútûÂ xÄÄþS ÍB¶µãCÂ yCRÒé sùöC XNÄþgnbù BÊmR SR nqL xêíCN xwÈ”” xþ÷ñ¸ST Uz¤È “ybl{gù xgéC Æl¦BèCÂ lU> DRJèC b¬Ägþ xgéC ¦BT §Y X©cWN y¥úrF HL¥cWN XWN y¸ÃdRgùbT mzRZR” ÆlW mLK y¸gl{W yBÊmR HG bxND bkùL 45% ynbrWN ÷R±ÊT ¬KS lhùlùM wd¸ÃglGL 15% ZQ xdrgW”” l¤§W HG dGä yWu kùÆNÃãC ytlÃ† xþ‰ÝêE tÌ¥TN mè bmè lþöÈ«„ YC§lù y¸lW nW”” kzþÃM xLæ “xþNvStéC xþ‰Q §Y ÃgßùTN TRF lxg¶tÜ úÃµFlù mWsD YC§lù# Y§L”” bm=ršM xþNvStéC ¥N¾WNM ¦BTÂ mÊT lgþz¤W l40 ›mT blþZ lþwSÇ YC§lù\ kflgù dGä k40 ›mT bº§ XNdxÄþS lþ¬ds§cW YC§L\ YHNNM ywdðtÜ yxþ‰Q mNGoT lþÃömW xYCLM”Y§L”” kÂå¸ m}¼F ytgl«W yBÊmR HG””

yBÊmR HG xþ‰ÝWÃNN b«‰‰ {¼Y ¦B¬cWN XNÄþzrû XNÄdrUcW yM¬wúW Âå¸ kÆGÄD wÈ BlÖ b¸gŸ g«R x»¶µñC xµÆbþWN ktöÈ«„ k6 wR bº§ bxµÆbþW ynbr xND ymNGoT XRšÂ bWS«ù ynb„ 7 ÍB¶µãCN lm¹_ sþzU° ÃgßCW ¥HÑD y¸ÆL yÍB¶µ s‰t¾ ÍB¶µcW XNÄY¹_ ÃdrgùT TGL úYúµ qRè

tÌÑ bþ¹_ MN xYnT S»T XNd¸ñrW §qrbClT _Ãq½ sþmLS “hùlT MRÅãC xlùN# xNDM ÍB¶µãcÜN bXúT XÂUÃcWÂ ìG

xmD XÂdRUcêlN wYM dGä X¾W ‰úCN WS_ XÃlN XÂfnÄcêlN XN©þ f}ä P‰Yv¤¬YZ xYdrgùM” XNÄ§T }ÍlC”” Âå¸ bm}¼Ð §Y kxþ‰Q wr‰ kFt¾ TRF ÃGbsbsùT yMKTL PÊzþÄNT ÄþK c½nþ NBrT yçnW ¦lþbRtN# XNÄþhùM XNd b¤Kt½L# jn‰L x¤l¤KT¶KSÂ B§K wtR ymúslù kùÆNÃãC XNdçnù bZRZR TgLÉlC””

x»¶µñcÜ bnþ×lþb‰L ägd¾ qñÂ Xytm„ bxþ‰Q ÃµÿÇT õRnT Xyt‰zm bÿd qÜ_R Y¡W õRnT xND mNGoT xg„N wKlÖ y¸Ãµ£dW mçnù Xyqr bGL ÷NT‰KtéC y¸m‰ P‰Yv¤¬YZD yçn õRnT wdmçN t¹UG…L”” B§K wtR ytÆlW kùÆNÃ 40¹þ y¸dRsù MR_ yGL w¬déCN wd xþ‰Q xSgBè yx»¶µNN mNGoT w¬d‰êE tÌM btlÈðnT XSk¥NqúqS XNddrs Âå¸ ¬wúlC”” YHNnù mnš b¥DrG Âå¸ }¼ùÐN bM¬«ÝLLbT M:‰F kmSkrM xNÇ yx¹Æ¶ãC _ÝT bº§ bx»¶µN xgR ytf«rWN qWS tkTlÖ íRJ bù> Bzù ngR P‰Yv¤¬YZ XNÄdrgù ¬wúlC”” bx»¶µN ÷R±ÊT mNGoT mmSrtÜN tkTlÖ bmSkrM xNÇ _ÝT íRJ bù> x»¶µNN wdtÆÆs yPÊYv¤¬Yz¤>N dr© XNÄdrú*T ¬SqMÈlC”” bzþH msrT yxgR WS_ dHNnT S‰ãC# ymk§kÃ S‰ãC# x¹Æ¶ãCN ymmRmRÂ msL S‰ãC hùlù xNÄCM t«ÃqEnT bl¤§cW yGL kùÆNÃãC y¸kÂwnù tGÆ‰T çnêL”” mNGoT kxþ÷ñ¸W X°N ¥NúT xlbT y¸lW ygbÃ xK‰¶nT mNGoT b¥NM lþs«ù xYgÆcWM k¸Ælù mNGo¬êE xgLGlÖèCM úYqR X°N XNÄþÃnú XSk¥DrG tr¥MÄ*L”” xgR ymk§kLÂ yz¤¯CN s§MÂ dHNnT ym«bQ GÁ¬ bGL ÷NT‰KtéC y¸s_bT xgR msr¬êE yçnù xgLGlÖèCN úYqR bTRF QŸT mM‰T XNdjmr xm§µC nW””

b¥«ÝlL sþ¬Y Âå¸ Kl¤YN ëK ìKT¶N b¸lW m}¼Ð nþ×lþb‰lþZM qWSN tkTlÖ btGÆR bttr¯mÆcW xgéC hùlù qWSN k¥ÆÆSÂ yHZïCN s§M k¥ÂUT Ãlf W-@T XNÄ§mÈ b}¼ùÐ xrUGÈlC”” DGGä> ÆLb²bT wF‰M m}¼F nþ×lþb‰lþZM kMS‰Q XSk M:‰B ks»N XSk dbùB tGÆ‰êE btdrgÆcW xgéC kFt¾ MSQLQLÂ mÂUTN byxg„ HZïC §Y xSkT§*L”” y¶:×tÜ Ælb¤TÂ x‰¥J yçnùTN _qET Æl{¯C dGä bXJgù «QàL”” yXnzþHN KFlÖC ¦BT y¥SÍÍTÂ MÓ¬cWN y¥rUg_ W-@TM xSkT§*L”” bmçnùM Âå¸ bzþH DNQ m}¼Ð nþ×lþb‰lþZM ‰úcWN kDHnT l¥§qQ


2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


62 63

b¸Wtrt„ xgéC BÒ úYçN kxMú ›m¬T b§Y ¬GlW kDHnT wd BL}GÂ bt¹Ug„ XNd ÷¶Ã bmúslù xgéCM §Y tuñ kÆD qWS ÃSktl qñÂ XNdçn xm§K¬lC””

b¥-Ý§L sþ¬Y yÂå¸ mI¦F nþ× lþb‰lþZM XJG bxB²¾W bqWS jMé qWSN b¥SÍÍT bS‰ §Y yêl qñÂ XNdçn ÃB‰‰L”” nþ×lþb‰lþZM ygbÃ xK‰¶nT FLSFÂ bmçnùÂ ên¾ GbùM lµpE¬L SM¶TÂ xT‰ðnT ytmc hùn¤¬ mF-R bmçnù bqÜ__„ SR µSgÆcW xgéC bt=¥¶ hùl¤M sð ¦BT lþgŸÆcW y¸Clù xgéCN FlU Ã¥T‰L”” bL† L† xSgÄJ ÅÂãC tGÆ‰êE b¸drGÆcW xgéC hùlù ¦BT kxgÊW HZB XJ w_è wd TLLQ ›lM xqF kùÆNÃãCÂ ÆN÷C XNÄþGbsbS ÃdRUL”” kzþH mÄN y¸ÒlW bxND bkùL nþ×lþb‰L fWîCN bGD §lmê_Â bmr_kW y‰SH mNgD bmÙZ nW”” bl¤§ bkùL bn÷¶Ã L¥¬êE mNGS¬T XNd¬yW ‰SN lqWS y¸ÃUL-# SHtèC kmf{M bmö-B nW””

kmI¦û bmnúT wdxg‰CN SNmlS mNGS¬CN gÂ k-êtÜ nþ×lþb‰L fWîCN §lmUT bkFt¾ _NÝq½ XNdtÙz ¥S¬wS YgÆL”” ymNGST ¸Â XNÄþÄkM ydrsbTN GðT tÌqÜä -Nµ‰ L¥¬êE mNGST ymmSrT QŸT Yø ytÙzW xþHxÁG knþ×lþb‰L fWîC mµkL XJG xB²¾ãcÜN xLtqblM”” ytqb§cW µlùM kL¥¬êE mSm„ bmnúT yxg‰CNN XDgT y¥ÃdÂQû mçÂcWN b¥rUg_ BÒ ytqb§cW ÂcW”” bzþH msrT gÂ k-êtÜ mÊT XNÄY¹_ XNÄYlw_ xrUGÈ*L”” P‰Yv¤¬Yz¤>NM bBzù yxF¶µ xgéC XNd¬yW b_DðÃÂ bJM§ úYçN §lûT ¦Ã xm¬T qS bqSÂ nW_N b¥ÃSkTL xQÈÅ XNÄþf{M tdRÙL”” ÆN÷CN# t½l¤N# mB‰T ¦YLN# xyR mNgDN# ykt¥ W¦N wzt bP‰Yv¤¬yz¤>N ¥:qF wd GL s¤KtR bRµ> l¥¹UgR ytµÿdbTN xSgÄJ ÅÂM tÌqÜàL”” yW+ ÆN÷CN mFqD xlBH tBlÖ ytµÿdWN GðTM XNdzþhù”” kzþH xµ*Ã sþ¬Y mNGST L¥¬êE xQÈÅWN tkTlÖ lmÙZ kmÒlùM xLæ b£dT btmr- ÈLÝ gBnT kFt¾ L¥¬êE xQM XygnÆ lþÙZ C§*L”” YH bBzù yxF¶µ xgéC ÃLtdrgÂ xþT×eÃN knþ×lþb‰L ¦Ylù _ÝT lm¬dG ÃSÒl XRM© nbR bþÆL ¥UnN xYçNM””

xg‰CN bmr-CW xQÈÅ kqWS XywÈCÂ lnþ×lþb‰L tI:ñ y¥TmC XyçnC BTÿDM xLæ xLæ tf_…êE xdUãCÂ kWS_M kW+M b¸mÈ GðT l¸qsqsù xlmrUUèC bMTUl_bT gþz¤ nþ×lþb‰lþZM Æl bl¤l xQÑ qWsùN l¥ÆÆSÂ L¥¬êE gùøWN l¥dÂqF

XNd¸s‰ btGÆR ¬YaL”” yDRQ xdU btkst gþz¤ hùlù tdUGä y¸núW ymÊT ±lþsþÃChùN qY„ y¸lW GðT bzþH rgD t-Ý> nW”” b97 DHr MRÅ GRG„N tkTlÖ XRÄ¬ bmqnSÂ sð y¸ÄþÃ zmÒ b¥µÿD ydrsBN tI:ñM k¥NM úYçN knþ× lþb‰L xK‰¶ ¦Ylù ymÈ nW”” x‰t¾WN xg‰êE MRÅ lGRGR ÃLtmc XNÄþçN ¥DrUCN bj XN©þ ›lM xqû xK‰¶ ygbÃ SR›T x‰¥J ¦YL GðtÜN l¥ÆÆS bkFt¾ dr© tzUJè nbR”” ²ÊM bxþT×eÃ xNÄC xYnT qWS YqsqúL BlÖ bzþhù XNdt¥mn gþz¤WN y¸-BQ çñ Yg¾L””

nþ× lþb‰lþZM b›lM xqF mDr÷C µdrgW y30 ›m¬T bqWS §Y t¥Mñ ymSÍÍT gùøM çn BzùM qÄÄ ÆLkftÜlT xNÄND yxg‰CN m_æ xUÈ¸ãC t-LlÖ ÃdrUcW Ñk‰ãC y¸ÃStM„N ngR bþñR xg‰CNN k¥ÂcWM xYnT qWS m-bQ kMNM ngR ÃLtÂns S‰ XNdçn nW”” yzmÂT qWS tlYaT y¥¬WqW xg‰CN kQRB ›m¬T wÄþH bXDgT ¯ÄÂ bmgSgS §Y bmç• l¥ÂcWM WÅêE GðT y¥TmC bmçN §Y nC”” xLæ xLæ ÃU-ÑN gþz¤ÃêE nWõCM wd z§qE CGR lþ¹Ug„ ÃLÒlùT xhùNM bTKKl¾W L¥¬êE xQÈÅ XytÙZN bmçÂCN nW”” ngR GN YH L¥¬êE gùø JMR bmçnù µlûT SR›T ytwrsWÂ SR sì yöyW DHnTÂ º§qRnT Ñlù bÑlù XSkþwgD DrS xhùNM ktU§+nT ÃLwÈ HBrtsB YzN XNg¾lN”” YHM L¥¬êEÂ ÁäK‰sþÃêE tGÆéÒCNN Ãl¥Ìr_ bmf{MÂ b¥SÍT k¥N¾WM xdU xg‰CNN Xy-bQN XNÙZ zND yGD YlÂL”” bzþhù LK dGä L¥TÂ ÁäK‰sþN y¸¯Ç ¥ÂcWM tGÆ‰TN kmf{M m¬qB yGD YçÂL”” L¥TÂ ÁäK‰sþN y¸¯Ç tGÆ‰T hùlù øé øé yqWS xê§íC# qWSM lnþ× lþb‰lþZM kÆD tI:ñ xU§+ nWÂ””

2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7


64

XWnT /WLT Yh#NyWS_ CGR -Fè ¹!ãC xND çÂCh#½y-§T mGb!ÃN bR ZG µdrUCh#½DHnT l¥_ÍT xND s!çN DMÉCh#½Xn@M >>T Tc öMk#” k¯ÂCh#½bdl#N ú§WqW SULB n#ÊÃlh#½wgn@N xSRb@ l@§ mGb@Ãlh#½YHN h#l# LKS ²Ê xUR ç¾lh#ÝÝBlÖ ”l#N s_è kX¾W UR tS¥Mè½n#éWN l!gÍ mB‰T lHZB s_è½DUûN jM…L xÆY bHÄs@W kNt$ „Å TèÝÝX¾M t-ÂKrN L†nT x_BbN½k‰S _QM YLQ HZBN xSqDmN½T‰NSæR»>N :QD msrT xW_tN½GÆCN :DgTN lhgR _QM BlN½yjmRnWN g#ø l¥yT gNBtN½byts¥‰NbT mSK _rT xYlyN½ys¥:¬T gDL h#l@ m¬sb!Ã½s§M L¥T ÁäK‰s! yx!T×ùÃ mlÃ½çñ l¥Sq-L yjGñc$ mk#¶Ã ½XWnT hWLT Yh#N yX¾nT ¥úÃÝÝhgR l¸KÇ l-#T nµ> LíC½s§M l¥YwÇ lGL SGBGïC½bÊ wld ÆY lwÊ s#s®C½HZb# bj XNÄYL nöè XNÄ!êUcW½kL¥T ¯N l¯N bdNB Yw”cWÝÝ¥N yT §Y XNÄl bWL ktrÇ½TRû k!ú‰ nW ywÊ¾W NGÇ½wÊ¾W s!kSR ¦Q ¯Lè YwÈL½

W-@t$ :DgT çñ HZb#M s§M ÃD‰LÝÝ

XÃs# µúh#N kH¼t¼M¼b@T {¼b@T

xÄþS ‰:Y mSkrM- QMT 2004 xÄþS ‰:Y mSkrM- QMT 2004 … · 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT...

Documents

Transcript of xÄþS ‰:Y mSkrM- QMT 2004 xÄþS ‰:Y mSkrM- QMT 2004 … · 2¾ ›mT QI 3 qÜ_R 7 2¾ ›mT...