vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da...
Transcript of vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da...
![Page 1: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/1.jpg)
vanda mujiri
arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika
warmodgenilia doqtoris akademiuri xarisxis
mosapoveblad
saqarTvelos teqnikuri universiteti
Tbilisi, 0175, saqarTvelo
maisi, 2012
© saavtoro ufleba “vanda mujiri, 2012”
![Page 2: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/2.jpg)
ii
saqarTvelos teqnikuri universiteti
arqiteqturis, urbanistikis da dizainis fakulteti
Cven, qvemore xelis momwerni vadasturebT, rom gavecaniT
vanda mujiris mier Sesrulebul sadisertacio naSroms
dasaxelebiT: “arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika”.
da vaZlevT rekomendacias saqarTvelos teqnikuri universitetis
arqiteqturis, urbanistikis da dizainis fakultetis sadisertacio
sabWoSi mis ganxilvas doqtoris akademiuri xarisxis
mosapoveblad
TariRi
xelmZRvaneli:
recenzenti:
recenzenti:
recenzenti:
![Page 3: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/3.jpg)
iii
saqarTvelos teqnikuri universiteti
2012
avtori: vanda mujiri
dasaxeleba: arqiteqturuli kompoziciis swavlebis
meTodika
fakulteti: arqiteqturis, urbanistikis da dizainis
xarisxi: doqtori
sxdoma Catarda: 2012 wlis “ “ .
individualuri pirovnebebis an institutebis mier
zemomoyvanili dasaxelebis disertaciis gacnobis mizniT
moTxovnis SemTxvevaSi misi arakomerciuli miznebiT kopirebisa
da gavrcelebis ufleba miniWebuli aqvs saqarTvelos teqnikur
universitets.
avtoris xelmowera
avtori inarCunebs danarCen sagamomcemlo uflebebs da arc
mTliani naSromis da arc misi calkeuli komponentebis
gadabeWdva an sxva raime meTodiT reproduqcia dauSvebelia
avtoris werilobiTi nebarTvis gareSe.
avtori irwmuneba, rom naSromSi gamoyenebuli saavtoro
uflebebiT dacul masalebze miRebulia Sesabamisi nebarTva
(garda im mcire zomis citatebisa, romlebic moiTxoven mxolod
specifiur mimarTebas literaturul citirebaSi, rogorc es
miRebulia samecniero naSromebis Sesrulebisas) da yvela
maTganze iRebs pasuxismgeblobas.
![Page 4: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/4.jpg)
iv
miZRvna
Cems naSroms vuZRvni Cems pedagogebs, romelTac maziares
arqiteqturis mdidar da saintereso samyaros da udidesi
wvlili Seitanes Cems profesiul CamoyalibebaSi. aseve
studentebs, romlebic iyvnen CemTvis mudmivi stimulis momcemni
Semdgomi profesiuli srulyofisa da ganviTarebisaTvis.
aseve vuZRvni am naSroms Cems ojaxs, romelmac yvelanairad
Semiwyo xeli, raTa Cemi samecniero muSaoba logikur
dasasrulamde misuliyo.
![Page 5: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/5.jpg)
v
reziume
Sromis mizans warmoadgenda arqiteqturuli propedevtikis
aqamde arsebuli saswavlo Teoriebisa da meTodologiebis
kritikuli analizis safuZvelze Tanamedrove da originaluri
meTodebis gamoyenebiT moculobiT-sivrciTi kompoziciis
efeqtiani saswavlo programis SemuSaveba, romelic
saerTaSoriso moTxovnebis Sesabamisad momavali arqiteqtorebis
optimaluri momzadebis saSualebas miscems saswavlo
dawesebulebebs.
naSromSi pirvelad aris mocemuli arqiteqturuli
kompoziciis swavlebis meTodologiis kritikuli analizi
dinamikaSi, sxvadasxva qveynebis, maT Soris, saqarTvelos
gamocdilebis safuZvelze. pirvelad saqarTvelos teqnikuri
universitetis arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis
fakultetze Catarda kvlevebi studentTa moTxovnebisa da
saWiroebebis gamosavlenad specialurad Sedgenili kiTxvarebis
saSualebiT. gamokiTxuli iyo 137 studenti da magistranti, aseve
49 eqspert-pedagogi. sistematizirebulia is midgomebi, romelic
aucilebelia arqiteqturuli propedevtikis swavlebis
Tanamedrove adekvaturi meTodologiis SesamuSaveblad:
• arqiteqturuli procesis daufleba efeqtiani iqneba, Tu
arqiteqturuli propedevtikis meTodologia SemuSavdeba
mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis,
qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva mecnierebebis
monacemebi;
• saswavlo meTodologia iqneba Sedegiani, Tu is
dasawyisSive gaiTvaliswinebs arqiteqturuli kompoziciis
formirebis zogad cnebebs da kanonzomierebebs, swavlebis
sagnad iqceva Sejamebuli gamocdileba, romelic saerTo
principebiTa da kategoriebiT gamoxatavs mTavars;
![Page 6: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/6.jpg)
vi
• pirvelobas unda vaniWebdeT swavlebis im meTodebs,
romlebic mimarTulia ara moswavleTa mexsierebis
datvirTvaze mza codniT, aramed meTodis formirebas,
romelic kerZo movlenebis mTeli sistemis damoukidebeli
asaxvis saSualebas iZleva. aqedan gamomdinare informaciis
moculobis Seumcireblad SesaZlebelia saswavlo masalis
Semcireba da swavlebis xarisxis amaRleba;
• moculobiT-sivrciTi kompoziciisa da arqiteqturuli
daproeqtebis kavSiris arseboba ganapirobebs maTi
paralelurad swavlebis aucileblobas da mniSvnelobas;
• swavlebis kompiuteruli formis SemosvlasTan
dakavSirebiT arqiteqturulma skolam aucileblad unda
upasuxos axal realobas arqiteqturuli Semoqmedebis
meTodologiaSi, rac moiTxovs axali ideebis Ziebas
ganaTlebis sawyisi ciklis organizebaSi.
saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis,
urbanistikisa da dizainis fakultetze Catarebuli gamokiTxvis
saSualebiT aseve gamovlinda studentTa saWiroebebi da
moTxovnebi saswavlo meTodologiaSi Sesatani cvlilebebis
Sesaxeb, romelTa gaTvaliswinebac gaaumjobesebs swavlebis
xarisxs da ufro adekvaturs gaxdis saswavlo programas.
gamokiTxul eqspert-pedagogTa azriT moculobiT-sivrciTi
kompoziciis codna exmareba studentebs SemdgmoSi
maprofilirebeli sagnebis aTvisebaSi (gegmareba, dizaini,
konstruqciebi da a.S.).
naSromSi pirvelad iqna naCvenebi, rom swavlebis procesSi
gamoyenebuli originaluri savarjiSoebi studentTaTvis
misaRebia, magram mTlianad savarjiSoebis sistema moiTxovs
srulyofas da ganaxlebas. aqedan gamomdinare, mizanSewonilia
savarjiSoebis Sinaarsis ganaxleba Tanamedrove tendenciebisa da
meTodebis CarTviT, rac ufro sainteresos gaxdis saswavlo
process, ganaviTarebs da gamoavlens studentebis
individualobas.
![Page 7: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/7.jpg)
vii
sadisertacio naSromis Sedegebis praqtikaSi danergvisaTvis
SemuSavebulia rekomendaciebi:
• saqarTveloSi momavali arqiteqtorebis optimaluri
momzadebisaTvis moculobiT-sivrciTi kompoziciis
efeqtiani saswavlo programis SemuSavebisas
mizanSewonilia arsebul gamocdilebaze dayrdnobiT
moxdes swavlebis kursis ganaxleba Tanamedrove meTodebisa
da midgomebis CarTviT (mag. kompiuteruli teqnologiebi).
amasTan, gaTvaliswinebul unda iqnas studentTa mier
gamoTqmuli mosazrebebi, maTi saWiroebebis da ganwyobis
asaxviT.
• studentTa komentarebis gaTvaliswinebiT, mizanSewonilia
arqiteqturuli kompoziciis saswavlo kursSi axal
savarjiSoTa Soris gamoyenebul iqnas Cvens mier
SeTavazebuli originaluri davalebebi (“feradi kvadrati”,
“foToli”, “suraTi”, “arqiteqturuli versia”), romlebic
aprobirebulia da mowonebuli studentTa mier.
• momaval arqiteqtorebis optimaluri momzadebisTvis
mizanSewonilia gaTvaliswinebul iqnas saerTaSoriso
gamocdileba swavlebis dros saproeqto procesis
ganviTarebisas masSi moculobiT-sivrciTi kompoziciis
masalis paralelurad CarTvaze.
amgvarad, sadisertacio naSromis Sedegebi SesaZloa
gamoyenebul iqnas arqiteqtorebis optimaluri momzadebisaTvis
Tanamedrove efeqtiani saswavlo programebis SemuSavebis
saSualebiT.
![Page 8: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/8.jpg)
viii
Abstract
The work aimed at elaboration of effective educational program of volume-
space composition using modern and original methods on the basis of critical
analysis of existing educational theories and methodologies of Architectural
Propaedeutics. This will give the educational institutions a possibility to
optimally train future architects according to modern requirements.
For the first time, the critical analysis of educational methodology of
architectural composition is provided in dynamics, on the basis of experience
of Georgia, as well as foreign countries. First time, in order to reveal the
demands and requirements of students, the surveys has been conducted at
the Faculty of Architect, Urbanistics and Design of Georgian Technical
University using specially designed questionnaires. 137 students and 49
expert-professors have been interviewed. The special approaches, which are
necessary for elaboration of modern, adequate methodology of teaching
Architectural Propaedeutics have been systematized:
• Mastering the architectural process will be effective, if methodology of
Architectural Propaedeutics is scientifically based and reflects the data
and best practices of pedagogy, psychology, theory of action, culturology
and other sciences;
• Teaching methodology will be output oriented, if from the very start it
takes into account general concepts and patterns of formation of
architectural composition, the subject of training will be the summarized
experience, which expresses the main point through general principals
and categories;
• The priority has to be given to such methods of teaching, that are
directed not on filling students’ memory with ready knowledge, but on
formation of method that provides possibility for independent reflecting of
entire system of particular events. Correspondingly it’s possible to
compress educational material and increase quality without reducing the
volume of information;
![Page 9: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/9.jpg)
ix
• Existence of connection between volume-space composition and
architect projecting underlines the necessity and importance of their
parallel teaching;
• While introducing computerized forms of teaching, the architect school
has to reflect the new realities in methodology of architect art, that
requires looking for new ideas for organizing the initial stages of
education;
The survey conducted at the Faculty of Architect, Urbanistics and Design of
Georgian Technical University also revealed the demands and requirements
of students regarding the changes in educational methodology; assimilation of
this data will improve the quality of teaching and will make educational
program more adequate.
Interviewed expert-professors indicated that knowledge of volume-space
composition helps students to learn better the profile subjects on next stages
(e.g. planning, design, consructions, etc.).
First time in our work was shown that original exercises used in training
process are acceptable for students, but require improvement and renewal.
Therefore, its recommended the renewal of exercise content using modern
tendencies and methods, which will make the training process more
interesting and will develop and reveal students’ individuality.
The set of recommendations have been elaborated for implementation of work
results:
• For optimal training of future architects in Georgia, it’s recommended,
based on existing experience, to renew the training course using
modern methods and tendencies (e.g. computer technologies) in order
to elaborate the effective educational program in volume-space
composition. Also it’s necessary to take into account the considerations
of students, reflecting their needs and attitudes;
• Based on students’ positive and approving comments, it is advisable to
use original tasks offered by us (“Color square”, “Leaf”, “Picture”,
![Page 10: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/10.jpg)
x
“Architect version”) among the exercises in educational course on
architectural composition;
• For optimal training of future architects, it’s desirable to take into
account international experience on parallel inclusion of volume-space
composition materials in the teaching of project process development.
Thus, the results of our work might be used for optimal training of future
architects through elaboration of modern effective educational programs.
![Page 11: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/11.jpg)
1
sarCevi
1. Sesavali ................................................................................................................. 4
1. Sesavali ................................................................................................................. 4
1.1 naSromis aqtualoba ................................................................................... 8
1.2 kvlevis mizani da amocanebi................................................................... 9
1.3 kvlevis obieqti da meTodebi............................................................... 10
1.4 naSromis mecnieruli siaxle............................................................... 10
1.5 Sedegebis gamoyenebis sfero ................................................................ 11
2. literaturis mimoxilva .............................................................................. 13
2.1 istoriuli aspeqti ................................................................................... 13
3. naSromis Sedegebi ........................................................................................... 20
3.1 XX saukunis meore naxevaris ucxoeTis arqiteqturul skolebSi arqiteqturuli propedevtikis formirebis tendenciebis analizi .................................................................................... 20
3.2 ladovski-krinskis formalur-kompoziciuri skolis samecniero-meToduri ideebis ganviTareba ........................................... 39
3.3 arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodologia saqarTveloSi..................................................................................................... 55
3.4 moculobiT-sivrciTi kompoziciis kavSiri arqiteqturul daproeqtebasTan, rogorc meTodologiuri problema .................. 64
3.5 arqiteqturuli propedevtika da kompiuterizacia ................... 72
3.6 arqiteqturuli propedevtikis fsiqo-pedagogiuri safuZvlebi .......................................................................................................... 79
3.7. studentTa da eqspert-pedagogTa mier arqiteqturuli kompoziciis swavlebis Sefaseba specialurad Sedgenili kiTxvarebis saSualebiT ............................................................................... 86
3.8 arqiteqturuli propedevtikis ganviTarebis perspeqtivebi. 100
4. Sedegebis gansja............................................................................................ 103
5. daskvnebi ............................................................................................................ 109
gamoyenebuli literatura............................................................................. 116
ilustraciebi ...................................................................................................... 122
![Page 12: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/12.jpg)
2
vizualuri masalebis nusxa
ilustracia 1 - iohanes itenis kursi bauhauzSi ................................ 122
ilustracia 2 – mogol-nadis kompoziciis kursi bauhauzSi ....... 123
ilustracia 3 - iozef albersis kompoziciis kursi bauhauzSi. 124
ilustracia 4 - n. ladovskiს kursi – ВХУТЕМАС-Si ....................... 125
ilustracia 5 - propedevtikuli kursi – ВХУТЕМАС-Si ................ 126
ilustracia 6 - a. ruusuvoris kompoziciis kursi - fineTi........ 127
ilustracia 7 - belgia – turnes arqiteqturis umaRlesi skola
floran sori ....................................................................................................... 128
ilustracia 8 - Sveicaria - arqiteqturis ganyofileba,
federaluri politeqnikuri skola ciurixSi ..................................... 129
ilustracia 9 - SvedeTis arqiteqturuli skolebi ........................ 130
ilustracia 10 - slovakeTi, brno ............................................................. 131
ilustracia 11 - germania, karlsrues universiteti
r. lederbogenis kompoziciis kursi ........................................................ 132
ilustracia 12 - germania, vaimaris arqiteqturuli skola,
profesori kiuni da profesori kurt rimeri...................................... 133
ilustracia 13 - germania, drezdeni, samSeneblo institutis
arqiteqturis fakulteti, profesori iusti ...................................... 134
ilustracia 14 - poloneTi, krakovis samxatvro akademia,
interierebis arqiteqturis fakulteti. profesori anton xaski
varSavis samxatvro akademia profesori oskar hanseni ................... 135
ilustracia 15 - arqiteqturuli propedevtika - norvegia ............ 136
ilustracia 16 - arqiteqturuli propedevtika - espaneTi............. 137
ilustracia 17 - arqiteqturuli propedevtika - saberZneTi........ 137
ilustracia 18 - propedevtikuli kursi – МАРХИ-Si
profesori v. krinski ....................................................................................... 138
ilustracia 19 - propedevtikuli kursi – МАРХИ-Si
XX saukunis bolo ............................................................................................ 139
ilustracia 20 - propedevtikuli kursi – МАРХИ-Si
XXI saukune ........................................................................................................... 140
![Page 13: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/13.jpg)
3
ilustracia 21 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 141
ilustracia 22 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 141
ilustracia 23 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 142
ilustracia 24 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 142
ilustracia 25 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 143
ilustracia 26 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 144
ilustracia 27 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 145
ilustracia 28 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 146
ilustracia 29 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si ....... 147
ilustracia 30 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “feradi kvadrati”......................................................................... 148
ilustracia 31 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “foToli” .......................................................................................... 149
ilustracia 32 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “suraTi” ............................................................................................. 150
ilustracia 33 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “suraTi” ............................................................................................. 151
ilustracia 34 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “suraTi” ............................................................................................. 152
ilustracia 35 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “arqiteqturuli versia”............................................................. 153
ilustracia 36 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi
davaleba “arqiteqturuli versia”............................................................. 154
![Page 14: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/14.jpg)
4
1. Sesavali
XX saukunem Camoayaliba arqiteqturul-mxatvruli
formaTwarmoqmnis axali skola, romelic gansxvavdeba
akademiuri tradiciebisgan da gaxda msoflio mxatvruli
kulturis aRiarebuli memkvidreoba. winaT, saukuneebis manZilze
arqiteqturaSi narCundeboda tradiciuli, miRebuli
kompoziciuri xerxebi, saxeebi da stilebi, Sesabamisad
orientirebuli arqiteqturul-pedagogiuri Sexedulebebi,
romlebzec igeboda damgegmareblebis axali Taobebis
praqtikuli momzadeba. Tumca aswleulebis gasayarze moxda
gardatexa; mecnierul-teqnikurma progresma da socialur-
sazogadoebrivi pirobebis Secvlam daangria Zveli esTetikuri
normebi da mxatvruli principebi. Secvlili garemoebebis
gaTvaliswinebiT daiwyo uaxlesi drois, principulad axali
arqiteqturis formireba. Tanamedrove mxatvruli sistemis
CamoyalibebaSi gansakuTrebuli wvlili miuZRvis arqiteqturul
skolas, romelmac gamoxata formaTwarmoqmnis novatoruli,
konceptualuri ideebi. aucilebeli gaxda Sinaarsobrivi masalis
transformacia, pedagogiuri praqtikis gaTvaliswinebiT. amisTvis
damaxasiaTebeli iyo TanamedroveFformaTwarmoqmnis skolis
mimarTva propedevtikuli modelisadmi, romelic iTvaliswinebs
profesiuli ganaTlebis pirveli etapidan saproeqto amocanebis
gadawyvetaSi moculobiT-sivrciTi kompoziciis sagnis gamoyofas
da mis gamoyenebas SemoqmedebiTi iaraRis saxiT. arqiteqturuli
pedagogikis sfero jer kidev ar aris bolomde Seswavlili.
XXI-e saukuneSi arqiteqturis ganviTarebis perspeqtiva,
romelic unda pasuxobdes civilizebuli sazogadoebis maRal
moTxovnebs, pirdapir damokidebulia momavali arqiteqtorebis
profesiuli daostatebis doneze. amitom arqiteqturuli skolis
moRvaweobis daxvewisaTvis aucilebeli pirobaa cxovrebiseuli
realiebis cvalebadi tendenciebis gaTvaliswineba. aqedan
gamomdinare, swavlebis mosamazadebeli kursi aRmocenebuli XX
![Page 15: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/15.jpg)
5
saukunis formaTwarmoqmnis praqtikaze, metad sapasuxismgeblo
xdeba, vinaidan is qmnis safuZvels, romelzec unda dafuZndes
yoveli arqiteqtorisaTvis aucilebeli profesiuli codnisa da
Cvevebis mTeli Semdgomi arsenali. amasTan erTad, dRemde jer
kidev ar arsebobs mkafio da erTiani azri, Tu rogor unda
yalibdebodes saswavlo procesi da rogori unda iyos misi
sawyisi etapi. arsebobs mosazreba, rom SesaZlebelia studentis
konkretuli arqiteqturuli moRvaweobis atmosferoSi Tavidanve
CarTva anu martividan ufro rTul amocanebamde. sxva mosazreba
gulisxmobs profesiuli arqiteqturuli moRvaweobis dauflebas
Tavidan sivrculi formaT-warmoqmnis saerTo formalizebuli
arqiteqturuli saSualebebiT da meTodebiT, romlebic Semdgom
TandaTanobiT konkretuli pirobebiTa da faqtorebiT Seivseba.
orive SemTxvevaSi gamoiyeneba arqiteqturuli moRvaweobis
praqtikul-xelobiTi forma, vinaidan arqiteqtura ubralod
iTxovs SegrZnebebze dafuZnebul praqtikas, anu uSualo muSaobas
xelovnebis gamomsaxvelobiTi xerxebiT.
termini “arqiteqturuli propedevtika” ukve mravali welia
damkvidrda arqiteqturul-pedagogiur leqsikonSi, gansakuTrebiT
pedagogebSi, romlebic muSaoben arqiteqturuli specialobis
umcros kursebTan. Cveulebriv ase uwodeben savarjiSoebis
propedevtika - (winaswar vaswavli, pro+paideutikos -
Zv. berZnulidan) _ Sesavali romelime mecnierebaSi an
xelovnebaSi, mecnierebisa an xelovnebis
elementaruliPformiT Sekvecili sistematuri gadmocema,
Sesavali (mosamzadebeli) kursi, romelic win uZRvis
sagnis ufro Rrma Seswavlas)
kompozicia _ warmosdgeba laTinuri sityvisgan -
SeerTeba, kavSiri da aRniSnavs saSualebaTa sistemas,
romliTac miiRweva mTlianoba.
“arqiteqturuli kompozicia” ganisazRvreba, rogorc
formebis erTiani mxatvrul-gamomsaxvelobiTi sistema,
romelic pasuxobs funqciur da konstruqciul-teqnikur
moTxovnebs.
![Page 16: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/16.jpg)
6
sistemas, romelic asrulebs mniSvnelovan rols moculobiT-
sivrciTi kompoziciis dauflebaSi. Tavisi sawyisi fsiqo-
pedagogiuri mniSvnelobiT propedevtikul kurss uwodeben
saswavlo moqmedebebis krebuls, romelic Seicavs Sekvecili
formiT sistemurad gadmocemul mosamzadebel masalas da xels
uwyobs studentSi profesiuli Tvisebebis formirebas. irkveva,
rom maT gareSe SeuZlebelia an Zalian garTulebulia mTavari
profesiuli kursis efeqturi aTviseba. arqiteqturuli
gegmarebis disciplinis aTvisebisTvis aucilebelia studentSi
sawyisi Cvevebis formireba - formis Seqmnis unari, misi
kompoziciuri organizeba da misi gadatana arqiteqturul
naxazebSi.
cneba arqiteqturuli “propedevtika” gamoyenebulia, rogorc
sawyis etapze profesiuli arqiteqturuli proeqtirebis
safuZvlebis da mxatvruli kompoziciis swavlebis meTodi. cneba
“moculobiT-sivrciTi kompozicia” Tavis SinaarsiT ufro viwroa
cnebaze - “arqiteqturuli kompozicia”. arqiteqturuli
kompozicia pasuxobs sxvadasxva faqtorebis mTel kompleqss _
socialuri, funqcionaluri, ekonomikuri, konstruqciuli da a.S.
moculobiT-sivrciTi kompoziciis miznebi gacilebiT
mokrZalebulia _ adamianis mxedvelobiT aRqmaze da fsiqo-
fizikur monacemebze dayrdnobiT Seiswavlos da gaiTavisos, Tu
rogor SeiZleba mxolod sivrciTi formebis raodenobriv
cvlilebebze da Sefardebaze dayrdnobiT miviRoT emociur-
gamomsaxvelobiTi da Sinaarsiani moculobiT-sivrciTi
kompozicia (zoma, wona, moculoba, sivrceSi ganlageba,
proporciebi da a.S.) [1].
arqiteqturul propedevtikaSi, romelmac XX saukuneSi miiRo
didi aRiareba, gamoiyeneba Taviseburi kompoziciuri praqtikumi,
romelSic abstraqtul-vizualuri analitika erwymis mxatvruli
Semoqmedebis intuiciaze dafuZnebul cocxal, materializebul
formas. Tumca kompoziciis swavlebis teqnologia xSirad
gamomuSavdeba intuiciurad, cdebis gziT da dafuZnebulia saR
![Page 17: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/17.jpg)
7
azrze. Teoriul swavlebaSi Warbobs fragmentuloba,
SexedulebaTa sxadasxvaoba. iTvleba, rom studentebSi
arqiteqturuli profesiuli Sexedulebebi umetesad stiqiurad
yalibdeba da ar formirdeba mizanmimarTulad, rac
damaxasiaTebelia nakleb efeqtiani swavlebisaTvis [2].
arsebobs azrTa sxvadasxvaoba “propedevtikis” cnebis
gansazRvraSi. ar aris gamovlenili kavSiri skolas, umaRles
saswavlebelsa da saproeqto praqtikas Soris. Cndeba arsebuli
gamocdilebis gaazrebisa da Tanamedrove mecnieruli codnis
gaTvaliswinebiT Teoriul ganzogadoebaze gasvlis aqtualuri
moTxovnileba. aman xeli unda Seuwyos arqiteqturuli
propedevtikis koncefciis, rogorc XX saukunis mxatvruli
kulturis mniSvnelovani nawilis, formulirebas, aseve
studentebis profesiuli momzadebis mTeli sistemis daxvewas,
gansakuTebiT mxatvul-SemoqmedebiTi aRqmis TvalsazrisiT.
utilitarul-praqtikuli faqtorebi mniSvnelovania gegmarebiTi
amocanebis amoxsnisaTvis. maTi gaTaviseba saswavlo procesSi
gacilebiT advilia, vinaidan isini eyrdnoba gamocdilebasa da
codnas, romelTa formulireba xdeba erTmniSvnelovnad da
zustad samecniero meTodebiT. mxatvrul nawilSi ki yvelaferi
gacilebiT rTulia, vinaidan aq moqmedebs damatebiTi subieqturi
faqtorebi, romlebic efuZneba pirovnebis Tvisebebs [3].
arqiteqturuli skola dgas urTulesi amocanis winaSe, romelic
gulisxmobs studentis aqtiur Cabmas arqiteqturis mxatvrul
samyaroSi. kompoziciis formalur-analitikuri SemoqmedebiTi
meTodis gamocdileba, romelic bolo aswleulis manZilze iyo
gabatonebuli da romlis gamoxatuleba iyo propedevtikuli
midgoma, dRes mniSvnelovania mravali praqtikuli sakiTxis
gadawyvetisaTvis.
AiTvleba, rom arqiteqturuli propedevtika unda wyvetdes
ramdenime sabaziso amocanas:
• studentSi profesiuli Cvevebis formireba, raTa man SeZlos
Tavisi Canafiqris naxazSi gadatana (arqiteqturuli grafika);
![Page 18: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/18.jpg)
8
• elementaruli profesiuli warmodgenebis formireba, raTa
studentma SeZlos martivi moculobiT-sivrciTi saxeebis
generireba, maTi sagnobrivi warmoCena eskizuri grafikis
saSualebebiT da eskizuri kompoziciuri Ziebis saSualebebis
daufleba;
• Seqmnili namuSevris kompoziciuri analizis sawyisi Cvevebis
da Canafiqris formis koncefciamde miyvanamde misi
koreqtirebis unaris formireba.
aqedan gamomdinare, arqiteqturuli propedevtikis kursi
unda warmoadgendes sapiloto proeqtirebis variants, romelic
moicavs saproeqto teqnologiis yvela komponents: davaleba,
eskizur-kompoziciuri Zieba, ideis Casaxva, misi miyvana formis
koncefciis donemde da daproeqtebuli naxazebis Sesruleba
(gegmebi, fasadebi, Wrilebi).
gamomdinare iqidan, rom dReisaTvis cnebas “propedevtika”
aqvs tendencia gafarToebisa da metaforizaciisaken,
aucilebelia zustad moxdes misi gamoyenebis gamijvna da
mieTiTos moqmedebis sfero, sadac es problematika
gansakuTrebiT aqtualuria da dakavSirebulia mxolod
skolasTan.
1.1 naSromis aqtualoba
Catarebuli kvlevebis miuxedavad ar arsebobs safuZveli
imis mtkicebisa, rom dRes arsebobs erTiani Sexeduleba
mxatvruli formaTwarmoqmnis arqiteqturul skolaze, romelic
Camoyalibda XX saukuneSi da gaxda msoflio mxatvruli
kulturis mniSvnelovani movlena. amasTan erTad dagrovili
didi moculobis masala, mravali Teoriuli idea da mecnieruli
Sexeduleba SeiZleba gaxdes misi SemuSavebis safuZveli.
gamomdinare zemoTqmulidan, irkveva, rom arqiteqturuli
propedevtika, romlis safuZvelia moculobiT-sivrciTi
kompozicia, aris Zalian mniSvnelovani momavali arqiteqtorebis
![Page 19: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/19.jpg)
9
CamoyalibebisaTvis, profesiuli Tvisebebisa da Cvevebis
dauflebisaTvis. teqnikuri progresi da arqiteqturaSi axali
masalebisa da kompiuteruli teqnologiebis farTod gamoyeneba
moiTxovs swavlebis tradiciul meTodologiis modernizacias
Tanamedrove moTxovnebis Sesabamisad. swored aman gansazRvra
Cveni Sromis mizani da amocanebi.
1.2 kvlevis mizani da amocanebi
Sromis mizans warmoadgenda arqiteqturuli propedevtikis
aqamde arsebuli saswavlo Teoriebisa da meTodologiebis
kritikuli analizis safuZvelze Tanamedrove da originaluri
meTodebis gamoyenebiT moculobiT-sivrciTi kompoziciis
efeqtiani saswavlo programis SemuSaveba, romelic
saerTaSoriso moTxovnebis Sesabamisad momavali arqiteqtorebis
optimaluri momzadebis saSualebas miscems saswavlo
dawesebulebebs.
Aamocanebi:
• arqiteqturuli propedevtikis aqamde arsebuli saswavlo
Teoriebisa da meTodologiebis mimoxilva;
• arqiteqturuli propedevtikis aqamde arsebuli saswavlo
Teoriebisa da meTodologiebis kritikuli analizi da
ganviTarebis perspeqtivebis gamovlena;
• studentTa da eqspert-pedagogTa gamokiTxvis safuZvelze
moculobiT-sivrciTi kompoziciis arsebuli saswavlo
meTodologiis praqtikuli Sefaseba da studentTa
saWiroebebisa da moTxovnebis gamovlena saswavlo programis
Semdgomi daxvewis mizniT;
• Tanamedrove da originaluri (sakuTari) meTodebis adre
arsebul saukeTeso meTodebTan integraciis safuZvelze,
studentTa saWiroebebisa da moTxovnebis gaTvaliswinebiT,
![Page 20: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/20.jpg)
10
moculobiT-sivrciTi kompoziciis adekvaturi saswavlo
meTodologiis da Sesabamisi rekomendaciebis SemuSaveba.
1.3 kvlevis obieqti da meTodebi
kvlevis obieqti
• kvlevis obieqts warmoadgenda swavlebis propedevtikuli
kursis qarTuli da ucxouri meTodologiebi;
• moculobiT-sivrciTi kompoziciis swavlebis
meTodologiaSi Tanamedrove meTodebis, maT Soris
kompiuteruli teqnologiebis, integraciis perspeqtivebi;
• studentTa piradi ganwyobebi da damokidebuleba teqnikuri
universitetis arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis
fakultetze maTTvis SeTavazebuli moculobiT-sivrciTi
kompoziciis swavlebis meTodologiisadmi.
kvlevis meTodebi
• literaturuli wyaroebis damuSaveba da mopovebuli masalis
SedarebiTi analizi;
• specialurad SemuSavebuli kiTxvaris saSualebiT studentTa
gamokiTxva da miRebuli Sedegebis analizi;
• specialurad SemuSavebuli kiTxvaris saSualebiT eqspertTa
gamokiTxva da miRebuli Sedegebis analizi.
1.4 naSromis mecnieruli siaxle
naSromSi pirvelad aris mocemuli arqiteqturuli
kompoziciis swavlebis meTodologiis kritikuli analizi
dinamikaSi, sxvadasxva qveynebis, maT Soris, saqarTvelos
gamocdilebis safuZvelze. sistematizirebulia is midgomebi,
romelic aucilebelia arqiteqturuli propedevtikis swavlebis
Tanamedrove adekvaturi meTodologiis SesamuSaveblad.
![Page 21: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/21.jpg)
11
pirvelad saqarTvelos teqnikuri universitetis
arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetze
Catarebuli gamokiTxvis saSualebiT gamovlinda studentTa
saWiroebebi da moTxovnebi saswavlo meTodologiaSi Sesatani
cvlilebebis Sesaxeb. naCvenebi iqna, rom swavlebis procesSi
gamoyenebuli originaluri savarjiSoebi studentTaTvis
misaRebia, magram mTlianad savarjiSoebis sistema moiTxovs
srulyofas da ganaxlebas Tanamedrove tendenciebisa da
meTodebis CarTviT, rac gaaumjobesebs swavlebis xarisxs, ufro
adekvaturs gaxdis saswavlo programas, ganaviTarebs da
gamoavlens studentebis individualobas.
1.5 Sedegebis gamoyenebis sfero
Sedegebis gamoyenebis sferos warmoadgens arqiteqturuli
kompoziciis swavlebis meTodologia. kerZod, misi daxvewa
naSromis daskvnebis safuZvelze, raSic igulisxmeba:
• originaluri meTodebis adre arsebul SerCeul meTodebTan
integraciis safuZvelze moculobiT-sivrciTi kompoziciis
swavlebis adeqvaturi meTodologiis SemuSaveba, rac
safuZvlad daedeba fsiqologebis mier Sefasebul, efeqtian,
studentebisaTvis misaReb saswavlo programas. es xels
Seuwyobs studentebSi Tavisufali da Tanamedrove
azrovnebis Camoyalibebas da profesiul ganviTarebas;
• moZiebuli literaturis da pilotirebis Sedegebis analizis
safuZvelze gamoikveTeba arqiteqturuli kompoziciis
swavlebis mniSvneloba da aucilebloba arqiteqturis,
qalaqgegmarebis, dizainis, interieris studentebis
srulfasovan specialistebad CamoyalibebaSi. amasTan,
dadgindeba am specialobebSi studentebis momzadebisaTvis
specifiuri da gansxvavebuli miwodebis aucilebloba;
• Tanamedrove arqiteqturasa da samSeneblo sferoSi axali
samSeneblo masalebis Semosvlis fonze, xasiaTis, ferisa da
![Page 22: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/22.jpg)
12
faqturis mixedviT maTi saSualebebis gamovlenis mizniT da
masalis specifikis CvenebiT Sesabamisi axali mocemulobebis
Seqmnis mizanSewonilobis gaTvaliswineba;
• dadgindeba moculobiT-sivrciTi kompoziciis swavlebaSi
kompiuteruli teqnologiebis integrirebis SesaZlebloba da
efeqtianoba.
![Page 23: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/23.jpg)
13
2. literaturis mimoxilva
2.1 istoriuli aspeqti
XX saukunis dasawyisSi germaniaSi yalibdeboda
arqiteqturuli propedevtikis safuZvlebi bauhauzis skolaSi,
romlis liderma valter gropiusma SeimuSava, Camoayaliba da
praqtikaSi danerga bauhauzis programa. am skolis
propedevtikuli momzadeba dakavSirebulia pirvel rigSi
cnobili pedagogebis i. ittenis, l. mogol-nadis, i. albersis
saxelebTan (ilustracia 1,2,3). bauhauzis propedevtikisTvis
damaxasiaTebelia misi avtorebis individualuri Semoqmedeba. am
skolaSi aseve aswavlidnen cnobili mxatvrebi – v. kandinski,
klee, mondriani, fainingeri da sxva [4]. mxatvruli formis Ziebis
procesSi eqsperimentebis Sedegebi da mignebebi maT gadahqondaT
kompoziciis propedevtikuli kursis SinaarsSi. aq iswavleboda
harmoniis, riTmis, proporciebis, simetriis, masStabis,
koloritis kanonebi. bauhauzis mTavari postulati iyo axali
tipis xelovanis aRzrda, mxatvris ganviTarebuli SemoqmedebiTi
azrovnebiT. yvela savarjiSo mimarTuli iyo individualuri
Ziebebisken gamocdili mxatvar-pedagogis xelmZRvanelobiT. ase,
rom kompoziciuri SemoqmedebiTi praqtikumi warmoadgenda
sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT kompoziciuri anbanisa da
formawarmoqmnis cnebebis safuZvels [5].
SeiZleba iTqvas, rom bauhauzis propedevtika ar aris
mTliani, dasrulebuli sistema mkveTri meTodologiiT, magram is
warmoadgens improvizaciaTa jaWvs, romelic misi Semqmnelebis
xedvasa da gemovnebas exmianeba.
bauhauzis skolis TiTqmis paralelurad arqiteqturuli
propedevtika yalibdeboda da viTardeboda ruseTSi ВХУТЕМАС-
is (Высшие художественно-технические мастерские) kedlebSi XX
saukunis 20-iani wlebidan [6]. es iyo umaRlesi samxatvro skola,
![Page 24: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/24.jpg)
14
romelmac mniSvnelovani roli iTamaSa axali mxatvruli
kulturis, Tanamedrove mxatvruli skolis, avangarduli
arqiteqturis, mravali gamoyenebiTi xelovnebis saxeobebis,
dizainis CamoyalibebaSi (ilustracia 4,5).
am skolis udidesi wvlilia sabaziso propedevtikuli
kursebis SemuSaveba yvela profiluri fakultetisTvis.
ВХУТЕМАС-is xelmZRvanelebs Soris iyvnen rogorc swavlebis
tradiciuli meTodebis mimdevrebi, aseve novatorebi, romlebic
eZebdnen axal gzebs xelovnebaSi da pedagogikaSi (tatlini,
kandinski, maleviCi da sxva) [7].
novatoruli pedagogiuri praqtikis faqtobrivi mxare
asaxulia ВХУТЕМАС-is programul dokumentebSi, saswavlo
meTodikaSi, kompoziciuri savarjiSoebis fotoebSi, im periodis
publikaciebSi. s.o.xan-magomedovma Seagrova dokumenturi masala,
ramac dagvanaxa ВХУТЕМАС-is wvlili, Setanili XX saukunis
msoflio mxatvrul kulturaSi da SesaZlebeli gaxada
arqiteqturuli propedevtikis koncefciis analizi da
gansazRvra misi roli arqiteqturuli profesiuli swavlebis
Tanamedrove strategiaSi [8].
20-ian wlebSi ВХУТЕМАС-is moRvaweobis periodSi mTavari
kamaTi iSleboda arqiteqturaSi formaTwarmoqmnis koncefciebis
garSemo, raTa garkveuliyo mTavari meTodi (konstruqtivizmi,
funqcionalizmi, racio-arqiteqtura, axali akademia,
arqiteqturuli organizmebis Teoria da a.S.). arqiteqturuli
formaTwarmoqmnis SemoqmedebiTi postulatebi gadahqondaT
saswavlo procesSi, profesiis dauflebis meTodikaSi. ladovski-
krinski-dokuCaevis arqiteqturuli propedevtikis skolis bazas
warmoadgens racio-arqiteqturis Teoriuli safuZvlebi [9].
golosovis meTodis birTvia arqiteqturuli organizmebis
Teoria [10]. arqiteqturuli formaTwarmoqmnis SemuSaveba
konstruqtivizmis poziciidan xdeboda ginsburgis, vesninis da
sxvaTa mier [11]. saswavlo kursi “sivrcis” avtorebi (v.s. balxini,
m.a. turkusi, m.p. korJevi, v.f. krinski, i.v. lamcovi) qmnidnen
![Page 25: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/25.jpg)
15
arqiteqturili kompoziciis axal Teorias, romelic mimarTuli
iyo obieqtebis mocemulobebis Seqmnaze morfologiuri tipebisa
da maTi elementebis saxiT, esTetiur kriteriumebze Semdgomi
gasvliT [12]. ase Seiqmna saerTo mxatvruli arqiteqturuli
propedevtikis safuZvlebi da SeTavazebul iqna arqiteqturuli
formaTwarmoqmnis Teoriuli sakiTxebi.
30-ian wlebSi ВХУТЕМАС-isa da bauhauzis daSlis Semdeg
arqiteqturul-mxatvruli kompoziciis gegmazomieri kvlevebi
sabWoTa kavSirSi ganaxlda 60-iani wlebis me-2 naxevridan, maSin,
rodesac aRdga moculobiT-sivrciTi kompoziciis kursi.
arqiteqturuli formaTwarmoqmnis Teoriis ganviTareba
pedagogi arqiteqtorebis ZalebiT kompoziciis mcnebebis (sivrce,
moculobiTi formebi, riTmi, proporcia da a.S.) dauflebis
sxvadasxva meTodebis kvlevis paralelurad xdeboda (v. maligini,
a. nesterenko, g. ignatovi, v. soniaki, g. negai, u. konovalovi, v.
sadonovi da sxva) [13,14,15].
umaRlesi arqiteqturuli ganaTlebis fsiqologiur-
pedagogiuri baza Seiqmna n. neCaevas, g. ivanovas, v. usovis, v.
mooris da sxvaTa SromebSi [16,17,18,19].
arqiteqtoris saproeqto saqmianoba gamokvleulia
fsiqologiuri kanonzomierebebis kuTxiT, ramac safuZveli
Cauyara saswavlo procesis dros studentebis SemoqmedebiTi
monacemebis ganviTarebis pirobebs da principebs. gamokveTilia
profesiuli mcnebebis formirebis sawyisi etapis mniSvneloba,
romelic gansxvavdeba Semdgomi etapebisgan rogorc formiT,
aseve Sinaarsobrivad.
regionul skolebSi, magaliTad sverdlovskis arqiteqturis
institutSi (a. korotkovski, s. zaikina, a. starikovi da a.S.)
formaTwarmoqmnis tradiciuli meTodis safuZvelze
xorcieldeba modelirebis meTodis ganviTareba, saproeqto-
kompoziciuri qmedebebis produqtiuli formebis gaZlierebiT.
arqiteqturuli propedevtikis farglebSi Teoriul safuZvels
da meTodur formas iZens originaluri meTodi, romelic
![Page 26: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/26.jpg)
16
akavSirebs ganzogadebul arqiteqturul formas romelime
konkretuli istoriuli epoqis maxasiaTebel niSnebTan.
a. stepanovi, a. korotkovski, v. iuvlevi, m. metlenkovi da
sxvebi mxatvruli formTwarmoqmnis sawyisi skolis procedurul
mxares ganixilavdnen, rogorc moculobiT-sivrciTi
kompoziciisa da arqiteqturuli gegmarebis geometriuli
modelis kavSirs [20,21,22].
mTeli rigi avtorebisa yuradRebas amaxvilebs moculobiT-
sivrciTi kompoziciis calkeul komponentebze, maT Soris
simetriaze da sxva. a.v. Subnikovi, v. kopciki naSromSi “simetria
mecnierebaSi da xelovnebaSi” simetrias ganixilaven, rogorc
harmoniis erT-erT kerZo SemTxvevas - garkveul maTematikur
kanonzomierebebze dafuZnebuli nawilebis
urTierTSeTanxmebuloba mTelis farglebSi [23].
n. smolinas naSromSi “simetriis tradiciebi arqiteqturaSi”
ganzogadebulia arqiteqturuli simetriis gaazrebis
gamocdileba kompoziciuri azrovnebis da Tanamedrove
samecniero Sexedulebebis WrilSi. aseve ganxilulia sivrcis
danawevrebis da sibrtyeze geometriuli agebis Cveuli meTodebis
semantika [24].
g. azgaldovi, Tavis naSromSi ganixilavs esTetikuri
Sefasebis problemebs arqiteqturuli kompoziciis
kategoriebisadmi. avtori iZleva arqiteqturuli kompoziciis
TiTqmis yvela kategoriis metri, riTmi, niuansi, kontrasti,
simetria, asimetria, proporciuloba, maStaburoba da sxva)
qvalimetriuli Sefasebis SesaZleblobis magaliTebs [25].
s. malaxovi, a. dembiCi, v. usovi, v. moori da sxvebi Tavis
naSromebSi ikvlevdnen saswavlo amocanis gadawyvetisaTvis
saproeqto-kompoziciuri Ziebis process. maT gamokveTes
kompoziciuri procesis zogierTi etapi da SemogvTavazes
Sesabamisi savarjiSoebi am etapebis aTvisebisaTvis [26].
arqiteqturuli ganaTlebis mravali Teoretikosi da
praqtikosi aRniSnavs arqiteqturuli gegmarebis meTodikis
![Page 27: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/27.jpg)
17
aTvisebis erTiani xazis gatarebis sirTules - propedevtikidan,
rogorc sabaziso etapidan Semdeg etapamde, romelic aerTianebs
yvela konkretul faqtors. arqiteqturuli proeqtis yvela
elementisa da nawilis kavSiris mniSvnelobis sruli aRqmisas,
praqtikuli realizacia seriozul meTodur problemad
gvevlineba. arqiteqturuli propedevtikis Seswavlis Semdeg
Zalian xSirad studentebi ganicdian garkveul sirTuleebs
konkretuli Temebis proeqtirebaze gadasvlisas. a. stepanovi, n.
bloxini, b. barxini, s. malaxovi, b. pronini da sxvebi Tavis
naSromebSi ikvlevdnen sxvadasxva disciplinebis meTodur
kavSirs, maT koordinacias droisa da Sinaarsis mixedviT [27,28].
mxatvruli formaTwarmoqmnis Teoriul-meTodologiuri
koncefciis mdgomareobis garkvevisas gamoiyeneba monacemebi
dizainis sferodan. XIX saukunis bolos da XX saukunis
dasawyisis mxatvruli kultura, arqiteqturis mdgomareoba,
mxatvruli ganaTleba araerTi mkvlevaris mier ganixileboda. maT
kvlevebSi naCvenebia Seqmnili krizisis daZlevis, akademiuri
dogmebis ngrevisa da pedagogikis axali principebis Ziebis
istoriuli aucilebloba (a. nekrasovi, a. gabriCevski, s. xan-
magomedovi, i. nikolaevi, e. remizova da a.S.) [29,30,31,32]. XX
saukunis me-2 naxevarSi dizainis praqtikis da mxatvruli
konstruirebis skolis ganviTarebasTan dakavSirebiT mxatvruli
propedevtika ufro dasabuTebuli xdeba (g. minervini, k. zenkeviCi,
e. rozenblumi, a. muskaeva da a.S.). maTi moRvaweobis Sedegad
gamoikveTa gansxvavebebi midgomebSi arqiteqturasa da dizains
Soris [33,34]. arqiteqturuli kompoziciis meTodebis gamovlenaSi
mniSvnelovania Sexedulebebi formaTwarmoqmnaze arqiteqturaSi.
l. pavlovis, a. ikonnikovis, d. Svidkovskis, i. leJavas, v. haitis,
i. arauxos, le-korbuzies, r. benemis da sxvaTa naSromebSi
warmodgenilia rogorc sistemuri Teoriul-meTodologiuri
Sexedulebebi arqiteqturul formaze, aseve kompoziciis
calkeuli kategoriebis analizi da stilis warmoqmnis aspeqtebi
[35,36,37]. am sakiTxTan pirdapir kavSirSia mecnieruli cnebebi,
![Page 28: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/28.jpg)
18
sadac kompoziciaSi aqcenti gadatanilia Sedegidan TviT
qmedebaze (v. gropiusi, le-korbuzie, n. ladovski, j.k. jonsi,
v. glaziCevi, b. barxini, u. somovi, s. malaxovi). am cnebebis
safuZvelze SesaZlebeli xdeba moculobiT-sivrciTi kompoziciis
propedevtikuli masalis gaazreba [26,28,38].
qmedebis (moRvaweobis) Teoriis cnebebi SesaZloa gaxdes
safuZveli profesiuli da SemoqmedebiTi saSualebebis
gadatanisa saswavlo sibryeSi (s. rubinSteini, a. leontievi, p.
galperini, m. kagani, v. davidovi da sxva). qmedebis Teoria
ixilavs qmedebis struqturas, mis saxeobebs, (maT Soris
saproeqto gegmarebiTs), aTvisebisa da asaxvis meqanizmebs,
meTodologiis mniSvnelobas am procesSi [39,40,41,42].
sxva SemTxvevaSi arqiteqturul propedevtikas ganixilaven,
rogorc racio-arqiteqturis konceptualur postulats
(ladovskis skola) da saerTod, rogorc SemoqmedebiT-sabaziso
instruments uaxlesi drois arqiteqturuli stilis
SemuSavebaSi.
e. remizovas SeTavsebuli aqvs ВХУТЕМАС-is da bauhauzis
formaluri propedevtikuli disciplinebi kompoziciuri
muSaobis formalur meTodebTan [30]. igi Tvlis, rom Cven droSi
Camoyalibda kompoziciuri azrovnebis axali tipi – istoriul-
asociaciuri, metaforuli, sasceno-dramaturgiuli, rasac
Sedegad unda mohyves arqiteqturuli kompoziciis sabaziso
elementebis Secvla [43,44].
a. ikonnikovi propedevtikaSi aseve xedavs 20-iani wlebis
racionaluri arqiteqturis mxatvruli koncefciis
gamoxatulebas.
saqarTveloSi arqiteqturuli kompoziciis kursis swavlebis
meTodikis Ziebebi daiwyo 1970-ian wlebidan.
e. fifias wigni “arqiteqturuli kompoziciis Sesavali” im
meTodikis warmoCenis pirvel mcdelobas warmoadgens, romelic
damkvidrda XX saukunis 70-ian wlebSi da garkveuli
saxecvlilebebiT movida dRemde [45]. es meTodika axlos dgas
![Page 29: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/29.jpg)
19
МАРХИ-sa (Московский архитектурный институт) da sxva sabWoTa
arqiteqturuli skolebis meTodikebTan. swavlebis principia –
praqtikidan Teoriisaken da harmoniis kanonebis TandaTanobiT
Semecnebisaken. SemuSavebulia praqtikuli savarjiSoebis sistema,
romelic dayofilia oTx jgufad da dRemde warmoadgens
moculobiT - sivrciTi kompoziciis swavlebis safuZvels
saqarTveloSi.
praqtikuli savarjiSoebis pirveli jgufi:
sibrtyiTi Sav - TeTri kompoziciebis Seqmna, mkveTrad
gamoxatuli geometrizmiT.
savarjiSoebis mizania – sivrcis agebisa da organizaciis
kanonebis Secnoba.
praqtikuli savarjiSoebis meore jgufi:
sibrtyiTi kompoziciebis Seqmna, romlebic gamoirCeva ferTa
siuxviT, motivebisa da moxazulobis mravalferovnebiT.
savarjiSos mizania - feris SesaZleblobaTa Secnoba
arqiteqturul SemoqmedebaSi.
praqtikuli savarjiSoebis mesame jgufi:
moculobiTi kompoziciebi, kompoziciebi sivrceSi, romlebic
gamoirCevian mravalferovani teqtonikuri formebiT.
savarjiSos mizania – sivrciTi formawarmoqmnis kanonebis
arsSi Cawvdoma
praqtikuli savarjiSoebis meoTxe jgufi:
sivrciTi mravalplaniani kompoziciebis Seqmna, romlebic
gamoirCeva moculobiTi formebis teqtonikiT, ferTa siuxviT
da motivebisa da konfiguraciebis mravalfenianobiT.
savarjiSos mizania - Tanadaqvemdebarebuli formebisa da
sivrceebis organizaciis kanonebis Secnoba, kompleqsis,
ansamblis, rogorc mTlianis, erTianis mcnebebis gacnoba.
S. bostanaSvilis meTodikis kursi (”arqiteqturuli
kompoziciisa da daproeqtebis meTodikis “ swavlebis Sesaxeb),
miznad isaxavs saganTa farul metafizikur arsSi SeRwevis
survils, axal faseulobaTa danaxvas da warmoCenas [46]. misi
kvlevis sagania gaarkvios ra arsebiTi kavSirebia kompoziciisa
da xelovnuri garemos formirebis process Soris, anu SeiZleba
Tu ara Seiqmnas daproeqtebisaTvis meTodika kompoziciur
sawyisze.
![Page 30: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/30.jpg)
20
3. naSromis Sedegebi
3.1 XX saukunis meore naxevaris ucxoeTis arqiteqturul skolebSi arqiteqturuli propedevtikis
formirebis tendenciebis analizi
Teoriuli analizisa da meToduri daskvnebisaTvis
mniSvnelovania empiriuli masala, romelic asaxavs im
arqiteqturuli skolebis wamyvani ucxoeli praqtikosebis
pedagogiur gamocdilebas, romlebic kompoziciis swavlebisTvis
propedevtikur meTods iyeneben.
dasavleTis arqiteqturul skolebSi arqiteqturul-
kompoziciuri ostatoba, iseve, rogorc sainJinro-konstruqciuli
ganaTleba Zalze mniSvnelovani da yuradsaRebia. konkurencia
aiZulebs arqiteqturuli ganaTlebis xelmZRvanelebs didi
pasuxismgeblobiT moekidon meToduri da organizaciuli
sakiTxebis gadawyvetas da swavlebis meToduri principebis
daxvewas, maT Soris disciplinebs propedevtikuri ciklidan.
msoflioSi arqiteqturuli ganaTleba warmoadgens
sxvadasxva meTodikis mravalferovan speqtrs, amasTan,
specialuri literaturisa da presis furclebze,
arqiteqturuli ganaTlebisa da propedevtikis Sesaxeb Zalian
mcire informacia qveyndeba. isic unda aRiniSnos, rom
arqiteqturuli skolebis saswavlo programebi ar aris
stabiluri, xSirad ganicdis modifikacias. zogierTi skola
mudmivi Ziebisa da eqsperimentis procesSi imyofeba. aseT
pirobebSi ar arsebobs saSualeba sasargeblo meToduri
gamocdilebis fiqsirebisa da warmatebuli variantebis
SenarCunebisa momavali TaobebisaTvis.
zogierT qveyanaSi principuli mosazrebebis gamo saswavlo
procesSi ar iyeneben saxelmZRvaneloebsa da meTodur
miTiTebebs. isini iyeneben models, sadac mimdinareobs
![Page 31: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/31.jpg)
21
urTierTobis cocxali procesi moswavlesa da arqiteqtors
Soris. Aam SemTxvevaSi ikargeba SemoqmedebiTi mignebebisa da maTi
ganmtkicebis kvali.
profesionali meTodistebi, romlebic mizandasaxulad
muSaoben arqiteqturuli propedevtikis mimarTulebiT, ufro
maRal dones aRweven TavianTi saqmis realizaciaSi, vidre
praqtikos-arqiteqtorebi, romlebic epizodurad erTvebian
pedagogiur moRvaweobaSi. mTlianobaSi, vlindeba evropuli
tendencia, romelic gamomdinareobs bauhauzisa da ВХУТЕМАС-is
gamocdilebidan.
arqiteqturuli propedevtikis mravali konkretuli programa
atarebs mkveTrad gamokveTil saavtoro xasiaTs da
dakavSirebulia wamyvani arqiteqtorebis saxelebTan (a.
ruusuvuori, k. rimeri, r. lederbogeni da sxva).
gansakuTrebiT yuradRebas imsaxurebs ucxouri skolis is
propedevtikuri kursebi, romlebic gamoirCeva meToduri
principebis mTlianobiTa da formaluri davalebebis
TaviseburebiT.
fineTSi, helsinkis umaRlesi teqnikuri skolis arqiteqturis
fakultetze XX saukunis 60-70-ian wlebSi profesorma a.
ruusuvuorim SeimuSava arqiteqturuli propedevtikis kargad
cnobili kursi, romelic miznad isaxavs xelovnebis swavlebis
miaxlovebas zust mecnierebasTan. es programa gaTvlilia
swavlebis or srul weliwadze da gamoirCeva masalis
mTlianobiT da kompoziciuri namuSevrebis xarisxiT, rac
metyvelebs am disciplinis xelmZRvanelebisa da maTi
aRsazrdelebis maRal esTetikur gemovnebaze (ilustracia 6).
praqtikuli momzadebis mTavari mizania - sivrcis, rogorc
arqiteqturis specifiკuri mxatvruli masalis, mniSvnelobisa da
rolis axsna studentebisaTvis. savarjiSoebi formalur-
analitikuri da SemoqmedebiTi xasiaTisaa da ikvlevs
daZabulobebs, moculobebis gawonasworebas, riTmul kavSirebs,
kompoziciuri mTlianobisa da metyveli formis misaRwevad.
![Page 32: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/32.jpg)
22
programis pirveli mosamzadebeli cikli orientirebulia
abstarqciis maRal doneze, exeba kompoziciis farTo aspeqtebs
da ar aris pirdapir kavSirSi arqiteqturasTan. am ciklis
savarjiSoebi mogvagonebs XX saukunis dasawyisis kubistur-
futuristul da moqandakeebis usagno namuSevrebs. aq yuradRebis
centrSia kompoziciuri mTlianoba da kompoziciuri xerxebis
mniSvneloba. etiudebSi TiTqmis ar aris arqiteqturuli
asociaciebi, vinaidan kompoziciis formirebaSi aqtiurad ar aris
CarTuli sivrciTi komponenti da sruldeba organzomilebian
zedapirze. mosamzadebeli ciklis Semdegi davalebebi agebulia
wina sqemebis mixedviT, marTkuTxa agebidan Tavisufal
formaTwarmoqmnamde. wina savarjiSoebisgan gansxvavebiT, aq ukve
mTavari roli eniWeba sivrciTi elementis gamoyenebas.
vizualurad es savarjiSoebi uaxlovdebian arqiteqturul
saxeebs.
meore ciklSi ukve erTveba Zalian mniSvnelovani detali.
davalebebs aqvs konkretuli arqiteqturuli foni, rac
gulisxmobs:
1. garkveuli zomebis, proporciebis da adamianis arsebobis
gaTvaliswinebas;
2. “adgilis”, rogorc arqiteqturul-sivrciTi cnebis
SemoRebas, romelic zegavlenas axdens adamianze da iwvevs
masSi garkveul SegrZnebebsa da emociebs.
meTodika iTvaliswinebs amocanis garTulebas - kompoziciis
elementebis ricxvi matulobs gavlili savarjiSoebis ricxvis
zrdasTan erTad. pirvel savarjiSoebSi aseT sawyis elementebs
warmoadgens wertilebi (sferoebi), Semdeg xazebi da sibrtyeebi.
mniSvnelovania erTiani meToduri xerxi yvela amocanis dasmis
dros: yvela Semdgomi miznis misaRwevad pirvel etapze
mocemulia erTi da igive kuburi sivrciTi erTeuli, romlis
moculoba miaxloebiT udris individualuri 2-3 sarTuliani
sacxovrebeli saxlis parametrebs. savarjiSoebSi mniSvnelovania
gadasvla abstraqciidan konkretulze. Tavdapirvelad, SenobaSi
![Page 33: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/33.jpg)
23
Semodis masStabi adamianTan mimarTebaSi, Semdgom gamoiyeneba
isev mocemuli kubi, romelic iyofa, rogorc sacxovrebeli
erTeuli. Mmeti gamomsaxvelobisaTvis rekomendebulia
arqiteqturuli formis gamovlena gare da Sida ganaTebis
gamoyenebiT. imisaTvis, rom studentebis yuradReba
koncentrirebuli iyos kompoziciis sivrciT aspeqtebze, yvela
savarjiSo sruldeba maketebSi, romlebic mzaddeba mxolod
TeTri muyaosgan.
belgia – turnes arqiteqturis umaRlesi skola.
floran sori, arqiteqturis sawyisi ganaTlebis programis
erT-erTi avtori Tvlis, rom Zalian xSirad studentebs
sTavazoben arqiteqturuli Temebis Sesrulebas, romelTa
gadasawyvetad saWiroa ukve mniSvnelovani codna. igi miiCnevs,
rom am meTods studenti ar mihyavs sakuTari damoukidebeli
gadawyvetisaken, vinaidan mis winaSe dasmuli amocana zedmetad
rTulia. is piriqiT, zRudavs mis warmosaxvas. Ffloran sori
Tvlis, rom misi programa es aris gza studentis vizualuri
niWis ganviTarebisken, sanam is ar iswavlis mxatvrul xedvas.
swavlebis pirvelive etapze unda iqnas Setanili amocanebi,
romlebic ganuviTareben students kompoziciis SegrZnebas.
amitomac, swavlebis pirvel wels aqcenti keTdeba studentSi
saTanado aRqmis da grZnobiT Seswavlis Cvevebis ganviTarebaze.
aseTi meTodi gansxvavebuli programebis SeTavsebis gziT
aswavlis arqiteqturuli plastikis xedvas da arqiteqturuli
azrovnebis sinTezs (ilustracia 7).
studentSi vizualuri SesaZleblobebis ganviTarebis
meTodika gulisxmobs davalebebis Sesrulebisa da ganxilvis
koleqtiur xerxebs, is erTi da igive kompoziciuri amocanis
mravali gadawyvetis demonstrirebis saSualebas iZleva. avtori
afiqsirebs yuradRebas savarjiSoebis sam tipze:
1. fotomasalis Segroveba, romelic ZiriTadad exeba bunebriv
elementebs. studentis yuradReba gamaxvilebulia
elementebze, nawilebze, romlebic qmnian gamosaxulebis
![Page 34: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/34.jpg)
24
siuJets. imavdroulad xdeba im kavSirebis analizi,
romlebic aerTianeben napovn elementebs mTlian
kompoziciaSi;
2. bunebrivi elementebis analizi, maTTan SexebiT gamowveuli
SegrZnebebis saSualebiT. irkveva, Tu rogor arian
dakavSirebuli erTmaneTTan da rogor gavlenas axdenen
sagnis warmodgenaze mxedvelobiTi da aRqmiTi SegrZnebebi;
3. davaleba eZRvneba arCeuli bunebrivi elementis Fferis
analizs.
Semdgomi savarjiSoebi orientirebulia sivrcis faqtoris
Seswavlaze. studentebi asruleben moculobiT-sivrciT
kompoziciebs maketebSi. isini iyeneben mocemuli modulirebuli
panelebis nakrebs an sxvadasxvanairad yofen gansazRvrul
sivrceebs. sainteresoa, rom warmatebulad Sesrulebuli
kompoziciebis realizacia xdeba naturaSi adamianis masStabis
Sesabamisad, risTvisac iyeneben ramdenime metris simaRlis
specialur saxelosnoebs.
sxva savarjiSoSi mocemuli sivrce iqceva labirinTad.
specialuri elementebis daxmarebiT da am sivrcis damatebiTi
dayofiT da SecvliT naCvenebia gza labirinTis gasasvlelisken.
gasasvlelis mimarTulebis SegrZneba miRweulia moculobiTi
agebis dinamikiT da CarTuli elementebis orientirebiT.
samuSaoebis kidev erTi saxeoba miznad isaxavs SegrZnebebis
saSualebiT plastikis miRwevas. sruldeba romelime konkretuli
arqiteqturuli Zeglis analitikuri modeli, romlidanac
amoRebulia romelime erTi formaluri mxare, magaliTad
riTmuli struqtura, feri, geometriuli masebi da a.S.
Sveicaria - arqiteqturis ganyofileba, federaluri
politeqnikuri skola ciurixSi.
Pprograma mimarTulia, umaRles arqiteqturis skolaSi
propedevtikuli kursis sistematuri swavlebiT sivrciTi
azrovnebis ganviTarebaze (ilustracia 8). konkretuli saproeqto
amocanis dasmamde studentma unda aiTvisos martivi moculobiTi
![Page 35: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/35.jpg)
25
elementebis sivrciTi SeTavsebis SesaZleblobebi. Aavtorebi xazs
usvamen studentebSi pirvel rigSi SegrZnebiTi azrovnebis
gamocdilebis ganviTarebas. savarjiSoebis xasiaTi metyvelebs
imaze, rom didi yuradReba eTmoba kompoziciis gamomsaxvelobas:
1. mocemuli kubi unda damuSavdes garkveuli formaluri ideis
mixedviT. Kkomponentebis Sedareba xdeba metris, kontrastis,
simkvrivis, urTierTSeRwevis safuZvelze. sxva amocana
moiTxovs mocemuli formis dayofas, modelirebas;
2. mogol nadis kursidan aRebuli savarjiSo “negativi”-s da
“pozitivi”-s Temaze.
3. ori kompoziciis Sedareba - sivrciTis da plastiuris
(sibrtyiTi reliefebi, romlebsac msgavsi motive aerTianebT).
aq xdeba sivrceSi pirveli gasvlis demonstrireba.
kompoziciuri amocanis gadawyveta dakavSirebulia misi
gamoxatvis xerxTan.
erTi amocana iTxovs mis winaswar gadawyvetas maketis
Sesrulebisas da Semdgom mis fiqsirebas grafikaSi – eskizebSi,
orTogonalur proeqciebSi, perpeqtiul CanaxatebSi da a. S.
Semdegi amocana iTxovs piriqiT – Tanmimdevrobis Secvlas.
is jer wydeba grafikulad da mxolod mere sruldeba maketSi.
programis avtoris azriT kompoziciuri amocanis aseTi
xerxebi ufro efeqturad anviTarebs studentis sivrciT
warmosaxvas.
SvedeTi – SvedeTis arqiteqturuli skolebi swavlebis
dawyebiT etapze farTod iyeneben kompoziciuri momzadebis
meTodebs ganyenebul masalaze (ilustracia 9). sanam mesame
kursze daiwyeba arqiteqturuli daproeqtebis Seswavla,
studentebs sTavazoben kompoziciuri xasiaTis praqtikuli
savarjiSoebis ciklis Sesrulebas. Aaq ganixileba kompoziciis
plastiuri da sivrciTi faqtorebi. moculobiTi formis
plastiuri Tvisebebi iswavleba reliefuri zedapiris
kompoziciis Sesrulebis dros. Ees namuSevrebi mogvagonebs
skulpturul-dekoratiul motivebs, romlebic abstraqtul
![Page 36: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/36.jpg)
26
xasiaTs atareben. Yyvela am kompoziciaSi igrZnoba mkveTri
formaluri idea, romelic uzrunvelyofs mis erTianobasa da
mTlianobas. aseTi kompoziciebi sruldeba TabaSirSi. sivrciTi
kompoziciebi warmoadgenen mocemuli sivrcis gaformebasa da
dayofas SemzRudavi gamWvirvale da gaumWvirvale waxnagebiT.
Dgamyofi elementebis saxiT gamoiyeneba umartivesi geometriuli
formebi: sferoebi, cilindrebi, konusebi da sxva, aseve
sxvadasxva brtyeli figurebi da xazebi. rig savarjiSoebSi
iyeneben konkretul masalas: Tunuqs, xes, plastmass da sxva.
ikvleven maTi zedapirebis Taviseburebebs, masalis fizikuri
Tvisebebis gavlenas moculobiTi formis xasiaTze.
saswavlo programaSi aseve Sedis savarjiSoebi, romlebic
anviTareben studentis kombinatorikul azrovnebas. kursSi aseve
CarTulia rigi savarjiSoebisa, romlebic mimarTulia feradi
kompoziciis aTvisebaze. amasTan erTad arsebobs mcdeloba
feradi kompoziciis ganxilvisa moculobiT–sivrciT
kompoziciasTan erTad. (saqarTvelos teqnikuri universitetis
arqiteqturis fakultetis programaSic dasmulia msgavi
amocanebi) [47].
sawyisi kompoziciuri momzadeba ganyenebul masalaze
warmoadgens Sesavali kursis mxolod erT nawils, paralelurad
damatebiT xorcieldeba grafikuli momzadeba.
rigi dasavluri skolebisaTvis (magaliTad CexeTi,
slovakeTi, norvegia da sxva) damaxasiaTebelia formaTwarmoqmnis
kanonzomierebebis Seswavlis organizeba konstruqtorul
logikasTan kavSirSi. aseTi meToduri midgoma iZleva saintereso
SesaZleblobebs kompoziciuri davalebebis dasmisas da
amavdroulad qmnis pirobebs studentebis sivrciTi warmosaxvis
Cvevebisa da SemoqmedebiTi fantaziis aqtiuri varjiSisTvis.
slovakeTSi, brnoSi disciplinaSi “Sesavali
proeqtirebaSi” arqiteqturuli kompoziciis principebi aseve
iswavleba struqturirebis Teoriis masalaze. Ppraqtikuli
davalebebi gulisxmobs ramdenime konstruqciuli maketis
![Page 37: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/37.jpg)
27
Sesrulebas, riTac studentebi Seicnoben arqiteqturuli formis
agebis racionalur da emociur–mxatvrul principebs. Ppirvel
rigSi yuradReba eqceva zedapiris struqturis, reliefisa da
sivrcis Seswavlas, rogorc bazas geometriuli
gardasaxvebisaTvis. Aaseve yuradReba eqceva detalebs, rogorc
formis calkeul elementebs. am savarjiSoebSi aucilebelia
feris gamoyeneba (ilustracia 10).
propedevtikuli kursebisTvis gakeTebuli komentarebis
kiTxvisas iSviaTia mxatvruli specifikis miTiTeba, pirvel rigSi
aqcenti keTdeba sivrciTi azrovnebis ganviTarebis mizanze da
Tanamedrove arqiteqturaSi sivrciTi faqtoris gacnobierebaze.
iseT maxasiaTeblebze, rogoricaa silamaze, esTetikuri
gamomsaxveloba an saerTod ar laparakoben an SemTxveviT
axseneben maT. Aase rom, es midgoma axlos dgas n. ladovskis
meTodTan, sadac is saerTod ar saubrobs formis silamazeze.
germania – (dasavleTi da yofili aRmosavleTi)
germanuli arqiteqturuli skolebis umravlesoba sawyis
ganaTlebas anxorcielebs meTodebiT, romlebSic CarTulia
arqiteqturuli propedevtikis ideebi, anu eyrdnoba
arqiteqturuli formebis elementebis kompoziciur da formalur
analitikur kvlevas. Mmiuxedavad imisa, rom am kursebis avtorebi
cdiloben ar gausvan xazi maTi programebis kavSirs bauhauzTan,
mravali saswavlo kompoziciis msgavseba aSkaraa.
qalaq karlsrues skolis kompoziciis safuZvlebis kursis
programa, romlis xelmZRvanelia prof. lederbogeni (karlsrues
universiteti, arqiteqturis fakulteti), gaTvlilia oTx
semestrze – or saswavlo welze. Teoriuli nawili moicavs
arqiteqturuli kompoziciis zogad sakiTxebs, muSavdeba Semdegi
Temebi: adamiani da Mmetri, zedapiri da feri, sivrciTi
struqturebi, koordinacia, droebiTi struqturebi, adamiani da
sivrce, gare sivrce. Tanmimdevrulad muSavdeba Semdegi Temebi:
feri, forma, gare zedapiri, koordinacia, kavSirebi, sivrce [48].
![Page 38: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/38.jpg)
28
SesamCnevia mravali arqiteqturuli skolisTvis
damaxasiaTebeli kompoziciuri Sinaarsis ganviTarebis
organzomilebiani sibrtyis (zedapiris) samganzomilebianze
gadasvlis logika. Uupirveles miznad iTvleba studentis
yuradRebis orientireba arqiteqturuli formis sivrciT
faqtorebze (ilustracia 11).
yoveli Temis damuSaveba xdeba Teoriuli masalis miwodebiT
kompoziciuri praqtikumis paralelurad.
profesor lederbogenis propedevtikul disciplinaSi
gamoiyofa ramodenime sakvanZo momenti.
TemaSi “feri da forma” didi yuradReba eTmoba ferwerasa
da grafikas. es masala sasargebloa, vinaidan exeba universalur
kompoziciur cnebebs. Ppraqtikuli TvalsazrisiT, gansakuTrebiT
sainteresoa amocana – formis gamokveTa (izolireba) misi
garemocvidan, misi Tvisebebis kvleva da sakuTari originaluri
daxasiaTebebis gamovlena [49].
TemaSi “gare zedapiri” yuradReba gamaxvilebulia formis
aRqmis problemaze – mxedvelobiTi, aRqmiTi. Ggluvi da uxeSi,
amozneqili da Cazneqili zedapirebis SegrZneba gadmoicema
cdebSi, romlebic sruldeba or ganzomilebaSi xazebis da feris
saSualebiT.
kompoziciuri amocanebis magaliTebi:
1. daupirispireT mocemuli sivrcis SigniT mSvidi forma
moZrav araregularuls. elementebi unda izrdebodes
sibrtyidan da ar unda iyos masze dasmuli;
2. SeecadeT “landaSaftSi” CarToT “agebuli elementebi”;
3. moaxdineT reliefis, rogorc samganzomilebiani proeqciis,
varireba xazovani sibrtyiTi an feradi saSualebebiT.
amocana “koordinacia” (pirobiTi saxeli) Tavisi Teoriuli
SinaarsiT da kompoziciuri savarjiSoebis xasiaTiT iZleva
saSualebas vivaraudoT, rom aqcenti keTdeba formis elementebis
asaxvis Taviseburebebze, koordinatul proeqciebSi.
savarjiSoebSi es saproeqcio kavSirebi unda gamoixatos
![Page 39: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/39.jpg)
29
gaWimuli Zafebis saxiT. avtorebis azriT amiT maqsimalurad
miiRweva kompoziciaSi CarTuli formebis, sivrciTi
urTierTobebis da kavSirebis Secnoba.
Temas “kavSirebi” gaaCnia konstruqciul-struqturuli da
kombinatoruli mimarTuleba. aq praqtikulad ikvleven im
elementebis Tvisebebs, romlebisganac ikribeba gamomsaxvelobiTi
sivrciTi struqturebi. aseve iZleva maTi urTierTdakavSirebis,
kvanZebSi SeerTebis originaluri xerxebis mofiqrebis
saSualebas. es aris saukeTeso meTodi konstruqciuli da
sivrciTi aRqmis ganviTarebisTvis.
Temebi “sxeulebi” da “sivrce” aris pirdapir dakavSirebuli
arqiteqturasTan da aqcentirebas ukeTebs mis calkeul
mniSvnelovan momentebs. Kkompoziciuri davalebebis SerCevis
taqtika da maTi Catareba aris Zalian Taviseburi. moculobebis
formaTwarmoqmnaSi ganixileba axlos mdebare sxeulebis da
sivrculi intervalebis kompoziciuri damokidebulebis sakiTxi.
es sicarieleebi ganisazRvreba, rogorc “moZraobis sivrce”, e. i.
sivrce adamianis gadaadgilebisTvis. zustad aqedan modis
daxasiaTebebis daniSnuleba “forma – adamiani”. am kompoziciuri
xerxebis gagebisTvis SeTavazebulia Semdegi savarjiSoebi:
1. daadgineT martivi Caketili sxeulis moxazuloba;
2. SecvaleT sawyisi forma dayofis Sesabamisad, Semdeg
moaxdineT calkeuli nawilebis deformacia ise, rom isini
gaxdnen damoukidebeli, aRar miudgnen erTmaneTs da
Seqmnan Sualeduri sivrceebi;
3. aageT Caketili plastiuri saxe, romelic Sedgeba statiuri
da mobiluri elementebisgan. YyuradReba unda mieqces
moZraobis sivrces da suraTis mudmiv cvalebadobas,
romelic ganisazRvreba moZravi sxeulis brunviTa da
qanaobiT.
Tema “sivrce” warmoadgens daskvniT etaps, kompleqsur
arqiteqturul dagegmarebaze gadasvlis win. Teoriul aspeqtSi
ixileba cnebebi: Sida sivrce, feri sivrceSi, sinaTle sivrceSi.
![Page 40: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/40.jpg)
30
praqtikuli savarjiSoebis magaliTebi:
1. SeqmeniT martivi daxuruli sivrce naxvretebis
gansazRvruli raodenobiT, sinaTlis SemoRwevis mizniT. am
cariel sivrceSi ganaTavseT SedarebiT mozrdili
plastiuri obieqtebi ise, rom maTi ganlagebis
cvlilebisas Seicvalos Sida sivrcis saxe;
2. gamosaxeT sivrce gegmebSi da WrilebSi. plastiuri birTvis
damatebiT, Riobebidan dRis sinaTlis SeyvaniT da misi
SecvliTY xelovnuri ganaTebiT, SesZineT am sivrces
ganzomileba. daadgineT yvelaze momgebiani
perspeqtivistuli aRqmis wertilebi, Semdeg Tqveni gegmebis
mixedviT sivrciTi warmodgenebis kontrolisTvis aageT
modeli.
vaimaris arqiteqturul skolaSi, romelsac didi mxatvruli
tradiciebi gaaCnia, propedevtikas yovelTvis didi yuradReba
eTmoboda, magram droTa ganmavlobaSi wamyvani xelmZRvanelebis
SecvlasTan erTad, misi ganxorcielebis konkretuli formebi
aSkarad icvleboda (ilustracia 12).
Ppropedevtikuli kursis SeqmnaSi didi wvlili miuZRvis
profesor kiuns – profesiiT moqandakes. misi xelmZRvanelobis
periodSi kompozicia iswavleboda ara arqiteqturis, aramed
“samSeneblo plastikis” kaTedraze. ganaTlebis process
ZiriTadad hqonda praqtikuli mimarTulebebi, ar iswavleboda
Teoria. mxatvruli formis kanonebi studentebis mier ixsneba da
Seicnoba garkveuli SemoqmedebiTi amocanis Sesrulebis dros.
savarjiSoebis umravlesoba dasmulia ganyenebulad da aqvT
msgavseba abstraqtul skulpturebTan. masala, romlisganac isini
sruldeba (TabaSiri) matebs maT msgavsebas. es msgavseba ufro
sagrZnobi xdeba gamoyenebuli masalis gamo – TabaSiri,
moqandakeebis masala. yovel Sesrulebul savarjiSoSi arsebobs
kompoziciuri azri, romelic pirdapir akavSirebs mas
arqiteqturuli gamomsaxvelobiTi formis agebis xerxebTan.
![Page 41: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/41.jpg)
31
zogierTi savarjiSos Sinaarsi:
1. ramdenime geometriuli sxeulisgan moculobiTi
kompoziciis Sedgena;
2. mocemulia ganyenebuli kompozicia sibrtyeze. saWiroa am
kompoziciis asaxva moculobaSi;
3. moculobiTi geometriuli formis an jgufis warmodgena
reliefis saxiT;
4. reliefuri sibrtyis (marTkuTxedi) dayofa; formis sisqis
da xasiaTis gadmocema sxvadasxva damuSavebis xerxiT;
5. mocemulia ramdenime cilindri. saWiroa maTi
gamomsaxvelobiTi SeTavsebis povna;
6. mocemulia martivi moculobiTi forma (paralelepipedi).
misi sisqis da xasiaTis gamovlena sxvadasxva damuSavebis
gziT;
7. kedlis fragmentis dekoratiuli gadawyveta. kompoziciis
Seqmna erTi elementis, rogorc modulis saSualebiT, misi
gadaadgilebis gamoyenebiT.
amas garda, SemoTavazebulia sxva savarjiSoebic, romlebic
axloa Tavisi SinaarsiT zemoTCamoTvlilTan, magram ufro
rTulia: reliefebi, moculobiTi da sivrciTi kompoziciebi.
interieris kaTedraze aseve arsebobs formaluri
kompoziciuri savarjiSoebi konkretuli masalebis gamoyenebiT:
xe, mina, linoleumi, liToni, keramika da sxva. kompoziciebSi
aqtiurad iyeneben fers.
80-iani wlebis dasawyisisTvis vaimarSi profesor kurt
rimeris ZalisxmeviT Seiqmna sxva mniSvnelovani da meTodurad
kargad damuSavebuli propedevtikuli kursi, romelic gaTvlili
iyo or weliwadze – oTx semestrze. Teoriuli Temebis,
romlebic moicaven praqtikulad kompoziciis yvela ZiriTad
kanonzomierebasa da kategorias, paralelurad is
iTvaliswinebda mravalricxovan praqtikul - formalur
savarjiSoebs [50]. dominirebda metro-riTmuli aspeqti, romelic
uerTdeboda gisosebis Teorias.
![Page 42: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/42.jpg)
32
am kursis mTavari Temebi:
1. zedapirebi, sxeulebi, sivrceebi;
2. riTmuli rigebis traeqtoriebi sam ganzomilebaSi;
3. kontrastuli dapirispirebebi (geometriuli da fizikuri
Tvisebebi);
4. kontrastebi: bunebrivi da xelovnuri formebi;
5. kontrastebi: stilisturi (istoriuli formebi);
6. kontrastebi: CarCoSi Casmuli – Tavisufali;
7. elementi individualuri maxasiaTeblebiT mis msgavs
struqturaSi;
8. elementTa jgufis urTierTqmedeba rastrul (matricul)
struqturaSi;
9. elementTa jgufis mowesrigeba rastrul struqturaSi;
10. rigobrivi ageba rastrul struqturebSi;
11. Tvisebebis kontrastuli gamomJRavneba jgufsa da rastrul
garemocvas Soris. riTmuli rigebis urTierTqmedeba
ganviTarebuli erTi sakoordinato mimarTulebiT;
12. proporciebi;
13. kedelSi Sesasvleli karis, Riobis gadawyveta;
14. Sesasvleli Riobis gadawyveta kontrastuli moculobiT-
sivrciTi Tvisebis gamosaxviT.
arqiteqturuli propedevtikis sxva saintereso Sesavali
kursi realizebulia drezdenSi (samSeneblo institutis
arqiteqturis fakulteti) da dakavSirebulia profesor iustis
saxelTan (ilustracia 13). orwliani praqtikumi, romelic
moicavs sakmaod bevr kompoziciur savarjiSos, efuZneba kargad
damuSavebul Teoriul masalas, romelic asaxulia saswavlo
saxelmZRvaneloSi [51]. SeiZleba masSi ar aris originaluri
ideebi, magram is aerTianebs bauhauzisa, ВХУТЕМАС-is da msgavsi
Tanamedrove kursebis cnobil da sasargeblo gamocdilebas.
masSi pedanturad da sistematurad gadmocemulia ZiriTadi
kompoziciuri kategoriebi, romlebic dakavSirebulia
![Page 43: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/43.jpg)
33
arqiteqtorul formaTwarmoqmnasTan. masSi aseve mocemulia
SemoqmedebiTi davalebebi. maT Soris:
1. kompoziciebi sibrtyeze, sibrtyis dayofa swori da wriuli
xazebiT;
2. moculobiTi formis dayofa wiboebze tonirebuli laqebis
saSualebiT;
3. horizontaluri zedapiris plastika;
4. kompoziciebi moculobiTi elementebisgan;
5. moculobiTi sxeulebis plastika;
6. moculobiTi formebi Warbi sivrciTi CanarTebiT.
poloneTi (krakovis samxatvro akademia, interieris
arqiteqturis fakulteti. profesor anton xaskis saxelosno)
anton xaski kargad aris cnobili dizainis wreebSi pirvel rigSi
sakuTari mxatvruli propedevtikis sistemiT. 70-ian wlebSi xaski
araerTxel stumrobda ruseTs samecniero moxsenebebiT am
problematikis Sesaxeb da aseve, rogorc kompoziciis
safuZvlebis praqtikuli seminaris xelmZRvaneli. misi
Mkompoziciis Sesavlis programa mTlianad praqtikul xasiaTs
atarebs da umTavresad mimarTulia SemoqmedebiTi fantaziis
ganviTarebaze. E is gvTavazobs Tavisufali eqperimentirebisTvis
savarjiSoebis farTo speqtrs sxvadasxva masalebis gamoyenebiT:
Tunuqi, qaRaldi, muyao, mina, xe da sxva. Seiswavleba formis
miRwevadi efeqtebi, moZraobebi, ganaTebebi, sivrceebi.
studentebis win iSleba sivrciTi kompoziciis sxvadasxva
asociaciebis da emociuri ganwyobis gamoxatvis uzarmazari
SesaZleblobebi (ilustracia 14).
varSavis samxatvro akademiaSi iyenebdnen sawyisi
kompoziciuri momzadebis originalur programas, romelic
SemuSavebuli iyo msoflioSi aranakleb cnobili profesoris
oskar hansenis mier. kurss hqonda mkveTrad gamoxatuli mizani –
aswavlos studentebs mxatruli xedva, formaTwarmoqmnis
principebi da vizualuri kanonebi gansakuTrebuli saswavlo
praqtikumis procesSi, sadac codna ar miewodeba pirdapir,
![Page 44: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/44.jpg)
34
aramed gamoxatulia saswavlo davalebebis pirobebiT. Aam
kuTxiT oskar hansenis kursi aris arqiteqtorisa da mxatvris
SemoqmedebiTi swavlebis propedevtikuli modelis mkveTri
asaxva. Kkompoziciuri amocanebis Temebi ganawilebulia maTi
mzardi sirTulis gaTvaliswinebiT.
1. sagnis plastiuri Tvisebebis gamovlena da im pirobebis
garkveva, romelTa zemoqmedebis dros es Tvisebebi iZenen
gamomsaxvelobis xarisxs;
2. sxvadasxva zomis moculobiT formebs Soris sivrciTi
kavSirebis kvleva;
3. kontrastuli da niuansuri Sedarebebi, rogorc
gamomsaxvelobis saSualebebi;
4. formis, simsubuqisa da simZimis gamoxatva;
5. moculobiTi forma da misi aRqmisas mayureblis moZraobis
mimarTuleba;
6. masStabi, rogorc informaciis saSualeba formis sididis da
adamianis Sesaxeb;
7. formaTa qaosis sistemaSi moyvanis saSualebebi;
8. formebis aRqma drois mixedviT;
9. sivrcis SegrZnebis modelireba.
Pprofessor hansenis kursi ar aris fokusirebuli pirdapir
arqiteqturul specializaciaze. is pirvel rigSi zrdis
momavali specialistis zogad mxatvrul kulturas (ilustracia
14).
kompoziciuri propedevtikis ama Tu im meTodis gamoyenebisas
mniSvnelovania studentTa jgufis raodenobrivi parametrebi.
Mmravali dasavluri skola warmoadgens mcirericxvovan
koleqtivs, TiToeul kursze jgufSi 25-30 adamianis raodenobiT.
am SemTxvevaSi SesaZlebelia kompoziciuri davalebebis mravali
variacia da ar arsebobs saSiSroeba formaTwarmoqmnis
gamoyenebuli sqemebis gameorebisa, iqmneba optimaluri pirobebi
SemoqmedebiTi muSaobisTvis, xelmZRvanelTan uSualo
![Page 45: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/45.jpg)
35
kontaqtisaTvis. Aamas emateba modelirebis procesis SesaniSnavi
materialur-teqnikuri aRWurvis arseboba .
gansakuTrebiT sainteresoa oslos (norvegia) arqiteqturuli
skolis praqtika, sadac zemo aRniSnuli pirobebi vlindeba
gansakuTrebiT kargad [52]. sanam aRvniSnavT meToduri midgomis
gansakuTrebulobas, ganvixilavT iseT iSviaT Temas da misi
Sesrulebis saSualebas, rogoricaa rigi modelebis Sesruleba
naturalur zomaSi. amisTvis skolaSi arsebobs ramdenime
saamqro, aRWurvili danadgarebiT da instrumentebiT, modelebis
masalaSi, xeSi, liTonSi, plastmasSi da sxv. SesrulebisaTvis.
mravali arqiteqturuli da dizainis skolisgan gansxvavebiT,
sadac propedevtikuli kompoziciuri savarjiSoebi sruldeba
abstraqtul masalaSi, umetes wilad qaRaldisgan, norvegiuli
studia wyvets formaTwarmoqmnis amocanebs konkretul
masalebTan kavSirSi, rac Zalian exmareba studentebs teqtonikis
SeswavlaSi. Ddamokidebuleba “forma – konstruqcia – masala”
mkveTrad vlindeba da xdeba TvalsaCino (ilustracia 15).
yuradRebas iqcevs propedevtikis meTodurad mniSvnelovani
idea – sivrcis aRqmis logikuri gzis warmoCena, mis
Tanamedrove gaazrebaSi ise, rogorc es istoriulad xdeboda
mxatvrul aRqmaSi: ferweridan, reliefidan, moculobidan
sivrcisken. kompoziciurad dakavSirebuli etiudebis Sesruleba
unda xdebodes paralelurad, analitikuri da praqtikuli gziT.
saerTo proeqti gamoiyureba Semdegnairad: mxatvruli namuSevris
(mag. pablo pikaso) aslis Sesruleba, kompoziciis Seqmna (kolaJi
am namuSevris motivebze), “sivrceSi gasvla”, suraTis sibrtyeebis
dayofa, mesame ganzomilebis elementebis CvenebiT kubist-
futuristebis stilSi. xazovani da sibrtyiTi formebis xarjze
mocemuli sivrcis gamokveTa. programis xelmZRvanelebis azriT
es aris yvelaze swori gza Tanamedrove mxatvruli sivrcis
aRqmisa, amavdroulad sivrciTi azrovnebis ganviTarebisken. U
SeuZlebelia ucxoeTis qveynebis gamocdilebis srulad
warmodgena programebis saxiT, vinaidan isini TiTqmis ar
![Page 46: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/46.jpg)
36
qveyndeba. ufro mkveTri warmodgena iqmneba studentebis
kompoziciuri namuSevrebis gamoqveynebuli fotoebidan mag.
espaneTis da saberZneTis arqiteqturuli skolebis (ilustracia
16, 17). Aam namuSevrebis mixedviT SeiZleba ganisazRvros Tu razea
koncentrirebuli maTi yuradReba da rogoria kompoziciuri
agebis Sinaarsobrivi safuZveli.
samxreT afrika (iohanesburgi) – erT-erTi pirveli savarjiSo
SemoTavazebulia aRqmiTi da mxedvelobiTi SegrZnebebis
Taviseburebebis gamovlenisaTvis (“xelnakeTi qandakeba”). bunebaSi
bunebrivi organuli formebis moZieba, an maTi xelovnurad
Seqmna. savarjiSo gaTvlilia SexebiTi aRqmis Sedarebaze
mxedvelobiT SegrZnebebTan.
savarjiSo “konstruqciis Tvisebebi”. kompoziciaSi, romelic
dakidebul mdgomareobaSia, saWiroa gamoixatos garegnuli
formiT daWimuli da SekumSuli Zalebis daZabuloba.
organuli formis Sedareba mrudxazovan ferwerul
zedapirTan da zedapirTan, romelic geometrizebulia marTi
kuTxis da sibrtyeebis safuZvelze. Ees aris formaTwarmoqmnis
Seswavlis tradiciuli gza skulpturuli midgomis safuZvelze,
plastikuri Zerwvis meTodis gamoyenebiT.
yuradRebas iqcevs formaTwarmoqmnis xerxi gadaxurvebis
(saxuravebi) Tavisufali agebis safuZvelze. (aSS, sirakuzis
arqiteqturis skola saxuravebis sxvadasxva qanobisa da
simaRlis SemTxvevaSi, mravali daxris, qveda fuZeebis mravali
doniT, damatebiTi elemetebis SemotaniT (fanjrebi, Riobebi,
lukarnebi, fanrebi da a. S) miiRweva mravalferovani plastikuri
gadawyvetebi. kompoziciur SemoqmedebiT samuSaos win uZRvis
arqiteqturuli Zeglebis arsebuli konkretuli gadawyvetebis
analizi. Ees meToduri xerxi sainteresoa abstraqciis doniT,
rac gamoixata “saxuravis” ganzogadebul warmodgenaSi, TumcaRa
moicavs dakonkretebas.
amgvarad, dasavlur gamocdilebaSi TvalSi sacemia
profesiuli ganaTlebis mTliani programis sistemaSi
![Page 47: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/47.jpg)
37
propedevtikuri disciplinebis CarTvis saerTo tendencia.
dResdReobiT sakmaod iSviaTad gvxvdeba arqiteqturuli skola,
romelic principuli mosazrebebis gamo uaryofs formalur
arqiteqturul propedevtikas da axorcielebs saswavlo process
mxolod konkretuli proeqtirebis bazaze.
ВХУТЕМАС-isa da bauhauzis damajerebeli gamocdilebis
Semdeg misi mizanSewoniloba cxadi gaxda praqtikulad
msoflios yvela arqiteqturuli skolisTvis. M
Ewarmodgenili mimoxilviT SesaZlebeli gaxda
kompoziciuri praqtikumis mravali saintereso xerxis da
teqnikis aRmoCena, arqiteqturuli proeqtirebidan Tematur
masalaze moqnili gadasvlis sakiTxebis gadawyveta. Eam
informaciam SesaZlebeli gaxada arsebiTad Seavsos Cveni
warmodgenebi arqiteqturuli propedevtikis SesaZleblobebze.
amasTan, mniSvnelovania meTodologiuri safuZvlebi,
deklarirebuli pedagog-arqiteqtorebis mier (floran sori,
ruusuvori, lederbogeni da a.S). ucxouri gamocdileba kidev
erTxel amtkicebs arqiteqturuli propedevtikis, rogorc
pedagogiuri instrumentis mniSvnelobas, romelmac uzrunvelyo
arqiteqtorTa ramdenime Taobis warmatebuli momzadeba,
romlebic Semoqmedebis aqtiur fazaSi Sevidnen XX saukunis me-2
naxevarSi [53].
dizaineruli ganaTlebis sferoSic praqtikulad yvela
aRiarebs mxatvruli propedevtikis mniSvnelobas. aSS-Si arsebobs
dizainerebis, profesiuli momzadebis ganviTarebuli sistema da
mas ver Seedreba verc erTi evropuli qveyana. mravali
gansxvavebuli programisa da saswavlo xerxis miuxedavad,
propedevtikuli nawilis CarTva iTvleba aucileblad. maTi
azriT, amis gareSe warmoudgenelia mxatvrul-kompoziciuri
aRzrdis da daproeqtebis meTodis ganxorcieleba [34].
aSS-Si gavrcelebulia mosazreba, rom propedevtikuli
midgoma abstraqtulidan konkretulamde, xels uSlis
specialobebis mixedviT dayofas Tumca exmareba erTiani meTodis
![Page 48: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/48.jpg)
38
aTvisebaSi. am azrs iziarebda valter gropiusi da Tvlida, rom
gansxvaveba arqiteqturuli propedevtikuli masalebis SinaarsSi
ra Tqma unda damokidebulia studentTa sawyis mxatvrul doneze
da monacemebze [54]. im skolebSi, sadac ar aris misaRebi
gamocdebi, abiturientTa Zalian zusti testireba xorcieldeba
TviT propedevtikul ciklSi, sadac maRali xarisxiT xdeba
momavali profesiis aTvisebis warmatebuli SesaZleblobebis
prognozireba. am SemTxvevaSi, vizualur masalasTan muSaoba
tardeba didi sifrTxiliT, umartivesi amocanebis gamoyenebiT,
romlebic misawvdomia yvelasTvis (safrangeTi, avstria,
poloneTi da a. S.). igive saswavleblebSi, sadac tardeba
abiturientTa mkacri SerCeva mxatvruli SesaZleblobebis
mixedviT da maTi sawyisi SemoqmedebiTi potenciali ukve
gamokveTilia, propedevtikuli Sinaarsis done maSinve izrdeba
(fineTi da germaniis calkeuli skolebi). abiturientTa
SerCevisTvis arqiteqturuli propedevtikis SesaZleblobebis
gamoyeneba iTxovs gansakuTrebul ganxilvas.
![Page 49: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/49.jpg)
39
3.2 ladovski-krinskis formalur-kompoziciuri skolis samecniero-meToduri ideebis ganviTareba
XX saukunis 60-ian wlebSi sabWoTa arqiteqturul skolaSi
iwyeba axali Zlieri etapi propedevtikuli modelis
ganviTarebaSi. am etapze unda aRiniSnos didi pedagogiuri
miRwevebi, rac pirvel rigSi gamoixateba arqiteqturuli
propedevtikis meTodis aRiarebasa da mis damtkicebaSi qveynis
yvela specializebuli umaRlesi saswavleblis gegmebSi.
moskovis arqiteqturis institutis МАРХИ-s arqiteqturuli
proeqtirebis safuZvlebis kaTedra gaformda, rogorc
saorganizacio centri da yvela praqtikuli da Teoriuli
meToduri samuSaos koordinatori arqiteqturuli kompoziciis
safuZvlebis swavlebis sferoSi. axal pirobebSi kursis
aRorZinebaSi gadamwyveti roli iTamaSa profesorma v. krinskim
da misma kolegebma m. turkusma da i. lamcovma, romlebic
aqtiurad moRvaweobdnen jer kidev ВХУТЕМАС-is periodSi.
arqiteqturuli propedevtikis wina gamocdileba gaxda
aqtualuri, vinaidan isev uaryofil iqna tradiciuli
arqiteqturuli skolis “Selamazebis” akademiuri mimarTuleba.
1955 wels Zvel formebze ambobdnen uars (ukve saxelmwifo
miTiTebebiT), axali SemoqmedebiTi orientirebi ki gaurkveveli
iyo.
dasavleTSi mis van der roes, le korbuzies, nimeieris, kezo
tanges, kanas, aaltos, zerfusis da sxvaTa arqiteqturuli stili
anviTarebda funqciur, Tanamedrove xazs. moculobiTi formebi
da sivrciTi warmonaqmnebi mraval SemTxvevaSi qmnidnen
mimzidvel, racionalur garemos, romelic saintereso da
misaRebi iyo sabWoTa arqiteqturisaTvis. gaxda cxadi, rom
swored aq xdeba momavali arqiteqturuli stilis Casaxva.
arqiteqturuli formebis es gare stilistika, romelic
dafuZnebulia umartivesi moculobebis mkacr geometriaze, iyo
![Page 50: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/50.jpg)
40
Zalian axlo sabWoTa avangarduli arqiteqturisaTvis da im
periodis arqiteqturuli propedevtikisaTvis, romlis farglebSi
muSavdeboda misi sawyisi kompoziciuri elementebisa da
struqturebis mTeli arsenali. amitom, ВХУТЕМАС-is meToduri
gamocdilebisaken mimarTva iyo logikuri, mizanSwonili da
gamarTlebuli. miT umetes, rom am gamocdilebis cocxali
matareblebi da liderebi iyvnen profesiulad aqtiurebi, xolo
profesori v. krinski “arqiteqturuli proeqtirebis Sesavlis”
kaTedras xelmZRvanelobda [55]. aseve cxadi gaxda, rom 20-iani
wlebis meTodikaSi Sesatani iyo garkveuli cvlilebebi.
arqiteqturulma propedevtikam daimkvidra adgili ganaTlebis
sawyis etapze I da II kursebze, arqiteqturuli daproeqtebis
sawyisebis da arqiteqturuli grafikis gverdiT [56]. v. krinskis
mier Seqmnil programaSi “moculobiT-sivrciTi kompoziciis”
axali kursis miznebi iyo formulirebuli Semdegnairad:
• sakurso daproeqtebaSi arqiteqturul-kompoziciuri
amocanebis gadawyvetisTvis kompoziciuri saSualebebis da
moculobiT-sivrciTi formebis agebis kanonzomierebebis
Seswavla;
• moculobiT-sivrciTi azrovnebis da kompoziciuri Cvevebis
ganviTareba;
• maketirebis, rogorc arqiteqturuli daproeqtebis procesis
erT-erTi saSualebis, daufleba [57].
n. ladovskisgan gansxvavebiT, v. krinski Tvlida, rom
kompoziciis Seswavla unda daiwyos arqiteqturasTan winaswari
gacnobis Semdeg, grafikuli masalis safuZvelze [58].
studentebs acnoben arqiteqturuli obieqtebis gamosaxvis
xerxebs: naxati, orTogonaluri naxazebi, perspeqtiva, amorecxva.
naxazis kompoziciis kanonzomierebis axsniT yuradReba eqceva
zogierTi kompoziciuri principis universalobas, romlebic
vrceldeba moculobiT-sivrciTi xelovnebis sferoebze (formis
mTlianoba, nawilebis vizualuri gawonasworeba, riTmi da a. S.).
ase rom, grafikis meTodebi gamoiyeneba arqiteqturaSi formebis
![Page 51: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/51.jpg)
41
pirveli gacnobis dros. yvela davalebaSi dasmulia aucilebeli
piroba – arqiteqturuli obieqtis kompoziciis Seswavla.
davalebebi miznad isaxaven ara mxolod ama Tu im obieqtis
asaxvas, aramed grafikis kompoziciuri saSualebebiT
moculobiT-sivrciTi formis gansakuTrebuli Tvisebebis
xazgasmas. yvelaferi es iZleva winaswar cnobebs arqiteqturaSi
mxatvruli saSualebebis specifikis Sesaxeb da amavdroulad
qmnis safuZvels, romelzec SeZlebs ganviTarebas kompoziciuri
elementebis ganyenebuli analizi.
amis Semdeg studentebs aRar uWirT gadasvla abstraqciis
sferoSi. konkretuli da abstraqtuli - kompoziciuri
momzadebis pirvelive etapidan Tanaarseboben. v. krinski
mizanSewonilad Tvlida pirvel etapze propedevtikuli kursis
dawyebamde sami umniSvnelovanesi Temis gamoyofas:
• kompoziciis saxeobebi;
• formis danawevreba da gamovlena;
• metri da riTmi.
kompoziciis agebis sami mTavari principi - frontaluri,
moculobiTi da siRrmiseul-sivrciTi xsnian mxatvruli formis
organizebis gansakuTrebiT mniSvnelovan pirobebs sivrciT
xelovnebaSi. Students uxsnian, rom kompoziciis erTianobisa da
mTlianobis povna SesaZlebelia mxolod adamianis mxedvelobiTi
aRqmis pirobebis gaTvaliswinebiT. kompoziciis frontaluroba,
moculobiToba da siRrmiseuloba asaxaven gansakuTrebiT tipiur
da damaxasiaTebel situaciebs, romlebic Cndeba adamiansa da
msxvilgabaritian arqiteqturul formebs Soris. Zalian
mniSvnelovania, rom sxvadasxva saxis kompoziciebis agebis
mxatvruli principis gamoyenebisas SesaZlebelia kompoziciuri
amocanis umartivesad formulireba da studentebis yuradRebis
miqceva arqiteqturaSi formaTwarmoqmnis gansakuTrebiT
mniSvnelovani da specifiuri mxareebisTvis.
savarjiSoebi kompoziciis saxeobebSi aswavlian
danawevrebuli formis mTlianobaSi aRqmas, mis ganzogadebas
![Page 52: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/52.jpg)
42
warmosaxvaSi da msxvil fragmentebs Soris mTavari
damokidebulebebis da kavSirebis gamoyofas. amis saSualebiT
viTardeba formis xedvis mTlianoba, rogorc aRqmis profesiuli
Tviseba.
meore Temas, romelic exeba formis dayofas da gamovlenas,
sivrciTi kompoziciis Zalian mniSvnelovan sferoSi SevyavarT.
cnobilia, rom xelovnebaSi formis gamovlena aris
mniSvnelovani sakiTxi. arqiteqturaSi mas aqvs gansakuTrebuli
mniSvneloba, vinaidan msxvilmasStabiani formebis arseboba
moiTxovs maT danawevrebas da aRqmis Taviseburebas. es Tema
amaxvilebs studentTa yuradRebas moculobiT – sivrciTi
formebis ZiriTad geometriul da fizikur Tvisebebze: zoma,
geometriuli saxe, mdebareoba sivrceSi, faqtura da sxva.
Tema “formis danawevreba” exmareboda studentebs
kompoziciis mTlianobisa da erTianobis principis aTvisebaSi. Aq
aseve ixileboda kompoziciis iseTi kanonzomierebebi, rogoricaa:
kontrasti da niuansi, proporciebi, riTmi da metri,
masStaburoba.
mesame, damasrulebeli Tema, romelic SerCeul iqna saswavlo
analizisa da praqtikuli damuSavebisaTvis iyo – “metri da
riTmi”. ase rom, kompozicia ganixileboda sxvadasxva doneze:
1. kompoziciis ufro farTe ganxilva - “kompoziciis saxeobebi”,
mayurebeli da ganzogadebuli formebi;
2. “formis danawevreba da gamovlena”, Temis gaRrmaveba,
kompoziciis saxeobebis ganxilva xdeba formebis xasiaTis
gamovlenis da maTi danawevrebis safuZvelze;
3. metruli da riTmuli rigebi ganixileba, rogorc
kompoziciis yoveli saxeobis agebis ZiriTadi
maorganizebeli xerxi.
v. krinskis mier damuSavebuli programis mixedviT
arqiteqturuli proeqtirebis sawyisebis mesame ZiriTadi nawili
uSualod dakavSirebulia da logikurad gamomdinareobs Tavidan
“moculobiT – sivrciTi kompoziciis safuZvlebi”.
![Page 53: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/53.jpg)
43
studenti, gamdidrebuli codniT moculobiT–sivrciTi
kompoziciis Sesaxeb unda iyenebdes mas konkretuli
arqiteqturuli amocanis Sesrulebisas. ase, rom programa
aqcents akeTebda kompoziciur momzadebaze, magram ar zRudavda
arqiteqturul grafikas da sawyis arqiteqturul gegmarebas, is
amyarebda maTTan mWidro kavSirs.
v. krinski amtkicebda, rom moculobiT–sivrciTi kompoziciis
kursis kavSirs arqiteqturul gegmarebasTan aqvs principuli
meToduri mniSvneloba [59]. mis arsebobaze damokidebulia
studentebis mier kompoziciuri kategoriebis swori aTviseba,
SemoqmedebiTi Cvevebis formireba da zogierTi arqiteqturuli
daproeqtebis procesis ganviTarebisTvis ZiriTadi xerxebis
aTviseba. swored arqiteqturuli proeqtirebis safuZvlebis
kaTedraze, romelsac xelmZRvanelobda v. krinski, dadga sakiTxi
moculobiT–sivrciTi kompoziciis problemebis, kompoziciuri
savarjiSoebis da maTi didaqtikuri aRWurvis Sesaxeb. kaTedris
mravali TanamSromlis, aspirantis da arqiteqtor-pedagogis,
meTodistis ZalisxmeviT am Temam miiRo farTo ganviTareba da
damuSavda Teoriulad.
МАРХИ-Si swrafad gamovlinda maketirebis axali
SesaZleblobebi. gamoiyeneboda axali masalebi: qaRaldi, muyao,
ufero webo, ramac gaxada samaketo samuSaoebi gacilebiT
sasiamovno, dinamiuri, msubuqi, esTetiuri da aaxloebda makets
realur arqiteqturas (ilustracia 18).
disciplinam “moculobiT-sivrciTi kompozicia” miiRo
damoukidebeli statusi da iswavleboda mxolod meore kursze,
sadac calkeuli kompoziciuri davaleba enacvleboda
arqiteqturul proeqtebs. iyo mcdelobebi meToduri kavSirebis
moZebnis kompoziciis ganyenebul davalebebsa da proeqtis
Tematikas Soris. amasTan erTad cxadi xdeboda, rom
kompoziciuri amocanebis sami seria ar aris sakmarisi.
arqiteqturul praqtikaSi gamovlinda mxatvrul-kompoziciuri
ostatobis deficiti, ramac ganapiroba sxvadasxva profilis
![Page 54: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/54.jpg)
44
disciplinebis gadaxedva da maT Soris axali proporciebis
SemuSaveba [60].
Seiqmna saukeTeso pirobebi samecniero-kvleviTi samuSaoebis
CatarebisTvis moculobiT-sivrciTi kompoziciis meTodologiuri
uzrunvelyofis mizniT. moculobiT-sivrciTi kompoziciis
saaTebi gaormagda da is iswavleboda pirvel da meore kursze.
gaizarda savarjiSoebis ricxvi, magram mTavari mimarTuleba
rCeboda ladovski – krinskis skolis koncefciis anu
racionaluri formaTwarmoqmnis farglebSi, romelic
iTvaliswinebda aRqmis fsiqo-fiziologiur aspeqts [61].
mravali ganxilvisa da diskusiis Semdeg dadgenil iqna, rom
arqiteqturuli propedevtikis ganviTareba meTodologiurad da
Teoriulad saWiroa “sivrcis” kategoriis mimarTulebiT. mas ar
eTmoboda saTanado yuradReba arqiteqturul umaRles
saswavleblebSi. es problema vlindeboda realur arqiteqturul
praqtikaSic [62].
v. maliginis sadisertacio naSromi, sadac gacilebiT ufro
aqcentirebuli da gaanalizebuli iyo sivrciTi formebi
arqiteqturaSi (istoriuli da Tanamedrove magaliTebi),
SemoTavazebuli iyo maTi klasifikacia, mocemuli iyo maTi
daxasiaTebebi [13]. gamoiyo Semdegi Temebi, romlebic
dakavSirebulia kompoziciur davalebebTan:
1. organuli sivrcis ageba
2. organuli sivrcis gamovlena
3. sivrceebis urTierTkavSiri
4. formisa da sivrcis urTierTmoqmedeba
davalebebi gamoiyureba Semdegnairad:
1. “metro-riTmuli rigebi ganusazRvrel sivrceSi” - sivrciTi
kompoziciis gadawyveta metro-riTmuli TanmimdevrobiT
elementTa ganlagebis da maT Soris urTierTkavSiris povnis
gziT. amasTan erTad kompoziciuri centris gamoyofa da
warmosaxviTi mayureblis moZraobis organizeba am centris
mimarTulebiT. studentis yuradReba mimarTulia
![Page 55: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/55.jpg)
45
gansazRvrul sivrceSi moculobiTi formebisa da
elementebis ganlagebis xerxebze, romlebic uzrunvelyofs
mayureblis warmodgenas mis parametrebze da axdens sivrcis
formirebas;
2. “sivrcis gamovlena” - am davalebis mizania sivrcis
individualuri Tvisebebis gamoxatva da mis Sesaxeb zusti
informaciis miwodeba mayureblisTvis. mocemulia garkveuli
geometriuli parametrebis sivrce. saWiroa ganmsazRvreli da
masSi Semavali elementebis da niadagis formis gamoyenebiT
gamomsaxvelobiTi saSualebebis povna, raTa moxdes am
sivrcis organizeba da aRqmis sizustis uzrunvelyofa
mayureblis SesaZlo gadaadgilebis dros.
3. “sivrcis urTierTmoqmedeba” - wydeba Caketili kontrastuli
sivrceebis urTierTdapirispirebis dros. es davaleba
warmoadgens interieruli tipis sivrceebis kombinirebis
tipiur magaliTs. saWiroa aigos da gamovlindes ori
dakavSirebuli kontrastuli sivrcis kompoziciebi;
kontrasti SeiZleba miRweul iqnes parametrebis, erTi an
ramodenime maxasiaTeblis cvlilebebiT:
• koordinatebis Sefardeba (siRrmiseuli, frontaluri,
vertikaluri da sxva sivrceebi);
• zomebi;
• gegmis forma (kvadrati, wre da a.S., simetriuli an
asimetriuli);
• Caketilobis xarisxi (Caketili an nawilobriv
Caketili)
maTi dakavSireba xorcieldeba uSualo gadasvliT erTi
sivrcidan meoreSi an damatebiTi damakavSirebeli sivrcis
saSualebiT.
4. “Sida sivrcisa da misi moculobiTi formis urTierTkavSiri
garemosTan” - Sida sivrce unda warmoadgendes ramodenime
erTmaneTTan dakavSirebuli sivrcisagan Semdgar erTian
kompoziciur sistemas. saWiroa Caketili sivrceebis
![Page 56: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/56.jpg)
46
kompoziciuri organizeba moculobis farglebSi. unda
Seiqmnas Sida sivrcis da garemos urTierTkavSiri (garemoSi
igulisxmeba gaxsnili sivrce, romelic am moculobis
gavlenis qveS eqceva).
nesterenkos sadisertacio naSromSi Seiqmna axali midgomebi
tradiciul savarjiSoebSi Temaze “moculoba” [14]. gairkva, rom
moculobiT kompoziciebs ara aqvT amouwuruli maTi Teoriul-
meToduri potenciali da sxvebze aranakleb yuradRebas
moiTxoven. mravali arqiteqturuli istoriuli da Tanamedrove
Zeglis analizis safuZvelze SesaZlebeli gaxda moculobiTi
kompoziciis saxasiaTo xerxebis mTeli seriis gamoyofa,
romlebiTac SesaZlebelia arqiteqturuli propedevtikis
Sinaarsis gamdidreba.
1. arqiteqturuli kompozicia, rogorc SedarebiT Caketili
moculoba, romelic eqvemdebareba erT martiv an rTul
geometriul formas. gare sivrce ar iWreba mis masaSi;
2. moculobiTi kompozicia, romelic warmoadgens
moculobebis kombinacias, romelic eqvemdebareba
ramodenime erTmaneTTan dakavSirebuli geometriuli
sxeulis gansazRvrul formas. gare sivrce iWreba
nagebobis masaSi, yofs erTmaneTTan dakavSirebul
moculobebs;
3. moculobiTi kompozicia igeba ramodenime calke
ganlagebuli moculobis kombinaciiT. gare sivrce
SexebaSia yvela moculobasTan da eqvemdebareba maT masas.
am SemTxvevaSi vizualuri sivrciTi intervali TamaSobs
mniSvnelovan kompoziciur rols, romelic Tavisi
mniSvnelobiT utoldeba moculobebis masas.
yoveli aseTi pirobiTi sqema SeiZleba advilad ganviTardes
da mas hqondes mravali daqvemdebarebuli varianti.
arqiteqturuli gegmarebis safuZvlebis kaTedraze
arqiteqturuli propedevtikis problemebis gadawyvetis garkveul
etapze gaCnda formis morfologiuri maxasiaTeblebis
![Page 57: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/57.jpg)
47
gamomsaxvelobiTi SesaZleblobebis aRmoCenisa da kompoziciuri
savarjiSoebis ganviTarebis idea, romlis formulireba moxda
kompoziciuri davalebebis saxiT – “kontrastebi arqiteqturul
kompoziciaSi”. es aris kompoziciuri wyvilebi, Sedgenili
erTnairi elementebiT, magram sxvanairad ganlagebuli an
Secvlili maxasiaTeblebiT – proporciebi, sivrceSi ganlageba,
masiurobis xarisxi, faqtura da sxva. axali gamomsaxvelobiTi
gamovlinebebi – dinamika, statika, simsubuqe, simZime da a.S.
iwveven garkveul emociebs da reaqciebs, rac aris saxobriobis
sawyisi arqiteqturaSi (ilustracia 19).
1993 wels МАРХИ-Si momzadda da gamoqveynda
saxelmZRvanelo “moculobiT sivrciTi kompozicia”, rac iqca
mniSvnelovan movlenad arqiteqturuli propedevtikis istoriaSi
[63]. is ajamebda kaTedris samecniero-meToduri moRvaweobis
mniSvnelovan etaps, romelic ladovski–krinskis skolis
sabaziso ideebs anviTarebda. amasTan, kaTedris TanamSromlebis
mier (a. stepanovi, g. ivanova da n. neCaevi) iyo momzadebuli
monografia “arqiteqtura da fsiqologia”, romelSic ganxiluli
iyo arqiteqturuli ganaTlebis fsiqologiur-pedagogiuri
uzrunvelyofis problema [2].
amiT Seiqmna arqiteqturuli pedagogikis pirveladi
fsiqologiuri baza. wignis pirvel nawilSi ganxilulia
fsiqologiis saerTo sakiTxebi, romlebic exeba arqiteqturas.
meore nawilSi ixileba arqiteqturuli kompoziciis swavlebis
sabaziso principebis fsiqologiuri safuZvlebi.
bolo wlebSi gaCda rigi axali kompoziciuri savarjiSoebi
literaturuli dasaxelebebiT. enobriv interpretaciaSi isini
gramatikuli da sintaqsuri donidan gadadian semantikur–
azrobriv doneze. kompoziciuri gamomsaxvelobiTi saSualebebi
(masa, kontrasti, dinamika da a.S.) gadadian moZraobaSi, raTa
asaxon emociuri mniSvneloba, romelic dasaxelebaSia. magaliTad
– “afrika-antarqtida”, ”fuga-marSi”, ”gariJraJi-Sebindeba” a.S.
aseT aqcentirebul azrobriv Sinaars pasuxobs arqiteqturis
![Page 58: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/58.jpg)
48
mTeli Janri - monumentebi, Zeglebi, arqiteqtruli niSnebi da a.S.,
romlebic aucileblad unda Seicavdnen raime literaturul
legendas an ganmazogadoebel saxes mkveTri emociuri SinaarsiT:
tragedia, zeimi, siamaye, rwmena da a.S. vinaidan isini funqciur-
konsturqciulad martivia, am savarjiSoebs iwyeben
arqiteqturuli gegmarebis pirvelive kursze. am savarjiSoebis
pirobebi formdeba rogorc kompoziciis saxeobebis gadawyveta
kontrastuli wyvilis dapirispirebiT, azrobrivi datvirTvis
gaTvaliswinebiT.
XX saukunis meore naxevari xasiaTdeba ladovski-krinskis
propedevtikuli modelis farTo gavrcelebiT periferiul
arqiteqturul skolebSi. masSi Cadebuli principebi
originaluri ideebis SeTavazebis saSualebas iZleoda.
sverdlovskis arqiteqturul institutSi (exla uralis
arqiteqturul-mxatvruli akademia) dagrovda saintereso da
sasargeblo gamocdileba. es gamocdileba pirvel rigSi
ukavSirdeba profesor a. korotkovskis da misi kolegebis
saxelebs [20]. korotkovskis avtoritetze da maRal samecniero–
meTodur doneze metyvelebs isic, rom is miwveuli iyo aSS-Si
leqciebis wasakiTxad. korotkovskis arqiteqturuli
propedevtikis kursis mTavari miRwevaa misi logikuroba da
mTlianoba. es mTlianoba efuZvneba Teoriul–meTodologiur
koncefcias sagnebisa da movlenebis gaazrebis sistemur
midgomaze, rasac miekuTvneba kulturis iseTi sfero, rogoricaa
arqiteqtura da arqiteqturuli moRvaweoba. sistemur midgomebze
dayrdnobiT da arqiteqturis struqturis specifiuri niSnebis
gaxsniT, korotkovski gamoyofs misi aRqmisa da Secnobis
logikur doneebs. am modelSi sistemis yvela komponenti
poulobs Tavis adgils, maT Soris propedevtikac. korotkovski
xedavda aseve axal SesaZleblobebs arqiteqturuli kompoziciis
Teoriis ganviTarebis semiotikis meTodebze da warmodgenebze
dayrdnobiT [64].
![Page 59: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/59.jpg)
49
ruseTis mravali regionaluri arqiteqturuli skola ar
kmayofildeba standartuli programebiT, romlebsac maT
sTavazobs МАРХИ da aqtiurad anviTareben arqiteqturuli
propedevtikis sakuTar variantebs.
voroneJis arqiteqturul-samSeneblo institutis
arqiteqturis fakultetze, romelsac xelmZRvanelobs profesori
e. belousovi, swavleba efuZneba arqiteqturasTan sistemuri
midgomis meTodur principebs da praqtikaSi realizdeba.
• swavlebis sawyis etapze individualuri midgoma;
• masalis garTulebasTan erTad, deduqciuri analitikuri
midgoma;
• deduqciuri midgoma sinTezis elementebiT kompleqsuri
savarjiSoebis da sakurso samuSaoebis dros. istoriul-
arqiteqturuli simboloebis gamoyeneba Sesabamisi
savarjiSoebis Sesrulebisas.
yvela debuleba warmodgenilia saswavlo saxelmZRvaneloSi
“moculobiT-sivrciTi kompozicia” [65]. masSive warmodgenilia
kompoziciuri amocanebis pirobebi Tavisi magaliTebiT.
samaris arqiteqturuli skolis propedevtikuli kursi
(lideri s. malaxovi) aseve didi xania iqcevs yuradRebas. s.
malaxovs ekuTvnis originaluri publikaciebis seria, sadac is
asabuTebs da xsnis arqiteqturuli propedevtikis sawyisi etapis
saswavlo models. masSi ganxorcielebulia abstraqtul-
kompoziciuri cnebebis gadasvla konkretul formebze [26,66].
mniSvnelovani warmatebebi aqvs yazanis arqiteqturul
skolas (a. dembiCi, a. kulikovi, z. safini). propedevtikuli
kursis avtorebi ZiriTad yuradRebas uTmoben modelirebas,
romlis saSualebiT akavSireben sawyisi profesiuli cnebebis
yvela elements, geometriul-vizualur modelebs da funqciur -
sivrciT daproeqtebas [67].
XX saukunis meore naxevarSi cxovrebis yvela sferoSi
ganxorcielebulma cvlilebebma farTo sazogadoebrivi interesi
gamoiwvia arqiteqturuli stilistikis mxatvruli Ziebebis
![Page 60: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/60.jpg)
50
mimarT. ganaxlda aqtiuri SemoqmedebiTi Ziebebi formalur-
analitikuri meTodis garSemo. mowinave arqiteqturuli skolebi
TiTqmis yvelgan ubrundebian arqiteqturuli propedevtikis
ideebs, bauhauzisa da ВХУТЕМАС-is gamocdilebas. arqiteqturis
gamomsaxvelobiT xerxebs da kompoziciis problemur kvanZebs,
maT aTvisebas ikvleven kulturologiis, fsiqologiis,
fenomenologiis, semiotikis, ekologiis gamoyenebiT.
arqiteqturis moculobiT-sivrciT elementebSi daiwyo
arqetipebis zogadsakacobrio simboluri formebis garCeva.
fsiqologiur-pedagogiurma kvlevebma gaafarToves Sexedulebebi
kompoziciis propedevtkuli kursebis bunebaze. naCvenebia maTi
roli saproeqto profesiuli Segnebis formirebaSi.
arqiteqturuli propedevtikis meTodebis analizi am periodSi
aCvenebs, rom maTi srulyofa xdeboda kompoziciuri amocanebis
Sinaarsis garTulebis gziT. pedagogebi aRar kmayofildebodnen
ladovskis mier 20 - 60-ian wlebSi SemoTavazebuli umartivesi
amocanebiT, riTac daiwyo v. krinskis propedevtikuli kursis
ganaxleba.
Tanamedrove arqiteqturul-mxatvruli kompoziciis skolebis
ganviTarebis kvlevam SesaZlebeli gaxada misi koncefciebis
TviTmyofadobis gamovlena. arqiteqturuli kompoziciis skola
iseve, rogorc saproeqto praqtika, uars ambobs tradiciul
klasikaze da xasiaTdeba novatoruli mizanswrafulobiT. am
pirobebSi Camoyalibda Tanamedrove arqiteqturis axali saxe,
romelic efuZneba mxatvrul gamomsaxvelobiT enas (ilustracia
20).
swavlebisa da daproeqtebis praqtikis SeTavsebiT axalma
skolam moculobiT-sivrciTi kompoziciis formaluri meTodikis
gamoyenebiT gansazRvra aramarto kompoziciis aTvisebis
gansxvavebuli meTodebi, aramed es meTodebi gardaqmna axal
masalad, romelmac pozitiuri gavlena iqonia Tanamedrove
arqiteqturis stilisturi saxis formirebaze.
![Page 61: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/61.jpg)
51
F arqiteqturul skolebSi formaTwarmoqmnis koncefciebis
gamoxatvis Tavisebureba gamoixateba imaSi, rom is metwilad
ireklavs ara logikuris, aramed vizualuri azrovnebis formebs,
miznad isaxavs profesiuli gamocdilebis translacias da
gamovlenas, aris Teoriul-praqtikuli xasiaTis, romlebSic
xdeba qmedebebis gamocdilebis koncentracia.
XX saukuneSi arqiteqturuli skolis praqtikam aCvena, rom
propedevtikuli midgoma iyo yvelaze mniSvnelovani da
gavleniani meToduri TvalsazrisiT. swored mis farglebSi iyo
realizebuli formalur-analitikuri meTodis kompoziciuri
principebi.
arqiteqturuli mxatvruli kompoziciis Tanamedrove skola
SeiZleba daxasiaTebuli iyos, rogorc XX saukunis
arqiteqturuli ganaTlebis sistemis novatoruli movlena,
romelic iyo social-kulturuli progresisa da xelovnebis
evoluciis Sedegi. is aris aRiarebuli da aprobirebuli
samecniero-pedagogiuri koncefcia, romelic efeqtianad wyvets
sabaziso profesiuli gamocdilebis aTvisebis amocanas.
skolis arqiteqturul-pedagogiuri koncefciebi, midgomebi,
principebi asaxaven mxatvruli gamocdilebis ama Tu im meTodebs,
ris Sedegadac isini obieqtur debulebebTan erTad aucileblad
iTavseben maT mimarT subieqtur damokidebulebas, romelic
damaxasiaTebelia Semoqmedi pedagogebisaTvis. amiT aixsneba
koncefciebis simravle, romlebic warmodgenilia wamyvani
pedagogebis saavtoro programebSi da gamoxatulia ama Tu im
saswavleblis pedagogTa koleqtivebis mier.
gamoyofilia arqiteqturuli propedevtikis formirebis sami
etapi, romlebic dakavSirebulia Semdeg faqtorebTan: socialur-
ekonomikuri da politikuri pirobebi, samecniero-teqnikuri
progresi, vizualuri xelovnebis sferos ganviTarebis Sida
tendenciebi, pedagogiuri azris ganviTareba.
1. pirveli etapi gulisxmobsAakademiuri skolis kriziss da
misgan gamosvlis xerxebis povnas. pirvelma winadadebebma
![Page 62: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/62.jpg)
52
faqtiurad gansazRvres arqiteqturul-pedagogiuri
midgomebis mimarTuleba arqiteqturuli propedevtikis
farglebSi (p. berensi, duseldorfis gamoyenebiTi
xelovnebis skola. van de velde. vaimaris gamoyenebiTi
xelovnebis skola).
2. bauhauzisa da ВХУТЕМАС-is novatoruli etapi,
laboratoriul-eqsperimentaluri moRvaweoba, romelmac
safuZveli Cauyara arqiteqturuli propedevtikis
universalur midgomas. Teoriulad SemuSavebuli
debulebebis deficitis pirobebSi swavlebis Sinaarsis
gamovlena xdeba eqsperimentul-SemoqmedebiTi da
pedagogiuri praqtikis paralelurad. ВХУТЕМАС-is
struqturaSi moxda programuli debulebebis gamtkiceba da
arqiteqturuli propedevtikis gamoyofa disciplinaSi
“sivrce.”
3. XX saukunis meore naxevari bauhauzisa da ВХУТЕМАС- is
tradiciebis safuZvelze propedevtikis ideebis aqtiuri
ganviTarebis,Eempiriuli gamocdilebis samecniero-
Teoriuli aucilebeli uzrunvelyofis etapia.
sabWoTa kavSiris arqiteqturul skolebSi, erTiani
saswavlo programis arsebobis miuxedavad, romelSic CarTuli
iyo moculobiT-sivrciTi kompozicia, rogorc aucilebeli
komponenti, Cndeba kargi saSualeba individualuri TviT-
gamoxatvisa da SemoqmedebisTvis. Cndeba TviTmyofadi regionuli
skolebi da pedagogiuri koleqtivebi, xolo arqiteqturuli
propedevtikis empiriuli gamocdilebis periodizacia da
analizi yvela etapisTvis misi ZiriTadi meToduri principebis
formulirebis saSualebas iZleva:
• kompoziciuri kanonzomierebebis formalizeba
(obieqtivizacia) rogorc antiTeza SemoqmedebiTi
TviTnebobisa da subieqtivizmis mxatvrul procesSi;
• kompoziciur-SemoqmedebiTi mimarTeba mxatvruli
saSualebebis aTvisebisas;
![Page 63: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/63.jpg)
53
• swavlebis Sianarsis dayrdnoba axali mxatvruli
saSualebebis sistemaze, romelic dafuZnebulia ara
orderul elementebze, aramed moculobiT sivrciT
formebze, sqemebze da maTi kombinaciebis xerxebze;
• mkveTri gansxvaveba ganaTlebis miznebs Soris (qmedebis
profesiuli saSualebebis da meTodebis formirebisken
swrafva) da profesiuli SesaZleblobebis formireba
specialuri savarjiSoebis gamoyenebiT (sivrciTi azrovneba,
moculobiT sivrciTi formebis xarisxis mimarT
mgrZnobeloba, kombinatorikuli Cvevebi da a.S);
• kompoziciuri amocanis gadawyvetis samaketo forma
(moculobiT-sivrciTi) moculobiT-sivrciTi kompoziciis
disciplinis ganviTarebis perspeqtivebze msjelobisTvis.
klasificireba da konkretuli meToduri gadawyvetebis
sisusteebisa da winaaRmdegobriobebis gamovlena, sadao
momentebis gamoyofa.
aRniSnulia, rom zogierTi konkretuli meToduri
gadawyvetis da Teoriuli midgomis gaurkvevloba vlindeba imaSi,
rom
- xSirad ar SeiniSneba saswavlo kompoziciuri praqtikumis
ganviTarebis logika;
- ar arsebobs propedevtikis miznebis da amocanebis
gansazRvris erTianoba;
- gansxvavebulad ganisazRvreba saswavlo procesis sazRverebi
da saswavlo-Sinaarsobrivi masala;
- ar arsebobs cxadi gansxvavebebi da winaaRmdegobriobebi
kompoziciuri savarjiSoebis tipis da maTi gadawyvetis
xerxebis arCevisas. aRiniSneba meToduri kavSirebis wyveta
saswavlo daproeqtebasTan.
arqiteqturuli propedevtikis, rogorc arqiteqturul-
mxatvruli formaTwarmoqmnis sawyisi skolis Sinaarsi Seicavs
Teoriuli debulebebis adaptirebul bloks, romelic Seesabameba
formaTwarmoqmnis paradigmas arqiteqturaSi. igi aseve Seicavs
![Page 64: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/64.jpg)
54
gansakuTrebul didaqtikur masalas ganyenebuli kompoziciuri
amocanebiT SemoqmedebiTi praqtikumisTvis da warmoadgens axal
sityvas profesiul-mxatvrul momzadebaSi.
arqiteqturuli propedevtikis funqcionirebis wlebis
ganmavlobaSi dagrovilia warmatebuli meToduri mignebebis
mTeli arsenali, romlebic dakavSirebulia maTi Semqmnelebis
saxelebTan. dRes isini qmnian mxatvruli propedevtikis
Sinaarsobriv saswavlo bazas, romlis gamoyenebis
mizanSewonilobaze metyvelebs arqiteqturuli skolis
ganviTarebis gamocdileba.
![Page 65: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/65.jpg)
55
3.3 arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodologia saqarTveloSi
XX saukunis 70-ian wlebSi saqarTvelos politeqnikuri
institutis arqiteqturis fakultetze dafuZnda disciplina
“arqiteqturuli kompozicia”. Cveni kompoziciis skolis
swavlebis dones miRebuli hqonda maRali Sefaseba da meTodi
aRiarebuli iyo ara marto saqarTveloSi, aramed mis farglebs
gareTac.
ruseTisa da germaniis samxatvro skolebis gamocdilebaze
dayrdnobiT, romlebSic arqiteqturisa da moqandakeebis
swavlebisaTvis gamoiyeneboda abstraqtuli modelebi (maketebi),
xolo mxatvrebis swavlebisaTvis – usagno ferwera, qarTulma
arqiteqturulma skolam moZebna momavali xuroTmoZRvrebis
kompoziciuri momzadebis gansxvavebuli gza.
1989 wels gamoica kompoziciis safuZvlebis Semecnebis
meTodikis amsaxveli profesiul wreebSi kargad cnobili
saxelmZRvanelo “arqiteqturuli kompoziciis Sesavali”
(Tbilisi, “ganaTleba” 1988-89w. qarTul da rusul enaze), romlis
avtori iyo profesori eTer fifia. misi meTodika gamoirCeva
Tavisi TviTmyofadobiT. igi warmoadgens mkafiod moqmed,
ganviTarebul sistemas, romelsac arqiteqturul saswavleblebSi
ar moepoveba pirdapiri analogebi.
swavlebis Tanmimdevroba mimarTulia praqtikidan
Teoriisaken, praqtikuli davalebebidan – Teoriuli cnobebis
ganzogadebisaken. davalebebs Soris damyarebulia
urTierTkavSiri da Tanmimdevroba: yoveli Semdgomi
gamomdinareobs winasgan. meTodikis mTlianoba miRebulia
davalebebis kargad gavlili seriiT martividan – rTulisaken da
da damasrulebeli arqiteqturuli eskizebisaken –
improviziaciisaken. Teoria mocemulia ara izolirebulad,
aramed rogorc kompoziciis avtoriseuli eqsperimentuli
Seswavlis erTiani procesis nawili. meTodika iTvaliswinebs
![Page 66: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/66.jpg)
56
aucilebel ganviTarebas abstraqciidan – realobisaken da
gasvlas arqiteqturul dagegmarebaze, dizainze, konstruqciebze,
rac mas gansakuTrebul mniSvnelobas aniWebs.
Semoqmedebis dasawyisi, sakuTari formaTwarmoqmnis
saSualebebis Zieba ivseba bunebis formebisa da warsulis
arqiteqturis saguldagulod SeswavliT (i. ciciSvili 1996w.).
praqtikuli savarjiSoebis pirveli jgufi:
sibrtyiTi Sav - TeTri kompoziciebi, mkveTrad gamoxatuli
geometrizmiT. maTi SesrulebisaTvis studentebs asarCevad
eZlevaT garkveuli zomis Savi geometriuli figurebi:
samkuTxedebi, kvadratebi, wreebi da survilisamebr maTi
warmoebulebi.
SemoTavazebulia, erTi da igive an sxvadasxva zomis
ganusazRvreli raodenobiT Seiqmnas harmoniuli kompozicia –
“gegma”, “dagegmareba”, “struqtura”.
pirveli savarjiSos mizania sivrcis agebisa da organizaciis
kanonebis Secnoba. ismeba erTianobis, rogorc
urTierTdaqvemdebarebisa da SeTanxmebulobis, rogorc fuZis,
sibrtyisa da gamoyenebuli elementebis urTierTSefardebidan
gamomdinare masStaburobis miRwevis amocana.
muSaobis procesSi yuradReba eqceva wminda emociuri
mdgomareobis warmoSobas – mdgradobis, simSvidis, mousvenrobis,
moZraobis da sxva.
asimetriuli da simetriuli geometriuli agebebi, xSirad
gamomdinare rTuli kanonzomierebebidan xazebisa da formebis
moulodneli SexamebebiT qmnian mdidar sanaxaobriv saxeebs.
am namuSevrebis mxatvruli gamomsaxveloba da kompoziciuri
mravalferovneba miiRweva dapirispirebis meTodis gamoyenebiT,
araTanabari intervalebis monacvleobis, rTuli gameorebebis,
Tanazomierebis, gawonasworebulobis, agreTve xazebis
daxvewilobisa da zomierebis grZnobis dacviT. (savarjiSo 1,2,3).
samuSaos msvlelobisas iwyeba kompoziciuri Teoriis –
kompoziciuri xerxebisa da saSualebebis Seswavla:
![Page 67: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/67.jpg)
57
• gamomsaxvelobiTi saSualebebi – erTianoba (mTlianoba,
harmonia), urTierTdaqvemdebareba (mTavari da
meorexarisxovani), simetria da asimetria.
• formawarmoqmnis zogierTi saSualeba (arqiteqturuli
bionika da kombinatorika).
praqtikuli savarjiSoebis meore jgufi.
savarjiSoebis meore jgufia sibrtyiTi kompoziciebi,
romlebic gamoirCevian ferTa siuxviT, motivebisa da
moxazulobebis mravalferovnebiT.
am jgufis savarjiSoebis Sesrulebis safuZvelia pirveli
kompozicia. pirvelad dafiqsirebulma azrma, ideam am
savarjiSoSi unda hpovos Semdgomi ganviTareba. kompoziciis
mxatvrul saSualebaTa codnis gaRrmaveba saSualebas iZleva
saWiroebisas pirveli kompoziciis struqturaSi Setanil iqnas
cvlileba misi gamdidrebis an arqiteqtonikis amaRlebis mizniT.
pirveli kompozicia saWiroa warmovadginoT axali saxiT,
risTvisac gamoiyeneba ferTa Sexamebebi, romlebic aRebulia
tonalobaTa farTo diapazonidan, aSkara mkveTridan rTul
araerTgvarovanamde.
meore savarjiSos mizania arqiteqturul SemoqmedebaSi
feris SesazleblobaTa Secnoba. (sxvadasxva arqiteqturuli
skolebi iSviaTad aqceven yuradRebas feris kanonebis Secnobas).
ismeba amocana feris, SuqCrdilebis saSualebiT zogierTi
nawilis sxvebTan SedarebiT gamoyofaze, swor ganawilebaze da
fersa da plastikaSi emociuri mdgomareobis xorcSesxmaze [68].
ganixileba feris da formis urTierTkavSiris sakiTxi,
feris unari – Secvalos misi Tvisebebi da xarisxi. aRiniSneba
adamianze feris fizikuri da fsiqologiuri zemoqmedeba.
yuradReba eTmoba vizualuri aRqmis kanonzomierebebs –
miaxloebis da daSorebis, siTbos da sicivis, simsubuqis da
simZimis, momxibvlelobis da usiamovnebis da sxva iluziebis da
SegrZnebebis warmoqmnas.
![Page 68: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/68.jpg)
58
meore jgufis savarjiSoebis aSkara mxatvruli
gamomsaxveloba miiRweva ZiriTadi grafikuli saSuelebebis –
xazis, tonis, SuqCrdilis, sxvadasxva siZlieris da
gajerebulobis feris, aseve Sesrulebis ostatobis marjved
gamoyenebiT da harmoniuli urTierTmoqmedebiT (savarjiSo 1,2,3).
feradi kompoziciebis arqiteqturuli grafika mravali
saxisaa. ZiriTadad gamoiyeneba guaSi, akvareli, agreTve qaRaldi,
Zafebi da sxva saSualebebi. sibrtyiT Sav-TeTr da ferad
kompoziciebs aqvT aSkarad gamoxatuli dekoratiuli xasiaTi.
paralelurad xdeba kompoziciis Teoriis Seswavla:
• dasamuSavebelia dinamikis, statikis, iluziis, kontrastis,
niuansis cnebebi;
• feris problema, misi SesaZleblobebi;
• arqiteqturis emociuri zemoqmedeba.
praqtikuli savarjiSoebis mesame jgufi
mesame jgufis savarjiSoebia: moculobiTi kompoziciebi,
kompoziciebi sivrceSi, romlebic gamoirCevian mravalferovani
teqtonikuri formebiT. am jgufis savarjiSoebis safuZvelia
pirveli da meore kompozicia. sibrtyeze ganxorcielebuli
Canafiqri aqtiurad gamoiyneba da gadadis maketSi Sesrulebuli
samganzomilebian interpretaciaSi. SemoTavazebulia,
SemoqmedebiTi azris daurRvevlad aRvmarToT, avagoT sibrtyiTi
kompoziciebi da am mizniT gamoviyenoT nebismieri “samSeneblo”
masala.
mesame savarjiSos mizania sivrciTi formawarmoqmnis
kanonebis arsSi Cawvdoma. ismeba kompoziciis ganviTarebis swori
xazis povnis, harmonizaciisa da mTlianobis principis ZiriTadi
saSualebebis gamoyenebiTi formis moZebnisa da gamovlenis
amocana. gamomsaxvelobis misaRwevad warmoiSoba sivrcisa da
masis, kompoziciaSi sivrciTi maxasiaTeblebis – haeris, masiT
Seuvsebeli moculobebis Zebnis aucilebloba. yuradReba eqceva
moqnilobisa da elastiurobis miRwevas, Seqmnili struqturis
![Page 69: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/69.jpg)
59
transformirebis SesaZleblobas wonasworobisa da wesrigis
daurRvevlad. yuradReba eTmoba plastikis mravalsaxeobis
sakiTxebs. gansxvaveba sawyisi masalis xedvaSi aisaxeba amocanis
gadawyvetisadmi midgomaSi: aRmarTaven mTlianad kompozicias,
fragments, an warmoadgenen mas rogorc mravlobiTi struqturis
nawils (savarjiSo me-3, 1, 2, 3).
sibrtyiTi kompoziciebis individualuri gaazreba badebs
sivrciTi formebis samyaros – maketebs, romlebic Sedgenilia
mkveTri geometriuli Sekruli elementebisagan, an gamWvirvale,
gaxsnili naTlad gamokveTili konstruqciebisgan, an naZerwi
xasiaTis da nairsaxovani reliefis saxiT. zogierTi sivrciTi
formis ageba xelmisawvdomia elementaruli geometriiT, sxvaTa
ageba daqvemdebarebulia umaRles geometriul kanonzomierebebze.
mesame jgufis savarjiSoebis esTetikur dones gansazRvravs
formebis plastika, gamomsaxveli kontrastuli da ritmuli
agebebi, ganumeorebloba mxatvruli saxeebisa Taviseburi
simboloebis, romlebic adamians arqiteqturas moagoneben.
maketi ZiriTadad sruldeba TeTri qaRaldisagan, agreTve
Zafebisagn, liTonisa da xis Reroebisagan muyaoze an sxva magar
safuZvelze.
savarjiSoebis mesame jgufze muSaobis dros dasamuSavebelia
Teoriis Semdegi sakiTxebi:
_ ritmi;
_ progresiebi, proporciebi;
_ masStabi da masStaburoba;
_ teqtonika.
praqtikuli savarjiSoebis meoTxe jgufi
savarjiSoebis me-4 jgufi – sivrciTi mravalplaniani
kompoziciebi, gamoirCeva moculobiTi formebis teqtonikiT,
ferTa siuxviT da motivebisa da konfiguraciebis
mravalfenianobiT. am jgufis savarjiSoebis Sesrulebas
![Page 70: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/70.jpg)
60
safuZvlad udevs winamorbedi kompoziciebi. Sav - TeTr
kompoziciebSi Seqmnili iyo simetriuli da asimetriuli
geometriuli agebebi, xSirad damyarebuli rTul
kanonzomierebebze xazebisa da formebis moulodneli
SexamebebiT. feradebSi gamoyenebuli iyo nairgvari feradovani
Sexamebebi tonalobaTa farTo diapazonidan, mkveTridan –
rTulamde, mravalmniSvnelovanamde. moculobiTi kompoziciebi
gamoirCeodnen teqtonikuri formebis mravalferovnebiT,
elastiurobiT, moqnilobiT.
SemoTavazebulia aigos rTuli sivrciTi kompozicia,
romelic erT mxatvrul – gamomsaxvelobiT mTlianobas
warmoadgens, moculobiTi kompoziciis moqnilobisa da
transformaciis SesaZleblobis, Sav – TeTri kompoziciis
geometriuli agebisa da feradis feradovani Sexamebebis
gamoyenebiT (savarj. me-4, 1, 2, 3). me-4 savarjiSos mizania
Tanadaqvemdebarebuli formebisa da sivrceebis organizaciis
kanonebis Secnoba. kompleqsis, ansamblis, rogorc mTlianis,
erTianis cnebebis gacnoba.
ismeba amocana erTianobis gamosaxvisa, rogorc sibrtyiTi da
moculobiT – sivrciTi elementebis SeTanxmebulobis,
masStaburobis miRwevis moculobebisa da sivrceebis
SefardebasTan damokidebulebaSi, tonis swori ganawilebis,
zogierTi nawilis sxvebTan SedarebiT gamoyofis, formisa da
feris urTierTkavSirisa. muSaobis procesSi gansakuTrebuli
yuradReba eTmoba moculobiTi formebisa da sivrceebis
harmoniuli danawevrebis monaxvas cnobili kompoziciuri
saSualebebis safuZvelze.
am samuSaoebis mxatvruli gamomsaxveloba da kompoziciuri
simdidre miiRweva sibrtyiTi da moculobiT – sivrciTi
elementebis dapirispirebis meTodiT, formebis plastikiT,
kontrastulobiT, xazebisa da feris harmoniuli
urTierTmoqmedebiT, romelic gamoiyeneba kompoziciis
elementebis erT mTlianobaSi gaerTianebis an aqcentirebisaTvis,
![Page 71: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/71.jpg)
61
formebis romelime Tvisebis emociuri zemoqmedebis gaZlierebis
an SesustebisTvis, agreTve harmoniis misaRwevad TviT ferTa
tonebsa da kompoziciis formebs Soris: emociuri zemoqmedebis
gasaZliereblad urTierTs upirispirdeba ZiriTadi vizualuri
niSnebi: moculobiT – sivrciTi agebebis erTgvarovneba da
araerTgvarovneba, daxSuloba da gaxsniloba, simartive da
sirTule.
maketebi sruldeba magar safuZvelze sqeli qaRaldisgan
guaSis, akvarelisa da sxva saSualebebis gamoyenebiT.
dasamuSavebelia Semdegi sakiTxebi: sivrce da masa,
xelovnebaTa sinTezi.
A
arqiteqturuli kompoziciis swavlebis kursSi Cvens mier
SeTavazebuli originaluri savarjiSoebisa da davalebebis
jgufi
saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis,
urbanistikisa da dizainis fakultetze Cvens mier grZeldeba
Ziebebi arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodikasTan
dakavSirebiT. Cven vTavazobT studentebs axali tipis
davalebebsa da savarjiSoebs, vinaidan vTvliT, rom mxolod
eqsperimentuli davalebebi da Semdgom maTi monitoringi iZleva
arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodikis gaumjobesebisa
da daxvewis saSualebas.
1995–99 wlebSi Cvens mier SeTavazebuli iyo savarjiSoebisa
da davalebebis jgufi, romelic sasargeblo iyo formisa da
feris struqturis Secnobisa da aseve feris saSualebiT
kompoziciis gawonasworebisaTvis [69].
dasawyisSi studentebi ecnobodnen koloristikis kanonebs,
martivi davalebebis saSualebiT, swavlobdnen guaSisa da
akvarelis teqnikas (davaleba “feradi kvadrati”). meore etapze
studentebisaTvis amocanas warmoadgenda foTlis struqturis
gadmocema abstraqtuli feradi laqebiT (davaleba “foToli”).
![Page 72: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/72.jpg)
62
mesame davalebis Sinaarsi (davaleba “suraTi”) mdgomareobda
SemdegSi: studentebi irCevdnen romelime cnobili mxatvris
namuSevars da akeTebdnen mis Tavisufal abstraqtul versias
ferSi, guaSis gamoyenebiT. am davalebis mizani iyo feradi
laqebis saSualebiT suraTis kompoziciis gamovlena da feris
mniSvnelobis Secnoba kompoziciis ganawilebisas.
es savarjiSoebi did interess iwvevda studentebSi da
amdenad, Cvenis azriT, sasurvelia maTi CarTva saswavlo
programaSi, miTumetes, rom Cvens mier Catarebuli gamokiTxvidan
Cans studentebis survili programis axali savarjiSoebiT
gamdidrebisa.
Cvens mier aseve SeTavazebulia davaleba, “arqiteqturuli
versia”, romelmac ukve didi xania daimkvidra adgili saswavlo
programaSi.
am davalebis mizania miuaxlovos studenti realur
arqiteqturas, misces mas SemoqmedebiTi Tavisufleba da
ganaviTaros misi fantazia [70].
es davaleba sruldeba arqiteqturuli kompoziciis
Seswavlis bolo etapze. students eZleva saSualeba airCios
romelime konkretuli Senoba Cveni qalaqis teritoriaze, romlis
arqiteqturuli saxe, silueti, masStabi, Sesrulebis masala da
a.S. mas ar aymayofilebs. studentma unda SemogvTavazos Senobis
sakuTari versia, romelic Sesrulebuli iqneba xeliT,
fotomontaJis an kompiuteruli saSualebebiT, SesaZloa maketis
saxiT.
am davalebas studentebi asruleben gansakuTrebuli
enTuziazmiT, vinaidan maT sakuTari saintereso ideebis
ganxorcielebis Sansi eZlevaT. xSir SemTxvevaSi maTi versiebi
efeqturi da TviTmyofadia.
erTerTi savarjiSos Temaa arqiteqturuli bionika, romelic
figurirebda profesor eTer fifias meTodikaSi da acnobda
studentebs bunebis formebis esTetikur aTvisebas arqiteqturaSi,
bunebis formaTwarmoqmnis kanonebsa da principebs.
![Page 73: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/73.jpg)
63
am savarjiSos saSualebiT xdeba bioformis Seswavla,
analizi, abstragireba.
amgvarad,EzemoT warmodgenili mimoxilviT SesaZlebeli
gaxda kompoziciuri praqtikumis mravali saintereso xerxis da
teqnikis aRmoCena, Eam informaciam SesaZlebeli gaxada arsebiTad
Seavsos Cveni warmodgenebi arqiteqturuli propedevtikis
SesaZleblobebze. amasTan, mniSvnelovania meTodologiuri
safuZvlebi, deklarirebuli pedagog-arqiteqtorebis mier
(floran sori, ruusuvori, lederbogeni da a.S). ВХУТЕМАС-isa
da bauhauzis damajerebeli gamocdilebis Semdeg misi
mizanSewoniloba cxadi gaxda praqtikulad msoflios yvela
arqiteqturuli skolisTvis.
rogorc ucxouri, aseve Cveni gamocdileba kidev erTxel
amtkicebs arqiteqturuli propedevtikis, rogorc pedagogiuri
instrumentis mniSvnelobas, romelmac uzrunvelyo arqiteqtorTa
ramdenime Taobis warmatebuli momzadeba, romlebic Semoqmedebis
aqtiur fazaSi Sevidnen me-20 saukunis me-2 naxevarSi.
![Page 74: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/74.jpg)
64
3.4 moculobiT-sivrciTi kompoziciis kavSiri arqiteqturul daproeqtebasTan, rogorc
meTodologiuri problema
centraluri problema, romlis garSemo fokusirdeba
yuradReba da iSleba kamaTi, es aris arqiteqturuli
propedevtikisa, arqiteqturuli kompoziciis da daproeqtebis
meTodologiuri kavSiri. es problema gaCnda faqtobrivad
propedevtikuri kursebis formirebis dasawyisidan. Ees, ra Tqma
unda, dakavSirebulia arqiteqturuli skolis ganviTarebis
obieqtur pirobebTan, SemoqmedebiTi da mxatvruli
mimdinareobebis mimarTulebebTan da axal pedagogiur ideebTan.
pedagogebi erTxmad aRiareben propedevtikuli codnis da
kompoziciuri Cvevebis Rirebulebas, magram xSirad aRniSnaven,
rom konkretuli proeqtirebis procesSi isini ar muSaobs [71].
arsebobs sxvadasxva mosazreba am problemis gadasawyvetad.
МАРХИ – s profesori i. anisimova Tvlis rom arqiteqturuli
daproeqteba unda iwyebodes pirvelive kursidan moculobiT-
sivrciTi kompoziciis da arqiteqturuli praqtikis Seswavlis
paralelurad [72].
penzis sainJinro-samSeneblo institutis profesori i.
bogomolovi fiqrobs, rom problema unda gadawydes
Semdegnairad: unda xdebodes gamWoli kompoziciur-mxatvruli
momzadeba, romelic ganmartavs kompoziciur formaTwarmoqmnas,
rogorc mTlian-profesiul moqmedebas, romelic moculobiT-
sivrciTi kompoziciis meTodis gamoyenebiT organizebas ukeTebs
mTel saswavlo process.
vladivostokis politeqnikuri institutis profesori
v. moori Tvlis, rom sawyisi momzadebis Camoyalibebuli
programa iTvaliswinebs mxolod kompoziciur propedevtikas da
studenti daproeqtebis dros praqtikulad ejaxeba funqciur da
konstruqciul amocanebs. aqedan gamosavals warmoadgens wina
![Page 75: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/75.jpg)
65
saproeqto propedevtikuli savarjiSoebis sistemis Seqmna,
konstruqciul-teqtonikuri, funqcionaluri da social-
kulturuli aspeqtebis gaTvaliswinebiT [73].
l. marci ВНИИТЭ–s (Всероссийский научно-исслдовательский
институт технической эстетики) profesori aRniSnavs, rom sxvadasxva
propedevtikuli kursebis analizi amtkicebs, rom mraval
maTganSi yuradRebas mTlianad amaxvileben vizualur aRzrdaze
da ar wyveten sxva amocanebs, an piriqiT, uSedegod cdiloben
maSinve SesZinon profesiuli Cvevebi pirvelkurselebs,
romlebsac jer ar gaaCniaT vizualuri azrovnebis Cvevebi.
orive SemTxvevaSi rTulia sasurveli Sedegis miRweva. Ll. marci
Tvlis, rom vizualuri azrovneba aris profesiuri azrovnebis
formirebis safuZveli, magram ar iZleva saproeqto qmedebaze
pirdapiri gadasvlis saSualebas [74].
i. anisimova amtkicebs moculobiT sivrciTi kompoziciisa da
Sesavali kursis sxva nawilebis paralelur reJimSi gavlis
aucileblobas. dReisaTvis arsebobs mravali winadadeba
moculobiT-sivrciTi kompoziciisa da sawyisi arqiteqturuli
proeqtirebis paralelurad swavlebisa. i. anisimovas
eqsperimentuli programa warmoadgens erT-erT aseT realizacias.
masSi gansakuTebuli mniSvneloba eniWeba saswavlo programis
dasawyisSi arqiteqturuli proeqtis CarTvas, praqtikulad
pirvelive semestrSi [72].
rac Seexeba moculobiT-sivrciT kompozicias, misi meToduri
mniSvneloba eWvgareSea. pedagogiuri Ziebebi mimarTulia
moculobiT-sivrciTi kompoziciis da arqiteqturuli Senobebis
konkretikas Soris Sinaarsobriv kavSirebisaken.
zogjer moculobiT-sivrciTi kompoziciis da
arqiteqturuli proeqtis kavSiris problemis gadaWris sirTule
da amasTan erTad arqiteqturuli propedevtikis kritika dahyavT
misi Sinaarsis damaxinjebamde. magaliTad acxadeben, rom
moculobiT-sivrciTi kompozicia warmoadgens arqiteqturuli
obieqtis struqturis gareT sivrcesTan gauTavebel cvlilebebs,
![Page 76: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/76.jpg)
66
mis danawevrebas, proporcionirebas da sibrtyesTan sxva
qmedebebs. magram msgavsi kompoziciuri kursebis avtorebi arc
erT SemTxvevaSi ar ganixilaven moculobiT-sivrciT kompozicias,
rogorc formasTan uazro eqsperimentebis izolirebul sferos.
rogorc zemoT avRniSneT, kompoziciuri kursebis Semqmnelebis
gamocdilebaze, maT meTodur komentarebze, Tanamedrove
fsiqologiisa da pedagogikis debulebebze dayrdnobiT
arqiteqturulma propedevtikam daamtkica Tavisi arsebobis
aucilebloba.
istoria gviCvenebs, rom gamoTqmuli SeniSvnebi ar aris
axali. isini Tan sdevdnen propedevtikas misi arsebobis yvela
etapze. magram propedevtikuli koncefciis liderebi
strategiuli da taqtikuri amocanebis gadawyvetisas yovelTvis
aqcevdnen yuradRebas kavSirs moculobiT-sivrciTi kompoziciasa
da proeqts Soris. amas amtkicebs mravali faqti propedevtikis
ganviTarebis istoriidan. magaliTad, v. gropiusma gaanTavisufla
profesori itteni bauhauzidan, vinaidan is ignorirebas ukeTebda
kompoziciuri kursisa da mxatvruli proeqtirebis kavSirs.
ladovski eZebda formaluri da Tavisufali savarjiSoebis
droSi SeTavsebis variantebs. v. krinski aRniSnavda, rom
dauSvebelia kompoziciebis ganxilva arqiteqturul proeqtisgan
izolirebulad, imitom rom es angrevs arqiteqturuli da
proeqtirebis WeSmarit Sinaarss da amas mivyavarT
formalizmisken [56].
rasakvirvelia kavSiri arqiteqturul propedevtikasa
(moculobiT-sivrciTi kompoziciis) da saswavlo arqiteqturul
proeqtirebasTan namdvilad warmoadgens seriozul meTodur
problemas da iTxovs gadawyvetas. pirvel rigSi unda aRiniSnos,
rom arqiteqturuli propedevtika – es arqiteqturuli profesiis
dauflebis mxolod pirveli etapi.
meore etapze kompoziciis es pirveladi profesiuli
gamocdileba, romelic mibmulia konkretul arqiteqturul
daproeqtirebasTan, unda iyos ganviTarebuli da gamyarebuli.
![Page 77: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/77.jpg)
67
rodesac amboben, rom pirveli ori wlis moculobiT-sivrciTi
kompoziciis aTvisebis Semdeg students ar SeuZlia
daproeqtireba, unda vupasuxoT: mas ar SeiZleba wavuyenoT
msgavsi moTxovnebi. maSin ra saWiroa swavlebis Semdegi etapi,
romelic yvelaze xangrZlivia da sapasuxismgeblo
specialistebis profesiuli momzadebis TvalsazrisiT?
propedevtikuli kursis gavlis Semdeg students ar aZleven
arqiteqtoris diploms da damoukidebeli muSaobis uflebas. ar
SeiZleba iTxovde arqiteqturuli propedevtikisgan dauyovnebliv
Sedegs, is aris mxolod sawyisi stadia profesiis dauflebaSi.
moculobiT-sivrciTi kompoziciis kavSiri arqiteqturul
propedevtikasTan da misi warmodgena, rogorc ZiriTadi
SemoqmedebiTi amocanis gadawyvetis formis da meTodisa, aris
upirvelesi motivacia pedagogikisTvis.
rogorc praqtika gviCvenebs etapobrivma sqemam ar gaamarTla
– jer formaluri savarjiSoebis cikli, Semdeg gadasvla
konkretul arqiteqturul proeqtebze. swored disciplinis
swavlebis etapobrivobaSi yvelaze metad vlindeba sirTuleebi.
amas emateba saorganizacio faqtori, vinaidan am etapze xdeba
pedagogebis cvla, rac arTulebs profesiuli Cvevebis
ganviTarebis erTiani meToduri xazis gatarebas.
moskovis arqiteqturis institutis moculobiT-sivrciTi da
proeqtirebis departamentis gamocdileba efuZneba moculobiT-
sivrciTi kompoziciis kursis da konkretuli saproeqto
davalebebis gavlis paralelur princips. dRes sabaziso sqemaze,
romelic iTvaliswinebs moculobiT-sivrciTi kompoziciis
savarjiSoebis damuSavebas grafikaSi da daproeqtebaSi
konkretul davalebebTan paralelurad, agebulia pirveli ori
kursis swavlebis mTeli programa. faqtobrivad yoveli
konkretuli davalebebisaTvis – grafikulisTvis an
saproeqtosTvis moZebnilia moculobiT-sivrciTi kompoziciis
Sesabamisi Tema, romelic axdens SemoqmedebiTi ideis
ganviTarebis modelirebas da vizualurad afiqsirebs mas.
![Page 78: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/78.jpg)
68
pirveli davaleba sruldeboda arqiteqturuli nagebobis
naxazSi (pavilion, saCrdilobeli). furclis kompoziciuri
gadawyveta xdeba ZiriTad orTogonalur proeqciebSi (fasadi,
gegma, Wrili) da gulisxmobs sabaziso principebis codnas:
vizualur erTianobas, mTlianobas, harmonias, formis
elementebis gawonasworebas. es amocanebi SeiZleba iyos dasmuli
moculobiT-sivrciTi kompoziciis pirvel savarjiSoSi
“kompozicia sibrtyeze”, romelic warmodgenas qmnis kompoziciis
miznebze da avlens zedapiris kompoziciuri gadawyvetis
SesaZleblobebs brtyeli elementebis gansazRvruli raodenobis
saSualebiT.
meore grafikul samuSaos –“arqiteqturuli orderebis
Seswavla da maTi Sesruleba naxazSi” exmianeba moculobiT-
sivrciTi kompoziciis Temas “riTmi da metri”. orderebis
analizs mivyavarT maTi struqturis gamovlenamde metro-
riTmuli da sxva masTan dakavSirebuli cnebebis saSualebiT
(rigis mimarTuleba, sigrZe, SezRudvis xerxebi, monotonurobis
daZleva da sxva). orderuli struqturebi horizontalurad igeba
metris safuZvelze, simaRleSi, rogorc wesi, teqtonikuri
daZabulobebi vlindeba riTmul kavSirebSi.
“arqiteqturuli detalebis amorecxva” ukavSirdeba
formalur kompoziciur savarjiSos romelic SeiZleba
avRniSnoT, rogorc “frontaluri zedapiris plastiuri
gadawyveta”.
pirveli kursis meore semestrSi arqiteqturul grafikaSi
sruldeba sami davaleba: “Sriftis kompozicia arqiteqturaSi”,
“arqiteqturuli Zeglis fasadi an Wrili”, “arqiteqturuli
nagebobis perspeqtiva”. davalebis aseTi Tematikis Sesabamisad
paralelurad moculobiT-sivrciT kompoziciaSi sruldeba
Semdegi formaluri etiudebi: “frontaluri zedapiris
kompoziciuri gadawyveta da misi plastikis gamovlena”,
“kompoziciis ZiriTadi saxeebi”, “kompoziciis ZiriTadi saxeebis
![Page 79: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/79.jpg)
69
dialeqtikuri urTierTkavSiri” da “kontrastebi moculobiT-
sivrciT kompoziciaSi”.
meore kursze arqiteqturul propedevtikasTan meToduri
kavSirebis sakiTxi inacvlebs pirvel adgilze. ganyenebuli
formad warmoqmnis da konkretuli saproeqto davalebis
pirdapiri analogiebi xels uwyobs saZiebo mimarTulebebis
gafarToebas da kompoziciuri Semoqmedebis teqnikuri mxaris
CarTvas.
meore kursis ZiriTadi saproeqto davalebebi Semdegnairad
aris mowodebuli:
1. mcire nageboba Sida sivrcis gareSe. (monumenti, Sadrevani,
samreklo da a.S);
2. mcire Ria sivrce da nageboba minimaluri funqciiT.
(sabavSvo saTamaSo moedani saCrdilobliT, skveri Ria
pavilioniT);
3. sazogadoebrivi Senobis proeqti saerTo sivrciT.
(sagamofeno pavilion, dasasvenebeli baza mTaSi, kafe,
navsadguri mdinaresTan da a.S);
4. sacxovrebeli saxlis proeqti erTi ojaxisaTvis.
yvela maTgans win uZRvis davaleba moculobiT-sivrciT
kompoziciaSi, romelic maqsimalurad axdens realizacias
Sesabamisi funqcionaluri proeqtis geometriuli modelirebis.
1. Ria sivrcisa da moculobis kompoziciuri organizeba;
2. safuZvlis (miwis) plastikis kompoziciuri gadawyveta;
3. interieris kontrastuli sivrceebis dapirispireba;
4. sivrcis moculobiTi formis da garemos urTierT kavSiri.
moculobT-kompoziciis etiudebi, romlebic win uZRvis da
mimarTulia konkretuli arqiteqturuli proeqtisken, nagebobis
SesaZlo saxis warmodgenis saSualebas iZleva
saproeqto programis konkretuli faqtorebis
gaTvaliswinebiT kompoziciuri Ziebis ganviTarebaSi mniSvnelovan
rols asrulebs samuSao maketi. kompoziciuri SemoqmedebiTi
Ziebis es aqtiuri instrumenti metwilad akavSirebs moculobiT-
![Page 80: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/80.jpg)
70
sivrciTi kompoziciis formalur gamocdilebas konkretul
arqiteqturul daproeqtirebasTan [tabl84]
geometriul formasTan manipulirebis meTodi pasuxobs
moculobiTi-sivrciTi kompoziciis xaisiaTs, magram Semadgeneli
elementebis yvela parametri, maTi urTierTmoqmedeba da
kavSirebi ganisazRvreba ukve funqciiT, konstruqtiuli
realizaciis SesazleblobebiT da sxva mniSvnelovani
elementebiT.
unda aRiniSnos, rom kompoziciuri procesis ganviTarebis
yvela, gansakuTrebiT sawyisi faza eqvemdebareba kontrols,
gansazRvrulia drois monakveTebiT, fiqsirebulia Sesabamisi
vizualuri formebiT. es aZlevs pedagogebs saSualebas
ganixilon, moaxdinon aqtiuri zemoqmedeba kompoziciur
procesze, gaanalizon Sualeduri stadiebi da Tu saWiroeba
moiTxovs, TviTon CaerTon kompoziciis Seqmnis procesSi [75].
amgvarad, arqiteqturuli propedevtikis CarTva
arqiteqturul proeqtirebaSi xorcieldeba ori mimarTulebiT
da misi ZiriTadi mizania daproeqtirebis SemoqmedebiTi meTodis
daufleba.
pirveli uzrunvelyofs profesiuli formalizebuli
saSualebebis potencialis mudmiv gamdidrebas (kompoziciis
kanonebisa da principebis, kategoriebis, ganzogadoebuli
vizualuri saxeebis da a.S.).
praqtikuli kompoziciuri Semoqmedeba davalebebis
pirobebSi, romlebic miaxloebulia konkretul grafikul da
saproeqto TemebTan, xels uwyobs warmodgenebis gafarToebas
gamomsaxvelobiT saSualebebze.
meore mimarTuleba uSualod gardaqmnis moculobiT-
sivrciTi kompoziciis saSualebebs konkretuli saproeqto
situaciis gadawyvetis moqmed meqanizmad da iyenebs SemoqmedebiT
azrovnebaSi mis vizualur formas. abstarqtuli modeli
gardaiqmneba samuSao modelad, ZiriTadi funqciuri kavSirebis
dazustebiT. es yvelaferi saWiroa imisTvis, rom saproeqto
![Page 81: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/81.jpg)
71
procesis damamTavrebel fazaSi vizualuri formiT gamagrdes
arqiteqturuli proeqtis yvela saproeqto moTxovna.
![Page 82: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/82.jpg)
72
3.5 arqiteqturuli propedevtika da kompiuterizacia
dRes, arqtiteqturul praqtikaSi Tanamedrove kompiuteruli
teqnologiebis gavrcelebasTan dakavSirebiT xdeba seriozuli
cvlilebebi. aq laparakia saproeqto procesis iseT Zlier
damxmare xerxebze, rogoricaa kompiuteruli uzrunvelyofa.
icvleba arqiteqturuli Canafiqris (proeqtis) asaxvis
xerxebi: maketisa da xeliT Sesrulebuli proeqtis wardgena
midis monitorze misi sxvadasxva asaxvisken an ufro Sors,
iluzoruli aRqmnis egzotikuri xerxebis saSualebiT sagnobriv
sivrciTi garemos Seqmnisken (virtualuri sinamdvile). gasagebia,
rom arqiteqturuli Canafiqris fiqsaciis es xerxebi xdeba
SemoqmedebiTi azris ganviTarebis procesebis asaxvis xerxebic.
ese igi axali vizualuri ena axal saproeqto azrovnebis
formad iqceva. aseT pirobebSi migvaCnia, rom skola aucileblad
unda pasuxobdes axal situacias arqiteqturuli Semoqmedebis
meTodologiaSi. es moiTxovs axali ideebis Ziebas ganaTlebis
sawyisi ciklis organizebaSi, arqiteqturul propedevtikaSi.
swavlebis kompiuteruli forma ukve aqtiurad erTveba saswavlo
daproeqtirebis procesSi da misi roli uaxloes momavalSi
kidev ufro gaizrdeba.
Cvenis azriT, axali drois arqiteqturis formadwarmoqmnis
principebi ZiriTadad ar Seicvleba. maTi buneba romelic
gamomdinareobs adamianis, rogorc aqtiuri subieqtis fsiqo-
fiziologiuri Taviseburebebidan da Cveni samyaros sagnobriv-
sivrciTi materialuri specifikidan ver ganicdian safuZvlian
transformirebas. arqiteqtura darCeba arqiteqturad, magram misi
amocanebis gadawyvetis xerxebi aucileblad Seicvleba
kompiuteruli miRwevebis CarTvasTan erTad.
moculobiT-sivrciTi kompoziciis konkretul meTodikaSi mis
didaqtikur aRWurvaSi, saswavlo procesis organizaciis
xerxebSi eWvgareSe ganxorcieldeba mniSvnelovani novaciebi.
![Page 83: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/83.jpg)
73
zogierT Ziebebze da tendenciebze ukve SeiZleba saubari, isini
warmoadgenen arqiteqturuli pedagogiuri Ziebebis mowinave xazs.
moculobiT-sivrciT kompoziciaSi kompiuteruli
teqnologiebis CarTvisas ZiriTadi principi ucvleli rCeba:
sabaziso kompiuteruli principebis warmodgenis ganyenebul-
sagnobrivi forma da maTi aTvisebis meTodikebis aqtiuri
SemoqmedebiTi mimarTuleba. kompiuteri ZiriTadad cvlis
SemoqmedebiTi Ziebis samaketo formas da saproeqto
gamosaxulebis xerxs, gvTavazobs misi materializaciis axal
formas.
fsiqo-meTodur aspeqtSi aq Cndeba ori problema - pirveli
dakavSirebulia xeliT modelirebisaTvis gamoyofili drois
Semcirebis aucileblobasTan, rac qmnis saSiSroebas studentis
moculobiT-sivrciTi (vizualuri) azrovnebis aqtiuri procesis
Sesustebis, arada es aris arqiteqtorebis SesaZleblobebis
bazisuri profesiuli Semadgeneli. sivrciTi azrovnebis
ganviTarebisTvis udidesi mniSvneloba aqvs xeliT keTebas.
amitom maketirebisTvis gamoyofili drois Semcirebas unda
mivudgeT sifrTxiliT da yovelTvis gaviTvaliswinoT ras
mogvcems formasTan kompiuteruli manipulireba.
meore problema dakavSirebulia arqiteqturuli formis
kompiuteruli xerxiT asaxvis siaxlesTan. jerjerobiT arc
pedagogebs da arc studentebs ar aqvT ganviTarebuli misi
aRqmis gamocdileba. amasTan, formasTan kompiuterul
manipulirebas aqvs didi prioriteti – siCqare. veranairi xeliT
modelireba ver Seedreba siCqariT kompiuteris mier
SemoTavazeul sivrciT gardaqmnebs.
moculobiT-sivrciTi kompoziciis aTvisebis dros
kompiuteruli saSualebebis gamoyenebiT optimaluri gadawyveta
aris kompromisi xeliT modelirebasa da kompiuterul
modelirebas Soris. magram moculobiT-sivrciTi kompoziciis
Sinaarsobriv safuZvlad, rogorc adre, darCeba
formadwarmoqmnis principebisa da kategoriebis sfero, romelic
![Page 84: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/84.jpg)
74
Cven memkvidreobiT gvergo bauhauzis, ladovski-krinski da sxva
skolebisagan, romlebic arqiteqturuli propedevtikis sferoSi
moRvaweobdnen.
arqiteqturuli dagegmarebis safuZvlebis tradiciulad
ganmsazRvreli disciplinebis (Sesavali specialobaSi,
arqiteqturuli dagegmarebis sawyisebi, arqiteqturuli
kompozicia, maketireba, fotografia, xelovnebis istoria, saxviTi
xelovneba, mxazvelobiTi geometria, arqiteqturuli informatika
da kompiuteruli dagegmareba, azomviTi praqtika, maTematika,
geodezia) integraciis sakiTxi Tanamedrove gamowvevebisa da
informaciul-teqnologiuri SesaZleblobis Sesabamisi
paradogmis safuZvelze erTob aqtualuria da saTanado
ganxilvas moiTxovs.
formaTwarmoqmnisa da kompoziciis, aseve informaciuli
teqnologiebis Teoriis sferoSi arsebobs didZali literatura,
magram am ori sferos urTierTdamokidebuleba dRemde,
miuxedavad arsebuli calkeuli mignebebisa da mosazrebebisa, ver
naxuloben sakmaris gavrcelebas swavlebis sferoSi [76].
Tu zogierT zemoCamoTvlil disciplinaSi kompiuteruli
teqnologiebis gamoyeneba principSi ar warmoadgens sadavo Temas
(dasazustebelia mxolod Sesabamisobis xarisxi – sisrule da
siRrme), arqitetquruli dagegmarebis kreatiuli aspeqtebi
specifikur midgomas saWiroebs. kerZod, aqriteqturuli
kompoziciis swavlebis problematika.
cnobilia, rom swavlebisa Tu dasaqmebis sferoSi dRes
farTod Semovida Tanamedrove informaciuli teqnologiebi. igive
SeiZleba iTqvas saqartvelos teqnikur universitetis saswavlo
struqturaze. maT Soris arqiteqturis, urbanistikisa da
dizainis fakultetze. Camoyalibda swavlebis kursi, Seiqmna
Sesabamisi programebi, damuSavda silabusebi. amasTan unda
iTqvas, rom kompiuteruli swavlebis sferos ZiriTadad
arqiteqtorebi kurireben, rac uzrunvelyofs dargis specifikis
![Page 85: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/85.jpg)
75
srulad gamovlenas da momijnave dargebis
mimarTAinterdisciplinaruli principis realizacias.
saswavlo procesSi gamoyenebiTi programuli paketis
SerCevis sakiTxi unda daeqvemdebaros Zogadad kerZo
problematikaze Tanmimdevrulad gadasvlis princips. magaliTad,
firma Autodesk‐is sabazo produqtidan AutoCad specializirebul
paketze (AutoCad Architecture, RevitArchitecture, 3DMax da sxva) [77].
saerTo teqnikur da informaciul-teqnologiur bazasTan
erTad sxvadasxva disciplinebis integracia unda moxdes
gamaerTianebeli meTodologiuri principiT, intuiciuri da
SemoqmedebiTi fenomenis gaTvaliswinebiT zogadmecnierul
plaTformaze, rogoricaa sistemuri midgoma da formalizacia.
simptomaturia zemoTaRniSnuli principis gamoyenebis
mcdeloba saxviT xelovnebasa da arqiteqturaSi
formaTwarmoqmnis kanonzomierebaTa postulatebis krebulSi,
rogoricaa “tradiciuli” disciplina – kompozicia.
niSandoblivia savaraudo Sedegebis ganvrcoba zemoCamoTvlis
“momijnave” disciplinaze, romlebic emorCilebian kompoziciis
kanonzomierebebs.
ukve daisva sakiTxi, rogor damyardes kavSiri or kurss
Soris: “arqiteqturuli kompozicia” da “arqiteqturuli
informatika da kompiuteruli dagegmareba”. Dramdenad SeiZleba
maTi Serwyma, amasTan SeiZleba vivaraudoT mecadineobebis
Tvisebrivad gansxvavebul reJimSi warmarTvis aucilebloba.
arsebiTad arqiteqtura adamianis ekologiaa, magram igi ar
Semoifargleba “TavSesafris” funqciiT, mas agreTve evaleba
itvirTos adamianis (sociumis) fsiqikur-emociuri mdgomareobis,
ganwyobilebis gamoxatva. Aamdenad formaTwarmoqmnisa da
kompoziciis SemoqmedebiTi detaluri ganxilvisas Cven
msjelobebSi gverds ver auvliT iseT midgomebs da modelebs,
rogoricaa arqiteqturuli Semoqmedebis “poetikuri” da
semantikuri interpretaciebi, magram am etapze maTi arsobrivi
analizi scildeba Cveni ganxilvis sferos da resursebs.
![Page 86: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/86.jpg)
76
formaTwarmoqmnisa da kompoziciis SemecnebiTi mxare
asaxulia qalbaton eTer fifias naSromebSi [3], romlebSic
warmodgenilia swavlebis rogorc meToduri, aseve praqtikuli
mxare, romlis arsi mdgomareobs SemdegSi: praqtikidan
Teoriisaken da harmoniis kanonebis TandaTanobiTi Semecnebisaken.
es tradiciuli damokidebuleba dRemde safuZvlad udevs
arqiteqturul ganaTlebas saqarTvelos teqnikuri universitetis
arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetze [45].
ramdenadac am instrumentariis gmoyeneba gulisxmobs kargisa
da saukeTesos gamovlenas, Cven saqme gvaqvs esTetikuri Sefasebis
garkveul problemasTan arqiteqturuli kompoziciis
kategoriebisadmi raodenobrivi zomis misadagebis SesaZleblobis
Sesaxeb, rac deklarirebulia g. azgaldovis naSromebSi [4],
romlebSic mkvlevari iZleva arqiteqturuli kompoziciis
TiTqmis yvela kategoriis (metri, ritmi, niunansi, kontrasti,
simetria, asimetria, proporciuloba, masStaburoba, zedapiris
faqtura das xv.) qvalimetruli Sefasebis SesaZleblobis
magaliTebs. Pprincipulad aseTi midgoma SeiZleba safuZvlad
daedos gadawyvetilebis miRebis formalur proceduras [25].
sxva faqtorebi, romlebic aseve gansazRvraven
formaTwarmoqmnisa da kompoziciis “beds”: standarti, tradicia,
dogma, moda, stili, ganwyobebi da Sexedulebebi, principulad
SesaZlebelia standartebisa da nomrebSi gamoxatos da
safuZvlad daedos aqriteqrul-gegmarebiT gadawyvetis
araformalur Sefasebas. sagulisxmoa rom sakulto Senoba-
nagebobebis parametrebis dadgenis kanonikuri (domgaturi)
meTodika da praqtika metwilad gansazRvravs kidec maTi
gamomsaxvelobis fenomens. Aaseve gasaTvaliswinebelia modis
(stilis) droismieri “fluqtaciebi”. magaliTad, sworkuTxa
geometriuli sxeulebis (gasuli saukunis 60-70-iani wlebi),
bionikuri (80-iani), ekologiuri (90-iani) da “kristaluri” (XXI-is
dasawyisi) formebis prioritetebi zedmetad utrirebul
midgomad ar unda CaiTvalos.
![Page 87: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/87.jpg)
77
niSandoblivia, rom formaTwarmoqmnisa da kompoziciis
ganxiluli sakiTxebi Seexeba ara marto arqiteqturis sferos,
aramed farTod gagebul dizainis cnebas, rogorc sagnobrivi
garemos formirebis saproeqto, disciplinaTaSoriso mxatvrul-
teqnikuri SemoqmedebiT da sawarmoo saqmianobas. aRniSnuli
cnebis ori mniSvnelovani komponentidan – funqciuroba da
esTetikuroba, pirvel kategorias ar SevexebiT, mxolod
aRvniSnavT, rom formalurad misi aRwera SeiZleba “dasaSvebi-
akrZaluli” teqnologiur-funqciuri Sefasebebis mniSvnelobebiT
Sedgenili cxriliT , e.w. incidenciis matriciT [78].
arqiteqturis qrestomatiul ganmartebasTan erTad, SeiZleba
CavTvaloT, rom arqiteqturis daniSnulebaa adekvaturi pasuxi
gasces garemos zemoqmedebas (umetes SemTxvevaSi, energetikuls),
rogorc wesi, gamoxatuls geometriuli gardaqmenebis eniT (Tu
davesesxebiT maTematikur terminologias). ramdenadac buneba
geometriuli gardaqmnebiT urTierTobs CvenTan, amdenad upriania
amave enaze iyos gacemuli adekvaturi pasuxi. SemTxveviTi ar
aris, rom Cad sistemebis meTodologiuri safuZvlebi grafikuli
redaqtirebis nawilSi aris geometriuli gardaqmnebi.
geometriuli gardaqmnebis saxeebidan (topologiuri,
proeqciuli, afinuri, msgavsi, evklidiuri) afinuri gardaqmnebis
gamoyeneba formaTwarmoqmnis sferoSi qrestomatiur xasiaTs
atarebs.
sainteresoa geometriuli gardaqmnebis elementaruli
moqmedebebis Tanmimdevrobis analizi (moulodneli Sedegis
Tavidan acilebisa da rTuli redaqtirebis kontrolis
TvalsazrisiT), formaTwarmoqmnisa da arqiteqturul
kompoziciis interpretaciaSi, rac asocirdeba kombinaciis,
kompoziciis (geometriuli gardaqmnebis terminologiiT)
komutatorobis principTan maTematikaSi. es garemoeba
gaTvaliswinebulia Autodesk‐is programuli paketebis bolo
versiaSi.
![Page 88: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/88.jpg)
78
SeuZlebelia fraqtaluri grafikis ugulvebelyofa Cveni
ganxilvis sferoSi, romlis arsi mdgomareobs rekurentuli
algoriTmis meSveobiT obieqtis mTelisa da nawilebis
TviTmsgavsebis realizaciaSi, romlis Sedegad Seqmnili
obieqtebi gamoirCevian aratrivialuri struqturiT nebismier
maStabSi. aRsaniSnavia, rom kompiuteruli grafikis am aqtualur
sferoSic geometriuli gardaqmnebis formalizmi qmediT
instruments warmoadgens.
formaTwarmoqmnisa da kompoziciis SemoTavazebuli
paradigma SeiZleba gamoyenebuli iqnes SemoqmedebiTi da
sawarmoo saqmianobis, mecnierebisa da teqnikis sxavdasxva
dargebSi. Sesabamisi masala safuZvlad daedeba meTodurad
gamarTul leqciaTa kurss, romelSic naTlad gamoCndeba
geometriuli gardaqmnebis qmediTi roli arqiteqturul
kompoziciebSi, arqiteqturul konstruqciebsa da dizainis
sferoebSi. kerZod: garemos dizainSi, grafikul dizainSi,
sawarmoo dizainSi da dizainis axal dargebSi (ekodizaini,
ergodizaini, futurodizaini, eqspoziciis dizaini, sainjinro
dizaini, artdizaini, vebdizaini) [79].
![Page 89: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/89.jpg)
79
3.6 arqiteqturuli propedevtikis fsiqo-pedagogiuri safuZvlebi
arqiteqturul-mxatvruli formaTwarmoqmnis skolam
iTamaSa gamorCeuli roli Tanamedrove arqiteqturaSi axali
stilis Ziebisas.
B bauhauzisa da ВХУТЕМАС-is pedagog-avangardistebi,
romlebmac pirvelebma Seqmnes kompoziciis propedevtikuli
kursebi, xedavdnen am kursebis upiratesobebs axal saswavlo
SinaarsSi, magram rogoria swavlebis am modelis fsiqo-
pedagogiuri safuZveli? irkveva, rom ZiriTad sayrdenad
gvevlineba intuicia da empiriuli gamocdileba.
A arqiteqturuli propedevtikis skolis formirebis stadiaze
is ar ganixileboda, rogorc Teoriuli problema. es Tema
gamovida pirvel planze, mxolod arqiteqturuli propedevtikis
ganviTarebis mesame etapze. gairkva, rom pedagogikis da
fsiqologiis debulebebis gaTvaliswineba aucilebelia, vinaidan
isini exeba kulturis translacias, pirovnebis fsiqiuri
Tvisebebis procesebis daxvewas, aRmzrdelebisa da
aRsazrdelebis urTierTobebis kanonzomierebebs. TviT es
disciplinebi mudmiv dinamikaSi arian, maTSi xdeba axali
aRmoCenebi da cvlilebebi, romlebic aqtiur gavlenas axdenen
pedagogiur procesebze [39,41].
saproeqto gamocdilebis miRebis procesi SeiZleba
mimdinareobdes sxvadasxvanairad. erT-erTi SesaZlo gza aris
stiqiuri. adamiani sinamdvilesTan Sejaxebisas, arqiteqturasTan,
xelovnebis nimuSebTan eziareba vizualur kulturas
intuiciurad, misi Sida kanonzomierebebis Seucnoblad.
sxva principulad gansxvavebuli gza aris kompoziciis
profesiuli swavleba. Semecnebis situacia iqmneba xelovnurad,
winaswar Sedgenili gegmis mixedviT. Aam procesSi mniSvnelovan
figured gvevlineba pedagogi, romelic xelmZRvanelobs da
organizebas ukeTebs saswavlo process da studentebis
moRvaweobis stimulirebas axdens.
![Page 90: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/90.jpg)
80
A arqiteqturul-kompoziciuri Semoqmedebis mxatvruli
specifikis miuxedavad, sadac subieqtivizmi aris ganuyofeli
atributi, misi swavleba ar SeiZleba eyrdnobodes empirizmzs da
uaryofdes obieqtur safuZvels.
A arqiteqturuli propedevtikis meTodika, rogorc sxva
nebismieri sagnis, unda muSavdebodes mecnierulad da
yalibdebodes Teoriul-meTodur koncefciaSi. masSi unda
aisaxebodes momijnave mecnierebebis monacemebi: pedagogikis,
fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva. Aam
SemTxvevaSi arqiteqturuli profesiis daufleba ganxorcieldeba
efeqtianad. A arqiteqturuli moRvaweobis Teoriuli modeli,
romelic eyrdnoba ganzogadoebasa da formalizebas, iZleva
saSualebas realizebuli gamocdilebis farglebs gareT
gasvlisa, misi momavalSi ganviTarebis danaxvisa. sxva
meTodebisgan gansxvavebiT arqiteqturuli propedevtika iyenebs
am models, rogorc sabaziso pedagogikur princips. Fformaluri
Tematikis savarjiSoebi, romlebic xsnian kompoziciis
safuZvlebs ganyenebuli elementebis saSualebiT, konkretuli
stilis niSnebis gareSe, warmoadgenen mis ZiriTad didaktikur
masalas.
Cven ganvixilavT propedevtikas, rogorc profesiuli
swavlebis sabaziso elements. Aaqedan gamomdinare yvela
Teoriuli debuleba da moculobiT-sivrciTi kompoziciis
kategoriebi, romlebic mimarTulia saganmanaTleblo miznebisken
da am SenTxvevaSi warmoadgenen swavlebis Sinaarss, gvevlinebian
rogorc arqiteqturuli propedevtika.
ganvixiloT fsiqo-pedagogiuri kuTxiT swavlebis meTodikis
Taviseburebani.
gegmazomierad organizebul saswavlo procesSi meTodikas
aqvs upiratesobebi, Tu is dasawyisSive iTvaliswinebs
arqiteqturuli kompoziciis formirebis saerTo cnebebs da
kanonzomierebebs, damaxasiaTebels yvela saproeqto
obieqtisaTvis, aseve maT konkretul funqciur daniSnulebas sxva
![Page 91: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/91.jpg)
81
Taviseburebebis gaTvaliswinebis gareSe. swavlebis sagnad iqceva
ara calkeuli erTeulebi, dagrovili arqiteqturuli
gamocdilebidan, aramed Sejamebuli gamocdileba, romelic
gamoxatavs mTavars da mniSvnelovans, saerTo principebiTa da
kategoriebiT.
aseTi midgoma asaxavs konceptualur warmodgenebs saswavlo
moRvaweobis efeqtiani organizebis Sesaxeb, dafuZnebuls
nebismieri adamianis cnobieri kulturis ganviTarebasa da
formirebaze da romelic warmoadgens sazogadoebriv, istoriul
gamocdilebas, romelic dagrovilia yvela wina Taobis mier.
aseTi meTodis gamoyeneba arqiteqturaSi gaxda SesaZlebeli
mxolod imis Semdeg, rac daiwyo formaTwarmoqmnis
mniSvnelovani kanonzomierebebisa da arqiteqturuli kompoziciis
Teoriis konturebis gamokveTa, rogorc samecniero – Teoriuli
disciplinis.
fsiqologiur aspeqtSi am meTodikis gansakuTrebuloba
mdgomareobs SemdegSi: kompoziciis procesis organizebaSi, is
pirvel rigSi eyrdnoba azrovnebis inteleqtualur moRvaweobas,
romelic iyenebs analizis da sinTezis xerxebs kompoziciuri
cnebebis formirebis dros. GgansakuTrebuli analitikuri
savarjiSoebis gamoyeneba Teoriul–ganmartebiT saubrebTan da
instruqtaJTan erTad qmnis pirobebs azris aqtiuri
muSaobisTvis, romelsac mivyavarT saerTo meTodis dauflebisken
[18].
v. gropiusi werda: “specializaciis saukuneSi meTodi unda
iyos ufro “koncentriuli”, vidre “seqciuri”. Tavisi arsiT is
unda moicavdes yvelafers, meTodis garkvevis misaRwevad, anu
naTeli azris da misi ganxorcielebis xerxebis
mniSvnelobisaTvis” [54]. sxva sityvebiT rom vTqvaT, swored
meTodi gansazRvravs saerTo safuZvlebs, romlebzec
SesaZlebelia konkretul situaciebSi yvela konkretuli
amocanis gadawyveta. rogorc irkveva moculobiT – sivrciTi
kompozicia da masTan mWidrod dakavSirebuli sistemuri
![Page 92: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/92.jpg)
82
kategoriebi aris arqiteqturis centraluri cneba. kompozicia
gamoxatavs struqturuli elementebis mTlianobisa da
erTianobis ideebs.
arqiteqturis dauflebisas pirveloba unda eniWebodes
swavlebis im meTodebs, romlebic iTvaliswineben mis sistemur –
kompoziciur erTianobas, irCeven im saswavlo masalas, romelic
ubiZgebs arqiteqturuli moRvaweobis mTlianobis gaazrebisaken.
aseT meTodad upirobod gvevlineba konkretuli obieqtebis
arqiteqturuli daproeqteba, vinaidan is moicavs yvela elementis
da maTi kavSirebis mTel erTobliobas, romelic
damaxasiaTebelia arqiteqturisTvis, rogorc sistemisaTvis.
magram aseTi sistemuri daproeqteba swavlebis pirvel etapze
rTulia studentisaTvis. arqiteqturis swavlebis logika unda
viTardebodes ara davalebebis funqcionaluri garTulebebis,
aramed arqiteqturaze sistemuri warmodgenis gaRrmavebis gziT,
misi kompoziciuri Sinaarsis gaxsniT, harmoniisa da erTianobis
esTetiuri principebis, formebis vizualuri balansis, riTmuli
agebebis, sivrcul – plastiuri Tvisebebis gamoxatviT.
kompozicia aris nebismieri arqiteqturuli nimuSis Tviseba.
kompoziciis swavlebas SevyavarT arqiteqturis im farTo
sferoSi, principebSi, romlebsac is eqvemdebareba. amasTan erTad
mravalferovani funqciuri, konstruqtiuli da sxva konkretuli
moTxovnebisgan yuradRebis gadatana swavlebis sawyisi etapis
gamartivebisa da azrovnebis SemoqmedebiTi procesis realuri
logikis gaxsnis saSualebas iZleva, sadac wamyvan rols
TamaSobs ara konkretuli detalebi, aramed ZiriTadi problemis
danaxva mis mTlianobaSi [57].Aamgvarad, logikuria, rom
kompoziciis safuZvlebis kurss, romelic moicavs plastiuri
formaTwarmoqmnis principebs da saerTo kanonzomierebebs,
arqiteqturuli formebis erTianobas da mTlianobas, saswavlo
programaSi wamyvan adgils ikavebs da ganixileba, rogorc
arqiteqturuli daproeqtirebis Sesavali.
![Page 93: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/93.jpg)
83
kompoziciis propedevtikuli kursi warmoadgens
mniSvnelovan safexurs, romelic uzrunvelyofs plastiur,
moqnil gadasvlas arqiteqturis ufro rTul sakiTxebze.
pedagogikaSi cnobilia swavlebis meTodebis zogierTi
saerTo midgoma, romelic eyrdnoba fsiqologiur Teoriebs (mag.
swavlebis asociaciuri Teoria, pirobiTi – refleqtoruli,
niSnobrivi), romlebic gansxvavebul istoriul pirobebSi iyo
produqtiuli, magram dRes mTlianobaSi ar akmayofileben drois
moTxovnebs [80,81].
XX saukunis me-2 naxevarSi ufro did avtoritets iZens
ganviTarebadi swavlebis Teoria, romelic iTvaliswinebs
Tanamedrove realiebis Taviseburebebs. Aam fundamentur
koncefcias aqvs seriozuli filosofiur – fsiqologiuri da
pedagogiuri baza. (l. vigotski, a. leontievi, m. mamardaSvili, p.
galperini, e. ilienkovi da sxva) [82,40,39]. masSi mTavaria – pasuxi
drois gamowvevebze, sazogadoebrivi cnobierebis zrdis
gaTvaliswineba mis yvela formaSi: samecniero, mxatvrul –
saxviTi, moralur – zneobrivi.
Teoretikosebma daamtkices, rom axali pirobebis
adeqvaturia dialeqtikur logikaze dafuZnebuli azrovnebis
formebi da gonebriv – Teoriuli midgoma. Aazrovnebis am maRal
formabs Seesabameba aRmavlobis gza abstraqtulidan
konkretulisken.
dRes swavlebis procesis models, romelsac safuZvlad
udevs moswavleebSi gonebrivi moRvaweobis ganzogadoebuli
xerxebis da cnebiTi sistemis formireba, pedagogikaSi eqceva
didi yuradReba. Cvens saukuneSi, rodesac izrdeba informaciisa
da codnis moculoba, pirvelobas unda vaniWebdeT swavlebis im
meTodebs, romlebic mimarTulia ara moswavleTa mexsierebis
datvirTvaze mza codniT, aramed meTodis formirebas, romelic
kerZo movlenebis mTeli sistemis damoukidebeli asaxvis
saSualebas iZleva. am midgomis upiratesoba damtkicebulia
pedagogiuri praqtikiT. Aaqedan gamomdinare informaciis
![Page 94: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/94.jpg)
84
moculobis Seumcireblad SesaZlebelia mkveTrad Semcirdes
saswavlo masala da amaRldes swavlebis xarisxi. swavlebis am
models uwodeben “azrovnebis skola”-s, gansxvavebiT “mexsierebis
skola”-sgan. am meToduri sistemis ideebis Tanaxmad xdeba
sxvadasxva disciplinebis Seswavlis axleburi organizeba:
maTematika, geografia, biologia da sxva, romlebic sistemuri
obieqtebis codnis wres qmnian. Teoriuli da eqsperimentuli
kvlevebiT damtkicebulia swavlebis axali teqnologiis
upiratesobebi sxva profesiuli moRvaweobebis da samecniero
sagnebis aTvisebisas (z. reSetova, i. mikulinskaia, i. koloSini da
sxva) [83]. cnobilma Teoretikosma n. balinkinma wamoayena
winadadeba, raTa arqiteqturuli propedevtikis Sinaarsi
aRniSnuli iyos, rogorc “kompoziciis algebra”.
unda aRiniSnos saproeqto kompoziciuri procesis
ganviTarebis realuri formis da studentTa gonebrivi zrdis
Tanxvedra swavlebis ganviTarebis safuZvelze. Aarqiteqturuli
moRvaweobis saswavlo procesis ganviTarebis propedevtikuli
sqema bunebrivad gamomdinareobs ganviTarebadi swavlebis
pedagogiuri Teoriis logikidan da Sinaarsidan. Amitom
moculobiT – sivrciTi kompozicia SeiZleba ganixilebodes,
rogorc umniSvnelovanesi instrumenti, pirovnebis aucilebeli
profesiuli monacemebis da kulturis formirebisaTvis. Aaqedan
gamomdinareobs upirobo upiratesobebi meTodis, romelic
mimarTulia profesiuli azrovnebis erTianobisken (v. gropiusi)
erTxazovani swavlebis meTodTan, kerZosgan saerTosken
(asociaciur – fsiqologiuri swavlebis Teoria).
dRes Cven SegviZlia mivceT umaRlesi Sefaseba n. ladovskis,
v. krinskis, i. golosovis, v. gropiusis da sxva aRmzrdel
arqiteqtorebis wvlils. saukunis dasawyisSi maTi ZalisxmeviT
empiriuli gziT, daxvewili pedagogiuri intuiciis saSualebiT
mignebuli iyo kompoziciis swavlebis axali principebi. isini ra
Tqma unda arian ganviTarebadi swavlebis koncefciis farglebSi,
romelic eyrdnoba ganzogadebuli cnebiTi sistemebis da
![Page 95: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/95.jpg)
85
gonebrivi moRvaweobis xerxebis formirebas, rac dResdReobiT
mecnierulad dasabuTebulia. isini exmianebian dros, pasuxoben
mecnierebis, kulturis, teqnikis ganviTarebis Sida procesebs,
Seesabamebian dialeqtikuri azrovnebis formebs, romlebic
Cadebulia nebismieri Semoqmedebis, maT Soris mxatvrulis
safuZvelSi.
amgvarad, zemoTqmulidan gamomdinare, mniSvnelovania
swavlebis meTodologiis koreqtireba studentTa Sefasebebidan
gamomdinare, swavlebis kursis saWiroebebis, formis da
Taviseburebebis gaTvaliswinebiT.
![Page 96: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/96.jpg)
86
3.7. studentTa da eqspert-pedagogTa mier arqiteqturuli kompoziciis swavlebis Sefaseba specialurad Sedgenili kiTxvarebis saSualebiT
saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis,
urbanistikisa da dizainis fakultetze Cvens mier Catarebuli
iyo studentTa da eqspertTa gamokiTxva specialurad Sedgenili
kiTxvarebis saSualebiT, romelSic monawileoba miiRes 137–ma
mesame da meoTxe kursis studentma da magistrma, asev 49 eqspert-
pedagogma.
studentTa gamokiTxvis Sedegebi
1. saWirod migaCniaT Tu ara arqiteqturuli kompoziciis swavleba arqiteqturis fakultetze? 1. diax 2. ara 3. ar vici
97.1
02.9
diax
ara
ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi. maT ZiriTad umravlesobas (97.1%) miaCnia, rom arqiteqturuli kompoziciis swavleba saWiroa. arqiteqturis fakultetze.
![Page 97: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/97.jpg)
87
16.8
5.8
72.3
3.61.5
I kursze
II kursze
I da II kursebze
III da IV kursebze
arCeviT
2.2
19.7
32.8
45.3
erTi semestri
ori semestri
sami semestri
oTxi an metisemestri
2. swavlebis ra etapze unda iswavlebodes arqiteqturuli
kompozicia? 1. I kursze 2. II kursze 3. I da II kursebze 4. III da IV kursebze 5. arCeviT
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi maTi umravlesobis azriT (72.3%) arqiteqturuli kompozicia unda iswavlebodes orive, I da II kursebze.
3. ra xangrZlivobiT unda mimdinareobdes arqiteqturuli kompoziciis swavleba? 1. erTi semestri 2. ori semestri 3. sami semestri 4. oTxi an meti semestri
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi, maTgan TiTqmis naxevars (45.3) miaCnia, rom arqiteqturuli kompoziciis swavleba unda mimdinareobdes oTxi an meti semestris ganmavlobaSi; 32.8 % Tvlis, rom sami semestri sakmarisia.
![Page 98: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/98.jpg)
88
67.2
275.8
diax
ara
ar vici
8.83.67.34.412.45.8
80.3
0 50 100
yvela
bioformebi
abstraqciidan realobamde
arqiteqturuli versia
maketi
feradi kompozicia
Sav-TeTri kompozicia
4. gakmayofilebT Tu ara is savarjiSoebi, romliTac mimdinareobda arqiteqturuli kompoziciis swavleba? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi. maTgan umravlesobas (67.2%) miaCnia, rom maT akmayofilebT is savarjiSoebi, romliTac mimdinareobda arqiteqturuli kompoziciis swavleba; mxolod 27% araa kmayofili am savarjiSoebiT.
5. gavlili savarjiSoebidan romeli migaCniaT arqiteqtorebisaTvis ufro sasargeblod? 1. Sav-TeTri kompozicia 2. feradi kompozicia 3. moculobiT-sivrciTi kompozicia (maketi) 4. arqiteqturuli versia 5. abstraqciidan realobamde (eskizi) 6. bioformebi 7. yvela zemoCamoTvlili
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (80%) miaCnia, rom yvela zemoCamoTvlili savarjiSo sasargeblo iyo.
![Page 99: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/99.jpg)
89
69.3
273.6
diax
ara
ar vici
87.6
8.83.6
diax
ara
ar vici
6. migaCniaT Tu ara saWirod kompoziciis Teoriuli kursis gavla arqiteqturuli kompoziciis praqtikumis paralelurad? 1. diax 2. ara 3. ar vici
.
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi. maTi umravlesobis azriT (69.3%) kompoziciis Teoriuli kursis gavla arqiteqturuli kompoziciis praqtikumis paralelurad mizanSewonilia; mxolod 27% Tvlis, rom Teoriis kursis gavla ar aris saWiro.
7. migaCniaT Tu ara, rom arqiteqturul-mxatvruli mimdinareobebis codna gexmarebodaT arqiteqturuli kompoziciebis SeqmnaSi? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi. maTgan umravlesobas (87.6%) miaCnia, rom arqiteqturul-mxatvruli mimdinareobebis codna exmarebodaT arqiteqturuli kompoziciebis SeqmnaSi.
![Page 100: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/100.jpg)
90
68.6
12.419
diax
ara
ar vici
29.726.778.2
12.9
0 20 40 60 80
savarjiSoebisTanmimdevroba
savarjiSoebisSinaarsi
swavlebis etapi
kursis xangrZlivoba
8. migaCniaT Tu ara, rom arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodologiaSi Sesatania cvlilebebi? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi. maTgan umravlesobas (68.6%) miaCnia, rom arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodologiaSi Sesatania cvlilebebi; 12.4% am kiTxvaze uaryofiTad upasuxa, xolo 19% am SekiTxvaze pasuxi ar aqvs.
9. ra saxis cvlilebebia Sesatani?
1. kursis xangrZlivoba 2. swavlebis etapi 3. savarjiSoebis Sinaarsi 4. savarjiSoebis Tanmimdevroba
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze gasca pasuxi
mxolod 101-ma. maTgan umravlesobas (78.2%) miaCnia, rom Sesatania cvlilebebi savarjiSoebis SinaarsSi; 29.7% azriT - unda Seicvalos kursis xangrZlivoba, 26.7%-s ki - miaCnia, rom Sesacvlelia swavlebis etapi.
![Page 101: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/101.jpg)
91
67.2
275.8
diax
ara
ar vici
92.5
3.73.7
diax
ara
ar vici
10. migaCniaT Tu ara, rom arqiteqturuli kompoziciebis SesrulebaSi aseve unda iqnas gamoyenebuli kompiuteruli teqnologiebi? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (67.2%) miaCnia, rom arqiteqturuli kompoziciebis SesrulebaSi aseve unda iqnas gamoyenebuli kompiuteruli teqnologiebi; 27% ar Tvlis amas saWirod, rac savaraudod aixsneba imiT, rom studentebs egonaT, rom kompoziciebi unda sruldebodes mxolod kompiuteris saSualebiT. amaze metyvelebs maT mier gakeTebuli komentarebidan.
11. migaCniaT Tu ara, rom arqiteqturuli kompoziciis SesrulebaSi dagexmarebaT samxatvro masalis teqnikuri saSualebebis floba (akvareli, guaSi da a.S.)? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze 134 gasca
pasuxi, maT umravlesobas (92.5%) miaCnia, rom arqiteqturuli kompoziciis SesrulebaSi maTTvis mniSvnelovani iyo samxatvro masalis teqnikuri saSualebebis floba (akvareli, guaSi da a.S.)
![Page 102: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/102.jpg)
92
91.1
3.75.2
diax
ara
ar vici
91.8
8.20
diax
ara
ar vici
12. migaCniaT Tu ara, rom ferTa Teoriis codna dagexmarebaT
kompoziciuri savarjiSoebis SesarulebaSi? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze 135 gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (91.1%) miaCnia, rom ferTa Teoriis codna daexmarebaT kompoziciuri savarjiSoebis SesarulebaSi.
13. migaCniaT Tu ara, rom arqiteqturuli kompoziciis kursis
gavla mniSvnelovania Tqveni profesiuli CamoyalibebisaTvis? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze 134 gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (91.8%) miaCnia, rom arqiteqturuli kompoziciis kursis gavla mniSvnelovania maTi profesiuli CamoyalibebisaTvis.
![Page 103: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/103.jpg)
93
94.8
1.53.7
diax
ara
ar vici
74.441.4
21.123.336.118
0 50 100
bioformebi
abstraqciidan realobamde
arqiteqturuli versia
maketi
feradi kompozicia
Sav-TeTri kompozicia
14. dagexmaraT Tu ara arqiteqturuli kompoziciis Seswavla Semdgom kursebze arqiteqturuli proeqtebis SesrulebaSi? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze 134 gasca
pasuxi, maT ZiriTad umravlesobas (94.8%) miaCnia, rom Semdgom kursebze arqiteqturuli proeqtebis SesrulebaSi maT daexmaraT arqiteqturuli kompoziciis Seswavla.
15. romeli tipis savarjiSoebisaTvis gamoyofili dro migaCniaT davalebis SesrulebisTvis sakmarisad (adeqvaturad)? 1. Sav-TeTri kompozicia 2. feradi kompozicia 3. moculobiT-sivrciTi kompozicia (maketi) 4. arqiteqturuli versia 5. abstraqciidan realobamde (eskizi) 6. bioformebi
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze 133-ma gasca
pasuxi, maTgan umravlesobis (74.4%) azriT Sav-TeTri kompoziciis Sesasruleblad gamoyofili dro sakmarisi iyo; aseve adekvaturad miaCniaT feradi kompoziciisTvis (41.4%) da davalebisTvis “abstraqciidan realobamde” (36.1%) gamoyofili dro.
![Page 104: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/104.jpg)
94
10.112.1
59.630.3
18.229.3
0 50 100
bioformebi
abstraqciidan realobamde
arqiteqturuli versia
maketi
feradi kompozicia
Sav-TeTri kompozicia
88.3
3.78
diax
ara
ar vici
16. romeli tipis savarjiSoebisaTvis gamoyofili dro migaCniaT davalebis SesrulebisTvis arasakmarisad (araadeqvaturad)? 1. Sav-TeTri kompozicia 2. feradi kompozicia 3. moculobiT-sivrciTi kompozicia (maketi) 4. arqiteqturuli versia 5. abstraqciidan realobamde (eskizi) 6. bioformebi
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze 99-ma gasca
pasuxi. maTgan umravlesobas (59.6%) miaCnia, rom moculobiT-sivrciTi kompoziciisTvis (maketi) Sesasruleblad gamoyofili dro arasakmarisia, rac Cvenis azriT, aixsneba swavlebis etapebis araswori ganawilebiT; 30.3% miaCnia arasakmarisad iyo dro gamoyofili davalebisTvis “arqiteqturuli versia” da aseve davalebisaTvis “bioformebi” 29.3%.
17. migaCniaT Tu ara savarjiSo “arqiteqturuli versia”
gamorCeulad sasargeblod Tqveni arqiteqturli fantaziisa da azrovnebis ganviTarebisaTvis? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (88.3%) savarjiSo “arqiteqturuli versia” miaCnia gamorCeulad da sasargeblod arqiteqturli fantaziisa da azrovnebis ganviTarebisaTvis.
![Page 105: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/105.jpg)
95
89.1
5.15.8
diax
ara
ar vici
78.848.2
41.627.7
0 50 100
intuicia
inteleqti
arsebuli masalis gacnoba
arqiteqturul-mxatvrulimimdinareobebis codna
18. migaCniaT Tu ara mizanSewonilad arqiteqturuli kompoziciis principebis gamoyeneba konkretuli saproeqto amocanebis gadawyvetis procesSi? 1. diax 2. ara 3. ar vici
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (89.1%) miaCnia mizanSewonilad arqiteqturuli kompoziciis principebis gamoyeneba konkretuli saproeqto amocanebis gadawyvetis procesSi.
19. ra ufro dagexmaraT kompoziciebis SeqmnaSi (SemoxazeT ara umetes orisa)? 1. arqiteqturul-mxatvruli mimdinareobebis codna 2. arsebuli masalis gacnoba 3. inteleqti 4. intuicia
137 gamokiTxuli studentidan am SekiTxvaze yvelam gasca
pasuxi, maTgan umravlesobas (78.8%) miaCnia, rom kompoziciis SeqmnaSi mniSvnelovania arqiteqturul – mxatvruli mimdinareobebis codna; 48.2% Tvlis, rom maT daexmaraT arsebuli masalis codna xolo 41.6% Tvlis rom kompoziciebis SeqmnaSi mniSvnelovan rols TamaSobs inteleqti; 27.7% azriT ki maT exmarebaT intuicia.
komentarebidan gamomdinare am CamonaTvals emateba fantazia da kreatiuloba.
![Page 106: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/106.jpg)
96
gamokiTxvis Sedegad gamovlinda Semdegi tendenciebi da
gakeTda daskvnebi. gamokiTxul studentTa ZiriTadi umravlesoba
aucileblad Tvlis arqiteqturuli kompoziciis swavlebas
arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetze. aseve did
umravlesobas miaCnia, rom arqiteqturuli kompozicia unda
iswavlebodes pirvel da meore kursze. gamokiTxul respodentTa
TiTqmis naxevari (45,3 %) mxars uWers oTx an met semestrian
swavlebas. aqedan gamomdinare SeiZleba davaskvnaT, rom
gamokiTxuli studentebis azri emTxveva msoflios
arqiteqturul skolebSi da saqarTvelos teqnikuri
universitetis arqiteqturis fakultetize gavrcelebul
praqtikas, sadac arqiteqturuli kompoziciis Seswavla
mimdinareobs swavlebis pirvel etapze - pirvel da meore kursze,
oTxi semestris ganmalvlobaSi da albaT es praqtika unda
SenarCundes.
SekiTxvaze _ akmayofilebT Tu ara studentebs is
savarjiSoebi, romliTac mimdinareobs swavleba, umravlesobam
(67,2%) dadebiTi pasuxi gasca, Tumca 27%-is azriT es
savarjiSoebi ar aris maTTvis damakmayofilebeli.
studentebs surT rom gaizardos savarjiSoebis raodenoba
da swavlebis procesSi xdebodes maTi xSiri cvlileba, rac
fantaziis ganviTarebas Seuwyobs xels. studentTa es mosazreba
albaT gasaTvaliswinebelia saswavlo programis Semdgom
dagegmvaSi.
gamokiTxulTa ZiriTadi umravlesoba (80,3%) Tanxmdeba imaSi,
rom yvela savarjiSo, romelic maT gaires, arqiteqturuli
kompoziciis swavlebis dros, maTTvis sasargeblo iyo.
gamokiTxulTa umravlesoba (69,3%) Tvlis, rom saWiroa
kompoziciis praqtikumis paralelurad arqiteqturuli
kompoziciis Teoriuli kusris gavla da mxolod 27%-s miaCnia es
arasaWirod. studentTa komentarebidan gamomdinare SeiZleba
CavTvaloT, rom maT urCevniaT Teoriis swavleba xdebodes ufro
mcire doziT.
![Page 107: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/107.jpg)
97
dadebiT movlenad unda miviCnioT is faqti, rom studentTa
umravlesobas (87,6%) aucileblad miaCnia arqiteqturul-
mxatvuli mimdinareobebis codna, respodentTa ZiriTadi
umravlesoba (92,5%) Tvlis, rom maT davalebis SesrulebaSi
daexmarebaT samxatvro masalis teqnikuri saSualebebis floba
(akvareli, guaSi) da ferTa Teoriis codna (91,1%). 90–ani wlebis
bolos 4 wlis manZilze eqsperimentis saxiT, saqarTvelos
teqnikur universitetSi arqiteqturis fakultetze Cvens mier iyo
SemoTavazebuli savarjiSoebis kursi zustad am Cvevebis
gansaviTareblad. rogorc Cans am tipis savarjiSoebis kvlav
CarTva davalebis saxiT samomavlod mizanSewonili iqneba
swavlebis xarisxis gaumjobesebis mizniT.
SekiTxvaze: _ saWiroa Tu ara kompoziciis swavlebis
meTodologiaSi cvlilebebis Setana, umravlesobam (68,6%)
CaTvala es aucileblad.
respodentTa umravlesoba (78,2%) Tvlis, rom savarjiSoebis
SinaarsSic aris Sesatani cvlilebebi. rom maT miaCniaT
aucileblad siaxleebisa da cvlilebebis Setana swavlebis
meTodologiaSi, kerZod - axali savarjiSoebis damateba,
savarjiSoebis raodenobis gazrda semestris ganmavlobaSi.
sainteresoa gamokiTxulTa azri kompiuteruli
teqnologiebis gamoyenebis Sesaxeb. umravlesobis azriT (67,2%)
es aucilebelia, studentTa TiTqmis 1/3-is azriT (27%) es saWiro
ar aris. Kkomentarebidan gamomdinare SeiZleba CavTvaloT, rom
studentebma araswored gaiges dasmuli kiTxva da CaTvales, rom
kompoziciebi unda sruldebodes mxolod kompiuteruli
teqnologiebis gamoyenebiT,. es kidev erTxel adasturebs im
azrs, rom kompiuteri unda iyos gamoyenebuli, rogorc damxmare
iaraRi da ar unda gamoricxavdes xeliT Semoqmedebas da
Sesrulebas.
gamokiTxulTa ZiriTadi umravlesoba (91,8%) Tvlis, rom
arqiteqturuli kompoziciis kursis gavla mniSvnelovania maTi
![Page 108: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/108.jpg)
98
profesiuli CamoyalibebisaTvis da daexmara Semdgom kursebze
arqiteqturuli proeqtebis SesrulebaSi (94,8%).
studentTa umravlesobas (89,1%) aseve mizanSewonilad miaCnia
arqiteqturuli kompoziciis principebis gamoyeneba konkretuli
saproeqto amocanebis gadawyvetisas. Ees monacemebi yvelaze
naTlad adasturebs arqiteqturuli kompoziciis swavlebis
mizanSewonilobas da did mniSvnelobas momavali arqiteqtorebis
profesiul CamoyalibebaSi. Aaseve metad saintereso iyo
studentTa mosazrebis dadgena imis Sesaxeb, Tu romeli tipis
savarjiSoebisaTvis gamoyofili dro miaCndaT maT sakmarisad an
arasakmarisad. gamovlinda Semdegi tendencia: gamokiTxulTa
naxevarze meti (59,6%) Tvlis, rom moculobiT - sivrciTi
kompocisiis (maketis) SesrulebisaTvis dro ar aris sakmarisi,
rac albaT aixsneba imiT, rom maT ar aqvT aranairi gamocdileba
da codna, maketis Sesrulebisa, vinaidan maketireba (modelireba)
programaSi CarTulia mxolod Semdgom kursze rodesac es
davaleba ukve gavlilia. es metyvelebs imaze, rom swavlebis
etapebis ganawilebaSi Sesatania cvlilebebi. gamokiTxul
studentebs aseve arasakmarisad miaCniaT gamoyofili dro
davalebebisTvis “arqiteqturuli versia” (30,3%),…… 29,3%-s ki
davalebisTvis “bioformebi”. Kkomentarebidan gamomdinare
studentebi miiCneven, rom zogadad yvela savarjiSoebisaTvis
gamoyofili dro sakmarisia Tu studenti dros sworad
gaanawilebs.
CvenTvis gansakuTrebiT saintereso iyo studentTa mier
savarjiSos “arqiteqturuli versia” Sefaseba, imis gamo, rom is
aris originaluri, SemoTavazebulia Cvens mier da gamoiyeneba
swavlebis procesSi bolo 10 weliwadia.Aamdenad sasiamovno
aRmoCnda studentTa didi Uumravlesobis (87%) mier gamoxatuli
azri, romelTac gansakuTrebiT sasargeblod da sainteresod
miiCnies swored es davaleba, rac miuTiTebs imaze, rom am
savarjiSoebis gamoyeneba SemdgomSic mizanSewonili iqneba.
![Page 109: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/109.jpg)
99
metad saintereso aRmoCnda pasuxebis analizis Sedegebi.
SekiTxvaze _ ra ufro dagexmarebaT kopoziciis SeqmnaSi.
studentTa ZiriTadi umravlseoba (78,8%) Tvlis, rom es aris
arqiteqturuli mxatvruli mimdinareobebis codna. TiTqmis
naxevars miaCnia, rom maT daexmarebaT arsebuli masalebis codna,
41,6%-is azriT kompoziciis SeqmnaSi mniSvnelovan rols
asrulebs inteleqti, 27,7%-is azriT _ intuicia. respodentTa
komentarebidan gamomdinare am CamonaTvals daemata fantazia da
kreatiuloba.
Aamgvarad, gamokiTxvis Sedegebis analizis safuZvelze
SeiZleba davaskvnaT, rom teqnikuri universitetis arqiteqturis
fakultetze arqiteqturuli kompoziciis swavlebis
meTodologia ZiriTadad Tanxvdeba msoflioSi damkvidrebul
praqtikas da rac gansakuTrebiT mniSvnelovania, studentTa
azriT am sagnis swavleba maTTvis mniSvnelovani, saWiro da
sasargebloa, xolo swavlebis principebi - misaRebi. amasTan,
momavalSi meTodologiis Semdgom daxvewaSi udaod
gasaTvaliswinebelia studentTa mier gamoTqmuli mosazrebebi,
imis Sesaxeb, Tu rogori cvlilebebi unda ganxorcieldes am
mimarTulebiT. metad mniSvnelovania is faqti, rom eqspert-
pedagogTa 96% Tvlis, rom arqiteqturuli kompoziciis swavleba
uadvilebT pedagogebs da exmareba studentebs Semdgom kursebze
sxvadasxva maprofilirebeli disciplinebis aTvisebaSi.
Yyovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba
davaskvnaT, rom arqiteqturuli propedevtikis, rogorc
arqiteqturul-mxatvruli formaTwarmoqmnis sawyisi skolis
Sinaarsi Seicavs Teoriuli debulebebis adaptirebul bloks,
romelic Seesabameba formaTwarmoqmnis paradigmas arqiteqturaSi.
igi Seicavs gansakuTrebul didaqtikur masalas SemoqmedebiTi
praqtikumisTvis ganyenebuli kompoziciuri amocanebis saxiT da
warmoadgens axal sityvas momavali arqiteqtorebis profesiul-
mxatvrul momzadebaSi.
A
![Page 110: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/110.jpg)
100
3.8 arqiteqturuli propedevtikis ganviTarebis perspeqtivebi
Mmosalodnelia, romAarqiteqturis Sinaarsi da masTan erTad
arqiteqturuli moRvaweobis meTodologia dinamikaSi SeiZleba
Seicvalos samecniero miRwevebis swraf ganviTarebasTan erTad.
masSi, ra Tqma unda, gaZlierdeba mecnieruli komponenti,Mmagram
im nawilSi, romelic exeba xelovnebisadmi damokidebulebas da
mxatvruli Semoqmedebis meTodebs, mecnierebis SesaZleblobebi
SezRudulia da is verasodes ver Secvlis mxatvris, xelovanis
intuicias. Aamitomac arqiteqturuli propedevtika am kuTxiT
mniSvnelovnad ar Seicvleba, vinaidan is arqiteqturis
profesionaluri mxatvruli xerxebis aTvisebis realizacias
axdens.
saukunis dasawyisSi formaTwarmoqmnis paradigmis
globaluri cvlilebis dros Camoyalibda arqiteqturis
kompoziciur _ mxatvruli safuZveli, romelmac gaaerTiana
winamorbedi kulturis formebi da Tanamedrove kulturis
niSnebi airekla. ra Tqma unda arqiteqturis samecniero da
SemoqmedebiTi praqtikisas masSi vlindeba axali SesaZleblobebi,
magram saeWvoa, rom isini radikalur xasiTs atarebdnen. Aamitom
ar aris mosalodneli imis msgavsi aRmoCenebi, romlebsac adgili
hqonda avangardis periodSi.
dRes ukve eWvgareSea, rom arqiteqturuli skola Sevida XXI
saukuneSi arqiteqturis sawyisi profesiuli ganaTlebis mTeli
arsenaliT, romelic moicavs aRmoCenebs arqiteqturul
propedevtikaSi, Dda ra saxec ar unda miiRos axalma
arqiteqturam, formaTwarmoqmnis misi siRrmiseuli impulsebi
darCeba gamoxatuli propedevtikuli koncefciiT.
Aarqiteqturuli propedevtikis tradiciul farglebSi ki
mosalodnelia didi da patara pedagogiuri aRmoCenebi, vinaidan
misi arsenali jer ar aris amowuruli.
![Page 111: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/111.jpg)
101
Aarqiteqturuli ganaTlebis sawyis etapze arsebobs mravali
problema.Uupirvelesia _ moculobiT-sivrciTi kompoziciis da
arqiteqturuli daproeqtebis kavSiri. GnaTeli gaxda, rom is ar
SeiZleba gadawydes etapobrivi gziT, sadac wyvetis saSiSroeba
gansakuTrebiT didia.
wamyvani arqiteqturuli skolebis gamocdileba metyvelebs
saproeqto procesis ganviTarebis da masSi moculobiT-sivrciTi
kompoziciis masalis paralelurad CarTvis mizanSewonilobaze.
Aam SemTxvevaSi moculobiT-sivrciTi kompocizia gvevlineba,
rogorc pirvel fazaze ZiriTadi saxviTi ideis Ziebis
instrumenti.
Teoriul aspeqtSi saWiroa moculobiT-sivrviTi kompoziciis
samecniero debulebis garkveva, formaTwarmoqmnis Teoriis
ganviTareba, arqiteqturuli kompoziciis kategoriebis ganxilva.
Aarqiteqturuli propedevtikis interesebSia, rom axali codna
uwyvetad aisaxebodes kompoziciuri praqtikumis meTodur
formebSi, pedagogisa da studentis erTobliv SemoqmedebaSi.
Tanamedrove arqiteqturis sagnobriv - sivrciTi Sinaarsi
logikurad ganapirobebs axali tipis profesiuli azrovnebis
mizandasaxul ganviTarebas. zustad aqaa mosalodneli mravali
aRmoCena.
SeiZleba davuSvaT, rom dRes ar arsebobs meToduri da
Teoriuli erTianoba Temis “formis gamovlena” gagebaSi.Aaq
saWiroa kategoriis “arqiteqturuli formis gamovlena” ufro
Rrma damuSaveba, analizi da am kompoziciuri nawilis
meTodologiuri uzrunvelyofa. aseTive yuradRebas moiTxovs
Tema “teqtonika”. moculobiT formaSi teqtonikuri
damokidebulebebis farTo SesaZleblobebis gacnobierebis
gareSe SeuZlebelia Tanamedrove arqiteqtiris mxatvruli
xerxebis mTeli palitris warmodgena.
Kkompiuteruli teqnologiebis ganviTarebasTan
dakavSirebuli iqneba garkveuli Zvrebi da cvlilebebi.
![Page 112: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/112.jpg)
102
arqiteqturis ganviTarebis yvela etapze Cndeba problemebi,
romlebic moiTxoven mxatruli formaTwarmoqmnis yvela
SesaZleblobis ufro Rrma gaazrebas. Aam aspeqtSi
arqiteqturuli kompoziciis Teoriis sfero aris dausrulebeli
kvlevebis sagani. arqiteqturuli propedevtikis Zireuli ideebis
ganviTarebis uzarmazari sivrce arsebobs. A perspeqtivaSi
mosalodnelia uamravi aRmoCena, romelebic dadebiT gavlenas
moaxdenen momavali arqiteqtorebis momzadebis efeqturobaze.
![Page 113: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/113.jpg)
103
4. Sedegebis gansja
arqiteqturuli mxatvruli kompoziciis Tanamedrove skola
SeiZleba daxasiaTebuli iyos, rogorc XX saukunis
arqiteqturuli ganaTlebis sistemis novatoruli movlena,
romelic iyo social-kulturuli progresisa da xelovnebis
evoluciis Sedegi. is aris aRiarebuli da aprobirebuli
samecniero-pedagogiuri koncefcia, romelic efeqtianad wyvets
sabaziso profesiuli gamocdilebis aTvisebis amocanas.
XX saukuneSi arqiteqturuli skolis praqtikam aCvena, rom
propedevtikuli midgoma iyo yvelaze mniSvnelovani da
gavleniani meToduri TvalsazrisiT.
arqiteqturul-pedagogiuri koncefciebi, midgomebi,
principebi asaxaven mxatvruli gamocdilebis ama Tu im meTodebs.
amiT aixsneba koncefciebis simravle, romlebic warmodgenilia
wamyvani pedagogebis saavtoro programebSi da gamoxatulia ama
Tu im saswavleblis pedagogTa koleqtivebis mier.
arqiteqturuli propedevtikis funqcionirebis wlebis
ganmavlobaSi dagrovilia warmatebuli meToduri mignebebis
mTeli arsenali, romlebic dakavSirebulia maTi Semqmnelebis
saxelebTan. dRes isini qmnian mxatvruli propedevtikis
Sinaarsobriv saswavlo bazas, romlis gamoyenebis
mizanSewonilobaze metyvelebs arqiteqturuli skolis
ganviTarebis gamocdileba.
germaniisa da ruseTis samxatvro skolebis gamocdilebaze
dayrdnobiT, romlebSic arqiteqturisa da moqandakeebis
swavlebisaTvis gamoiyeneboda abstraqtuli modelebi (maketebi),
xolo mxatvrebis swavlebisaTvis – usagno ferwera, qarTulma
arqiteqturulma skolam moZebna momavali xuroTmoZRvrebis
kompoziciuri momzadebis gansxvavebuli gza.
![Page 114: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/114.jpg)
104
qarTuli propedevtikuli modelis CamoyalibebaSi didi
wvlili miuZRvis profesor eTer fifias.
saqarTveloSi moculobiT-sivrciTi kompoziciis swavlebis
meTodika warmoadgens mkafiod moqmed, ganviTarebul sistemas,
romelsac arqiteqturul saswavleblebSi ar moepoveba pirdapiri
analogebi. swavlebis Tanmimdevroba mimarTulia praqtikidan
Teoriisaken, praqtikuli davalebebidan – Teoriuli cnebebis
ganzogadebisaken. davalebebs Soris damyarebulia
urTierTkavSiri da Tanmimdevroba: yoveli Semdgomi
gamomdinareobs winasagan. meTodikis mTlianoba miRebulia
davalebebis seriiT martividan – rTulisaken da damasrulebeli
arqiteqturuli eskizebisa da improviziaciisaken. Teoria
mocemulia ara izolirebulad, aramed rogorc kompoziciis
avtoriseuli eqsperimentuli Seswavlis erTiani procesis
nawili. meTodika iTvaliswinebs aucilebel ganviTarebas
abstraqciidan – realobisaken da gasvlas arqiteqturul
dagegmarebaze, dizainze, konstruqciebze.
Cvens mier Catarebuli mimoxilviT SesaZlebeli gaxda
kompoziciuri praqtikumis mravali saintereso xerxis da
teqnikis aRmoCena, arqiteqturuli proeqtirebidan Tematur
masalaze moqnili gadasvlis sakiTxebis gadawyveta. Eam
informaciam SesaZlebeli gaxada arsebiTad Seivsos Cveni
warmodgenebi arqiteqturuli propedevtikis SesaZleblobebze.
amasTan, mniSvnelovania meTodologiuri safuZvlebi,
deklarirebuli pedagog-arqiteqtorebis mier (floran sori,
ruusuvori, lederbogeni da a.S).
ВХУТЕМАС-isa da bauhauzis damajerebeli gamocdilebis
Semdeg misi mizanSewoniloba cxadi gaxda praqtikulad
msoflios yvela arqiteqturuli skolisTvis.
rogorc Cveni, aseve ucxouri gamocdileba kidev erTxel
amtkicebs arqiteqturuli propedevtikis, rogorc pedagogiuri
instrumentis mniSvnelobas, romelmac uzrunvelyo arqiteqtorTa
![Page 115: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/115.jpg)
105
ramdenime Taobis warmatebuli momzadeba, romlebic Semoqmedebis
aqtiur fazaSi Sevidnen me-20 saukunis me-2 naxevarSi.
dasavlur gamocdilebaSi TvalSi sacemia propedevtikuli
disciplinebis CarTvis saerTo tendencia profesiuli
ganaTlebis mTliani programis sistemaSi.
dRes, arqtiteqturul praqtikaSi Tanamedrove kompiuteruli
teqnologiebis gavrcelebasTan dakavSirebiT xdeba seriozuli
cvlilebebi. Ees exeba saproeqto procesis iseT Zlier damxmare
xerxebs, rogoricaa kompiuteruli uzrunvelyofa. icvleba
arqiteqturuli Canafiqris, proeqtis asaxvis xerxebi. ese igi
axali vizualuri ena axal saproeqto azrovnebis formad iqceva.
aseT pirobebSi migvaCnia, rom skola aucileblad unda
pasuxobdes axal situacias meTodologiaSi. es moiTxovs axali
ideebis Ziebas ganaTlebis sawyisi ciklis organizebaSi,
arqiteqturul propedevtikaSi. swavlebis kompiuteruli forma
ukve aqtiurad erTveba saswavlo daproeqtebis procesSi da misi
roli uaxloes momavalSi kidev ufro gaizrdeba.
savaraudoa, rom axali drois arqiteqturis
formaTwarmoqmnis principebi ZiriTadad ucvleli darCeba, magram
misi amocanebis gadawyvetis xerxebi aucileblad Seicvleba
kompiuteruli miRwevebis CarTvis saSualebiT. kompiuteri
ZiriTadad cvlis SemoqmedebiTi Ziebis samaketo formas da
saproeqto gamosaxulebis xerxs.
arqiteqturuli dagegmarebis safuZvlebis tradiciulad
ganmsazRvreli disciplinebis (Sesavali specialobaSi,
arqiteqturuli dagegmarebis sawyisebi, arqiteqturuli
kompozicia, maketireba, fotografia, xelovnebis istoria, saxviTi
xelovneba, mxazvelobiTi geometria, arqiteqturuli informatika
da kompiuteruli dagegmareba, azomviTi praqtika, maTematika,
geodezia) integraciis sakiTxi Tanamedrove gamowvevebisa da
informaciul_teqnologiuri SesaZleblobis Sesabamisi
paradigmis safuZvelze aqtualuria
![Page 116: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/116.jpg)
106
saerTo teqnikur da informaciul-teqnologiur bazasTan
erTad sxvadasxva disciplinebis integracia unda moxdes
gamaerTianebeli meTodologiuri principiT, intuiciuri da
SemoqmedebiTi fenomenis gaTvaliswinebiT.
simptomaturia zemoaRniSnuli principis gamoyenebis
mcdeloba saxviT xelovnebasa da arqiteqturaSi
formaTwarmoqmnis kanonzomierebaTa postulatebis krebulSi,
rogoricaa “tradiciuli” disciplina – kompozicia.
Mmomavali arqiteqtorebis CamoyalibebaSi pedagogikis da
fsiqologiis debulebebis gaTvaliswineba aucilebelia, vinaidan
isini exeba kulturis translacias, pirovnebis fsiqiuri
Tvisebebis procesebis daxvewas, aRmzrdelebisa da
aRsazrdelebis urTierTobebis kanonzomierebebs.
arqiteqturuli propedevtikis meTodika, rogorc sxva
nebismieri sagnis, unda muSavdebodes mecnierulad da
yalibdebodes Teoriul-meTodur koncefciaSi. masSi unda
aisaxebodes momijnave mecnierebebis monacemebi: pedagogikis,
fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva.
arqiteqturis dauflebisas pirveloba unda eniWebodes
swavlebis im meTodebs, romlebic iTvaliswineben mis sistemur –
kompoziciur erTianobas, irCeven im saswavlo masalas, romelic
ubiZgebs arqiteqturuli moRvaweobis mTlianobis gaazrebiskens.
aseT meTodad upirobod gvevlineba konkretuli obieqtebis
arqiteqturuli daproeqteba.
arqiteqturis swavlebis logika unda viTardebodes ara
davalebebis funqcionaluri garTulebebis, aramed arqiteqturaze
sistemuri warmodgenis gaRrmavebis gziT, misi kompoziciuri
Sinaarsis gaxsniT, harmoniisa da erTianobis esTetiuri
principebis, formebis vizualuri balansis, riTmuli agebebis,
sivrcul – plastiuri Tvisebebis gamoxatviT.
dRes swavlebis procesis models pedagogikaSi eqceva didi
yuradReba. Cvens saukuneSi, rodesac izrdeba informaciisa da
codnis moculoba, pirveloba unda eniWebodes swavlebis im
![Page 117: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/117.jpg)
107
meTodebs, romlebic mimarTulia ara studentTa mexsierebis
datvirTvaze mza codniT, aramed meTodis formirebas, romelic
kerZo movlenebis mTeli sistemis damoukidebeli asaxvis
saSualebas iZleva.
moculobiT – sivrciTi kompozicia SeiZleba ganixilebodes,
rogorc umniSvnelovanesi instrumenti, pirovnebis aucilebeli
profesiuli monacemebis da kulturis formirebisaTvis.
upiratesoba eniWeba im meTodebs, romlebic exmianebian dros
Seesabamebian dialeqtikuri azrovnebis formebs, romlebic
Cadebulia nebismieri Semoqmedebis, maT Soris mxatvrulis
safuZvelSi.
amgvarad, zemoTqmulidan gamomdinare, mniSvnelovania
swavlebis meTodologiis koreqtireba studentTa Sefasebebidan
gamomdinare maTi saWiroebebis, swavlebis kursis formis da
Taviseburebebis gaTvaliswinebiT.
Aam mizniT Cvens mier saqarTvelos teqnikuri universitetis
arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetze
Catarebuli iyo studentTa gamokiTxva, romelSic monawileoba
miiRes mesame da meoTxe kursis studentebma da aseve magistrebma,
sul 137–ma respodentma.
gamokiTxvis Sedegebis analizis safuZvelze dadginda, rom
teqnikuri universitetis arqiteqturis fakultetze
arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodologia ZiriTadad
Tanxvdeba msoflioSi damkvidrebul praqtikas da rac
gansakuTrebiT mniSvnelovania, studentTa azriT am sagnis
swavleba maTTvis metad mniSvnelovani, saWiro da sasargebloa,
xolo swavlebis principebi - misaRebi. amasTan, momavalSi
meTodologiis Semdgom daxvewaSi udaod gasaTvaliswinebelia
studentTa mier gamoTqmuli mosazrebebi, imis Sesaxeb, Tu
rogori cvlilebebi unda ganxorcieldes am mimarTulebiT.
metad mniSvnelovania is faqti, rom eqspert-pedagogTa 96%
Tvlis, rom arqiteqturuli kompoziciis swavleba uadvilebT
![Page 118: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/118.jpg)
108
pedagogebs da exmareba studentebs Semdgom kursebze sxvadasxva
maprofilirebeli disciplinebis aTvisebaSi.
yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, SeiZleba
davaskvnaT, rom arqiteqturuli propedevtikis, rogorc
arqiteqturul-mxatvruli formaTwarmoqmnis sawyisi skolis
Sinaarsi Seicavs Teoriuli debulebebis adaptirebul bloks,
romelic Seesabameba formaTwarmoqmnis paradigmas arqiteqturaSi.
igi Seicavs gansakuTrebul didaqtikur masalas SemoqmedebiTi
praqtikumisTvis ganyenebuli kompoziciuri amocanebis saxiT da
warmoadgens axal sityvas momavali arqiteqtorebis profesiul-
mxatvrul momzadebaSi.
arqiteqturul _ mxatvruli formaTwarmoqmnis skola,
romelic momavali arqiteqtorebis momzadebis procesSi eyrdnoba
propedevtikuli midgomis ideebs, SeiZleba iyos daxasiaTebuli,
rogorc mniSvnelovani movlena XX saukunis mxatvrul
kulturaSi. Mmisi Sinaarsi, formebi da meTodebi kanonzomieria.
arqiteqtorTa SemoqmedebiT praqtikasa, arqiteqturuli
kompoziciis Teoriasa da arqiteqturul-mxatvruli
formaTwarmoqmnis swavlebis Sinaarss Soris arsebobs mWidro
urTierTmoqmedeba. Teoriasa da praqtikaSi miRweuli warmatebebi
gvevlineba profesionalur instrumentad, romelic asaxavs
arqiteqtorebis gamocdilebas da arqiteqtoruli pedagogikis
sferoSi saswavlo SinaarsSi transformirdeba. Ppropedevtikuli
modeli ki misi warmodgenis erT-erTi SesaZlo variantia,
romelic asaTviseblad advilia.G
ganxiluli masalis analizis safuZvelze ar gamovlinda
damajerebeli argumentebi, romlebic metyveleben arqiteqturuli
propedevtikis resursebis amowurvaze. aSkaraa, rom axal
aTaswleulSi is darCeba aprobirebul instrumentad
arqiteqturuli kompoziciis ostatobis aTvisebaSi. amasTan
erTad arqiteqturuli propedevtikis Sinaarsobrivi baza ar
warmoadgens dogmas, misi arsenali ar aris amowuruli.
D
![Page 119: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/119.jpg)
109
5. daskvnebi 1. XX saukuneSi arqiteqturuli skolis praqtikam aCvena, rom
propedevtikuli midgoma iyo yvelaze mniSvnelovani da
gavleniani meToduri TvalsazrisiT. swored mis farglebSi
iyo realizebuli formalur-analitikuri meTodis
kompoziciuri principebi. arqiteqturul-mxatvruli
kompoziciis Tanamedrove skola SeiZleba daxasiaTebuli iyos,
rogorc XX saukunis arqiteqturuli ganaTlebis sistemis
novatoruli movlena, romelic iyo social-kulturuli
progresisa da xelovnebis evoluciis Sedegi. is aris
aRiarebuli da aprobirebuli samecniero-pedagogiuri
koncefcia, romelic efeqtianad wyvets sabaziso profesiuli
gamocdilebis aTvisebis amocanas;
2. Tanamedrove arqiteqturul-mxatvruli kompoziciis skolebis
ganviTarebis kvlevam SesaZlebeli gaxada misi koncefciebis
TviTmyofadobis gamovlena. Tanamedrove arqiteqturuli
kompoziciis skola iseve, rogorc saproeqto praqtika, uars
ambobs tradiciul klasikaze da xasiaTdeba novatoruli
mizanswrafulobiT. am pirobebSi Camoyalibda Tanamedrove
arqiteqturis axali saxe, romelic efuZneba mxatvrul
gamomsaxvelobiT enas. Tanamedrove skolam moculobiT-
sivrciTi kompoziciis formaluri meTodikis gamoyenebiT
gansazRvra aramarto kompoziciis aTvisebis gansxvavebuli
meTodebi, aramed es meTodebi gardaqmna axal masalad,
romelmac pozitiuri gavlena iqonia Tanamedrove
arqiteqturis stilisturi saxis formirebaze. arqiteqturul
skolebSi formaTwarmoqmnis koncefciebis gamoxatvis
Tavisebureba gamoixateba imaSi, rom is metwilad asaxavs ara
logikuri, aramed vizualuri azrovnebis formebs, miznad
isaxavs profesiuli gamocdilebis translacias da
gamovlenas, aris Teoriul-praqtikuli xasiaTis, romelSic
xdeba qmedebebis gamocdilebis koncentracia;
![Page 120: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/120.jpg)
110
3. arqiteqturuli skolis arqiteqturul-pedagogiuri
koncefciebi, midgomebi da principebi asaxaven mxatvruli
gamocdilebis ama Tu im meTods, ris Sedegadac isini
obieqtur debulebebTan erTad aucileblad iTavseben maT
mimarT subieqtur damokidebulebas, romelic
damaxasiaTebelia Semoqmedi pedagogebisaTvis. amiT aixsneba
koncefciebis simravle, romlebic warmodgenilia wamyvani
pedagogebis saavtoro programebSi da gamoxatulia ama Tu im
saswavleblis pedagogTa koleqtivebis mier;
4. gamoyofilia arqiteqturuli propedevtikis formirebis sami
etapi, romlebic dakavSirebulia Semdeg faqtorebTan:
socialur-ekonomikuri da politikuri pirobebi, samecniero-
teqnikuri progresi, vizualuri xelovnebis sferos
ganviTarebis Sida tendenciebi, pedagogiuri azris ganviTareba.
propedevtikis empiriuli gamocdilebis periodizacia da
analizi yvela etapisTvis misi ZiriTadi meToduri principebis
formulirebis saSualebas iZleva:
• kompoziciuri kanonzomierebebis formalizeba
(obieqtivizacia) rogorc antiTeza mxatvrul procesSi
SemoqmedebiTi TviTnebobis da subieqtivizmisa;
• kompoziciur-SemoqmedebiTi mimarTeba mxatvruli
saSualebebis aTvisebisas;
• swavlebis Sinaarsis misadageba axali mxatvruli
saSualebebis sistemaze, romelic dafuZnebulia ara
orderul elementebze, aramed moculobiT-sivrciT formebze,
sqemebze da maTi kombinaciebis xerxebze;
• mkveTri gansxvaveba ganaTlebis miznebs Soris (swrafva
Semoqmedebis profesiuli saSualebebis da meTodebis
formirebisken) da profesiuli SesaZleblobebis formireba
specialuri savarjiSoebis gamoyenebiT (sivrciTi azrovneba,
moculobiT-sivrciTi formebis xarisxis mimarT
mgrZnobeloba, kombinatorikuli Cvevebi da a.S);
![Page 121: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/121.jpg)
111
• konkretuli meToduri gadawyvetebis sisusteebisa da
winaaRmdegobriobebis gamovlena da klasificireba, sadao
momentebis gamoyofa.
5. rogorc ucxouri, aseve saqarTvelos teqnikuri
universitetis…arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis
fakultetis gamocdileba …kidev erTxel amtkicebs
arqiteqturuli propedevtikis, rogorc pedagogiuri
instrumentis mniSvnelobas, romelmac uzrunvelyo
arqiteqtorTa ramdenime Taobis warmatebuli momzadeba da
romlebic Semoqmedebis aqtiur fazaSi Sevidnen me-20 saukunis
me-2 naxevarSi;
6. moculobiT-sivrciTi kompoziciis kavSiri arqiteqturul
daproeqtebasTan da misi warmodgena, rogorc ZiriTadi
SemoqmedebiTi amocanis gadawyvetis formis da meTodisa, aris
upirvelesi motivacia pedagogisaTvis. arqiteqturuli
propedevtikis CarTva arqiteqturul proeqtirebaSi
xorcieldeba ori mimarTulebiT da misi ZiriTadi mizania
daproeqtebis SemoqmedebiTi meTodis daufleba:
• pirveli uzrunvelyofs profesiuli formalizebuli
saSualebebis potencialis mudmiv gamdidrebas (kompoziciis
kanonebisa da principebis, kategoriebis, ganzogadoebuli
vizualuri saxeebis da a.S.).
• meore mimarTuleba uSualod gardaqmnis moculobiT-
sivrciTi kompoziciis saSualebebs konkretuli saproeqto
situaciis gadawyvetis moqmed meqanizmad da iyenebs
SemoqmedebiT azrovnebaSi mis vizualur formas.
7. swavlebis kompiuteruli forma ukve aqtiurad erTveba
saswavlo daproeqtebis procesSi da misi roli uaxloes
momavalSi kidev ufro gaizrdeba, vinaidan axali vizualuri
ena axal saproeqto azrovnebis formad iqceva. aseT pirobebSi
migvaCnia, rom arqiteqturuli skola aucileblad unda
pasuxobdes axal situacias arqiteqturuli Semoqmedebis
![Page 122: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/122.jpg)
112
meTodologiaSi. es moiTxovs axali ideebis Ziebas ganaTlebis
sawyisi ciklis organizebaSi, arqiteqturul propedevtikaSi;
8. axali drois arqiteqturis formaTwarmoqmnis principebi
ZiriTadad ar Seicvleba. maTi buneba, romelic gamomdinareobs
adamianis, rogorc aqtiuri subieqtis fsiqo-fiziologiuri
Taviseburebebidan da Cveni samyaros sagnobriv-sivrciTi
materialuri specifikidan, ver ganicdis safuZvlian
transformirebas. arqiteqtura darCeba arqiteqturad, magram
misi amocanebis gadawyvetis xerxebi aucileblad Seicvleba
kompiuteruli miRwevebis CarTvasTan erTad. moculobiT-
sivrciTi kompoziciis konkretul meTodikaSi mis didaqtikur
aRWurvaSi, saswavlo procesis organizaciis xerxebSi
eWvgareSea, rom ganxorcieldeba mniSvnelovani novaciebi.
arqiteqturul-kompoziciuri Semoqmedebis mxatvruli
specifikis miuxedavad, sadac subieqtivizmi aris ganuyofeli
atributi, misi swavleba ar SeiZleba eyrdnobodes empirizmzs
da uaryofdes obieqtur safuZvels;
9. arqiteqturuli propedevtikis meTodika, rogorc sxva
nebismieri sagnis, unda muSavdebodes mecnierulad da
yalibdebodes Teoriul-meTodur koncefciaSi. masSi unda
aisaxebodes momijnave mecnierebebis monacemebi: pedagogikis,
fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva. Aam
SemTxvevaSi arqiteqturuli profesiis daufleba efeqtiani
iqneba;G
10. gegmazomierad organizebul saswavlo procesSi meTodikas
aqvs upiratesobebi, Tu is dasawyisSive iTvaliswinebs
arqiteqturuli kompoziciis formirebis saerTo cnebebs da
kanonzomierebebs, damaxasiaTebels yvela saproeqto
obieqtisaTvis, aseve maT konkretul funqciur daniSnulebas.
swavlebis sagnad iqceva ara calkeuli erTeulebi, dagrovili
arqiteqturuli gamocdilebidan, aramed Sejamebuli
gamocdileba, romelic gamoxatavs mTavars da mniSvnelovans,
saerTo principebiTa da kategoriebiT;A
![Page 123: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/123.jpg)
113
11. arqiteqturis dauflebisas pirveloba unda eniWebodes
swavlebis im meTodebs, romlebic iTvaliswineben mis sistemur
kompoziciur erTianobas, irCevdes im saswavlo masalas,
romelic ubiZgebs arqiteqturuli moRvaweobis mTlianobis
gaazrebisaken. arqiteqturis swavlebis logika unda
viTardebodes ara davalebebis funqcionaluri garTulebebis,
aramed arqiteqturaze sistemuri warmodgenis gaRrmavebis
gziT, misi kompoziciuri Sinaarsis gaxsniT, harmoniisa da
erTianobis esTetiuri principebis, formebis vizualuri
balansis, riTmuli agebebis, sivrcul–plastiuri Tvisebebis
gamoxatviT;
12. Cvens saukuneSi, rodesac izrdeba informaciisa da codnis
moculoba, pirveloba unda eniWebodes swavlebis im meTodebs,
romlebic mimarTulia ara studentTa mexsierebis datvirTvaze
mza codniT, aramed meTodis formirebas, romelic kerZo
movlenebis mTeli sistemis damoukidebeli asaxvis saSualebas
iZleva. am midgomis upiratesoba damtkicebulia pedagogiuri
praqtikiT. Aaqedan gamomdinare, informaciis moculobis
Seumcireblad SesaZlebelia mkveTrad Semcirdes saswavlo
masala da amaRldes swavlebis xarisxi;
13. arqiteqturuli moRvaweobis saswavlo procesis ganviTarebis
propedevtikuli sqema bunebrivad gamomdinareobs
ganviTarebadi swavlebis pedagogiuri Teoriis logikidan da
Sinaarsidan. Aamitom moculobiT–sivrciTi kompozicia
SeiZleba ganixilebodes, rogorc umniSvnelovanesi
instrumenti, pirovnebis aucilebeli profesiuli monacemebis
da kulturis formirebisaTvis. Aaqedan gamomdinareobs
upirobo upiratesobebi meTodisa, romelic mimarTulia
profesiuli azrovnebis erTianobisken erTxazovani swavlebis
meTodTan, kerZosgan saerTosken (asociaciur – fsiqologiuri
swavlebis Teoria);
14. Cvens mier Catarebuli studentTa da eqspertTa gamokiTxvis
Sedegebis analizis safuZvelze dadginda, rom teqnikuri
![Page 124: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/124.jpg)
114
universitetis arqiteqturis fakultetze arqiteqturuli
kompoziciis swavlebis meTodologia ZiriTadad Tanxvdeba
msoflioSi damkvidrebul praqtikas da rac gansakuTrebiT
mniSvnelovania, studentTa azriT am sagnis swavleba maTTvis
mniSvnelovani, saWiro da sasargebloa, xolo swavlebis
principebi - misaRebi. arqiteqturuli propedevtikis, rogorc
arqiteqturul-mxatvruli formaTwarmoqmnis sawyisi skolis
Sinaarsi Seicavs Teoriuli debulebebis adaptirebul bloks,
romelic Seesabameba formaTwarmoqmnis paradigmas
arqiteqturaSi. igi Seicavs gansakuTrebul didaqtikur
masalas SemoqmedebiTi praqtikumisTvis ganyenebuli
kompoziciuri amocanebis saxiT da warmoadgens axal sityvas
momavali arqiteqtorebis profesiul-mxatvrul momzadebaSi.
![Page 125: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/125.jpg)
115
rekomendaciebi
1. saqarTveloSi momavali arqiteqtorebis optimaluri
momzadebisaTvis moculobiT-sivrciTi kompoziciis
efeqtiani saswavlo programis SemuSavebisas
mizanSewonilia arsebul gamocdilebaze dayrdnobiT
moxdes swavlebis kursis ganaxleba Tanamedrove meTodebisa
da midgomebis CarTviT (mag. kompiuteruli teqnologiebi).
amasTan, gaTvaliswinebul unda iqnas studentTa da
eqspertTa mier gamoTqmuli mosazrebebi, maTi saWiroebebis
da ganwyobis asaxviT;
2. studentTa komentarebis gaTvaliswinebiT, mizanSewonilia
arqiteqturuli kompoziciis saswavlo kursSi axal
savarjiSoTa Soris gamoyenebul iqnes Cvens mier
SeTavazebuli originaluri davalebebi (“feradi kvadrati”,
“foToli”, “suraTi”, “arqiteqturuli versia”), romlebic
aprobirebulia da mowonebuli studentTa mier;
3. momavali arqiteqtorebis optimaluri momzadebisTvis
mizanSewonilia gaTvaliswinebul iqnes saerTaSoriso
gamocdileba swavlebis dros saproeqto procesis
ganviTarebisas masSi moculobiT-sivrciTi kompoziciis
masalis paralelurad CarTvaze.
![Page 126: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/126.jpg)
116
gamoyenebuli literatura
1. Степанов А.В. и др. Объемно-пространственная композиция.
Москва.1993. 146 стр.
2. Степанов А.В., Иванова Г.И., Нечаев Н.Н. Архитектура и психология.
Москва.1973. 179 стр.
3. Мелодинский Д.Л. Архитектурная пропедевтика: История, теория,
практика. Москва. Книжный дом «ЛИБРОКОМ». 2010. 400 стр.
4. Kandinsky at the Bauhauz, 1922–1933 http://www.guggenheim.org/new-
york/exhibitions/on-view/kandinsky-at-the-bauhauz-1922-1933 ukanasknelad iqna gadamowmebuli 31.03.2012
5. Bauhauz. Workshops for Modernity - Bauhauz in America.
http://www.haberarts.com/bauhauz.htm ukanasknelad iqna
gadamowmebuli 31.03.2012
6. Жадова Л.Л. ВХУТЕМАС-ВХУТЕИН. Декоративное искусство.
№12.1970. стр. 29-33.
7. Данилова Э.В. Развитие формообразующих идей кубизма и
футуризма в архитектуре деконструктивизма. диссертация кандидата
архитектуры. Москва. 2001. 170стр. http://lib.ua-
ru.net/diss/cont/327496.html ukanasknelad iqna gadamowmebuli
31.03.2012
8. Хан-Магомедов С.О. ВХУТЕМАС. Москва.1995. 164 стр.
9. Ладовский Н.А. Основы построения теории архитектуры. Известия
Ассоциации новых архитекторов. Москва. 1926. 138стр.
10. Хан-Магомедов СО. Илья Голосов. Москва. 1988. 232 стр.
11. Гинзбург М.Я. Ритм в архитектуре. Москва. 1923. 119 стр.
12. Кринский В.Ф., Ламцов И.В., Туркус М.А. Элементы архитектурно-
пространственной композиции. Москва. Стройиздат.1968. 168 стр.
13. Мальгин В.И. Пространство в архитектурной композиции. (Вопросы
теории и методики преподавания в курсе ОПК). Канд. дисс. Москва.
1977. 164стр.
14. Нестеренко А.А. Особенности построения и гармонизации объемной
композиции в архитектуре. Канд. дисс. Москва. 1984. 170стр.
![Page 127: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/127.jpg)
117
15. Коновалов Ю.В. Ритмические закономерности в архитектурно-
пространственной среде. Канд. дисс. Москва. 1971. 166стр.
16. Моор В.К. Архитектурное пространство как центральная категория
профессионального мышления. Канд. дисс. Москва. 1983. 169 стр.
17. Усов В.Р. Вводные макетно-графические упражнения в курсе основ
архитектурного проектирования как средство развития
пространственных представлений. Канд. дисс. Москва. 1980. 165стр.
18. Нечаев Н.Н. Проектное моделирование как творческая деятельность.
(Психологические основы высшего архитектурного образования).
Реферат док. диссертации. Москва. 1987. 32стр.
19. Никифорова О.И. Исследования психологии художественного
творчества. Москва. МГУ. 1972. 156 стр.
20. Коротковский А.Э. Основы архитектурной композиции. Москва. 1974.
248 стр.
21. Метленков Н.Ф. Роль пространственного моделирования в
интенсификации процесса обучения архитектурному проектированию.
Канд. дисс. Москва. 1978. 167стр.
22. Иовлев В.И. и др. Архитектурно-композиционное формообразование.
Екатеринбург. Архитектон. 2000. 366 стр.
23. Шубников А.В., Копцик В. Симметрия в науке и искусстве. Москва.
Изд. Наука.1972. 287 стр.
24. Смолина Н. Традиции симметрии в архитектуре. Москва. Стройиздат.
1990г. 344c.
25. Азгальдов Г. Численная мера и проблемы красоты в архитектуре.
Москва. Стройиздат. 1978. 92c.
26. Малахов СЛ. Введение в творческий процесс проектирования на
начальном этапе архитектурной подготовки. Канд. дисс. Москва.
1980. 170 стр.
27. Степанов А.В., Нечаев Н.Н., Малахов СА. Введение в
проектирование. Москва. 1982. 328 стр.
28. Бархин Б.Г. Методика архитектурного проектирования в системе
архитектурного образования. Москва. 1969. 505 стр.
29. Некрасов А.И. Теория архитектуры. Москва. 1994. 480 стр.
![Page 128: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/128.jpg)
118
30. Ремизова Е.Р. От Витрувия до Винтури. Эволюционный взгляд на
педагогику композиционного творчества в архитектуре. Архитектура
мира. №5. М., 1996. стр. 12-21.
31. Габричевский А.Г. Теория и история архитектуры. Киев. 1993. 354 стр.
32. Хан-Магомедов СО. Пропедевтика. Москва. Изд. "Пространство".
1995. 312 стр.
33. Минервин Г.Б. Значение пропедевтических курсов для подготовки
художников-конструкторов. Художественно-конструкторское
образование. 2. Москва. 1972. стр. 23-29.
34. e.p. zenkeviCi. aSS-Si dizainerTa momzadebis saerTo principebi.
mxatvrul-konstruqciuli ganaTleba. #4., 1973. gv. 16-20.
35. Лежава И.Г. Функция и структура формы в архитектуре. Док. дисс.
Москва. 1987. 292 стр.
36. Иконников А.В., Степанов Г.П. Основы архитектурной композиции.
Москва. Изд. Искусство. 1971. 224 стр.
37. Араухо И. Архитектурная композиция. Москва. Изд «Высшая
школа».1982. 208 стр.
38. У истоков функционализма Модернизм (пропедевтические курсы)
http://design-history.ru/u-istokov-funktsionalizma-modernizm.htm ukanasknelad iqna gadamowmebuli 31.03.2012
39. Гальперин П.Я. Введение в психологию. Москва.1976. 254 стр.
40. Леонтьев А.Н. Деятельность, сознание, личность. Москва.1975. 232
стр.
41. Давыдов В.В. Проблемы развивающего обучения. Москва. Изд.
«Педагогика». 1986.
42. Каган М.С. Морфология искусства. Москва.1972. 288 стр.
43. Иконников А.В. Художественный язык в архитектуре. Москва.1985.
316 стр.
44. Азизян И.А., Добрицына И.А., Лебедева Г.С. Теория композиции как
поэтика архитектуры. Прогресс-Традиция. Москва. 2002. 274 стр.
45. fifia e. arqiteqturuli kompoziciis Sesavali. Tbilisi. gam.
“ganaTleba”. 1989. 211 gv.
![Page 129: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/129.jpg)
119
46. bostanaSvili S. arqiteqturuli kompoziciisa da daproeqtebis
meTodikis swavlebis Sesaxeb. (“arqiteqturuli ganaTlebis
sawyisebi” - damxmare saxelmZRvanelo). Tbilisi. gamomcemloba
“teqnikuri universiteti”. 1997. gv. 52-56.
47. Чернихов Я. К. Основы Современной Архитектуры. Ленинград. Изд.
«Ленинградское общество архитекторов». 1930. 128 с.
48. Миронова Л. Н. Учение о цвете Фрагмент о колористике Ле Корбюзье.
http://rosdesign.com/design_materials2/cvet_2.htm ukanasknelad iqna
gadamowmebuli 31.03.2012
49. Рибе Н., Стеинле Ф. Исследовательское экспериментирование: Гёте,
Ленд и теория цвета. http://www.new-design.ru/pM1_cvet3.htm
ukanasknelad iqna gadamowmebuli 31.03.2012
50. Riemer K. Das Prinzip der Elemente-Kombination. Erfahrungen und
Ergebnisse der Anwendung in der Elementaren Gestaltungsiehre.
Wissenschaftliche Zeitschrift der Architektur und Bauwesen Weimar. Heft
3.1975.
51. Just E. Grundlagen zur architektonischen Kompositionlehre. Institut fur
aus und weiterbildung im Bauwesen. Leipzig. 1983.
52. Иевлев В.И. Архитектурная школа в Осло. Екатеринбург. Архитектон
(1-2). 1995. стр. 31-39.
53. Дженкс Ч. Язык архитектуры постмодернизма. Москва. 1985. 326 стр.
54. Гропиус В. Границы архитектуры. Москва. Изд. «Искусство».1971. 168
стр.
55. Мелодинский Д.Л. В.Ф. Кринский. Москва. 1998. 256 стр.
56. Кринский В.Ф., Келбин B.C., Ламцов И.В., Туркус М.A., Филасов Н.В.
Введение в архитектурное проектирование. Москва. 1962. 327 стр.
57. Никифорова О.И. Исследования психологии художественного
творчества. Москва. МГУ. 1972. 140c.
58. Мелодинский Д. Л. Школа архитектурной пропедевтики Ладовского-
Кринского. Москва. Изд. «Архитектура мира». 1998. 174 стр.
59. Кринский В.Ф. Вместе с веком. Москва. 1968. 98 стр.
60. Кринский В.Ф. Опыт обучения архитектурной композиции.
Москва. Изд. «Архитектурная композиция». 1970. 127 стр.
![Page 130: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/130.jpg)
120
61. Хан-Магомедов СО. В.Ф. Кринский и архитектурное течение -
рационализм. Москва. «Советское изобразительное искусство и
архитектура бО-70-х годов». 1979. 76 стр.
62. Кринский В.Ф., Ламцев И.В., Туркус М.А. и др. Объёмно-
пространствнная композиция в архитектуре. Москва.1975. 292 стр.
63. Мелодинский Д.Л. Основы композиционной подготовки в высшей
архитектурной школе. Канд. дисс. Москва. 1973. 172 стр.
64. Коротковский А.Э. Методологические основы системной теории
архитектуры. Москва.1987. 590c.
65. Белоусов Е.Д. Объёмно-пространственная композиция. Ростов-на-
Дону. 1990. 384 стр.
66. Малахов С.Л. Архитектурная композиция как профессиональный
метод. Куйбышев.1986. 356 стр.
67. Гудкова Т.В. Моделирование процесса творческого проектного
мышления. Канд. дисс. Новосибирск, 2000. 169 стр.
68. Заикина С.Ю. Цвет в образном моделировании архитектурной
композиции. Канд. дисс. Москва. 1987. 170 стр.
69. mujiri v. disciplinis “ferwera” Sesaxeb. (“arqiteqturuli
ganaTlebis sawyisebi” - damxmare saxelmZRvanelo). Tbilisi.
gamomcemloba “teqnikuri universiteti”. 1997. gv. 28-30.
70. Зорин Л.Н. Графика как инструмент композиционного мышления
архитектора. Канд. дисс. Москва. 1990. 166 стр.
71. Дембич А.Л. Проектный анализ в системе архитектурного
проектирования. Канд. дисс. Москва. 1985. 169 стр.
72. Анисимова И.И., Кудрявцева Т.В., Куповский СМ. Архитектурное
npоектирование в начальном образовании. Москва. Изд. Ладья. 1997.
288 стр.
73. Начальный этап архитектурного образования. Сб. СА СССР. Москва.,
1991.139 с.
74. Марц Л.В. О воспитании визуального мышления. Техническая
эстетика. Москва. Труды ВНИИТЭ №4. 1973. стр. 32-37.
75. Мелодинский Д.Л. Объёмно-пространственная композиция -
современное состояниеи тенденции развития. Начальный этап
![Page 131: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/131.jpg)
121
архитектурного образования. Сб. материалы совещаний, теория и
практика советской архитектуры. Москва.1991. стр. 66-79.
76. TevzaZe n., CigogiZe g., ciciSvili i., da sxv. arqiteqturuli
ganaTlebis sawyisebi. damxmare saxelmZRvanelo n. TevzaZis
redaqciiT. Tbilisi. gam. ”teqnikuri universiteti”. 1997. 114 gv.
77. kiknaZe z. AAutoCad arqiteqtorebisaTvis. Tbilisi, Jur.
“stili” #8, 2003. gv. 22-26.
78. kiknaZe z. urbanuli ganviTarebis obieqtebis adekvaturobis
formalizmi. Tbilisi. “kamara” #1 (4). qarTuli arqiteqturis
Teoriisa da istoriis sakiTxebi. 2005. gv. 16-21
79. TevzaZe n., kiknaZe z., mujiri v. formaTwarmoqmnisa da
kompoziciis paradigma arqiteqturaSi (istoriuli da
logikuri aspeqtebi). Tbilisi. saqarTvelos ganaTlebis
mecnierebaTa akademiis Jurnal “moambis” damateba Sromebi
2(17). 2010. gv. 209-212.
80. Ительсен Л. Психологические теории научения и модели процесса
обучения. Советская педагогика. №3.1973. стр.27-32.
81. Талызина Н.Ф. Управление процессом усвоения знаний. Москва. МГУ.
1975. 344 стр.
82. Выготский Л.С. Психология искусства. Москва.1965. 379 стр.
83. Решетова З.А. Психологические основы профессионального
обучения. Москва. МГУ. 1985. 344 стр.
![Page 132: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/132.jpg)
122
ilustraciebi
ilustracia 1 - iohanes itenis kursi bauhauzSi
![Page 133: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/133.jpg)
123
ilustracia 2 – mogol-nadis kompoziciis kursi bauhauzSi
![Page 134: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/134.jpg)
124
ilustracia 3 - iozef albersis kompoziciis kursi bauhauzSi
![Page 135: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/135.jpg)
125
ilustracia 4 - ს n. ladovski kursi – ВХУТЕМАС-Si
![Page 136: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/136.jpg)
126
ilustracia 5 - propedevtikuli kursi – ВХУТЕМАС-Si
![Page 137: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/137.jpg)
127
ilustracia 6 - a. ruusuvoris kompoziciis kursi - fineTi
![Page 138: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/138.jpg)
128
ilustracia 7 - belgia – turnes arqiteqturis umaRlesi skola floran sori
![Page 139: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/139.jpg)
129
ilustracia 8 - Sveicaria - arqiteqturis ganyofileba, federaluri politeqnikuri skola ciurixSi
![Page 140: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/140.jpg)
130
ilustracia 9 - SvedeTis arqiteqturuli skolebi
![Page 141: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/141.jpg)
131
ilustracia 10 - slovakeTi, brno
![Page 142: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/142.jpg)
132
ilustracia 11 - germania, karlsrues universiteti r. lederbogenis kompoziciis kursi
![Page 143: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/143.jpg)
133
ilustracia 12 - germania, vaimaris arqiteqturuli skola, profesori kiuni da profesori kurt rimeri
![Page 144: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/144.jpg)
134
ilustracia 13 - germania, drezdeni, samSeneblo institutis arqiteqturis fakulteti, profesori iusti
![Page 145: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/145.jpg)
135
ilustracia 14 - poloneTi, krakovis samxatvro akademia, interierebis arqiteqturis fakulteti. profesori anton xaski
varSavis samxatvro akademia profesori oskar hanseni
![Page 146: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/146.jpg)
136
ilustracia 15 - arqiteqturuli propedevtika - norvegia
![Page 147: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/147.jpg)
137
ilustracia 16 - arqiteqturuli propedevtika - espaneTi
ilustracia 17 - arqiteqturuli propedevtika - saberZneTi
![Page 148: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/148.jpg)
138
ilustracia 18 - propedevtikuli kursi – МАРХИ-Si profesori v. krinski
![Page 149: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/149.jpg)
139
ilustracia 19 - propedevtikuli kursi – МАРХИ-Si XX saukunis bolo
![Page 150: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/150.jpg)
140
ilustracia 20 - propedevtikuli kursi – МАРХИ-Si XXI saukune
![Page 151: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/151.jpg)
141
ilustracia 21 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
ilustracia 22 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
![Page 152: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/152.jpg)
142
ilustracia 23 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
ilustracia 24 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
![Page 153: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/153.jpg)
143
ilustracia 25 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
abstraqciidan realobamde (eskizebi-ideebi, eskizebi-improvizaciebi)
![Page 154: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/154.jpg)
144
ilustracia 26 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
Sav-TeTri, feradi da moculobiT-sivrciTi kompoziciebi
![Page 155: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/155.jpg)
145
ilustracia 27 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
Sav-TeTri, feradi da moculobiT-sivrciTi kompoziciebi da eskizebi-improvizaciebi
![Page 156: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/156.jpg)
146
ilustracia 28 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
![Page 157: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/157.jpg)
147
ilustracia 29 - arqiteqturuli kompoziciis kursi stu-Si
moculobiT-sivrciTi kompoziciebi
![Page 158: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/158.jpg)
148
ilustracia 30 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “feradi kvadrati”
![Page 159: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/159.jpg)
149
ilustracia 31 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “foToli”
![Page 160: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/160.jpg)
150
ilustracia 32 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “suraTi”
![Page 161: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/161.jpg)
151
ilustracia 33 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “suraTi”
![Page 162: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/162.jpg)
152
ilustracia 34 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “suraTi”
![Page 163: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/163.jpg)
153
ilustracia 35 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “arqiteqturuli versia”
![Page 164: vanda mujiri arqiteqturuli kompoziciis swavlebis meTodika Mujiri disertacia.pdf · mecnierulad da masSi aisaxeba pedagogikis, fsiqologiis, qmedebis Teoriis, kulturologiis da sxva](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041816/5e5b321122815971cc12f92d/html5/thumbnails/164.jpg)
154
ilustracia 36 - axali tipis davalebebi da savarjiSoebi davaleba “arqiteqturuli versia”