Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling...
Transcript of Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling...
![Page 1: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/1.jpg)
Welkom
![Page 2: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/2.jpg)
8 x 15 minuten
![Page 3: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/3.jpg)
1. NIEREN FALEN:
PILLETJE, POEDER OF SPUITJE ERBIJ HALEN?
Annemie WoestenburgNefroloog ‐ diabetoloog
![Page 4: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/4.jpg)
Functies van de nier
1. evenwicht vochtbalans
2. uitscheiding afvalstoffen
3. constante omgeving
4. aanmaak hormonen
![Page 5: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/5.jpg)
ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag
individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..)
concentratie van urine verdunning van urine
Evenwicht vochtbalans
![Page 6: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/6.jpg)
door het lichaamaangemaakte stoffen
medicatie, ...
Uitscheiding afvalstoffen
![Page 7: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/7.jpg)
nodig voor het goed functioneren van de cellen
Constante omgeving
![Page 8: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/8.jpg)
streefwaarden• chronisch nierlijden (CNL) 3,5‐5,5 mmol
• bij dialysepatiënten dieet met doel K < 6 mmol/L
hars bij de maaltijd
nevenwerking : obstipatie
geen attest
Behandeling hyperkaliëmie
toekomst• oplossen in water
• 3 uur weg van andere medicatie
• gastro‐intestinale nevenwerkingen
• 1/dag
![Page 9: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/9.jpg)
Behandeling acidose
streefdoel : bicarbonaat ≥ 22 mmol/L
natriumbicarbonaat• weg van maaltijd
• 2‐4g/d
geen attest
gevolg acidose• misselijkheid• verminderde botkwaliteit• eiwitdegradatie• verminderde albumine synthese• aantasting spieren• hyperkaliëmie
![Page 10: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/10.jpg)
Behandeling hyperfosfatemie
fosfaatbinders (darm)• normaal P nastreven bij oplopend verhoogd P (KDIGO 2017)
• bij maaltijd/tussendoortje:
o CaCO3, Ca acetaato Ca acetaat‐Mg carbonaat, Renepho®o Sevelamer, Renagel®, Renvela®o Lanthaan, Fosrenol®o Succroferri‐oxyhydroxide, Velphoro®
gevolg hyperfosfatemie• jeuk
• huidaantasting/calciphylaxis
• gewrichtsaantasting
![Page 11: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/11.jpg)
Renagel®• nevenwerking : gastro‐intestinaal
• enkel bij dialysepatiënten
• attest
Sevelamer
Renvela®• nevenwerking : gastro‐intestinaal
• bij CNL en dialysepatiënten
• attest / ZT CNL
o P > 1.79 mmol/L
![Page 12: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/12.jpg)
Lanthaan
Fosrenol®• nevenwerking : gastro‐intestinaal
• enkel bij dialysepatiënten
• attest
![Page 13: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/13.jpg)
Nieuwere fosfaatbinders Ca acetaat‐Mg carbonaat, Renepho®
• nevenwerkingen:
o nausea
o pruritus
• enkel bij dialysepatiënten
• attest /ZT CNL
Succroferri‐oxyhydroxide,Velphoro®• kauwtablet (of pletten)
• contra‐indicatie:
o hemochromatose
o glutenallergie
• nevenwerkingen:
o gastro‐intestinaal
o verkleuring tanden
o zwarte stoelgang
• enkel bij dialysepatiënten
![Page 14: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/14.jpg)
Secretie hormonen
voor regulatie van:• systemische en renale hemodynamiek (bloeddruk)
renine, angiotensine II, prostaglandines, NO, endotheline, bradykinine
• productie van rode bloedcellen
erythropoeitine
• calcium‐, fosfor‐ en botmetabolisme
1,25‐dihydroxyvitamine D3 of calcitriol
![Page 15: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/15.jpg)
ijzer• TSAT < 30 % (KDIGO 2012)
• Ferritine < 500 ng/ml (KDIGO 2012)
Po, IV
Attest IV
Behandeling renale anemie
![Page 16: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/16.jpg)
Behandeling renale anemie
EPO• Hb 10‐11,5 g/dl (KDIGO 2012)
• Subcutaan, IV
Nevenwerking• grieperig, AHT, hoofdpijn, GI
• thrombose
• pure red cell anemia
• toename maligniteit?
Attest / ZT CNL
![Page 17: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/17.jpg)
Behandeling hyperparathyroïdie
PTH ernstig en progressief verhoogd (KDIGO 2017)
Actief vitD• 1 alpha Leo
• Rocaltrol
Nevenwerking : hypercalcemie
Attest / ZT CNL
![Page 18: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/18.jpg)
Behandeling hyperparathyroïdie
PTH ernstig en progressief verhoogd (KDIGO 2017)
Cinacalcet• inname met voedsel
• 30 mg tot max 180 mg/d
Nevenwerkingen:• hypocalcemie‐convulsies
• anorexie, nausea, braken
• rash, myalgie, asthenie
Attest / ZT CNL• secundaire hyperparathyroidie
• bij dialysepatiënt
• iPTH 300‐800 pg/ml + CaxP > 55 mg2/dl2of iPTH > 800 pg/ml
• gedurende 6 maanden onder optimaletherapie
![Page 19: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/19.jpg)
2. Diabetische voeten:Niet om mee te spelen !!
Liesbeth LeuridanEndocrinoloog ‐ diabetoloog
![Page 20: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/20.jpg)
Immens probleem
Er is ook nog goed nieuws !85% van de amputaties kunnen vermeden worden door preventie en/of goede behandeling bij diabetespatiënten
TIME TO ACT !!!
DOEL:‐ Preventie voetulcera‐ Snelle genezing voetulcera om amputatie te voorkomen
![Page 21: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/21.jpg)
Pathyfysiologie
VRAAG: welke pathofysiologische factor speelt mee in het ontstaan van een diabetisch voetulcus?
‐ A: sensorische, motorische, autonome neuropathie?‐ B: perifeer arterieel lijden?‐ C: limited joint immobility?‐ D: vormafwijkingen?‐ E: combinatie A + B + C + D
![Page 22: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/22.jpg)
Screening: welke diabetespatiënt heeft een verhoogd risico?
Jaarlijks preventief voetonderzoek: “who is at risk”?
• Anamnese: vb. al voetwonde gehad?, neuropathischeklachten?, claudicatioklachten?
• Inspectie: vormafwijkingen, huid, nagels, atleetvoet• Gevoeligheid testen (oa monofilamenttest)• Doorbloeding testen
![Page 23: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/23.jpg)
Screening: welke diabetespatiënt heeft een verhoogd risico?
Jaarlijks preventief voetonderzoek: “who is at risk”?
![Page 24: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/24.jpg)
Maatregelen: verhoogd risico, maar nog geen wonde.
Educatie:‐ vb. correct wassen.‐ Juist schoeisel.‐ Dagelijkse voetinspectie.(Brochure)
Eventueel verwijzing naar podoloog.(www.podonet.be)
![Page 25: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/25.jpg)
Er is een diabetische voetwonde… wat nu?
Principes wondbehandeling diabetisch ulcus
• Bestrijding infectie (al dan niet antibiotica)• Oxygenatie (vaatingreep nodig?)• Drukontlasting (aangepast schoeisel nodig?)• Debridement• Wondzorg (in principe: vochtige wondzorg)• Glycemieregeling
Overweeg verwijzing “diabetische voetkliniek”
![Page 26: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/26.jpg)
Er is een diabetische voetwonde… wat nu?
Eerste aanpak diabetisch voetulcus
• Eelt grondig verwijderen• Bij besmetting: kweek nemen, nadien antibiotica start• Wondzorg: ontsmetten, gel, verbandje dat gel ter plaatse houdt
• Drukontlasting: vb. dik wattenverband, sandaal, rust• Ernst inschatten
![Page 27: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/27.jpg)
Er is een diabetische voetwonde… wat nu?
Welke wonden zijn ernstig?
• Diep ondermijnd• Botcontact• Infectie: etter, cellulitis, lymfangitis, rillen, koorts• Ischemie• Op drukpunt of proximaal gelegen
![Page 28: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/28.jpg)
Er is een diabetische voetwonde… wat nu?
Wanneer nood aan hyperurgente verwijzing/spoed ?
FOOT ATTACKTime = foot
CHARCOT VOETSteunverbod !
![Page 29: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/29.jpg)
Take home messages !
• Screen diabetespatiënten op een verhoogd risico op diabetische voetproblemen (jaarlijks)
• Bij verhoogd risico ‐> neem preventieve maatregelen
• Bij diabetisch voetulcus‐ Vocht wondzorg + drukontlasting‐ Ernst inschatten en zo nodig verwijzing
![Page 30: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/30.jpg)
3. De NiERkliniek voor een breed Publiek
Alison PK LeeNefroloog
![Page 31: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/31.jpg)
Inleiding CKD
![Page 32: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/32.jpg)
Wanneer starten met dialyse?
• Niet enkel op geleide van nierfunctie
• Combinatie van:
– Klachten uremie– Ondervoeding– Overvulling– Metabole controle
• In overleg met patiënt, familie en huisarts
![Page 33: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/33.jpg)
Opties tot nu toe… • Hospitaalhemodialyse
– In het ziekenhuis– 3 keer 4 uur/week in bed– AV-fistel of catheter– Alles wordt voor u gedaan
• Collectieve autodialyse– Idem, maar in zetel en autonomer
• Peritoneale dialyse – Dagelijks thuis met een PD-catheter– Alles zelf doen
• Thuishemodialyse– Thuis 4 tot 6 dialyses van 2 tot 3 uur/ week– AV-fistel of catheter– Alles zelf doen
• Transplantatie
• Advanced care planning
![Page 34: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/34.jpg)
De huidige situatie…
![Page 35: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/35.jpg)
NiERkliniek Voorkempen
Nierlijden Educatie Referentie Kliniek
![Page 36: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/36.jpg)
• Een gestructureerd en multidisciplinair zorgprogramma aanbieden.
• De situatie verhelderen en eventuele zorgen wegnemen.• Educatie en informatie.• De patiënt helpen bij het aanvaardingsproces.• De evolutie naar terminale nierinsufficiëntie vertragen.• De socio-professionele rehabilitatie bevorderen.• De patiënt helpen de meest gepaste behandelingsmethode te
kiezen.• Zelfzorg bevorderen.• Een vertrouwensrelatie met het team opbouwen.
Onze doelstelling
![Page 37: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/37.jpg)
Voordelen predialysezorg (1)• Daling start urgente dialyse (Levins 1997, non‐RCT, n=162)
(Cho 2012, CT, n=1218)
• Uitstel duur tot nierfunctievervangende therapie• Vermindering van angst en onzekerheid• Verbeterde therapietrouw door beter ziekte inzicht• Meer kans op thuisdialysemodaliteit (Wenwu 2009, Goovaerts 2005)
• Optimale acces planning• Meer kans op (pre-emptieve) transplantatie• Significant verhoogde levenskwaliteit (Bolton 2002) en
tevredenheid
![Page 38: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/38.jpg)
Voordelen predialysezorg (2)• Significante verbetering op overleving (MCRCT Devins 2005)
– + 2,2 jaar na educatie– + 8 maanden na start dialyse
• Daling hospitalisatie(duur) en gezondheidszorgkosten (Levin1997, non‐RCT, n=162)
• Gedaalde (cardiovasculaire) morbiditeit (Cho 2012, CT, n=1218) en mortaliteit (Curtis 2005)
• Algemeen betere gezondheidstoestand door beterevoedingstoestand bij start, betere vaccinatietoestand, vroegtijdige behandeling van anemie …
• Maatschappelijk benefit!
![Page 39: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/41.jpg)
Hoe?
![Page 42: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/42.jpg)
Health literacy (1)
![Page 43: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/43.jpg)
Health literacy (2)• Dissociatie tussen de
bemerkte en gemeten literacy (Nesrallah GE. Perit Dial Int. 2013)
• 38% van de patiënten: 2 maanden na educatie nog onzeker over behandeling nierziekte (Gray NA. Clin Kidney J. 2016)
• 10‐50% patiënten: lage literacy• Meer frequent bij lagere
educatiegraad, mannen, hogere leeftijd, niet‐kaukasisch ras (Dageforde LA. Adv Chronic Kidney Dis. 2013)
![Page 44: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/44.jpg)
Informatie: hindernissen• Patiënten kunnen zich niet herinneren erover
geïnformeerd te zijn • Informatie komt “te laat” aan: uremisch, wanhopig,
depressief door diagnose:– Medisch taalgebruik– Irrelevante informatie– Te veel informatie
• Communicatieprobleem– Empathisch luisteren– Motiverend ondervragen
• Patiënten maken eerder een heuristische dan een objectieve beslissing– Gevaar om ze bloot te stellen aan andere patiënten
![Page 45: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/45.jpg)
Shared decision making (1)1. Alle opties verduidelijken2. Assisteren bij het maken
van een geïnformeerde keuze1. Wensen/Waarden
verduidelijken2. Voorkeur patiënt uitlokken3. Bias door eigen waarden en
voorkeuren voorkomen 4. Voorstel formuleren die zijn
waarden en voorkeuren incorporeren
5. Het maken van de beslissing faciliteren
![Page 46: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/46.jpg)
Shared decision making (2)
![Page 47: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/47.jpg)
Integrated Care Model
![Page 48: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/48.jpg)
Multi-disciplinair team samenwerkingsverband
Indien gewenst: tabakoloog, kinesist, chirurg/vaatchirurg, …
![Page 49: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/49.jpg)
Team NiERkliniek Voorkempen
![Page 50: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/50.jpg)
• Individueel• eGFR<20 ml/min en progressief of <30
ml/min met duidelijke evolutie naar dialysenood
• Voortzetting ook na start van dialyse.
• Ook na ongeplande start dialyse
• In groep
NiERkliniek
![Page 51: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/52.jpg)
4. Obesitas,waar maken we ons dik over?
Sabien DriessensEndocrinoloog ‐ diabetoloog
![Page 53: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/53.jpg)
BMI ≥ 30 kg/m²:Levensverwach ng ↓
gem. 6,5 jaar
Belang van obesitas?
![Page 54: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/54.jpg)
![Page 55: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/56.jpg)
Obesepersoon
overheidonderwijs
Huisarts
Diëtist
Fysio‐therapeut
Psycho‐loog
Psychiater
Endocrinoloog
Pneumo‐loog
Chirurg
Cardioloog
Gastro‐enteroloog
PREVENTIE / SENSIBILISATIEGezond leven‐projecten:
voedingsdriehoek10 000 stappenBewegen op verwijzing
SCREENING, EDUCATIE,
VERWIJZING
EDUCATIE, MOTIVATIE“COACHING”
2de
lijn
![Page 57: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/57.jpg)
Hulpmiddelen voor de hulpverlener
• www.gezondleven.be– infobrochures
• www.eetexpert.be– Flowchart eetstoornissen in de huisartsenpraktijk– Focus = gezondheid, levensstijl >>> gewicht
![Page 58: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/58.jpg)
BOV – bewegen op verwijzing
• Doel: kwetsbare groepen in beweging krijgen• Middelen:
– Coach– Beweegplan (max. 7h pp, 6m)
• Op verwijzing huisarts• Betaalbaar
Indiv. (15 min) Groep (15 min)
Normaal tarief 5 € 1 €
Omnio 1 € 0,5 €
www.gezondleven.be/projecten/bewegen‐op‐verwijzing
![Page 59: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/59.jpg)
Regio Brasschaat – Essen ‐ Kalmthout ‐Wuustwezel
• Ans Coene, tel. 0486/21 29 16• Veerle Van Leuven, tel. 0485/64 26 21
Gemeente Zoersel• Noortje Aernouts, tel. 0494/43 70 30• [email protected]
Gemeente Schoten• Joost Van der Vliet, 0491/99 67 17• [email protected]
![Page 60: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/60.jpg)
Ondersteunende medicatie• fenfluramine/phentermine (“fen‐phen”)• Orlistat (Alli, Xenical®)• Sibutramine (Reductil®)• rimonabant (Acomplia®)• exenatide / pramlintide• tesofensine / cetilistat / lorcaserine• Liraglutide (Saxenda®)
![Page 61: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/61.jpg)
Saxenda® (liraglutide)
= GLP‐1 analoog, oorspronkelijk ontwikkeld als antidiabeticum
Voordelen:‐ gewichtsverlies‐ geen “hypoglycemies”
Nevenwerkingen: gastro‐intestinaal‐ ↓ eetlust, vol gevoel thv maag, nausea‐ (diarree)
![Page 62: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/62.jpg)
Saxenda®
↓ gewicht↓ glycemie↓ bloeddruk
Pi‐Sunyer
245 € per maand
![Page 63: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/63.jpg)
bariatrische heelkunde
![Page 64: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/64.jpg)
Dumping syndroom– 2 vormen:
• Vroeg (vasomotorisch / gastro‐intestinaal)• Laattijdig (1‐3 uur na maaltijd): postprandiale hypoglycemie
Aanpak?– Frequente, kleine maaltijden
– Geen vloeistofinname binnen 30 min. na vaste maaltijd
– Vermijden snel resorbeerbare KH
– meer vezels, complexe KH, eiwitten
– evt. medicatie
![Page 65: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/65.jpg)
Lifestyle clinic – AZ Klina• Intake
– Mevr. Elien Van Bouchaute– Mevr. Sanne Wouters
• Aanbod– Lifestyleprogramma– Heelkundig traject
http://www.azklina.be/medisch‐aanbod/medische‐diensten/lifestyle‐clinic
![Page 66: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/66.jpg)
Centrum Over Gewicht ‐Malle
• Verpleegkundig coördinator: mevr. Brigit Meyvis• www.centrumovergewicht.be
– Infobrochure– Data info‐avonden
• Aanbod:– Lifestyle programma: groep / individueel– Heelkundig traject
![Page 67: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/67.jpg)
![Page 68: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/68.jpg)
![Page 69: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/69.jpg)
Mineralen, niet altijd even mooi
Daan DetroyerNefroloog
![Page 70: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/70.jpg)
Mineralen, niet altijd even mooi
Nefrolithiase: een poging tot preventie
![Page 71: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/71.jpg)
Vraag:Wat is de meest nuttige
therapeutische interventie na de acute periode ?
Jonge vrouw, 65 kg, nierkoliek doorgemaakt 1 maand geledenRadiologie: radio opake steen
Urine analyse: calcium oxalaat kristallenLabo: normaal ionogram
24u urinecollectie: verhoogd natrium / 24u, normaal oxalaat / 24u, verlaagd citraat / 24 u, normaal ureum / 24u, verhoogd Calcium / 24u en creatinine 1500
mg / 24 u
![Page 72: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/72.jpg)
Epidemiologie
• Niersteenziekte: 2de meest frequente aandoening (na tandcariës)
• Incidentie: 1 : 1000 per jaar• Piek: 20 ‐ 35 jaar oud• Man : vrouw ratio: 3 ‐ 4 : 1• 8 ‐ 15% van Noord Amerikanen en Europeanen• Herval: 50% hervalt binnen de 10 jaar. Na 25 jaar loopt dit cijfer op tot 75 %.
![Page 73: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/73.jpg)
Vorming van Nierstenen
Urine supersaturatie
Urine supersaturatie
‐ Nucleatie ‐Groei ‐
Aggregatie
‐ Nucleatie ‐Groei ‐
Aggregatie
Kristal ‐ Cel interactieKristal ‐ Cel interactie
Secundaire kristalgroeiSecundaire kristalgroei SteenvormingSteenvorming
Inhibitoren
Promotoren
![Page 74: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/74.jpg)
Screenen
• Wie ?o Recidiverende stenen of meerdere stenen
o Leeftijd < 20 jaaro Familiale anamneseo … ?
• Hoe ?o Steenanalyse: steen opsturen!
o Beeldvorming o Kristalurieo Bloed‐ en urineanalyse
![Page 75: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/75.jpg)
Steenanalyse
• 99 % van de nierstenen (in het westen) zijnsamengesteld uit:– calcium oxalate 75% (mono or di hydrate)– calcium hydroxyl phosphate (15%)(apatite)– magnesium ammonium phosphate 10% (struvite)– uric acid 5%– cystine 1%
Geen steen ter beschikking ? Giswerk
![Page 76: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/76.jpg)
Bloed‐ en urineanalyse
• Bloedo Creatinine, ureumo Natrium, kalium,
bicarbonaat, fosfor, magnesium
o Calcium, albumine, 25 OH vit D, PTH
o Glucose, urinezuur
• Urinestaalo pHo Urinesediment (+ cultuur) o Kristallen ?• 24 u urinecollectieo Urine volume, Na, fosfor,
Ca, urinezuur, citraat, oxalaat, creatinine, ureum
o Minstens 2xo Normaal dieet,
vochtinname en fysieke activiteit
o Zonder infectie of urinaire obstructie
![Page 77: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/77.jpg)
24 u urinecollectie
Vrouw Man
Calcium < 250 mg / d < 300 mg / d
Urinezuur < 750 mg / d < 800 mg / d
Oxalaat < 45 mg / d < 45 mg / d
Citraat > 320 mg / d > 320 mg / d
Natrium < 100 mEq / d < 100 mEq / d
![Page 78: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/78.jpg)
Onderliggende aandoening?
• Hyperparathyroidie• Metabool syndroom• Nefrocalcinose• Gastro‐intestinale aandoeningen• Neurogene blaas• Cystinurie• RTA type 1• …
![Page 79: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/79.jpg)
Preventieve maatregelen
• Anamnese, familiale anamnese, medicatie• Afhankelijk van steenanalyse / risicofactoren <> metabole screeningType niersteen Specifieke risico factorcalciumoxalaat - hypercalciurie
- hypocitraturie- hyperoxalurie
calciumfosfaat - hoge urinaire pH (>7)- hypercalciurie
urinezuur - lage urinaire pH (< 5.5)- hyperuricosurie
![Page 80: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/80.jpg)
Preventieve maatregelen
• Algemeen
• Hypercalciurie
• Hypocitraturie
> 2.5 L per dag verspreid over de dag doel: opdrijven diurese
Veel groenten en fruit Normale hoeveelheid Ca (1 g per dag) Zoutbeperking (<6 g per dag) Beperken dierlijke eiwitten (1 tot 1.2 g / kg/ d)
Dieet: cfr supra
Thiazide Hypo K: K supplement of K sparend diureticum
Uitsluiten: sarcoidose, RTA, primaire hyperparathyroidie
Citraat supplement zolang pH < 6.5 Alkalinisatie urine (citraat of bicarbonaat) Uralyte ‐ U
![Page 81: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/81.jpg)
Preventieve maatregelen
• Hyperoxalurie
• Hyperurocisurie
• Cystine stenen
Mijden oxaalrijke voeding (oa asperges, bonen, peterselie, rode biet, spinazie, noten, rabarber, chocolade, …)
Geen vit C suppl Calciumsupplementen/Ca rijke voeding Zo metabole acidose: kaliumcitraat
Oxalaat binders Anionenuitwisselaars
Malabsorptie ?
Purine arm dieet (bvb wijn, bier, peulvruchten, vis, …)
Vermagering Allopurinol
Algemeen: vochtinname verhogen, zoutarm dieet, eiwitarm dieet
Kaliumcitraat met als doel urinaire pH > 7.5 Penicillamine
![Page 82: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/82.jpg)
Vraag:Wat is de meest nuttige
therapeutische interventie na de acute periode ?
Jonge vrouw, 65 kg, nierkoliek doorgemaakt 1 maand geledenRadiologie: radio opake steen
Urine analyse: calcium oxalaat kristallenLabo: normaal ionogram
24u urinecollectie: verhoogd natrium / 24u, normaal oxalaat / 24u, verlaagd citraat / 24 u, normaal ureum / 24u, verhoogd Calcium / 24u en creatinine 1500
mg / 24 u
![Page 83: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/83.jpg)
Meest nuttige interventie ?
A. ThiazideB. KaliumcitraatC. AllopurinolD. Calciumarm dieetE. Zoutarm dieetF. Hoog eiwitdieetG. Vochtintake > 2.5 LH. B, D en GI. A, E, D en GJ. A, B, E en G
Radio opake steenCalcium oxalaat kristallenVerhoogde natriurese, verlaagde citraturie, verhoogde calciureseCorrecte 24 u urinecollectie (creatinine: normaal 20 mg/kg/dag)
![Page 84: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/84.jpg)
Meest nuttige interventie ?Radio opake steenCalcium oxalaat kristallenVerhoogde natriurese, verlaagde citraturie, verhoogde calciureseCorrecte 24 u urinecollectie (creatinine: normaal 20 mg/kg/dag)
A. ThiazideB. KaliumcitraatC. AllopurinolD. Calciumarm dieetE. Zoutarm dieetF. Hoog eiwitdieetG. Vochtintake > 2.5 LH. B, D en GI. A, E, D en GJ. A, B, E en G
![Page 85: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/85.jpg)
Casuïstiek van de endocrinologischeLepidopterologie
Katrien ClotmanEndocrinoloog ‐ diabetoloog
![Page 86: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/86.jpg)
Casuïstiek van de endocrinologischeLepidopterologie
![Page 87: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/87.jpg)
Welke winkel is gevaarlijk voor de schildklier…
• 1. Gamma
• 2. Bart Smit
• 3. Veritas
• 4. Kruidvat
![Page 88: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/88.jpg)
De schildklier• Allereerst beschreven door Claudius Galenus (2e‐3e eeuw)• Thyroid= Grieks voor ‘schild’• Enig orgaan dat jodium (= Grieks voor ‘paars’) gebruikt• Bilobulaire structuur in de hals, RE > LI• Pas vanaf week 12 foetale aanleg• Weegt 25‐40 gram • Thyroxine (T4); 80‐100 µg ter hoogte van de schildklier• Tri‐iodothyronine (T3); 30‐45 µg 80% hiervan extrathyroïdaal ten
gevolge van perifere deïodering van T4• Beïnvloeden bijna ALLE lichaamsfuncties (groei, ontwikkeling,
thermogenese, basaal metabolisme …)
![Page 89: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/89.jpg)
De schildklier• Thyrotoxicose = ziektetoestand waarvoor er biochemische en
fysiologische manifestaties zijn van een overmaat aan schildklierhormonen =vergiftiging
• Hyperthyroïdie =dat type van thyrotoxicose waarbij er een overproductie is van schildklierhormonen
– Hoge radio‐iodine uptake• Auto immune schildklieraandoeningen: Graves…• Autonoom functionerend schildklierweefsel: Nodule, Goiter• TSH gemedieerde hyperthyroïdie: TSH adenoom, …• HCG gemedieerde hyperthyroïdie: hyperemesis gravidarum, trofoblast aandoening..
– Lage radio‐iodine uptake• Subacute thyroïtiden• Exogene intake van schildklierhormoon• Ectopische hyperthyroïdie: struma ovarii, metastatische folliculaire schildklierCa…
![Page 90: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/90.jpg)
Casus 1/71 jarige man
• VG: Liesbreuk, arteriële hypertensie• Heden pre‐operatief traject voor heupprothese rechts• Familiaal: geen bijzonderheden• Medicatie: Emcoretic 5/12,5 mg; Tazko 5/5 mg; Eliquis 2x5 mg per
dag• Klachten: overmatig zweten, palpitaties
Referentie
TSH 0,01 mU/L 0,27‐4,20
Vrij T4 38,9 pmol/l (11,0‐24,0)
Vrij T3 20,0 pmol/l 3,14‐6,8)
Aanvullende vraagstelling?
![Page 91: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/91.jpg)
Casus 1/71 jarige man
• Contrastonderzoeken?• Biochemische teken van auto‐immuniteit? TSI‐R antistoffen?• Cordaronetherapie?• Uptake? • …
Aanvullende onderzoeken?
![Page 92: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/92.jpg)
Casus 1/71 jarige man
![Page 93: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/93.jpg)
Casus 1/71 jarige man
• Hyperthyroïdie op basis van een hyper functionerende solitaire nodus in de schildklier= TOXISCH ADENOOM
• Activerende somatische puntmutatie in het TSH‐R‐gen waardoor deze functionele capaciteit onafhankelijk van de TSH regeling verloopt
• Kliniek in functie van de ernst• Therapie I* of chirurgie• Na therapie met 5 mCi radio‐actief jodium
Referentie
TSH 1,06 mU/L 0,27‐4,20
Vrij T4 14,0 pmol/l 11,0‐24,0
Vrij T3 6,5 pmol/l 3,14‐6,8
![Page 94: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/94.jpg)
Casus 2/40 jarige vouw• VG: Multiple sclerose, hemicolectomie links wegens villeuze poliep• Familiaal: geen bijzonderheden• Medicatie: Bisoprolol 2,5 mg 2 x per dag sinds kort; Lemtrada
infusen begin maart 2017• Actief rookster• Klachten: overmatig zweten, palpitaties, vermagering, tremor
Referentie
TSH <0,01 mU/L 0,27‐4,20
Vrij T4 >100 pmol/l 11,0‐24,0
Vrij T3 48,5 pmol/l 3,7‐6,1
Aanvullende onderzoeken?
![Page 95: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/95.jpg)
Casus 2/40 jarige vouw
Referentie
TSI 26,2 IU/L ‐1,75 IU/L
![Page 96: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/96.jpg)
Casus 2/40 jarige vouw• Therapie:
– Symptomatisch Inderal– Thyreostatica: PTU– Associatie L thyroxine – Block and Replace– ROOKSTOP
• OPLETTEN– Oftalmologische klachten– Agranulocytose– Leverfunctiestoornissen
• NIEUWE THERAPIEEN/– monoklonale antilichamen bij MS
• Alemtuzumab (anti CD 52) – tot in 36%
– Immunotherapie/oncologie: melanomen ..
![Page 97: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/97.jpg)
Casus 3/52 jarige vrouw• VG: Arteriële hypertensie, sinds kort diplopieklachten• Medicatie: Coversyl 5 mg, 1x1/d; Mestinon 60 mg, 4x/d• Doorverwijzing neuroloog: Dokter, iedereen zegt al jaren dat er iets
mis is met mijn schildklier!• Klachten: asymptomatisch• Dochter ook afwijkende schildkliertesten
TSH Vrij T4
CMA 5/2016 2.65 µU/ml 25.4 pmol/l
UZA8/2016
1.64 µU/ml 22 pmol/l
![Page 98: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/98.jpg)
Casus 3/52 jarige vrouw
• DD?– Assayproblematiek?– TSH‐oom?
• MRI hersenen negatief– Perifere schildklierhormoonR
• Genetische screening dochter ‐
Wat nu?
![Page 99: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/99.jpg)
Casus 3/52 jarige vrouw• Controle AML
TSH Vrij T4
CMA 5/2016 2.65 µU/ml 25.4 pmol/l
UZA8/2016
1.64 µU/ml 22 pmol/l
AML 8/2016 1.71 µU/ml 16.9 pmol/l
![Page 100: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/100.jpg)
Niets is wat het lijkt…
![Page 101: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/101.jpg)
Casus 3/52 jarige vrouw
• Patiënt extra bevragen:– Patiënt en dochter namen multivitaminen preparaat (biotinebevattend)
Rol van biotine en assay interferentie
![Page 102: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/102.jpg)
Biotine
• Vitamine H, vitamine B7, coenzyme R• Dagelijkse behoefte 30‐100 µg• Normale serumwaarde 220‐3000 pg/ml• Halfwaarde tijd: 1 uur en 50 min• Carboxylase co‐enzym
– Multiple sclerose: activeert acetyl CoA carboxylase een ‘rate‐limiting’ enzym in de myeline synthese
• Andere indicaties – Biotin responsive basal ganglia disease– Encefalopathie en neuropathie bij dialyse patiënten– Diabetische neuropathie– Over the counter multivitamine
![Page 103: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/103.jpg)
![Page 104: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/104.jpg)
![Page 105: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/105.jpg)
![Page 106: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/106.jpg)
Kijk altijd naar de kliniek...
![Page 107: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/107.jpg)
Welke winkel is gevaarlijk voorschildklierpathologie…
• 1. Gamma
• 2. Bart Smit
• 3. Veritas
• 4. Kruidvat
![Page 108: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/108.jpg)
Wanneer is “diabetes mellitus”goed voor de nieren?
Jan MonballyuNefroloog ‐ diabetoloog
![Page 109: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/109.jpg)
Wanneer is “diabetes mellitus”goed voor de nieren?
![Page 110: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/110.jpg)
Wanneer is “diabetes mellitus”goed voor de nieren?
1. Kort na diagnose vertonen diabetespatiënten hyperfiltratie met een hogere GFR.
2. Patiënten met familiale renale glucosurie kennen geen nierproblemen.
3. SGLT2 inhibitoren hebben een nefroprotectief effect
4. RAAS inhibitoren hebben een nefroprotectief effect
5. GLP1 analogen (incretinomimetica) hebben een nefroprotectief effect
![Page 111: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/111.jpg)
Diabetici hebben meer nierlijdenwaardoor hun mortaliteit fel
toeneemt
Kidney Disease and Increased Mortality Risk in Type 2 DiabetesJ Am Soc Nephrol. 2013 Jan 31; 24(2): 302–308.
![Page 112: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/112.jpg)
Renale en Cardiovasculaire problematiek lopen gelijk
![Page 113: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/113.jpg)
Screening voor diabetischenefropathie is dan ook
belangrijk zowel ter detectie van het renaal als van het CV risico
Bepaal jaarlijks bij alle diabetespatiënten1. de nierfunctie:
– creatinine in het serum (sensitiviteit 45,3%) – met berekening van de GFR (sensitiviteit 100%)
2. albumine/creatinine op ochtendurine
![Page 114: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/114.jpg)
Aanpak diabetische nefropathie is dan ook multifactorieel:
• Lifestyle: correctie overgewicht, rookstop, dieet (ZA,EA,AVVZ)• Goede glycemieregeling: HbA1c < 7 % (7,5%)• Correctie lipiden: LDL < 100 (70) mg/dl; TG < 150 mg/dl• Lage dosis Acetylsalicylzuur• Correctie BD:
– < 140/90 zo normoalb.; < 130/80 mmHg zo alb/Cr > 30– Geef antihypertensiva met bewezen CV protectie:
ACEI/ARB, dihydropyridine CCB, thiaziden• ACEI/ARB zodra alb/creat > 30 gram/gram
![Page 115: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/115.jpg)
Steno 2 studie: Follow‐up 8 jaar(NEJM 2005)
Streefdoelen: Standaard IntensiefSyst.BD < 160 <140Diast.BD < 95 <85Hga1c < 7,5 < 6,5Totaal cholesterol < 250 < 190Triglyceriden < 195 < 150ACE los van de BD Nee JaAspirine Nee JaAdvies omtrent dieet Nee Jabeweging, rookstop
![Page 116: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/116.jpg)
Steno 2: follow‐up na 21 jaar (Diabetologia 2016)
Intensief behandelde groep leeft 7,9 jaar langer
![Page 117: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/117.jpg)
![Page 118: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/118.jpg)
Glomerulaire hypothese
• (slecht geregelde) DM gaat gepaard met hyperfiltratie (oorzaak?)
• Deze hyperfiltratie veroorzaakt podocytenstress wat leidt tot glomerulosclerose met– Micro‐ tot macroalbuminurie– Oplopende BD– Dalende nierfunctie
• RAAS inhibitoren bestrijden de hyperfiltratie, de albuminurie, de proteinurie, de hypertensie en de achteruitgang van de nierfunctie
![Page 119: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/119.jpg)
![Page 120: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/120.jpg)
15 jaar geen nieuwe therapie voor diabetische nefropathie
IDNT EMPAREG (empagliflozine)
IRMA 2 CANVAS (canagliflozine)
AH ongunstig bij Diab Np Captopril (DM1) irbesartan (DM2) SGLT2 (DM2)
1980 1990 2000 2000 ‐ 2015 2016 ‐ 2017
Betablokkers RENAAL GLP1 analogen (DM2)
Hydralazine Losartan (DM2) LEADER (liraglutide)
SUSTAIN (semaglutide)
![Page 121: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/121.jpg)
A New Chapter for Diabetic KidneyDiseaseIan H. De BoerEditorial: N Engl J Med 377;9 31 Augustus 2017
![Page 122: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/122.jpg)
SGLT2 in de proximale tubulus
Productnaam Stofnaam Vergunninghouder Posologie
Invokana® Canagliflozine Janssen‐Cilag 100 à 300 mg p.d. in 1 dosis
Forxiga® Dapagliflozine Astra‐Zeneca 10 mg p.d. In 1 dosis
Jardiance® Empagliflozine Boehringer Ingelheim 10 à 25 mg p.d. in 1 dosis
![Page 123: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/123.jpg)
Renale verwerking van glucose(180 l/dag) (900 mg/l) = 162 g/dag
SGLT-290%
SGLT-110%
Geen glucose 60‐80g glucose per dag
![Page 124: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/124.jpg)
RTG is verhoogd bij T2D patiënten
Polidori D et al. 2010. Abstract 2186-PO. American Diabetes Association. June 25-29, 2010; Orlando, Florida.Polidori D et al. 2010. Presented at: European Association for the Study of Diabetes. September 20-24, 2010; Stockholm, Sweden.
0
25
50
75
100
125
150
50 100 150 200 250 300
Urinary Glucose Excretion (g/day)
Plasma Glucose (mg/dL)
T2DMRTG
SGLT2i‐Treated
RTG
![Page 125: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/125.jpg)
![Page 126: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/126.jpg)
![Page 127: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/127.jpg)
Tubulaire en ischemische hypothese
meer SGLT2 bij DM waardoor:– Meer reabsorptie van glucose: draagt bij tot de oplopende glycemie
– Meer reabsorptie natrium en dus minder natrium thvde macula densa geeft via de tubuloglomerulairefeedback een dilatatie van de afferente arteriole met hyperfiltratie en podocytenstress
– Meer O2 verbruik tubulair met risico voor ischemie en oxidatieve stress, zeker zo ook vasculair lijden
![Page 128: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/128.jpg)
Effect SGLT2 inhibitoren
• Minder glucosereabsorptie waardoor daling glycemie, vermagering en osmotische diurese
• Minder natriumreabsorptie waardoor – verminderde hyperfiltratie en albuminurie– hogere natriurese (“proximaal tubulair diureticum”) met lagere bloeddruk en verminderde vulling
• Minder tubulair zuurstofgebruik (“betablokker van de nier”)
![Page 129: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/129.jpg)
EMPA‐REG Renale eindpuntenEffect van empagliflozine op het optreden of verergeren van nefropathie* versus placebo in T2D patiënten met hoog CV risico
*gedefiniëerd als nieuw optreden van macroalbuminurie, verdubbeling van serum creatinine (vergezeld van eGFR [MDRD] ≤45 mL/min/1.73 m2), nood aanniervervangende therapie of overlijden tgv nieraandoening
HR 0.61(95% CI 0.53, 0.70)
p<0.001
Empagliflozin
Placebo
‐ 39%Risicoreductie
Wanner C et al. N Engl J Med 2016; 375:323‐334
![Page 130: Welkom - AZ Klina€¦ · ongeveer 180 L primaire urine 1‐2L urine/dag individuele regeling excretie water en opgeloste stoffen (Na, K, H, ..) concentratie van urine](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062317/5f1045047e708231d44846e0/html5/thumbnails/130.jpg)
EMPA‐REGCardiovasculaire eindpunten
Zinman B. et al., N Engl J Med, 2015: 373(22):2117‐28