Workshop lichthinder
description
Transcript of Workshop lichthinder
Workshop lichthinder
Inleidende begrippen en theoretisch kaderPreventie lichthinder vzw – Stijn Vanderheiden
Praktijkvoorbeeldengemeentebestuur Staden - Noël Bardyn
8 september 2009
lichthinder inleidende begrippen
theoretisch kader
Preventie Lichthinder vzwStijn Vanderheiden
InleidingProbleemstelling
OorzakenOplossingenBeleidskader
lichthinder inleidende begrippen
theoretisch kader
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
De wereld ‘s nachts
Europa ‘s nachts
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Vlaanderen ‘s nachts
De Westhoek ‘s nachts
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Definities
Verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling
Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden van de bladeren in de herfst.
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Definities
Lichtvervuiling volgens Mira: is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht.
Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging van lichtniveau’s in de buitenlucht als gevolg van kunstmatige verlichting.
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Verschillende vormen
• Lichtkoepel
• Verblinding (glare)
• Waar niet nodig (tresspass)
• Verspilling
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Lichtkoepel
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Lichtkoepel
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Verblinding
Verblinding
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Doorbraak (Tresspass)
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Verspilling
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Duidelijk en veilig?
Gevolgen voor onze omgeving
• Mensen
• Dieren
• Planten
• Energiegebruik en CO2-uitstoot
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Melkweg weg!
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
CultureelVincent Van Gogh:Sterrennacht boven de Rhône,september 1888
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Het verdwijnen van de sterrenhemel
Contrast
Contrast
Contrast
Contrast
Contrast
Deze letters zijn moeilijk te lezen zoals de sterren in een lichtvervuilde hemel.
Deze letters zijn makkelijk te lezen, zoals sterren in een donkere hemel.
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Bronnen van lichthinder en lichtvervuiling
Aandeel van de doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichtingverkeer en vervoer =
openbare verlichting
cijfers: MIRA-S 2000
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Hoe moet er verlicht worden?
Wat we nodig hebben
Principes van goed verlichten
• Respecteren van de 20°-regel• Volledig vermijden van
RECHTSTREEKSOPWAARTSE LICHTSTROOM
• Beperken van WEERKAATSTOPWAARTS LICHT– Minimum doelgebied– Minimale luminantie en maximale uniformiteit.– Minimum gebruiksperiode.
• ACTIEF LICHTBEHEER– Dimming.– Logische actieve schakeling
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Principe neerwaartse lichtstroom
• een overzicht van verschillende mogelijke straatverlichtingen. Het onderscheid tussen goede en slechte keuzes ligt voor de hand. Op de foto zie je waarom verlichting met "bollen" gewoonweg af te raden valt: onder de lantaarnpaal - waar het licht juist moet komen - is er een donkere zone. De aanpalende huizen krijgen daarentegen de volle laag: het licht dringt de kamers ongewenst binnen.
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Principe minimum doelgebied
voor na
Effect op hemelgloedSchema dat de relatieve bijdrage van een verlichtingstoesteltot de lichtkoepel op een afstand van 10 km toont.
A. 70-0°: Ideale verdeling van het licht.
B. 90-70°: draagt significant bij tot de lichtvervuiling op grotere afstand, als gevolg van reflectie. Het gereflecteerde licht zal wel vaak gehinderd worden door gebouwen, bomen en andere obstakels.
C. 99-90°: Zeer kritische zone voor lichtvervuiling en lichtkoepels waargenomen op 10 km (in landelijke gebieden) waar het sterk het gevolg is van verstrooing in de atmosfeer.
D. 100-95°: draagt significant bij tot lichtvervuiling, vooral in landelijke regio’s waar het licht niet gehinderd wordt door obstakels.
E. 180-100°: kritisch voor lichtvervuiling in bebouwde regio’s maar optioneel minder lichtvervuilend in landelijke regio’s.
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Reclameverlichting
Slechte voorbeelden
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Reclameverlichting
Goede voorbeelden
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
KlemtoonverlichtingDe brug of de hemel verlicht?
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
KlemtoonverlichtingHet gebouw of de hemel
verlicht?
Principe neerwaartse lichtstroom
• Bij alle toepassingen moet zoveel mogelijkneerwaarts verlicht worden.
• Geen enkel deel van de lichtbundelmag hoger dan het horizontale vlakdoor het lichtpunt waarneembaar zijn,en liefst niet boven 10° onder dit vlak.Dit noemt men het "Full Cutoff Systeem", volledige afsnijding boven het horizontale vlak.
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
TerreinverlichtingWordt enkel het terrein verlicht?
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Sportterreinen Sinaai (2003)Nieuwe toestand
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Terreinverlichting
• Slecht: parkeerterrein sporthal– Symmetrische
armaturen
– Niet horizontaal gemonteerd
– Verblinding
– Veel opwaartse lichtstroom
Terreinverlichting
• Goed: parkeerterrein– FCO-armaturen
– Uniforme verlichtingsniveau
– Wel opletten voor palen na botsing (schuine paal = verblinding)
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Verlichting bedrijfsterreinen
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Verlichting bedrijfsterreinen
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Regelgeving: Vlarem II
• .0.1: De exploitant treft de nodige maatregelen om lichthinder te voorkomen;
• .0.2: Het gebruik en de intensiteit is beperkt tot de noodwendig-heden inzake uitbating en veiligheid – niet functionele lichtoverdracht naar de omgeving wordt beperkt;
• .0.3: Klemtoon-verlichting wordt enkel op de inrichting gericht;
• .0.4: Lichtreclame mag de intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen;
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Wat er aan doen?
• Er is meer en meer bewustwording
• Maar er is te weinig kennis over:– hoe het wel moet;– wat goed is en fout;
• Overgrote deel van problemen ontstaat uit onwetendheid
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Wat er aan doen?
• Sensibilisatie:– Nacht van de Duisternis (28 maart 2009)
http://www.nachtvandeduisternis.be– Europese symposia lichthinder (2005 in België, 2009 Ierland)
http://www.lichthinder.be/symposium– Infosessies …
• Structureel:– DULOMI: begeleiding van 50 gemeenten
http://www.verlichtenzonderhinder.be– Lichtaudits: onderzoek en beleidsvoorstellen
http://www.preventielichthinder.be– Advies bij concrete verlichtingsprojecten
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Wat kan de gemeente er aan doen?
• Overtreders informeren en begeleiden
• In openbare aanbestedingen voorkomen van lichthinder opnemen
• Politiereglement
• Stedenbouwkundige verordening
• Stedenbouwkundige voorschriften
• Informatie verspreiden
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Informatie op internet
• http://www.lichthinder.be
• http://www.verlichtenzonderhinder.be
• http://www.preventielichthinder.be
• http://www.emis.vito.be/lichthinder.be
• http://www.darksky.org
8 september 2009 - milieutrefdag West-Vlaanderen - sessie Lichthinder
Platform Lichthinder• Preventie Lichthinder vzw
– E-mail: [email protected]
– Website: http://www.preventielichthinder.be
• Bond Beter Leefmilieu (BBL):– Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel, 02/282.17.35
– E-mail: [email protected]
– Website: http://www.bondbeterleefmilieu.be
• Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) Werkgroep Lichthinder– p.a. Maarten Vanleenhove, IJzerenwegstraat 11, 2850 Willebroek,
0496/59.98.19
– E-mail: [email protected]
– Website: http://www.lichthinder.be
Hoe kan jij helpen?• Lid worden van Preventie Lichthinder
vzw– 15 euro per jaar– Optie: lid worden IDA voor 30 euro i.p.v. 50
dollar– http://www.preventielichthinder.be– [email protected]
• Infosessies geven (bv. in je milieuraad)• Meewerken aan de nacht van de duisternis