WYDAWNICTWA ZWARTE€¦ · Web viewKOŁODZIEJCZYK J. Szkolny program przeciwdziałania agresji i...

BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA w Chełmie

FILIA WE WŁODAWIE

Pakiet edukacyjny

PRZEMOC W SZKOLEgeneza - przejawy - zwalczanie - zapobieganie

Adnotowane zestawienie bibliograficzne w wyborzeza lata 1998-2008 ze zbiorów

Biblioteki Pedagogicznej w Chełmie Filia we Włodawie

Opracowała: Beata Wulczyńska

Włodawa 2008

SPIS TREŚCI

1. Materiały merytoryczne................................................................32. Materiały dydaktyczne - szkoła podstawowa...............................213. Materiały dydaktyczne - szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne. .274. Zasoby on-line............................................................................355. Zbiory specjalne.........................................................................386. Przepisy prawne.........................................................................40

WYKAZ ten przedstawia wybrane źródła informacji dostępnej w zbiorach Biblioteki Pedagogicznej w Chełmie Filia we Włodawie oraz w zasobach Internetu związane z zagadnieniem przemocy w szkole. Dokumenty podzielono na następujące działy:1. Materiały merytoryczne 2. Materiały dydaktyczne - szkoły podstawowe 3. Materiały dydaktyczne - szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne4. Zasoby on-line 5. Zbiory specjalne 6. Akty prawne.

Część 1. zawiera materiały merytoryczne odnoszące się do zagadnienia przemocy w szkole - zarówno książki, jak i artykuły z czasopism - dostępne w zbiorach Biblioteki Pedagogicznej w Chełmie Filia we Włodawie. Dane bibliograficzne zaopatrzono w adnotacje dot. zawartości treściowej lub spisy treści publikacji.

Część 2. i 3. to wykazy materiałów metodycznych (programy profilaktyczne i scenariusze zajęć, materiały pomocnicze do zajęć) przydatnych w pracy nauczyciela (podział na szkoły podstawowe oraz szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne).

Część 4. zawiera wykaz zasobów internetowych związanych z tematyką agresji w szkole (wybór).

Część 5. zawiera wykaz pomocy do lekcji wychowawczych w zbiorach specjalnych (filmy).

W części 6. znajduje się zbiór przepisów prawnych (ustawy, rozporządzenia, programy) związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w szkole. W działach ustawy oraz rozporządzenia znajdują się odnośniki do tekstów aktów prawnych opracowanych przez Kancelarię Sejmu i umieszczonych na stronach www.sejm.gov.pl.

Zarejestrowani użytkownicy Biblioteki Pedagogicznej w Chełmie Filia we Włodawie mogą otrzymać teksty publikacji (do 10 stron) w postaci zeskanowanego obrazu artykułów po przesłaniu zamówienia drogą elektroniczną na adres [email protected] lub telefoniczną - (082)572 24 53.

1. Materiały merytoryczne


WYDAWNICTWA ZWARTE

1. ANTIER, Edwige. Agresja u dziecka i nastolatka : jak żyć z dzieckiem od urodzenia do okresu dojrzewania? / Edwige Antier ; przekł. Joanna Kokowska Kraków : "eSPe", 2003. - 175, [1] s. Na okł. podtyt.: jak reagować na agresję u dziecka?, jak pozytywnie ukierunkować dziecięcą energię?, dlaczego nastolatek zachowuje się agresywnie?Autorka analizuje zjawisko zachowań agresywnych (szeroko rozumianych) w różnych okresach życia dziecka.

2. BADZIUKIEWICZ, Beata. Przemoc jako źródło prawa grupowego / Beata Badziukiewicz, Mirosław Sałasiński //W: Vademecum wychowawcy / Beata Badziukiewicz, Mirosław Sałasiński. - Warszawa : Wydaw. Akademickie "Żak", 2005, s. 175-177.

3. BEDNARSKA, Małgorzata. Red.O przemocy w wychowaniu : próba namysłu nad zjawiskiem karalności / red. Małgorzata Bednarska. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 2007.Zbiór artykułów na temat problematyki kary w wychowaniu. W treści m.in.: Kilka uwag o przemocy wychowaniu - skąd, po co, dlaczego?; Krzywda i krzywdzenie dzieci; Zespół dziecka maltretowanego a kontratyp karcenia małoletnich; Karanie fizyczne dzieci jako efekt zaburzonej komunikacji w rodzinie; Komparatystyka pedagogiczna o karze; Od akceptacji do dyscypliny - praca wychowawcza z nastolatkiem; Problem karalności w opinii przyszłych pedagogów i nauczycieli.

4. BIAŁA, Monika. Problemy z zachowaniem dzieci i młodzieży / Monika Biała. - Warszawa : "Fraszka Edukacyjna", 2006. - 111 s. (Poradnik Nauczyciela, Wychowawcy, Pedagoga)Książka, przeznaczona dla nauczycieli szkół i przedszkoli, zawiera praktyczne wskazówki przydatne w pracy nauczycieli i wychowawców.Spis treści: 1. AGRESJA W SZKOLE JAKO PROBLEM INDYWIDUALNY Bunt i zachowania agresywne dzieci i młodzieży - norma czy patologia?; Kryteria zaburzonego zachowania dziecka. Problemy w zachowaniu u dzieci i młodzieży w ujęciu psychiatrii (Czym są zaburzenia zachowania, Diagnoza zaburzeń zachowania, Jakie objawy mogą sugerować zaburzenia zachowania); Czynniki ryzyka zaburzeń zachowania. Czynniki chroniące; Zaburzenia zachowania a trudności w nauce (Zaburzenia zachowania a depresja; Nadpobudliwość psychoruchowa); Konsekwencje nie leczonych zaburzeń zachowania; Profilaktyka (Profilaktyka w przedszkolu; Profilaktyka w szkole); Jak nauczyciel może pomoc dziecku z zaburzeniami zachowania - podstawowe zasady; Znaczenie relacji nauczyciel - uczeń.2. AGRESJA W SZKOLE JAKO ZJAWISKO SPOŁECZNEPrzejawy agresji w szkole; Przyczyny agresji młodzieży; Czy grupowanie uczniów z problemami z zachowaniem w jednej klasie rozwiązuje problem?; Jak pracować z klasą; Przeciwdziałanie agresji i przemocy na terenie szkoły; Klimat społeczny szkoły; Wypalenie zawodowe nauczycieli.

3


5. BRAŃKA, Zofia. Red. Agresja i przemoc we współczesnym świecie, t. 2, Agresja i przemoc w instytucjach wychowawczych / red. Zofia Brańka, Mirosław Szymański. - Kraków : "Text", 1998.W treści m.in.:1. Przemoc w rodzinie - formy, rozmiar, skutki, profilaktyka i terapia.2. Agresja i przemoc w szkołach. 3. Profilaktyka oraz terapia agresji i przemocy.

6. BRZEZIŃSKA, Anna. Red. Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy / red. nauk. Anna Brzezińska, Elżbieta Hornowska. - Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar, 2007. s. 198W treści: Kształtowanie się poczucia bezpieczeństwa a agresja i przemoc w okresie dzieciństwa i dorastania; Co wiemy o tym, jak rozwija się człowiek w ciągu życia? ; Wczesne dzieciństwo: 1. rok życia dziecka: szanse i zagrożenia dla rozwoju; Wczesne dzieciństwo: 2. i 3. rok życia dziecka: szanse i zagrożenia dla rozwoju; Osiągnięcia i zagrożenia dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym; Osiągnięcia i zagrożenia dla rozwoju dziecka w wieku szkolnym; Osiągnięcia i zagrożenia dla rozwoju młodzieży w okresie dorastania; Jak rodzi się agresja?; Agresja i przemoc w opinii dzieci i młodzieży (wyniki badań); Opinie dzieci na temat agresji i przemocy - program badań; Poczucie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży; Uczniowie jako ofiary i świadkowie agresji; Radzenie sobie z doświadczaniem agresji; Dostępność narkotyków; Co wynika z naszych badań i dla kogo może to być ważne?

7. CEKIERA, Czesław. Dręczenie "kotów" - szkolne zwyczaje, czy zwichnięta samorealizacja uczniów klas starszych w szkołach ponadpodstawowych / Czesław Cekiera, Teresa Sołtysiak //W: Podkultury młodzieżowe w środowisku szkolnym i pozaszkolnym / red. Stanisław Kawula, Henryk Machel. Wyd. 4 uzup. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop. 1999, s. 81-90.

8. DAMBACH, Karl E. Mobbing w szkole : jak zapobiegać przemocy grupowej / Karl E. Dambach. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2003Książka dotyczy przemocy grupowej w szkołach. Jeżeli terror psychiczny ze strony większości członków grupy wobec tej samej osoby lub wobec dwóch czy trzech osób jest stosowany stale, wówczas mówimy o występowaniu "mobbingu", który polega na systematycznym upokarzaniu, wyśmiewaniu i okrutnym traktowaniu ofiary. Autor opisuje przejawy tego rodzaju przemocy w klasach szkolnych, wskazuje na jej konsekwencje dla rozwoju dzieci, zarówno ofiar, jak i sprawców, oraz podaje możliwe sposoby interwencji.

9. DANILEWSKA JoannaAgresja u dzieci - szkoła porozumienia / Joanna Danilewska. - Warszawa : WSiP, 2002 Spis treści:1. AGRESJA I JEJ GENEZA (Wielość ujęć i rozmiar zjawiska; Agresja jako instynkt; Agresja jako reakcja na frustrację; Agresja jako nabyty popęd; Agresja jako nawyk; Złożone postacie agresji.) 2. AGRESJA I WYCHOWANIE W RODZINIE (Zachowanie agresywne u dzieci; Potrzeby psychiczne dzieci; Kary i nagrody w wychowaniu; Wychowanie bez kar i nagród.) 3. AGRESJA I WYCHOWANIE W SZKOLE (Agresja uczniowska; Bezradność i agresja nauczycieli; W poszukiwaniu właściwej strategii wychowania.) 4. BUDOWANIE ŚRODOWISKA PROFILAKTYCZNEGO W SZKOLE (Atmosfera porozumienia w klasie; Uczenie się rozumienia innych; Porozumiewanie się nauczycieli i rodziców; Szkolne porozumienie przeciw agresji; Indywidualizacja i rozwijanie poczucia wspólnoty.)

4


5. TERAPIA PEDAGOGICZNA DLA UCZNIÓW ZAGROŻONYCH AGRESJĄ (Podstawy teoretyczne; Założenia realizacyjne; Oczekiwane wyniki.) 6. ANEKSY (Niedokończone historyki - wersja dla dzieci agresywnych; Niedokończone historyjki - wersja dla dzieci - ofiar agresji.)

10. DANILEWSKA, Joanna. Red. Powstrzymać agresję na progu szkoły / red. Joanna Danilewska . - Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004. - 91 s. Spis treści.: Agresja i jej przeciwdziałanie w szkole; Możliwości ograniczani agresji we wczesnym okresie rozwoju psychofizycznego dziecka; Praca z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo; O dzieciach przejawiających notoryczne zachowania agresywne - z nauczycielskiego punktu widzenia; Praca z dzieckiem o zaburzonych emocjach; Zachowania agresywne u dzieci z niepełnosprawnością intelektualną; Kulturowe tło agresji dziecięcej.

11. DRĄŻEK, Adam. Red. Patologie naszych czasów : rozważania i opinie pokolenia młodych o istocie zjawisk, rodzajach i zapobieganiu zachowań dewiacyjnych / red. Adam Drążek, Ewa Drążek . - Białystok : Wydawnictwo Prymat, 2007. - 253 s. W treści m.in.: Przemoc uczniów wobec nauczycieli (wnioski), Agresja wśród dzieci i młodzieży z perspektywy nauczyciela - wychowawcy.

12. EDWARDS H. CliffordDyscyplina i kierowanie klasą / Edwards H. Clifford. - Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2000Spis treści: DYSCYPLINA (Problemy związane z dyscypliną - Problemy z dyscypliną i ich przyczyny - Podejmowanie decyzji w sprawach dyscypliny) MODELE DYSCYPLINYTWORZENIE UNIWERSALNEGO PROGRAMU DYSCYPLINY (Wybór podejścia; Tworzenie indywidualnej teorii dyscypliny; Podejścia i procedury kierowania klasą, Przemoc w szkole; Kierowanie klasą a różnorodność uczniów).

13. FALKIEWICZ-SZULT, Małgorzata. Przemoc symboliczna w przedszkolu / Małgorzata Falkiewicz-Szult ; Uniwersytet Szczeciński . - Kraków : "Impuls", 2006. - s. 185.

14. GEBAUER Karl, Mobbing w szkole, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 2007.Autor objaśnia zjawisko mobbingu, jego przyczyny społeczne i psychologiczne oraz typy emocjonalne predestynujące uczniów do roli sprawcy, ofiary bądź biernego współuczestnika takich zachowań. Przedstawia sposoby rozpoznawania, zapobiegania i radzenia sobie z przejawami mobbingu wśród dzieci i młodzieży.

15. GEORG, Jutta. Dlaczego jesteście tacy okrutni? : mobbing w szkole / Jutta Georg ; [tł. Marta Borowczyk]. - Poznań : Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha, cop. 2008. - 115, [1] s.Autorka omawia, czym jest mobbing, starking, przedstawia materiały dotyczące zapobiegania przemocy w szkole (np. Trening przyjaznych słów - raport na podstawie własnych doświadczeń nauczycielki; Nauczyć się kłócić; Mediatorzy; Od współsprawcy mobbingu do mobbera - zagadka biblijna; „Oni trzymają moją stronę i dają mi wsparcie!” - jak przezwyciężyć skutki mobbingu?; Wyrwać się z roli ofiary, „Jak mam wyładować swoją wściekłość?” - radzenie sobie z wściekłością i agresją.

5


16. GROCHULSKA, Joanna. Agresja u dzieci / Joanna Grochulska . - Warszawa : Wydaw. Szk. i Pedagog., 1993Spis treści: 1. Agresja i jej geneza. 2. Wychowanie dzieci agresywnych (zachowanie agresywne u dzieci, potrzeby psychiczne u dzieci, kary i nagrody w wychowaniu, wychowanie bez kar i nagród). 3. Psychologiczne metody zmniejszania agresji człowieka (terapia psychoanalityczna, terapia behawioralna, terapia humanistyczna). 4. Projekt terapii pedagogicznej dla dzieci agresywnych w wieku 9 - 11 lat. 5. Profilaktyka zaburzeń zachowania w klasie (atmosfera porozumienia w klasie, kierowanie własnym losem, uczenie rozumienia innych).

17. GROCHULSKA, Joanna.Reedukacja dzieci agresywnych / Joanna Grochulska. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne., 1982. – 151 s.Zawiera zagadnienia: psychologiczna problematyka dotycząca pojęcia i genezy agresji na tle której można dojść do konkluzji mających znaczenie dla praktyki pedagogicznej, przegląd znanych metod terapeutycznych (terapia behawioralna, psychodrama), projekt zajęć reedukacyjnych z dziećmi agresywnymi w wieku 9-11 lat, warunki i metody sprawdzania wyników reedukacji.

18. GRUSZEWSKA, Barbara. Agresja wśród dzieci i młodzieży : z perspektywy nauczyciela-wychowawcy/ Barbara Gruszewska //W: Patologie naszych czasów : rozważania i opinie pokolenia młodych o istocie zjawisk, rodzajach i zapobieganiu zachowań dewiacyjnych / red. Adam Drążek, Ewa Drążek. - Białystok : Wydawnictwo Prymat, 2007, s. 33-41.W treści: Pojęcie agresji; Obiektywne i subiektywne podejście do agresji; Formy występowania agresji; Agresja a asertywność; Źródła zachowań agresywnych w rodzinie; Sytuacja szkolna przyczyną agresji?; Zachowania agresywne wynikające z okresu rozwojowego; Zasady rozmowy z ofiarą przemocy; Rozmowa ze sprawcą przemocy (krok po kroku); System interwencji wewnątrzszkolnej; Unikajmy szczególnie…

19. GRZYWA-BILKIEWICZ, Agnieszka. Problem agresji we współczesnej szkole/ Agnieszka Grzywa-Bilikiewicz //W: Szkoła w nauce i praktyce edukacyjnej, t. 2 / red. Bożena Muchacka. - Kraków : "Impuls", 2006, s. 187-194. Według przeprowadzonych badań problem agresji dotyczy zarówno uczniów (w różnym wieku), jak i nauczycieli. Autorka wymienia najczęstsze formy przemocy, ale także przedstawia metody wychowawcze stosowane w pracy z dzieckiem agresywnym.

20. GUERIN, Suzanne. Przemoc i prześladowanie w szkole : skuteczne przeciwdziałanie agresji wśród młodzieży / Suzanne Guerin, Eilis Hennessy. Wyd. 2 . - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008. - 75 s. - (Biblioteka Wychowawcy) . Spis treści: AGRESJA (Informacje ogólne; Zmienna natura agresji; Czy chłopcy są bardziej agresywni od dziewcząt; Kiedy agresywne zachowanie staje się problemem?; Czynniki wywołujące agresję; Różnice indywidualne; Tłumienie zachowań agresywnych; Wskazówki dla rodziców).PRZEŚLADOWANIE (Informacje ogólne; Gdzie dochodzi do prześladowania?; Typy prześladowań; Powszechność zjawiska; Niebezpieczne skutki; Kto kogo dręczy?; Przeciwdziałanie prześladowaniu).DODATEK: Ocena agresji.

6


21. HOLLIN, Clive R. Przestępczość wśród młodzieży : rozpoznanie zjawiska, diagnozowanie i profilaktyka / Clive R. Hollin, Deborah Browne, Emma J. Palmer. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2004. - 77 s.

22. JĘDRZEJEWSKI, Marek. Subkultury a przemoc w perspektywie psychoedukacji, socjalizacji i samorealizacji dzieci i młodzieży / Marek Jędrzejewski . - Warszawa : "Żak", 2001. - 293 s. Drugie życie w szkole i w wojsku W treści: Chuligaństwo jako styl; Wyuczona bezkarność; Od git-ludzi do blokersów; Mobbning czyli fala; Dręczenie kotów; Ukryte programy nauczania: oficjalny i nieoficjalny; Zachowania nauczycieli a charakter i rozmiary drugiego życia szkoły.

23. KAWULA, Stanisław. Red. Podkultury młodzieżowe w środowisku szkolnym i pozaszkolnym / pod red. Stanisława Kawuli i Henryka Machela. Wyd. 4 uzup. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek , cop. 2001. - 207 s. Opracowanie zbiorowe, w którym autorzy podjęli problematykę polskich szkolnych podkultur młodzieżowych wśród wzrastającej fali brutalizacji, demoralizacji, przemocy i agresji stosunków społecznych na terenie szkoły. Większość zamieszczonych tekstów odnosi się do problemu upowszechniającej się w szkole tzw. podkulturze „kotów”, polegającej na swoistym znęcaniu się oraz agresji grupy uczniów z klas starszych skierowanej na młodszych.

24. KETTERMAN, Grace H.Jak uchronić dziecko przed przemocą : poradnik dla rodziców / Grace Ketterman. - Kraków : Wydaw. WAM, 2004. - 163, [1] s. Jak rozpoznać czy dziecko jest molestowane? Czy twoje dziecko jest bezpieczne przy tobie? Umacnianie w dziecku poczucia własnej wartości. Bicie dzieci. Przekazywanie zdrowego podejścia do seksu. Czy twoje dziecko jest bezpieczne w domu i podczas zabawy? Czy twoje dziecko jest bezpieczne w szkole, kościele? W poszukiwaniu uzdrawiania i przebaczenia.

25. KLIŚ, Maria. Dokuczanie rówieśnikom jako forma przemocy demonstrowanej przez uczniów szkolnych / Maria Kliś //W: Kryzysy rozwojowe wieku dziecięco-młodzieżowego a możliwości społecznego wsparcia / pod red. nauk. Bożeny Grochmal-Bach i Anny Knobloch-Gali. - Kraków : "Impuls", 2005. - s. 47-57

26. KMIECIK-Baran, Krystyna. Młodzież i przemoc : mechanizmy socjologiczno – psychologiczne / Krystyna Kmiecik-Baran. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. – 249 s.W książce omówiono m.in.: przemoc wobec dzieci w środowisku szkolnym (ze strony nauczycieli, wśród młodzieży, fobia szkolna – psychiczne maltretowanie ucznia).

27. KOŁODZIEJCZYK, Andrzej. Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów/ Andrzej Kołodziejczyk //W: Woynarowska Barbara / Edukacja zdrowotna : podręcznik akademicki. - Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007, s. 471-482.Autor przedstawił definicje, formy i częstość występowania zjawiska agresji i przemocy wśród uczniów. Omówił przyczyny i skutki zachowań agresywnych. Scharakteryzował sprawców i ofiary przemocy. Przedstawił również sposoby zapobiegania zachowaniom agresywnym dzieci i młodzieży, a także podał kilka rozwiązań strategicznych niezbędnych nauczycielowi w tego typu sytuacjach.

7


28. KRAHE, Barbara. Agresja / Barbara Krahe. - Gdańsk : Gdańskie Wyd. Psychologiczne, 2005.Spis treści: Agresja - główne pojęcia i narzędzia pomiaru; Teorie zachowania agresywnego; Różnice indywidualne w agresji; Wpływy sytuacyjne na agresję; Przemoc w mediach a agresja; Agresja w sferze publicznej; Przemoc w rodzinie; Agresja seksualna; Kontrola i prewencja zachowania agresywnego.

29. KOWALSKI, Michał W. Prawa ucznia w szkole : przestrzeganie wybranych praw ucznia na podstawie badań : analiza ogólnopolska / Michał W. Kowalski, Mikołaj Jasiński . - Warszawa : Wydawnictwa CODN, 2006. - 103 s.

30. KRÓLIKOWSKA, Jadwiga. Agresja dzieci i młodzieży : wyjaśnienie socjologiczne / Jadwiga Królikowska //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 144-154

31. KULESZA, Marek. Wpływ klimatu szkoły na przejawianie przez uczniów agresji i przemocy w szkole / Marek Kulesza //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - . - s. 64-79

32. KUŹMA, Józef. Red. Agresja i przemoc we współczesnym świecie. T.1, Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży oraz w instytucjach społeczno-opiekuńczych / red. Józef Kuźma i Zofia Szarota ; Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. KEN w Krakowie . - Kraków : "TexT", 1998. - 333 s. ; 24 cm . - Materiały ogólnopolskiej konferencji, Kraków 20-22 kwietnia 1998 r.W treści m.in.: 1. Agresja i przemoc wobec nadziei i zagrożeń współczesności – desygnaty definicyjne, prawne i metodologiczne. 2. Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży – uwarunkowania, formy, skala zjawiska, możliwości profilaktyki i reedukacji (m.in. Uwarunkowania zachowań agresywnych dzieci i młodzieży w środowisku szkolnym. - Agresja a zmienne osobowe i społeczne u młodych ludzi. - Szkolne uwarunkowania zachowań agresywnych uczniów. - Szkolne uwarunkowania zachowań agresywnych wśród młodzieży. - Zjawisko „kotów” w szkole i internacie.) 3. Zjawiska agresji, przemocy i przestępczości jako problem kulturowy, społeczny, penitencjarny i wychowawczy.

33. LACHOWICZ, Agnieszka.

Poziom i rodzaje zachowań agresywnych uczniów niepełnosprawnych intelektualnie i ich pełnosprawnych rówieśników / Agnieszka Lachowicz, Beata Sul //W: Zjawiskowe formy patologii społecznych oraz profilaktyka i resocjalizacja młodzieży / red. Teresa Sołtysiak, Jolanta Sudar-Malukiewicz. - Bydgoszcz : Wydaw. Akademii Bydgoskiej, 2003. - s. 245-254

34. LAWSON, Sarah. Jak pomóc zastraszonemu dziecku : poradnik dla rodziców i wychowawców / Sarah Lawson ; [tł. Zofia Barczewska-Zabroń] Kielce : Wydawnictwo "Jedność", 2006. - 128 s. [Przedszkole i szkoła podstawowa]Autorka uświadamia, czym jest agresja, kim może być agresor, a kim ofiara, jakie czynniki kształtują obie postawy oraz jak można skutecznie z nimi walczyć, by agresja i przemoc nie zawładnęły młodymi ludźmi.

8


35. LIBISZOWSKA-ŻÓŁTKOWSKA, Maria. Red. Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.) . - Warszawa : "Difin", 2008. - 271 s.Spis treści: Agresja - słowo wstępne; Agresywne zachowania uczniów w świetle badań porównawczych z 1997 i 2003 roku; Przestępczość nieletnich w Polsce w świetle statystyk; Bezpieczeństwo szkoły w opinii nauczycieli; Wpływ klimatu szkoły na przejawianie przez uczniów agresji i przemocy w szkole; Refleksje nad wynikami badań agresji; Agresja w szkole. Uwarunkowania społeczne i kulturowe; Polityka oświatowa państwa. Zadania i ułomności; Rodzina i szkoła w systemie wychowania; Pedagogika resocjalizacyjna wobec przemocy i agresji; Agresja dzieci i młodzieży - wyjaśnienie socjologiczne; System psychoprofilaktyki rozwoju i edukacji a przeciwdziałanie zachowaniom dewiacyjnym dzieci i młodzieży; Agresywne zachowania młodzieży jako konsekwencja zaburzonych procesów poznawczych. Doniesienie z badań; Profilaktyczna pomoc wychowawcza szkole w zapobieganiu agresji: znaczenie kompetencji społecznych.

36. LUBIŃSKA-BOGACKA, Magdalena. Realizacja programów profilaktyczno-wychowawczych w szkołach (na podstawie badań przeprowadzonych w krakowskich szkołach podstawowych i gimnazjalnych)/ Magdalena Lubińska-Bogacka //W: Szkoła w nauce i praktyce edukacyjne, t. 2/ red. Bożena Muchacka. - Kraków : "Impuls", 2006, s. 223-234. Praca dotyczy działań profilaktycznych, mających na celu powstrzymanie, ograniczenie i usuwanie negatywnych zachowań dzieci i młodzieży. Autorka przedstawia różne formy realizacji tych działań. Jak również dokonuje oceny realizacji szkolnych programów profilaktycznych w krakowskich szkołach. Autorka krótko scharakteryzowała różne programy profilaktyczne, które były realizowane przez pedagogów i wychowawców.

37. MARGASIŃSKI, Andrzej. Red.Psychopatologia i psychoterapia : przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i w szkole oraz możliwości im przeciwdziałania / red. Andrzej Margasiński, Beata Zajęcka. - Kraków : "Impuls", 2000Spis treści: Wokół etiologii, diagnozy i profilaktyki zaburzeń zachowania i zaburzeń psychicznych młodzieży; Społeczne konteksty patologii; Wokół zjawiska przemocy w szkole; „Dręczenie kotów” niektóre objawowe i etiologiczne aspekty zjawiska; Zjawisko agresji i lęku w szkole wiejskiej i miejskiej; Prawo do ochrony przed przemocą w szkole; Przemoc w szkole podstawowej. Stan aktualny i możliwości przeciwdziałania; Rodzinne źródła patologii; Społeczne uwarunkowania, realizacja, ewaluacja oddziaływań profilaktycznych.

38. MATYJAS, Bożena. Agresja dziecka w szkole jako skutek błędów wychowawczych rodziców/ Bożena Matyjas //W: Rodzina i jej wspomaganie : (wypisy wybranych tekstów z pedagogiki społecznej i opiekuńczej z lat 1990-2004)/ Bożena Matyjas. - Kielce : Wydawnictwo Uczelniane Wszechnica Świętokrzyska, 2005, s. 111-117.

39. OLWEUS, Dan.

Mobbning fala przemocy w szkole : jak ją powstrzymać? / Dan Olweus. – Warszawa : Jacek Santorski & CO, 1998. – 135 s.W treści m.in.: Rozdz. 1. przedstawia stan wiedzy i skalę problemu poprzez odwołanie się autora do wyników badań własnych przeprowadzonych wśród chłopców aglomeracji sztokholmskiej, rozpoczęte na początku lat 70-tych i trwające do dziś oraz do wyników innych badań przeprowadzonych w

9


Norwegii. Rozdz. 2. poświęcony jest programowi zaradczemu powstałemu w czasie kampanii norweskiej, zawiera wskazówki jak rozpoznać i przeciwdziałać mobbningowi w szkole i w klasie oraz w kontaktach pomiędzy uczniami Rozdz. 3. stanowi podsumowanie efektów, które program zaradczy przyniósł w 42 szkołach w norweskim mieście Bergen, zawiera podstawowe zasady programu i omawia warunki jego powodzenia. Rozdz. 4. to praktyczne rady jak przeprowadzić własny program zaradczy w konkretnej szkole, omówiono przesłanki, które muszą być spełnione, aby odnieść sukces.Aneks: Wskazówki ułatwiające rozpoznanie potencjalnych ofiar i ich prześladowców.

40. O'MOORE, Mona. Jak opanować przemoc w szkole / Mona O'Moore, Stephen James Minton ; tł. Agnieszka Księżpolska. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne : "Fraszka Edukacyjna", 2008. - 124 s. (Vademecum Wychowawcy)Spis treści:1. Problem przemocy.2. Tworzenie skutecznej polityki przeciw przemocy w szkole.3. O czym powinni wiedzieć nauczyciele.4. O czym powinni wiedzieć rodzice.5. O czym powinni wiedzieć wszyscy młodzi ludzie.Materiały do kopiowania - do pogadanek lub kursów dla kadry zarządzającej, pedagogicznej, dla rodziców, do rozmów z uczniami.

41. OSTRIHANSKA, Zofia. Refleksje nad wynikami badań agresji / Zofia Ostrihanska //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 97-102

42. OSTROWSKA, Krystyna. Agresywne zachowania uczniów w świetle badań porównawczych z 1997 i 2003 roku / Krystyna Ostrowska //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 14-28

43. OSTROWSKA Krystyna, Tatarowicz Jan.Red.Zanim w szkole będzie źle... : profilaktyka zagrożeń : poradnik dla nauczycieli / Krystyna Ostrowska, Jan Tatarowicz, red. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2004. Spis treści: Jakiego wsparcia potrzebuje młodzież?; Przyjazny klimat szkoły czy strategia przetrwania? ; Środowisko szkolne a zaburzenia zachowania u dzieci; Prawa dziecka w szkole; Istota i skutki stresu - techniki „antystresowe”; Nieprzystosowanie społeczne, demoralizacja i przestępczość dzieci i młodzieży w ostatnich latach; Profilaktyka czy odkrycie nowej funkcji wychowawczej szkoły? Rozwiązania modelowe w oparciu o badania własne i literaturę niemiecką; O piciu alkoholu przez młodzież szkolną; Zanim zostaną narkomanami; Sens życia jako wartość. O kryzysach poczucia sensu życia i jego promocji w wychowaniu szkolnym; Edukacja psychomoralna w labiryncie współczesnej szkoły; Kontrakt i porozumiewanie się nauczycieli z uczniami. Zawieranie umów.

44. PAPIEŻ, Jan. Red. Przemoc dzieci i młodzieży w perspektywie polskiej transformacji ustrojowej / pod red. Jana Papieża i Andrzeja Płukisa . - Toruń : Wydaw. A. Marszałek, 2001. - 508 s. W treści: Rozdz. 4 „Przemoc w szkole” zawiera opracowania: Psychospołeczne skutki przemocy i agresji w szkole; Przeciwodpowiedzi ucznia na przemoc symboliczną i

10


bezpośrednią nauczyciela; Kształcenie umiejętności twórczego rozwiązywania konfliktów jako forma oddziaływań profilaktycznych wobec przemocy w środowisku młodzieży szkolnej; Przejawy zachowań agresywnych dzieci w środowisku szkolnym - przyczyny i następstwa ich występowania; Przemoc jako zjawisko występujące w szkołach i internatach - możliwości i potrzeby przeciwdziałania; Źródła agresji w środowisku szkolnym determinujące gotowość do przemocy; „Drugie życie szkoły” - przemoc czy szkolny rytuał?; Źródła maltretowania dziecka w środowisku szkolnym (studium porównawcze szkoły publicznej i społecznej); Formy i uwarunkowania zachowań agresywnych młodzieży w środowisku szkolnym i rówieśniczym; Przemoc nauczycieli wychowania fizycznego wobec uczniów szkół podstawowych.

45. POPŁAWSKA, Agata. Elementy przemocy i agresji w edukacji wczesnoszkolnej / Agata Popławska //W: Rozwój i edukacja dziecka : szanse i zagrożenia / pod red. Sabiny Guz. - Lublin : Wydaw. UMCS, 2005. - s. 385-395

46. PORAJ, Grażyna. Agresja u nauczycieli : uwarunkowania i praktyczne implikacje/ Grażyna Poraj //W: Zjawiskowe formy patologii społecznych oraz profilaktyka i resocjalizacja młodzieży/ red. Teresa Sołtysiak, Jolanta Sudar-Malukiewicz. - Bydgoszcz : Wydaw. Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, 2003.

47. POSPISZYL, Irena. Mobbing / Irena Pospiszyl //W: Patologie społeczne / Irena Pospiszyl. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. s. 278-293

48. POSPISZYL, Irena. Agresja wśród dzieci i młodzieży / Irena Pospiszyl //W: Patologie społeczne / Irena Pospiszyl. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. - s. 107-123

49. PRZYBYŁOWSKA, Ilona. Przemoc w różnych typach szkół niepublicznych / Ilona Przybyłowska, Aneta Krzewińska //W: Badania problemów społecznych. 2 / pod red. nauk. Jerzego Kwaśniewskiego. - Warszawa : Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, 2006. - s. 183-204

50. PUFAL-STRUZIK, Irena. Red. Agresja dzieci i młodzieży : uwarunkowania indywidualne, rodzinne i szkolne/ red. Irena Pufal-Struzik. - Kielce : Wyd. Pedagogiczne ZNP, 2007.Spis treści: Dyspozycja do reagowania agresją u dziecka a wadliwa socjalizacja w rodzinie - aspekty psychologiczne; Odporność psychiczna a zachowania agresywne dzieci i młodzieży; Agresja jako błąd wychowawczy rodziców i jako skutek błędów w wychowaniu; Wybrane problemy rozpoznawania zjawisk przemocy nad dzieckiem w rodzinie; Postawy rodzicielskie a reakcja chłopców na „agresywną” grę komputerową; Wychowawca wobec zagrożeń związanych przemocą rówieśniczą - rozpoznawanie i zapobieganie.

51. PUFAL-STRUZIK, Irena. Red. Agresja i przemoc w szkole : przyczyny, rozpoznawanie, zapobieganie / pod red. Ireny Pufal-Struzik . - Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, cop. 2007. - 95 s. Spis treści: Agresja i przemoc wśród uczniów gimnazjum w środowisku wiejskim. Sposoby przeciwdziałania i ograniczania; Agresja i rygoryzm w postawach wychowawczych nauczycieli a poziom ich kompetencji społecznych; Agresja jako reakcja na stres u nauczycieli

11


zagrożonych wypaleniem zawodowym; Agresja w szkole jako problem w pracy nauczycieli; Uczeń i nauczyciel w aktach szkolnej agresji; Nauczyciele wobec zachowań agresywnych uczniów "Swoich", "Obcych" i "Odmiennych".

52. PYTKA, Lesław. Pedagogika resocjalizacyjna wobec przemocy i agresji / Lesław Pytka //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka/ Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 138-143

53. PYTKA, Lesław. Red. Okrucieństwo i zbrodnia dziecięca - incydent czy znak czasu? : materiały z seminarium Wirtualne i realne zbrodnie dziecięce w cywilizacji kulturze, szkole, rodzinie, Warszawa 20-21 marca 2000 r. / pod red. Lesława Pytki i Barbary Głowackiej ; Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego . - Warszawa : KKWR, 2000. - 160 s.

54. RUMPF, Joachim. Krzyczeć, bić, niszczyć : agresja u dzieci w wieku do 13 lat / Joachim Rumpf. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003. - 86 s.

55. RANSCHBURG, Jeno. Lęk, gniew, agresja / Jeno Renschburg // Wyd. 2. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1993. – 158 s.W treści: LĘK (Strach właściwy; Lęki symboliczne; Dziecko lękliwe). GNIEW I AGRESJA (Rozwój reakcji agresywnych; Agresja nagradzana; Agresja karana; Model agresywny; Agresja i lękliwość (postawy rodzicielskie).

56. REJZNER, Andrzej. Agresja w szkole : uwarunkowania społeczne i kulturowe / Andrzej Rejzner //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 103-110

57. REJZNER, Andrzej. Red. Agresja w szkole : spojrzenie wieloaspektowe / pod red. Andrzeja Rejznera ; Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa . - Wiedzy Powszechnej w Warszawie . - Warszawa : Wydaw. WSP TWP, 2004. – 218 s. W treści m.in.: Agresja jako rodzaj agresji proaktywnej; Przejawy manipulacji, przemocy i nietolerancji w szkole; Społeczne i psychologiczne uwarunkowania agresywności młodzieży w okresie adolescencji; Fala w szkole a poziom i struktura agresji młodzieży; Agresja dziewcząt w okresie dorastania; Nauczyciel wobec agresji w szkole, radzenie sobie ze stresem i obciążeniem psychicznym w kontekście syndromu wypalenia zawodowego; Mobbing wśród nauczycieli przyczyną przemocy wśród młodzieży. Wnioski z obserwacji życia w szkole; Przyczyny i formy zachowań agresywnych w szkole; Zachowania nauczycieli wobec agresji w szkole i ich przyczyny; Agresja w szkole a sport; Przejawy manipulacji.

58. ROSENBERG, Marshall B. Edukacja wzbogacająca życie / Marshall B. Rosenberg. - Warszawa : Jacek Santorski & Co. Agencja Wydaw., 2006.Porozumienie bez Przemocy (PBP) jest sposobem interakcji, którzy zapewnia przepływ komunikacji potrzebny dla wymiany informacji i rozwiązywania konfliktów w sposób pokojowy. Autor przedstawia metody pracy, dzięki którym nauczyciel może: zwiększyć zainteresowania i poprawić wyniki uczniów, stworzyć bezpieczną i wspierającą atmosferę

12


do nauki i pracy, rozwijać inteligencję emocjonalną, szacunek i współczucie, rozwiązywać konflikty, zapobiegać przemocy lub znacznie ją ograniczyć.

59. SANDY, Sandra V. Rozwój umiejętności rozwiązywania konfliktów u dzieci : w okresie od wieku przedszkolnego po dorastanie / Sandra V. Sandy, Kathleen M. Ochran //W: Rozwiązywanie konfliktów : teoria i praktyka / red. Morton Deutsch, Peter T. Coleman. - Kraków : Wydaw. UJ, cop. 2005, s. 312-338 W trzech rozdziałach omówiono kwestie rozwojowe oraz rozwiązywanie konfliktów w poszczególnych okresach rozwojowych (wczesne dzieciństwo - do 6 r.ż., środkowe dzieciństwo - od 6. do 12. r.ż. oraz dojrzewanie - wiek od 12 lub 13 lat do dorosłości). Na każdym z wymienionych poziomów skupiono się na różnicach rozwojowych, które powinny kierować podejściem do doskonalenia w dzieciach umiejętności stosownych dla danej grupy wiekowej. Opisano też edukacyjne programy rozwiązywania konfliktów dostosowane do omawianej grupy wiekowej.

60. SAWICKA, Katarzyna. Zapobieganie przemocy rówieśniczej w szkole / Katarzyna Sawicka //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 80-96

61. SOKOŁOWSKA, Ewa. Jak postępować z agresywnym uczniem : zmiana sposobu myślenia i postępowania / Ewa Sokołowska . - Warszawa : "Fraszka Edukacyjna", 2007. - 52 s. - (Poradnik Nauczyciela, Wychowawcy, Pedagoga) . Książka zawiera praktyczne porady i wskazówki dla nauczycieli, wychowawców oraz rodziców na temat sposobów postępowania w przypadku agresywnych zachowań dzieci.Spis treści: 1. Zmiana sposobu działania (ABC zachowania agresywnego: O problematycznych zachowaniach ucznia; Najcenniejszy sposób pracy z uczniem - konsekwencja; Skuteczne polecenia);2. Zmiana sposobu myślenia (Fakty i ich interpretacja: Radzenie sobie z myślami, które zniekształcamy; O tym, dlaczego jedni widzą agresję, a inni nie; Jak wyrażać emocje w sposób zbliżony do ideału);3. Jak wypracować sobie dobre kontakty z innymi (Skuteczne porozumiewanie się: Porozumienie z rodzicami; Wspierające rozmowy).

62. SURZYKIEWICZ, Janusz. Agresja i przemoc w szkole : uwarunkowania socjoekologiczne / Janusz Surzykiewicz. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2000 Spis treści: Problemy definicyjne agresji i przemocy; Przegląd badań nad agresją i przemocą w szkole; Socjoekologiczne i rozwojowe podejście do badań agresji i przemocy uczniów; Kultura szkoły a agresja i przemoc uczniów; Prewencja i interwencja w szkole; Próba oceny dorobku badań nad agresją i przemocą; Metodologia badan własnych; Charakterystyka zjawiska agresji i przemocy wśród uczniów; Podmiotowe wyznaczniki zachowań agresywno-przemocowych uczniów; Pozaszkolne środowiska socjalizacyjne ucznia i ich wpływ na zachowanie; Właściwości szkolnego kontekstu socjalizacji a zjawisko agresji i przemocy; Zewnątrz i wewnątrzszkolne uwarunkowania przemocowości - model regresji; Posumowanie, dyskusja wyników i wnioski; Implikacje dla prewencji i interwencji w pracy szkół.

63. SZYBIŃSKA, Joanna.

Agresywne zachowania młodzieży jako konsekwencja zaburzonych procesów

13


poznawczych : doniesienia z badań / Joanna Szybińska //W: Agresja w szkole : diagnoza i profilaktyka / Maria Libiszowska-Żółtkowska, Krystyna Ostrowska (red.). - Warszawa : "Difin", 2008. - s. 174-187

64. TATAROWICZ, Jan. Przyjazny klimat szkoły czy strategia przetrwania? / Jan Tatarowicz //W: Zanim w szkole będzie źle... / pod red. Krystyny Ostrowskiej i Jana Tatarowicza. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2004. - s. 20-31

65. ULFIK-JAWORSKA, Iwona. Komputerowi mordercy : tendencje konstruktywne i destruktywne u graczy komputerowych / Iwona Ulfik. - Lublin : Wydawnictwo KUL, 2005.

66. ULFIK-JAWORSKA, Iwona. Kwestionariusz Tendencji Konstruktywnych/Destruktywnych w badaniach dzieci grających w "agresywne" gry komputerowe / Iwona Ulfik-Jaworska //W: Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości : metody diagnostyczne w badaniach dzieci i młodzieży / pod red. Marii Oleś. - Lublin : Towarzystwo Naukowe KUL, cop. 2005. - s. 125-152

67. URBAN, Bronisław. Możliwości ograniczenia agresji we wczesnym okresie rozwoju psychofizycznego dziecka / Bronisław Urban //W: Powstrzymać agresję u progu szkoły / red. nauk. Joanna Danilewska. - Kraków : Wydaw. UJ, cop. 2004, s. 9-14. Autor publikacji na podstawie własnych badań zdiagnozował zachowania agresywne już od najwcześniejszych lat życia dziecka. Zostały przedstawione symptomy agresji i zachowań prospołecznych. W celu zmniejszenia agresywnych zachowań autor proponuje zastosować różne strategie m.in. realizować działania profilaktyczne i tzw. działania zręczności społecznych, tj. umiejętności zachowania się w sytuacjach społecznych, warunkujących życie w grupie społecznej.

68. URBAN, Bronisław. Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych / Bronisław Urban . - Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, cop. 2005. - 118 s. ; 24 cm . W treści m.in.: Geneza zachowań agresywnych; Pozytywny wpływ grupy rówieśniczej na readaptację dzieci agresywnych i odrzuconych.

69. WACH, Ewa. Przejawy agresji w wybranych podkulturach młodzieżowych / Ewa Wach, Maciej Szaszkiewicz //W: Społeczne konteksty zaburzeń w zachowaniu / pod. red. Bronisława Urbana. - Kraków : Wydaw. UJ, 2001. - s. 63-72

70. WAWRZYNIAK, Joanna. Red. Socjologiczne i psychopedagogiczne aspekty przemocy / pod red. Joanny Wawrzyniak . - Łódź : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, 2007. - 318 s. W treści m.in.: Nauczyciel wobec zjawiska przemocy psychicznej w klasie szkolnej; Działania WODN wspierające nauczyciela w pracy nad agresją; Diagnoza agresji i przemocy wśród młodzieży liceum ogólnokształcącego : raport z badań przeprowadzonych w LO w Sieradzu; Agresja w szkole podstawowej i gimnazjum : wybrane aspekty socjologiczne; Patologia społeczna i przemoc nieletnich : wybrane aspekty socjologiczne; Zjawisko agresji i przemocy w szkole a poziom edukacji; Poziom agresji wychowanków domów dziecka z doświadczeniem przemocy w rodzinie.

14


71. WOLIŃSKA, Jolanta Maria. Agresywność młodzieży : problem indywidualny i społeczny / Jolanta Maria Wolińwska. - Lublin : Wydaw. UMCS, 2003.Spis treści: Agresja i agresywność jako przedmiot badań. - Geneza agresji i agresywności w świetle badań i poglądów psychologicznych. - Rodzina jako system wychowawczy. - Problematyka i problem badań własnych.

72. ZACHARUK, Tamara. Przemoc w szkole zagrożeniem poczucia bezpieczeństwa uczniów / Tamara Zacharuk //W: Socjologiczne i psychopedagogiczne aspekty przemocy / pod red. Joanny Wawrzyniak. - Łódź : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, 2007. - s. [219]-230

73. ZAJDEL, Krzysztof. Mobbing, jego postacie i profilaktyka / Krzysztof Zajdel //W: Dewiacyjne aspekty współczesnego świata : przejawy, zapobieganie, terapia / red. Małgorzata Rokosz. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop. 2005, s. 237-245.Mobbing i bullying - definicje, skutki dla ofiar, występowanie wśród nauczycieli i uczniów w szkołach polskich.

74. ZINCZUK, Joanna.Agresja dzieci i młodzieży : rozwojowe i środowiskowe czynniki ryzyka / Joanna Zinczuk //W: Oblicza współczesnych uzależnień / red. nauk. Lidia Cierpiałkowska. - Poznań : Wydaw. Nauk. UAM, 2006. - s. 247-264

WYDAWNICTWA CIĄGŁE

1. BŁASZCZYK Jadwiga, STAJNIAK Elżbieta PROGRAM "Nie! dla przemocy i agresji w szkole" // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 1, s. 42-43

2. BORKOWSKA Ewa Realizacja programu "Bezpieczne dzieciństwo" w szkole podstawowej w Szklarce Przygodzickiej // Edukacja dla Bezpieczeństwa. - 2002, nr 2, s. 14-19 Program autorski Pani Ewy Borkowskiej dla klas I-III oraz IV-VI szkoły podstawowej. Program mający na celu przeciwdziałanie przemocy i poznanie przez uczniów zasad BHP w szkole.

3. BURIAN J.Rozwiązywanie problemu agresji w klasie // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2003, nr 1, s. 35-37

4. CHOINA M.Bo tak trzeba.(rzecz o agresji w szkole) // Nowa Szkoła. - 2003, nr 6, s. 24-28

5. CHYLEWSKA-BARAKAT L., BARAKAT M.Strategie redukcji agresji w szkole // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 5, s. 35-39

6. CIUPIŃSKA B.TZA w pracy z młodzieżą (Trening Zastępowania Agresji w warunkach szkolnych) // Nowa Szkoła. - 2004, nr 8, s. 18-21

7. CUKROWSKI G.Wpływ dalekowschodnich sztuk walki na wygaszanie agresji u uczniów szkół gimnazjalnych // Lider. - 2003, nr 3, s. 24-26; 2004, nr 5, s. 26

15


8. CZYŻEWSKA M.O możliwościach nauczycieli na przykładzie amerykańskim (Nauczyciele a przemoc w szkole) // Niebieska Linia. - 2006, nr 5, s. 7-9

9. DWORAKOWSKI M. Jak przeciwdziałać przemocy // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2000, nr 3, s. 32-34 Przemoc w szkole. Działania profilaktyczne

10. FATYGA-FIOŁEK E. Przeciwdziałanie przemocy i agresji - metoda projektu // Język Polski w Gimnazjum. - R. 5, nr 1 (2003/2004), s. 103-105 Relacja z realizacji projektu edukacyjnego w szkole pt.: "Stop agresji i przemocy".

11. FENIK Katarzyna MINA // Niebieska Linia. - 2003, nr 3, s. 26-27 Program profilaktyczny dla klas V-VI szkoły podstawowej i gimnazjum

12. GĄSKA B.Gimnazjum bez przemocy (Program zapobiegania) // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 1, s. 44-45

13. GLAPKA I., MICHALAK E. Jak podnieść poziom bezpieczeństwa w szkole // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 1, s. 43-44 Omówienie badań dotyczących przeciwdziałania przemocy w szkole.

14. GORAJ J.Dlaczego w szkole jest tak wiele agresji? // Katecheta. - 2005, nr 2, s. 3-13 Autor charakteryzuje agresję i przemoc wśród dzieci i młodzi szkolnej. Analizuje przyczyny i zjawiska agresji w szkole. Przedstawia środki zaradcze.

15. GORLACH A. Program NIE dla przemocy - TAK dla kultury // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2001, nr 2, s. 42-44

16. GRZESISTA V.Jak realizujemy zadanie szkoła bez przemocy w ramach udziału w konkursie "Szkoła z klasą"? // Lider. - 2003, nr 9, s. 12

17. HAŁGAS J.Trening zastępowania agresji (ART.) w szkole // Wszystko dla Szkoły. - 2005, nr 10, s. 1-3

18. IŁENDO-MILEWSKA A.Program "Stop przemocy" w gimnazjum // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2006, nr 4, s. 47-48

19. KANIOWSKA T.Profilaktyka przemocy w szkołach // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2004, nr 3, s. 14-16

20. KARŁYK A.Dokształcanie nauczycieli w zakresie radzenia sobie z agresją uczniów w szkole // Szkoła Specjalna. - 2004, nr 3, s. 174-184

21. KASZULANIS M.Zegarek z alarmem (Jak kraje unijne radzą sobie ze zjawiskiem przemocy w szkole, czy decydują się na mundurki?) // Głos Nauczycielski. - 2007, nr 16, s. 6

16


22. KNEZ R.Zachowania agresywne w kontekście praktyki szkolnej // Wychowawca.- 2003, nr 3, s.10-11

Sposoby przeciwdziałania agresji w szkole podstawowej

23. KOŁODZIEJCZYK J.Jak przemóc szkolną przemoc? // Psychologia w Szkole. - 2005, nr 2, s. 53-62Autor omawia różne sytuacje przemocy rówieśniczej, wskazuje, jak rozpoznać symptomy przemocy w szkole i jak na nią zareagować. M.in. przedstawia pomocne procedury interwencji, działania legalistyczne czyli system kar stosowany w szkole.

24. KOŁODZIEJCZYK J.Szkolny program przeciwdziałania agresji i przemocy // Psychologia w Szkole. - 2007, nr 1, s. 109-116Programy przeciwdziałania agresji i przemocy w szkołach zbudowane są z podobnych elementów, choć w znaczący sposób różnią się od siebie pod względem treści. W artykule przedstawione są wybrane elementy, które powtarzają się najczęściej i posiadają sprawdzoną wartość: badanie zjawiska agresji i przemocy w szkole, podnoszenie świadomości zachowań agresywnych i przemocy, działania edukacyjne, działania nakierowane na budowanie klasy jako zespołu.

25. KROT J.Przemoc w szkole - jej uwarunkowania i zapobieganie (próba syntezy wyników badań) // Opieka-Wychowanie-Terapia. - 2002, nr 2, s. 8-12

26. KUŚPIT M.Agresja w szkole // Remedium. - 2004, nr 11, s. 16-17 Źródła agresywnych zachowań w szkole. Przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole.

27. LASOK S.Przeszkoleni : program profilaktyczny przeciw "koceniu" // Niebieska Linia. - 2003, nr 3, s. 28-29 Charakterystyka programu realizowanego w klasach szóstych szkoły podstawowej i pierwszych gimnazjum przez Bytomskie Centrum Pomocy Osobom Uzależnionym i ich Rodzinom.

28. MANTURZEWSKA-GRZEGORCZYK A., SACHOWSKA K.Jak rozmawiać z rodzicami agresywnego ucznia? // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 3, s. 101-103Ze wstępu: „Nauczyciele nie wiedzą, jak rozmawiać z rodzicami agresywnego ucznia. Rodzice zazwyczaj nie chcą słuchać, że ich dziecko sprawia jakieś kłopoty, albo całą odpowiedzialność próbują zepchnąć na szkołę…. Istnieją jednak sposoby na to, żeby nauczyciel poprowadził taką rozmowę spokojnie i rzeczowo, a rodzice chcieli go słuchać.” Artykuł omawia działania wychowawcy oraz psychologa i pedagoga szkolnego poprawiające jakość kontaktów z rodzicami uczniów agresywnych.

29. MILCZAREK A.Kiedy w szkole pojawia się przemoc. // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 1, s. 37-50

30. MILCZAREK A., WĘGRZYNOWSKA J.Gdy się biją // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 1, s. 51-52 Ze wstępu: „Istnieje wiele doraźnych sytuacji, w których uczniowie zachowują się agresywnie - bójki, podcinanie, wypychanie młodszych dzieci z kolejki do sklepiku, wyśmiewanie czyjejś odpowiedzi, ubrania itp. Jeśli chcemy skutecznie przeciwdziałać przemocy, pamiętajmy: doraźne sytuacje wymagają szybkiej, krótkiej i zdecydowanej reakcji wychowawcy.” W treści omówiono zasady postępowania w sytuacji przemocy oraz propozycję systemu interwencji wobec sprawcy i ofiary przemocy.

17


31. MORAWSKA E., MORAWSKI J.Trening Zastępowania Agresji. Cz. 1 // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 1, s. 29-36




35. MOSZCZYŃSKA U., PAŁYSKA M., RADUJ J. Program profilaktyczno-edukacyjny jako próba przeciwdziałania przemocy w szkole // Opieka, Wychowanie, Terapia. - 2003, [nr] 1, s. [20]-26 Występowanie agresji, przemocy i mobbingu w szkołach. Działania przeciwko tym zachowaniom organizowane przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w warszawskiej dzielnicy Natolin - we współpracy ze środowiskiem lokalnym.

36. NERWIŃSKA E."Porozumienie bez Przemocy" // Edukacja Zdrowotna i Promocja Zdrowia w Szkole. - 2005, z. 9, s. 66-69 Agresja i przemoc wśród uczniów. Program "Porozumienie w Szkole" oparty na metodzie "Porozumienia bez Przemocy" Marshalla B. Rosenberga. Dwa systemy wartości: język "szakala", język "żyrafy". Zagadnienia wolności, odpowiedzialności, umiejętności życiowych. Przeciwdziałanie agresji.

37. NERWIŃSKA E.Przeciwdziałanie agresji i przemocy : porozumienie w szkole // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2007, nr 1, s. 8-13

38. PASZKIEWICZ A.Sposób na szkolnych brutali // Psychologia w Szkole. - 2005, nr 3, s. 59-68Autorka, pracownik poradni psychologiczno-pedagogicznej, opisuje własne doświadczenia w pracy z uczniami, rodzicami i nauczycielami, którzy doświadczyli przemocy lub są na nią narażeni.

39. PODHORECKA I., SOFULAK M.Jak uczyć pomagania // Psychologia w Szkole. - 2007, nr 1, s. 29-40Ze wstępu: „Pomaganie krzywdzonym to jest umiejętność, która należy rozwijać, kształcić i ćwiczyć…. Po tragedii w gdańskim gimnazjum przez media przetoczyła się fala programów na temat agresji. Wśród nich były również takie, które próbowały odpowiedzieć na pytanie: dlaczego świadkowie krzywdzenia nie pomagają poszkodowanym?”. Artykuł jest próbą odpowiedzi na powyższe pytanie.

40. PIOTROWSKI P., WYSOCKA-PLECZYK M.Bezpieczna szkoła // Psychologia w Szkole. - 2005, nr 2, s. 63-70W treści: poczucie bezpieczeństwa w szkole, co może zdarzyć się w drodze do szkoły, zagrożenia występujące w szkole, uczniowie jako ofiary (fala), działania zaradcze w opinii nauczycieli.

41. PORAJ G.Niewłaściwi ludzie w niewłaściwym miejscu // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 2, s. 69-81Autorka omawia przejawy agresji nauczycieli („Uczniowie o agresji nauczycieli”, „Nauczyciele o agresji nauczycieli”, „Przejawy agresji nauczycieli”, „Środki zaradcze”). Jako dodatek załączono ankietę dla nauczycieli „Czy masz skłonność do agresji?”.

18


42. PORAJ G.Szkoła chora na agresję // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 3, s. 87-99Analiza zachowań agresywnych uczniów w różnych typach szkół. Szkoła jako miejsce generujące agresję uczniów („Władza, tłok i stopnie”, „Lęk przed belfrem, strach przed kumplem”). Metody kontrolowania i przeciwdziałania agresji w szkole - przegląd metod i programów.

43. PORAJ G.Szkoła wobec agresji // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 1, s. 3-24 Artykuł zawiera wyniki badań zjawiska agresji w szkołach województwa łódzkiego wraz z komentarzem na temat uwarunkowań i kontrolowania zaburzonego zachowania wśród uczniów. We wstępie autorka omawia wyznaczniki agresji, czynniki biologiczne, społeczne, cele agresywnych zachowań, co w szkole sprzyja agresji.

44. ROSENBERG M.Porozumienie Bez Przemocy // Psychologia w Szkole. - 2007, nr 1, s. 15-28Marshall Rosenberg od wielu lat jeździ po świecie i propaguje pokojowe metody rozwiązywania konfliktów. Prowadzi treningi i szkolenia ucząc metody, którą nazwał Porozumienie Bez Przemocy. Artykuł prezentuje treść wykładu wygłoszonego na spotkaniu z dyrektorami szkół i nauczycielami.

45. RÓŻAŃSKA-KOWAL J.Wpływ wiedzy psychologicznej i pedagogicznej na spostrzeganie sytuacji przemocy szkolnej i sposób jej przeciwdziałania // Ruch Pedagogiczny. - 2003, nr 1-2, s. 59-73

46. RYLKE H.Szkolny program przeciwdziałania przemocy // Remedium. - 1997, nr 4, s. 18-19

47. SAWICKA K.Jak chronić uczniów przed przemocą? // Remedium. - 2007, nr 2/3, s. 18-21

48. SOCHACKI Marcin J. Rządowy program przeciwdziałania przemocy - dwie narracje // Remedium. - 2007, nr 5, s. 5-7 Omówienie wybranych elementów rządowego programu "Zero tolerancji dla przemocy w szkole" mającego skutecznie zapobiegać agresji i przemocy w szkołach i innych instytucjach edukacyjnych i wychowawczych

49. SOŁTYS E.Nasze działania profilaktyczne // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2001, nr 2, s. 49-50

50. STANKIEWICZ D.Kierowanie konfliktem - głos w dyskusji na temat agresji w szkołach // Dyrektor Szkoły. - 2003, nr 12, s. 28-29

51. STARĘGA A.Jak to się robi w Ameryce? Przeciwdziałanie zjawisku bullyingu // Niebieska Linia. - 2003, nr 3, s. 30-31

52. STOP - Program Przeciwdziałania Przemocy // Niebieska Linia. - 2003, nr 3, s. 21-25 Materiały dla rodziców, uczniów - opracowane na podstawie strony internetowej Stowarzyszenia "Bliżej Dziecka" www.przemoc w szkole.pl.

53. SURZYKIEWICZ J.Przeciwdziałanie przemocy w szkołach niemieckich w świetle literatury przedmiotu // Opieka, Wychowanie, Terapia. - 1998, nr 1, s. 5-12

19


54. SZAFIŃSKA-CHADAŁA M., ŚWIDERSKA-ŁAPPO A.Projekt przeciwdziałania agresji i przemocy // Biblioteka w Szkole. - 2001, [nr] 4, s. 34

55. TYNELSKI A. Przeciwdziałanie niedostosowaniu społecznemu, agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2005, nr 3, s. 9-15

56. WODNICKA E., WIEWIÓRA R."Tydzień bez agresji. Nie zamykaj oczu": w Szkole Podstawowej nr 27 w Krakowie // Lider. - 2004, nr 12, s. 7-9 Program przeciwdziałania przemocy i agresji w szkole.

57. WODZIŃSKA A.Warsztaty na złagodzenie agresji // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 2, s. 91-94

58. WOJCIECHOWSKI M.Dzieci przeciw dzieciom - od kontestacji do działania // Życie Szkoły. - 1998, nr 2, s. 81-83 Program przeciwdziałania przemocy w szkole.

59. WOJCIECHOWSKI M.Sposób na przemoc w szkole // Ruch Pedagogiczny. - 2000, nr 3/4, s. 117-122

60. WOJCIESZEK K.Pejzaż niezupełny // Remedium. - 2001, nr 12, s. 5 Profilaktyka przemocy rówieśniczej

20

2. Materiały dydaktyczne - szkoła podstawowa


WYDAWNICTWA ZWARTE

1. BALCEREK-KAŁEK, Anna. Budowanie szkolnych programów profilaktyki / Anna Balcerek-Kałek. - Warszawa : Wydawnictwo Szkolne PWN, 2003. - 59, [1] s. (Planowanie Pracy Nauczyciela)W treści: Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu poprzez kształtowanie umiejętności życiowych uczniów.

2. BLEJA-SOSNA, Barbara. Red. Żyć w radości : ćwiczenia zapobiegające agresji, wzmacniające psychikę dziecka / red. Barbara Bleja-Sosna ; [aut. Joanna Domagała et al.]. - Toruń : "Bea", 2007. - 144 s. Poradnik dla nauczycieli i rodziców. Zawiera: Ćwiczenia profilaktyczno-wychowawcze zapobiegające agresji u uczniów klas IV-VI, oraz program, plan pracy, przykłady ćwiczeń z dziećmi, inscenizacje, opowiadania oraz scenariusze spotkań (w formie warsztatów) z rodzicami.

3. DAMBACH, Karl E. Odwaga cywilna a przemoc w szkole : scenariusze godzin wychowawczych / Karl E. Dambach. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008. - 103 s. (Biblioteka Wychowawcy) Spis treści: Dlaczego odwaga cywilna jest ważna. Obchodzenie się z uczuciami. Komunikacja. Dynamika grupy w klasie. Odwaga cywilna w klasie - scenariusze zajęć: Wyśmiewany uczeń; Odrzucony uczeń uparcie milczy; Obcy, Napaść na tle seksualnym; Jak reagować na bójki?; Gdzie szukać informacji i pomocy.

4. COVAN, Dawid. Jak nauczyć rozwiązywania konfliktów : scenariusze lekcji i karty pracy dla uczniów / Dawid Caban. - Warszawa : „Fraszka Edukacyjna”, 2007. [Szkoła podstawowa]

5. DANILEWSKA, Joanna. Red. Powstrzymać agresję u progu szkoły / red. nauk. Joanna Danielewska, Kraków, Wydaw. UJ, cop. 2004. W tekście: Praca z dzieckiem o zaburzonych emocjach - na przykładzie dziecka 8-letniego z objawami niedojrzałości emocjonalnej i nadpobudliwości ruchowej.

6. DOLIŃSKI, Artur, GAJEWSKA, Grażyna, Rewińska, Elżbieta. Teoretyczno-metodyczne aspekty korekcji zachowań : programy profilaktyczne. [T.7]. - Zielona Góra : PEKW "Gaja", 2004. - 215 s. [Szkoła podstawowa, gimnazjum]Zawiera programy profilaktyczne i scenariusze zajęć na temat:EgoizmNieśmiałośćZaniżona samoocenaPesymizmAgresjaSamobójstwa

21


WandalizmPrzestępczość nieletnichWyuczona bezradność

7. ERKERT Andrea, Zabawy dla odreagowania agresji / Andrea Erkert. - Kielce : Wydaw. "Jedność", 2006. [Szkoła podstawowa]Autorka proponuje różne zabawy na każdą okazję (aktywizujące, relaksujące, integrujące, z podziałem na role, ruchowe, plastyczne, muzyczne), które powinny pomóc dzieciom radzić sobie z gniewem i frustracją.

8. GAJEWSKA, Grażyna, SZCZĘSNA, Anna, DOLIŃSKI, Artur, Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania : scenariusze zajęć wychowawczych. [T.] 2. - Zielona Góra : PEKW "Gaja", 2003. [Szkoła podstawowa - klasy 1-3]Scenariusze zajęć na temat:AGRESJA

Jak poradzić sobie z agresją?W czym przejawia się agresja?Czy agresja to postawa?Ja - przeciw agresji

PRZEMOCCzy przemoc istnieje?Szkoła i przemocPrzemoc w szkolePrzemoc. Jaka jest i jak sobie z nią radzić?Różne wymiary przemocyPrzemoc i uczucia

KONFLIKTY DOROŚLI DZIECICzym są konflikty?Konflikty i uczucia

9. GROCHULSKA, Joanna. Agresja u dzieci / Joanna Grochulska . - Warszawa : Wydaw. Szk. i Pedagog., 1993Rozdz. 4 zawiera projekt terapii pedagogicznej dla dzieci agresywnych w wieku 9 - 11 lat.

10. GROCHULSKA, Joanna.Reedukacja dzieci agresywnych / Joanna Grochulska. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne., 1982. – 151 s.Zawiera projekt zajęć reedukacyjnych z dziećmi agresywnymi w wieku 9-11 lat, warunki i metody sprawdzania wyników reedukacji.

11. GAŚ Zbigniew B. : Szkolny program profilaktyki : istota, konstruowanie, ewaluacja. Poradnik metodyczny, Lublin, Fundacja „Masz szansę”, 2004.Spis treści:1. OD WYCHOWANIA DO PROFILAKTYKI W SZKOLEJaka jest istota działań wychowawczych?; Na czym polega profesjonalna profilaktyka zachowań problemowych dzieci i młodzieży?; Jakie są relacje między wychowaniem a profilaktyką w szkole?; Jak oceniać skuteczność szkolnego programu profilaktyki?2. ANALIZA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI

22


Ocena fazy wstępnej identyfikacji problemów szkolnych; Ocena fazy diagnozy sytuacji szkolnej; Ocena fazy konceptualizacji szkolnego programu profilaktyki; Ocena fazy wdrażania szkolnego programu profilaktyki; Ocena procedury ewaluacyjnej; ZakończenieZAŁĄCZNIKI: Procedura oceny szkolnego programu profilaktyki; 12 kroków ewaluacyjnych - opr. Z.B. Gaś na podst. zegara ewaluacyjnego

12. GAŚ Zbigniew, Psychoprofilaktyka : procedury konstruowania programów wczesnej interwencji, Lublin, Wydaw. UMCS, 2000. Spis treści:1. Wybrane modele konstruowania programów profilaktycznych; 2. Konstruowanie programów wczesnej interwencji; 3. Konstruowanie „Programu wspierania zdrowia rodziny”; 4. Konstruowanie „Programu adaptacyjnego dla młodzieży szkół średnich”; 5. Konstruowanie „Programu aktywizacji środowiska wychowawczego szkoły”; 6. Konstruowanie „Programu rozwoju profesjonalnego pracowników lokalnego ośrodka profilaktyki”.

13. KNEZ Renata, SŁONINA Wojciech M : Saper czyli Jak rozminować agresję : program profilaktyczno-wychowawczy dla klas 4-6 szkoły podstawowej. - Kraków : ''Rubikon'', 2004

14. KOBIAŁKA, Alicja. Jak żyć z ludźmi : umiejętności interpersonalne : program profilaktyczny dla młodzieży : ćwiczenia grupowe / oprac. tekstu Alicja Kobiałka. - Warszawa : Agencja Informacji Użytkowej, [ok. 1993]Książka zawiera zestaw szczegółowo omówionych ćwiczeń dla dzieci i młodzieży rozwijających kompetencje społeczne (praca w grupie, budowanie empatii, poczucia własnej wartości, podejmowanie decyzji, asertywność, walka ze stresem).

15. KOŁODZIEJCZYK Jakub : Agresja i przemoc w szkole : konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. - Wyd. 2 uzup. - Kraków: "Sophia", 2004 Część pierwsza charakteryzuje zjawisko agresji i przemocy, oraz czynniki wpływające na to zjawisko. Podaje również wskazówki, które pomagają rozpoznać ofiary i ich prześladowców. W drugiej części zawarto propozycje rozwiązań tego problemu poprzez budowanie szkolnego programu zapobiegania agresji i przemocy. Zawiera cykl zajęć edukacyjnych poświęconych agresji:1. Co to jest agresja i jak na nas wpływ? - poświęcony definiowaniu i uświadamianiu sytuacji, zdarzeń i zachowań, które są dla innych niebezpieczne fizycznie lub psychicznie.2. Spojrzenie z drugiej strony - służy pokazaniu uczniom sytuacji, w jakiej znajduje się osoba, wobec której stosowana jest agresja lub przemoc oraz rozwijaniu empatii.3. Jakie wartości są ważne w naszych kontaktach - kładzie nacisk na dyskusję o ważnych wartościach w życiu indywidualnym i grupowym młodych ludzi, ukazując jak wpływają one na zachowanie ludzi.4. Na kogo mogę liczyć - ma na celu uświadomienie uczniom, że każdy w swoim życiu znajduje się w trudnych sytuacjach i proszenie w nich o pomoc jest naturalnym zachowaniem.

16. LOCHMAN, John E.Trening kontroli gniewu dla agresywnej młodzieży / John E. Lochman, Tammy D. Barry, Dustin A. Pardini //W: Psychoterapia dzieci i młodzieży : metody oparte

23


na dowodach / red. Alan E. Kazdin, John R. Weisz. - Kraków : Wydaw. UJ, 2006. - s. 297-317

17. MOCZYDŁOWSKA Joanna, PEŁSZYŃSKA Izabela : Profilaktyka w szkole dla młodzieży niedostosowanej społecznie : elementy programu i scenariusze zajęć dla uczniów klas VI szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. - Rzeszów : Wydaw. Oświatowe FOSZE, 2006. W rozdziale „Profilaktyka agresji” zostały zaprezentowane elementy programu profilaktycznego, dotyczącego agresji i przemocy w szkole. Scharakteryzowano zjawisko agresji, jak również przedstawiono jego profilaktykę. Autorki opracowały narzędzia diagnostyczne - ankiety ewaluacyjne dla uczniów, nauczycieli i rodziców.Scenariusze zajęć : Czym jest agresja? Jakie są przyczyny zachowań agresywnych? Agresja w programach telewizyjnych. Jakie są skutki agresji dla jednostki i społeczności, której jest ona członkiem? Konstruktywne sposoby wyrażania gniewu. Jak sobie radzić z agresją ze strony innych ludzi? Przemoc w rodzinie.

18. PALOMARES. Susanna, Jak sobie radzić z dręczycielem/ Susanna Palomares. - Warszawa : Wyd. „Fraszka Edukacyjna”, 2007. [szkoła podstawowa i gimnazjum]Materiały do przeprowadzenia 15 zajęć. Tematyka: Czym jest i jak działa zjawisko dręczenia rówieśników; Uczucia i reakcje, jakie to zjawisko wywołuje w ofiarach i świadkach; Motywy działania dręczycieli. Uczniowie mogą też poznać swoje prawa i zdać sobie sprawę, jak ważna jest ich ochrona.

19. PORTMANN, R. Gry i zabawy przeciwko agresji/ R. Protmann. - Kielce : Wydaw. "Jedność", 1999 [Przedszkole, szkoła podstawowa]Ponad 150 zabaw i ćwiczeń interakcyjnych zawartych w tej książce są łatwą do zastosowania metodą zapoczątkowania procesów konstruktywnego przezwyciężania złości i agresji. Dzieci nim dzieci i młodzież mogą nauczyć się akceptować i wyrażać swoje uczucia oraz aktywnie działać i stanowić o sobie samych. Tematyka ćwiczeń i zabaw: Dostrzeganie agresywnych uczuć i ich wyrażanie; Rozpoznawanie przyczyn wściekłości i agresji; Uczymy się lepiej rozumieć siebie samych i innych ludzi; Opanowanie i przezwyciężanie złości i agresji; Budowanie poczucia własnej wartości i silnej osobowości; Nawiązywanie nieagresywnych kontaktów; Pokojowe rozwiązywanie konfliktów.

20. POTEMPSKA, Elżbieta. Rozwój empatii i kompetencji społecznych : program wychowawczo-terapeutyczny / Elżbieta Potempska, Grażyna Sobieska-Szostakiewicz. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2003. - 70 s.Spis treści:1. Założenia i cele programu.2. Biblioterapia z uwzględnieniem dramy jako metoda motywowania do zmiany zachowań.3. Trening Umiejętności Prospołecznych.4. Organizacja zajęć.5. Uwagi o realizacji programu.6. Scenariusze zajęć biblioterapeutycznych z elementami dramy - wprowadzenie do ćwiczenia kompetencji społecznych. 7. Materiały pomocnicze do ćwiczenia umiejętności społecznych.

24


21. PLUTA Teresa : Profilaktyczno-wychowawczy program przeciwdziałania agresji u dzieci w młodszym wieku szkolnym. - Kraków : "Impuls", 2003 Powyższy program zawiera opis problemu agresji wśród dzieci. Podzielony jest na dwa działy: 1. Ćwiczenia i zabawy interakcyjne jako środek do eliminowania agresji wśród dzieci ; 2. Współpraca z osobami wspomagającymi działalność eliminującą agresję; Na końcu podaje ewaluację programu oraz szeroką bibliografię.

22. ROSENBERG, Marshall B. Edukacja wzbogacająca życie / Marshall B. Rosenberg. - Warszawa : Jacek Santorski & Co. Agencja Wydaw., 2006.Porozumienie bez Przemocy (PBP) jest sposobem interakcji, którzy zapewnia przepływ komunikacji potrzebny dla wymiany informacji i rozwiązywania konfliktów w sposób pokojowy. Autor przedstawia metody pracy, dzięki którym nauczyciel może: zwiększyć zainteresowania i poprawić wyniki uczniów, stworzyć bezpieczną i wspierającą atmosferę do nauki i pracy, rozwijać inteligencję emocjonalną, szacunek i współczucie, rozwiązywać konflikty, zapobiegać przemocy lub znacznie ją ograniczyć.


24. SZOSTAK Sylwia, TABAKA Anna : Porozmawiajmy o agresji : propozycja programu profilaktyczno-wychowawczego dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej. - Kraków : ''Rubikon'', 2004 Krótko został scharakteryzowany rozwój dziecka w młodszym wieku szkolnym, jak również zostały omówione przyczyny i objawy zachowań agresywnych. Przedstawiono cele i zadania programu ''Porozmawiajmy o agresji''. Zamieszczono scenariusze zajęć z dziećmi oraz scenariusze spotkań z rodzicami.

25. SZYMAŃSKA, Joanna. Programy profilaktyczne : Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej MEN, 2000Spis treści:1. Przyczyny i znacznie ryzykownych zachowań dzieci i młodzieży; 2. Kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych; 3. Ewolucja programów profilaktycznych; 4. Skuteczność programów profilaktycznych; 5. Profilaktyka może szkodzić; Aneks: Przegląd programów profilaktycznych.

25



1. BOHDANOWICZ L., Szkolny dzień przeciw przemocy // „Życie Szkoły”, nr 4, s. 223-225

2. FRANUSZ B., Program przeciwdziałania przemocy w szkole podstawowej // „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. - 2001, nr 5, s. 46-49 Zawiera scenariusze zajęć na temat przemocy w klasa I-III (temat: Radzenie sobie w sytuacjach przemocy) i w kl. IV-IV (temat: Nie daj się skusić).

3. GRYGIER U., Drama w wychowaniu // „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. - 2002, nr 6, s. 38-43Zawiera scenariusze lekcji wychowawczych. Tematy: Jakie są przyczyny agresji, Poznaj samego siebie, Co to jest szczęście?

4. GWIZDEK B.,Program ochrony przed przemocą (Cykl zajęć profilaktycznych dla dzieci i młodzieży) // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 9, s. 23 - 30 Cykl 20 zajęć edukacyjnych dla dzieci (na podstawie programu „Przemoc wobec dzieci”).

5. KOWALSKA R.,Przemocy i agresji w szkole możemy zapobiegać przez gry i zabaw stosowane nie tylko na lekcjach wychowania fizycznego // Lider. - 2003, nr 9, s. 8-9

6. KUCHTA D., Scenariusze zajęć socjoterapeutycznych // „Życie Szkoły” 2001, s. 457-459. Zajęcia dla klas I-III: Tworzymy grupę; Uświadomienie istnienia norm; Poznajemy i nazywamy normy; Przestrzegamy norm.

7. KUKIEŁKA B. Asertywność - sposób na agresję : scenariusz zajęć // Biblioteka w Szkole. - 2001, nr 10, s. 23

8. LUBASZKA D., SKIBIŃSKA A., Jak przeciwdziałać agresji? // „Życie Szkoły” 2002, nr 10, s. 615-619. Zawiera propozycje zajęć profilaktycznych w klasach I-III.

9. PANKOWSKA D., Wzmacnianie odporności psychicznej uczniów (ćwiczenia służące radzeniu sobie ze stresem) // „Nowa Szkoła” 1995, nr 5, s. 21-24.

10. WIĘCH W., Scenariusz programu zajęć z profilaktyki wychowawczej // „Lider” 2000, nr 3, s. 21-24. Zajęcia mają na celu podniesienie poczucia własnej wartości.

11. ZYGMUNT T. Źródła i czynniki stymulujące zachowania agresywne // Lider. - 2008, nr 9, s. 13-16 Ćwiczenia i zabawy na lekcje wychowania fizycznego dla szkoły podstawowej.

26

3. Materiały dydaktyczne - szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne


WYDAWNICTWA ZWARTE

1. BALCEREK-KAŁEK, Anna. Budowanie szkolnych programów profilaktyki / Anna Balcerek-Kałek. - Warszawa : Wydawnictwo Szkolne PWN, 2003. - 59, [1] s. (Planowanie Pracy Nauczyciela)W treści: Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu poprzez kształtowanie umiejętności życiowych uczniów.

2. BLEJA-SOSNA, Barbara. Poradnik dydaktyczny : godziny wychowawcze : gimnazjum I-III : materiały pomocnicze dla nauczycieli-wychowawców w gimnazjum w klasach I-III / Barbara Bleja-Sosna, Maria Skałdanowska. - Toruń : "Bea-Bleja", 2001. - 163, [1] s.W treści: Scenariusze na temat zachowań agresywnych: Radzenie sobie z własną i cudzą agresją; Przyczyny i skutki złości.

3. DAMBACH, Karl E. Odwaga cywilna a przemoc w szkole : scenariusze godzin wychowawczych / Karl E. Dambach. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008. - 103 s. (Biblioteka Wychowawcy) Spis treści: Dlaczego odwaga cywilna jest ważna. Obchodzenie się z uczuciami. Komunikacja. Dynamika grupy w klasie. Odwaga cywilna w klasie - scenariusze zajęć (Wyśmiewany uczeń; Odrzucony uczeń uparcie milczy; Obcy, Napaść na tle seksualnym; Jak reagować na bójki?) Gdzie szukać informacji i pomocy.

4. DOLIŃSKI, Artur.Teoretyczno-metodyczne aspekty korekcji zachowań : programy profilaktyczne. [T.7] / Artur Soliński, Grażyna Gajewska, Elżbieta Rewińska. - Zielona Góra : PEKW "Gaja", 2004. - 215 s. [Szkoła podstawowa, gimnazjum]Zawiera programy profilaktyczne i scenariusze zajęć na temat:EgoizmNieśmiałośćZaniżona samoocenaPesymizmAgresjaSamobójstwaWandalizmPrzestępczość nieletnichWyuczona bezradność

5. GAJEWSKA, Grażyna.Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania : scenariusze zajęć wychowawczych. [T.3] / Grażyna Gajewska, Anna Szczęsna, Artur Doliński. - Zielona Góra : PEKW "Gaja", 2002. [Gimnazjum]Scenariusze zajęć na temat:Agresja - wprowadzenie

27


Agresja - jak ją przechytrzyć?Agresja - potrzebna czy szkodliwa?Jak radzić sobie z własną i cudzą agresją?Definiowanie agresjiAgresja w naszym otoczeniuPrzemoc - wprowadzenieJaka jest przemoc?Świat bez przemocyPokojowość kontra przemoc

6. GAJEWSKA, Grażyna. Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania młodzieży : scenariusze zajęć wychowawczych. [T.4] / Grażyna Gajewska, Anna Szczęsna, Artur Doliński. - Zielona Góra : PEKW "Gaja", 2003. - 200 s. [Szkoły ponadgimnazjalne]Zawiera scenariusze zajęć na temat:AgresjaAgresja jej istota, przejawy i sposoby radzenia sobie z niąZachowania agresywneŹródła przemocy i zachowań agresywnychJak radzimy sobie z przemocą?Czy media są źródłem przemocy?Zjawisko przemocy w relacjach międzyludzkichZmniejszanie agresji

7. GAŚ Zbigniew B. Szkolny program profilaktyki : istota, konstruowanie, ewaluacja. Poradnik metodyczny / Zbigniew B. Gaś. - Lublin, Fundacja „Masz szansę”, 2004.Spis treści:1. OD WYCHOWANIA DO PROFILAKTYKI W SZKOLEJaka jest istota działań wychowawczych?; Na czym polega profesjonalna profilaktyka zachowań problemowych dzieci i młodzieży?; Jakie są relacje między wychowaniem a profilaktyką w szkole?; Jak oceniać skuteczność szkolnego programu profilaktyki?2. ANALIZA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKIOcena fazy wstępnej identyfikacji problemów szkolnych; Ocena fazy diagnozy sytuacji szkolnej; Ocena fazy konceptualizacji szkolnego programu profilaktyki; Ocena fazy wdrażania szkolnego programu profilaktyki; Ocena procedury ewaluacyjnej; Zakończenie.ZAŁĄCZNIKI: Procedura oceny szkolnego programu profilaktyki; 12 kroków ewaluacyjnych - opr. Z.B. Gaś na podst. zegara ewaluacyjnego

8. GAŚ, Zbigniew B. Psychoprofilaktyka : procedury konstruowania programów wczesnej interwencji / Zbigniew B. Gaś. - Lublin, Wydaw. UMCS, 2000. Spis treści:1. Wybrane modele konstruowania programów profilaktycznych; 2. Konstruowanie programów wczesnej interwencji; 3. Konstruowanie „Programu wspierania zdrowia rodziny”; 4. Konstruowanie „Programu adaptacyjnego dla młodzieży szkół średnich”; 5. Konstruowanie „Programu aktywizacji środowiska wychowawczego szkoły”; 6. Konstruowanie „Programu rozwoju profesjonalnego pracowników lokalnego ośrodka profilaktyki”.

28


9. GRODOWSKA, Małgorzata. Wychowawczy program profilaktyczny : gimnazjum / Małgorzata Grodowska, Maria Kowalska. - Kraków : "Rubikon", cop. 2003. - 47 s.Program mający na celu m.in. ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole. Zawiera m.in. scenariusze zajęć: Jak komunikować się z innymi? Sposoby rozwiązywania konfliktów. Co to znaczy być asertywnym? Jak radzić sobie ze stresem?

10. GWIZDEK, Bożena. Gimnazjalny projekt profilaktyczno-wychowawczy / Bożena Gwizdek, Elżbieta Sołtys. - Warszawa : Wydaw. Szk. i Pedagog., 2002. - 150 s.W treści: Rozdział IV „Wychowawca w projekcie gimnazjalnym” zawiera przykładowe scenariusze zajęć dla poszczególnych klas gimnazjum: Poczucie własnej wartości, Tolerancja, Alkohol, Agresja, Sposoby okazywania uczuć - empatia, Jestem sobą i potrafię powiedzieć nie, Sekty, HIV/AIDS moja postawa, Moja wolność, Przemoc wobec dzieci.

11. HAMER, Hanna. Oswoić nieśmiałość : scenariusze 22 lekcji wychowawczych w gimnazjum : 17 tematów / Hanna Hamer. - Warszawa : "Veda", 2000. - 133 s.W treści m.in. scenariusze: Zwiększanie odporności na przykre reakcje ludzi: słowne reakcje na nieprzyjemne zachowania; Opanowywanie złości i lęku: skuteczne i nieskuteczne techniki antystresowe; Antidotum na agresję: sposoby obrony przed agresją; Kozioł ofiarny.

12. HAUK, Diemut. Łagodzenie konfliktów w szkole i w pracy z młodzieżą : poradnik do treningu mediacji / Deimut Hauk. - Kielce : Wydaw. Jedność, 2004. [Gimnazjum]Poradnik zawiera informacje o treningu młodych mediatorów (uczniów), a także oferuje najnowocześniejsze podstawy dokształcania dorosłych mediatorów (nauczycieli). Oferuje systematycznie zbudowany program nauczania (10 lekcji) oraz ćwiczenia praktyczne z zastosowaniem zabaw pedagogicznych z podziałem na role.

13. HOPPE, Lilianna. Mój głos w ważnej sprawie : scenariusze godzin z wychowawcą dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych / Lilianna Hoppe, Anna Sternicka, Marek Szumacher. - Sopot : "Seneka", 2003. - 111 s.W treści m.in. scenariusze godzin wychowawczych związanych z profilaktyką agresji: Skuteczna komunikacja gwarancją sukcesu; Czy można kontrolować stres?

14. KELLNER, Millicent H. Pod kontrolą : program uczenia nastolatków metod radzenia sobie ze złością / Millicent H. Kellner . - Kraków : Firma Szkoleniowo-Konsultingowa Jakub Kołodziejczyk, 2004. - 139 s. [Gimnazjum]Ze wstępu: Podręcznik ten został napisany w jednym celu: aby pomóc nauczyć młodych ludzi efektywnie radzić sobie ze złością. Z programu mogą skorzystać przede wszystkim uczniowie mający kłopoty z koncentracją i wykazujący nadmierną aktywność (AD/HD) oraz zaburzenia w zachowaniu, ale może tez okazać się pomocny innym. Opisane w podręczniku sesje opracowane zostały szczególnie pod kątem pomocy nastolatkom w wieku gimnazjalnym, do przeprowadzenia w klasie.

29


15. KNEZ, Renata. Poznaję - wybieram : Programy integracyjno-profilaktyczne dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych / Renata Knez, Wojciech M. Słonina. - Kraków : Rubikon", 2003. - 126, [3] s.Program profilaktyczny „Ja i świat” adresowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, zawiera propozycje zajęć w dwóch blokach: pierwszy ma umożliwić młodzieży dokonanie refleksji nad własnym systemem wartości oraz jego wpływem na podejmowane decyzje i budowane relacje interpersonalne; w drugim przedstawione są zagrożenia (m.in. przemoc), na które napotyka młody człowiek oraz sposoby świadomego dokonywania wyborów.

16. KNEZ, Renata. Saper czyli Jak rozminować agresję : program profilaktyczno-wychowawczy dla klas 1-3 gimnazjum oraz klasy 1 szkół ponadgimnazjalnych / Renata Knez, Wojciech M. Słonina. - Wrocław : ''Rubikon'', 2002 Jest to propozycja zajęć dla nauczycieli przygotowujących się do realizacji programu. Cykl zajęć dla uczniów nt. zachowań agresywnych (przebieg wraz z opisami ćwiczeń, graficznymi środkami dydaktycznymi, materiałami pomocniczymi dla nauczyciela). Podano także tematykę spotkań nauczyciela z rodzicami.

17. KOBIAŁKA, Alicja. Jak żyć z ludźmi : umiejętności interpersonalne : program profilaktyczny dla młodzieży : ćwiczenia grupowe / oprac. tekstu Alicja Kobiałka. - Warszawa : Agencja Informacji Użytkowej, [ok. 1993]Książka zawiera zestaw szczegółowo omówionych ćwiczeń dla dzieci i młodzieży rozwijających kompetencje społeczne (praca w grupie, budowanie empatii, poczucia własnej wartości, podejmowanie decyzji, asertywność, walka ze stresem).

18. KOŁODZIEJCZYK, Jakub. Agresja i przemoc w szkole : konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole / Jakub Kołodziejczyk. - Wyd. 2 uzup. - Kraków: "Sophia", 2004 Część pierwsza charakteryzuje zjawisko agresji i przemocy, oraz czynniki wpływające na to zjawisko. Podaje również wskazówki, które pomagają rozpoznać ofiary i ich prześladowców. W drugiej części zawarto propozycje rozwiązań tego problemu poprzez budowanie szkolnego programu zapobiegania agresji i przemocy. Zawiera cykl zajęć edukacyjnych poświęconych agresji:1. Co to jest agresja i jak na nas wpływ? - poświęcony jest definiowaniu i uświadamianiu sytuacji, zdarzeń i zachowań, które są dla innych niebezpieczne fizycznie lub psychicznie.2. Spojrzenie z drugiej strony - służy pokazaniu uczniom sytuacji, w jakiej znajduje się osoba, wobec której stosowana jest agresja lub przemoc oraz rozwijaniu empatii.3. Jakie wartości są ważne w naszych kontaktach - kładzie nacisk na dyskusję o ważnych wartościach w życiu indywidualnym i grupowym młodych ludzi, ukazując jak wpływają one na zachowanie ludzi.4. Na kogo mogę liczyć - ma na celu uświadomienie uczniom, że każdy w swoim życiu znajduje się w trudnych sytuacjach i proszenie w nich o pomoc jest naturalnym zachowaniem.

19. KOSIŃSKA, Ewa. Profilaktyka pierwszorzędowa w szkole : scenariusze zajęć z uczniami gimnazjum

30


i szkół ponadgimnazjalnych / Ewa Kosińska, Barbara Zachara Kraków : "Rubikon", 2003. - 107 s. Scenariusze zajęć: Integracja grupy klasowej; Komunikacja interpersonalna; Emocje i uczucia - jak sobie z nimi radzić; Budowanie hierarchii wartości; Konflikty i ich rozwiązywanie; Redukowanie stresu i napięcia; Zachowania ryzykowne i asertywne reagowanie.

20. LOCHMAN, John E.Trening kontroli gniewu dla agresywnej młodzieży / John E. Lochman, Tammy D. Barry, Dustin A. Pardini //W: Psychoterapia dzieci i młodzieży : metody oparte na dowodach / red. Alan E. Kazdin, John R. Weisz. - Kraków : Wydaw. UJ, 2006. - s. 297-317

21. MOCZYDŁOWSKA, Joanna.Profilaktyka w szkole dla młodzieży niedostosowanej społecznie : elementy programu i scenariusze zajęć dla uczniów klas VI szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych / Joanna Moczydłowska, Izabela Pełszyńska. - Rzeszów : Wydaw. Oświatowe FOSZE, 2006. W rozdziale „Profilaktyka agresji” zostały zaprezentowane elementy programu profilaktycznego, dotyczącego agresji i przemocy w szkole. Scharakteryzowano zjawisko agresji, jak również przedstawiono jego profilaktykę. Autorki opracowały narzędzia diagnostyczne - ankiety ewaluacyjne dla uczniów, nauczycieli i rodziców.Scenariusze zajęć: Czym jest agresja? Jakie są przyczyny zachowań agresywnych? Agresja w programach telewizyjnych. Jakie są skutki agresji dla jednostki i społeczności, której jest ona członkiem? Konstruktywne sposoby wyrażania gniewu. Jak sobie radzić z agresją ze strony innych ludzi? Przemoc w rodzinie.

22. PALOMARES, Susanna. Jak sobie radzić z dręczycielem/ Susanna Palomares. - Warszawa : Wyd. „Fraszka Edukacyjna”, 2007. [szkoła podstawowa i gimnazjum]Materiały do przeprowadzenia 15 zajęć. Tematyka: czym jest i jak działa zjawisko dręczenia rówieśników, uczucia i reakcje, jakie to zjawisko wywołuje w ofiarach i świadkach, motywy działania dręczycieli. Uczniowie mogą też poznać swoje prawa i zdać sobie sprawę, jak ważna jest ich ochrona.

23. PALOMARES, Susanna. Rozstrzyganie konfliktów : strategie, ćwiczenia i psychodrama dla dzieci / Susanna Palomares, Terri Akin. - Warszawa : Wyd. „Fraszka Edukacyjna”, 2007. [szkoła podstawowa i gimnazjum]Ze wstępu: „Ćwiczenia zamieszczone w tym przewodniku są tak zaprojektowane, aby zademonstrować uczniom moc takiej postawy wobec konfliktu, która nikogo nie czyni przegranym, oraz aby nauczyć dzieci kilku podstawowych strategii rozwiązywania konfliktów. Aktywizujące ćwiczenia grupowe pozwalają przestudiować naturę konfliktu, jego przyczyny, skutki i sposoby rozwiązywania.”

24. POTEMPSKA, Elżbieta. Rozwój empatii i kompetencji społecznych : program wychowawczo-terapeutyczny / Elżbieta Potempska, Grażyna Sobieska-Szostakiewicz. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2003. - 70 s.Spis treści: Założenia i cele programu; Biblioterapia z uwzględnieniem dramy jako

31


metoda motywowania do zmiany zachowań; Trening Umiejętności Prospołecznych; Organizacja zajęć; Uwagi o realizacji programu; Scenariusze zajęć biblioterapeutycznych z elementami dramy - wprowadzenie do ćwiczenia kompetencji społecznych.; Materiały pomocnicze do ćwiczenia umiejętności społecznych.

25. ROSENBERG, Marshall B. Edukacja wzbogacająca życie / Marshall B. Rosenberg. - Warszawa : Jacek Santorski & Co. Agencja Wydaw., 2006.Porozumienie bez Przemocy (PBP) jest sposobem interakcji, którzy zapewnia przepływ komunikacji potrzebny dla wymiany informacji i rozwiązywania konfliktów w sposób pokojowy. Autor przedstawia metody pracy, dzięki którym nauczyciel może: zwiększyć zainteresowania i poprawić wyniki uczniów, stworzyć bezpieczną i wspierającą atmosferę do nauki i pracy, rozwijać inteligencję emocjonalną, szacunek i współczucie, rozwiązywać konflikty, zapobiegać przemocy lub znacznie ją ograniczyć.


27. STEWART, Jan. Jak radzić sobie ze złością : treningi dla nastolatków : scenariusze lekcji i karty pracy dla uczniów / Jan Stewart. - Warszawa : "Fraszka Edukacyjna", cop. 2007. - 112 s. - (Poradnik Nauczyciela, Wychowawcy, Pedagoga)

28. SZYMAŃSKA, Joanna. Programy profilaktyczne : Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej MEN, 2000Spis treści: 1. Przyczyny i znacznie ryzykownych zachowań dzieci i młodzieży; 2. Kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych; 3. Ewolucja programów profilaktycznych; 4. Skuteczność programów profilaktycznych; 5. Profilaktyka może szkodzić; Aneks - Przegląd programów profilaktycznych.


1. BINIAS K., KOCH J. Rozprawa przeciwko przemocy // Wychowawca. - 2007, nr 2, s. 29-30 Scenariusz „rozprawy sądowej” w sprawie przemocy dla gimnazjum.

32


2. GWIZDEK B. Program ochrony przed przemocą (Cykl zajęć profilaktycznych dla dzieci i młodzieży) // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 9, s. 23 - 30

3. HAŁGAS J. Nie milcz! Szkolna debata uczniowska [poświęcona zjawisku agresji] // Wszystko dla Szkoły. - 2006, nr 3, s. 1-2 [Gimnazjum]

4. GRYGIER U. Drama w wychowaniu // „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. - 2002, nr 6, s. 38-43 Zawiera scenariusze lekcji wychowawczych: Jakie są przyczyny agresji; Poznaj samego siebie; Co to jest szczęście?

5. GWIZDEK B.: Program ochrony przed przemocą (Cykl zajęć profilaktycznych dla dzieci i młodzieży: Historyjka z mojego dzieciństwa; Dlaczego biją?; Quiz o biciu dzieci; Sposoby na bijących rodziców; Gdy dziecko coś przeczuwa; Czym bić nie wolno?; Jak uniknąć niezasłużonej kary?; Jak zrobić, żeby nie bolało?; O pewnym chłopcu, któremu nikt nie mógł pomóc) // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2002, nr 9, s. 23 - 30

6. HAŁGAS J. Nie milcz! Szkolna debata uczniowska poświecona zjawisku przemocy i agresji // Wszystko dla Szkoły. - 2006, nr 3, s. 1-2

7. KACZMAREK E. Realizuję program „Nasze spotkania”// „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. - 2001, nr 9, s. 44-45 Zajęcia psychoedukacyjne w liceum.

8. KOWALSKA R. Przemocy i agresji w szkole możemy zapobiegać przez gry i zabaw stosowane nie tylko na lekcjach wychowania fizycznego // Lider. - 2003, nr 9, s. 8-9 [Szkoła Podstawowa i Gimnazjum]

9. MAJCHRZAK T. Sąd nad agresją i przemocą : scenariusz lekcji wychowawczej w gimnazjum // Wszystko dla Szkoły. - 2007, nr 6, s. 3-5

10. MORAWSKA I.: Debata wokół wartości jako odpowiedź na agresję i przemoc wśród młodzieży (projekt metodyczny zajęć) // Wychowanie na co Dzień. – 2006, nr 1 – 2, s. I – IV (wkładka).

11. PANKOWSKA D., Wzmacnianie odporności psychicznej uczniów (ćwiczenia służące radzeniu sobie ze stresem) // Nowa Szkoła 1995, nr 5, s. 21-24.

12. PUTRA M.Przemoc wśród uczniów (Scenariusz lekcji z wykorzystaniem materiałów ze strony www.goethe-institut.de - j. niemiecki) // Języki Obce w Szkole. – 2003, nr 4, s.77 – 79

13. SŁOWIKOWSKA T.To trudne...cykl zajęć wychowawczych związanych z agresją (dla gimnazjum) // Nowa Szkoła. – 2005, nr 8, s. 14 – 16 Scenariusze: Czy to tylko złość, czy już agresja?, Jak radzić sobie z agresją?, Jak panować nad sobą?

33


14. WIĘCH W.Scenariusz programu zajęć z profilaktyki wychowawczej // „Lider” 2000, nr 3, s. 21-24. Zajęcia mają na celu podniesienie poczucia własnej wartości.

15. WODZIŃSKA A. Warsztaty na złagodzenie agresji // Psychologia w Szkole. - 2006, nr 2, s. 91-94 Agresję w szkole często powoduje brak zrozumienia i podziały między uczniami, nieufność wobec kolegów i nauczycieli. Dlatego wychowawca musi sprowokować sytuację, w której młodzi ludzie będą mieli okazję ze sobą porozmawiać, a przez to lepiej się poznać. Dobrym sposobem jest zorganizowanie warsztatów integracyjnych sprzyjających lepszemu poznaniu się, zrozumieniu, zaufaniu, akceptacji.

34

4. Zasoby on-line

4. Zasoby on-line

http://www.bezpiecznaszkola.pl/Realizacja rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej”. Strona zawiera przepisy prawne, materiały pomocnicze dla szkół oraz zbiór publikacji związanych z tematem bezpieczeństwa w szkole.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.bezpiecznaszkola.pl/przepisy-prawne#ustawyZbiór przepisów prawnych (ustawy, rozporządzenia, programy) związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w szkole.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.codn.edu.pl/Bezpieczna_szkolaPakiet materiałów pomocniczych przeznaczonych dla szkół, które zechcą podjąć długofalowe działania prowadzące do poprawy sytuacji we własnym środowisku. Opracowane przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli propozycje mogą posłużyć budowaniu odpowiedniego klimatu społecznego, poprawie poczucia bezpieczeństwa społeczności szkolnej i radzeniu sobie z zachowaniami problemowymi uczniów. W Pakiecie znajdują się informacje, które mogą ułatwić zrozumienie i określenie problemów uczniów, a także pomóc w dokonaniu całościowej diagnozy funkcjonowania szkoły, procedury postępowania nauczycieli wraz z wykładnią, wyciąg z przepisów prawa odnoszących się do problematyki bezpieczeństwa w szkole, ramowy program przeciwdziałania agresji w szkole, scenariusz spotkania rady pedagogicznej, artykuły tematyczne, wykazy szkoleń z tego obszaru prowadzone przez WODN oraz wykaz literatury.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.cmppp.edu.pl/node/20019Pakiet materiałów pomocniczych dla szkół opracowany przez CMPPP na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej:

Agresja i przemoc w szkole (pdf) Mobbing i bullying w szkole – artykuł S. Orłowskiego nt. "Charakterystyka zjawiska

i program zapobiegania". (pdf) Formy pomocy uczestnikom przemocy w szkole (pdf)– prezentacja K. Sawickiej na

konferencji "Agresja w szkole. Profilaktyka i resocjalizacja" (pdf) Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.psychologia.edu.pl/index.php?dz=slownik&op=spis&id=2095Słownik pojęć z zakresu psychologii.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.szkolabezprzemocy.pl/Strona programu społecznego „Szkoła bez przemocy”. Program zainicjowało i prowadzi od wiosny 2006 roku 16 dzienników regionalnych dwóch grup wydawniczych – Media Regionalne i Polskapresse Fundacja Grupy TP. Celem Programu jest przeciwdziałanie przemocy w polskich szkołach przez zwiększenie świadomości problemu, zmianę postaw wobec przemocy, a także dostarczenie szkołom konkretnego wsparcia i narzędzi, które skutecznie i systemowo zwalczałyby to zjawisko.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.przemocwszkole.org.pl/info_o_prog_stop.php?zm=m5_1"Program Przeciwdziałania Przemocy - STOP" jest odpowiedzią Stowarzyszenia 'Bliżej Dziecka' na narastające w Polsce zjawisko agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży. zwalczałyby to zjawisko.Dostęp: 12 listopada 2008

35

http://www.przemocwszkole.org.pl/info_o_prog_stop.php?zm=m5_1

http://www.szkolabezprzemocy.pl/

http://www.psychologia.edu.pl/index.php?dz=slownik&op=spis&id=2095

http://www.cmppp.edu.pl/files/Refleksje%20pokonferencyjne.pdf

http://www.cmppp.edu.pl/files/Formy%20Pomocy.pdf

http://www.cmppp.edu.pl/files/Mobbing%20i%20bullying%20w%20szkole.pdf

http://www.cmppp.edu.pl/files/Agresja%20i%20przemoc.pdf

http://www.cmppp.edu.pl/node/20019

http://www.codn.edu.pl/Bezpieczna_szkola

http://www.bezpiecznaszkola.pl/przepisy-prawne

http://www.bezpiecznaszkola.pl/

4. Zasoby on-line

http://www.pismo.niebieskalinia.pl/index.php#Scene_1Pismo NIEBIESKA LINIA jest dwumiesięcznikiem wydawanym przez Instytut Psychologii Zdrowia PTP. Od 1998 roku zajmuje się zjawiskiem przemocy w rodzinie i w innych relacjach (szkoła, instytucje, grupy rówieśnicze) w perspektywie: psychologicznej, socjologicznej, prawnej i etycznej.Dostęp: 12 listopada 2008

http://psychologia.net.pl/katalog.php?level=11Strona zawiera artykuły zamieszczone w portalu psychologia.net oraz poza portalem, recenzje, doniesienia agencyjne, doniesienia z badań, notatki prasowe, newsy i hasła słownikowe. Prace pisane przez psychologów i terapeutów. Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.pedagogika.org/psychologia/psychologiczne-mechanizmy-zachowania-agresywnego/Serwis dla studentów pedagogiki i nauk pokrewnych. Co to jest agresja, jej przejawy i rodzaje, czynniki psychologiczne wpływajšce na rozwój agresji.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.ceo.org.pl/portal/przeciw_przemocy_o_programieUczniowie przeciw przemocy w szkole to nowy program edukacyjny prowadzonym przez Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej w ramach którego młodzież przy wsparciu nauczycieli podejmuje działania na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w szkole.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.agresja.za.pl/Zawiera: definicję pojęcia agresja, omówienie rodzajów agresji w szkole, wpływ rodziców i wychowawców na wzmacnianie lub tłumienie zachowań agresywnych.Dostęp: 12 listopada 2008

http://szkolnictwo.pl/index.php?id=PU8935Portal edukacyjny zawierający publikacje nauczycieli. Autorka artykułu przedstawia rodzaje, przyczyny, sposoby przeciwdziałania agresji ułatwiające rozwiązywanie konfliktów.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.edukacja.edux.pl/p-761-przyczyny-zachowan-agresywnych-dzieci-i.phpFormy agresji szkolnej, w tym mobbing i „fala”.Dostęp: 27 października 2008

http://www.literka.pl/sposoby-przeciwdzialania-agresji-w-szkole,artykul,21415.htmlSposoby jej przeciwdziałania agresji, środki zaradcze, które mogą być podejmowane na poziomie szkoły. Projekt szkolnego porozumienia przeciw agresji.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.literka.pl/article19117.htmlAgresja - przyczyny i agresja w szkole.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.wychowawca.pl/miesiecznik/03-123/01.htmArtykuł w czasopiśmie Wychowawca 2003 nr 3. Pojęcie i rodzaje agresji, agresja w szkole, rozwojowe uwarunkowania agresji.Dostęp: 12 listopada 2008

36

http://www.wychowawca.pl/miesiecznik/03-123/01.htm

http://www.literka.pl/article19117.html

http://www.literka.pl/sposoby-przeciwdzialania-agresji-w-szkole,artykul,21415.html

http://www.edukacja.edux.pl/p-761-przyczyny-zachowan-agresywnych-dzieci-i.php

http://szkolnictwo.pl/index.php?id=PU8935

http://www.agresja.za.pl/

http://www.ceo.org.pl/portal/przeciw_przemocy_o_programie

http://www.pedagogika.org/psychologia/psychologiczne-mechanizmy-zachowania-agresywnego/

http://www.pedagogika.org/psychologia/psychologiczne-mechanizmy-zachowania-agresywnego/

http://psychologia.net.pl/katalog.php?level=11

http://www.pismo.niebieskalinia.pl/index.php

4. Zasoby on-line

http://www.pedagogiczna.edu.pl/zest288.htmBibliografia książek i artykułów w wyborze za lata 2003-2006, opracowana na bazie zbiorów Biblioteki Pedagogicznej w Piotrkowie Trybunalskim. Aktualizacja: 04.01.2007.Dostęp: 27 października 2008

http://www.pbpkonin.pl/agresja.htmBibliografia bibliografii, artykułów z czasopism, wydawnictw zwartych, programów i scenariuszy zajęć profilaktycznych.Dostęp: 27 października 2008

http://www.pbp.poznan.pl/arch/A46.TEX-iso.htmlBibliografia książek i artykułów z czasopism na temat profilaktyki agresji.Dostęp: 27 października 2008

http://www.gimsusz.neostrada.pl/html/pedagog/agresja.htmlRodzaje i przyczyny agresji.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.erodzina.com/index.php?id=28,304,0,0,1,0Agresja wśród młodzieży, czym tak na prawdę jest agresja wśród młodzieży oraz jej objawy.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.wprost.pl/ar/143634/Cztery-resorty-przeciw-agresji-wsrod-mlodziezy/Czterech ministrów - sportu i turystyki, spraw wewnętrznych i administracji, edukacji narodowej oraz zdrowia podpisało porozumienie, które ma na celu przeciwdziałanie poprzez sport agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.publikacje.edu.pl/publikacje.php?nr=492Publikacja zawiera prezentację multimedialną oraz ankietę. Prezentację można przedstawić podczas szkoleniowego spotkania z rodzicami.Dostęp: 12 listopada 2008

http://www.edukacja.edux.pl/p-2024-problem-agresji-wsrod-dzieci-i-mlodziezy.phpProblem agresji wśród dzieci i młodzieży - definicje, przyczyny, zapobieganie. Dostęp: 12 listopada 2008

37

http://www.edukacja.edux.pl/p-2024-problem-agresji-wsrod-dzieci-i-mlodziezy.php

http://www.publikacje.edu.pl/publikacje.php?nr=492

http://www.wprost.pl/ar/143634/Cztery-resorty-przeciw-agresji-wsrod-mlodziezy/

http://www.erodzina.com/index.php?id=28,304,0,0,1,0

http://www.gimsusz.neostrada.pl/html/pedagog/agresja.html

http://www.pbp.poznan.pl/arch/A46.TEX-iso.html

http://www.pbpkonin.pl/agresja.htm

http://www.pedagogiczna.edu.pl/zest288.htm

5. Zbiory specjalne

5. Zbiory specjalne

1. Oni / [adapt. TV, reż., muz. Dariusz Regucki na podst. sztuki teatralnej Roberta Turleja ; występują: Michał Rykowski, Gabriela Ganczarska, Rafał Zawierucha]. - Kraków : "Rafael", cop.2006. - 1 dysk optyczny (DVD) (21 min 04 s) ; 12 cm + druk z materiałami pomocniczymi do lekcji . - (Lekcje przestrogi : filmowy pakiet edukacyjny). [gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne]Film powstał na kanwie sztuki teatralnej Roberta Turleja, wystawianej w szkołach na terenie całej Polski. Autor przygotował scenariusz po konsultacjach z psychologami, lekarzami, policjantami i osobami zajmującymi się problemem przemocy.

2. Powstrzymać agresję / scen. Marcin Wołkowicz ; realiz. Marcin Wołkowicz, Kuba Snochowski ; wyst. zespół teatralno-happennerski "PRÓG". - [Kraków] : Rubikon", 2007. - 1 dysk optyczny (DVD) (25 min) : kolor ; 12 cm [gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne]Film zawiera: fabularyzowane sceny dotyczące przemocy w szkole ; wypowiedzi więźniów osadzonych za przemoc ; kontynuację fabularyzowanych scen.

3. Przemoc i agresja : jak im się przeciwstawić / konsultacja Adam Frączek . - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. - 1 kas. wiz. (41 min.) : VHS . - (Problemy Nastolatków). [szkoła podstawowa kl. 4-6, gimnazjum]W przystępny a jednocześnie przystosowany do percepcji dzieci i młodzieży sposób definiuje, czym jest przemoc i agresja, wskazuje na przyczyny i skutki zjawiska oraz radzi, jak się im przeciwstawić. W filmie biorą udział młodzi ludzie, dzielący się swoimi opiniami, co pozwala widzowi identyfikować się z prezentowanymi problemami i postawami.

4. Uważaj, niebezpieczeństwo : telewizyjne audycje dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej / scen. i reż. Małgorzata Uberna ; koncepcja i oprac. graf. Barbara Puszczewicz .- Warszawa : MENiS, 2003. - 1 kas. wiz. : VIS [klasy 1-3 szkoły podstawowej]

5. Włącz się do gry / scen. Anna Urbańska ; reż. Jacek Urbański ; koncepcja i oprac. graf. Barbara Puszczewicz Warszawa : MENiS, 2003. - 1 kas. video ; 170 min. [gimnazjum]Film porusza problemy emocjonalne wieku dojrzewania, uzależnienia (narkotyki, anoreksja, bulimia, od komputera) oraz problem przemocy (psychiczna, fizyczna, seksualna).

6. Włącz się... Rodzice / scen. Anna Urbańska ; reż. Jacek Urbański ; koncepcja i oprac. graf. Barbara Puszczewicz . - Warszawa : MENiS, 2003. - 1 kas. video ; 140 min. [gimnazjum]Film omawia problemy wychowania w rodzinie: kształtowanie systemu wartości, ambicje rodziców, przemoc w rodzinie, kary i nagrody w wychowaniu, postawy rodziców, problemy samotnego rodzicielstwa.

7. Zajączkowski, Krzysztof. Program profilaktyczno-wychowawczy dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej : pomoce dydaktyczne i materiały / Krzysztof Zajączkowski . - Kraków : "Impuls", [2002]. - 1 dysk optyczny (CD-ROM) ; 12 cm . - Płyta stanowi komplet z książką nr inw. 21208 „Program profilaktyczno-wychowawczy dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej” [klasy 1-3 szkoła podstawowa]

38

5. Zbiory specjalne 39

6. Przepisy prawne

6. Przepisy prawne (ustawy, rozporządzenia, programy)

związane z zapewnieniem bezpieczeństwa w szkole

http://www.bezpiecznaszkola.pl/przepisy-prawne#ustawy

W działach ustawy oraz rozporządzenia znajdują się odnośniki do tekstów aktów prawnych opracowanych przez Kancelarię Sejmu i umieszczonych na stronach www.sejm.gov.pl.

Jeśli akt prawny był nowelizowany, odnośnik do tekstu pierwotnego znajduje się pod tytułem aktu, a odnośnik (odnośniki) do tekstu zmieniającego - niżej. Elektroniczna wersja zamieszczonych aktów prawnych nie jest źródłem prawa, a jedynie materiałem informacyjnym i pomocniczym (jedyne źródło prawa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stanowią, na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. O ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. 2000 nr 62, poz. 718) akty prawne ogłaszane i wydawane w „Dzienniku Ustaw” i „Monitorze Polskim”.

USTAWY

Prawo oświatowe1. Ustawa o systemie oświaty (nowe okno) 2. Ustawa z dnia 8 stycznia 1999 r. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (nowe okno) 3. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (nowe okno)

Przepisy karne1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (nowe okno) 2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (nowe okno) 3. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (nowe okno)

Pozostałe przepisy1. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (nowe okno) 2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (nowe okno) 3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (nowe okno) 4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

alkoholizmowi. (nowe okno) 5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (nowe okno) 6. Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (nowe okno) 7. Ustawa z dnia 9.listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i

wyrobów tytoniowych (nowe okno) 8. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (nowe okno) 9. Ustawa z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach

dopuszczalności przerywania ciąży (nowe okno) 10. Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (nowe okno) 11. Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc państwa w

zakresie dożywiania” (nowe okno)

PROGRAMY I STRATEGIE

1. Strategia Polityki Społecznej 2007–2013 (PDF) 2. Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży

(nowe okno) 3. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PDF) 4. Narodowy Plan Działania na Rzecz Dzieci 2004–2012 (nowe okno) 5. Strategia Państwa dla Młodzieży (PDF)

40

http://bip.men.gov.pl/akty_projekty/projekt_strategii_ala_mlodziezy_2003-12.pdf

http://www.menis.gov.pl/oswiata/istotne/npd.php

http://www.menis.gov.pl/oswiata/istotne/npd.php

http://www.parpa.pl/download/Narodowy_Program_2006-2010.pdf

http://www.mswia.gov.pl/download.php?s=1&id=2109

http://www.mswia.gov.pl/download.php?s=1&id=2109

http://www.mps.gov.pl/_download.php?f=userfiles%2FFile%2Fnowe%2Fstrategiaps.pdf

http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=open&id=WDU20052672259






































http://www.bezpiecznaszkola.pl/przepisy-prawne

6. Przepisy prawne

ROZPORZĄDZENIA

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz

o Dz. U. 2004 nr 89 poz. 845 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 41 poz. 386 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 235 poz. 1703 (nowe okno)

2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków dofinansowania regionalnych lub lokalnych programów wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży w 2006 r., warunków, jakie muszą spełniać te programy, podmiotów dokonujących oceny programów oraz sposobu i trybu wyboru programów, którym zostanie udzielone dofinansowanie

o Dz. U. 2006 nr 59 poz. 411 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 73 poz. 503 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 183 poz. 1356 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 195 poz. 1442 (nowe okno)

3. Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 31 sierpnia 2005 r. w sprawie ramowych statutów publicznych szkół i placówek artystycznych

o Dz. U. 2005 nr 181 poz. 1507 (nowe okno)4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i

szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach

o Dz. U. 2005 nr 52 poz. 467 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 212 poz. 1767 (nowe okno)

5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych

o Dz. U. 2005 nr 52 poz. 466 (nowe okno)6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych

o Dz. U. 2005 nr 19 poz. 167 (nowe okno)7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie

warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych

o Dz. U. 2004 nr 199 poz. 2046 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 74 poz. 649 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 108 poz. 905 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 218 poz. 1840 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 69 poz. 487 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 100 poz. 694 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 164 poz. 1154 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 164 poz. 1155 (nowe okno)

8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii

o Dz. U. 2004 nr 178 poz. 1833 (nowe okno)9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 lipca 2004 r. w sprawie

przypadków, w których do szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która ukończyła 16 albo 15 lat

o Dz. U. 2004 nr 169 poz. 1768 (nowe okno)10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie

warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych

o Dz. U. 2004 nr 26 poz. 232 (nowe okno)11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie

rodzajów, organizacji oraz sposobu działania publicznych placówek kształcenia ustawicznego i publicznych placówek kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego


organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-

41

















































6. Przepisy prawne

wychowawczych w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki zdrowotnej i jednostkach pomocy społecznej


szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem


sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży o Dz. U. 2003 nr 23 poz. 193 (nowe okno)

15. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

o Dz. U. 2003 nr 11 poz. 114 (nowe okno)16. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie

szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych


ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej

o Dz. U. 2002 nr 223 poz. 1869 (nowe okno)18. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 kwietnia 2002 r. w sprawie

warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych


podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół

o Dz. U. 2002 nr 51 poz. 458 (nowe okno) o Dz. U. 2003 nr 210 poz. 2041 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 19 poz. 165 (nowe okno) o Dz. U. 2006 nr 228 poz. 1669 (nowe okno)

20. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego

o Dz. U. 2002 nr 50 poz. 451 (nowe okno) o Dz. U. 2003 nr 143 poz. 1391 (nowe okno)

21. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 maja 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji


ramowych planów nauczania w szkołach publicznych o Dz. U. 2002 nr 15 poz. 142 (nowe okno) o Dz. U. 2002 nr 137 poz. 1155 (nowe okno) o Dz. U. 2002 nr 138 poz. 1163 (nowe okno) o Dz. U. 2003 nr 39 poz. 337 (nowe okno) o Dz. U. 2003 nr 116 poz. 1093 (nowe okno) o Dz. U. 2004 nr 43 poz. 393 (nowe okno) o Dz. U. 2005 nr 30 poz. 252 (nowe okno)

23. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki.

o Dz. U. 2002 nr 3 poz. 28 (nowe okno)24. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie

warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

o Dz. U. 2001 nr 135 poz. 1516 (nowe okno)25. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych

statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. o Dz. U. 2001 nr 61 poz. 624 (nowe okno)

26. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2001 r. w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz szczegółowych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania.

o Dz. U. 2001 nr 13 poz. 114 (nowe okno)

42



















































6. Przepisy prawne

27. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.


28. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie organizacji kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur.

o Dz. U. 1998 nr 164 poz. 1169 (nowe okno)29. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 1998 r. w sprawie organizacji

kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur. o Dz. U. 1998 nr 164 poz. 1169 (nowe okno)

30. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 lipca 2004 r. w sprawie przypadków, w których do szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która ukończyła 16 albo 15 lat


bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach o Dz. U. 2003 nr 6 poz. 69 (nowe okno)

32. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania.

o Dz. U. 1997 nr 12 poz. 67 (nowe okno)33. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie

warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

o Dz. U. 2001 nr 135 poz. 1516 (nowe okno)34. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu

nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa , o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.


35. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2005 r. w sprawie stypendiów Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego

o Dz. U. 2005 nr 106 poz. 890 (nowe okno)36. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie realizacji programu

wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” o Dz. U. 2006 nr 25 poz. 186 (nowe okno)

WYBRANE PROJEKTY

Projekty zmian ustaw1. Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw

(PDF); uzasadnienie (PDF)

Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej MEN

43

http://bip.men.gov.pl/akty_projekty/akty_projekty.php

http://bip.men.gov.pl/akty_projekty/projekt_ustawy_20070726_uzasadnienie.pdf

http://bip.men.gov.pl/akty_projekty/projekt_ustawy_20070726.pdf





























WYDAWNICTWA ZWARTE€¦ · Web viewKOŁODZIEJCZYK J. Szkolny program przeciwdziałania agresji i...

Documents

Transcript of WYDAWNICTWA ZWARTE€¦ · Web viewKOŁODZIEJCZYK J. Szkolny program przeciwdziałania agresji i...