Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…
description
Transcript of Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…
1
Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…
2
WAHANIA WIELKOŚCI PRODUKCJI W GOSPODARCE ZAMKNIĘTEJ
3
MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U.
4DYGRESJA
BARDZO długookresowe (np. 40 lat) zmiany potencjalnej pro-dukcji, Yp, stanowią WZROST GOSPODARCZY. W okresie krót-szym (np. 6 lat) zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodu-ją, że rzeczywista produkcja, YE, waha się wokół produkcji poten-cjalnej, YP.
Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata1960 - 2000
KONIEC DYGRESJI
5
OTO MODEL AD/AS:
YP
LAS
AD
E
SAS
0 Y
P
Model AD/AS składa się z:
- LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona.
6
OTO MODEL AD/AS:
YP
LAS
AD
E
SAS
0 Y
P
Model AD/AS składa się z:
- LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona.
- LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska.
7
OTO MODEL AD/AS:
YP
LAS
AD
E
SAS
0 Y
P
Model AD/AS składa się z:
- LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona.
- LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska.
- LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOKRESOWEJ, LAS, która jest pionowa.
8
1. UJEMNIE NACHYLONA LINIA ZAGREGOWANEGO PO-PYTU, AD
9
Linia AD ilustruje odwrotną zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości zagregowanych wydatków, AEPL. Jak widać, wzrost cen tłumi zagregowane wydatki.
AD
0 Y
P
10
Po pierwsze, zmiany średniego poziomu cen w gospodarce, P, zmieniają zagregowane wydatki, AEPL, poprzez EFEKT STOPY PROCENTOWEJ.
Po drugie, zmiany średniego poziomu cen, P, zmieniają zagrego-wane wydatki, AEPL, poprzez EFEKT MAJĄTKOWY.
AD
0 Y
P
11
EFEKT STOPY PROCENTOWEJ polega na tym, że zmiana poziomu cen, P, wpływa na realną podaż pieniądza MSN/P i po-ziom stopy procentowej, ir czyli ceny kredytów, powodując od-wrotną zmianę wydatków na konsumpcję, C, i (lub) inwestycje, I.
AD
0 Y
P
12
EFEKT MAJĄTKOWY polega np. na tym, że spadek poziomu cen, P, zwiększa realną wartość aktywów (np. aktywów finanso-wych), zachęcając ich posiadaczy do zwiększenia wydatków (np. konsumpcji, C).
AD
0 Y
P
13
Poza cenami wpływ na zagregowane wydatki mogą wywierać np. zmiany poziomu podatków, wydatkow państwa, sytuacji na gieł-dzie itp., które również zmieniają majątek ludzi.
14
Przesunięcia całej linii zagregowanego popytu, AD, pokazują skutki MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW POPYTOWYCH. Ich przyczyną są, inne niż spowodowane ruchem cen, P, zmiany skład-ników zagregowanych wydatków, AEPL.
Np. dla każdego poziomu cen, P, wzrost wydatków pań-stwa, G, zwiększa zagregowane wydatki, AEPL, i produkcję, Y, w gospodarce: (GAEPLY).
AD
0 Y
P
AD2
AD1
15
WAŻNE ZJAWISKO: „WYPIERANIE” (ang. crowding out):
GAEPLYMDi C+IAEPL.
Rosnące wydatki publiczne (G) zastępują wydatki prywatne (C +I). W efekcie zagregowane wydatki, AEPL, zmieniają się stosun-kowo słabo.
16
POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwięk-szają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo-wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. ADAD1).
AD
0 Y
P
AD2
AD1
17
POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwięk-szają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo-wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. ADAD1).
Odwrotny skutek mają SZOKI NEGATYWNE (np. spadek wy-datków prywatnych inwestorów) (zob. ADAD2).
AD
0 Y
P
AD2
AD1
18
2. LINIE ZAGREGOWANEJ PODAŻY: SAS I LAS
19
Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. KRYTERIUM STANOWI STOPIEŃ DOSTOSOWANIA SIĘ PŁAC I CEN DO ZMIENIONYCH WARUNKÓW GOSPO-DAROWANIA.
20
Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. Kryterium stanowi stopień dostosowania się płac i cen do zmienionych warunków gospodarowania.
OKRES KRÓTKI (kilkanaście miesięcy? dwa lata?) jest za krótki, aby płace i ceny mogły się zmienić i dostosować do nowej sytuacji.
OKRES DŁUGI (pięć lat?) jest na to wystarczająco długi.
21
W krótkim okresie rzeczywista gospodarka zachowuje się zwykle „PO KEYNESOWSKU” (po szoku zmienia się raczej produkcja, Y, niż ceny, P), a w długim „KLASYCZNIE” (po szoku zmieniają się raczej ceny, P, a nie produkcja, Y).
22
2.1. PŁASKA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKO-OKRESOWEJ, SAS
23
Linia SAS ilustruje dotyczącą krótkiego okresu prostą zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości produkcji Y.
Np. w krótkim okresie na szok popytowy firmy reagują „po keynesowsku”, czyli raczej zmianą wielkości produkcji, a nie zmianą cen.
0 Y
P
SAS1
24
W krótkim okresie na zmiany zapotrzebowania firmy reagują ra-czej ZMIANĄ WIELKOŚCI PRODUKCJI, NIE CEN. Nawet, gdy produkcja jest bliska potencjalnej, na krótko można ją zwiększyć, intensywnie eksploatując zasoby.
Ogólnie, CENY SĄ „LEPKIE” (ANG. STICKY), PO-NIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE” (w warunkach konkurencji „lepkość płac” powoduje „lepkość” cen).
25
CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO:
a.Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.
26
CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO:
a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.
b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages).
27
CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO:
a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.
b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages).
c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i re-krutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia.
28
CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO:
a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.
b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages).
c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i re-krutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia.
d. W dodatku normy kulturowe czynią płace „lepkimi”.
29
CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE:
a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”).
30
CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE:
a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen.
31
CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE:
a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen.
c. Niektóre firmy wolno zmieniają ceny, ponieważ koszty zmie-nianych jadłospisów (ang. menu costs) są wysokie.
32
2.2.PIONOWA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOK-RESOWEJ, LAS.
33
0 Y
PLAS
YP
W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny czynników produk-cji, są doskonale „giętkie” (a nie „lepkie”), więc na rynkach czyn-ników panuje stale równowaga.
W efekcie - PRZY DANYM POŁOŻENIU LINII PO-PYTU I PODAŻY NA RYNKU PRACY, A TAKŻE STAŁEJ PRODUKTYWNOSCI PRACY – rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej produkcji potencjalnej, Yp.
34
W długim okresie linia podaży zagregowanej, LAS, przebiega pio-nowo. Zmiany poziomu cen, P, nie wpływają na wielkość produkcji potencjalnej, YP.
0 Y
PLAS
YP
35
Inaczej: wielkość zasobów pracy, kapitału i ziemi, którymi dyspo-nuje gospodarka, nie zależy od poziomu cen w gospodarce. A to przecież dostępna w gospodarce ilość pracy (i jej – zależna m. in. od ilości kapitału i ziemi w gospodarce – produkcyjność) decydują o wielkości produkcji potencjalnej, YP.
0 Y
PLAS
YP
36
Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Yp, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek:
1.Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy).
YP
LAS2 LAS LAS1
0Y
P
Y2 Y1
37
Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Yp, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek:
1.Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy).
2. Zmian produktywności pracy (np. postęp techniczny).
YP
LAS2 LAS LAS1
0Y
P
Y2 Y1
38ZADANIEa) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce.
39a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek:
P
Y
LAS
Yp
40
a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek:
b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce?
P
Y
LAS
Yp
41
a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek:
b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni-ków produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności).
P
Y
LAS
Yp
42
a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek:
b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni-ków produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności). c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji po-tencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie?
P
Y
LAS
Yp
43a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos-podarce. Oto stosowny rysunek:
b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni-ków produkcji dostępnych w gospodarce. c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji po-tencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? Linia LAS przecina oś poziomą w punkcie, który odpowiada pro-dukcji potencjalnej, Yp. Przyczyną jest „giętkość” cen w długim ok-resie. GWARANTUJE ONA POWSTANIE RÓWNOWAGI M. IN. NA RYNKACH CZYNNIKÓW PRODUKCJI, a wielkość produkcji potencjalnej, Yp, odpowiada właśnie pełnemu wykorzystaniu zaso-bów czynników produkcji istniejących w gospodarce, czyli – równo-wadze na wszystkich rynkach czynników.
P
Y
LAS
Yp
44
Ogólnie, przyczyną MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW PO-DAŻOWYCH są w gospodarce wszystkie te zdarzenia, które po-wodują zmianę wielkości zagregowanej oferty dóbr, odpowiadają-cej różnym poziomom cen w gospodarce. Ich graficzną ilustracją są przesunięcia linii zagregowanej podaży, SAS i (lub) LAS.
P
0 YP SAS, LAS
SAS
LAS2 LAS LAS1
SAS2
SAS1
45
POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe-mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo.
P
0 YP SAS, LAS
SAS
LAS2 LAS LAS1
SAS2
SAS1
46
POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe-mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo.
NEGATYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe-mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w lewo (w górę). Np. skutkiem wzrostu ceny ropy naftowej jest przesunięcie linii SAS w lewo (w górę).
P
0 YP SAS, LAS
SAS
LAS2 LAS LAS1
SAS2
SAS1
47
3. RÓWNOWAGA MAKROEKONOMICZNA I JEJ ZAKŁÓ-CENIA
48
MAKROEKONOMICZNĄ RÓWNOWAGĄ oznacza, że wydatki zagregowane, AEpl, są równe zagregowanej podaży, AS (krótkook-resowej, SAS, i (lub) długookresowej, LAS). Kiedy AEpl=SAS= LAS, istnieje jednocześnie równowaga krótkookresowa i długook-resowa. P
AD
ADpl, AS
E
0
LAS
SAS
P*
YP
49
P
AD
ADpl, AS
E
0
LAS
SAS
P*
YP
Otóż „siły rynkowe” zapewniają makroekonomiczną równowagę w gospodarce.
50
KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN POPYTU W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
51
Negatywny szok popytowy przesuwa linię AD w lewo. W krótkim okresie punktem równowagi okazuje się E1.
YP
LAS
AD
AD’
E0
E1
SAS1
SAS0
0 Y
P
P0
P1
E2
P2
Y1
52
Negatywny szok popytowy przesuwa linię AD w lewo. W krótkim okresie punktem równowagi okazuje się E1. W długim okresie na-stępuje powrót produkcji do poziomu YP, możliwy m. in. dzięki wy-muszonej przez bezrobocie obniżce płac i cen.
YP
LAS
AD
AD’
E0
E1
SAS1
SAS0
0 Y
P
P0
P1
E2
P2
Y1
53
Zauważ: w krótkim okresie ta (prawdziwa!) gospodarka zareago-wała „PO KEYNESOWSKU” (reakcja na szok była raczej ilościo-wa, niż cenowa). Zaś w długim okresie gospodarka okazała się „KLASYCZNA” („giętkość” cen umożliwiła odzyskanie pełnej równowagi makroekonomicznej.
YP
LAS
AD
AD’
E0
E1
SAS1
SAS0
0 Y
P
P0
P1
E2
P2
Y1
54
A oto skutki pozytywnego szoku popytowego. Tym razem produkcja po upływie długiego okresu wraca do poziomu YP na skutek spowo-dowanego m. in. niedoborem rąk do pracy stopniowego wzrostu płac i cen.
YP
LAS
AD’
AD
E0
E1
SAS1
SAS0
0Y
P
P1
P0
P2E2
Y1
55
KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
56
KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
Negatywny makroekonomiczny szok podażowy (ropa drożeje…) przesuwa linię krótkookresowej podaży zagregowanej, SAS, do gó-ry. W KRÓTKIM OKRESIE punktem równowagi jest E1 . (To jest STAGFLACJA!).
YP
LAS
AD
E1
SAS0
SAS1
0 Y
P
P1
P0E0
Y1
57
KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
W DŁUGIM OKRESIE może być różnie: np. spadek płac może spowodować powrót krzywej krótkookresowej podaży zagregowa-nej, SAS1, do pierwotnego położenia.
YP
LAS
AD
E1
SAS0
SAS1
0 Y
P
P1
P0E0
Y1
58
A oto skutki pozytywnego makroekonomicznego szoku podażo-wego.
YP
LAS
AD’
E0
E1
SAS1
SAS0
0 Y
P
P0
P1
Y1
59
SKUTKI ZMIANY PRODUKCJI POTENCJALNEJ W GOSPO-DARCE (PRZYKŁADY)
Kiedy produkcja potencjalna zwiększa się, na rynku pracy poja-wia się przymusowe bezrobocie. Powolny spadek płac i cen umożli-wia zwiększenie się zagregowanego popytu. Po upływie długiego okresu gospodarka odzyskuje równowagę przy niższych cenach (P2<P1) i większej produkcji (YP’>YP).
YP
AD0
E2
SAS
SAS1
0Y
P
P2
P1
YP’
E1
LAS LAS’
60
A kiedy produkcja potencjalna maleje, brak pracy na rynku pracy powoduje powolny wzrost płac i cen. Zmniejsza się zagregowany popyt. Po upływie długiego okresu gospodarka odzyskuje równowa-wagę przy wyższych cenach (P2>P1) i mniejszej produkcji (YP’<YP).
YP’
AD0
E1
SAS1
SAS0
0Y
P
P1
P2
YP
E2
LAS’ LAS
ZADANIERysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
61
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
a) E0AE1.
62
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
a) E0AE1.
b) E1A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się
w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych
i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków za-
pewnia odbudowanie równowagi rynków.
63
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
a) E0AE1.
b) E1A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się
w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych
i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków za-
pewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E1BE0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż
pracy.
64
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
a) E0AE1.
b) E1A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się
w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych
i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków za-
pewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E1BE0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż
pracy. d) Np.: E0BE0 lub E0BE1.
65
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
a) E0AE1.
b) E1A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się
w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych
i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków za-
pewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E1BE0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż
pracy. d) Np.: E0BE0 lub E0BE1.
e) E0B. Naturalne bezrobocie zwiększa się, maleje produkcja po-
tencjalna. LAS przesuwa się w lewo; jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E0. W długim okresie niedobór rąk do
pracy powoduje wzrost płac nominalnych i cen. Spadek zagregowa-nych wydatków zapewnia odbudowanie równowagi na rynkach.
66
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
f) Np.: E1AE1. Spadek kosztów produkcji sprawia, że linia SASB
przesuwa się w dół do położenia SASA. To jest pozytywny ma-
kroekonomiczny szok podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca do punktu E1.
67
Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E1AE0), pokaż możliwe krótkookre-
sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań komunalnych).
YP
AS
AD2
AD1
E1
E0SASA
SASB
A
B
0Y
P
P1
P0
f) Np.: E1AE1. Spadek kosztów produkcji sprawia, że linia SASB
przesuwa się w dół do położenia SASA. To jest pozytywny ma-
kroekonomiczny szok podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca do punktu E1.
g) E0AE1. Efekt majątkowy jest tu przyczyną pozytywnego ma-
kroekonomicznego szoku popytowego.
68
ZADANIEW gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0,6Y–2000i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?
Zob. rysunek. Y=850; P=1.
W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0,6Y–2000i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) P
Y
LAS’ LAS
AD
E
E’
SAS
SAS’
?=765 850
?= 1,17 1,0
Zob. rysunek. Y=850; P=1. b) Y=Yp-10%Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja potencjalna). P=-0,002Y+2,7. Więc: P=-0,002765+2,7. Więc: P=1,17.
W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0,6Y–2000i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) P
Y
LAS’ LAS
AD
E
E’
SAS
SAS’
?=765 850
?= 1,17 1,0
c) i1=?. 351=0,6850-2000i1. Więc: i1=7,95%.
i2=?. 351/1,17=0,6765-2000i2. Więc: i2=7,95%.
Po upływie długiego okresu stopa procentowa się nie zmieniła.
W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0,6Y–2000i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a)
Zob. rysunek. Y=850; P=1. b) Y=Yp-10%Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja potencjalna). P=-0,002Y+2,7. Więc: P=-0,002765+2,7. Więc: P=1,17.
P
Y
LAS’ LAS
AD
E
E’
SAS
SAS’
?=765 850
?= 1,17 1,0
ZADANIENa skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono-micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS2 (wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)].
73
Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono-micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS2 (wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a)
YP
LAS
AD
E2
E1
SAS1
SAS2
0 Y
P
A
74
Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono-micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnika-mi. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS2 (wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) b)
Spadek płac nominalnych oznacza ob-niżkę przeciętnych kosztów produkcji. Efektem jest przesunięcie się linii SAS2 w dół.
YP
LAS
AD
E2
E1
SAS1
SAS2
0 Y
P
A
YP
LAS
AD
E2
E1
SAS1
SAS 2
0 Y
P
ASAS3
75
Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono-micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS2 (wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) b)
Spadek płac nominalnych oznacza ob-niżkę przeciętnych kosztów produkcji. Efektem jest przesunięcie się linii SAS2 w dół.
YP
LAS
AD
E2
E1
SAS1
SAS2
0 Y
P
A
YP
LAS
AD
E2
E1
SAS1
SAS 2
0 Y
P
ASAS3
YP
LAS
AD
E2
E1
0 Y
P
A
LAS’
SAS1
SAS 2
SAS3
Na skutek zastępowania ropy pracą zmalała produkcyjność pracy co spo-wodowało przesunięcie się linii LAS w lewo.
c)
76
77
POWTÓRZMY!
MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej.
78
POWTÓRZMY!
MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej.
Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata1960 - 2000