s

q#-& i . f f ,

-rpW.."

w

,p-on,ïr

En r{

ffi#ffiffirl*

u,. "

'- {J'*"{ .'t

-w-".s'''*

W

" chter d,e scherrnenis het veel hectischer'Ê#m,ws u{tn den {Jeuuel, 35 famr Ink,e'i,? 'í}€v-{,e{,{,Een keer een rnuisje zijn en dan stiekem kijken wat er gebetrrt op het paleis, wie zort clatr-riet willen? Soestdijk, Noordeinde, Lanse Voorhout, Drakensteyn, cle Nederlat-rclsepaleizen kenden geen geheimen voor Flans van den FJeuvel. Hij cliencle 35 jaar lans alsIakei, rneestentljds op Soestdijk. De trouwe dienaar van de kroon wilde wel verteller-r overzijn boeiende werkkring. Maar hij gaf niet al zljn geheimen ptijt.

Sr-sten

rNTER\IEW royale

Paleis Soestdiik

oen Hans van denrvel, een geboren Voorburger, in rg68 in militairerst zat, vroeg de buurman van zijn verloofde, zelfmil itair: Als je het leuk vindt, heb ik werk voor je'.

:bleek op Paleis Noordeinde te zijn. Van den Heu-"Er werkten daar nog maar weinig mensen. Eenciale opleiding had ik niet, maar na een gesprek konteteen beginnen." Op een gegeven mo-nt kwam er een dienstwoning vrij vlakbijlis Noordeinde, in de Molenstraat. "Maar'loest eerst trouwen, anders kreeg ik dering niet! In november trouwde ik, en halfember kreeg ik het huis."

rschillende mensen;auw diende Van den Heuvel regelmatig)aleis Soestdijk, waar hij over een periodevijftien jaar ook vaak intern was. Somshij een hele week van huis. "Het wasd leuk op Soestdijk. Koningin Juliana enrs Bernhard waren twee totaal verschil-le mensen en natuurlijk merkten wij,in hun directe omgeving werkten, dat.rhard was zeer punctueel en wilde alles:ies op tijd. Als je om drie uur iets zoutgen, dan moest je niet om vijf voor driekomen. MaarJuliana hield juist helemaalvan service. Als zij naar beneden kwam:een zware tas, mochten we haar nietren, al liep ze helemaal krom. Dan zei ze:an zelf de deur wel openmaken'. Maar alss Bernhard ergens naar toe was geweest,je er maar beter voor zorgen buiten optoep klaar te staan om hem uit de autoelpen."

atrix' teerkoffieana dronk weinig koffie, en deed er altijdt water bij. Van thee kon ze daarentegenliters op. Dat was een groot verschil met Beatri[lrinkt geen zwarte koffie maar'teerkoffie'zoals ik datm. Voor gasten werd gewone koffie gezet, voor haar:iale koffie die dubbel zo sterk was. Thee dronk zeeens, maar daar moest juist water bij, terwijl Julianake thee wilde. Bernhard dronk niet veel koffie, maar1's morgens wel gewekt met een grote kop espresso.tien, elf uur 's ochtends moest er dan bouil lo naar:n komen, op een later tijdstip ging hij over op wijn."

1 Hans van den Heuvel (f 20OO),voor Paleis Noordeinde, waar ooitzijn lakeienloopbaan begon.

2 Indonesische ambassadeur dr.Soedjarno ïjondhonegoro gaatin 1965 op Huis ten Bosch zijngeloofsbrieven overhandigen aankoningin Juliana; rechts kamer-heer in buitengewone dienst prof.dr, W.F. de Gaay Fortman. LakeiHans van den Heuvel reed weleens mee met het rijtuig dat deambassadeur ophaalde bij diensambtswoning.

3 Staatsbanket in de Burgerzaalvan het Paleis oo de Dam voor hetbezoek van de Franse oresidentChirac in 2000. Van den Heuvelhad als taak de kaarsen voor ditsoort diners voor te branden.

(Srsten

Stamcafé"Tijdens een jachtparti j stond ik soms vlakbi.i prins Bernhard,dan maakte hij vaak een praatje. Hij zei me een keer:' lk moetover een maand weer naar mijn stamcafé', en ging verder:'ikheb weer ergens iets raars zitten dat ze eruit moeten halen,maar over drie maanden ben ik wel weer terug hoor'. Het isonvoorstelbaar dat hij, als ik me niet vergis, wel 5o keer ge-

opereerd is. Hij had zo'n sterke wilskracht!'s Morgens vroegstond er al pitt ige Mexicaanse muziek op. Als je bij prinsClaus kwam, klonk'zwaardere' muziek, van Bach of Chopin"'

GeloofsbrievenOp Paleis Lange Voorhout werkte Van den Heuvel vaak als ernieuwe ambassadeurs op audiëntie bij de koningin kwamen,met hun geloofsbrieven in een gesloten witte enveloppe. "Zij

waren vaak zenuwachtig en soms had een ambassadeur zijngeloofsbrieven niet bij zich. Daar hadden we een specialelade voor met witte enveloppen en blanco papieren er in.Dat gaven we hem dan mee, en de koningin had niets in degaten.Tij keek daar toch niet naar, dat ging allemaal via Bui-tenlandse Zaken. Elke woensdagmorgen werden de nieuweambassadeurs per koets opgehaald van hun woning of hotelen naar Noordeinde gereden. Het mooiste vond ik het alssommigen ceremoniële kleding droegen vanhun land, dat kon werkelijk heel exotisch zijn."

Twee broers"Juliana ontving de ambassadeurs met hungeloofsbrieven op Soestdijk of Huis ten Bosch.Dat laatste was nog vrij toegankelijk terrein.ledereen kon er zo naar binnen, er stond maaréén polit ieman. Na enkele incidenten werd hetbeveiligd. lk weet nog dat ik pas in dienst vanhet Koninkli jk Huis was, en mijn broer in mili-taire dienst bi.i de Prinses lrenebrigade diende.Bij het aanbieden van de geloofsbrieven staater alt i jd een militaire kapel met twee pelotonsmilitaire erewacht. Toevallig was mijn broerdaar een keer bij en had ik ri jdienst om meteen koets een ambassadeur op te halen. Toenik bij Paleis Huis ten Bosch aankwam, stondmijn broer daar, en mijn moeder was er voordie gelegenheid ook en mocht met haar'klikklak' cameraatje gewoon naar binnenlopen.Toheeft zij een paar leuke foto's gemaakt van onstweeën."

DinersIn het Paleis op de Dam deed'Van den Heuvelveel grote diners, hij was specialist in tafeldelcken. "Soms werd er voor 25o mensen gedekt,dat moest zorgvuldig worden opgebouwd. lkwas kaarsspecialist, er waren veel kandelaarsmet kaarsen die voorgebrand moesten worden,soms r80 kaarsen per keer. Er waren antiekekandelabers bij, familiestukken en geschenkenvan lang geleden. We gebruikten zelfs linnen-goed uit 188o met het monogram van koninginEmma erop. In het begin heb ik ook bediend,maar na een paarjaar ben ik vooral achter de

(Srsten

schermen gegaan. Dat is eigenli jk moeil i jker dan bedienen.Achter de schermen is het veel hectischer, het gaat gepaard

met veel denkwerk."

Gebroken glaswerk"Het glaswerk en servies werd na grote diners zoals in het Pa-leis op de Dam, nooit dezelfde avond afgewassen. Dan warende mensen moe en het risico dat veel glazen en borden zou-den breken was te groot. Tegenwoordig wordt het glaswerk

in aparte rekken gezet, die gaan door een machine en hetkomt er praktisch droog uit. Daarna wordt het opgeborgenin speciale kisten. leder soort glaswerk heeft zijn eigen maatkist. Het zilverwerk wordt wel direct afgewassen, want dekok hoeft maar een beetje te veel eiwit in zijn gerechten tehebben of Madera in de soep, of het zilver slaat helemaal

"Koningin Juliana hield' helemaal nitaan seraLce."Ak zij naar bened,en kuAr,

met een zward ta,s, mochten we haaniet helpen, al l;iep ze helemaal krom.

d*';;,,

INTERVIE\AI TOYAIC

ll

"Het glaswerk werd,na grbte diners nooitdezelfde auondafgewasfen. Danwa,Ten 0,e mensenmoe en het risico datueel glazen zoudenbreken was te grool,."

4 De koninkli jke familieop het bordes van Pa-leis Soestdijk op Konin-ginnedag 1978. Aan dedefilés bewaarde Hansvan den Heuvel warmeherinneringen.