konsultimet.rks-gov.net · Web viewMSH është duke përgatitur propozimin për të kërkuar...

Koncept Dokumenti për Sëmundjet e Rralla

Republika e KosovësRepublika Kosova - Republic of Kosovo

Qeveria - Vlada – Government

MINISTRIA E SHËNDETËSISË / MINISTARSTVO ZDRAVSTVA / MINISTRY OF HEALTH

Koncept Dokument për Sëmundjet e Rralla

qershor 2019

1


PërmbajtjaHyrje................................................................................................................................................3

Kapitulli 1: Përkufizimi i problemit................................................................................................4

Shkaqet.....................................................................................................................................8

Efektet....................................................................................................................................11

Kapitulli 2: Objektivat...................................................................................................................13

Kapitulli 3: Opsionet......................................................................................................................14

Testi i konkurrueshmërisë rregullative...................................................................................14

Kapitulli 3.1: Opsioni asnjë ndryshim.......................................................................................17

Kapitulli 3.2: Opsioni për përmirësimin e zbatimit dhe ekzekutimit.........................................17

Kapitulli 3.3: Opsioni i tretë [përcaktohet veç e veç për secilin koncept dokument]................17

Kapitulli 4: Identifikimi dhe vlerësimi i ndikimeve të ardhshme..................................................20

Kapitulli 4.1: Sfidat me mbledhjen e të dhënave.......................................................................23

Kapitulli 5: Komunikimi dhe konsultimi.......................................................................................24

Kapitulli 6: Krahasimi i opsioneve................................................................................................28

Kapitulli 6.1: Planet e zbatimit për opsionet e ndryshme..........................................................28

Kapitulli 6.2: Tabela e krahasimit me të tre opsionet................................................................30

Kapitulli 7: Konkluzionet dhe hapat e ardhshëm..........................................................................30

Kapitulli 7.1: Dispozitat për monitorimin dhe vlerësimin.........................................................31

Shtojca 1: Forma e vlerësimit për ndikimin ekonomik.................................................................32

Shtojca 2: Forma e vlerësimit për ndikimet shoqërore..................................................................35

Shtojca 3: Forma e vlerësimit për ndikimet mjedisore..................................................................39

Shtojca 4: Forma e vlerësimit për ndikimin e të drejtave themelore.............................................42

2


Hyrje

Figura 1: Tabela me informacione të përgjithshme për koncept dokumentin

Titulli Sëmundjet e RrallaMinistria bartëse

Ministria e Shëndetësisë

Personi kontaktues

Dr. Arsim Qavdarbasha, Zyrtar Përgjegjës, Nr. i Telefonit 038 200 24 041

PVPQ Aktiviteti 1.4: Zhvillimi i politikave për adresimin e sëmundjeve të rrallaPrioriteti strategjik

Kjo fushë ndërlidhet me Strategjinë Sektoriale 2017-2021, Objektiva Strategjike: “Ruajtja dhe përparimi i shëndetit”, përmirësimin e vazhdueshëm të cilësisë dhe sigurisë dhe standardeve që kanë për qëllim përmirësimin e gjendjes shëndetësore dhe ngritjen e cilësisë së shërbimeve shëndetësore.

Grupi punues 1. Dr. Arsim Qavdarbasha, MSH/Kryesues2. Dr. Vlora Ismaili - Jaha, Klinika e Pediatrisë, QKUK, Zëvendëskryesues3. Mentor Sadiku, MSh/DIEKP, anëtar4. Zana Haraqija, MSh/DIE, anëtar5. Faik Hoti, MSh/DKP, anëtar6. Nazmije Kajtazi, MSh/Barazi gjinore, anëtar7. Dr. Drita Qosaj, Klinika e Pediatrisë, QKUK, anëtar8. Dr. Shqipe Spahiu, Klinika e Pediatrisë, QKUK, anëtar9. Dr. Virgjina Hazbata, Klinika e Pediatrisë, QKUK, anëtar10. Dr. Gëzim Guhelli, XXXXXXXXX11. Dr. Merita Berisha, MSH/ISHP, anëtar12. Dr. Sefedin Muçaj, MSH/ISHP, anëtar13. Dr. Sanije Gashi, MSH/ISHP, anëtar14. Fatbardha Murtezi, MSh/DF, anëtar15. Kadrije Sherifi, MSh/DL, anëtar16. Hajzer Dobra, MSh/Departamenti i Buxhetit, anëtar

Informata shtesë

Takimi i Nën komitetit të MSA për Tregun e Brendshëm ka rekomanduar adresimin e çështjeve që ndërlidhen me çështjen e sëmundjeve të rralla1.Marrëveshja e Stabilizim Asocimit e nënshkruar në mes të Komisionit Evropian dhe Republikës së Kosovës ka paraparë me nenin 106 rregullimin e çështjeve në kuadër të shëndetit publik ku përfshihet edhe fusha për sëmundjet e rralla.Raporti i Progresit 2015 për Kosovën ka paraqitur si sfide: Plani i Veprimit për sëmundje të rralla ka nevojë të zbatohet2.

1SA Sub-Committee on Internal Market, Competition, Health and Consumer Protection ISSUES BRUSSELS, 31st of January 2017 2https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/ 2015/20151110_report_kosovo.pdf

3

https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/2015/20151110_report_kosovo.pdf

https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/2015/20151110_report_kosovo.pdf


Kapitulli 1: Përkufizimi i problemit

Çfarë është një sëmundje e rrallë?

Një sëmundje e rrallë, e njohur si “sëmundje jetime (orphan)” është çdo sëmundje që prek një përqindje të vogël të popullsisë. Shumica e sëmundjeve të rralla janë gjenetike dhe janë të pranishme gjatë tërë jetës së një personi, edhe nëse simptomat nuk shfaqen menjëherë. Në Evropë, një sëmundje ose çrregullim është definuar si e rrallë kur prek më pak se 1 në 2000 qytetarë.

Sëmundjet e rralla karakterizohen nga një diversitet i gjerë i simptomave dhe shenjave që ndryshojnë jo vetëm nga sëmundja në sëmundje, por edhe në mes të pacientëve me sëmundjen e njëjtë. Simptoma relativisht të zakonshme mund të fshehin sëmundjet bazike të rrallë, duke çuar në keq diagnostikim.

Ministria e Shëndetësisë, duke analizuar gjendjen e pacientëve me sëmundje të rralla në vend, ka vendosur të adresojë këtë çështje përmes këtij Koncept Dokumenti, duke synuar institucionalizimin e përkujdesjes shëndetësore për këtë grup të pacientëve, përfshirë informimin dhe edukimin e popullatës dhe profesionistëve shëndetësor për sëmundjet e rralla, zbulimin dhe diagnostikimin e hershëm, fillimin e trajnimit, sigurimin e vazhdueshëm dhe të mjaftueshëm të medikamenteve nga Lista e Barnave esenciale, trajtimin dhe rehabilitimin, si dhe integrimin social, në mënyrë që këta pacientë të kenë përkujdesjen mjekësore (dhe sociale) sa më të mirë të mundshme.

Statistikat aktuale për sëmundjet e rralla dhe kostoja mujore e terapisë esenciale për këta pacientë, është e paraqitur në tabelën në vijim:

Sëmundja Numri i

rasteve

Kosto për pacient për muaj (Euro)

Kosto vjetore (Euro)

Sëmundja Gaucher 11 8,000 1,056,000.00Bruton agamaglobulinemia 3 400 14,400.00Mucopolisaharidoza (nuk ka pacient ne klinike)

2 x 0.00

Tirozinemia tip I 5 8,500 510,000.00Fibroza cistike 115 1,200 1,656,000.00Skleroza MULTIPLE 450 Çmimi

ndryshon nga stadi i sëmundjes!

5,130,000.00

Totali 586 8,366,400.00

4


Kjo tabelë nuk reflekton ndryshimin e numrit të fëmijëve (pacientëve) të sëmurë, gjendjen klinike, ndryshimin në peshën trupore dhe elemente tjera të cilat ndikojnë në llojin, sasinë dhe koston e terapisë mujore.

Figura 2: Dokumentet përkatëse të politikave, ligjet dhe aktet nënligjore

Dokument i politikave, ligj ose akti nën-ligjor

Lidhja me politikën apo dokumentin planifikues përmes internetit ose me aktet ligjore në Gazetën Zyrtare

Institucioni(-et) shtetëror (e) përgjegjës(e) për zbatim

Roli dhe detyrat e Institucionit(-eve)

Strategjia Sektoriale e Shëndetësisë 2017-2021– Objektiva Strategjike “Ruajtja dhe përparimi i shëndetit”

https://msh.rks-gov.net/ëp-content/uploads/2013/11/MSH_STRATEGJIA_raport_alb-ëeb.pdf;

MSH dhe të gjitha institucionet vartëse;

SHKUK;

KPSH në komuna;

Përmirësimi i vazhdueshëm i cilësisë dhe sigurisë së shërbimeve shëndetësore për pacientët dhe personelin mjekësor; zbatimi i standardeve që kanë për qëllim përmirësimin e gjendjes shëndetësore dhe ngritjen e cilësisë së shërbimeve shëndetësore.

Ligji për Shëndetësi

https://msh.rks-gov.net/legjislacioni/;https://msh.rks-gov.net/strategjite/;https://msh.rks-gov.net/prioritetet/;

Ministria e Shëndetësisë (MSH);

Shërbimi Spitalor Klinik dhe Universitar i Kosovës (SHSKUK) ,

Kujdesi Parësor Shëndetësor (KPSH);

Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik

Krijimi i politikës së re për diagnostikim , trajtim dhe furnizim me barna dhe material shpenzues; dhe zbatimi i këtyre politikave.

5


(IKSHP);

Fondi i Sigurimeve Shëndetësore (FSSH);

Udhërrëfyesit dhe protokollet internacional për trajtimin e sëmundjeve

Institucionet shëndetësore

Ligji për sigurime shëndetësore

https://msh.rks-gov.net/legjislacioni/;

Ministria e Shëndetësisë (MSH);

Shërbimi Spitalor Klinik dhe Universitar i Kosovës (SHSKUK) ,

Kujdesi Parësor Shëndetësor (KPSH);

Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik (IKSHP);

Fondi i Sigurimeve Shëndetësore (FSSH);

Krijimi i politikës së re për diagnostikim , trajtim dhe furnizim me barna dhe material shpenzues; dhe zbatimi i këtyre politikave.

Ligji për mbrojtjen e të dhënave personale;

https://gzk.rks-gov.net/ActDocumentDetail.aspx?ActID=2676

Të gjithë Mbrojtja e privatësisë së qytetarit!

Ligji për shërbimet sociale

https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=2447

MPMS Mbrojtja sociale e qytetarëve

Ligji për barazi

https://gzk.rks-gov.net/ActDocumentDetail.aspx?

ABGJ/ZKM Barazia gjinore

6


gjinore ActID=10923

1.2. Zbatimi i Acquisë së BE-sëAktivitetet në fushën e sëmundjeve të rralla janë intensifikuar në nivel të BE-së gjatë dekadës së fundit. Sëmundjet e rralla janë ndër prioritetet e Programit të Tretë për Veprimin e BE-së në Fushën e Shëndetësisë për periudhën 2014 – 2020.

Në nëntor të vitit 2008, Komisioni Evropian publikoi “Propozimin mbi Rekomandimin e Këshillit për Veprim të Evropës në Fushën e Sëmundjeve të Rralla”, së bashku me “Analizën e Vlerësimit të Ndikimit” të këtij Propozimi3.

Analiza e vlerësimit të ndikimit thekson se janë në mes të 5.000 deri 8.000 lloje të veçanta të rralla që ndikojnë rreth 6% të popullsisë totale të BE-së gjatë një faze të jetës së tyre. Sëmundjet e rralla paraqiten si sfidë e veçantë për sistemet publike shëndetësore për shkak të karakteristikave specifike, numrit të madh, diviersitetit, densitetit të ulët të pacientëve, burimeve të kufizuara, qasjes së kufizuar të ekspertëve dhe vështirësive për trajtimin efektiv të tyre. Problemi kryesor kategorizohet në:

1. Mungesën e njohjes dhe vizibilitetit për sëmundjet e rralla; 2. Mungesës së strategjive për sëmundjet e rralla në Shtetet Anëtare të BE-së, dhe3. Mungesës së bashkëpunimit, koordinimit dhe rregullimit evropian për sëmundjet e rralla.

Kjo tregoi nevojën për të vepruar në nivel të BE-së, që si rezultat në qershor 2009, Këshilli Evropian miratoi “Rekomandimin e Këshillit të 8 qershorit 2009 për Veprim të Evropës në Fushën e Sëmundjeve të Rralla”, që përcakton udhëzimet bazë për miratimin e planeve kombëtare ose strategjive për sëmundjet e rralla për të gjitha shtetet anëtare deri në vitin 20134.

Rekomandimet e Këshillit janë si në vijim:

I. Themelimin dhe zbatimin e planeve dhe strategjive për sëmundjet e rralla ose të eksplorojë masat e duhura për sëmundjet e rralla në strategjitë e Shëndetit Publik;

II. Përkufizimin adekuat, kodifikimin dhe inventarizimin e sëmundjeve të rralla; III. Hulumtimin e sëmundjeve të rralla; IV. Referimin e Qendrës për Ekspertizë nga ERN (“European Reference Network”) për

sëmundjet e rralla; V. Mbledhjen dhe ekspertizat për sëmundjet e rralla nga niveli evropian;

VI. Fuqizimin e organizatave të pacientëve; VII. Qëndrueshmërinë e infrastrukturës së informacionit, hulumtimit dhe përkujdesjes

shëndetësore për sëmundjet e rralla;

3 Dokument i punës i Komisionit Evropian në lidhje me “Komunikatën nga Këshilli dhe Komisioni për Parlamentin Evropian dhe Komitetin e Rajoneve për Sëmundjet e Rralla: Sfidat e Evropës dhe Propozimin mbi Rekomandimin e Këshillit për Veprim të Evropës në Fushën e Sëmundjeve të Rralla – Vlerësimi i Ndikimit” - https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52008SC2712&from=en4 Rekomandimi i Këshillit 2009/C 151/02 - https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2009:151:0007:0010:EN:PDF

7

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52008SC2712&from=en

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52008SC2712&from=en


Përkufizimi ekzistues i sëmundjeve të rralla në BE u adoptua nga Komuniteti për Programit e Veprimit për Sëmundjet e Rralla 1999-203 si ato sëmundje që paraqesin prevalenca për jo më

shumë se 5 për 10.000 persona në Bashkimin Evropian. Përkufizimi është përcaktuar në Rregulloren (KE) 141/2000 dhe në përputhje me këtë, përdoret nga Bashkimi Evropian për përcaktimin e barnave jetime (orphan drugs) - këto barna quhen jetime dhe lejohen të kenë më pak testime para shitjes5. Një përkufizim më i rafinuar duke marrë parasysh si prevalencën dhe incidencën do të zhvillohet duke përdorur burimet e Programit të Shëndetësisë dhe duke marrë parasysh llogaritjen nga dimensioni ndërkombëtar i problemit.

Vlerësimi i Ndikimit i përgatitur nga Komisioni Evropian për fushën e Sëmundjeve të Rralla, gjegjësisht informatat specifike në atë dokument, janë marrë për bazë gjatë përgatitjes së këtij Koncept Dokumenti. Gjithashtu Rekomandimi i Këshillit i cekur si më lartë, shërben si bazë për analizimin e opsioneve të konsideruara në këtë Koncept Dokument. Qeveria e Republikës së Kosovës në agjendën e saj të integrimit evropian, gjegjësisht zbatimit të MSA-së, synon zbatim sa më adekuat të mundshëm të rekomandimeve të cekura si më lartë - të Këshillit.

Databaza më e madhe evropiane e sëmundjeve të rralla dhe barnave orfane është Orphanet. Në nivel evropian, vlen të theksohet se ekziston Organizata Evropiane për Sëmundje të Rralla - EURORDIS6 , në të cilën Kosova nuk është anëtarësuar ende – siç është cekur më lartë. EURORDIS është organizatë jo qeveritare e përbërë nga organizata të pacientëve dhe individëve aktivë në fushën e sëmundjeve të rralla, që nxit kërkimet mbi sëmundjet e rralla dhe zhvillimin komercial të barnave orfane.

1.3. Problemi kryesor

Figura 3: Pema e problemit, që paraqet problemin kryesor, shkaqet e tij dhe efektet

Efektet Invaliditeti dhe vdekshmëria e hershme e pacientëve

Mos aftësimi dhe socializmi për jetë dhe punë e pacientëve

Kosto e lartë financiare për familjet e pacientëve

Problemi kryesor Trajtimi i sëmundjeve të rralla në Kosovë

Shkaqet Mungesa e politikës qeveritare

Mungesa e mjeteve financiare dhe të mirave publike

Mungesa e kapaciteteve të mjaftueshme profesionale

5 Webfaqja e Orphanet - https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/index.php6 Webfaqja e EURORDIS - https://www.eurordis.org/

8

https://www.eurordis.org/


Vetëdijesimi i ulët publik

1.3.1. Shkaqet

Mungesa e politikës QeveritareQeveria e Kosovës aktualisht nuk ka politikë të veçantë të miratuar për SR në Kosovë. Me politikë nënkuptohet legjislacion (primar apo sekondar) dhe dokumente të politikave (strategji apo plan të veprimit). Trajtimi i SR bëhet pa koordinim të veçantë ndërinstitucional, por vetëm me veprime ad hoc bazuar në legjislacionin dhe udhëzimet e përgjithshme të shëndetësisë, që kryesisht varen nga mundësitë financiare dhe prioritetet me pacientët e identifikuar.

Në këtë drejtim, MSH nuk ka udhërrëfyes dhe protokolle të miratuara për SR, që e vështirëson edhe më tutje trajtimin e këtyre sëmundjeve. Udhërrëfyes klinik është deklarata të cilat përfshijnë rekomandime me qëllim të optimizmit të kujdesit ndaj pacientit, përmbajnë informata nga një rishqyrtim sistematik i dëshmive dhe i vlerësimit të përfitimeve dhe dëmeve të qasjeve të ndryshme në kujdesin shëndetësor.

Protokollet klinike janë dokumente që përdoren për zbatimin e udhërrëfyesve klinik për kujdes shëndetësor specifik në institucione shëndetësore.

Vështirësitë në trajtimin e SR varen gjithashtu nga fakti se bashkëpunimi i MSH me vendet e tjera evropiane, në këtë fushë, është i mangët dhe i pa koordinuar. Profesionistët të cilët trajtojnë SR kanë vetëm kontakte dhe konsulta individuale me homologët e tyre, të vendeve të tjera. Kosova ende nuk është anëtare e Organizatës Evropiane për Sëmundje të Rralla – EURORDIS. Gjithashtu, donatorët të cilët ofrojnë ndihmë në trajtimin e SR janë ad hoc dhe nuk ka koordinim dhe objektiva të qarta të miratuara nga MSH për të lobuar për donatorë shtesë.

Në Listën Esenciale të barnave të MSH, aktualisht janë të përfshira katër lloje të barnave që përdoren te SR:

1) creone (që sigurohet nga donatorët);2) imigluiceraze (në vitin 2013 kanë qenë 6 pacientë të diagnostikuar me sëmundjen

Gaucher: për 4 pacientë sigurohet nga donatorët, 2 pacientë nga MSH, ndërsa për 5 pacientët e diagnostikuar pas kësaj kohe nuk ofrohet mjekim fare);

3) imunoglobulinat (nga MSH / Fondi i sigurimeve, që nga Janari 2019, parashihen të kalojnë në SHKSUK), dhe

4) interferoni (nga MSH).

Furnizimi me barna nga donatoret - koordinimi me donatorë dhe identifikimi i donatoreve te rinj

Donatorët kanë luajtur një rol të rëndësishëm deri tani për furnizim me një medikament themelor për trajtimin e sëmundjes së Fibrozës Cistike. Medikamenti “Creon” është duke u dhuruar, për të gjithë të sëmurët e raportuar, nga “Projekt HOPE”, organizatë nga SHBA, me të cilën MSh ka

9


bashkëpunim të mirë prej vitit 2010; të cilët i mbulojnë me “Creon” të gjithë pacientët me Fibrozë Cistike nga Lista e Klinikës së Pediatrisë.

MSH është duke përgatitur propozimin për të kërkuar bashkëpunim afatgjatë me Projekt Hope edhe për dy sëmundje të tjera, por meqenëse Projekt Hope varet nga donacionet e kompanive të mëdha farmaceutike në SHBA, nuk mund të ketë siguri se kërkesa e MSh do të realizohet, apo se do të realizohet për periudhë afatgjatë, në mënyrë që furnizimi me barna i pacientëve tanë të jetë i qëndrueshëm në kohë. Edhe ky fakt e bën të domosdoshëm krijimin e mekanizmit për zbulimin, regjistrimin, trajtimin dhe rehabilitimin e të sëmurëve më sëmundje të rralla, me financim të qëndrueshëm dhe të vazhdueshëm nga buxheti i shtetit (dhe /ose Fondit të Sigurimeve Shëndetësore), në mënyrë që të përfshihen të gjithë pacientët me sëmundje të rralla në trajtim të rregullt.

Po ashtu, për sëmundjen Gaucher, donatori “Genzyme” bën donacione të rregullta për katër pacientë (një paciente 100 % dhe tre të tjerë në përqindje më të vogël, rreth 60%).

Lista e barnave esenciale

Aktualisht, është duke u bërë përditësimi i Listës së barnave dhe materialit shpenzues esencial, dhe MSh është duke analizuar edhe vendosjen e barnave esenciale për sëmundjet e rralla (në kuadër të mundësive), duke synuar furnizimin me barna konform nevojave.

Lista e barnave esenciale është e vendosur në Shtojcën Nr. 6 të këtij dokumenti.

Mungesa e mjeteve financiare dhe të mirave publikeMarrë parasysh koston e lartë të trajtimit të SR, Kosova ballafaqohet me një sfidë serioze në këtë drejtim. Barnat, ushqimi dhe vitaminat për SR si dhe procesi i habilitimit dhe rehabilitimit të pacientëve janë shumë të kushtueshme. Me rritjen e moshës së pacientëve, rritet edhe kostoja e trajtimit të pacientëve dhe në këtë mënyrë gjithashtu rriten edhe shpenzimet e trajtimit.

Në mungesë të mjeteve financiare, aktualisht vetëm përafërsisht 200 pacientë nga grupet e 4 sëmundjeve të rralla të identifikuara që aktualisht trajtohen, marrin trajtim në Kosovë. Vetëm 2 pacientë nga ata marrin trajtim që financiarisht sigurohet nga MSH, kurse pjesa tjetër bazohet në donacione të ndryshme. Madje edhe trajtimi për 2 pacientët nga MSH shpesh ndërprehet nga mungesa e mjeteve financiare. Në vitin 2013 është bërë lista e pacientëve për SR që marrin trajtim. Ajo deri më tani nuk është reviduar, në mungesë të mjeteve financiare, duke lënë jashtë një pjesë të konsiderueshme të personave me SR. Vlen të theksohet se, MSH nga fondi i veçantë për shërim jashtë vendit ofron mjete për diagnostikim dhe trajtim të një numri të pacientëve me sëmundje të rralla jashtë vendit.

Sa i përket habilitimit dhe rehabilitimit, mungon trajtimi multi-disciplinar i pacientëve me SR, gjegjësisht ju mungon trajtimi nga specialistët e fushës - ftiziatri, psikologu, psikiatri, internisti, nutricionisti dhe të tjerë.

Infrastruktura është një sfidë tjetër ekzistuese. Mungon qendra e veçantë për trajtimin e sëmundjes së fibrozës cistike dhe qendra tjera të veçanta me pajisje të veçanta për trajtimin e SR. Gjithashtu, në Kosovë nuk ka laborator për diagnostikim të SR që krijon nevojën për

10


bashkëpunim me qendrat e shteteve tjera për diagnostikim. Në kuadër të Klinikës së Pediatrisë ekziston njësia për mjekim të pacientëve me SR (në repartin e Gjenetikës Mjekësore).

Në mungesë të politikës, përfshihet gjithashtu mungesa e evidencës për SR. Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike nuk mban të dhëna të përditësuara për incidencën, prevalencën, sëmundshmërisë dhe vdekshmërinë nga SR. Aktualisht, një regjistër mbahet vetëm nga Klinika e Pediatrisë / QKUK bazuar në rastet të cilat identifikohen, pranohen dhe disa trajtohen në Klinikën e Pediatrisë, përfshirë edhe moshat mbi 18 vjet, në mungesë të Qendrës për SR.

Trajnimi i stafit profesionalGjithashtu, doktorët dhe stafi profesional i kujdesit terciar që merren me SR, në mungesë të mjeteve financiare, nuk kanë mundësi të ndjekin trajnime që të përcjellin zhvillimet shkencore nga kjo fushë. Me ligj të veçantë atyre ju ndalohet të sponsorizohen nga kompanitë farmaceutike që të ndjekin trajnime të tilla, që nuk është konform praktikave evropiane. Sfiduese janë njohuritë e doktorëve dhe stafit profesional në terren të kujdesit primar dhe sekondar, që gjenden jashtë QKUK. Nuk ka koordinim nga MSH për vetëdijesimin e tyre, që pamundëson tutje identifikimin e SR aktuale.

Vetëdijesimi i ulët publikNë Kosovë ende nuk ka Shoqatë për Sëmundje të Rralla. Në këto shoqata, në vende tjera, marrin pjesë pacientët që vuajnë nga SR, familjarët e tyre, doktorët, hulumtuesit dhe profesionistët e tjerë, si dhe personat tjerë të cilat kanë interes. Shoqatat shërbejnë për të diskutuar dhe ndërmarrë aktivitete në fushën e SR.

Fshehja e SR nga ana e familjarëve dhe stigmatizimi shoqëror janë gjithashtu sfida aktuale. Supozohet se ekziston në Kosovë një numër i konsiderueshëm i personave me SR të cilët nuk e kanë të identifikuar sëmundjen e tyre për shkak të mosparaqitjes pranë institucioneve shëndetësore.

1.3.2. Efektet

Invaliditeti dhe vdekshmëria e hershme e pacientëveSi pasojë e mos mjekimit ose mjekimit të vonuar, tek pacientët me SR shpesh shkaktohet invaliditet ireverzibil (i pa riparueshëm). Një numër i tyre vdesin në moshë të hershme, varësisht prej SR nga e cila vuajnë.

Mosaftësimi dhe socializimi për jetë dhe punë e pacientëvePacientët me SR, si pasojë e mos mjekimit të sëmundjes së tyre, kanë vështirësi serioze në ndjekjen e aktiviteteve jetësore. Atyre i vështirësohet ose pamundësohet plotësisht shkuarja në kopsht, ndjekja e mësimit, punësimi si dhe aktivitetet e tjera që do të mundësonin socializmin e tyre me pjesën tjetër të shoqërisë. Siç është cekur edhe më lartë, një numër i tyre stigmatizohen nga shoqëria për shkak të sëmundjes së tyre.

11


Kosto e lartë financiare për familjet e pacientëveMë lartë është përmendur se kosto për trajtimin e SR është mjaft e lartë. Familjarët e këtyre personave pothuajse në të gjitha rastet e kanë të pa përballueshme këtë kosto. Kjo i shtyn ata, dhe posaçërisht prindërit e rinj, fëmijët e të cilëve vuajnë nga SR, të migrojnë jashtë vendit – drejt vendeve perëndimore më të zhvilluara për të siguruar mjekim.

1.3.3. Palët e interesuara

Figura e mëposhtme liston palët e interesuara të identifikuara.

Figura 4: Pasqyrë e palëve të interesuara bazuar në përkufizimin e problemit

Emri i palës së interesuar

Shkaku-qet me të cilat është e lidhur pala

Efekti-et me të cilat është e lidhur pala

Mënyra me të cilën pala është e lidhur me këtë shkak (shkaqe) apo efektin (efektet)

Ministria e Shëndetësisë (përfshirë SHSKUK-në dhe IKSHPK).

Mungesa e politikës qeveritare.

Mungesa e mjeteve financiare dhe të mirave publike.

Mungesa e kapaciteteve të mjaftueshme profesionale.

Vetëdijesimi i ulët publik.

Kosto e lartë financiare për familjet e pacientëve.

Invaliditeti dhe vdekshmëria e hershme e pacientëve

Mos aftësimi dhe socializimi për jetë dhe punë e pacientëve


MSH nuk ka politikë të veçante koordinuese dhe mjete financiare të mjaftueshme për trajtimin e SR, qe rezulton në mungesën e kapaciteteve profesionale të SHKSUK dhe vetëdijesimin e ulët dhe barrën e lartë financiare për pacientët me SR.

IKSHPK nuk mbledh informata specifike për sëmundje të rralla.

Komunat/Drejtoratet për shëndetësi

Mungesa e kapaciteteve të mjaftueshme profesionale




Drejtoratet për shëndetësi janë përgjegjëse për kujdesin primar shëndetësor. Stafi i këtyre drejtorateve nuk ka kapacitete të mjaftueshme për identifikimin e pacientëve dhe nuk ndërmerr masa të mjaftueshme për vetëdijesimin e publikut

12


për SR. Këto fakte rezultojnë në shëndetin, zhvillimin e jetës dhe vdekshmërinë e pacientëve.

Personat me SR dhe familjet e tyre






Këta persona kanë vetëdijesim të ulët në raport me SR dhe kanë probleme gjatë jetës së tyre ose vdekshmëri të hershme. Gjithashtu, familjet e tyre përballen me shpenzime të pa përballueshme financiare për trajtimin e tyre

Ministria për Punë dhe Mirëqenie Sociale.

Mos aftësimi dhe socializimi për jetë dhe punë e pacientëve.

Roli i MPMS.

MASHT Mos aftësimi dhe socializimi për jetë dhe punë e pacientëve.

Roli i MASHT.

Shoqata për fibrozë cistike dhe Shoqata për sklerozë multiple

Mungesa e mjeteve financiare dhe të mirave publike


Këto shoqata lobojnë dhe ofrojnë ndihmë financiare ad hoc në bazë të fondeve të donatorëve të ndryshëm, për pacientët me SR. Ato gjithashtu ndërmarrin aktivitete për vetëdijesimin e pacientëve dhe SR.

Shoqata e të drejtave të pacientëve në Kosovë - PRAK


Promovimi i Kartës Evropiane të të Drejtave të pacientëve, si një dokument themelor për avancimin e kujdesit shëndetësor; promovimi i sistemit të qëndrueshëm dhe efikas shëndetësor; promovimi i edukimit të nevojshëm për një jetë të shëndetshme të të gjithë qytetarëve të Kosovës

13


14


Kapitulli 2: ObjektivatPërmes kësaj politike synohet sigurimi i përkujdesjes institucionale për të sëmurët me sëmundje të rralla në mënyrë që të ju mundësohet diagnostikim me kohë dhe trajtim adekuat. Disa nga synimet specifike janë krijimi i mekanizmave për informim dhe edukim të pacientëve dhe familjarëve të tyre për sëmundjet e rralla; trajnim i personelit shëndetësor për identifikim dhe diagnostikim të hershëm; sigurimi i financimit të mjaftueshëm për diagnostikim, trajtim dhe rehabilitim të të sëmurëve; si dhe socializim sa më i mirë dhe përfshirje adekuate në shoqëri.

Të gjitha këto ndryshime planifikohen të arrihen duke filluar nga hartimi dhe miratimi i politikës së re, ndërsa përgjegjës kryesor do të jetë Ministria e Shëndetësisë dhe dikasteret tjerë, kurse përgjegjës do të jenë edhe të gjitha institucionet tjera shëndetësore në vend, në nivel qendror dhe komunal.

Figure 5: Objektivat relevante të Qeverisë

Objektivi relevant Emri i dokumentit përkatës të planifikimit (burimi)

Objektiva Strategjike: “Ruajtja dhe përparimi i shëndetit”

Strategjia Sektoriale 2017-2021

Listimi i SR në nivel shtetëror (deri në fund të 2019)

Sipas këtij Koncept Dokumenti

Anëtarësimi i shoqatës për SR në EURODIS (deri në fund të 2021)


Rritja e numrit të pacientëve të identifikuar dhe diagnostifikuar për 50% dhe garantimi i qasjes adekuate dhe me kohë i personave me sëmundje të rralla në kujdes shëndetësor dhe social, deri në fund të 2024.


15


Kapitulli 3: Opsionet

3.1. Krahasimi me vendet e tjera

ShqipëriaNë Shqipëri, më 14 tetor 2015, u themelua “Shoqata e Sëmundjeve të Rralla”, e cila është një shoqatë jo fitimprurëse, e krijuar si bashkim vullnetar profesional i personave që kanë kryer ose kryejnë funksionin e mjekut, farmacistit dhe pacientë të Republikës së Shqipërisë.

Shoqata e Sëmundjeve të Rralla ka si qëllim dhe objekt të veprimtarisë së saj:

Nxitjen e zhvillimit të lidhjeve dhe bashkëpunimit ndërmjet shoqatave dhe donatorëve të ndryshëm, si dhe strukturave akademike dhe mjekësore në drejtim të shërbimit ndaj sëmundjeve të rralla.

Nxitjen e zhvillimit dhe rritjen e shërbimit shëndetësor te komunitetit të sëmurëve me sëmundje të rralla, duke rritur koordinimin dhe shkëmbimin e eksperiencave ndërmjet anëtarëve të shoqatës.

Ndihmën dhe konsulencën për anëtarët e shoqatës në nevojat imediate shëndetësore, arsimore, profesionale dhe problemet sociale apo ekonomike te tyre.

Forcimin e bashkëpunimit midis tyre dhe shërbimeve shëndetësore respektive duke përgatitur dhe realizuar projekte për zhvillim dhe kërkim ndërmjet organizimit të aktiviteteve sociale e kulturore.

Dhënie ndihme ekonomike dhe mjekësore për të sëmurët me sëmundje të rralla. Forcimi i bashkëpunimit me organizata të tjera shqiptare ose të huaja, që kanë fushë

veprimtarie të ngjashme me atë të shoqatës.

Anëtarët e Shoqatës së Sëmundjeve të Rralla filluan të trajtojnë në mënyrë sistematike çështjen e pacientëve me sëmundje të rralla, duke krijuar një kornizë gjithëpërfshirëse që mund të siguronte nivelin më të lartë të kujdesit shëndetësor modern, qasjen në të gjitha të drejtat, dhe realizimin pa dallim të këtyre të drejtave7.

SlloveniaRenditet si një ndër shtetet anëtare të BE më të avancuara për sa i përket vënies në funksion të rekomandimeve të KE për sëmundjet e rralla. Përmes shumë shoqatave ajo bën pjesë në organizatën e EURORDIS.

Pika kombëtare e kontaktit për faqen e internetit të sëmundjeve të rralla është një projekt nga Ministria e Shëndetësisë në Slloveni. Qëllimi i projektit është krijimi i një rrjeti ndërmjet ofruesve të shëndetësisë, ekspertëve, pacientëve me sëmundje të rralla dhe familjeve të tyre. Pacientët dhe profesionistët mund të kenë informacion në lidhje me kujdesin mjekësor të sëmundjeve të rralla në Slloveni. Faqja ofron mundësi për kontakt telefonik ose elektronik për ata që kërkojnë informacion gjatë orarit të punës dhe qasje në informacionin më të fundit, më të

7 www.rda-al.com

16


besueshëm dhe më të kuptueshëm për sëmundjet e rralla, trajtimet, ofruesit, regjistrat dhe shoqatat.

Vlerësim:

7% e popullsisë është prekur nga sëmundje të rralla; 75% pacientët me sëmundje të rralla janë fëmijë; 80% e sëmundjeve të rralla kanë një origjinë gjenetike; një sëmundje përkufizohet si e rrallë kur prek 5 ose më pak nga 1000 qytetarë; 6-8 mijë janë të njohura sëmundjet e rralla; 30 milion pacientë me sëmundje të rralla janë në Evropë, 120 mijë pacientë me sëmundje të rralla janë në Slloveni8.

Sllovenia nga shtatori i vitit 2011 ka një Plan të Punës në fushën e sëmundjeve të rralla, miratuar nga Ministria e Shëndetësisë. Qëllimet e Planit të Punës janë:

1. Përkufizimi dhe monitorimin i sëmundjeve të rralla;2. Përmirësimi i diagnostikimit të hershëm dhe qasja në trajtimin e përshtatshëm

mjekësor (barna orfane, rehabilitimi);3. Përmirësimi i mekanizmave për një qasje gjithëpërfshirëse ndaj sëmundjeve të rralla;4. Përmirësimi i qasjes në informata për pacientët, kujdesin shëndetësor dhe ekspertë të

tjerë të punëtorëve dhe publikut të gjerë9

FrancaThirrjet për projekte kërkimore drejtohen nga Agjencia Kombëtare Franceze për Hulumtime (kërkimi bazë) ose nga Ministria e Shëndetësisë (hulumtimi klinik) ose nga të dyja. Thirrjet për projekte në Shkencat Sociale janë gjithashtu në dispozicion. Shoqatat e pacienteve gjithashtu sigurojnë fonde kërkimore. Hulumtimi bazë, klinik dhe trans nacional mbështet vazhdimisht në gjithë listën, pa vendosur përparësi kombëtare në një sëmundje të rrallë të caktuar. Një shumë prej 51 milion euro është caktuar për kërkime gjatë planit të dytë kombëtar 2011-2014.

KroaciShoqata për Sëmundje të Rralla u krijua në vitin 2008. Ajo u themelua me qëllim të promovimit të njohurive të sëmundjeve të rralla dhe avancimin e praktikave mjekësore, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve të tilla.

Pas krijimit të Shoqatës, në përputhje me rekomandimet e BE-së, Ministria e Shëndetësisë e Republikës së Kroacisë filloi të trajtonte në mënyrë sistematike çështjen e pacientëve me sëmundje të rralla duke krijuar një kornizë të plotë që mund të sigurojë nivelin më të lartë të kujdesit shëndetësor modern, qasjen në të gjitha të drejtat, dhe realizimin pa dallim të këtyre të drejtave.

8 www.redkebolezni.si9 WORK PLAN FOR THE FIELD OF RARE DISEASESIN THE REPUBLIC OF SLOVENIA-The Ministry of Health of the Republic of Slovenia September 2011

17


Në këtë drejtim, Kroacia në vitin 2015 miratoi Programin Kombëtar për Sëmundjet e rralla 2015-202010, i cili përmbledhë problemin e sëmundjeve të rralla nga pikëpamjet e Bashkimit Evropian dhe Republikës së Kroacisë, dhe paraqet objektivat kryesore strategjike dhe masat për përmirësimin e kujdesit shëndetësor në lidhje me sëmundjet e rralla.

Prioritetet e theksuara të Programit Kombëtar për Sëmundje të Rralla janë si vijon:

Përmirësimi i njohurive dhe disponueshmëria e informacionit mbi sëmundjet e rralla;

Mbështetja e zhvillimit të regjistrave të sëmundjeve të rralla dhe financimi i tyre i përhershëm;

Mbështetja e aktiviteteve dhe zhvillimi i një rrjeti të referencës qendrore dhe relevantes shkencore për sëmundje të rralla;

Përmirësimi i disponueshmërisë dhe cilësisë së kujdesit shëndetësor (diagnostikimi, trajtimi dhe parandalimi) për pacientët me sëmundje të rrallë;

Sigurimi i disponueshmërisë së barnave për sëmundje të rralla; Përmirësimi i realizimit të të drejtave sociale për pacientët me sëmundje të

rrallë; Fuqizimi i organizatave të pacientëve me sëmundje të rralla; Nxitja e kërkimit shkencor mbi sëmundjet e rralla, dhe Rrjetëzimi ndërkombëtar dhe bashkëpunimi në fushën e sëmundjeve të rralla.

Programi Kombëtar monitorohet nga Komisioni për Zhvillimin dhe Monitorimin e këtij programi, që vepron në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë të Kroacisë.

Vlen të theksohet se në Kroaci, Lista e Barnave veçanërisht të shtrenjta është themeluar qysh nga viti 2006. Nga buxheti i saj i përgjithshëm, Fondi Kroat i Sigurimeve Shëndetësore cakton një sasi të caktuar të fondeve për barna në këtë listë.

Disa produkte mjekësore dhe shërbime mjekësore (barna, pajisje mjekësore, pajisje ortopedike, trajtime specialistike) nuk rimbursohen nga Fondi Kroat i Sigurimeve Shëndetësore dhe mbulimi i këtyre shërbimeve në institucionet shëndetësore varet nga mundësitë e tyre.

Kapitulli 3.2. Tri OpsionetGrupi Punues për hartimin e Koncept Dokumentit për Sëmundjet e rralla ka shqyrtuar tri opsione kryesore për adresimin e të gjeturave në çështjen e trajtimit të sëmundjeve të rralla. Dy opsionet e para të shqyrtuara, pra opsioni i asnjë ndryshimi dhe opsioni i përmirësimit të zbatimit të ekzekutimit, u konkludua që nuk janë të mjaftueshme për adresimin e problemeve të identifikuara në këtë Koncept Dokument. Opsioni i vetëm që adreson problemet e identifikuara është opsioni i hartimit të Planit Kombëtar të Veprimit për Sëmundjet e Rralla.

10 Programi Kombëtar për Sëmundjet e rralla 2015-2020.http://www.europlanproject.eu/DocumentationAttachment/Croatian%20National%20Programme%20for%20Rare%20Diseases%202015%E2%80%932020%20%20-%20eng%20(en)%20%20[unofficial%20version%20by%20EUROPLAN].pdf

18

http://www.europlanproject.eu/DocumentationAttachment/Croatian%20National%20Programme%20for%20Rare%20Diseases%202015%E2%80%932020%20%20-%20eng%20(en)%20%20%5Bunofficial%20version%20by%20EUROPLAN%5D.pdf




Kapitulli 3.2.1: Opsioni asnjë ndryshimOpsioni asnjë ndryshim, do të ruante status quon dhe problemet ekzistuese japin mundësi shumë të kufizuar për edukim/informim, diagnostikim, trajtim dhe rehabilitim të domosdoshëm të pacientëve me sëmundje të rralla dhe familjet e tyre, përkrahjes morale dhe materiale, socializmit dhe aftësimit për jetë e për punë. Nëse nuk krijohet një politikë/plan veprimi konkret, problemet e identifikuara do të vazhdojnë të ekzistojnë dhe të thellohen. Rrjedhimisht, gjendja shëndetësore, ajo sociale dhe ekonomike e këtyre pacientëve/familjeve të tyre do të shkojë drejt përkeqësimit. Me këtë opsion nuk ofrohet mundësia për mjekim të pacientëve të diagnostifikuar - kryesisht jashtë shtetit, si dhe do të vazhdoj mjekimi në qendër joadekuate (pacientët mbi moshën 18 vjeçare vazhdojnë të trajtohen në Klinikën e Pediatrisë).

Kapitulli 3.2.2: Opsioni 2 për përmirësimin e zbatimit dhe ekzekutimitMundësia e vetme për ndikim përmes këtij opsioni është zgjerimi i Listës esenciale të barnave për të përfshirë barnat për të gjithë pacientët në mjekim.

Zgjerimi i listës esenciale nuk mund të bëhet pa pasur mjete financiare të dedikuara vetëm për sëmundje të rralla e të planifikuara në bazë të statistikave të duhura. Rrjedhimisht, ky opsion është vështirë i zbatueshëm.

Kapitulli 3.2.3: Opsioni i tretë - Ndryshimi i politikës ekzistueseOpsioni 3 parasheh institucionalizimin e përkujdesjes shëndetësore të pacientëve me SR ku përfshihet edhe plotësimi dhe ndryshimi i Ligjit për shëndetësi, konkretisht përfshirjen e dispozitave ligjore për rregullimin e fushës së SR në Kosovë.

Kjo nënkupton themelimin e Qendrës së veçantë për SR, në kudër të shërbimit shëndetësor publik terciar. Detyrë e Qendrës do të jetë diagnostikimi, mjekimi dhe përcjellja e rregullt e të gjithë pacientëve me SR, pa marr parasysh moshën, gjininë, përkatësinë etnike, fetare dhe të tjera. Për këtë qëllim Qendra do të këtë rregulloren e vet të punës.

Për shkak se kostoja e diagnostikimit, mjekimit dhe rehabilitimit të këtyre të sëmurëve është jashtëzakonisht e lartë (edhe për vendet e zhvilluara ekonomikisht) parashihet që një pjesë e caktuar e taksave të mbledhura nga shitja e produkteve që i nënshtrohen akcizës do të shfrytëzohet për sëmundjet e rralla. Qeveria do të siguroj gjithashtu mjete shtesë financiare në të ardhmen për funksionim optimal të Qendrës.

Përveç kësaj, Opsioni 3 parasheh veprime zbatuese si në vijim:

1. Aktivitete për mbështetjen e Shoqatës për SR (SHSR)

MSH dhe Oda e Mjekëve të Kosovës do të mbështesin financiarisht dhe në aspekt të lobimit, shoqatën për SR për anëtarësim në EURORDIS.

2. Mbledhja e informatave dhe prodhimi

Detyrimi për raportimin e informatave nga institucionet shëndetësore te IKSHPK. Instituti pas analizës së të dhënave - klasifikimit në bazë të gjinisë, etnisë, moshës, regjionit do të raportoj në drejtim të MSH, lidhur me statistikat kryesore për secilën sëmundje, si në vijim:

19


Cila sëmundje dominon?; Në cilën moshë po diagnostikohet?; Sa është incidenca, sa është prevelenca në popullatën e Kosovës?; Sa është morbiditeti dhe mortaliteti për secilën sëmundje?; A ka dallim gjinor në paraqitjen e sëmundjes?; A ka dallim etnik në paraqitjen e sëmundjes?; A ka dallim regjional në paraqitjen e sëmundjes?, dhe statistika tjera.

Kjo do të sigurohet përmes një qarkore që do të lëshohet nga MSH.

3. Listimi i SR

Në bazë të statistikave të IKSHP, do të përgatitet Lista e SR, të cilat janë në Kosovë. Kjo listë do të përfshinë të gjitha informatat e analizuara nga IKSHP dhe e njëjta do të publikohet. Lista do të përgatitet nga Njësia për SR, në kuadër të QKUK. Gjithashtu, nga kjo njësi do të përgatitet dhe mirëmbahet baza e të dhënave e personave me SR.

Kjo do të siguronte përcjelljen e rregullt të incidencës dhe prevalencës në vendin tonë, po ashtu planifikimin për mjekimin e këtyre personave.

4. Trajnimet e personelit shëndetësor dhe ngritja e vetëdijesimit të shoqërisë për SR

MSH dhe Oda e Mjekëve, në bashkëpunim me SHSR, do të organizojnë trajnime për personelin shëndetësor, në dy nivele:

Kujdesi parësor dhe dytësor shëndetësor - Mjekët e kujdesit terciar do të organizojnë aktivitete informuese dhe trajnuese në drejtim të ngritjes së vetëdijes profesionale për SR tek këto dy nivele në formë të: takimeve, simpoziumeve profesionale dhe informatave profesionale në mënyrë elektronike, posaçërisht përmes web-faqes së SHSR.

Kujdesi terciar - Trajnimi i stafit të Njësisë për SR, për identifikim, diagnostikim, mjekim dhe përcjellje të personave me SR. Gjithashtu integrimin e tyre në aktivitete hulumtuese jashtë vendit, për të përcjelle zhvillimin e fundit në këtë fushë.

Për më shumë, MSH, IKSHP dhe SHSR do të organizojnë kampanja vetëdijësuese për SR. Këto kampanja do të përfshijnë informimin përmes mas-mediave dhe aktiviteteve në terren posaçërisht lidhur me identifikimin e SR drejtuar personave me SR dhe familjeve në përgjithësi.

5. Fuqizimi i njësisë për SR në drejtim të formimit të Qendrës që parashihet me ligj, në Klinikën e Pediatrisë, në kuptimin infrastrukturor, resurseve humane dhe sigurimi i mjekimit të plotë.

Për shkak të natyrës së trajtimit multidiciplinar të disa sëmundjeve është e nevojshme përcaktimi i hapësirës së posaçme ku paraqiten këta persona për diagnostikim, mjekim dhe rehabilitim.

Aktualisht në njësi punojnë dy mjek. Është e nevojshme që të angazhohen edhe dy mjek specialist dhe katër infermiere. Pjesa tjetër e punës kryhet nga mjekët specialistë dhe reparteve të caktuara në kuadër të QKUK-së të profileve të ndryshme sipas nevojës.

6. Aktivitete bashkëpunimi me qendrat evropiane për SR

20


Duke pas parasysh koston e lartë për diagnostikimin e SR, qendrat evropiane për SR bëjnë secila diagnostikimin e llojeve të veçanta të sëmundjeve, p.sh. Qendrat në Turqi dhe në Austri e bëjnë diagnostikimin e sëmundjes Gaucher dhe pastaj ofrojnë shërbimet e tyre për qendrat tjera të cilat e kanë të pamundur të bëjnë diagnostikimin e kësaj sëmundje.

MSH do të sigurojë realizimin e bashkëpunimit për qëllime diagnostikuese.

MSH do të emërojë një Koordinator për Sëmundje të rralla për krijimin e komunikimit institucional dhe bashkëpunimit me Qendrat në shtetet te BE-së.

7. Plotësimi i listës së barërave orfane me barëra të cilat përdoren për mjekimin e SR. Kërkesën për plotësimin e kësaj liste do ta bëj Njësia për SR në mënyrë të vazhdueshme.

8. Donatorët

Vazhdimi i bashkëpunimit me donatorët ekzistues, identifikimi i donatorëve të rinj (takime për ngritjen e donacioneve si në vend ashtu edhe jashtë vendit).

9. Integrimi social

Politika e propozuar do të ketë një ndikim të madh në jetën sociale të familjeve që kanë pacientë me sëmundje të rralla pasi që barra financiare që do të mbulohet nga shteti do të lehtësoj jetën financiare të familjeve. Gjithashtu politika do të ndikoj edhe në integrimin e tyre në sektorë të tjerë si në arsim.

Opsioni i tretë adreson rekomandimet e Këshillit të 8 Qershor 2009 për Veprim të Evropës në Fushën e Sëmundjeve të Rralla.

21


Kapitulli 4: Identifikimi dhe vlerësimi i ndikimeve të ardhshmeVlerësimet e dhëna më poshtë vlejnë për të gjitha opsionet e paraqitura

Figure 6: Ndikimet më të rëndësishme të identifikuara për kategorinë e ndikimit

Kategoritë e ndikimeve

Ndikimet përkatëse të identifikuara

Ndikimet ekonomike Nuk ka ndikime relevantë në këtë kategori Ndikimet shoqërore Ndikim në shëndetin e individëve me SR – veçanërisht në

jetëgjatësinë, kualitetin e jetës dhe integrimin socialNdikimet mjedisore Nuk ka ndikime relevantë në këtë kategoriNdikimet në të drejtat themelore

Do të ketë ndikim në të drejtën për jetë

Ndikimi gjinor Qasja më e mirë në shërbim, informim dhe trajtim si për djemt edhe për vajzat

Ndikimet e barazisë sociale

Synohet të mundësohet drejtësi sociale për personat me SR dhe familjet e tyre

Ndikimet tek të rinjtë Ndikimi në shëndetin, jetëgjatësinë, shkollimin dhe punësimin e të rinjve

Ndikimet në ngarkesën administrative

Nuk ka ndikime relevantë në këtë kategori

Ndikimi i NMV-ve Nuk ka ndikime relevantë në këtë kategori

4.1. Ndikimet ShoqëroreNdikimet në shëndetin e individëve – jetëgjatësinë dhe shkallën e vdekshmërisëOpsioni 1 që nënkupton status quon do të ketë ndikim negativ në shëndetin e individëve, ngase vetëm një numër i caktuar i personave me SR do të marrin mjekim. Kjo do të ndikoj negativisht në rritjen dhe zhvillimin e tyre të mirëfilltë, në kualitetin e jetës dhe vdekshmërinë e hershme të tyre.

Gjithashtu, Opsioni 2 do të ndihmoj vetëm pjesërisht në mjekimin e individëve me SR, por meqë nuk ofron zgjidhje më afatgjate për mjekimin e tyre do të ketë ndikimet negative pothuajse të njëjta me Opsionin 1.

Me Opsionin 3 që ofrohet zgjidhje më afatgjate, do të rritet numri i personave të identifikuar me SR. Mjekimi i tyre do të ketë ndikim pozitiv në rritjen dhe zhvillimin normal të individëve me SR. Gjithashtu ky Opsion ka ndikim pozitiv në jetëgjatësinë dhe zvogëlimin e invaliditetit. Përmes aktiviteteve, veçanërisht kontakteve me qendrën për SR dhe SHSR, mundësohet edukimi më i mirë i individëve lidhur me SR nga të cilat vuajnë, që nënkupton se ata do të përkujdesën më shumë për shëndetin e tyre – në njohjen e shenjave të përkeqësimit të SR dhe intervenimit adekuat shëndetësor, si dhe trashëgimin e SR në planifikimin e familjes së tij/saj.

Për më shumë, Opsioni 3 ndikon në përmirësimin e kualitetin e jetës, pasi që barra financiare që do të mbulohet nga shteti do të lehtësoj jetën financiare të familjeve që nënkupton gjithashtu

22


integrimin psiko-social të individëve – qasjen më të madhe në çerdhe, shkolla, punësim dhe aktivitete tjera shoqërore.

Vlen të theksohet se Opsioni 3 do të ngritë nivelin vetëdijësues të familjeve për të identifikuar anëtarët tjetër që janë me SR dhe do zvogëloj gjithashtu barrën financiare për familjarët e individëve me SR, ngase do të mundësohet ofrimi më adekuat i mjekimit përmes shtetit, që Opsionet 1 dhe 2 pjesërisht e adresojnë.

Ndikimet në të drejtat themeloreNdikimi në të drejtën për jetëKushtetuta e Kosovës, në Nenin 25 të saj, përcakton të drejtën e secilit individ për jetë. Gjithashtu, Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut, në Nenin 2 të saj, përcakton këtë të drejtë dhe kjo zbatohet drejtpërdrejtë në Kosovë përmes Nenit 22 të Kushtetutës. Kjo e drejtë nënkupton se shtetet duhet, jo vetëm të përmbahen nga marrja e qëllimshme dhe e paligjshme e jetës, por gjithashtu të ndërmarrin hapa të duhur për të mbrojtur jetën e personave që janë brenda juridiksionit të tyre11.

Në kontekst të kujdesit shëndetësor, detyrimet pozitive u kërkojnë shteteve të nxjerrin rregulla të detyrueshme për ofruesit e kujdesit shëndetësor, qofshin ato private apo publike, të miratojnë masat e duhura për mbrojtjen e jetës së pacientëve. Në këtë drejtim, ky detyrim nënkupton sigurimin e funksionimit efektiv të kuadrit legjislativ, që përfshin masat e nevojshme për të siguruar mbikëqyrjen dhe zbatimin12.

Opsioni 1, ose vazhdimi i gjendjes ekzistuese, do të ketë ndikim negativ në të drejtën për jetë të individëve që vuajnë nga SR. Gjithashtu Opsioni 2, do të ketë ndikim minimal pozitiv në realizimin e kësaj të drejte. Opsioni i cili ka ndikim më pozitiv në këtë të drejtë të personave me SR është Opsioni 3, i cili synon që në mënyrë progresive të rritet numri i personave me SR që marrin trajtim adekuat përmes shtetit, që rezulton në parandalimin e vdekshmërisë së hershme të tyre.

Ndikimi në drejtësinë socialeNë mungesë të bazës së të dhënave për personat me SR dhe ndarjen e tyre sipas gjinisë, moshës, etnisë dhe të tjera, nuk është e mundur të zhvillohet analiza e drejtësisë sociale.

Vlerësimi i ndikimit tek të rinjtëSupozohet se rreth ¼ e personave të evidentuar me SR janë nën moshën 18 vjeçare. Gjithashtu, në mungesë të bazës së të dhënave, nuk dihet numri i saktë i të rinjve (15-24 vjeç) të evidentuar me SR. Për më shumë, supozohet se është një numër i caktuar i të rinjve të cilët nuk e kanë të identifikuar SR të tyre dhe se gjendja aktuale e të rinjve me SR në përgjithësi është e vështirë në aspektin e shëndetit, jetëgjatësisë dhe integrimit social të tyre.

Opsioni 1 dhe 2 nuk do të kenë ndikim të theksuar pozitiv tek të rinjtë. Në anën tjetër, Opsioni 3 në përgjithësi do të ndikoj pozitivisht në përmirësimin e shëndetit dhe jetëgjatësinë e të rinjve, siç është shpjeguar tek pjesa e ndikimit shoqëror.

11 KEDN, E drejta për jetë - https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Life_ENG.pdf 12 Udhëzim në Nenin 2 të KEDN - https://www.echr.coe.int/Documents/Guide_Art_2_ENG.pdf

23

https://www.echr.coe.int/Documents/Guide_Art_2_ENG.pdf

https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Life_ENG.pdf


Ndikim i menjëhershëm i Opsionit 3 do të jetë rritja e numrit të rinjve të diagnostikuar që ndikon në integrimin social të tyre, veçanërisht rritjen e numrit të të rinjve me SR që vijojnë shkollimin dhe rritjen e shanseve të tyre për punësim. Kjo hap mundësitë që ata të zhvillojnë një jetë normale. Në anën tjetër ndikimet e mëvonshme nënkuptojnë se familjarëve të tyre do të ju zvogëlohet barra e kujdesit ndaj personave të SR, si dhe shoqërisë në përgjithësi për kujdesin shëndetësor dhe social.

Të rinjtë dhe familjarët e tyre, që i kanë të identifikuara SR, kanë shfaqur nevojat e tyre për mjekim dhe aktivitete shoqërore gjatë kontaktit të tyre me profesionistët shëndetësor të kujdesit terciar.

Masat Ndikimi në

kushtet ekzistuese

A janë trajtuar pikëpamjet dhe nevojat e të rinjve?

Efektet tek të rinjtë dhe shoqëria

Veprimet lehtësuese

Opsioni 1

(status-quo)

Vazhdimi i gjendjes aktuale, siç është definuar tek problemi kryesor më lartë.

Negativ. Jo. Efekte negative për të rinjtë dhe shoqërinë.

Nuk parashihet ndryshim i politikës

Opsioni 2 Zgjerimi i listës esenciale dhe qarkorja nga MSH.

Pjesërisht pozitiv.

Pjesërisht. Efekte pjesërisht pozitive për të rinjtë dhe shoqërinë.

Të paraqitura në Opsionin 3.

Opsioni 3 Krijimi dhe fuqizimi i Qendrës për SR.

Mbledhja e informatave dhe prodhimi i tyre.

Listimi i SR.

Trajnimet dhe aktivitetet vetëdijësuese.

Bashkëpunim

Pozitiv. Në masë të konsiderueshme po.

Efekte pozitive të menjëhershme dhe të mëvonshme për jetën e tyre, dhe shoqërine.

Të përfshira në Opsionin 3.

24


i me qendrat evropiane të SR.

Plotësim i Listës së barnave orfane.

Aktivitetet me donatorët.

Integrimi social.

Ndikimi buxhetorNjë version i ndikimit buxhetor të politikës është llogaritur për pjesën e shëndetësisë në faqen 4 të dokumentit.

Kapitulli 4.1: Sfidat me mbledhjen e të dhënaveGrupi Punues për hartimin e këtij Koncept Dokumenti ka bërë përpjekje të vazhdueshme për mbledhjen e të dhënave për sëmundjet e rralla, duke kërkuar të dhëna drejtpërdrejtë nga të gjitha institucionet shëndetësore, në nivelin parësor, dytësor dhe tretësor. Institucioni i vetëm i cili ka dërguar të dhëna ka qenë Klinika e Pediatrisë e Shërbimit Spitalor Klinik dhe Universitar të Kosovës. Mungojnë të dhënat për SR në përgjithësi dhe për secilën sëmundje në veçanti, të ndara sipas moshës, gjinisë, vendbanimit, si dhe sipas gjendjes martesore të prindërve.

Mungesa e listës për SR dhe bazës së të dhënave për personat me SR ka vështirësuar përkufizimin e detajuar të problemit dhe analizës së ndikimeve.

Të dhënat tjera janë mbledhur nga informacionet për aktivitetin e donatorëve, departamentet e farmacisë dhe buxhetit në MSH, si dhe anëtarët e grupit të punës nga hulumtime dhe burime të ndryshme.

25


Kapitulli 5: Komunikimi dhe konsultimi

Figura 7: Përmbledhje e aktiviteteve të komunikimit dhe konsultimit të kryera për një koncept dokument

Procesi i konsultimit synon: - T’iu mundësojë palëve të interesit që të kontribuojnë në hartimin e Koncept Dokumentit

për Sëmundjet e Rralla përmes ofrimit të komenteve për identifikimin e problemit dhe ofrimin e rekomandimeve për adresimin e problemit

- [Kur KD-ja dërgohet për konsultime publike, kolona për buxhet duhet të fshihet.]- [Kur KD-ja dërgohet për konsultime publike, titulli i kolonës 'Afati Indikativ' duhet të

ndryshohet në 'Afati kohor'.]Qëllimi kryesor

Grupi i synuar

Aktiviteti Komunikimi/njoftimi Afati indikativ

Buxheti i nevojshëm

Personi përgjegjës

Konsultimi i draftit të parë të KD për SR për cështjet që ndërlidhen me mbështetje sociale dhe përfshirjes në edukim

MPMS

MASHT

2 takime pune me stafin përkatës të këtyre ministrive

Ftesë zyrtare përmes postës elektronike, e pasuar me thirrje telefonike

Java e dytë të janarit 2019

/ Dr. Arsim Cavdarbasha

Konsultimi i draftit të parë të KD për SR

Personat e prekur nga sëmundjet e rralla ( përvec personave të mitur);

Familjet e personave të prekur nga sëmundjet e rralla

Takim i përbashkët

Ftesa dërgohet prej MSH;

Njoftim në ëeb-faqen e MSH

Muaji janar 2019

300 Euro ???

Dr. Arsim Cavdarbasha

26


Profesionistët shëndetësor

Shoqatat e personave me sëmundje të rralla

Shoqata për Mbrojtjen e Të Drejtave të Pacientëve në Kosovë (“PRAK”)

Konsultimi paraprak ndërministror

Insitucionet relevante sipas nenit 7 të Rregullores së punës së Qverisë

/Dërgimi i draft KD për Sëmundjet e Rralla për komente nga institucionet relevante

Komunikim zyrar për postës elektronike

Java e dyte e janarit 2019

/ Dr. Arsim Cavdarbasha

Takimi i parë publik për të gjithë palët e interesuara

Të gjitha palët e interesuara

Takim publik

Njoftim për media për mbajtjen e takimit publik; dërgimi i ftesës te palët e interesuara bashkë me draft koncept dokumentin; publikimi i njoftimit në web-site dhe rrjete sociale; përgatitja e një komunikate për media pas përfundimit të takimit

Java e parë e shkurtit 2019

1000 euro për rezervimin e sallës dhe drekën e personave

Dr. Arsim Cavdarbasha

Konsultimi publik me shkrim

Të gjitha palët e interesuara

Publikimi i konsultimit në portalin

Njoftim për media për mbajtjen e konsultimeve publike;

Java e dytë

/ Dr. Arsim Cavdar

27


për konsultim publik

dërgimi i ftesës te palët e interesuara bashkë me draft koncept dokumentin; publikimi i njoftimit në web-site dhe rrjete sociale; përgatitja e raportit përfundimtar për konsultime publike dhe publikimi i tij në platformë

e shkurtit 2019

basha

Rezultati kryesor i konsultimeveMinistria e Shëndetësisë duke zhvilluar aktivitete të komunikimit aktiv me profesionistët shëndetësor, partnerët ndërkombëtarë, organizata qeveritare dhe jo qeveritare, do të shpjegojë qëllimet e koncept dokumentit.

Këto konsultime janë zhvilluar intensivisht: Brenda MSH-së, departamenteve e divizioneve të saj, IKSHP, SHSKUK, Shoqatat e pacientëve, shoqatat profesionale, etj.

Subjektet e konsultuara më lart mbështesin Koncept dokumentin me synimin që çështja e sëmundjeve të rralla, të adresohet në mënyrë gjithëpërfshirëse në interes të pacientëve, familjarëve të tyre dhe institucioneve shëndetësore.

Subjektet e konsultuaraMSh, IKSHP, SHSKUK, Shoqata e Fibrozës Cistike, Shoqata e Sklerozës Multiple, etj.

Në mesin e të gjitha këtyre institucioneve ekziston një konsensus i gjerë se hartimi i këtij Koncept dokumenti do të jetë një zhvillim pozitiv në adresimin gjithëpërfshirës të problematikës së sëmundjeve të rralla në Kosovë.

Grupi punues për hartimin e Koncept Dokumentit për Sëmundjet e Rralla në bashkëpunim me Zyrën për Komunikim Publik në Ministrinë e Shëndetësisë, ka hartuar gjithashtu planin e komunikimit për këtë politikë, pas miratimit të KD nga Qeveria.

Një plan i tillë është i domosdoshëm lidhur me komunikimin e ndryshimeve që pritet t'i sjellë Koncept dokumenti për sëmundje të rralla.

Parimet e përgjithshme të planit të komunikimit janë:

Të gjitha materialet (spotet, fletushkat dhe materialet e tjera) duhet të krijojë një fushatë integrale dhe të jenë në përputhje me synimet

Materialet nuk guxojnë të krijojnë konfuzion apo rrëmujë, por do të jenë në përputhje me specifikat e sëmundjeve të rralla;

Ambasadorët e vullnetit të mirë dhe ambasadorët e vegjël mund të jenë persona të veçantë për t’u përfshirë në këto spote;

28


Spotet do të publikohen dhe në ueb faqen e Ministrisë së Shëndetësisë, bashkë me fletushka, broshura dhe dokumente të tjera që lidhen me sëmundjet e rralla dhe në profilin zyrtar të MSH-së në "facebook".

Ky plan i komunikimit do të bëhet duke ndjekur parimet e një partneriteti të ngushtë midis MSH-së, SHSKUK-së, IKSHP-së, Shoqatave profesionale, Shoqatës së Pacientëve me Fibrozë cistike, Shoqatën e Pacientëve me Sklerozë Multiple, PRAK dhe sektorin farmaceutik.

Objektivat e Komunikimit:

Të shpjegojë se profesionistëve shëndetësor u ofrohet një qasje e re në identifikimin e pacientëve me sëmundje të rralla

Të shpjegojë se pacientët dhe familjarëve të tyre do të kenë një mundësi të re për sigurimin e terapisë për mjekimin e rregullt të këtyre sëmundjeve

Të shpjegojë se qasja e re do të mundësojë diagnostikim më të hershëm të sëmundjeve të rralla

Të shpjegojë se qëllimi i kësaj politike është identifikimi i hershëm i këtyre sëmundjeve Të shpjegojë se MSH do të sigurojë bashkëpunim me Qendrat në shtetet te BE-së për

qëllime diagnostikuese.

Target grupet:

Personat e prekur nga sëmundjet e rralla Familjet e personave të prekur nga sëmundjet e rralla Profesionistët shëndetësor Shoqatat e personave me sëmundje të rralla Kompanitë farmaceurtike-kontribuese në mjekimin e sëmundjeve të rralla OJQ-të dhe donatorët në mbështetje të trajtimit të personave më sëmundje të rralla Publiku i gjerë, në mënyrë që të vetëdijësohen për diagnostikimin e hershëm të

sëmundjeve të rralla.

Mesazhet

Personat me sëmundje të rralla meritojnë trajtim të rregullt mjekësor Zbulimi i hershëm -mundësi për mjekim dhe trajtim korrekt, i cili ndikon në rritje,

zhvillim dhe socializim; Zbulimi i hershëm - ulje e shpenzimeve që mund të rezultojnë nga komplikimet që

rrjedhin nga sëmundjet e rralla; Rritja e mundësive për barna gjatë gjithë jetës për të prekurit nga sëmundjet e rralla.

Kanalet e komunikimit

TV –të nacionale: spote të veçanta nga 30 sekonda në 5 gjuhë: shqipe, serbe, turke, boshnjake, rome – për grupet e synuara;

Transmetim periodik i spoteve ndërgjegjësuese për sëmundje të rralla Fushatë edhe në mediat e shkruara dhe ato radiofonike për njohjen me sëmundjet e rralla

29


Fushatë nëpër shkolla – për nxënësit dhe për mësimdhënësit - si informim i përgjithshëm; dhe për fëmijët e sëmurë për të njohur ata vetë sëmundjen e tyre.

Kapitulli 6: Krahasimi i opsioneveKrahasimi i Opsioneve do të plotësohet pas konsultimit paraprak.

Kapitulli 6.1: Planet e zbatimit për opsionet e ndryshmeOpsioni i parë është ai aktual.

Figura 8: Plani i zbatimit për Opsionin 2

Qëllimi ipolitikës

Identifikimi dhe trajtimi më efikas i personave me sëmundje të rralla

Objektivi strategjik

Ruajtja dhe përparimi i shëndetit

Produktet, aktivitetet, viti dhe organizata/departamenti përgjegjës

Objektivi Specifik 1:

100% e pancientëve pranojnë trajtim dhe mjekim

Produkti 1.1

Lista esenciale e barërave e plotësuar

Viti 2019

Viti 2020

Viti 2021

Viti 2022

Viti 2023

Institucioni /departamenti përgjegjës

Shqyrtimi i nevojave X MSH

/SHSKUKDefinimi i barërave të nevojshme

XMSH/SHSKUK

Përfshirja në listën esenciale

XMSH/SHSKUK

Figura 9: Plani i zbatimit për Opsionin 3

Qëllimi i Politikës

Identifikimi, trajtimi dhe rehabilitimi më efikas i personave me sëmundjeve të rralla

Objektivi Strategjik

Ruajtja dhe përparimi i shëndetit

Objektivi specifik 1: Anëtarësi

mi i Shoqatës për SR në

Produkti 1.1

Shoqata për Sëmundjet e Rralla e Themeluar

2019

2020

2021

2022

2023

Institucioni/Departamenti Përgjegjës

30


EURORDIS

Mbështetja e procesit të themelimit

X MSH

Mbështetja e shoqatës ër anëtarësim në EURORDIS

X x x MSH

Produkti 1.2

Bashkëpunimi me Qendrat Evropiane për Sëmundje të Rralla i VendosurEmërimi i Koordinatorit

X MSH

Produkti 1.3 Zhvillimi i uebfaqes së SHSR i mbështetur

Mbështetja e funksionalizimit të uebfaqes

X MSH

Mbështetja për mirëmbajtjen dhe rifreskimi i rregullt i përmbajtjes së uebfaqes

X x x x x MSH

Listimi i SR në nivel

shtetëror

Produkti 2.1 Lista e Sëmundjeve të Rralla në Kosovë e hartuar

Përgatitja e formularit për raportimin e SR

X MSH / IKSHP / SHSKUK

Shpërndarja e Qarkores së bashku me formularin

X MSH

Analizimi i informatave të mbledhura dhe

X IKSHP

31


përgatitja e raportit për SRR

Hartimi i listës

X SHSKUK /IKSHP/ MSH

Rifreskimi i listës x x x x SHSKUK / IKSHP /

MSH

Objektivi 3: Rritja e numrit të pacientëve të identifikuar dhe diagnostikuar për 50% dhe garantimi i qasjes adekuate dhe me kohë i personave me sëmundje të rralla në kujdes shëndetësor dhe social, deri në fund të 2024

Ligji për Shëndetësi i amandementuar përfshinë dispozitën për Sëmundjet e RrallaPërgatitja e dispozitës përkatëse për SR

X MSH

Miratimi në Qeveri X MSH

Qendra për SR e Krijuar

Krijimi i kapaciteteve (infrastrukturore dhe njerëzore)

x MSH / SHSKUK

Produkti 3.1 Personeli Shëndetësor nga Njësia e SR e trajnuar

Ofrimi i trajnimeve

X x x x MSH / SHSKUK / OMK

Pjesëmarrje në aktivitete hulumtuese

X x x x MSH /SHSKUK / OMK

Produkti 3.2

Simpoziumet dhe takimet profesionale me stafin shëndetësor të mjekësisë primare dhe sekondare të mbajturaOrganizimi i simpoziumeve

x x x x SHSKUK / OMK

Organizimi i x x x x SHSKUK/OMK

32


takimeve profesionale

Produkti 3.3 Fushata vetëdijësuese e lansuar

Përgatitja e materialeve promovuese

x MSH / QKUK / IKSHPK

Emetimi dhe shpërndarja e materialit

x x x x IKSHPK

Produkti 4.1 Lista e barnave orfane e plotësuar

Parashtrimi i kërkesave për plotësimin e listës me barëra për SR

X x x x x SHSKUK / Njësia për SR

Produkti 4.2

Numri i rritur i memorandumeve të bashkëpunimit me donatorëVazhdimi i bashkëpunimit me donatorët aktual

X x x x x MSH / SHSKUK

Lobimi për donatorë të rinj

X x x x x MSH / SHSKUK

Produkti 4.2

(ky produkt ka të bëj me integrimin social ku MASHT dhe MPMS kanë rolin kryesor në zbatimin e aktiviteteve. Do të definohet pas konsultimit me këto dy organizata)

33


Kapitulli 6.2: Tabela e krahasimit me të tre opsionet Figura 10: Krahasimi i opsioneve

Metoda e krahasimit:

Ndikimet relevante pozitive

Ndikimet relevante negativeKostot relevanteVlerësimi i ndikimit të pritshëm buxhetor

Viti 1 Viti 2 Viti 3 Viti 1 Viti 2 Viti 3 Viti 1 Viti 2 Viti 3

0 0 0 0 0 0

Përfundimi Nuk rekomandohet Nuk rekomandohet Opsioni i rekomanduar

Kapitulli 7: Konkluzionet dhe hapat e ardhshëm

Sipas të gjitha analizave të bëra nga ky Koncept Dokument, i vetmi opsion që garanton për adresimin e problemeve të identifikuara në fushën e sëmundjeve të rralla është Opsioni 3, meqë shkaku kryesor i problemeve të identifikuara është mungesa e politikës konkrete që mundëson zgjidhjen e situatës në mënyrë afatgjate për këtë kategori të ndjeshme të qytetarëve të vendit.

Plani për zbatimin e këtij Koncept Dokumenti, me kusht që aprovohet me opsionin e rekomanduar, është si në vijim:

Veprimi Afati kohor

Mbështetja për themelimin e Shoqatës për Sëmundje të Rralla K4 2019

Listimi i SR K4 2019

Trajnimet e personelit shëndetësor dhe ngritja e vetëdijesimit të shoqërisë për SR

2019 – 2023

Emërimi i koordinatorit për bashkëpunim me qendrat evropiane për SR

K4 2019

Plotësimi i Listës së barërave orfane me barëra të cilat përdoren për mjekimin e SR

2019 – 2023

Lobimi për donatorë 2019 – 2023

34


Krijimi i Qendrës për SR 2019 - 2023

Kapitulli 7.1: Dispozitat për monitorimin dhe vlerësiminPlani i veprimit për zbatimin e opsionit të rekomanduar të këtij Koncept Dokumenti do të monitorohet përmes raporteve të zbatimit, bazuar në të dhënat zyrtare, të cilat do të shërbejnë për vendime të bazuara në dëshmi në fushën e sëmundjeve të rralla për Ministrinë e Shëndetësisë.

Procesi i monitorimit do të jetë një proces gjithëpërfshirës ku të gjithë akterët e përfshirë në sistemin e monitorimit dhe vlerësimit do të ofrojnë kontributin e tyre për sigurimin e informatave të nevojshme për të gjitha pjesët e procesit duke filluar nga mbledhja, agregimi, analiza dhe shpërndarja e të dhënave si rezultat i punës së përbashkët i të gjithë akterëve dhe grupeve të interesit.

Parim udhëheqës gjatë procesit të monitorimit dhe vlerësimit është gjithë përfshirja, ku në proces të monitorimit dhe vlerësimit do të përfshihen të gjithë akterët dhe institucionet hisedare në këtë fushë përmes shfrytëzimit të kapaciteteve institucionale, procedurave të brendshme dhe mekanizmave tjerë administrativë që lidhin dhe mundësojnë komunikimin e institucioneve shëndetësore mes vete. Në këtë proces, theksi është vënë në përdorimin e mekanizmave ekzistues për mbledhjen, agregimin, analizën dhe diseminimin e të dhënave në kuadër të SHSKUK, Ministrisë dhe institucioneve tjera të përfshira.

Plani do të përfshijë një numër të treguesve në nivele të ndryshme të zbatimit për periudhën kohore të përcaktuar në dokument, duke shfrytëzuar burime të informatave, raportime në periudha të rregullta duke shfrytëzuar strukturat e përcaktuara të procesit të monitorimit. Korniza e monitorimit ka për qëllim përcjelljen e progresit dhe rishikimet eventuale bazuar në progresin e shënuar.

Gjatë procesit të monitorimit dhe vlerësimit do të konsiderohen të gjithë treguesit e përcaktuar në dokument, treguesit input dhe output, duke bërë analizën e vazhdueshme të tyre me qëllim të përcjelljes së progresit në këtë fushë. I gjithë procesi do të fokusohet në një qasje gjithëpërfshirëse të grumbullimit të informatave, analizimit dhe përpunimit të tyre duke mundësuar shfrytëzimin e tyre për vendimmarrje dhe politikë bërje të bazuar në dëshmi.

Procesi i monitorimit dhe vlerësimit do të realizohet përmes krijimit të një ambienti institucional, bashkëpunimit dhe koordinimit të të gjithë akterëve të përfshirë, ku do të definohen qartë rolet dhe përgjegjësitë për të gjithë vendimmarrësit dhe grupet e interesit.

Do të realizohet raportimi i rregullt, me kohë i zbatimit të aktiviteteve, sfidave eventuale dhe rekomandimet për ndryshime gjë që do të mundësojnë adresimin në kohën e duhur që ka për qëllim orientimin e politikave drejt përmirësimit të vazhdueshëm të kushteve për personat me sëmundje të rralla.

Rezultatet e pritura nga procesi i monitorimit dhe vlerësimit do të mundësojnë edhe ofrimin e informatave kthyese efektive dhe me kohë për të gjitha grupet e interesit, ofrimin e raporteve të

35


performancës së tyre, raportet fillestare ku janë të përcaktuara vlerat bazë të treguesve krahasuar me vlerat e pritshme dhe të dëshirueshme, raportet periodike të progresit si dhe raportet vjetore të performancës. Do të ofrohen të dhënat bazike statistikore lidhur me ofrimin e shërbimeve shëndetësore, sigurimin e terapisë ngritjen e kapaciteteve njerëzore dhe realizimin e aktiviteteve të tjera të përfshira në këtë Plan.

Të gjitha informatat do të jenë pjesë përbërëse e kornizës nacionale të sistemit të monitorimit dhe vlerësimit. Treguesit specifik nga ky Plan do të jenë pjesë përbërëse e sistemit të përgjithshëm të monitorimit dhe vlerësimit të treguesve nacional, të përcaktuar edhe në Strategjinë Sektoriale të Shëndetësisë 2017-2021.

36


Shtojca 1: Forma e vlerësimit për ndikimin ekonomikKategoria e ndikimeve ekonomike

Ndikimi kryesor A pritet të ndodhë ky ndikim?

Numri i organizatave, kompanive dhe/ose individëve të prekur

Përfitimi i pritshëm ose kostoja e ndikimit

Niveli i preferuar i analizës

Po Jo I lartë/i ulët I lartë/i ulëtVendet e punës13

A do të rritet numri aktual i vendeve të punës? √

A do të zvogëlohet numri aktual i vendeve të punës? √

A do të ndikojë në nivelin e pagesës? √A do të ndikojë në lehtësimin e gjetjes së një vendi të punës? √

Bërja e biznesit A do të ndikojë në qasjen në financa për biznes? √

A do të largohen nga tregu produkte të caktuara? √

A do të lejohen në treg produkte të caktuara? √

A do të detyrohen bizneset të mbyllen? √A do të krijohen biznese të reja? √

Ngarkesa administrative

A do të detyrohen bizneset t’i përmbushin detyrimet e dhënies së informatave të reja?

√

A janë thjeshtuar detyrimet e dhënies së informatave për bizneset? √

Tregtia A pritet të ndryshojnë flukset aktuale të importit? √

A pritet të ndryshojnë flukset aktuale të eksportit? √

13 Kur ndikon në vendet e punës, gjithashtu do të ketë edhe ndikime shoqërore.

37


Transporti A do të ketë efekt në mënyrën e transportit të pasagjerëve dhe/ose mallrave?

√

A do të ketë ndonjë ndryshim në kohën e nevojshme për të transportuar pasagjerë dhe/ose mallra?

√

Investimet A pritet që kompanitë të investojnë në veprimtari të reja? √

A pritet që kompanitë t'i anulojnë ose shtyjnë për më vonë investimet? √

A do të rriten investimet nga diaspora? √A do të zvogëlohen investimet nga diaspora? √

A do të rriten investimet e huaja direkte? √

A do të zvogëlohen investimet e huaja direkte? √

Konkurrueshmëria

A do të rritet çmimi i biznesit të produkteve, siç është energjia elektrike?

√

A do të ulet çmimi i inputeve të bizneseve, siç është energjia elektrike? √

A ka gjasa që të promovohen inovacioni dhe hulumtimi? √

A ka gjasa që inovacioni dhe hulumtimi të pengohen? √

Ndikimi në NVM

A janë kompanitë e prekura kryesisht NVM? √

Çmimet dhe konkurrenca

A do të rritet numri i mallrave dhe shërbimeve në dispozicion për biznesin apo konsumatorët?

√

A do të zvogëlohet numri i mallrave dhe shërbimeve në dispozicion për

√

38


biznesin apo konsumatorët?A do të rriten çmimet e mallrave dhe shërbimeve ekzistuese? √

A do të ulen çmimet e mallrave dhe shërbimeve ekzistuese? √

Ndikimet ekonomike rajonale

A do të ndikohet ndonjë sektor i veçantë i biznesit? √

A është ky sektor i koncentruar në një rajon të caktuar? √

Zhvillimi i përgjithshëm ekonomik

A do të ndikohet rritja e ardhshme ekonomike? √

A mund të ketë ndonjë efekt në normën e inflacionit? √

Shtojca 2: Forma e vlerësimit për ndikimet shoqërore

Kategoria e ndikimeve shoqërore





Po Jo I lartë/i ulët I lartë/i ulëtVendet e punës 14

A do të rritet numri aktual i vendeve të punës? √

A do të zvogëlohet numri aktual i vendeve të punës? √

A ndikohen vendet e punës në një sektor të caktuar të biznesit? √

A do të ketë ndonjë ndikim në nivelin e pagesës? √

A do të ketë ndikim në lehtësimin e gjetjes së një vendi të punës? √

Ndikimet shoqërore

A janë ndikimet shoqërore të përqendruara në një rajon apo qytete të

√

14 Kur ndikon në vendet e punës, gjithashtu do të ketë edhe ndikime ekonomike.

39


rajonale veçanta?Kushtet e punës

A ndikohen të drejtat e punëtorëve? √A parashihen apo shfuqizohen standardet për punën në kushte të rrezikshme?

√

A do të ketë ndikim mbi mënyrën e zhvillimit të dialogut social ndërmjet punonjësve dhe punëdhënësve?

√

Përfshirja sociale

A do të ketë ndikim mbi varfërinë? √A ndikohet qasja në skemat e mbrojtjes sociale? √

A do të ndryshojë çmimi i mallrave dhe shërbimeve themelore? √

A do të ketë ndikim në financimin apo organizimin e skemave të mbrojtjes sociale?

√

Arsimi A do të ketë ndikim në arsimin fillor? √A do të ketë ndikim në arsimin e mesëm? √

A do të ketë ndikim në arsimin e lartë? √A do të ketë ndikim në aftësimin profesional? √

A do të ketë ndikim në arsimimin e punëtorëve dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës?

√

A do të ketë ndikim në organizimin apo strukturën e sistemit arsimor? √

A do të ketë ndikim në lirinë akademike dhe vetëqeverisjen? √

Kultura A ndikon opsioni në diversitetin kulturor? √

A ndikon opsioni në financimin e organizatave kulturore?

√

40


A ndikon opsioni në mundësitë për personat që të përfitojnë nga aktivitetet kulturore ose të marrin pjesë në to?

√

A ndikon opsioni në ruajtjen e trashëgimisë kulturore? √

Qeverisja A ndikon opsioni në aftësitë e qytetarëve të marrin pjesë në procesin demokratik? √

A trajtohet çdo person në mënyrë të barabartë? √

A do të informohet më mirë publiku në lidhje me çështje të caktuara? √

A ndikon opsioni në mënyrën se si funksionojnë partitë politike? √

A do të ketë ndonjë ndikim në shoqërinë civile? √

Shëndeti dhe siguria publike15

A do të ketë ndonjë ndikim në jetën e njerëzve, siç është jetëgjatësia apo shkalla e vdekshmërisë?

√

A do të ketë ndikim në cilësinë e ushqimit? √

A do të rritet apo zvogëlohet rreziku shëndetësor për shkak të substancave të dëmshme?

√

A do të ketë efekte shëndetësore për shkak të ndryshimeve në nivelet e zhurmës apo cilësinë e ajrit, ujit dhe/ose tokës?

√

A do të ketë efekte shëndetësore për shkak të ndryshimeve në përdorimin e energjisë?

√

A do të ketë efekte shëndetësore për shkak të ndryshimeve në deponimin e

√

15 Kur ka ndikim në shëndet publik dhe siguri, atëherë rregullisht ka ndikime mjedisore.

41


mbeturinave?A do të ketë ndikim në mënyrën e jetesës së njerëzve, siç janë nivelet e interesimit për sport, ndryshimet në ushqyeshmëri, ose ndryshimet në përdorimin e duhanit ose alkoolit?

√

A ka grupe të veçanta që përballen me rreziqe shumë më të larta se të tjerat (të përcaktuar sipas faktorëve, të tillë si mosha, gjinia, aftësia e kufizuar, grup shoqëror apo rajoni)?

√

Krimi dhe siguria

A ndikohen gjasat që të kapen kriminelët? √

A ndikohet fitimi i mundshëm nga krimi? √

A ndikon në nivelet e korrupsionit? √A ndikohet kapaciteti i zbatimit të ligjit? √A ka ndonjë efekt në të drejtat dhe sigurinë e viktimave të krimit? √

Shtojca 3: Forma e vlerësimit për ndikimet mjedisore

Kategoria e ndikimeve mjedisore





Po Jo I lartë/i ulët I lartë/i ulëtKlima dhe mjedisi i qëndrueshëm

A do të ketë ndikim në emetimin e gazrave serë (dioksid karboni, metani etj.)?

√

A do të ndikohet konsumi i karburanteve?

√

A do të ndryshojë shumëllojshmëria e √

42


burimeve që përdoren për prodhimin e energjisë?A do të ketë ndonjë ndryshim në çmim për produktet miqësore ndaj mjedisit? √

A do të bëhen më pak ndotëse disa aktivitete të caktuara? √

Cilësia e ajrit A do të ketë ndikim në emetimin e ndotësve të ajrit? √

Cilësia e ujit A ndikon opsioni në cilësinë e ujërave të ëmbla? √

A ndikon opsioni në cilësinë e ujërave nëntokësore? √

A ndikon opsioni në burimet e ujit të pijshëm? √

Cilësia e tokës dhe shfrytëzimi i tokës

A do të ketë ndikim në cilësinë e tokës (në lidhje me acidifikimin, ndotjen, përdorimin e pesticideve apo herbicideve)?

√

A do të ketë ndikim në erozionin e tokës? √

A do të humbet tokë (përmes ndërtimit, etj.)? √

A do të fitohet tokë (përmes dekontaminimit, etj.)? √

A do të ketë ndonjë ndryshim në shfrytëzimin e tokës (p.sh. nga shfrytëzimi pyjor në shfrytëzim bujqësor apo urban)?

√

Mbeturinat dhe riciklimi

A do të ndryshojë sasia e mbeturinave të krijuara?

√

A do të ndryshojnë mënyrat në të cilat trajtohen mbeturinat?

√

A do të ketë ndikim në mundësitë për √

43


riciklimin e mbeturinave?Përdorimi i burimeve

A ndikon opsioni në përdorimin e burimeve të ripërtëritshme (rezervave të peshkut, hidrocentraleve, energjisë diellore etj.)?

√

A ndikon opsioni në përdorimin e burimeve, të cilat nuk janë të ripërtëritshme (ujërat nëntokësore, mineralet, qymyri etj.)?

√

Shkalla e rreziqeve mjedisore

A do të ketë ndonjë efekt në gjasat për rreziqe, të tilla, si zjarret, shpërthimet apo aksidentet?

√

A do të ndikojë në gatishmërinë në rast të fatkeqësive natyrore? √

A ndikohet mbrojtja e shoqërisë nga fatkeqësitë natyrore? √

Biodiversiteti, flora dhe fauna

A do të ketë ndikim në speciet e mbrojtura apo të rrezikuara apo në zonat ku ato jetojnë?

√

A do të preket madhësia apo lidhjet midis zonave të natyrës? √

A do të ketë ndonjë efekt në numrin e specieve në një zonë të caktuar? √

Mirëqenia e kafshëve

A do të ndikohet trajtimi i kafshëve? √A do të ndikohet shëndeti i kafshëve? √A do të ndikohet cilësia dhe siguria e ushqimit të kafshëve? √

Shtojca 4: Forma e vlerësimit për ndikimin e të drejtave themeloreKategoria e ndikimit në të

Ndikimi kryesor A pritet të ndodhë ky

Numri i organizatave,

Përfitimi i pritshëm ose


44


drejtat themelore

ndikim? kompanive dhe/ose individëve të prekur

kostoja e ndikimit

Po Jo I lartë/i ulët I lartë/i ulëtDinjiteti A ndikon opsioni në dinjitetin e

njerëzve, në të drejtën e tyre për jetë apo në integritetin e një personi?

√

Liria A ndikon opsioni në të drejtën e lirisë së individëve? √

A ndikon opsioni në të drejtën e një personi për privatësi? √

A ndikon opsioni në të drejtën për t’u martuar apo krijuar familje? √

A ndikon opsioni në mbrojtjen ligjore, ekonomike ose shoqërore të individëve apo familjes?

√

A ndikon opsioni në lirinë e mendimit, ndërgjegjes apo fesë? √

A ndikon opsioni në lirinë e shprehjes? √A ndikon opsioni në lirinë e tubimit ose asociimit? √

Të dhënat personale

A përfshin opsioni përpunimin e të dhënave personale? √

A janë të drejtat e individit për qasje, korrigjim dhe kundërshtim të garantuara?

√

A është e qartë dhe e mbrojtur mirë mënyra në të cilën përpunohen të dhënat personale?

√

Azili A ndikon ky opsioni në të drejtën për azil? √

Të drejtat pronësore

A do të ndikohen të drejtat e pronësisë? √A ndikon opsioni në lirinë për të bërë √

45


biznes?Trajtimi i barabartë 16

A e mbron opsioni parimin e barazisë para ligjit? √

A ka gjasa që grupe të caktuara do të dëmtohen në mënyrë direkte apo indirekte nga diskriminimi (p.sh. ndonjë diskriminim në bazë gjinore, racore, ngjyre, etnie, opinioni politik ose tjetër, moshe ose orientimi seksual)?

√

A ndikon opsioni në të drejtat e personave me aftësi të kufizuara? √

Të drejtat e fëmijëve

A ndikon opsioni në të drejtat e fëmijëve? √

Administrimi i mirë

A do të bëhen procedurat administrative më të komplikuara? √

A ndikohet mënyra në të cilën administrata merr vendime (transparenca, afati procedural, e drejta për qasje në një dosje, etj.)?

√

Për të drejtën penale dhe ndëshkimet e parashikuara: a ndikohen të drejtat e të paditurit?

√

A ndikohet qasja në drejtësi? √

16 Barazia gjinore trajtohet në Vlerësimin e Ndikimit Gjinor

46


Shtojca 5: Lista e sëmundjeve të rralla me kodet ICD 10

1. AcetylCoAacetyltransferase2deficiency E72.82. Acetyl-carnitinedeficiency E71.413. Acrodermatitisenteropathica E83.24. Achondrodysplasia Q77.45. Acyl-CoAoxidasedeficiency E88.896. AgammaglobulinemiaX-linked D80.07. Alagille sindrome Q44.78. Alport sindrome Q87.819. Ataxiatelangiectasia G11.910. AutosomaldominanthyperIgE sindrome D82.411. Alcaptonuria Q62.1112. Alport sindrome Q87.8113. Alzheimerdisease G30.914. Angellman sindrome Q93.515. Apert sindrome Q87.0

B16. Bartter sindrome E26.8117. Beckëith-Ëiedemann sindrome Q87.318. Bell'spalsy G51.019. Beeriberi E51.120. Bloom sindrome Q82.821. Burkitt'slymphoma C83.76

C22. Candidiasisfamilialchronicmucocutaneousautosomalrecessive23. Cardio facto cutaneous sindrome Q87.124. CatEye sindrome Q92.825. Charcot-Marie-Tooth disease G60.026. CHARGE sindrome Q89.827. Choreaminor G25.528. COACH sindrome M24.2829. Coffin sindrome E76.2930. CoenzymeQ10 deficiency31. Cranio facial andskeletaldefects Q75

47


32. Craniopharyngioma D44.433. Craniosynostosis Q75.034. Criduchat sindrome Q93.435. CriglerNajjar syndrometype1 E80.536. CriglerNajjar sindrome type2 E80.537. Cushing sindrome E24.938. Cysticfibrosis E8439. Cystinosis E72.04

D40. Dandy-Ëalkercomplex Q03.141. Delta-1-pyrroline-5-carboxylatedehydrogenase deficiency E72.842. Dermatitisherpetiformisfamilial L13.043. Diamond-Blackfananemia D61.0144. Diabetes insipidus nephrogenic mental retardation and intracerebral calcific. N25.145. DiGeorge sindrome D82.146. Duchennemusculardystrophy G71.047. Dystrophicepidermolysisbullosa Q81.9

E48. Ectodermaldysplasia Q82.449. Edëards sindrome Q91.350. Ehlers-Danlos sindrome Q79.651. Eisenmenger sindrome Q21.852. Ellis-VanCreveld sindrome Q77.653. Ependymoma C77.154. Epidermolysisbullosa Q81.955. Epilepsytelangiectasia G40.356. Esophagealatresia Q39.157. Eëing'ssarcoma C41.9

F58. Fabry disease E75.2159. Facialectodermaldysplasia Q82.460. Factor2 deficiency D68.261. FactorV deficiency D68.562. FactorVII deficiency D68.063. FactorX deficiency64. FactorX deficiencycongenital D68.165. FactorXI deficiencycongenital

48


66. FactorXII deficiency D68.867. FactorXIII deficiency68. Fallottetralogy Q21.369. Fanconianemia D61.070. Fibrinogen deficiency congenital71. Fish-eye disease D68.272. FragileX sindrome Q99.2G73. Galactosemia E74.2174. Gastrocutaneous sindrome K63.275. Gastroschisis Q79.376. Gaucher disease E75.2277. Germinoma C75.378. Gigantism E22.079. Gigantomastia N64.980. Glaucomahereditary Q15.081. Glomerulonephritis N03.282. Glucosetransportertype1 deficiency syndrome E74.883. Goldenhar disease Q87.084. Groëthhormone deficiency E23.085. Guillain-Barre sindrome G61.0

H86. Hashimoto'sencephalitis E06.387. Hearttumor D15.188. Hemiplegia I69.989. Hemolyticuremic sindrome D59.390. Hemophilia D68.391. Hemosiderosis J84.0392. Henoch-Schonleinpurpura D69.093. Hepatoblastoma C22.294. Hereditaryamyloidosis E85.995. Hirschsprung disease Q43.196. Hodgkinlymphoma C81.9097. Hydrocephalus G91.998. Huntington disease G1099. Hyper-IgDsindrome D84100. Hyperadrenalism E27.5101. Hyperinsulinemichypoglycemia E16.1

49


102. Hypoparathyroidism E20.9103. Hypopituitarism E23.0

I104. Ichthyosis formerythrodermanonbullouscongenital Q80.9105. IgM deficiency D80.4106. Immune deficiencyfamilialvariable D84107. ImmunoglobulinA deficiency D80.2108. Insulin-likegroëthfactorI deficiency

J109. Jacobsensindrome Q93.5110. JuvenileHuntington disease G10

K111. KearnsSayre syndrome H49.81112. Kernicterus P57.9113. Klinefeltersindrome Q98.4

L114. Lactatedehydrogenase deficiency R74.8115. Lebercongenitalamaurosis116. Leiner disease L21.1117. LeschNyhansindrome E79.1118. Leukodystrophy E75.25119. Leukomalacia-----120. LongQTsindrome I45.81121. Lungagenesis Q33.33

M122. Macroglossia Q38.2123. Marfan syndrome Q87.4124. McCuneAlbright syndrome Q78.1125. Medium-chainacyl-coenzymeAdehydrogenase deficiency E71.311126. Medulloblastoma C71.6127. Microcephaly Q02128. MillerFisher syndrome129. Mitochondrialgeneticdisorders130. Mucopolysaccharidosis E76.3

50


131. Musculardystrophy G71.0132. Myastheniagravis G70.01133. Myoclonusepilepsy G40

N134. Nacetyltransferase deficiency135. Necrotizingenterocolitis P77136. Neuroblastoma C74.90137. Neurofibromatosis Q85.00138. Neuropathyataxiaretinitispigmentosa syndrome 139. Niemann-Pick disease E75.24

O140. Oculoskeletalrenal syndrome141. Odontoma142. Opticnervehypoplasiafamilialbilateral H47.038143. Osteogenesis imperfekt Q78144. Osteopetroses Q78.2145. Oxalosis E72.53

P146. Pachygyria Q04.3147. Pallister-Killianmosaic syndrome Q99.8148. Panhypopituitarism E23.0 149. Paraplegia G82.2150. Parkinson G20151. Patausindrome Q91.7152. Pellagra E52153. Pemphigus L10154. Pentosuria E74.8155. Periodicfeverfamilialautosomaldominant M04.1156. Phenylketonuria E70.0157. Pheochromocytoma D35.00158. PierreRobinsindrome Q87.0159. Poliomyelitis A80160. Polymyositis M33.70161. Porencephaly G93162. Porphyria E80163. Pompe disease E74.02

51


164. Pottersindrome Q60.6165. Prader-Ëilli syndrome 166. Progeria E34167. Progressivefamilialintrahepaticcholestasis(PFIC) K83168. Prostaglandin-endoperoxidesynthase deficiency169. Prunebellysindrome K79.4170. PterigiumColli Q18171. Pyruvatecarboxylase deficiency E74172. Pyruvatedehydrogenase deficiency E74.4

R173. Reitersindrome M02.3174. Renalagenesisbilateral Q60.1175. Renalglycosuria176. Renalhypouricemia E79177. Renaltubularacidosis178. Retinoblastoma C69.2179. Rettsindrome F84.2180. Reynoldssindrome I73.0181. Richtersindrome C91.10182. Robertssindrome Q73.8183. Rubinstein-Taybisindrome Q87.2184. Russell-Silver syndrome Q87.1

S185. Sandhoff disease E75.01186. Sarcoidosis D86187. Schindler disease E77.1188. Scleredema M34.8189. SelectiveIgA deficiency D80.0190. Seminoma C62.90191. Septo-opticdysplasia Q04.4192. Severecombinedimmuno deficiency D81.1193. Sheehansindrome E23.0194. ShortchainacylCoAdehydrogenase deficiency 195. Silver-Russellsindrome Q87.1196. Situs inverses Q89.3197. Sjogren-Larsson syndrome Q87.1198. Sphingolipidosis E75.3

52


199. Spinabifida Q05

T200. Tcellimmuno deficiencyprimary201. TARsindrome Q87202. TaySachs disease E75.02203. Thalassemia D56204. Thymomachildhood205. Thyroidagenesis206. TORCHsindrome P00207. Tuberoussclerosis Q85.1208. Turnersindrome Q96.9209. Tirozinemia E70.21

V210. VACTERLassociation211. Velofacioskeletal syndrome212. Wilms'tumor C64.9213. Wilson disease E83.01214. Wolff-Parkinson-Ëhitesindrome I45.6

X215. Xerodermapigmentosum Q82.1

Z216. Zellweger syndrome E71.510217. Zollinger-Ellisonsindrome E16.4

53


Shtojca 6: Lista e barnave dhe materialit shpenzues esencial (aktuale)

QEVERIA E KOSOVËS/Ministria e Shëndetësisë

Lista Esenciale e nivelit primar, sekondar dhe terciar te kujdesit shëndetësor - Barnat

Anestetiket

Nr

Emri Gjenerik Forma farmaceutike

Doza & Vëllimi

Aplikimi

ATC

1 ATRACURIUM BESYLATE

sol per inj 10mg/ml, 5ml

i.v M03AC04 V

2 ATROPINE SULPHATE sol per inj 1mg/ml, 1ml i.v &i.m

A03BA01 V

3 BUPIVACAINE HCL sol per inj 5mg/ml, 10 ml

epidural

N01BB01 V

4 EPHEDRINE SULPHATE

sol per inj 50 mg/ml, 1ml

i.m &iv A08AA56 V

5 ETOMIDATE sol per inj 2mg/ml, 10ml

i.v N01AX07 V

6 FENTANYL sol per inj 50mcg/ml; 2ml

i.m &i.v

N01AH01 V

7 KETAMINE sol per inj 50mg/ml, 10ml

i.m &i.v

N01AX03 V

8 LIDOCAINE 2% sol per inj 20mg/ml, 2ml

i.v N01BB02 V

9 MIDAZOLAM sol per inj 1mg/ml, 5ml i.m &i.v

N05CD08 V

10

NALOXONE sol per inj 0.4mg/ml, 1ml

i.m &iv V03AB15 V

11

NEOSTIGMINE METHYLSULPHATE

sol per inj 2.5 mg/ml, 1ml

i.m &iv N07AA01 V

12

PANCURONIUM BROMID

sol per inj 2mg/ml, 2ml i.v M03AC01 V

1 PRALIDOXIM (PAM) plv per sol 1g,10ml iv V03AB04 V

54


3 per inj

14

PROPOFOL emulsion 10mg/ml, 20ml

i.v N01AX10 V

15

PROTAMIN SULPHATE sol per inj 10 mg/ml, 5ml

i.v V03AB14 V

16

ROCURONIUM BROMIDE

sol per inj. 10mg/ml, 5ml

i.v M03AC09 V

17

ROPIVACAINE HCL sol per inj 2mg/ml, 10ml

epidural

N01BB09 V

18

SEVOFLURAN sol 250ml inhalim N01AB08 V

19

SUXAMETHONIUM CHLORIDE

sol per inj 50 mg/ml, 2ml

i.m &i.v

M03AB01 V

20

THIOPENTAL SODIUM plv per sol per inj

500mg i.v N01AF03 V

21

VECURONIUM plv per sol per inj

2mg/ml, 2ml iv M03AC03 V

Analgjetiket, Antipiretiket dhe Anti-inflamatoret

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 FENTANYL patch patch 50mcg N02AB03 N

2 FENTANYL sublingual tbl 300mcg sublingual

N02AB03 N

3 DICLOFENAC SODIUM sol per inj 25mg/ml,3ml

i.m&i.v M01AB05 V

4 ETANERCEPT sol per inj 25 mg sc L04AA13 E

5 MORPHINE sol per inj 10mg/ml, 2ml

i.m,i.v&sc

N02AA01 V

6 PARACETAMOL supp 150mg rectal N02BE01 V

7 PARACETAMOL sol 120mg/5ml; 60-

oral N02BE01 E

8 PARACETAMOL tbl 500mg oral N02BE01 E

55


9 PARACETAMOL sol per inj 500 mg i.m& i.v

N02BE01 E

10

TRAMADOL sol per inj 50mg/ml; 2ml

i.m&i.v N02AX02 V

Antialergjiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ADRENALINE sol per inj 1mg/ml, 1ml s.c,im&i.v

C01CA54

2 CHLOR0PIRAMINE sol per inj 10mg/ml, 2ml

i.m&i.v R06AC03

4 DESLORATIDINE sir 0.5mg/ml, 60-200ml

oral R06AX27

3 LORATADINE tbl 10 mg oral R06AX13

5 NORADRENALIN sol per inj 2mg /ml, 1ml

i.v C01CA03

Antikonvulsantet dhe Antiepileptiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 CARBAMAZEPINE tbl 200mg oral N03AF01

2 CARBAMAZEPINE sir 200mg/5ml, 100ml

oral N03AF01

3 DIAZEPAM klizma 1mg/ml, 5ml rectal N05BA01

4 DIAZEPAM sol per inj 5mg/ml, 2ml i.m&i.v N05BA01

5 PHENOBARBITAL tbl 100mg oral N03AA02

6 PHENOBARBITAL sol per inj 100mg/ml, 2ml

i.m&i.v N03AA02

7 PHENOBARBITAL tbl 15mg oral N03AA02

8 SODIUM VALPROATE tbl 500mg oral N03AG01

9 SODIUM VALPROATE susp 200mg/5ml, 100-200ml

oral N03AG01

56


Antiemetiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ONDANSETRON sol per inj 2mg/ml, 1-4ml

i.v A04AA01

2 GRANISETRON sol per inj 1mg/ml, 1-3ml

i.v A04AA02

3 PALONOSETRON sol per inj 50mcg/ml, 5ml

i.v A04AA05

Anti-infektivet

Nr


Doza&Vellimi Aplikimi

ATC

1 AMPICILIN+CLOKSACILIN+LACTOBACIL

susp. 125mg/5ml, 100 ml

oral J01CR01

2 AMIKACIN sol per inj 500mg/ml i.m&i.v

J01GB06

3 AMOXICILLIN + ACID CLAVULANIC

plv per susp 250mg+62.5mg/5ml, 60-100ml

oral J01CR02

4 ACICLOVIRE plv per sol per inf

250 mg i.v. J05AB01

5 AMPICILLIN plv per sol per inj

500 mg i.m&i.v

JO1CA01

6 AMOXICILLIN plv per susp 250mg/5ml, 100ml

oral J01CA04

7 BACITRACIN + NEOMYCIN SULPHATE

pulv (250IU+3300IU)/1g

extern J01RA97

8 BENZYLPENICILLIN plv per sol per inj

1 MIU i.m&iv

J01CE01

9 CEFTRIAXONE plv per sol per inj

250 mg i.m&i.v

J01DD04

10 CEFTRIAXONE plv per sol per inj

1000 mg i.m&i.v

J01DD04

57


11 CEPHAZOLIN plv per sol per inj

1000 mg I.m&i.v

J01DB04

12 CIPROFLOKSACIN sol per inf 200mg/100ml, 100ml

i.v J01EE01

13 COLISTIN sol per inj 1MIU i.v J01XB01

14 ERTAPENEM plv per sol 1g i.v J01DH03

15 ERYTHROMICIN gran.per susp 250mg/5ml, 100-150ml

oral J01FA01

16 ERYTHROMICIN sol per inj. 500mg i.m&i.v

J01FA01

17 FLUCONAZOLE sol per inj 2mg/ml i.v J02AC01

18 FLUCONAZOLE plv per susp 50mg/5ml oral J02AC01

19 GENTAMYCIN sol per inj 40 mg/ml i.m&i.v

J01GB03

18 IMIPINEM+CILASTATINE

plv per sol per inj

500mg + 500mg i.v J01DH51

21 METRONIDAZOLE sol per inf 5mg/ml,100ml i.v G01AF01

22 PEGINTERFERON ALFA 2a

shiringe e mbushur /sol per inj

180 mcg s.c L03AB04

23 PEGINTERFERON ALFA 2b

shiringe e mbushur/plv & sol per inj

150 mcg/ml s.c L03AB10

24 PIPERACILIN + TAZOBACTAM

plv per sol per inj

4gr + 0.5 g i.v J01CR05

25 PROCAINEBENZYLPENICILLIN + Benzylpenicilin

plv per sol per inj

800.000 IU I.m J01CE09

26 RIBAVIRIN caps/tbl 200mg oral J05AB0

58


4

27 RIBAVIRIN sol per inj 1.2g i.v J05AB04

28 SULFAMETHOXAZOLE + TRIMETHOPRIM

susp 200mg + 40mg/5ml, 50ml-100ml

oral J01EE01

29 TENOFOVIRE tbl 245-300mg oral J05AF07

30 VANCOMYCIN plv per sol per inj

500 mg i.v J01XA01

Antituberkularet

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ACID 4 AMINOSALICIK

granula 60% oral J04AA01

2 CAPREOMYCIN plv per inj 1g i.m & i.v

J04AB30

3 CYCLOSERIN caps 250 mg oral J04AB01

4 ETAMBUTOL tbl 100mg oral J04AK02

5 ETAMBUTOL tbl 400mg oral J04AK02

6 ETIONAMID tbl 250 mg oral J04AD03

7 IZONIAZID tbl/thyeshme 100mg oral J04AC01

8 IZONIAZID tbl 300mg oral J04AC01

9 LEVOFLOXACIN tbl 250 mg oral J01MA12

10 PYRAZINAMID tbl/thyeshme 150mg oral J04AK01

59


11 PYRAZINAMID tbl 400mg oral J04AK01

12 RIFAMPICIN + IZONIAZID

tbl 60 mg + 30 mg

oral J04AM02


tbl 60 mg + 60 mg

oral J04AM02


tbl 150mg + 75 mg

oral J04AM02

15 RIFAMPICIN + IZONIAZID + PYRAZINAMID

tbl 60 mg + 30 mg + 150mg

oral J04AM05

16 TUBERKULIN PURIFIED PROTEIN DERIVATIVE, (PPD-S)

sol per diag. 5TU/0.1ml, 0.1 ml

s.c V04CF01

17 STREPTOMYCIN plv per sol per inj 1g i.m & i.v

J01GA01

Antiparkinsoniket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 LEVODOPA+CARBIDOPA

tbl 250mg+25mg

oral N04BA02

2 TRI-HEXYPHENIDYL tbl 2mg oral N04AA01

Antianemiket dhe barnat tjera per trajtimin e semundjeve te gjakut

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 DARBEPOETIN ALFA shiringe e mbushur/sol per inj

30mcg s.c & i.v

B03XA02

2 ERYTHROPOETIN BETA

sol per inj 2000 IU i.v. B03XA01

3 FERRIC HYDROXIDE sol per inj 20 mg / ml i.v. B03AB04

60


4 FAKTORI VIII plv per sol 500 IU i.v B02BD02

5 FAKTORI IX plv per sol 500 IU i.v B02BD04

6 METHOXY POLYETHYLENE GLYCOL-EPOETIN BETA

shiringe e mbushur/sol per inj

100mcg/0.3ml

i.v B03XA03

Kardiovaskularet

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ACENOCOUMAROL tbl 4mg oral B01AA07

2 ACID ACETYLSALICYLIC

tbl 100mg oral N02BA01

3 ADENOSINE sol per inj 3mg/ml i.v C01EB10

4 AMIODARONE tbl 200mg oral C01BD01

5 AMIODARONE sol per inj 50mg/ml i.v C01BD01

6 AMLODIPINE tbl 10mg oral C08CA01

7 ATORVASTATINE tbl 10mg oral C10AA05

8 CAPTOPRIL tbl 25 mg oral C09AA01

9 ENALAPRIL tbl 10mg oral C09AA02

10 DIGOXIN sol per inj 250mcg/ml i.v C01AA05

11 DOPAMINE sol per inj 40mg/ml i.v C01CA04

61


12 FENOFIBRATE caps 160mg oral C10AB05

13 GLYCERYL TRINITRATE

tbl 500 mcg sublingual

C05AE01

14 GLYCERYL TRINITRATE

sol per inj 5mg/ml i.v C05AE01

15 HEPARINE sol per inj 5000IU/ml, 5 ml

iv.&i.m. B01AB01

16 HYDRALAZINE tbl 25mg oral C02DB02

17 HYDRALAZINE sol per inj 20mg/1ml, 1ml

i.v C02DB02

18 LOSARTAN tbl 50mg oral C09CA01

19 LOË MOLECULAR ËEIGHT HEPARIN

shiring e mbushur/sol per inj

2000IU-6000 IU/0.4ml

s.c &i.v B01AB51

20 METOPROLOL tbl 100mg oral C07AB02

21 METOPROLOL sol per inj 1mg/ml, 5ml iv C07AB02

22 METHYLDOPA tbl 250 mg oral C02AB01

23 STREPTOKINASE sol per inj 1.5MIU i.v B01AD01

24 RETEPLASE plv dhe sol per inf

10 U i.v B01AD07

25 VARFARINE tbl 3 mg oral B01AA03

26 VERAPAMIL sol per inj 2.5mg/ml, 2ml

i.v C08DA01

Dermatologjiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

62


1 CLORPIRAMIN ung 1%, 20g extern D04AA09

2 POVIDON JOD sol 10%,1 l extern D08AG02

3 SILVERSULFADIAZINE cream 1% extern D06BA01

Diuretiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 FUROSEMIDE tbl 40mg i.m&i.v C03CA01

2 FUROSEMIDE sol per inj 10mg/ml, 2ml

oral C03CA01

3 HYDROCHLOROTHIAZIDE

tbl 25mg Oral C03AA01

4 SPIRONOLAKTON tbl 25mg oral C03DA01

5 MANITOL sol per inf 10% i.v B05BC01

6 MANITOL sol per inf 20% i.v B05BC01

Gastrointestinale

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 HYOSCINE BUTYLBROMIDE

sol per inj 20mg/ml; 1ml

s.c,i.v&i.v

A03BB01

V

2 IMIGLUCERASE plv per inf. 500IU i.v A16AB02

V

3 INFLIXIMAB plv per inf. 100mg i.v L04AB02

E

4 MESALAZINE tbl 400mg oral A07EC02

E

5 METOCLOPRAMIDE sol per inj 5mg/ml, i.m&i.v A03FA V

63


2ml 01

6 NIFUROXAZIDE sol 40mg-44mg/ml

oral A07AX03

E

7 NIFUROXAZIDE tbl 100mg oral A07AX03

E

8 ORAL REHIDRATATION SALT

plv 28g oral A02AD01

V

9 PANTOPRAZOLE sol per inj 40mg/ml i.v A02BC02

E

10

PANCREALIPAZE caps 25000 UI oral A09AA02

N

11

OMEPRAZOL caps 20 mg oral A02BC01

N

12

RANITIDIN sol per inj 25mg/ml; 2ml

i.m&i.v A02BA02

V

13

LACTULOSE susp 10g/15ml oral A06AD11

V

Hormonet dhe Antidiabetiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ANALOG INSULINE ME VEPRIM TE SHPEJTE


100 I.U/ml; 3ml

s.c. A10AB05

2 ANALOG INSULINE ME VEPRIM TE ZGJATUR


100 I.U/ml; 3ml

s.c. A10AE05

3 ANALOG INSULINE BIFAZIKE ME VEPRIM TE MESEM DHE TE SHPEJTE


100 I.U/ml; 3ml

s.c A10AD05

4 DEXAMETHASONE sol per inj 4mg/ml, 1ml

i.m H02AB02

5 INSULINE ME VEPRIM TE SHKURTER

shiringe e mbushur/sol per

100 I.U/ml; 3ml

s.c; i.m &.iv

A10AB01

64


insuline e tretshme inj

6 INSULINE BIFAZIKE ISOPHANE 25-30/70-75 (insuline e tretshme25%- 30% + insuline isophane 70%-75%)


100IU/ml; 3ml

s.c A10AD01

7 INSULINE ME VEPRIM TE NDERMJETEM insuline isophane

shiringe e mbushur/sol

100IU/ml; 3ml

s.c A10AE01

8 LEVOTHYROXINE tbl 100mcg oral H03AA01

9 METHYLPREDNISOLONE

sol per inj 40mg/ml, 1ml

i.m&i.v H02AB04

10 METFORMIN tbl 850mg oral A10BA02

12 OCTREOTID plv per inj 0.1mg s.c &i.m

H01CB02

11 OCTREOTID plv per inj 10mg s.c &i.m

H01CB02

12 OCTREOTID plv per inj 20mg s.c &i.m

H01CB02

13 PROPYLTHIOURACIL tbl 50mg oral H03BA02

14 SOMATROPIN shiringe e mbushur/sol per inj

5mg-5.5mg/1-2 ml, 1.5ml

s.c H01AC01

15 HYDROCORTISONE tbl 20mg oral A07EA02

Preparatet Gjinekologjike

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 DIDROGESTERONE tbl 10 mg oral G03DB02

65


2 METHYLERGOMETRINE

sol per inj 0.2mg/ml, 1ml

i.m G02AB01

3 METRONIDAZOLE tbl vag 400mg vaginal G01AF01

4 MISOPROSTOL tbl 100 mcg oral A02BB01*

5 OXYTOCIN sol per inj 10 IU/ml, 1ml

i.m & i.v

H01BB02

Kontraceptivet

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi Verejtje

1 ETHINYLESTRADIOL + LEVONORGESTREL

tbl 30mcg + 150mcg

oral G03AA07

2 LEVONORGESTREL tbl 1.5mg oral G03AD01

3 KONDOM (BCD) / / pajisje kontr.barrier

/

4 MEDROXYPROGESTERONE ACETATE

susp.steril per inj

150mg/ml,1ml

i.m G03AD02

5 PAJISJE INTRAUTERINE (IUD)

/ / intrauterine

G02BA

Kujdesi Neonatal

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi ATC

1 CAFFEINE CITRAT sol per inf 20mg/ml, 1ml

i.v N06BC01

2 BERACTANT susp intratrak. 100mg/4ml - 8ml

intratrakeal

R07AA02

3 ALPROSTADIL sol per inj 500mg i.v C01EA01

Preparatet oftalmologjike

N Emri Gjenerik Forma Doza&Ve Aplikimi ATC

66


r farmaceutike llimi

1 ATROPINE sol 0.50% per sy S01FA01

2 BETAMETHAZON sol 0.2% - 5 ml

per sy S01BA06

3 BETAXALOL sol 0.25% - 5ml

per sy SO1ED02

4 CHLORAMPHENICOL ung 1% per sy D06AX02

5 DEXAMETHASON sol 0.1m% - 5-10ml

per sy A01AC02

6 PROXYMETACAINE HYDROCHLORIDE

sol 0.5% , 10 ml

per sy S01HA03

7 TROPICAMID sol 0.1% - 5 ml

per sy S01FA06

8 TETRACYCLIN ung 1% - 5 g per sy S01AA09

9 CIPROFLOXACIN sol 0.3% - 5ml

per sy S01AX13

Psiko-terapeutiket

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 AMITRIPTYLINE tbl 25mg oral N06AA09

2 ALPRAZOLAM tbl 0.25mg oral N05BA12

3 BIPERIDINE tbl 4mg oral N04AA02

4 BIPERIDINE sol per inj 5mg/ml, 1ml im N04AA02

5 CLOZAPINE tbl 100mg oral N05AH02

6 CHLORPROMAZINE tbl 25mg oral N05AA

67


01

7 CHLORPROMAZINE tbl 100mg oral N05AA01

8 DIAZEPAM tbl 5mg oral N05BA01

9 FLUPHENAZINE sol per inj 25mg/ml,1- 5ml

i.m N05AB02

10 FLUOXETINE caps 20mg oral N06AB03

11 INTERFERON BETA -1 b

shiringe e mbushur/plv per sol

250mcg/ml sc.&im.

L03 AB 08

12 HALOPERIDOL tbl 5mg oral N05AD01

13 HALOPERIDOL sol per inj 5mg/ml, 1ml i.m&i.v

N05AD01

14 HALOPERIDOL sol per inj 50mg/ml, 1ml

i.m&i.v

N05AD01

15 LORAZEPAM sol per inj 4mg/ml i.m/i.v.

N05BA06

16 METHADONE sol 1mg/ml oral N07BC02

17 OLANZEPINE tbl 10mg oral N05AH03

18 PIRACETAM sol per inj 200mg/ml i.v N06BX03

19 RISPERIDON tbl 2mg oral N05AX08

Trakti Respirator

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 AMINOPHYLLINE sol per inj 25mg/ml, 10ml

i.m&i.v R03DA05

68


2 BECLOMETHASONE plv per inh. 250mcg/doze, 201 doza

inhalim R03BA01

3 AMBROXOL sir 15mg/5ml oral R05CB06

4 SALBUTAMOL sol 2mg/5ml, 100-200ml

oral R03CC02

5 SALBUTAMOL plv per inh. 100mcg/doze, 201 doza

inhalim R03AC02

6 SALBUTAMOL sol 5mg/ml, 10ml inhalim R03CC02

Fluidet dhe zevendesuesit e elektroliteve

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ALBUMINET sol per inf 20%, 50 ml i.v B05AA01

2 DEXTROSE sol per inf 5% ,100ml i.v B05CX01

3 DEXTROSE sol per inf 5%, 500 ml i.v B05CX01

4 DEXTROSE sol per inf 10%,500ml i.v B05CX01

5 DEXTROSE sol per inf 20% i.v. B05CX01

6 DEXTROSE sol per inj 50%, 10ml i.v B05CX01

7 KALIUM CHLORIDE sol per inf 7.4%, 20ml i.v B05XA01

8 FAT EMULSION (EMULSION I LIPIDEVE)

sol per inf 20%, 500ml i.v B05BA02

9 HYDROXIETHYL STARCH (HES/HAES) NE NaCl 0.9%

sol per inf 500ml i.v. B05AA07

69


10 MAGNEZIUM SULPHATE

sol per inj 50%, 10ml iv B05XA05

11 NATRIUM CHLORIDE sol per inf O.45% , 500ml

i.v. B05XA03

12 NATRIUM CHLORIDE sol per inf 0.9% , 100ml i.v B05XA03

13 NATRIUM CHLORIDE sol per inf 0.9% ,500ml i.v B05XA03

14 NATRIUM CHLORIDE sol per inf 3% , 500ml i.v. B05XA03

15 RINGER SOLUTION sol per inf 500ml i.v B05BA10

16 SODIUM BICARBONATE

sol per inj 8.4%, 20ml-50ml

i.v B05CB04

17 UJE PER INJEKSION sol steril 5ml i.v & i.m

VO7AB

18 USHQIM ENTERAL sol 200-500ml oral V06CA

19 AMINOACIDS sol 500mg i.v B05BA10

20 POLIGELIN sol per inf 3.5% - 500ml i.v

21 USHQIM PARENTERAL TPN

sol per inf 2000ml i.v. B05BA

Vitaminat dhe Mineralet

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ACID ASCORBIC sol per inj 500mg/5ml i.m&i.v A11GA01

2 ACID FOLIC tbl 5mg oral B03BB01

3 ACID IBANDRONIK tbl 150mg oral M05BA06

4 HYDROXOCOBALAMIN

sol per inj 1000mcg/ml, 1ml

i.m B03BA03

70


5 PHYTOMENADIONE sol per inj 10 mg/ml ,1ml

i.v&.i.m B02BA01

6 Ca GLUCEPTATE sol per inj 10%, 5ml im A12AA03

7 ZINC SULPHATE sol 25mg/ml oral A12CB01

Hemodializa dhe dializa peritoneale

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 IMUNOGLOBULIN IgIV 5S

pluhur per inf. 2.5 g i.v J06BA02

2 ANTI-TETANUS IMUNOGLOBULIN

sol per inj. 500 IU i.m. J06AA03

3 ANTIVENOM IMUNOGLOBULI N

sipas nevojes sipas nevojes

i.v J06BB01

4 ANTI D IMUNOGLOBULIN

sol per inj 2.5 IU i.m J06BB02

5 RABIES VAKSINA plv and sol per inj. 250 IU/ml i.m J07B G01

6 VAKSINA KUNDER ETHEVE TE VERDHA

susp i stabilizuar i virusit 17D

1000LD_50/0.5ml

i.m &s.c

J07BL

7 VAKSINA KUNDER ETHEVE TIFOIDE

antigj. polisacarid te salmonella tifi

25mcg/0.5 ml

i.m J07AP

8 VAKSINA KUNDER MENINGJITIT

antigjen korp. i ACË136 Y

50mcg/0.5 ml

i.m & s.c

J07AH

9 VAKSINA KUNDER GRIPIT

A(H3N2),A(H1N1) dhe B

0.5 ml i.m J07BB

10

VAKSINA KUNDER GRIPIT (PEDIATRI)

A(H3N2),A(H1N1) dhe B

0.25 ml i.m J07BB

11

VAKSINE E KONJUGUAR KUNDER PNEUMOKOKUT (PCV)

1,4,5,6B,7F,9V,14,18C,19F, 23F

0.5 ml i.m J07AL02

71


12

VAKSINA BCG sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.d J07A

13

VAKSINA DTP sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.m

14

VAKSINA DaPT -Hib-IPV

sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.m J07CA

15

VAKSINA KUNDER HEPATITIT

sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.m J07BC

16

VAKSINA DT sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.m J07A

17

VAKSINA OPV sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

orale J07BF

18

VAKSINA Td sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.m J07A

19

VAKSINA MMR sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

s.c J07A

20

VAKSINA TT sipas kalendarit te imunizimit

sipas nevojes

i.m J07AM

ARV terapia

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 EFFAVIRENZ tbl 600mg oral J05AG03

2 LAMIVUDINE + ZIDOVUDINE

tbl 150 mg +300 mg

oral J05AR01

3 LOPINAVIR +RITONAVIR

tbl 200 mg+ 50 mg

oral J05A E08

4 NEVIRAPINE tbl 200 mg oral J05AG01

5 SULPHATE ABACAVIR tbl 300 mg oral J05AF06

6 DIDANOSINE tbl 400 mg oral J05AF02

72


7 TENOFOVIRE + EMTRICITABINE

tbl 245-300 mg + 200mg

oral J05AR03

Imunosupresantet

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 CICLOSPORINE caps 25 mg oral L04AA01

2 CICLOSPORINE caps 50 mg oral L04AA01

3 CICLOSPORINE sol. 100 mg/1ml; 50ml

oral L04AA01

4 MUCOPHENALAT MOFETIL

caps 250 mg oral LO4AA06

5 TACROLIMUS caps 1mg oral L04AD02

Hemodializa dhe dializa peritoneale

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

Verejtje

1 KONCENTRAT PLUHUR I BIKARBONATEVE Dry On-Line Bicarbonate Concentrates NaHCO3

konc . pluhur 650 g bibag hemod.

B05ZA

2 KONCENTRAT PLUHUR I ACIDIT Dry Acid Concentrates Composition of ready-to-use dialysis fluid: Na mmol/L = 140.00 , K mmol/L = 3.00 , Ca mmol/L =1.50 , Mg mmol/L = 1.00 , Cl mmol/L = 110.00 , HCO3 mmol/L =32.00 , Acetate mmol/L = 6.00 ,Glucose g/L = 1

konc. Pluhur Composition of ready-to-use dialysis fluid

litres of conc/box 100

hemod.

B05ZA

3 KONCETRAT PLUHUR I ACIDIT Dry Acid Concentrates Composition of

konc. Pluhur Composition of ready-to-

litres of conc/box 100

hemod.

B05ZA

73


ready-to-use dialysis fluid: Na mmol/L = 140.00 , K mmol/L = 2.00 , Ca mmol/L =1.75 , Mg mmol/L = 1.00 , Cl mmol/L = 109.50 , HCO3 mmol/L =32.00 , Acetate mmol/L = 6.00

use dialysis fluid:

4 KONCENTRAT PLUHUR I ACIDIT Dry Acid Concentrates Composition of ready-to-use dialysis fluid: Na mmol/L = 140.00, K mmol/L = 2.00 , Ca mmol/L =1.50 , Mg mmol/L = 1.00 , Cl mmol/L = 109.00 , HCO3 mmol/L =32.00 , Acetate mmol/L = 6.00

konc. Pluhur litres of conc/box 100

hemod.

B05ZA

5 KONCENTRAT I LENGSHEM I BIKARBONATEVE 8.4% Liquid Bicarbonate Concentrat 8,4% (Canisters of 10 L) Composition of the concentrate: Na mmol/L = 1000 , HCO3 mmol/L '= 1000

konc. i lengshem

Theoret. osmol.mosm/L = 2000

hemod.

B05ZA

6 NaCl (SALT) tbl. 25 kg (box) hemod.

A12CA01

7 SOLUCION PER DIALIZE PERITONEALE Solution for peritoneal dialysis,single use doble bag system made of non-PVC material for all system components, central control sëitch to regulate all treatment steps, Composition: 1.75 mmol Calcium and 1.5% glucose

sol. per dialize peritoneale

2000ml d.periton.

B05D

8 SOLUCION PER DIALIZE PERITONEALE Solution for peritoneal dialysis, single use doble bag system made of non-PVC material for all system components, central control


2000ml d.periton.

B05D

74


sëitch to regulate all treatment steps, Composition: 1.75 mmol Calcium and 4.25% glucose

9 SOLUCION PER DIALIZE PERITONEALE Solution for peritoneal dialysis, single use doble bag system made of non-PVC material for all system components, central control sëitch to regulate all treatment steps, Composition: 1.75 mmol Calcium and 2.3% glucose


2000ml d.periton.

B05D

PRODUKTET FARMACEUTIKE ME TE CILAT SPITALET DUHET TE JENE TE FURNIZUARA SIPAS NEVOJES

Nr


Doza&Vellimi

Aplikimi

ATC

1 ACETYLCYSTEINE sol per inf. 200mg/ml i.v V03AB23

2 ANTI-INHIBITOR COAGULANT COMPLEX

plv per sol 500IU i.v B02BD03

3 DANTROLENE plv per sol 20mg/ml i.v M03CA01

4 DOBUTAMINE sterile injection 250mg/20ml i.v C01CA07

5 FLUMAZENIL sol per inj. 0.1mg/ml, 5ml

i.v V03AB25

75

konsultimet.rks-gov.net · Web viewMSH është duke përgatitur propozimin për të kërkuar...

Documents

Transcript of konsultimet.rks-gov.net · Web viewMSH është duke përgatitur propozimin për të kërkuar...