AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SİGORTA DAĞITIM KANALLARI

(CEA İstatistikleri No: 39)

MAYIS 2010

İÇİNDEKİLER

1. AB’de En Çok Tercih Edilen Dağıtım Kanalları 3.

1.1. Hayat-Dışı Branşlar 3.

1.1.1. Motorlu Taşıt Sigortası 4.1.1.2. Sağlık Sigortası 5.1.1.3. Mal Sigortası 6.

1.2. Hayat Branşı 6.

2. Dünya Genelinde En Çok Tercih Edilen Dağıtım Kanalları 7.

2.1. Hayat-Dışı Branşlar 7.

2.2. Hayat Branşı 8.

3. Sigorta Dağıtım Kanallarında Örnek Ülke Uygulamaları 10.

Almanya 10.

Birleşik Krallık 11.

Fransa 12.

İspanya 13.

İtalya 14.

Portekiz 15.

Türkiye 16.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 2

1. AB’de En Çok Tercih Edilen Dağıtım Kanalları

1.1. Hayat-Dışı Branşlar

Avrupa genelinde hayat-dışı sigorta ürünleri acente ve brokerler olmak üzere geleneksel aracılar tarafından sunulmaktadır. Buna göre Avrupa’da primlerin yarısından fazlasının doğrudan satışın baskın olduğu İsviçre, Hollanda, Hırvatistan ve üç Baltık ülkesi dışında geleneksel aracılar tarafından toplandığı görülmektedir.

Aracılar arasında acentelerin sigorta ürünlerinin dağıtımında İtalya (2006 yılında % 84), Türkiye (% 70) ve Slovenya (% 67,5) gibi ülkelerde giderek yaygınlaştığı dikkat çekmektedir. Buna ek olarak, acenteler incelemeye tabii tutulan 25 ülke arasından 6 ülkede (İtalya, Polonya, Portekiz, Slovenya, Almanya ve Türkiye) % 50’den fazla, 11 ülkede ise % 30 pazar payı oranı ile dağıtım kanallarında hâkim durumda bulunmaktadır. Böylece, dağıtım kanalları içinde acente sisteminin Amerika’da olduğu gibi Avrupa’da da yıllardır güçlü bir şekilde uygulandığı görülmektedir.

Buna karşın, birçok pazarda acentelerin payının az da olsa küçüldüğü dikkat çekmektedir. Bu durum sigortacılar tarafından kullanılan çeşitlendirme stratejisi ile bağlantılıdır. Böylece bir yanda bankasürans, internet gibi yeni dağıtım kanalları, diğer yanda ise çoklu-kanal stratejileri acentelerin payını küçülten etkenler arasında yer almaktadır.

Bağlı ve çoklu bağlı acente oranları ise yerel kullanım ve ulusal mevzuata bağlı olarak ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Örneğin, bağlı acenteler, motorlu taşıt sigortasında % 58 oranla Almanya’da başlıca paya sahip iken çoklu-bağlı acenteler % 48 oranla Portekiz’de en büyük pazar payını ellerinde tutmaktadır. Buna karşın, bağlı acente ilişkisi, İtalya’da yakın zamanda yasaklanmıştır.

Brokerler ise Avrupa ülkelerinde acentelere oranla daha az önem taşımaktadır. Buna göre brokerler hayat-dışı primlerin % 50’sini elde ettikleri Belçika, İrlanda ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde hâkim konumdadır. Buna karşın, brokerlerin pazar payının son dönemde bu üç piyasada gerilediği, diğer ülke piyasalarında ise sabit kaldığı görülmektedir.

Dağıtım kanalları arasında bankasürans ise hayat-dışı branşta tüm ülkelerde % 10’un altında kalarak bu branşta en az paya sahip dağıtım kanalını temsil etmektedir. Bankasüransın en fazla pazar payına sahip olduğu ülkeler arasında Türkiye (% 9,7), Portekiz (% 9,3), Birleşik Krallık (% 9,9), Fransa (% 9), Hollanda (% 8) ve İspanya (% 7,9) yer almaktadır. Buna karşın bankasürans Belçika (% 5,8) dışındaki ülkelerde % 5’lik oranın altında pazar payına sahiptir.

Bankasüransın hayat-dışı branşta büyük pazar payına sahip olduğu Fransa, Portekiz ve İspanya gibi ülkelerdeki hayat branşında da pazar payının oldukça yüksek olduğu görülmektedir. Buna karşın, İtalya örneğinde görüldüğü üzere bankasüransın hayat branşındaki gelişimi, hayat-dışı branşta geçerli değildir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 3

Çalışanlar veya uzaktan satış aracılığıyla yapılan doğrudan satış ise hayat-dışı branşta Avusturya (% 40), Hırvatistan (% 70), Hollanda (% 52), Baltık ülkeleri ile İsviçre gibi ülkelerde oldukça hâkim konumda bulunmaktadır. Ülkelerin çoğunluğunda doğrudan satış çalışanlar aracılığıyla yapılmakta olup Hollanda (% 45) ve Birleşik Krallık (% 21) gibi ülkeler dışındaki ülkelerde internet, telefon veya elektronik posta aracılığıyla yapılan satışlar fazla büyük paya sahip değildir. Hollanda’da sağlık sigortalarının özelleştirilmesi ve sağlık sigortası ürünlerinin uzaktan satış yoluyla sunulması, Birleşik Krallık’ta ise özellikle motorlu taşıt sigortası temininde geniş internet ve telefon kullanımı bu ülkelerde internet, telefon veya elektronik posta aracılığıyla yapılan satışların önem taşıdığını göstermektedir.

Bazı Doğu Avrupa ülkelerinde ise şirket çalışanlarının sigorta dağıtımında yüksek pazar payına sahip olduğu görülmektedir. Bu durum daha önce devlete ait olan ve sigorta satışını kendi çalışan ağı ile gerçekleştiren sigorta şirketlerinin pazarda büyük bir paya sahip olması ile açıklanmaktadır. Buna rağmen son dönemde bu ülkelerin birçoğunda şirket çalışanlarının sigorta dağıtımındaki pazar payının acente, broker ve bankasürans gibi alternatif dağıtım kanallarının önem kazanması ile azaldığı görülmektedir.

1.1.1. Motorlu Taşıt Sigortası

Motorlu taşıt sigortalarında tercih edilen dağıtım kanallarının hayat-dışı branşta tercih edilen kanallardan pek farklı olmadığı görülmektedir. Motorlu taşıt sigortalarının satışında acenteler en baskın dağıtım kanallarıdır. Doğrudan satış ise özellikle Hırvatistan, İrlanda, Fransa ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde önemli yere sahiptir. İrlanda’da ise doğrudan satış ve aracıların pazar payının neredeyse aynı olduğu (% 45) görülmektedir.

2001 yılında Birleşik Krallık’ta % 33 olan uzaktan satışın pazar payı 2006 yılında % 44’e yükselmiştir. Uzaktan satışın yükselişe geçmesinde internetin gelişmesi ve sigortacılar arasında fiyat kıyaslaması yapılabilmesi önemli rol oynamaktadır. Fiyat kıyaslaması doğrudan satış ile diğer dağıtım kanalları arasındaki rekabeti arttırmıştır. Uzaktan satış, telefon üzerinden satış gerçekleştiren çağrı merkezlerinin de artmasına neden olmuştur.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 4

Rekabetçi motorlu taşıt sigortası piyasasında geleneksel dağıtım kanalları ile rekabet eden yeni dağıtım kanallarının geliştiği görülmektedir. Bu dağıtım kanalları yeni teknolojilerin gelişmesi ve süpermarket, araba satıcıları vs. gibi diğer dağıtım ağlarının kullanımı ile ortaya çıkmıştır.

Bankaların araç finansmanında önemli bir yere sahip olmasına karşın bankasüransın pazar payı Fransa (% 7) ve Belçika (% 5,5) dışındaki tüm ülkelerde % 5’in altında kalmaktadır.

1.1.2. Sağlık Sigortası

Avrupa genelinde sağlık sigortası ürünlerinin satışında kullanılan dağıtım kanalları motorlu taşıt sigortaları ve diğer hayat-dışı sigortalarda kullanılan kanallar ile benzerlik göstermektedir. Buna göre aracılardan sonra doğrudan satış ve bankasürans sağlık sigortalarında önde gelen dağıtım kanallarıdır.

Sağlık sigortalarında bankasüransın payı Portekiz’de (% 30) oldukça yüksektir. Hollanda’da ise 2006 yılında sağlık sigortalarının özelleştirilmesinin ardından bu ürünlerin dağıtımında uzaktan satışın tercih edildiği görülmektedir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 5

1.1.3. Mal Sigortası

Avrupa ülkelerinde mal sigortası dağıtım kanalları diğer hayat-dışı sigortalardaki dağıtım kanallarından farklı değildir. Buna göre, bankasürans diğer hayat-dışı sigorta branşları ile kıyaslandığında mal sigortalarında daha büyük bir paya sahiptir. Ayrıca, Belçika, Fransa ve Slovenya gibi ülkelerde aracıların hayat-dışı sigortalarının tümüne kıyasla mal sigortalarının dağıtımında yüksek bir pazar payı bulunmaktadır.

1.2. Hayat Branşı

Hayat branşındaki dağıtım kanalları incelendiğinde bankasüransın birçok Batı Avrupa ülkesinde başlıca dağıtım kanalı olduğu görülmektedir. Buna göre, bankasürans Portekiz’deki tüm hayat branşında % 84,5 paya sahiptir.

Hayat sigortası ürünleri kapsamında bankasürans özellikle birime-bağlı ürünlerin(unit-linked products) dağıtımında giderek yaygın hale gelmiştir. Birime-bağlı ürünlerin dağıtımında bankasüransın İtalya (% 91), Belçika (% 74), Fransa (% 65) ve Hırvatistan (% 55) gibi ülkelerde özellikle gelişmiş olduğu görülmektedir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 6

Buna karşın, bankasüransın iki büyük sigorta piyasasına sahip Almanya (% 20) ve Birleşik Krallık’ta kısıtlı kaldığı görülmektedir. Almanya’da standart ürünlerin ülke genelinde hızlı ve yaygın şekilde dağıtımını sağlayamayan küçük ve bölgesel bankaların fazlalığı bankasüransın fazla gelişememesine neden olmaktadır.

Bankasüransa ait en düşük pazar paylarına ise Slovenya (% 8), Polonya (% 21) ve Hırvatistan (% 19) gibi Doğu Avrupa ülkelerinde rastlanmaktadır. Bankasüransın yeni gelişmeye başlaması ve hayat sigortası piyasasında kaydedilen yavaş büyüme, bu dağıtım kanalının söz konusu ülkelerde geride kalmasına neden olmuştur. Buna karşın, bankasüransın Batı Avrupa ülkelerindeki hızlı gelişimi bu dağıtım kanalının yakın zamanda Doğu Avrupa ülkelerinde de popüler hale gelmesi beklentisini beraberinde getirmektedir.

Acenteler ise hayat-dışı sigorta ürünlerinde olduğu gibi hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında da önemli paya sahiptir. Hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında acentelerin özellikle yaygın olduğu ülkeler arasında Bulgaristan (% 63), Slovenya (% 57), Almanya (% 46,5), Hırvatistan (% 43), Polonya (% 39) ve Türkiye (% 33) bulunmaktadır.

Hayat branşında brokerlerin en büyük pazar payına Birleşik Krallık (% 73), Slovakya (% 79), İrlanda (% 45) ve Lüksemburg (% 46) gibi ülkelerde sahip olduğu görülmektedir.

Hayat branşında doğrudan satışların ise hayat-dışı branşa kıyasla daha az paya sahip olduğu görülmektedir. Buna karşın, doğrudan satışın Türkiye (% 42), İrlanda (% 38) ve Hırvatistan (% 35) gibi ülkelerde azımsanmayacak değerlerde olduğu da dikkat çekmektedir. Eldeki veriler, doğrudan satışın genellikle şirket çalışanları aracılığıyla gerçekleştirildiğini ortaya koymaktadır.

Hayat branşında uzaktan satışlarda ise İrlanda’nın (% 21) en fazla paya sahip olduğu görülmektedir. Hollanda (% 11) ve Birleşik Krallık (% 7) ise hayat branşında uzaktan satış kanalının yaygın olduğu diğer ülkeler olarak göze çarpmaktadır.

2. Dünya Genelinde En Çok Tercih Edilen Dağıtım Kanalları

2.1. Hayat-Dışı Branşlar

Dünya genelinde hayat-dışı sigortacılık alanında acente ve brokerlerin Avrupa ülkelerinde olduğu gibi en yaygın dağıtım kanalları olduğu görülmektedir. Buna göre acenteler özellikle Amerikan sigorta piyasasında hâkim konumda bulunmaktadır.

Buna ek olarak, acentelerin birçok Asya ülkesinde de hayat-dışı sigorta piyasasında hâkimiyeti ele geçirdiği görülmektedir (Malezya % 40, Japonya % 93). Buna göre, Japonya’da son on yıl içerisinde acente sayılarında görülen azalmaya karşın (2005 yılında 286 576 olan acente sayısı 2006 yılında 266 753’e gerilemiştir) acentelerde çalışan kişi sayısının büyük ölçüde arttığı (2005 yılında 1,7 Milyon olan acentelerde çalışan kişi sayısı 2006 yılında 1,8 Milyona ulaşmıştır) dikkat çekmektedir.

Brokerlerin ise Asya ülkelerinde geride kaldığı görülmektedir. Buna karşın, brokerler Brezilya (% 72) ve Meksika’da (% 50) yüksek paya sahip olup Kanada ve Avustralya’da sigorta piyasasının üçte birine hâkimdir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 7

Şirket çalışanları aracılığıyla yapılan satışlar ile uzaktan yapılan satışların ise Avrupa ülkeleri dışındaki pek çok ülkede daha gelişmiş durumda olduğu dikkat çekmektedir. Buna göre, doğrudan satışların önemli bir paya sahip olduğu ülkeler arasında Çin (% 53), Güney Kore (% 45) ve Malezya (% 27) yer almaktadır.

Avrupa’da olduğu gibi dünya genelinde de bankasüransın hayat-dışı branşta fazla gelişmediği görülmektedir. Buna göre hayat-dışı branşta bankasüransın pazar payının % 10’un üzerinde olduğu ülkeler arasında Brezilya (% 13), Meksika (% 10) ve Şili (% 19) yer almaktadır.

2.2. Hayat Branşı

Dünya genelinde hayat branşındaki dağıtım kanalları incelendiğinde Avrupa’da yaygın olan bankasüransın diğer ülkelerde fazla etkili olmadığı görülmektedir.

Bankasürans Amerika’da % 2, Kanada’da ise sadece % 1 pazar payına sahiptir. Hayat-dışı branşta olduğu gibi hayat branşında da bankasüransın Amerika’da fazla yaygın olmaması yeni değişen mevzuat ile tüketicilerin geleneksel aracılara olan bağlılığından kaynaklanmaktadır. Buna göre, Amerika’da hayat branşında acente ve brokerler baskın durumdadır. Kanada’da ise hayat-dışı branşta brokerler fazla paya sahip iken acenteler % 60 pazar payı ile hayat branşında hâkim konumda bulunmaktadır.

Aynı durum Japonya için de geçerli olmakla beraber bankasüransın Japonya ve diğer Asya ülkelerinde giderek pazar payını arttırdığı görülmektedir. (2003 yılında Güney Kore’de bankasüransın pazar payı % 0 iken aynı oran 2004 yılında % 8,5 olarak kaydedilmiştir. 2006 yılında bankasüransın pazar payı Çin’de % 16, Tayvan’da % 33, Malezya’da % 45 olarak ölçülmüştür).Bankasürans, Brezilya’da % 55 pazar payına sahip iken Şili (% 13) ve Meksika’da ( % 10) daha az yaygındır.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 8

Sonuç olarak, dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Avrupa’da da aracılar hayat-dışı branşta en büyük pazar payına sahip dağıtım kanallarıdır. Şirket çalışanları aracılığıyla yapılan satışlar ile internet ve telefon kanalıyla yapılan uzaktan satışların da birçok ülkede giderek yaygınlaştığı görülmektedir. Buna göre, Birleşik Krallık ve Hollanda’da motorlu taşıt sigortalarında uzaktan satış % 50 oranla en fazla pazar payına sahiptir.

Dünya genelinde dağıtım kanallarının durumu incelendiğinde acente ve brokerler gibi geleneksel dağıtım kanalları yanında süpermarket, internet, çağrı merkezleri gibi yeni dağıtım kanallarının da gelişmesi, sigortacıların yeni müşterilere ulaşmak üzere çoklu kanal stratejileri izlediklerini ortaya koymaktadır.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 9

3. Sigorta Dağıtım Kanallarında Örnek Ülke Uygulamaları

ALMANYA

Haya-dışı branş

Almanya’da hayat-dışı branşın % 60’ını oluşturan motorlu taşıt ve sağlık sigortası ürünlerinin dağıtımında acenteler % 60 pazar payı ile hâkim konumda bulunmaktadır. Hayat-dışı branştaki diğer dağıtım kanalları incelendiğinde ise brokerlerin % 20, şirket çalışanlarının ise % 10 pazar payına sahip olduğu görülmektedir. Almanya’da hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında yaygın olarak kullanılan bankasüransın hayat-dışı branşta fazla gelişmediği dikkat çekmektedir.

Hayat branşı

Acenteler ise % 47 pazar payı ile hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında önemli paya sahiptir. Hayat branşındaki diğer dağıtım kanalları incelendiğinde ise brokerlerin % 21, bankasüransın ise % 20 pazar payına sahip olduğu görülmektedir. Almanya’da bankaların hayat sigortası ürünlerinin dağıtımındaki rolünün son dönemde artmasına rağmen bankaların hayat sigortası ürünlerinin dağıtımındaki payı Fransa ve Belçika’nın gerisinde kalmaktadır. Almanya’da standart ürünlerin dağıtımını sağlayamayan küçük ve bölgesel bankaların fazlalığı bankasüransın fazla gelişememesine neden olmaktadır.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 10

BİRLEŞİK KRALLIK

Haya-dışı branş

Birleşik Krallık’ta hayat-dışı sigorta ürünleri çoğunlukla brokerler (brokerlerin hayat-dışı branştaki oranı 2006 yılında % 55 idi) tarafından dağıtılmaktadır. Brokerlerin pazar payı 2001 yılından itibaren sabit kalmıştır. Birleşik Krallık’ta hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımında doğrudan satış % 22 pazar payı ile ikinci sırada yer almaktadır. Hayat-dışı branşta bankasüransın oranı % 10, meslek kollarının oranı ise % 8’ dir. Bu iki dağıtım kanalının kullanımının 2003 yılında yaygınlaşmasına rağmen pazar payları 2003 yılından itibaren sabit kalmıştır.

Hayat-branşı

Birleşik Krallık’ta hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında brokerler (2006 yılında toplam primlerin % 73’ü brokerler tarafından elde edilmiştir) hâkim konumda bulunmaktadır. Hayat branşında acenteler % 20, uzaktan satış ise geriye kalan % 7 pazar payına sahiptir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 11

FRANSA

Fransa sigorta piyasasında dağıtım kanallarının fazlalığı dikkat çekicidir. Doğrudan pazarlama kanalları (tele pazarlama, internet ve elektronik posta vs.) ile alternatif dağıtım kanalları (otomobil üreticileri, perakendeciler vs.) aracılığıyla yapılan satışların giderek yaygınlaştığı görülmektedir.

Dağıtım kanallarındaki yoğun rekabet, sigorta şirketlerinin bağlı acente ağlarını yeniden yapılandırmalarını ve yeni alternatif dağıtım kanallarının geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. E-ticaret ile yeni bilgi teknolojilerinin daha fazla kullanılır hale gelmesi de yine sigorta dağıtım kanalları üzerinde etkili olmuştur.

Hayat-dışı branş

Fransa’da hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımında bağlı acenteler (% 35) ile doğrudan satış (% 35) hâkim konumda bulunmaktadır. Brokerler ise diğer önemli dağıtım kanalıdır.

Hayat branşı

Fransa’da hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında bankasüransın pazar payı 2006 yılında % 64 olarak kaydedilmiştir. Hayat branşındaki diğer dağıtım kanalları incelendiğinde ise 2006 yılında hayat sigortası primlerinin % 15’i doğrudan satış aracılığıyla elde edilirken brokerlerin pazar payı % 12, acentelerin pazar payı ise % 7 olmuştur.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 12

İSPANYA

Hayat-dışı branş

İspanya’da hayat-dışı sigorta primlerinin büyük çoğunluğu broker ve acenteler aracılığıyla toplanmaktadır. Buna göre acentelerin 2001 yılında % 45 olan pazar payı 2006 yılında % 39’a gerilerken brokerlerin pazar payı ise aynı dönemde % 23’den % 28’e yükselmiştir. İspanya’da hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımında doğrudan satışlar % 24 pazar payına sahiptir. Bankasüransın ise 2006 yılında hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımındaki payı % 8 olup pazar payı 2001 yılından itibaren ikiye katlanmıştır.

Hayat branşı

Bankasüransın hayat sigortası ürünlerinin dağıtımındaki payı 1990’larda oldukça önemli bir büyüme göstermiştir. Buna karşın bankasüransın hayat-dışı branştaki pazar payı 2002 yılından itibaren % 67 civarında sabit kalmış; 2006 yılında ise % 64’e gerilemiştir. İspanya’da hayat branşında acenteler % 18, brokerler ise % 9 pazar payına sahiptir. Hayat sigortası primlerinin % 8’inden azı doğrudan satış ve çoğunlukla şirket çalışanları (% 6,7) tarafından elde edilmektedir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 13

İTALYA

Hayat-dışı branş

İtalya’da hayat-dışı sigorta primlerinin % 84’ü acenteler aracılığıyla toplanmaktadır. Acentelerin pazar payının zaman içinde sabit kalmasına karşın sigorta şirketleri ile acenteler arasındaki bağlantıyı yasaklayan yeni yasa ile birlikte acentelerin pazar payının azalması beklenmektedir. Hayat-dışı branşta % 7,5 pazar payı ile brokerler ikinci önemli dağıtım kanalıdır. İnternet kullanımı ve telefon ile yapılan satışın zaman içinde artması ile 2001 yılında prim gelirlerinin % 5’i, 2004 yılında ise gelirlerin % 7’si doğrudan satış aracılığıyla elde edilmiştir. Bankasüransın ise hayat-dışı branştaki payı % 2’nin altındadır.

Hayat branşı

İtalya’da bankasürans hayat branşında önemli bir dağıtım kanalı olmakla beraber bankasüransın payı 2001 yılından beri azalma göstermiştir. Doğrudan satışın pazar payı ise 2002 yılında % 8,6 iken 2005 yılında % 12,4’e yükselmiştir. Hayat branşında acentelerin oranı ise 2001 yılından beri sabit kalarak 2006 yılında % 20’ye ulaşmıştır.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 14

PORTEKİZ

Hayat-dışı branş

Portekiz’de hayat-dışı sigorta ürünleri genellikle aracılar tarafından sunulmaktadır. Buna göre acenteler 2000’li yıllardan itibaren konumlarını güçlendirmiş ve acentelerin pazar payı 2006 yılında % 62’ye ulaşmıştır. Brokerler ise % 17’lik sabit pazar payı ile dağıtım kanalları arasında ikinci sırada gelmektedir. Hayat-dışı branşta doğrudan satış % 11, bankasürans ise % 9 oranında paya sahiptir. Son 5 yıl içerisinde doğrudan satışın sabit kaldığı bankasüransın ise az da olsa gerilediği görülmektedir.

Hayat branşı

Portekiz’de hayat branşında kullanılan dağıtım kanallarının hayat-dışı branştakilerden oldukça farklı olduğu görülmektedir. Buna göre bankasürans hayat sigortası toplam prim gelirlerinin % 85’ini elde ederek hayat branşında hâkim konumda bulunmaktadır. Bankasüransın hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında yaygın olarak kullanılması son on yıl içerisinde hayat branşında artan rekabetten kaynaklanmaktadır. Portekiz’de 2006 yılında acentelerin pazar payı % 10, doğrudan satışın pazar payı % 4, brokerlerin pazar payı ise % 1’olarak kaydedilmiştir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 15

TÜRKİYE

Hayat-dışı branş

Türkiye’de acenteler 1999 yılından beri % 70 sabit pazar payı ile hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımda hâkim konumda bulunmaktadır. Hayat-dışı branşta geriye kalan % 30’luk pazar payı ise brokerler, bankasürans ve doğrudan satış arasında eşit şekilde dağılmaktadır. Buna karşın 1999 yılında hayat-dışı branşta % 18 olan doğrudan satış oranı ise yıllar içerisinde azalma göstererek 2006 yılında % 11’e gerilemiştir. Bu azalma en çok brokerleri avantajlı hale getirmiştir.

Hayat branşı

Türkiye’de hayat sigortası ürünleri başlıca olarak doğrudan satış (% 42) ve acenteler (% 33) aracılığıyla dağıtılmaktadır. Hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında acentelerin payı 2001 yılında % 49 iken 2005 yılında % 33’e gerilemiştir. Bu azalma doğrudan satış ve bankasüransı avantajlı hale getirmiştir. Buna göre, bankasüransın 2001 yılında % 13,5 olan pazar payı 2006 yılında % 24’e yükselmiştir. Türkiye’de prim hacmine göre 10 büyük sigorta şirketinden 6’sı kısmen bir banka veya banka sahibi bir holding şirketine aittir. Hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında brokerler ise % 1’in altında pazar payına sahiptir.

© TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Mayıs 2010 16