Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)… Co tu się będzie działo??
Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)… Co tu się będzie działo??
description
Transcript of Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)… Co tu się będzie działo??
Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)…
Co tu się będzie działo??
1
Będziemy się uczyć makroekonomii, .
CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW
- Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie.
2
Będziemy się uczyć ekonomii, .
CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW
- Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie
CELE STUDENTÓW
- Nauczyć się makroekonomii. - Zdobyć jak najlepszą ocenę na EGZAMINIE KOŃCO-WYM.
3
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwi-czeń.
ABY ZALICZYĆ ĆWICZENIA, musicie Państwo na ćwi- czeniach i podczas pisanego przez wszystkich studentów ra-zem sprawdzianu (tzw. KOLOKWIUM) zdobyć odpowied-nią liczbę punktów.
4
5
Aby zaliczyć semestr, wystarczy zebrać 50 ze 100 możliwych do zdobycia punktów. 1. Do 50 punktów można zarobić, pisząc sprawdzian z wykładu i literatury, czyli tzw. KOLOKWIUM. 2. Następne 50 punktów czeka na Państwa na ćwiczeniach. Pro-wadzący rozdaje je np. za: a/ celne wypowiedzi, b/ udział w konkursach, c/ odpowiedzi na pytania w czasie zapowiedzianych z wyprze-dzeniem krótkich kartkówek.
Punkty przeliczane są na oceny zaliczeniowe wedle takiej oto tabeli:
6
PUNKTY OCENA<50 – 70> 3 – 3+<70 – 90> 4 – 4+Ponad 90 5 – 5+
ABY ZDAĆ EGZAMIN, trzeba poradzić sobie z innym pi-sanym przez wszystkich studentów jednocześnie sprawdzia-nem.
7
ŹRÓDŁA WIEDZY:
1. WYKŁAD
8
ŹRÓDŁA WIEDZY:
1. WYKŁAD
2. ĆWICZENIA
9
ŹRÓDŁA WIEDZY:
1. WYKŁAD
2. ĆWICZENIA
3. PODRĘCZNIK
10
- B. Czarny: Wstęp do ekonomii, PWE Warszawa 2006, 340 stron .
O konstrukcji typowego rozdziału podręcznika…
11
ŹRÓDŁA WIEDZY:
1. WYKŁAD
2. ĆWICZENIA
3. PODRĘCZNIK
4. SERWIS INTERNETOWY
www. podstawyekonomii. pl
O konstrukcji serwisu
12
13
14
15
ŹRÓDŁA WIEDZY:
1. WYKŁAD
2. ĆWICZENIA
3. PODRĘCZNIK
4. SERWIS INTERNETOWY (www. podstawyekonomii. pl)
Na przykład…
Na 1. ćwiczenia trzeba się zapoznać Z 1. ROZDZIAŁEM części Makroekonomia PODRĘCZNIKA pt. Mierzymy do-chód narodowy oraz z ZADANIAMI z serwisu internetowe-go.
Inaczej nie zrozumiecie Państwo, o co chodzi na ćwi-czeniach, :) .
16
UWAGA!
Do kolokwium i do egzaminu obowiązuje znajomość CAŁE-GO podręcznika i – dodatkowo - INFORMACJI PRZEKA-ZANYCH LUB WSKAZANYCH NA WYKŁADZIE.
17
18
To już koniec spraw techniczno-organizacyjnych, .
19
19
ZACZNIJMY TAK OTO…
To, ze ekonomista interesuje się różnymi podmiotami (np. czło-wiekiem, przedsiębiorstwem, gałęzią przemysłu, całą gospodar-ką), skutkuje podziałem ekonomii na MIKROEKONOMIĘ i MAKROEKONOMIĘ.
20
20
MIKROEKONOMIA zajmuje się pojedynczymi podmiotami (np. firmami). MAKROEKONOMIA bada zjawiska dotyczące całego społeczeństwa.
21
ZADANIEKtóre z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%.
22
Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty,
które zaś przypisałbyś mikroekonomiście:
a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło
79,6%.
OPINIA MAKROEKONOMISTY.
b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain
Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%.
23
Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%.
OPINIA MAKROEKONOMISTY.b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%.
OPINIA MIKROEKONOMISTY.c) „Rolnictwo prywatne na południu Hipotecji dostarczyło w 2006 r. ponad 13% wartości produkowanych tu dóbr”?
24
Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%.
OPINIA MAKROEKONOMISTY.b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%.
OPINIA MIKROEKONOMISTY.c) „Rolnictwo prywatne na południu Hipotecji dostarczyło w 2006 r. ponad 13% wartości produkowanych tu dóbr”?
TEN PRZYKŁAD WSKAZUJE, ŻE PODZIAŁ NA MIK-ROEKONOMIĘ I MAKROEKONOMIĘ NIE JEST PRE-CYZYJNY I ROZŁĄCZNY.
25
Studia MAKROEKONOMII zwykle rozpoczyna analiza sposobu mierzenia EFEKTÓW PRACY CAŁEGO SPOŁE-CZEŃSTWA, a zarazem także POZIOMU ŻYCIA SPOŁE-CZEŃSTWA (przecież poziom życia społeczeństwa zależy właśnie od wielkości produkcji gospodarki…).
Chodzi o sposób mierzenia tzw. PRODUKTU KRA-JOWEGO BRUTTO (PKB) i grupy spokrewnionych z PKB mierników pochodnych (np. PRODUKT NARODOWY BRUTTO, PNB).
PRODUKT KRAJOWY BRUTTO
26
Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB.
Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE (na dobra gotowe, a nie na dobra POŚREDNIE, czyli zużywa-ne do ich produkcji ).
Chodzi o:
- wydatki konsumentów na konsumpcję, C,
- wydatki firm na inwestycje, I,
- wydatki państwa na zakup dóbr, G,
- wydatki zagranicy na dobra wytworzone w naszym kra-ju, (eksport, X).
27
Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE.
Y1 = C + I + G + XPowstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA) suma tych wydatków stanowi produkt krajowy brutto (PKB, Y). (Y1)
Y1 = C + I + G + X - Z
---------------------------------------------------------------------------A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.
28
A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB.
PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2).
29
A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB.
PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2)
W danym okresie SUMA WARTOŚCI kupionych przez konsumentów, firmy, państwo i zagranicę nowych DÓBR FINALNYCH RÓWNA SIĘ SUMIE DOCHO-DÓW właścicieli czynników produkcji użytych w celu wy-produkowania tych dóbr.
30
Przecież:
Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA:
1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB).
-----------------A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału.
B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.
31
Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA:
1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB).
2. Płac pracowników;
-----------------A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału.
B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.
32
Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA:
1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB).
2. Płac pracowników;
3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich).
-----------------A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału.
B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.
33
Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA:
1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB).
2. Płac pracowników;
3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich).
Te KOSZTY RZECZOWE są wartością dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”, bezpośrednio zużywanych przy pro-dukcji dóbr finalnych.
(WDP1 – wartość dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”)
-----------------A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału.
B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.
34
Jednak wartość dóbr pośrednich „pierwszego rzędu” (WDP1) też składa się z:
1. Zysku. 2. Płac. 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH,
czyli – tym razem wartości dóbr pośrednich „drugiego rzę-du”, zużywanych do produkcji dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”. (WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”)
I tak dalej…
35
Posuwając się „w głąb” procesu produkcji dowolnego dob-ra finalnego, odkrywamy w końcu, że producent dóbr poś-rednich kolejnego rzędu nie zużywa dóbr pośrednich. Wartość tych dóbr pośrednich „ostatniego rzędu” w ca-łości składa się z dochodów właścicieli czynników.
36
gdzie: WDF - utarg producenta dobra finalnego. Z – zysk. P – płace. WDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”. WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”. WDPO - utarg producentów (właścicieli) dóbr pośrednich „ostat-niego rzędu”, czyli np. bogactw naturalnych.
W D F
Z P WDP1
Z P WDP2
Z P WDPO
........
.
Z P
WARTOŚĆ DÓBR FINALNYCH SKŁADA SIĘ Z ZYSKU, PŁAC, czyli wynagrodzenia pracy I Z WYNAGRODZENIA WŁAŚCI-CIELI dóbr pośrednich ostatniego rzędu, czyli np. BOGACTW NATURALNYCH.
37
DYGRESJA
Jest jeszcze metoda PRODUKCYJNA (ang. production approach) liczenia PKB.
PKB jest sumą WARTOŚCI DODANEJ w gospodarce.
WARTOŚĆ DODANA (ang. value addad) jest różnicą wartości sprzedanych dóbr i kosztu kupionych w celu ich wyprodukowania dóbr pośrednich.
Na rysunku tworzonej przez kolejnych producentów war-tości dodanej odpowiadają zsumowane zysk i płace powstające przy produkcji, kolejno, dóbr finalnych, dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”, dóbr pośrednich „drugiego rzędu” itd. Ponieważ wartość dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, WDPO, składa się wy-łącznie z wartości dodanej, suma wartości dóbr finalnych jest rów-na sumie wartości dodanej.
WDF
Z P WDP1
Z P WDP2
Z P WDPO
........
.
Z P
38
A zatem PKB obliczony metodą wydatkową (Y1) jest rów-ny PKB obliczonemu metodą dochodową (Y2).
Y1=Y2
Ułatwia to sporządzenie rysunkowego modelu (uproszczo-nego obrazu) powstawania i dzielenia PKB w gospodarce.
39
Chodzi o tzw. model RUCHU OKRĘŻNEGO WYDAT-KÓW I DOCHODÓW W GOSPODARCE.
40
Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Yd = Y2 - NT Y2
PAŃSTWO
G
NT=Td–B
Z S
C Y1 = C+I+G+X-Z
41
Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Yd = Y2 - NT Y2
PAŃSTWO
G
NT=Td –B
Z S
C Y1 = C+I+G+X-Z
OZNACZENIA: C – wydatki na konsumpcyjne dobra finalne; S – oszczędności; Z – import; X – eksport; I – inwestycje; Td – podatki bezpośrednie;
G – wydatki państwa na zakup dóbr; B – zasiłki wypłacane przez państwo; (NT = Td – B) – podatki netto;
Y1 – suma wydatków na dobra wchodzące w skład PKB;
Y2 – równa Y1 suma dochodów właścicieli czynników;
Yd – dochód do dyspozycji gospodarstw domowych.
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
43
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
44
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom.
45
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice.
46
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.
47
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa.
48
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych.
49
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami).(vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach.
50
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami).(vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G.(vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę.
51
ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.
X I
PRZEDSIĘBIORSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Y d = Y 2 - NT Y 2
PAŃSTWO
G
NT=T d–B
Z S C Y1 = C+I+G+X-Z
b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami).(vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G.(vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę. Inwestycje, I.
52
POWTÓRZMY:
Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB:
Y1 = C + I + G + X - Z
53
Pomowmy teraz o pochodnych w stosunku do PKB mier-nikiach efektów pracy (i poziomu życia!) społeczeństwa
54
Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa
55
Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa
2000 2005 2006 2007Ogółem 741,7 964,6 1 033,1 1 132,9
PKB 744,4 983,3 1 060,0 1 175,3Dochód z zagranicy (saldo)a -2,7 -18,7 -26,9 -42,4
Dochód narodowy brutto w Polsce (2000-2007; mld zł, ceny bieżące)
a Stanowi saldo wynagrodzeń, dochodów z inwestycji bezpośrednich i portfe-lowych oraz pozostałych dochodów i odsetek.
Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2008, GUS, Warszawa 2008, s. 682.
56
57
Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa
58
Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa
Inna nazwa: dochód narodowy (ang. national income)
59
Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa
60
Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa
61
Wady PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pra-cy i poziomu życia (dobrobytu) (ang. welfare) społeczeństwa gospodarującego (przykłady)
Kraje PKB Ludność PKB per capitaIndiea
PolskaNowa Zelandia
457,0189,0 59,3
1033,038,23,9
4564 94415 443
PKB, ludność i PKB per capita w Indiach, Nowej Zelandii i Polsce w 2002 r. (PKB w mld USD, ceny bieżące, ludność w mln osób, PKB per capita w USD)
a W 2001 r.
Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2003, jw., s. 651, 653, 654, 761.
62
PKB globalny a PKB per capita
63
PKB nominalny a PKB realny
64
DEF = (PKBn/PKBr)•100, więc DEF = (63/31)•100=203,2
A zatem, ceny wszystkich dóbr wliczanych do PKB wzrosły przeciętnie o 103,2%.
PKB nominalny a PKB realny, cd. - deflator (DEF)
65
Jeszcze coś…
Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. ce-na strzyżenia męskiego w Zürichu i w Kutnie…).
66
Jeszcze coś…
Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. cena strzyżenia męskiego w Zurichu i w Kutnie…).
Więc statystycy publikują informacje o PKB w róż-nych krajach, przeliczając ich waluty na np. dolary (w celu dokonania porównań międzynarodowych) nie według ofi-cjalnego kursu walutowego, lecz według kursu odzwiercied-lającego różnice poziomu wszystkich cen, czyli tzw. PARY-TET SIŁY NABYWCZEJ (ang. purchasing power parity – PPP).
67
PKB per capita w Nowej Zelandii, Polsce i Indiach; kurs oficjalny (2002 r.) i kurs PPP (2000 r.)
Źródło: Dane ONZ.
Nowa Zelandia
Polska India
Kurs oficjalny 15443 4944 456
Kurs PPP 20372 9837 2340
Okazuje się wtedy, że w rzeczywistości biedni nie są aż tak biedni, a bogaci aż tak bogaci!
68
PKB nie uwzględnia produkcji dóbr finalnych w „szarej strefie” …
DALEJ:
Wady PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pra-cy i poziomu życia (dobrobytu (ang. welfare) społeczeństwa gospodarującego (przykłady)
69
DALEJ:
… i w gospodarstwach domowych.
70
DALEJ:
PKB nie uwzględnia wielu innych zjawisk, od których za-leży poziom życia społeczeństwa.
Na przykład: bezpieczeństwa…
71
DALEJ:
… złych i dobrych skutków czyjegoś gospodarowania dla osób postronnych (ang. externalities) (np. zanieczyszczenie środowiska)…
72
DALEJ:
…ilości czasu wolnego…
73
DALEJ:
… struktury dochodów („sprawiedliwości”).
74
75
ZADANIEEkonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domuA. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady.
----------------------------------------A/ Na przykład, z badań dr hab. Ilony Błaszczak-Przybycińskiej z SGH w Warszawie wynika, że w Polsce wartość pracy domowej wy-nosiła w 2004 r. około 30% PNB. Udział pracy domowej kobiet w tej wartości wyniósł 66%, a udział mężczyzn 34% (zob. Katarzyna Growiec, Praca domowa czyli bez kasy na drugim etacie, w: „Gaze-ta.pl” z 24 lutego 2009 r.).
76
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady.
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - SPRZĄTANIE,
77
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - PRZYGOTOWYWANIE POSIŁKÓW,
78
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - PRANIE,
79
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - WYCHOWANIE DZIECI,
80
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - OPIEKA NAD DZIEMI,
81
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - OPIEKA NAD OSOBAMI CHORYMI,
82
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - opieka nad osobami chorymi, - OPIEKA NAD OSOBAMI STARYMI.
(Przez chwilkę pomyśl o kwalifikacjach potrzebnych do wy-konywania tych wszystkich prac…).
83
Ekonomisci uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi.
b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?
84
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi.
b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?
ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu).
85
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi.
b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?
ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu). (ii) Natura kobiety jest taka, że zwykle lubi ona wykonywać te prace, a wynagrodzeniem jest dla niej zadowolenie męż-czyzny.
86
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi.
b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?
ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady):
(i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także EMERYTUR z tytułu pracy w gospodarstwie domowym.
87
Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?
Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi.
b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?
ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady):
(i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także emerytur z ty-tułu pracy w gospodarstwie domowym.
(ii) To nieprawda, że „z natury rzeczy” kobiety lubią te pra-ce. W dodatku praca domowa jest w powszechnej opinii mniej „prestiżowa” od pracy zarobkowej wykonywanej poza domem.
88
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji…
89
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego…
90
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu…
91
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości…
92
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów…
93
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pieniędzy).
94
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.
95
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.
Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie:
96
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.
Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie:
(i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą.
97
c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.
Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie:
(i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą.
(ii) To bzdury! Przestrzeganie naturalnego podziału pracy w
rodzinie zapewnia spoistość i szczęście rodziny, .
98
Harding, S. (1995) Can Feminist Thought Make Economics More Objective? „Feminist Economics”, vol. 1, nr 1.