ใบงานท 1เรอง งานถอดสวนประกอบและการรอขดลวดมอเตอร 1 เฟส

จดประสงคเชงพฤตกรรม

หนวยการเรยนปฏบต

ใบงานท 1-5 การพนขดลวดมอเตอร 1 เฟสใบงานท 6-10 การพนขดลวดมอเตอร 3 เฟส

1. สามารถถอดสวนประกอบของมอเตอรไฟฟา 1 เฟสได2. บนทกขอมลจากแผนปายของมอเตอรลงในตารางขอมลมอเตอร

ได3. รอขดลวดมอเตอรไฟฟา 1 เฟส ไดอยางถกตอง4. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตอง และเกดความปลอดภยใน

การปฏบตงาน

วสด อปกรณ และเครองมอ

1. สปลตเฟสมอเตอร 14 แรงมา 4 ขวแมเหลก 1 ตว

2. ไขควงชด (แบน, แฉก) 1 ชด3. ประแจปากตายหรอประแจบลอก 1 ชด4. คอนพลาสตก หรอคอนยาง 1 ตว5. เหลกนำาศนย หรอปากกาเคม 1 อน6. คมฟต คมตด และคมปากแหลมอยางละ 1 ตว7. คตเตอร 1 อน8. สกดหรอสว 1 ตว9. ใบเลอยตดเหลก 1 ใบ10. เหลกทรงกลมหรอไมเนอแขงขนาดเลกกวารอง1 อน11. ผาทำาความสะอาด 1 ผน

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. กอนทจะทำาการถอดสวนประกอบและรอขดลวดมอเตอรใหบนทก

ขอมลตางๆ บนแผนปายของมอเตอรสปลตเฟสลงในตารางท 1.1 เพอเปนขอมลเบองตนสำาหรบการพนขดลวดใหมมอเตอร 1 เฟส

2. เตรยมเครองมอทจะใชถอดสวนประกอบและรอขดลวดมอเตอรโดยนำามาวางเรยงกนอยางเปนระเบยบใหสามารถหยบใชงานไดสะดวกขณะปฏบตงาน

ตารางท 1.1 ตารางขอมลมอเตอรสปลตเฟส

ตารางขอมลมอเตอรสปลตเฟสBrand  H.P. R.P.M Volts. Amps.Cycle Type Frame styleTemp. Rise Model Serial No. BearingsNo. of Poles Code No. of Slots Time RatingWinding Size Wire End Room Pitch TurnsRunning        Starting        Slot.No. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

011

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36 1

Starting                                                                          

Running                                                                          

Rotation Clockwise Counter Clockwise

3. ใชเหลกนำาศนยหรอปากกาเคมทำาเครองหมายทฝาปดกบโครงสเตเตอรของมอเตอรทงสองขาง (หวและทาย) โดยใหทำาเครองหมายตางกน เพอใหงายในการประกอบชนสวนมอเตอรภายหลงดงแสดงในรปท 1.1

รปท1.1 การทำาเครองหมายทฝาปดและโครงสเตเตอร

4. ใชไขควงแฉกและประแจปากตายขนสลกเกลยวยดฝาปดมอเตอรออกทง 4 ตว และขณะทดงสลกเกลยวออกควรระมดระวงไมใหเกลยวชำารด

5. ใชคอนพลาสตกตอกเขาทเพลาของมอเตอรเบาๆ เพอใหฝาปดดานทมสวตซแรงเหวยงหลดออก หรออาจจะใชคอนและไขควงตอกทฝาปดเบาๆกได (แตตองระมดระวงไมใหฝาปดและสวตซแรงเหวยงแตกหก) ดงแสดงในรปท 1.2

รปท 1.2 การใชคอนพลาสตกตอกทเพลามอเตอร

6. นำาไขควงแฉกขนสกรของสายไฟทตอกบสวตซแรงเหวยงออกจากฝาปด หลงจากนนใหดงแกนโรเตอรออก

7. ใชดามคอนกระทงฝาปดอกดานหนงใหหลดออก (ขอควรระวง)ทฝาปดของมอเตอรบางตวอาจจะมแหวนสปรงใชสำาหรบกดตลบลกปนเพอไมใหเพลาของโรเตอรเคลอนทจะตองเกบรกษาไวใหด) ดงแสดงในรปท 1.3

รปท1.3 การใชคอนกระทงฝาปดมอเตอร

8. สงเกตการพนขดลวดทสเตเตอรของมอเตอร 1 เฟส แลวใหบนทกระยะพตชการลงขดลวด (ขดรนและขดสตารต) ของมอเตอรลงในตารางขอมลท 1.1 ซงขดรนมลกษณะเปนลวดเสนโตพนอยดานใน และขดสตารตเปนลวดเสนเลกพนอยดานนอก

9. วางมอเตอรในแนวราบ แลวใชสวสกดขดลวดดานทอยตรงขามกบสวตซแรงเหวยง ใหสกดโดยรอบสเตเตอรจะทำาใหขดลวดทองแดงหลดออก ขอควรระวง ขณะทใชสวสกดอยาใหเฉอนกบ แกนเหลก ดงแสดงในรปท 1.4

รปท1.4 การใชสวสกดขดลวดมอเตอร

10. หงายมอเตอรดานทสกดขดลวดออกตงขน แลวใชคอนเหลกพรอมกบเหลกทรงกลมตอกเขาไปในรองทกรอง โดยใหตอกอยางสมำาเสมอเพอใหขดลวดหลดออกจากรองเปนชดดงแสดงในรปท 1.5

รปท1.5 ขดลวดทหลดออกจากสเตเตอร11. นบจำานวนรอบของขดลวดทง 2 ชด คอ ขดรนและขดสตารต

ซงแตละชดมจำานวน 4 ขวแมเหลก และแตละขวแมเหลกมจำานวน 3 คอยล ใหนบทงคอยลนอก คอยลกลางและคอยลในสด แลวบนทกลงในตารางขอมลมอเตอรท 1.1

12. นำาลวดทองแดงทงขดรนและขดสตารตมาวดขนาดของเบอรลวดดวยไมโครมเตอรหรอ วายเกจ ซงกอนทจะทำาการวดจะตองขดฉนวนอนาเมลออกใหหมดกอน เมอวดคาไดแลวใหนำาไปเทยบกบตารางขดลวดทองแดงจะไดเบอรลวดตามตองการแลวบนทกลงในตารางขอมลมอเตอรอกครง

13. ใชใบเลอยขดฉนวนรองรองออกและทำาความสะอาดรองของแกนเหลก

14. นำาสเตเตอรมอเตอร 1 เฟส และตารางขอมลมอเตอรสงใหครผสอนตรวจและใหคะแนน

ขอควรระวง - การถอดสวนประกอบของมอเตอรสปลตเฟส จะตองกระทำาดวยความระมดระวง ไมใหฝาครอบแตก และสวตชแรงเหวยงชำารด

- การใชสวสกดขดลวดของมอเตอรควรระวงไมใหเฉอนกบแกนเหลกแผนบางๆทสเตเตอร อาจเปนสาเหตทำาใหประสทธภาพของมอเตอรลดลง

ใบงานท 2เรอง งานตดกระดาษฉนวนรองรองและการทำาฟอรมคอยล

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. สามารถตดกระดาษฉนวนรองรองมอเตอรไฟฟา 1 เฟสได2. พบและมวนกระดาษฉนวนใสในรองของมอเตอร 1 เฟสได3. วดระยะพตชแตละคอยลของขดรนและขดสตารตเพอสรางฟอรม

คอยลไดอยางถกตอง4. สามารถทำาฟอรมคอยลและไมประกบไดตามขนาดของระยะพตช

ของขดรนและสตารตได5. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตอง และเกดความปลอดภยใน

การปฏบตงาน

วสด อปกรณและเครองมอ

1. สเตเตอรสปลตเฟสมอเตอร 14 แรงมา 4 ขวแมเหลก 1 ตว

2. ไมบรรทดหรอฟตเหลก 1 อน3. คตเตอร 1 อน4. กระดาษฉนวนสนำาตาล 1 แผน5. ไมอด ขนาด 4"¿ 4" หนา 8 มม. 6 แผน6. ไมอด ขนาด 6"¿ 6" หนา 8 มม. 6 แผน7. ลวดทองแดง เบอร 23SWG ขนาดความยาว 1

เมตร8. เลอยตดไม 1 ป น9. บงหรอตะไบหยาบ 1 อน10. ปากกาจบชนงาน 1 ตว11. สวานและดอกสวาน 10 มม. 1 ชด12. ดนสอหรอปากกาดำา 1 ดาม13. กรรไกร 1 อน14. กระดาษทรายขดไม เบอร 1 1 แผน

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. ขนตอนในการตดกระดาษฉนวนรองรองมอเตอร

1.1 ใชไมบรรทดหรอฟตเหลกวดความยาวของรองแกนเหลก โดยใหวดออกมามหนวยเปนเซนตเมตร มความยาวเทากบ............... เซนตเมตร

1.2 ใชกระดาษทำาตนแบบเพอวดความลกของรอง โดยใหขอบกระดาษทงสองขางอยทตำาแหนงของปากรองพอด และจะตองรดกระดาษใหแนบชดกบผนงและกนของรอง ดงแสดงในรปท 2.1

รปท2.1 ใชกระดาษวดความลกของรอง

1.3 นำากระดาษทใชทำาเปนตนแบบมาคลออก แลวใชไมบรรทดวดความกวางทงหมด มคาเทากบ .................... เซนตเมตร

1.4 นำาความยาวจากขอ 1.1 และความกวางจากขอ 1.3 มาเขยนเปนรปสเหลยมผนผาลงในกระดาษดวยระยะ A และ B ดงรปท 2.2

รปท 2.2 การลากเสนสเหลยมผนผา

1.5 เมอไดรปเปนสเหลยมผนผา ใหทำาการเผอความยาวของดาน B ออกไปขางละ 0.8 เซนตเมตร เพอพบใหเปนขอบทงสองขาง ซงเมอพบแลวจะมกระดาษฉนวนยนออกไปจากแกนเหลกขางละ 0.4 เซนตเมตร ดงรปท 2.3

รปท 2.3 แผนคลกระดาษรองรอง

1.6 นำากระดาษททำาเปนตนแบบไปทาบบนกระดาษฉนวนรองรองแลวทำาเครองหมายและขดเสนดวยปากกา หลงจากนนจงใชกรรไกรตดกระดาษฉนวนใหไดจำานวนเทากบจำานวนของรองแกนเหลกสเตเตอร มอเตอรบางตวอาจมรองของแกนเหลกลกไมเทากนใหทำาการวดใหมตามความลกของรองนนๆ

1.7 นำากระดาษฉนวนทไดจากการตดมาพบเปนขอบขางละ 0.4 เซนตเมตร แลวใชเลบมอรดใหเรยบพรอมกบมวนใหเปนรปรอง สอดเขาไปในรองของแกนเหลก และใชไมไผรปทรงกลมขนาดเลกกวารองชวยรดใหกระดาษฉนวนแนบไปตามความโคงของรอง ทำาแบบนจนครบทกรอง ดงรปท 2.4

รปท 2.4 การพบกระดาษฉนวนรองรอง

1.8 เมอใสกระดาษฉนวนรองรองแลว สงใหครผสอนตรวจความเรยบรอยและใหคะแนน

2. ขนตอนในการทำาฟอรมคอยล2.1 ตดลวดทองแดงเบอร 23SWG จำานวน 3 เสน ยาวพอ

ประมาณเสนละ 30 เซนตเมตร2.2 นำาลวดทองแดงทงสามเสนมาวางในรองของแกนเหลก

ตามระยะพตชทบนทกไวในตารางขอมลมอเตอร จดใหหวของขดลวดทงสามขดมความโคงมนสวยงามทงบนและลาง โดยหวคอยลในสดมระยะหางจากแกนเหลก 1 เซนตเมตร คอยลกลางกบคอยลในและคอยลกลางกบคอยลนอกมระยะทเทากนคอ 0.5 เซนตเมตรดงแสดงในรปท 2.5

รปท 2.5 ใชลวดทองแดงทำาแบบฟอรมคอยล2.3 นำาแบบลวดทองแดงทง 3 วง มาวางทาบบนไมอดขนาด

8 มม. ทไดเตรยมไว จากนนใชปากกาขดตามเสนของลวดลงบนแผนไมอดทง 3 แผน ซงฟอรมคอยลทสรางขนมาจะมทงหมด 2 ชดๆ ละ 3 ขนาด โดยชดท 1 เปนฟอรมคอยลสำาหรบพนขดลวดทองแดงขดรน ชดท 2 เปนฟอรมคอยลสำาหรบขดลวดทองแดงขดสตารต

2.4 นำาไมอดทลากเสนทำาแบบเรยบรอยแลว มาตดตามแนวเสนทงของขดรนและขดสตารต โดยใชเลอยไมตดและตกแตงใหเรยบรอยดวยตะไบหลงจากนนจงใชดอกสวานขนาด 10 มม. เจาะตรงกลางสำาหรบใสเขากบแกนเครองพนขดลวด

2.5 ใชไมอดขนาด 3 มม. ทำาไมประกบหรอแผนกนฟอรมคอยลจำานวน 4 แผน โดยใหมขนาดใหญกวาฟอรมคอยลดานละ 1.5 เซนตเมตร มลกษณะเปนรปสเหลยมผนผา เจาะรตรงกลางขนาด 10 มม. เชนเดยวกนทง 4 แผน ใชกระดาษทรายขดใหเรยบไมใหมเสยนไมหลงเหลอ หลงจากนนนำาแผนประกบทง 4 แผน มาบากเปนรปตวว (V) เพอเปนทางผานของลวดทองแดงระหวางคอยล โดยใหมความลกเทากบฟอรมคอยลทมระยะพตชเลกสด ดงรปท 2.6

รปท 2.6 ฟอรมคอยลและไมประกบ2.6 นำาฟอรมคอยลและไมประกบททำาเสรจแลวสงใหครผสอน

ตรวจและใหคะแนน

ขอควรระวง - การใชเครองมอทมคม เชน คตเตอร กรรไกร สว คมตด และเลอย ควรใชอยางถกวธ ไมใหเปนอนตรายตอรางกาย

ใบงานท 3เรอง งานพนขดลวดบนฟอรมคอยลและการลงขดลวดในรองมอเตอร

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. สามารถใชเครองพนขดลวดไดถกตอง2. พนขดลวดบนฟอรมคอยลไดอยางถกตอง3. ลงขดลวดในรองของมอเตอรไดอยางถกตอง ปลอดภยและม

ความสวยงาม4. สามารถใชเครองมอไดอยางถกวธ และเกดความปลอดภยในการ

ปฏบตงาน

วสด อปกรณ และเครองมอ

1. สเตเตอรสปลตเฟสมอเตอร 14 แรงมา 4 ขวแมเหลก 1 ตว

2. ลวดทองแดงเบอร 22 SWG 0.5 กก.3. ลวดทองแดงเบอร 27 SWG 0.5 กก.

4. ฟอรมคอยลและไมประกบ 1 ชด5. เชอกฝายขาว 3 เมตร6. อปกรณชวยลงขดลวด 1 ชด7. คมฟต คมตดและคมปากแหลม อยางละ 1 ตว8. เครองพนขดลวดแบบมอหมน 1 เครอง9. คดเตอร 1 อน10. กรรไกร 1 อน11. กระดาษฉนวนสนำาตาล 1 แผน12. ปากกาหรอดนสอ 1 ดาม

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. การพนขดลวดบนวสดฟอรมคอยล

1.1 เตรยมเครองมอและวสดอปกรณ สำาหรบใชในการพนขดลวด ซงประกอบดวยเครองพนขดลวด ฟอรมคอยล ไมประกบ คมตด เชอกฝายขาวและขดลวดทองแดง พรอมกบนำาซแคลมปยดเครองพนขดลวดเขากบโตะทำางาน ใหสามารถพนขดลวดบนฟอรมคอยลไดสะดวก

1.2 นำาฟอรมคอยลและแผนไมประกบใสเขาทแกนของเครองพนขดลวดตามลำาดบ จดแผนประกบใหรองรปตววตรงกนแลวขนนอตใหแนนเพอยดฟอรมคอยลทง 3 แผน และทำาการปรบตงเขมของเครองพนขดลวดใหตรงกบตำาแหนงศนยของสเกล

1.3 นำามวนขดลวดทองแดงแตละเบอรมาวางใตเครองพนขดลวด โดยใหตรงกบฟอรมคอยล และใหพนขดรนดวยลวดทองแดงเบอร 22 SWG

1.4 เรมพนขดลวดทองแดงจากฟอรมคอยลทเลกทสดกอน ถดมาทคอยลกลาง และคอยลนอกตามลำาดบ จำานวนรอบของการพนขดลวดในแตละคอยลดจากตารางขอมลมอเตอร และจะตองเผอปลายสายของขดลวดทองแดงแตละโพลไวประมาณ 6 นว ดงแสดงในรปท 3.1

รปท 3.1 การพดขดลวดทองแดงบนฟอรมคอยล

1.5 เมอพนขดลวดทองแดงบนฟอรมคอยลเสรจแลวใหขนนอตยดฟอรมคอยลออก แลวเอาฟอรมคอยลออกจากแกนเครองพนขดลวด ระวงอยาใหขดลวดทองแดงคลออก จากนนใหถอดขดลวดทองแดงออกจากฟอรมคอยลแลวใชเชอกมดทละคอยล จนครบทงสามคอยล

1.6 ดำาเนนการตามขนตอนท 1.4, 1.5 โดยทำาการพนขดรนใหครบทง 4 โพล

1.7 จากนนเปลยนลวดทองแดงเปนเบอร 27 SWG เพอพนเปนขดสตารต โดยใหดำาเนนการตามขนตอนเชนเดยวกบการพนขดรน

1.8 นำาขดรนและขดสตารตทผานการพนเสรจเรยบรอยแลวอยางละ 4 โพล สงใหครผสอนตรวจและใหคะแนน

2. การลงขดลวดในรองของมอเตอร2.1 จดเตรยมเครองมอและวสดอปกรณทจะนำามาใชในการ

ลงขดลวด ซงประกอบดวยอปกรณชวยลงขดลวด กระดาษฉนวนรองปากรอง และกระดาษฉนวนปดปากรอง และฉนวนรองระหวางชนของขดลวด

2.2 จดทำากระดาษฉนวนใชสำาหรบรองระหวางชนของขดลวดและสำาหรบปดปากรอง วธการตดใหตดมความยาวเทากบความยาวของกระดาษรองรอง สวนความกวางใหมระยะ 1.5 เซนตเมตร ตามจำานวนของรองทมอย ดงแสดงในรปท 3.2

รปท 3.2 กระดาษฉนวนรองระหวางชนและปดปากรอง

2.3 กอนทจะนำาขดลวดลงในรองนน จะตองเอากระดาษฉนวนรองปากของรองทงสองขาง เพอปองกนขดลวดทองแดงขดกบปากของรอง ซงอาจเปนเหตใหเกดการลดวงจรระหวางรอบของขดลวด ดงนนจงตองควรระวงเปนพเศษ

2.4 นำาขดรนมาลงในรองของมอเตอรกอน ตามระยะพตชทบนทกไวในตารางขอมลมอเตอร และเพอใหลงขดลวดไดงายควรนำาขดลวดทมระยะพตชนอยทสดลงกอน ถดมาทคอยลกลางและคอยลนอกสดตามลำาดบ ทศทางของการวนขดลวดของทงสามคอยลใหไปในทศทางเดยวกน เสนแรงแมเหลกทเกดขนจะไมหกลางกน

2.5 ลงขดรนใหจนครบทง 4 โพล แลวใหทำาการลงขดสตารตตอไป โดยการวางครอมระหวางขดรน 2 ชด และวางอยในรองตน เนองจากเปนลวดเสนเลกมจำานวนรอบนอย และใหลงจนครบทง 4 โพลเชนเดยวกน ดงแสดงในรปท 3.3

รปท 3.3 การลงขดรนและขดสตารต

2.6 ตกแตงขดลวดใหสวยงามดวยตอนยาง และทำาเครองหมายทปลายสายของขดรน และขดสตารต นำาสงครผสอนตรวจและใหคะแนน

ขอควรระวง - กอนพนขดลวดลงบนฟอรมคอยล จะตองตงเขมของเครองพนขดลวดอยในตำาแหนงศนยเสมอซงเปนการเรมตนการพนขดลวด สำาหรบการพนทตอเนองของคอยลท 2 และ 3 อาจนบจำานวนรอบรวมตอๆไปกได

- การนำาขดลวดทองแดงออกจากฟอรมคอยลจะตองคลดวยความระมดระวงไมใหขดลวดกระจายออกและใชเชอกมดขดลวดเปนแบบกระตกได เพอใหเกดความสะดวกในการดงออกภายหลง

ใบงานท 4เรอง งานตอวงจรขดลวด ทดสอบการกราวด ทดสอบขวแมเหลกและ

การมดขดลวด

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. ตอวงจรขดรนและขดสตารตของมอเตอร 1 เฟสไดอยางถกตอง2. สามารถบดกรจดตอของขดลวดระหวางโพล และบดกรขวตอสาย

ของขดรนและขดสตารตได3. ทดสอบการกราวดของขดรนและขดสตารตได4. ทดสอบความเปนขวแมเหลกของขดรนและขดสตารตได5. สามารถมดขดลวดดวยเชอกไดอยางถกวธและแขงแรง6. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตอง และเกดความปลอดภยใน

การปฏบตงาน

วสด อปกรณและเครองมอ1. ตะกวบดกร 1 มวน2. ปลอกสายไฟ 2 มม. และ 3 มม. อยางละ 1 เสน3. สายไฟ VSF ขนาด 1.5 ตร.มม. 2 เมตร4. คดเตอร 1 อน5. กระดาษฉนวนกนหวขดลวด 1 แผน6. เชอกฝายขนาด 1.5 มม. 1 ขด7. หางปลากลมขนาด 1.5 มม. 2 ตว8. ไมไผปดปากรอง 1 ทอน9. คมฟต คมตด และคมปากแหลมอยางละ 1 ตว10. เมกเกอร 1 เครอง

11. เขมทศ 1 อน12. แบตเตอร 12 โวลต 50 แอมแปร ชวโมง– 1 ลก

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. ตรวจสอบการกำาหนดตนสายและปลายสายของขดลวดแตละโพล

ของขดรนและขดสตารตจากไดอะแกรมการพนขดลวดสปลตเฟสมอเตอร ดงแสดงในรปท 4.1

รปท 4.1 ไดอะแกรมการพนขดลวดสปลตเฟสมอเตอร

2. เพอใหงายสำาหรบการตอขดลวดระหวางโพลของมอเตอรซงอาจสงเกตไดจากบลอกไดอะแกรม ดงแสดงในรปท 4.2

รปท 4.2 บลอกไดอะแกรมการตอขดลวดสปลตเฟสมอเตอร

3. พจารณาจากรปท 4.1 และรปท 4.2 การตอขดลวดระหวางโพลของมอเตอรทงขดรนและขดสตารต ซงเปนการนำาเอาปลายของขดลวดตอ

เขากบปลายของขดลวด และการนำาเอาตนของขดลวดตอเขากบตนของขดลวดนนเอง

4. กอนตอขดลวดระหวางโพล ใหตดปลายขดลวดเผอไวสำาหรบการตเกลยวและใหใชคดเตอรขดฉนวนอนาเมลทปลายขดลวดออกยาวประมาณ 1.5 เซนตเมตรแลวใสปลอกสายไฟขนาด 2 มม. ยาวประมาณ 3 เซนตเมตรสวมเขาทปลายของขดลวดกอนทำาการตเกลยวหางเปยเสรจแลวใหบดกรดวยตะกวทรอยตออยางแนนหนาแลวเลอนปลอกสายไฟมาปดทบ ดงแสดงในรปท 4.3 สวนรอยตอระหวางโพลอนๆ ใหทำาลกษณะเชนเดยวกนทงขดรนและขดสตารต

รปท 4.3 การตเกลยวใสปลอกสายไฟและบดกร

5. เมอตอขดลวดระหวางโพลเสรจแลวจะมปลายขดลวดเหลอออกมาเพยง 4 เสน เปนของขดรน 2 เสน และของขดสตารต 2 เสน จากนนใหนำาเอาสายไฟ VSF เบอร 1.5 ตร.มม. ยาวเสนละ 30 เซนตเมตรตอเขากบตนและปลายของขดรนและขดสตารต โดยการปอกปลายสายไฟและขดฉนวนขดลวดทองแดงออกใสปลอกสายไฟขนาด 3 มม. ยาว 4 เซนตเมตร พนลวดทองแดงใหเปนเกลยวรอบตวนำาของสายไฟเสรจแลวบดกรดวยตะกวและเลอนปลอกสายไฟมาทบรอยบดกร หลงจากนนใหทำาเครองหมายตวอกษรทตนและปลายของขดรนและขดสตารต ซงขดรนตนขดลวดเปน U1 ปลายขดลวดเปน U2 สวนขดสตารตตนขดลวดเปน V1 และปลายขดลวดเปน V2 เปนตน

รปท 4.4 การตอสายไฟ VSF เขากบขดลวด6. จดรอยตอปลอกสายไฟใหอยในตำาแหนงทเหมาะสมและสวยงาม

จากนนใหนำากระดาษฉนวนมารองทหวและทายของขดลวดเพอกนระหวางขดรนและขดสตารตจำานวนดานละ 4 แผน เพอไมใหถงกนโดยใหตดกระดาษฉนวนใหมลกษณะดงแสดงในรปท 4.5

รปท 4.5 กระดาษกนระหวางขดลวด

7. ใชเขมทศตรวจสอบขวแมเหลกของมอเตอร โดยการปอนไฟฟากระแสตรงจากแบตเตอร 12 โวลตใหกบขดรนและขดสตารต (ทำาทละขด) แลวใชเขมทศแกวงภายในโครงของมอเตอรถาการตอขดลวดระหวางโพลของมอเตอรถกตอง เขมทศกจะแสดงขว N-S-N-S เรยงตามลำาดบ

รปท4.6 การใชเขมทศตรวจสอบขวแมเหลก

8. ใชเมกเกอรตรวจสอบการกราวดของขดลวดมอเตอรทง 2 ชด โดยการวดทตนและปลายของขดลวดเทยบกบโครงมอเตอร ซงขดรนมความตานทานเทากบ ...........ΜΩและขดสตารตมความตานทานเทากบ ............ΜΩ

รปท4.7 ใชเมกเกอรตรวจสอบการกราวดมอเตอร

9. ใชมลตมเตอรวดคาความตานทานของขดลวดมอเตอรทง 2 ชด เชนเดยวกน โดยวดระหวางตนขดลวดกบปลายขดลวด(U1 กบ U2 และ V1 กบ V2) ซงขดรนมความตานทานเทากบ …….....Ω และขดสตารตมความตานทานเทากบ .............Ω

รปท 4.8 การวดความตานทานขดลวดมอเตอร

10. นำาเชอกฝายมามดขดลวดทงสองดาน โดยใชเชอกทมความยาวประมาณ 3 เมตร ทบกนเปน 2 เสน และใชลวดทองแดงพบตเกลยวทำาคลายลกษณะเขม สอดเชอกเขาไประหวางรองหรอระหวางขดลวดทองแดง แลวทำาการมดใหแนน ระหวางการมดใหจดรปทรงของขดลวดไปดวย และ

ใหขดลวดแตละโพลอยระหวางแนวความโคงของสเตเตอรจดปลายสายของขดสตารตดานทตอเขากบสวตชแรงเหวยงโดยใหเผอปลายสายออกมาพอประมาณสามารถตอเขากบหนาสมผสของสวตชแรงเหวยงทฝาปดไดอาจจะใชวธยำาหางปลา หรอบดกรดวยตะกวกได ดงแสดงในรปท 4.9

รปท4.9 การมดเชอกและเผอปลายสายสวตชแรงเหวยง

11. เมอมดเชอกเสรจแลว ใหนำาเอาไมไผแหง เลอกเอาสวนทเปนเปลอกไมมาเหลาใหมขนาดพอด เพอปดปากรอง เพอปองกนไมใหขอลวดหลดออกมาขณะทมอเตอรทำางาน

ขอควรระวง - การบดกรรอยตอของลวดทองแดง และรอยตอของสายไฟจะตองมกระดาษฉนวนรองดวย ทกครง เพราะอาจทำาใหตะกวหยดใสขดลวดทองแดง

- การใชเมกเกอรวดการกราวดของมอเตอร ขวลบทเปนปากคบจะตองสมผสกบโครงทเปนโลหะปราศจากสทเปนฉนวนขวางกนและควรระวงแรงดนไฟฟาสงจากเมกเกอรถกรางกาย

- การใชมลตมเตอรวดความตานทานขดลวดของมอเตอร จะตองปรบตงเขมของมเตอรใหอยในตำาแหนงศนยกอนทกครง เพอใหคาทวดไดมความเทยงตรง แมนยำา

ใบงานท 5เรอง งานประกอบ ทดสอบ และอาบนำายาวานชมอเตอร 1 เฟส

จดประสงคเชงพฤตกรรม

1. สามารถประกอบสวนตางๆ ของมอเตอร 1 เฟสไดอยางถกตอง2. สามารถทดสอบการกราวด และวดคาความตานทานของมอเตอร

1 เฟสได หลงจากการประกอบมอเตอรเสรจแลว3. สามารถทดสอบกระแสของมอเตอร 1 เฟสได4. สามารถทดสอบความเรวรอบของมอเตอร 1 เฟสได5. ใชตอบมอเตอรและอาบนำายาวานชมอเตอร 1 เฟสได6. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตอง และเกดความปลอดภยใน

การทำางาน

วสด อปกรณ และเครองมอ1. สเตเตอรและสวนประกอบของมอเตอรสปลตเฟส 1 ชด2. นำายาวานช 1 กระปอง3. สายตวนำาตอวงจร 2 เสน4. เทปพนสายไฟ 1 มวน5. โตะทดลองมอเตอรทมแหลงจายไฟฟากระแสสลบ 1 ชด

220/380 โวลต 50 Hz พรอมอปกรณปองกน6. คดเตอรและใบเลอยอยางละ 1

อน7. คอนยางหรอคอนพลาสตก 1 ตว8. ไขควงชด 1 ชด9. ประแจปากตายหรอประแจบลอก 1 ชด10. คมฟต คมตด และคมปากแหลม อยางละ 1 ตว11. มลตมเตอร 1 ตว12. เมกเกอร 1 ตว13. แคลมปมเตอร 1 ตว14. เครองวดความเรวรอบ (Tachometer)

1 ตว15. ตอบมอเตอร 1 ต

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. นำาฝาปดทายของมอเตอรดานทมสวตชแรงเหวยง ตอเขากบ

สายไฟ 2 เสนทเผอปลายไว เพออนกรมกบขดสตารต2. สวมโรเตอรเขาไปในโครงของมอเตอร แลวนำาฝาปดอกดาน

หนงประกอบเขากบโครงของมอเตอรโดยใหฝาปดกบโครงสเตเตอรททำาเครองหมายไวทงสองขางตรงกน แลวใชคอนพลาสตกเคาะเบาๆ ใหฝาปดลงบนบาของสเตเตอรพอด

3. นำาสลกเกลยวมารอยทะลทงสองดานของฝาปด ใชไขควงแฉกและประแจบลอกขนใหแนน แลวใชมอหมนโรเตอร ใหหมนไดอยางอสระปราศจากการเสยดส

4. เมอประกอบเสรจแลว ใหทำาการทดสอบการกราวด และวดคาความตานทางของขดรน และขดสตารตอกครงหนง ทำาลกษณะเดยวกบในใบงานท 4 ถาคาทไดเหมอนเดมแสดงวาใชได

5. นำาเอาตนและปลายของขดรนและขดสตารตมาตอขนานกน (U1 ตอกบ Z1 และ U2 ตอกบ Z2) แลวตอเขากบสายตวนำา 2 เสนทเปนไลนกบนวทรล พนเทปรอยตอใหเรยบรอย จากนนใหตอเขากบระบบไฟฟา 220 โวลต 50 เฮรตซ ทโตะทดลอง

6. เปดเซอรกตเบรกเกอรจายไฟใหกบมอเตอรวดกระแสของมอเตอร โดยใชแคลมปมเตอรคบสายไฟเสนใดเสนหนงทจายไฟเขามอเตอร คบวดกระแสขดรนและขดสตารตอานและบนทกกระแสของมอเตอร ดงแสดงในรปท 5.1

รปท 5.1 การทดสอบกระแสมอเตอร

กระแสมอเตอรขณะเรมเดน= ..................................... แอมแปรกระแสมอเตอรขณะเดน =.....................................แอมแปรกระแสขดรนเรมเดน =.....................................แอมแปรกระแสขดรนขณะเดน=.....................................แอมแปรกระแสขดสตารตขณะเรมเดน=.....................................แอมแปรกระแสขดสตารตขณะเดน =.....................................แอมแปร

7. ทดสอบวดความเรวรอบของมอเตอรในขณะทมอเตอรหมน โดยการใชเครองวดความเรวรอบแบบดจตอลจสมผสเขาทเพลาหรอใชแสงสองเขาทเพลาของมอเตอรดงแสดงในรปท 5.2

รปท5.2 การวดความเรวรอบมอเตอร

ความเรวรอบ (จากการสมผส) =...................................... รอบตอนาทความเรวรอบ (จากการใชแสง)=....................................... รอบตอนาท

8. ขณะททำาการทดสอบมอเตอรกำาลงหมนใหสงเกตอาการผดปกตของมอเตอรดวยเชน มเสยงฮม เสยงทเกดจากการเสยดส อณหภมของมอเตอร ถาไมพบขอบกพรองถอวาใชได

9. ถอดสวนประกอบตาง ๆ ของมอเตอรออกอกครงหนงใหเหลอเฉพาะโครงของสเตเตอร

10. นำาโครงสเตเตอรเขาตอบเพออบไลความชนกอนอาบนำายาวานช ใหปรบตงอณหภมของตอบท 90 oC ใชเวลาในการอบประมาณ 30 นาท

11. เมออบไลความชนเสรจแลวใหนำาโครงสเตเตอรมาอาบนำายาวานช โดยการลาดนำายาวานชทหวขดลวดทงสองขางและใหนำายาซมเขาไปในรอง

12. นำาโครงสเตเตอรทอาบนำายาวานชเสรจแลวเขาตอบอกครงหนงเพออบใหวานชแหงแขงตว ดวยอณหภม 150 oC ตงเวลาในการอบประมาณ 1 ชวโมง

13. เมอไดเวลาอบตามกำาหนดแลว ใหเปดพดลมระบายความรอนภายในตอบเพอใหโครงสเตเตอรเยนจากนนใหนำาออกมาจากตอบแลวใชในเลอยขดเศษนำายาวานชทตดภายใน บรเวณผวหนาของแกนเหลกออกซงอาจจะทำาใหโรเตอรหมนฝดได

14. ประกอบสวนตาง ๆ ของมอเตอรเขาในตำาแหนงเดมอกครงหนง ใหพรอมทจะนำาไปใชงานหรออาจมการทดสอบใหมอกครงหนงกไดเพอใหเกดความมนใจ

ขอควรระวง - โตะทดลองทใชในการทดสอบมอเตอรใชกบแรงดนไฟฟาสง 220/380 โวลตอาจจะเปน อนตรายตอรางกายได ดงนนควรตอวงจรการทดสอบมอเตอรใหเรยบรอยกอนเปดเซอรกตเบรกเกอรของแหลงจายไฟฟา

- การใชตอบมอเตอรควรสวมถงมอปองกนความรอนทกครงและไมควรปรบตงอณหภมทสงเกนไปใชเวลาในการอบทยาวนาน

ใบงานท 6เรอง การถอดสวนประกอบและการรอขดลวดมอเตอร 3 เฟส

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. สามารถถอดสวนประกอบของมอเตอรไฟฟา 3 เฟสได2. บนทกขอมลจากแผนปายของมอเตอรลงในตารางขอมล

มอเตอรได3. รอขดลวดมอเตอรไฟฟา 3 เฟสไดอยางถกตอง4. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตอง และเกดความปลอดภยใน

การปฏบตงาน

วสด อปกรณ และเครองมอ1. มอเตอรไฟฟา 3 เฟส 1 แรงมา 4 ขวแมเหลก 220/380 V

1 ตว2. ไขควงชด (แบน, แฉก) 1 ชด3. ประแจปากตายหรอประแจบลอก 1 ชด4. คอนพลาสตกหรอคอนยาง 1 ตว5. เหลกนำาศนยหรอปากกาเคม 1 อน6. คมฟต คมตด และคมปากแหลมอยางละ 1 ตว7. คตเตอร 1 อน8. สกดหรอสว 1 ตว9. ใบเลอยตดเหลก 1 ใบ10. เหลกทรงกลมหรอไมเนอแขงขนาดเลกกวารอง 1 อน11. ผาทำาความสะอาด 1 ผน

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. กอนทจะทำาการถอดสวนประกอบและรอขดลวดมอเตอรใหบนทก

ขอมลตาง ๆ บนแผนปายของมอเตอร 3 เฟส ลงในตารางขอมลมอเตอรท 6.1

2. เตรยมเครองมอทจะใชถอดสวนประกอบและรอขดลวดมอเตอรโดยนำามาวางเรยงกนอยางเปนระเบยบใหสามารถหยบใชงานไดสะดวกขณะปฏบตงาน

ตารางท 6.1 ตารางขอมลมอเตอร 3 เฟส

ตารางขอมลมอเตอร 3 เฟสBrand  H.P. R.P.M Volts. Amps.Cycle Type Frame styleTemp. Rise Model Serial No. BearingsNo. of coils No. of Slots ConnectionSize Wire No. of Turns No.of GroupsCoil/Group No. of Poles Picth of CoilSlot.No. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

011

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36 1

Phase A                                                                          

Phase B                                                                          

Phase C                                                                          

Rotation Clockwise Counter Clockwise

3. ใชไขควงแฉกถอดนอตยดกระบงลมดานทมใบพดลมระบายความรอนออกหลงจากนใชเหลกนำาศนยหรอปากกาเคมทำาเครองหมายทฝาปดกบโครงสเตเตอรของมอเตอรทงสองขาง (หวและทาย) โดยใหทำาเครองหมายตางกน เพอใหงายในการประกอบชนสวนของมอเตอรภายหลง ดงแสดงในรปท 6.1

รปท 6.1 การทำาเครองหมายทฝาปดกบโครงสเตเตอร

4. ใชประแจปากตาย หรอประแจบลอกขนนอตยดฝาปดทงสองขางของมอเตอรออกทง 8 ตว จากนนใหใชไขควงแบนทมดามสำาหรบตอกๆ เขาไปทบาของฝาปดมอเตอรทงสองดานโดยรอบเพอใหฝาปดขยบออกมา (การตอกควรใชคอนตอกเบาๆ ดวยความระมดระวงไมใหฝาปดแตก)

5. นำาคอนพลาสตกมาตอกเขาทเพลาของมอเตอร เพอใหฝาปดดานทมใบพดลมหลดออกมา จากนนใหใชมอประคองโรเตอรและฝาปดถอดออกมาจากตวมอเตอร ดงแสดงในรปท 6.2

รปท 6.2 การใชมอประคองถอดโรเตอรและฝาปด

6. ใชดามคอนกระทงฝาปดอกดานหนงใหหลดออก และใชสงเกตการพนขดลวดทสเตเตอรของมอเตอร 3 เฟส มลกษณะเปนแบบชนเดยวหรอแบบสองชน แลวใหบนทกระยะพตชการลงขดลวด (เฟส A, เฟส B และเฟส C) ของมอเตอรลงในตารางขอมลมอเตอรท 6.1

7. วางสเตเตอรของมอเตอรในแนวราบ แลวใชสงสกดขดลวดดานทอยตรงขามกบใบพดลม สกดโดยรอบสเตเตอรจะทำาใหขดลวดทองแดงหลดออก ขอควรระวงขณะทใชสวสกดอยาใหเฉอนกนแกนเหลก

8. หงายมอเตอรดานทสกดขดลวดตงขน แลวใชคอนเหลกพรอมเหลกทรงกลมตอกเขาไปในรองทกรอง โดยใหตอกอยางสมำาเสมอเพอใหขดลวดหลดออกจากรองเปนชด

9. นบจำานวนรอบของขดลวดในแตละคอยล สำาหรบมอเตอร 3 เฟสจำานวนรอบของขดลวดในแตละคอยลจะเทากนทกคอยล ใหตรวจดจำานวนคอยลตอกรป จำานวนกรปของขดลวดทงหมด และระยะพตชของการพนขดลวดโดยใหบนทกลงในตารางขอมลมอเตอรท 6.1 เชนเดยวกน

10. นำาลวดทองแดงของมอเตอรทไดจาการรอมาวดขนาดเบอรลวดดวยไมโครมเตอรหรอวายเกจ ซงกอนทจะทำาการวดใหใชคตเตอรขดฉนวนอนาเมลออกใหหมดกอน เมอวดคาไดแลวใหนำาไปเทยบกบตารางขดลวดทองแดงจะไดเบอรลวดตามตองการ แลวบนทกลงในตารางขอมลอกครง

11. ใชใบเลอยขดฉนวนรองรองออกและใหทำาความสะอาดรองของแกนเหลก

12. นำาสเตเตอรมอเตอร 3 เฟส และตารางขอมลมอเตอรสงใหครผสอนตรวจและใหคะแนน

ขอควรระวง - การถอดสวนประกอบของมอเตอรสปลตเฟส จะตองกระทำาดวยความระมดระวง ไมใหฝาปดแตก และสวตชแรงเหวยงชำารด

- การใชสวสกดขดลวดของมอเตอรควรระวงไมใหเฉอนกบแกนเหลกแผนบางๆทสเตเตอร อาจเปนสาเหตทำาใหประสทธภาพของมอเตอรลดลง

ใบงานท 7เรอง งานตดกระดาษฉนวนรองรองและการทำาฟอรมคอยล

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. สามารถตดกระดาษฉนวนรองรองมอเตอร 3 เฟสได2. พบและมวนกระดาษฉนวนใสในรองของมอเตอร 3 เฟสได3. วดระยะพตชแตละคอยลของขดลวดแตละเฟส เพอสรางฟอรม

คอยลไดอยางถกวธ4. สามารถทำาฟอรมคอยลและไมประกบไดตามขนาดของระยะพตช

ของขดลวดได5. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตองและเกดความปลอดภยในการ

ปฏบตงาน

วสด อปกรณ และเครองมอ1. สเตเตอรมอเตอร 3 เฟส 1 แรงมา 4 ขวแมเหลก 1

ตว2. กระดาษฉนวนสนำาตาลหรอไมลาร 1

แผน3. ไมอดขนาด 4"¿4" หนา 8 มม. 3 แผน4. ไมอดขนาด 6"¿6" หนา 3 มม. 4 แผน5. ลวดทองแดงเบอร 23 SWG ขนาดความยาว 1

เมตร6. กระดาษทรายขดไมเบอร 1 1

แผน7. ไมบรรทด หรอ ฟตเหลก 1 อน8. คตเตอร 1 อน9. เลอยตดไม 1 ป น10. บงหรอตะใบหยาบ 1 อน11. ปากกาจบชนงาน 1 ตว12. ดนสอหรอปากกาดำา 1

ดาม13. กรรไกร 1 อน14. สวานและดอกสวาน 10 มม. 1 ชด

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. ขนตอนในการตดกระดาษฉนวนรองรองมอเตอร

1.1 ใชไมบรรทดหรอฟตเหลกวดความยาวของรองแกนเหลกโดยใหวดออกมามหนวยเปนเซนตเมตร มความยาวเทากบ …………….. เซนตเมตร

1.2 ใชกระดาษทำาตนแบบเพอวดความลกของรอง โดยใหขอบกระดาษทงสองขางอยในตำาแหนงของปากรองพอด และจะตองรดกระดาษใหแนบชดกบผนงและกนของรองเชนเดยวกน ดงรปท 7.1

รปท 7.1 กระดาษตนแบบรองรอง

1.3 นำากระดาษทใชทำาตนแบบมาคลออกแลวใชไมบรรทดวดความกวางทงหมด มคาเทากบ ...................... เซนตเมตร

1.4 นำาความยาวจากขอ 1.1 และความกวางจากขอ 1.3 มาเขยนเปนรปสเหลยมผนผาลงในกระดาษดวยระยะ A และ B ดงแสดงในรปท 7.2

รปท 7.2 การลากเสนสเหลยมผนผาบนกระดาษ

1.5 เมอไดรปสเหลยมผนผาแลว ใหทำาการเผอความยาวของดาน B ออกไปขางละ 0.8 เซนตเมตร เพอพบใหเปนขอบทงสองขาง ซงเมอพบแลวจะมกระดาษฉนวนยนออกไปจากแกนเหลกขางละ 0.4 เซนตเมตร ดงแสดงในรปท 7.3

รปท 7.3 แผนคลกระดาษรองรอง

1.6 นำากระดาษททำาเปนตนแบบไปทาบลงบนกระดาษฉนวนรองรองทำาเครองหมายและขดเสนดวยปากกา หลงจากนนจงใชกรรไกรตดกระดาษฉนวนใหไดตามจำานวนเทากบจำานวนรองแกนเหลกสเตเตอร

1.7 นำากระดาษฉนวนทไดจากการตดมาพบเปนขอบขางละ 0.4 เซนตเมตร แลวใชเลบมอ

รดใหเรยบ พรอมกบมวนใหเปนรปรอง สอดเขาไปในรองของแกนเหลก และใชไมไผรปทรงกลมขนาดเลกกวารองชวยรดใหกระดาษฉนวนแนบไปตามความโคงของรอง ทำาแบบนจนครบทกรองดงแสดงใน รปท 7.4

รปท 7.4 การพบกระดาษฉนวนรองรอง

1.8 เมอใสกระดาษฉนวนรองรองครบทกรองแลว สงใหครผสอนตรวจความเรยบรอยและใหคะแนน

2. ขนตอนในการทำาฟอรมคอยล2.1 จากตารางขอมลมอเตอร ขดลวดในแตละกรปของ

มอเตอร 3 เฟส จะมอย 3 คอยล ซงแตละคอยลจะมระยะพตชทเทากน ดงนนการนำาลวดทองแดงมาทำาเปนแบบของฟอรมคอยลใหใชเพยงเสนเดยว โดยใชลวดทองแดงเบอร 23 SWG ยาวประมาณ 30 เซนตเมตร

2.2 นำาลวดทองแดงมาวางไวในรองของแกนเหลกตามระยะพตชทบนทกไวในตารางขอมลมอเตอร (รองท 1 ลงรองท 7) จดใหหว

ของขดลวดมความโคงมนสวยงามทงบนและลาง โดยใหมระยะของหวคอยลเทากบ 2 เซนตเมตร

2.3 จากนนนำาลวดทองแดงมาวางทาบบนไมอดขนาดหนา 8 มม. ของแตละแผนแลวใชปากกาหรอดนสอทำาเครองหมายใหครบจำานวนทง 3 แผน และไดขนาดทเทากน

2.4 ใชเลอยตดไมอดตามแนวเสนททำาเครองหมายไวทง 3 แผน หรออาจจะใชเลอยฉล (Jig Saw) ตดกได และใชบงหรอตะไบตกแตงใหเรยบรอย หลงจากนนจงใชดอกสวานขนาด 10 มม. เจาะตรงกลาง สำาหรบใสเขากบแกนเครองพนขดลวด

2.5 ใชไมอดขนาดหนา 3 มม. ทำาไมประกบหรอแผนกนฟอรมคอยลจำานวน 4 แผน โดยใหมขนาดใหญกวาฟอรมคอยลดานละ 1.5 เซนตเมตร มลกษณะเปนรปสเหลยมผนผาเจาะรตรงกลางขนาด 10 มม. เชนเดยวกนทง 4 แผน ใชกระดาษทรายขดใหเรยบไมใหมเสยนไมลงเหลอ หลงจากนนนำาแผนประกบทง 4 แผนมาบากเปนรปตวว (V) เพอเปนทางผานของขดลวดทองแดงระหวางคอยล โดยใหมความลกประมาณ 2 เซนตเมตร ดงแสดงในรปท 7.5

รปท 7.5 ฟอรมคอยลและไมประกบ

2.6 นำาฟอรมคอยลและไมประกบททำาเสรจแลวสงใหครผสอนตรวจและใหคะแนน

ขอควรระวง - การใชเครองมอทมคม เชน คตเตอร กรรไกร สว คมตด และเลอย ควรใชอยางถกวธ ไมใหเปนอนตรายตอรางกาย

ใบงานท 8เรอง งานพนขดลวดบนฟอรมคอยลและการลงขดลวดในรองมอเตอร

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. สามารถใชเครองพนขดลวดไดอยางถกตอง2. พนขดลวดบนฟอรมคอยลไดอยางถกตอง3. สามารถลงขดลวดในรองของมอเตอร 3 เฟส ไดอยางถกวธ

ปลอดภยและสวยงาม4. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตองและเกดความปลอดภยในการ

ปฏบตงาน

วสด อปกรณ และเครองมอ1. สเตเตอรมอเตอร 3 เฟส 1 แรงมา 4 ขวแมเหลก 1 ตว2. กระดาษฉนวนสนำาตาลหรอไมลาร 1 แผน3. ลวดทองแดงเบอร 25 SWG 1.5 ก.ก.4. เชอกฝาย 3 เมตร5. ฟอรมคอลยและไมประกบ 1 ชด6. อปกรณชวยลงขดลวด 1 อน7. กรรไกร และคตเตอรอยางละ 1 อน

8. ปากกาหรอดนสอ 1 ดาม9. คมฟต คมตด และคมปากแหลมอยางละ 1 ตว10. เครองพนขดลวดแบบมอหมน 1 เครอง

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. การพนขดลวดบนฟอรมคอยล

1.1 เตรยมเครองมอ วสดและอปกรณสำาหรบใชในการพนขดลวด ซงประกอบดวย เครองพนขดลวด ฟอรมคอยล ไมประกบ คมตด เชอกฝายและขดลวดทองแดง พรอมกบนำาซแคลมปยดเครองพนขดลวดเขากบโตะทำางานและใหสามารถพนขดลวดบนฟอรมคอยลไดสะดวก

1.2 นำาฟอรมคอยล และแผนประกบใสเขาทแกนของเครองพนขดลวดตามลำาดบ จดแผนประกบใหรองบารปตววตรงกน แลวขนนอตใหแนนเพอยดแผนประกบและฟอรมคอยลทง 3 แผน และใหทำาการปรบตงเขมของเครองพนขดลวดอยในตำาแหนงศนย

1.3 นำามวนลวดทองแดงมาวางไวใตเครองพนขดลวด ใหอยแนวเดยวกบฟอรมคอยล

1.4 เรมพนขดลวดทองแดงจากฟอรมคอยลทอยดานนอกกอน ถดมาเปนคอยลกลางและคอยลในสดตามลำาดบ จำานวนรอบของการพนขดลวดในแตละคอลยดจากตารางขอมลมอเตอรและจะตองเผอปลายสายของขดลวดทองแดงในแตละกรปไวประมาณ 6 นว ดงแสดงในรปท 8.1

รปท 8.1 การพนขดลวดทองแดงบนฟอรมคอยล

1.5 เมอพนขดลวดทองแดงบนฟอรมคอยลเสรจแลว ใหขนนอตยดฟอรมคอยลออกจากแกนเครองพนขดลวด ระวงอยาใหขดลวดทองแดงคลออก จากนนใหถอดขดลวดทองแดงออกจากฟอรมคอยลแลวใชเชอกมดทละคอยลจนครบทง 3 คอยลหรออาจจะใชเทปรด

1.6 ดำาเนนการตามขนตอนท 1.4 และ 1.5 โดยทำาการพนขดลวดใหครบทงหมด 12 กรป (เฟสละ 4 กรป)

2. การลงขดลวดในรองของมอเตอร2.1 เตรยมเครองมอวสดและอปกรณทใชในการลงขดลวดใน

รองของมอเตอร ประกอบดวย อปกรณชวยลงขดลวด กระดาษฉนวนรองปากรอง กระดาษฉนวนปดปากรอง และฉนวนรองระหวางชนของขดลวด

2.2 ตดกระดาษฉนวนรองระหวางชนของขดลวด และสำาหรบปดปากรอง โดยใชกรรไกรหรอคตเตอรตดใหมความยาวเทากบความยาวของกระดาษรองรองนนเอง สวนความกวางใหมระยะประมาณ 1.5 เซนตเมตร ตามจำานวนของรองทมอย มลกษณะดงแสดงในรปท

2.3 กอนนำาขดลวดลงในรองนนจะตองเอากระดาษฉนวนหรอไมลารรองปากรองทงสองขาง เพอปองกนขดลวดทองแดงขดกบปากของรอง ซงอาจเปนเหตใหเกดการลดวงจรระหวางรอบของขดลวด จงตองควรระมดระวงเปนพเศษ

2.4 นำาขดลวดแตละกรปลงในรองของสเตเตอรโดยกรลงทละดานของแตละคอยลจนครบทง 3 คอยล ทศทางของการวนขดลวดของทง 3 คอยลใหไปในทศทางเดยวกน จะทำาใหเสนแรงแมเหลกทเกดขนไมหกลางกน

2.5 เมอลงขดลวดกรปแรกเสรจแลวใหตกแตงหวของขดลวดทงสองขางใหสวยงามและใชนวหวแมมอกดหวของขดลวดใหอยกงกลางในแนวรศมโคงของแกนเหลก หลงจากนนใหลงขดลวดกรปตอไปจนครบทง 12 กรป ดงแสดงในรปท 8.2

รปท 8.2 การลงขดลวดมอเตอร 3 เฟส2.6 เพอใหไดการพนขดลวดมอเตอร 3 เฟส แบบสองชนและ

ซอนเกลดกนอยางสวยงามดงนน กอนทจะลงขดลวดกรปท 11 และ 12 จะตองยกขดลวด กรปท 1 และ 2 ขนมาจากรองกอน แลวจงลงขดลวดกรปท 11 และ 12 ลงไป เมอเสรจแลวใหนำาขดลวดกรปท 1 และ 2 ลงทบเขาไปในรองเดมทนท

2.7 ตกแตงขดลวดใหสวยงามดวยคอนยาง และทำาเครองหมายทปลายสายของขดลวดทง 3 เฟส สงใหครผสอนตรวจและใหคะแนน

ขอควรระวง - กอนพนขดลวดลงบนฟอรมคอยล จะตองตงเขมของเครองพนขดลวดอยในตำาแหนงศนยเสมอซงเปนการเรมตนการพนขดลวด สำาหรบการพนทตอเนองของคอยลท 2 และ 3 อาจนบจำานวนรอบรวมตอๆไปกได

-การนำาขดลวดทองแดงออกจากฟอรมคอยลจะตองคลดวยความระมดระวงไมใหขดลวดกระจายออกและใชเชอกมดขดลวดเปนแบบกระตกได เพอใหเกดความสะดวกในการดงออกภายหลง

ใบงานท 9เรอง งานตอวงจรขดลวด การทดสอบกราวด ทดสอบขวแมเหลกและ

การมดขดลวด

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. ตอวงจรขดลวดเฟส A, B และ C ของมอเตอร 3 เฟสไดอยาง

ถกตอง2. สามารถบดกรจดตอของขดลวดระหวางกรป (โพล) และบดกรขว

ตอสายขดลวดแตละเฟสของมอเตอรได3. ทดสอบการกราวดขดลวดแตละเฟสของมอเตอรได4. ทดสอบความเปนขวแมเหลกขดลวดแตละเฟสของมอเตอรได5. สามารถมดขดลวดดวยเชอกไดอยางถกวธและมความแขงแรง6. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตอง และเกดความปลอดภยใน

การปฏบตงาน

วสด อปกรณและเครองมอ1. ตะกวบดกร 1 มวน2. ปลอกสายไฟขนาด 2 มม. และ 3 มม. อยางละ 1

เสน3. สายไฟ VSF ขนาด 1.5 ตร.มม. 3

เมตร4. หางปลาหวกลม ขนาด 1.5 มม. 6 ตว5. กระดาษฉนวนกนหวขดลวด 1

แผน6. เชอกฝาย ขนาด 1.5 มม. 1 ขด7. ไมไผปดปากรอง 1 ทอน8. คตเตอรหรอกรรไกร 1 อน9. คมฟต คมตดและคมปากแหลมอยางละ 1 ตว

10. เมกเกอร 1 เครอง11. เขมทศ 1 อน12. แบตเตอร 12 โวลต 50 แอมแปร-ชวโมง 1

ลก

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. ตรวจสอบการกำาหนดตนสายและปลายสายของขดลวดแตละกรป

แตละเฟสวาถกตองหรอไม ดจากไดอะแกรมการพนขดลวดมอเตอร 3 เฟส ดงแสดงในรปท 9.1

รปท 9.1 ไดอะแกรมการพนขดลวดมอเตอร 3 เฟส

2. เพอใหงายสำาหรบการตอขดลวดระหวางกรปแตละเฟสของมอเตอร อาจสงเกตไดจากบลอกไดอะแกรม ดงแสดงในรปท 9.2

รปท 9.2 บลอกไดอะแกรมการตอขดลวดมอเตอร 3 เฟส

3. พจารณาจากรปท 9.1 และรปท 9.2 การตอขดลวดระหวางกรปในแตละเฟสของมอเตอร เปนการนำาเอาปลายของขดลวดตอเขากบปลายของขดลวด และการนำาเอาตนของขดลวดตอเขากบตนของขดลวด ซงมลกษณะคลายกบมอเตอรสปลตเฟส

4. กอนทจะทำาการตอขดลวดระหวางโพล ใหตดปลายขดลวดเผอไวสำาหรบการตเกลยว และใหใชคตเตอรขดฉนวนอนาเมลทปลายขดลวดออกยาวประมาณ 1.5 เซนตเมตร แลวใสปลอกสายไฟขนาด 2 มม.ยาวประมาณ 3 เซนตเมตร สวมเขาทปลายของขดลวดกอนทำาการตเกลยวหางเปย เมอเสรจแลวใหบดกรดวยตะกวทรอยตออยางแนนหนา แลวเลอนปลอกสายไฟมาปดทบเหมอนกบในรปท สวนรอยตอระหวางกรปอน ๆ ใหทำาลกษณะเชนเดยวกนและตอใหจนครบทง 3 เฟส

5. เมอตอขดลวดระหวางกรปเสรจแลว จะมปลายขดลวดเหลอออกมาทงหมด 6 เสน เปนของเฟส A จำานวน 2 เสน, เฟส B จำานวน 2 เสน และเฟส C จำานวน 2 เสน หลงจากนนใหนำาเอาสายไฟ VSF เบอร 1.5 ตร.มม. ยาวเสนละ 30 เซนตเมตร ตอเขากบตนและปลายของขดลวดแตละเฟส โดยการปอกปลายสายไฟและขดฉนวนขดลวดทองแดงออก ใสปลอกสายไฟขนาด 3 มม. ยาว 4 เซนตเมตร แลวพนขดลวดทองแดงใหเปนเกลยวรอบตวนำาของสายไฟ เสรจแลวใหบดกรดวยตะกวและเลอนปลอกสายไฟมาทบรอยบดกร เสรจแลวใหทำาเครองหมายตวอกษรทตนและปลายของเฟส A, B และ C ตามลำาดบ ซงขดลวดเฟส A ใหกำาหนดเปนตน U1 ปลาย U2 เฟส B ใหกำาหนดเปนตน V1 ปลาย V2 และเฟส C ใหกำาหนดเปนตน W1 ปลาย W2 เปนตน

6. จดรอยตอปลอกสายไฟใหอยในตำาแหนงทเหมาะสมและสวยงาม จากนนใหนำากระดาษฉนวนมารองทหวและทายของขดลวดเพอกนระหวางเฟสของขดลวดมอเตอร จำานวนดานละ 13 แผน เพอไมใหถงกนดงแสดงในรปท 9.3

รปท 9.3 การกนกระดาษฉนวนระหวางเฟส

7. ใชเขมทศตรวจสอบขวแมเหลกของมอเตอร โดยการปอนไฟฟากระแสตรง จากแบตเตอรร 12 โวลตใหกบขดลวดแตละเฟสของมอเตอร (ทำาทละเฟส) แลวใชเขมทศแกวงภายในโครงของมอเตอรถาการตอขดลวดของมอเตอรถกตอง เขมทศจะแสดงขว N-S-N-S เรยงกนตามลำาดบ

รปท 9.4 ใชเขมทศตรวจสอบขวแมเหลก8. ใชเมกเกอรตรวจสอบการกราวดขดลวดของมอเตอรทง 3 เฟส

โดยการวดทตนหรอปลายของขดลวดเทยบกบโครงของมอเตอร ซงเฟส A มความตานทานเทากบ …………..MΩ เฟส B มความตานทานเทากบ................MΩ และเฟส C มความตานทานเทากบ ...................MΩ

รปท9.5 ใชเมกเกอรตรวจสอบการกราวดมอเตอร

9. ใชมลตมเตอรวดคาความตานทานขดลวดมอเตอรทง 3 เฟส เชนเดยวกน โดยการวดระหวางตนขดลวดกบปลายขดลวด ซงเฟส A มความตานทานเทากบ ……………Ω เฟส B มความตานทานเทากบ ................ Ω และเฟส C มความตานทานเทากบ ……………..Ω

รปท 9.6 ใชมลตมเตอรวดความตานทานขอลวดมอเตอร

10. นำาเชอกฝายมามดขดลวดทงสองดาน โดยใชเชอกมความยาวประมาณ 3 เมตร ทบกนเปน 2 เสน ใชลวดทองแดงพบตเกลยวทำาคลายลกษณะเขม สอดเชอกเขาไประหวางรอง หรอระหวางขดลวดทองแดง แลวทำาการมดใหแนนระหวางการมดใหจดรปทรงของขดลวดไปดวย และใหขดลวดแตละเฟสอยระหวางแนวความโคงของสเตเตอร ดงแสดงในรปท 9.7

รปท 9.7 การมดเชอกขดลวดมอเตอร

11. เมอมดเชอกเสรจแลว ใหนำาเอาไมไผแหง เลอกเอาสวนทเปนเปลอกไมมาเหลาใหมขนาดพอด เพอปดปากรอง ปองกนไมใหขดลวดหลดออกมาขณะทมอเตอรทำางาน

12. นำาปลายสายของขดลวดมอเตอรทง 3 เฟสสอดเขาทกลองตอสายมอเตอร ตามเครองหมายของตวอกษรทกำาหนดทง 6 เสน(U1,V1,W1,U2,V2,W2)

ขอควรระวง - การบดกรรอยตอของลวดทองแดง และรอยตอของสายไฟจะตองมกระดาษฉนวนรองดวยทกครง เพราะอาจทำาใหตะกวหยดใสขดลวดทองแดง

- การใชเมกเกอรวดการกราวดของมอเตอร ขวลบทเปนปากคบจะตองสมผสกบโครงท เปนโลหะปราศจากสทเปนฉนวนขวางกน และควรระวงแรงดนไฟฟาสงจากเมกเกอรถกรางกาย

- การใชมลตมเตอรวดความตานทานขดลวดของมอเตอร จะตองปรบตงเขมของมเตอรใหอยในตำาแหนงศนยกอนทกครง เพอใหคาทวดไดมความเทยงตรง แมนยำา

ใบงานท 10เรอง งานประกอบ ทดสอบและอาบนำายาวานชมอเตอร 3 เฟส

จดประสงคเชงพฤตกรรม1. สามารถประกอบสวนตางๆ ของมอเตอร 3 เฟสไดอยางถกตอง2. ทดสอบการกราวด และวดคาความตานทานของมอเตอร 3 เฟส

ไดหลงจากประกอบมอเตอรเสรจแลว3. ทดสอบกระแสของมอเตอร 3 เฟสอานและบนทกคาได4. ทดสอบความเรวรอบของมอเตอร 3 เฟสอานและบนทกคาได5. สามารถใชตอบและอาบนำายาวานชมอเตอร 3 เฟสไดอยางถกวธ6. สามารถใชเครองมอไดอยางถกตองและเกดความปลอดภยในการ

ทำางาน

วสด อปกรณ และเครองมอ1. สเตเตอรและสวนประกอบมอเตอร 3 เฟส 1 ชด2. นำายาวานช 1 กระปอง3. สายตวนำาตอวงจร 3 เสน4. เทปพนสายไฟ 1 มวน5. โตะทดลองมอเตอร 220/380 โวลต 50Hz พรอมอปกรณ

ปองกน 1 ชด6. คตเตอรและใบเลอยอยางละ 1 อน7. คอนยางหรอคอนพลาสตก 1 ตว8. ไขควงชด 1 ชด9. ประแจปากตายหรอประแจบลอก 1 ชด

10. มลตมเตอร 1 เครอง11. เมกเกอร 1 เครอง12. แคลมปมเตอร 1 เครอง13. เครองวดความเรวรอบ 1 เครอง14. ตอบมอเตอร 1 ต15. คมฟต คมตด และคมปากแหลมอยางละ 1 ตว

ลำาดบขนตอนการทำางาน1. นำาโรเตอรพรอมกบฝาปดสวมเขาไปในโครงของมอเตอรจะตอง

ระมดระวงไมใหโรเตอรเสยดสกบขดลวดทสเตเตอร หลงจากนนใหนำาฝาปดทเหลออกดานหนงสวมเขาไปในแกนเพลาประกอบเขากบโครงของมอเตอรเชนเดยวกน โดยใหฝาปดกบโครงสเตเตอรททำาเครองหมายไวตรงกนทงสองขางแลวใชคอนพลาสตกเคาะเบาๆ เพอใหฝาปดลงบนบาของสเตเตอรพอด

2. ใสนอตยดฝาปดทงสองขางโดยใชประแจปากตายหรอประแจบลอกขนใหแนน ทดลองใชมอหมนโรเตอร และใหหมนไดอยางอสระปราศจากการเสยดส

3. เมอประกอบเสรจแลวใหทำาการทดสอบการกราวดและวดคาความตานทานของลวดเฟส A, เฟส B และเฟส C อกครงหนงโดยทดสอบลกษณะเดยวกนกบในใบงานท 9 ถาไดคาทเหมอนเดมแสดงวาใชได

4. นำาเอาปลายของขดลวดแตละเฟส (U2, V2, W2) ตอเขาดวยกนเปนแบบสตาร (Y) ใชเทปพนสายไฟใหเรยบรอย แลวนำาเอาตนของขดลวดแตละเฟส (U1, V1, W1) ตอเขากบระบบไฟฟา 3 เฟส 380 โวลต 50 เฮรตซทโตะทดลอง ขอควรระวงเพอปองกนกระแสไฟฟารวลงโครงของมอเตอรจะตองตอสายตวนำาเชอมระหวางโครงกบสายดน(Ground)ดวย

5. เปดเซอรกตเบรกเกอรจายไฟใหกบมอเตอร วดกระแสของมอเตอรโดยใชแคลมปมเตอรคบสายไฟทละเสนทจายเขามอเตอรอานและบนทกคากระแสของมอเตอร ดงแสดงในรปท 10.1

รปท 10.1 การทดสอบกระแสมอเตอร

กระแสเฟส A = …………………………………………. แอมแปร

กระแสเฟส B = …………………………………………. แอมแปร

กระแสเฟส C = …………………………………………. แอมแปร

6. ทดสอบวดความเรวรอบของมอเตอรในขณะทมอเตอรหมนดวยการนำาเอาเครองวดความเรวรอบแบบดจตอลสมผสทเพลาหรอใชแสงสองเขาทเพลาของมอเตอร อานและบนทกคาความเรวรอบ ดงแสดงในรปท 10.2

ความเรวรอบ (จากการสมผส) =..................................................... รอบตอนาท

ความเรวรอบ (จากการใชแสง) =..................................................... รอบตอนาท

รปท10.2 การวดความเรวรอบมอเตอร

7. ขณะททำาการทดสอบมอเตอรกำาลงหมนใหสงเกตอาการผดปกตของมอเตอรดวย เชน มเสยงฮม เสยงทเกดจากการเสยดส อณหภมของมอเตอร ถาไมพบขอบกพรองถอวาใชได

8. ถอดสวนประกอบของมอเตอรอกครงหนงใหเหลอเฉพาะโครงสเตเตอร

9. นำาโครงสเตเตอรเขาตอบเพออบไลความชนกอนอาบนำายาวานช และใหปรบตงอณหภมของตอบท 90 oC ใชเวลาในการอบประมาณ 30 นาท

10. เมออบไลความชนเสรจแลว ใหนำาโครงสเตเตอรมาอาบนำายาวานช โดยการลาดนำายาวานชทหวขดลวดทงสองขางและใหนำายาซมเขาไปในรองอยางทวถง

11. นำาโครงสเตเตอรทอาบนำายาวานชแลว เขาตอบอกครงหนงเพออบใหวานชแหง แขงตวดวยอณหภม 150 oC ตงเวลาในการอบประมาณ 1 ชวโมง

12. เมอไดเวลาอบตามกำาหนดแลว ใหเปดพดลมระบายความรอนภายในตอบ เพอใหโครงสเตเตอรเยน จากนนนำาออกมาจากตอบแลวใชใบเลอยขดเศษนำายาวานชทตดอยภายในสเตเตอร บรเวณผวหนาของแกนเหลกออก ซงอาจจะทำาใหโรเตอรหมนฝดได

13. ประกอบสวนตางๆ ของมอเตอรเขาไปในตำาแหนงเดมอกครงหนงใหพรอมทจะนำาไปใชงาน หรออาจมการทดสอบใหมอกครงหนงกไดเพอใหเกดความมนใจ

ขอควรระวง - การถอดสวนประกอบของมอเตอรสปลตเฟส จะตองกระทำาดวยความระมดระวง ไมใหฝาปดแตก และสวตชแรงเหวยงชำารด

- การใชสวสกดขดลวดของมอเตอรควรระวงไมใหเฉอนกบแกนเหลกแผนบางๆทสเตเตอรอาจเปนสาเหตทำาใหประสทธภาพของมอเตอรลดลง

ภาคผนวก

ตารางกระแสโหลดเตมทของมอเตอรกระแสสลบ 3 เฟส

กำาลงเอาตพตมอเตอร

มอเตอรอนดกชนแบบสไควเรลเคจและวาวด

โรเตอร (A)

มอเตอรซงโครนส เพาเวอรแฟกเตอร

1.0 (A)แรงมา (hp)

กโลวตต (kW)

พกด 220 V พกด 380 V

พกด 220 V

พกด 380 V

0.37 12

2.1 1.20.56 3

42.9 1.7

0.75 1 3.8 2.21.12 1 1

25.4 3.1

1.50 2 7.1 4.12.24 3 10.0 5.83.75 5 15.9 9.25.60 7 1

223.0 13.0

7.50 10 29.0 17.011.2 15 44.0 25.015 20 57.0 33.019 25 71.0 41.0 55.0 32.0

22.4 30 84.0 49.0 66.0 38.031.5 40 109.0 63.0 87.0 50.037.5 50 136.0 79.0 109.0 63.045 60 161.0 93.0 129.0 75.056 75 201 116.0 162.0 94.075 100 259.0 150.0 211.0 122.090 125 326.0 189.0 264.0 153.0

112 150 376.0 218.0 316.0 189.0150 200 502.0 291.0 418.0 242.0

มอเตอรซงโครนสทมเพาเวอรแฟกเตอร 0.9 และ 0.8 ใหคณคากระแสในตารางดวย 1.1 และ 1.25 ตามลำาดบ

ตารางกระแสโหลดเตมทของมอเตอรกระแสสลบเฟสเดยว

แรงมา (hp) กโลวตต (kW) พกดแรงดนใชงาน 220 โวลต

16

0.125 2.3 A14

0.190 3.0 A13

0.250 3.8 A12

0.375 5.1 A34

0.560 7.2 A1 0.750 8.4 A1 12

1.12 10.5 A2 1.50 12.5 A3 2.24 17.8 A5 3.75 29.3 A7 12

5.60 41.8 A10 7.50 52.3 A

ตารางแสดงขนาดลวดทองแดงตามมาตรฐาน S.W.G

ตวนำาขดลวดทองแดง ตวนำาขดลวดทองแดงเบอรลวด S.W.G

ขนาดเสนผาศนยกลาง (มม.)

เบอรลวด S.W.G

ขนาดเสนผาศนยกลาง (มม.)

10 3.2 31 0.2911 2.9 32 0.2712 2.6 33 0.2513 2.3 34 0.2314 2.0 35 0.2115 1.80 36 0.1916 1.60 37 0.1717 1.40 38 0.1518 1.20 39 0.1319 1.00 40 0.1220 0.90 41 0.1121 0.80 42 0.1022 0.70 43 0.0923 0.60 44 0.0824 0.55 45 0.0725 0.50 46 0.0626 0.45 47 0.0527 0.40 48 0.0428 0.3729 0.3530 0.32

บรรณานกรม

ไชยชาญ หนเกด. เครองกลไฟฟา 2 . กรงเทพฯ : สำานกพมพ ส.ส.ท., 2543ณรงค ชอนตะวน. มอเตอรไฟฟากระแสสลบ. กรงเทพฯ : สำานกพมพศนยสงเสรมอาชวะ, 2554ธนบรณ ศศภานเดช. การออกแบบระบบไฟฟา. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2530ธวชชย อตถวบลยกล. เครองกลไฟฟา 2. กรงเทพฯ : โรงพมพเจรญธรรม, 2533.นภทรวจนเทพนทร. ทฤษฎเครองกลไฟฟา 2 : กรงเทพฯ : สกายบกส, 2544.มนตร สวรรณภงคาร. เทคโนโลยไฟฟากำาลง. กรงเทพฯ : สำานกพมพทอป, 2550วนชย นราเดช. หลกและวธการพนมอเตอร. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2546.วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ. ศพทเทคนควศวกรรมไฟฟากำาลง. กรงเทพฯ, 2532.วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ. ศพทเทคนควศวกรรมไฟฟาสอสาร กรงเทพฯ, 2534.สมเกยรต พงอาตม. ไฟฟาอตสาหกรรม เลม 2 ไฟฟากระแสสลบ. กรงเทพฯ : โรงพมพอกษรประเสรฐ, 2519.สมพนธ หาญชเล. เครองกลไฟฟากระแสสลบ. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, 2530.Chapman, Stephen J. Electrical machinery fundamentals.Singapore : McGraw – Hill Book Co, 1991.Fitzgerald, A. E. Electrical Machinery. Singapore : McGraw – Hill Book Co., 1992.

P.C. Sen. Principles of Eleetric Machines And Power Electronics. U.S.A. : John wiley And Sons, 1997Peter F.Ryff. Electric Machinery, U.S.A. : Prentice – Hall, 1998Theraja, B.L.A Text – book of Electric Technology. New Delhi :Nirja Construction and Development Co, 1984.Wildi, Theodore. Electric Power Technology. U.S.A. : John wiley And Sons, 1981