Uzman Kari̇yer- Kpss Vatandaşlik

UZMAN KPSS CAHĠT ENÇ

1 HER HAKKI SAKLIDIR.

UZMAN KPSS

EĞİTİM KURUMLARI

ANAYASA DERS

FASİKÜLÜ



Din Kuralları

SOSYAL DÜZEN KURALLARI

Hukuk Kuralları Görgü Kuralları Ahlak Kuralları

Hukukun Bölümleri

Kamu Hukuku

Özel Hukuk Karma Hukuk

Anayasa Hukuku Ġdare Hukuku Ceza Hukuku Yargılama Hukuku Devletler Umumi Hukuku Vergi Hıuku Ġcra Ġflas Hukuku

Medeni Hukuk Borçlar Hukuku Ticaret Hukuku Devletler Özel Hukuku

Fikir ve Sanat eserleri Hukuku Hava Hukuku ĠĢ Hukuku Toprak Hukuku Bankacılık Hukuku

YAPTIRIM

Sosyal hayatı düzenleyen kurallarauyulmadığında karĢılaĢılan tepkidir.

Maddi Yaptırım Manevi Yaptırım

Ceza Cebri icra Hükümsüzlük Ġptal Tazminat

Din,görgü ve ahlak kurallarına uyulmadığında uygulanır Ayıplama Kınama Günahkâr sayma

Sadece hukuk sisteminde uygulanan yaptırımlardır.



ANAYASA

Türk anne babanın çocukları Türk‘tür. Türk annenin yabancı bir babadan olan çocuğu Türk değildir. Kanunla düzenlenir.

TÜRK VATANDAġLIĞININ ĠSPATI

Türkiye cumhuriyeti nüfus sicil kayıtları

Nüfus hüviyet cüzdanları

Pasaport ve pasaport yerine geçen belgeler(pasavan,tayfa vesikaları, pasaportun çok kısa süreli hali giriĢ çıkıĢlar için)

Pasavan:KiĢiler acil ve zorunlu iĢleri takip edebilmek için sahıslara verilen kısa süreli belgeler.

Tayfa Vesikası:Gemi mürettabatının limanlara ve karasulara girebilmek için verilen belgeler.

Türk konsolosluklarınca verilen vatandaĢlık il muhaberleri VatandaĢlık: kiĢileri Devlete bağlayan hukuki bağa denir. Uyrukluk(Tabiiyet):Bir kiĢiye devlete bağlayan huki ve siyasi bağdır. Asli Uyrukluk: Doğumla kazanılan uyrukluktur. Türk anne ve babadan doğan çocuk nerede doğarsa doğsun Türk‘tür. KazanılmıĢ (müktesap) uyrukluk: Doğumdan baĢka nedenle sonradan kazanılan uyrukluktur. Örnek: Bir Türk ile evlenen yabancı devlet vatandaĢı kadının dilerse Türk vatandaĢlığını kazanması gibi.

HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI

Sosyal Hayatı Düzenleyen Kurallar Din kuralları Manevi yaptırım (Uhrevi yönü-namaz kılmak Sosyal yönü-evlenme. Zekât verme gibi) Ahlak kuralları Manevi yaptırım(yaptırım gücü daha serttir-DıĢlanma, hırsızlık gibi) Ahlak Kuralları ikiye ayrılır a: Subjektif(KiĢisel) Ahlak kuralları: Ġnsanın kendi kendine karĢı olan ödev ve sorumluluklarını düzenleyen kurallardır. b: Objektif (Toplumsal) Ahlak kuralları: Ġnsanın diğer insanlara karĢı olan ödev ve sorumluluklarını düzenleyen kurallardır. Görgü kuralları Manevi yaptırım (Örf ve adetler) Hukuk kuralları Maddi yaptırım (kanunlar)

Hukuk Kurallar;

o Geneldir o Soyuttur o Süreklidir o BirleĢkendir o Maddidir

HUKUKUN ALT DALLARI 1)Ceza 2)Cebr-i Ġcra 3)Tazminat 4)Ġptal 5)Hükümsüzlük 6)Kısas 1)Ceza Hukuk kurallarından bazılarının, koymuĢ oldukları emir ve yasaklara aykırı davranıĢta bulanan kimselerin karĢılaĢacakları tepkiye denir. Örnek: Hapis, adli para cezası gibi 2)Cebr-i Ġcra [ Zorla yerin getirme] Borcunu yerine getirmeyen kimsenin devlet gücüyle borcunu yerine getirmeye zorlanmasıdır. (icra daireleri v.s) örnek: Haciz iĢlemleri 3)Hükümsüzlük(Butlan) GerçekleĢtirilen bir hukuki eylem ya da iĢlemin hukukun aradığı temel Ģartları taĢımaması halinde hukuk dünyasında hiçbir hüküm ifade etmemesidir. Örnek: Ġmam nikâhı veya resmi memur karĢısında yapılmayan evlilikler Yokluk:Ġmam nikanının geçersiz olması Butlan:Akıl hastasının yaptığı evlilik. Tek Taraflı Bağlamazlık:18 yaĢını doldurmayan kiĢinin yaptığı sözleĢme. 4)Ġptal Bir idari iĢlemin hukuka aykırı yapılması durumunda mahkemelerce iptal edilmesi. Örnek: Kanuna aykırı bir Ģekilde Belediyenin kiĢinin arazisini kamulaĢtırması, arazi sahibinin de idari mahkemesinde dava açıp davanın kazanılması kamulaĢtırma iĢleminin iptal ettirmesi. 5Tazminat Hukuka aykırı davranıĢlarıyla baĢkalarına zara veren kimselerin vermiĢ oldukları zararları ödemeye mahkûm edilmeleridir. a: Maddi Tazminat: Verilen zararın maddi olmasıdır. Örnek: BaĢkasına ait arabanın camını kıran kiĢinin zararını karĢılaması söz konusu b: Manevi Tazminat: Verilen zararın manevi olmasıdır. Örnek: KiĢiye hakaret edilmesi 6)Kısas göze göz diĢe diĢ gibi Türk hukuk sisteminde yoktur.



HUKUK SĠSTEMĠ

Hukuk Bölümleri

Kamu Hukuku

Özel Hukuk

Karma Hukuk

Anayasa Hukuku

Medeni Hukuk

ĠĢ Hukuku

Ġdare Hukuku

Borçlar Hukuku

Fikir ve Sanat

Eserleri Hukuku

Ceza Hukuku

Ticaret Hukuku

Hava Hukuku

Vergi Hukuku

Devletler Özel

Hukuku

Bankacılık Hukuku

Devletler Genel

Hukuku

Toprak Hukuku

Yargılama Hukuku

Çevre Hukuku

Ġcra Ġflas Hukuku

Kamu Hukuku Ve Özel Hukuk

1)Kamu Hukuku KiĢi ile devlet arasındaki iliĢkiyi düzenler. a)Anayasa hukuku: Devletin Ģekil ve yapısını, organlarını, kiĢi hak ve özgürlüklerini düzenleyen hukuk kurallarıdır. b)Ġdare Hukuku: Bireylerin idare ile ilgili iĢlerini düzenler. c)Ceza Hukuku: Suçlara karĢı uygulanacak cezayı düzenler.

Ceza Hukukuna Hakim Olan Ġlkeler *Kanunilik Ġlkesi -Belirlilik: KiĢi yalnızca kanunda açıkça suç

olarak tanımlanmıĢ eylemlerinden dolayı cezalandırabilir.

-Aleyhe çıkarılan yasa geçmiĢe yürümez. -Kıyas yapılamaz. -Ġdarenin düzenleyici iĢlemleri ile suç

oluĢturulamaz ve ceza verilemez.(tüzük, yönetmelik)

-Örf ve âdete dayanarak suç oluĢturulamaz ve ceza verilemez.(Kanunda açıkça yazılması gerekir)

Kusursuz Ceza Olmaz Ġlkesi Cezaların ġahsiliği( kiĢiselliği) Ġlkesi

Ümanizm Ġlkesi: KiĢinin cezalandırılmasının amacı yeniden topluma kazandırılmasıdır.

Cezalandırılmada Adalet ve EĢitlik Ġlkesi

d)Vergi hukuku: Devlet ve kiĢiler arasındaki vergi hak ve doğan iliĢkileri düzenler.

f) Yargılama hukuku: mahkemelerce yapılacak yargılamanın usul ve yöntemlerini konu alan hukuk dalıdır. Bağımsız mahkemelerin yargılama görevlerini yerine getirirken uygulamaları gerekenlerin neler olduğunu belirtir. g) Ġcra iflas hukuku: medeni yargılama hukukuyla yakın ilgisi olan hukuk dalıdır. h) Devletler genel hukuku: Bağımsız bir devletin diğer bir devlet veya milletler arası kuruluĢlarla olan iliĢkilerini düzenler. Örnek: antlaĢmalar, içtihatlar (mahkeme kararları) doktrinler (bilimsel görüĢler) milletler arası teamül (uygulamalar) , AB, NATO vb.

2)Özel Hukuk KiĢi ile kiĢiler arasındaki iliĢkiyi düzenler. 1)Medeni Hukuk: Medeni Hukukta geçerli olan temel esaslar Ģunlardır:

Ġlkeleri Dürüstlük(objektif-iyi niyet): Herkes haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Ġyi Niyet: Kanunun iyi niyete hukuki sonuç bağladığı durumlarda iyi niyet varsayılır. Ġspat Yönü: Kanunda aksine bir hüküm olmadıkça herkes iddiasını ispatla yükümlüdür. Hak Ehliyeti: Herkesin hak ehliyeti vardır. Bölümleri

KiĢiler Hukuku: KiĢilerin türlerini, ehliyetlerini, kiĢisel durumlarını akrabalık iliĢkilerini, yerleĢim yerlerini vb.

Aile Hukuku: NiĢanlanma, evlilik, boĢanma,soy bağı,velayet,vesayet vb.(evlenme yaĢı 18 bazı durumlarda erkek 17 kadın 15)

Miras Hukuku: Vasiyet, miras hükümleri vb.

EĢya Hukuku: KiĢilerin eĢyalar üzerindeki hak ve tasarruflarını düzenler. 2)Borçlar Hukuku: KiĢiler arasındaki borç iliĢkisini düzenler. Borçlar hukukuna hakim olan ilkeler Ģunlardır:

Nispilik ilkesi(Geçicilik):Borç ödedendiği taktirde sözleĢme fesh olur.

Ġrade Özerkliği Ġlkesi

SözleĢme serbestliği ilkesi

EĢitlik

ġekil serbestliği: Bir sözleĢmenin varlığının ispatı(yazıya dökme)

Dürüstlük Ġlkesi(objektif-iyi niyet) kiĢi borcunu yerine getirirken dürüst davranmak zorunda

Kusurlu Sorumluluk Ġlkesi: Zarara sebep olma



Üçüncü KiĢi Aleyhine Borç Kurulamaması Ġlkesi(Alcağını üçüncü kiĢiden tahsil edemez.): Borç iki kiĢiyi bağlar.

SözleĢmelerde KarĢılık(ivaz) Ġlkesi: SözleĢmelerde karĢılıklı feragat edilmesi

Borçlunun YerleĢim Yerinde Ġfa(yerine getirme) Ġlkesi: Borçlanırken adres göstermek zorundadır.

Edim:Borç iliĢkisinde alacaklının borçludan isteyebileceği borçlunun yerine getirmekle yükümlü bulunduğu davranıĢtır. ÇeĢitli ZamanaĢımı Süreleri a) 10yıllık süre:Genel zaman aĢımı süresidir.Kanunda aksine bir düzenleme yoksa 10 yıl geçmekle borç zaman aĢımına uğrar. b) 5 yıllık süre:Kira,sermaye faizleri,nafaka,otel,lokanta giderleri gibi durumlarda 5 yıllık zaman aĢımı iĢler. ZamanaĢımı ĠĢlemeyen Durumlar a) Çoçukların anne ve babalarına karĢı alacaklarına velayet devam ettiği sürece b) EĢlerden herbirinin diğerinde olan alacaklarına evliliğin devamı süresince c) ĠĢçilerin iĢvereninden olan alacaklarına hizmet akdinin devamı süresince gibi durumlar… b)Ticaret Hukuku: kiĢiler arasındaki ticari iliĢkileri, ticari iĢletmeleri ve Ģirketleri düzenleyen hukuk dalıdır.

Ticari iĢletme hukuku

ġirketler Hukuku

Kıymetli evrak hukuku Örnek: çek, bono, poliçe.

Deniz ticareti hukuku:Denizde gemilerde yolcu ve eĢya taĢıma iĢlemi düzenler.

Sigorta hukuku: Hayat. deprem gibi Özel hukukun 3. kolu c)Devlet Özel Hukuku: Bir yabancının yabancı devlette suç iĢlemesi durumunda hangi mahkemenin bakacağını gösterir.

3) Karma Hukuk Dalları: Kendine özgü kuralları olan özel ve bağımsız nitelik taĢır. a) ĠĢ Hukuku: ĠĢçiler ve iĢverenler arasında ki iliĢkileri düzenler. Örnk: Toplu iĢ sözleĢmesi, grev ve lokavt vb. b)Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku: Sanat ve fen alanlarında buluĢları ve yapıtları olan kiĢilerin haklarını düzenleyen kurallardan oluĢan hukuktur. Telif hakkı gibi c) Hava Hukuku: Hava trafiği ile ilgili kuralları kapsayan hukuktur. Hava sahası d) Bankacılık Hukuku: Bankacılık faaliyetlerinin geliĢtirilmesi, sermaye piyasası ve taĢınırlarla ilgili hukuktur. e) Toprak Hukuku: Tarıma elveriĢli taĢınmazlarla ilgili kuralların yer aldığı hukuktur.Toprak ile ilgili alım-satım kira rehin gibi f) Çevre Hukuku: Doğal çevrenin korunmasına yönelik hukuksal önlemlerin oluĢturulduğu yeni bir hukuk

dalıdır. HUKUK TÜRLERĠ

1)Mevzu Hukuk: Yürürlükte olan hukuk sistemi(var olan hukuk sistemi) Yazılıdır.(kanun, khk,tüzük gibi) 2)Pozitif(Müspet-olağan-dogmatik)Hukuk: Belli bir dönemde bir devletin var olan hukuk sistemidir hem yazılı hem yazısızdır.

3)Doğal (ideal) hukuk: Hedeflenen, amaçlanan olması gereken hukuku ifade eder. 4) Tabii Hukuk: Yürürlükteki hukuk kurallarının dıĢında mevcut olan ve insanların akıl yoluyla ulaĢabilecekleri hukuk kurallarının tümüne tabii hukuk denir. 5) Tarihi Hukuk: Yürürlükte olmayan, yürürlükten kalkmıĢ olan hukuktur. 6)Ġç Hukuk: Bir ülke içerisindeki hukuk sistemidir. 7)DıĢ Hukuk: örneğin Avrupa insan hakları mahkemesi. VatandaĢlık: KiĢileri devlete bağlayan hukuki bağa denir. Hukuk Kurallarının ÇeĢitleri: 1: Emredici Hukuk Kuralları: Kesinlikle uyulması gereken hukuk kurallarıdır. Örneğin; Evlenme yaĢı ile ilgili olarak Medeni Kanun‘da ―Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez‖ hükmü yer almaktadır. Bu hüküm emredici bir nitelik taĢır. Örnek: Tarla satıĢının mutlaka tapuda yapılması 2:Tamamlayıcı Hukuk Kuralları: Tarafların aksini kararlaĢtırabildikleri hükümlerdir.Örneğin; Bir borç iliĢkisinde taraflar ödenecek olan faiz oranını yasal faiz oranından daha farklı olarak tespit edebilir. Fakat böyle bir tespit yapılmamıĢsa tamlayıcı hüküm devreye girer ve yasal faiz uygulanır. II. Tanım: SözleĢmede tarafların bıraktığı boĢlukları dolduran kurallardır.Örnek:Satılan bir malın taĢıma parası kim verir tersine bir antlaĢma yoksa alıcı verir. 3:Yorumlayıcı Hukuk Kuralları: Tarafların bir hukuki iĢlemde kullandıkları ve anlamını açıklamadıkları hususları veya bir kimsenin beyanını ya da davranıĢını yorumlamaya yarayan kurallardır. Örneğin; Taraflar sözleĢmede ayın baĢı tarifini kullanmıĢ, fakat bununla neyi kastettiklerini açıklamamıĢlarsa, Borçlar Kanunu bu ifadeden 1. gününün anlaĢılması gerektiğini belirtmiĢtir. 4:Tanımlayıcı Hukuk Kuralları: Bir hukuki kavramın, kurumun ne anlama geldiğini belirleyen kurallardır. Örneğin; Medeni Kanun ―NiĢanlanma‖ yı Ģöyle tanımlamıĢtır. ―NiĢanlanma evlenme vaadiyle olur.‖

5:Yetki Verici Hukuk Kuralları: Ġlgilisine yetki veren, ilgilisini belirli bir davranıĢta bulunmada serbest bırakan kurallardır. Örneğin; mirasçıların‖ mirası reddetme ― yetkileri vardır.



BOġLUK TÜRLERĠ

Hâkimin Hukuk Yaratması(inisiyatif çözümleme) Kanunda ve örf adet hukukunda somut bir olaya uygulanacak hükmün bulunmaması durumunda Medeni Kanun‘un hâkimlere verdiği yetki ile hakimin ―kanun koyucu ―edasıyla hüküm oluĢturmasıdır. Yani hâkimin önüne gelen bir davaya ―Bu dava ile ilgili bir hukuk kuralı yok‖ diyerek bakmama hakkı yoktur. 1: Hukuk BoĢluğu: Herhangi bir konuda, kanunda ve örf adet ve kanununda somut bir olaya uygulanacak herhangi bir hukuk kuralının bulunmamasıdır. Örn:Suç var ;ama suçla ilgili hiçbir kanunun olmaması 2: Kanun BoĢluğu: Yasada, yaĢam olaylarını düzenlemeye yetecek hükmün eksik olması veya hiç bulunmamasıdır. Kanun boĢluğu çeĢitli Ģekillerde olabilir. a)Kural Ġçi BoĢluk: Kanun koyucu tarafından istenerek konulmuĢ boĢluklardır. Örneğin; TMK‘nın 175. maddesinde boĢanma durumunda yoksulluktan bahsedilmiĢ fakat hükümde bu kavram tanımlanmamıĢtır.(daha ayrıntıları) Burada bir kural içi boĢluk mevcut olup TMK‘nın 4. maddesine göre takdir yetkisini kullanarak doldurur. b)Kural DıĢı BoĢluk: Kanun koyucu tarafından istenmeden, bilinçsizce bırakılmıĢ boĢluklardır. Bunlar 2‘ ye ayrılır. _ Açık(Gerçek) BoĢluk: Konuya iliĢkin uygulanacak bir kuralın bulunmamasıdır. Sözgelimi: BoĢanmada velayet hakkının eĢlerden birine bırakılması halinde,diğer eĢin çocuklarla iliĢki kurma hakkı vardır.Bu kiĢinin ölmesi durumunda,ölen kiĢinin ana babasının torunlarıyla kiĢisel iliĢki kurması eski Medeni Kanun‘da düzenlenmemiĢtir. _ Örtülü BoĢluk: Konuya uygulanacak bir kuralın bulunduğu fakat konuyu çözebilecek yeterliliğe sahip olamadığı durumdur. ÖNEMLĠ: Hakimin takdir yetkisini kullanabildiği boĢluk türü‖ Kural Ġçi BoĢluk‖tur. ÖNEMLĠ: Vergi hukukunda ―yasasız vergi olmaz‖ ilkesi doğrultusunda hakimin hukuk yaratma yetkisinden söz edilemez.

HAK VE KĠġĠLĠK KAVRAMLARI

1) HAK KAVRAMI: Hak, hukuk tarafından tanınan ve korunan kiĢiye ait menfaatlerdir. Tüm haklar kurallardan doğar ve her hakkın bir sahibi vardır. Hak sahibi varlıklara kiĢi denir.

HAKKIN TÜRLERĠ A) Kamu Hakları-Özel Haklar Ayırım — Kamu Hakları: KiĢilerle devlet arasındaki iliĢkileri düzenleyen kamu hukukundan doğan haklara denir. Kamu hakları; kiĢisel haklar, sosyal ve ekonomik haklar ve siyasi haklar olmak üzere 3‘e ayrılır.

Özel Haklar KiĢilerle kiĢiler arasındaki iliĢkiyi düzenleyen, özel hukuktan doğan haklardır.

Mahiyetine Göre Özel Haklar

—Mutlak Haklar: Sahibine maddi ve maddi olmayan mallar ile kiĢiler üzerinde geniĢ yetkiler veren ve herkese karĢı ileri sürülebilen haklardır. Mülkiyet hakkı, telif hakkı, ayni haklar, intifa hakkı, velayet ve vesayet hakları vb.

—Nisbi Haklar: Sadece belirli kiĢilere karĢı ileri sürülebilen haklardır. Örneğin; alacak hakkı, alacaklının sadece borçluya karĢı ileri sürebileceği bir haktır.

Konularına Göre Özel Haklar —Mal Varlığı Hakları: KiĢinin para ile ölçülebilen, Yani malvarlığı içinde yer alan haklarıdır.(kiĢilerin maddi menfaatlerini korur.) —KiĢilik Hakları: KiĢilerin manevi menfaatlerini koruyan haklardır. BaĢkalarına devredilemez. Örn:Ġbadet,inanç

Kullanımlarına Göre Özel Haklar —Devredilebilen Haklar: Sahibi tarafından baĢkalarına devredilebilen, miras yoluyla da mirasçılara geçen haklardır. Özel hakların büyük bir bölümü devredilebilen haklardan oluĢur.

—Devredilemeyen Haklar: Kural olarak kiĢiye bağlı haklar, özel kiĢiye sıkı sıkıya bağlı haklardır ve bunlar miras yoluyla da mirasçılara geçmez. Ergin bulunmayı talep hakkı, niĢanı bozma hakkı, boĢanma davası açma hakkı, soy bağının reddi hakkı vb.

Amçalarına Göre Özel Haklar

— Yenilik(inĢai) Doğuran Haklar: Sahibine tek taraflı irade açıklaması ile yeni bir hukuki durum ortaya çıkarma veya var olan hukuki durumu değiĢtirme ya da sona erdirme yetkisi veren haklardır. 3‘ e ayrılır.



1)Kurucu Yenilik Doğuran Haklar: Sahibi tarafından kullanılmakla yeni bir hukuki iĢlemin doğmasına yol açan haklardır.yapılan sözleĢmeler 2)DeğiĢtirici Yenilik Doğuran Haklar: Var olan bir hukuki durumun tek taraflı irade açıklaması değiĢtirilmesini sağlayan haklardır. Satılan ayıplı(defolu) malın değiĢtirilmesi bu hakka örnektir.

3)Bozucu Yenilik Doğuran Haklar: Sahibinin kullanmasıyla mevcut bir hukuki durumu ortadan kaldıran haklardır. SözleĢmeyi feshetme hakkı. — Alelade(Basit) Haklar: Bu hakların kullanılmasıyla mevcut hukuki durumda hiçbir değiĢiklik olmaz. Velayet hakkı, vesayet hakkı vb.(çocuk reĢit olmadığı için anne baba çocuğu yönetir,uyarır.malını yönetir bunlar yapılırken hiçbir hukuki sonuç doğurmaz)

Hakkın Kazanılması Hakkın kazanılması, bir hakkın kiĢiye bağlanması demektir. a- Hukuki Olay: KiĢinin iradesi ile gerçekleĢip gerçekleĢmediğine bakılmaksızın kendisine hukuki sonuç bağlanmıĢ olaylardır. Örnek: Doğum ve ölüm hukuki olaya örnektir. Doğumla birlikte kiĢi bir takım haklara sahip olur. b- Hukuki Fiil: KiĢinin iradesi ile gerçekleĢen ve hukuki sonuç doğuran olaylardır. c- Hukuki ĠĢlem: Bir kiĢinin veya aynı amaca yönelik olarak birden fazla kiĢinin irade beyanında bulunarak hukuki bir sonuç yaratmasıdır örneğin: vasiyetname düzenlenmesi veya iki kiĢinin arasında sözleĢme yapılması gibi…. Hakların kazanılıĢ biçimleri Bir kiĢinin herhangi bir hakkı baĢkasından devralmasına devren kazanma denir Örneğin: ev satın alan bir kiĢi evin mülkiyet hakkını devren kazanmıĢ olur Bir kiĢinin herhangi bir hakkı kimseden devralmadan sahip olmasına aslen kazanma denir Örnek: bir avcının avlanmıĢ olduğu balık üzerindeki hakkı NOT: bir hakkın kazanılmasında bu hakkın kazanılmasına engel bilmemek ―ĠYĠNĠYET‖ olarak tanımlanır Hakların kullanılması: Hak sahibinin haklarının kullanılması ve borçlarını yerine getirmesinde geçerli olan ana ilke dürüstlük kuralları( objektif iyi niyet kuralları) dır. Yani dürüst namuslu aklı baĢında davranıĢının sonunu bilen orta zekalı her insanın benzer olaylarda izleyeceği yolda hareket etmesidir. Örneğin: çocukları üzerinde velayet hakkı olan anne baba bu hakkını kullanırken normal ve makul bir insan

gibi davranmak zorundadır anne babanın çocuk üzerindeki velayet hakkından dolayı tedip(terbiye etmek) ve terbiye amaçlı çocuklarını evden çıkarmama hakkı vardır ancak anne –baba çocuğu aylarca odada kapalı tutar ve çocuğa eziyet ederse velayet hakkını dürüstlük kurallarına aykırı hareket ederek kullanmıĢ olurlar bu yüzden hâkim kararı ile velayet hakkına son verilir Hakkın Kötüye Kullanılması: Haklar ya devlet tarafından ya da bizzat hakkın sahibi tarafından korunur. Hukuk rejimimiz hakkın ―devlet tarafından korunması‖nı kural olarak benimsemiĢtir. Çünkü hakkın sahibi tarafından kendi eliyle alınması anlamına gelen ihkakı hak hukuk düzenimiz tarafından benimsenmemiĢtir. Örnek: Alacaklının borçluyu ölümle tehdit etmesi ihkakı hakka örnektir. Hakkını ihlal eden kişiyi hakkına uyması için uyarmalıdır buna Talep hakkı denir. Kişi uyarılmasına rağmen hak ihlalinde ısrar ederse bu durumda hak sahibi dava açarak dava hakkını kullanabilir buna dava hakkı denir. Ġstisnai olarak, belli koĢullar altında da kiĢinin hakkını bizzat kendisinin koruması da mümkündür. Bunlar; MeĢru Müdafaa(Haklı Savunma): Bir kimsenin kendisine tabanca doğrultan birisini daha erken davranıp vurması Zaruret Hali(Zorda Kalma): Ormanda yaban bir hayvandan kaçan kiĢinin tanımadığı birisine ait bir kulübenin kapsını kırarak kulübeye sığınması gibi Kuvvet Kullanma: Mal sahibi evden ayrılmak üzere olan ve kira bedelini ödemeyen kiracının malına el koyabilir.



KĠġĠLER

Gerçek KiĢiler Tüzel KiĢiler

KiĢi sağ ve tam doğumla baĢlar

Ehliyet

Devlet Belediye Üniversite gibi…

Hak Ehliyeti Fiil Ehliyeti

Medeni haklardan yararlanma

Medeni hakları kullanma

Fiil ehliyetine sahip olma bakımından gerçek kiĢilerin sınıflandırılması

Tam Ehliyetliler Sınırlı Ehliyetliler Sınırlı Ehliyetsizler Tam Ehliyetsizler

Fiil Ehliyeti KoĢulları

Ayırt etme gücü Erginlik Kısıtlı olmamak



HAKLAR

Kamu Hakları(Temel Haklar) Özel Haklar(Medeni Haklar)

KiĢinin Hakları Sosyal ve Ekonomik Haklar Siyasi Haklar

1) Konularına Göre Haklar Malvarlığı Hakları Malvarlığına Girmeyen Haklar

2) Kullanılmalarına Göre Özel Haklar Devredebilen Haklar Devredilmeyen Haklar

3)Amaçlarına Göre Özel Haklar Yenilik doğuran haklar Kurucu yenilik doğuran haklar DeğiĢtirici yenilik doğan haklar Bozucu yenilik doğan haklar Alelade haklar

4)Niteliklerine Göre Özel Haklar Mutlak haklar Nisbi haklar

Hakların Kötüye

Kullanılması

Hakların

Korunması

Devlet eliyle hakların korunması

KiĢinin kendi haklarını bizzat koruması MeĢru savunma Zorunluluk hali Kuvvet kullanma

HAKLARIN YENĠLENMESĠ

Hakların

Kullanılması

Hakların

Kazanılması

YAPILARINA GÖRE KĠġĠLĠK

KĠġĠ TOPLULUKLARI

*Dernekler *ġirketler *Devletler *Ġller *Belediyeler *Köyler

Belli bir amaç için bir araya gelirler

MAL TOPLULUKLARI

*Vakıflar *Kamu kuruluĢları *Üniversiteler

Bir amacı tahsis etmek için bir araya gelirler



*KĠġĠ VE KĠġĠLĠK KAVRAMI* GERÇEK KĠġĠLĠKĠnsanlardır. GERÇEK KĠġĠLĠK NE ZAMAN BAġLARSağ Ve Tam Doğumlar GERÇEK KĠġĠLĠĞĠN SONA ERMESĠÖlüm Anı GAĠPLĠKKiĢinin Kayıp Olması Halinde Verilen Bir Belge (En Az 1-5 Yıl Arasında Gaip Sayılır.10-15 Yıl Ġçerisinde Miras Dağıtılır.)Gelirse mirasçılara dava açabilir.Kaymakam ve nüfus müdürlüğüne bildirilir. ÖLÜM KARĠNESĠBir Olayda Bir KiĢinin Çıkmasının Mümkün Olmamasıdır.(Denize DüĢmek, Uçak Kazası, Depremlerde Cesedin Bulunmaması)

*EHLĠYET KAVRAMI* Hak ehliyeti: KiĢinin doğumuyla baĢlar ölmesiyle biter Fiil ehliyeti: Ġnsanın ayırt etme gücü Tam ehliyeti: 18 yaĢını doldurmuĢ, ayırt etme gücüne sahip olan insanlardır. Sınırlı ehliyeti:18 yaĢını doldurmuĢ, ayırt etme gücüne sahip fakat bazı kısıtlamalar var.40 yaĢında aklı baĢında ama korunmaya muhtaç kiĢi Sınırlı ehliyetsiz:18 yaĢını doldurmamıĢ ayırt etme gücüne sahiptirler. Tek baĢına yapabileceği iĢlemler: NiĢanlanma Yasal temsilcinin rızasıyla yapabilecekleri iĢlemler: Satım sözleĢmesi, senet yapamazlar. Yasal temsilcisinin rızası olsa dahi yapamayacağı iĢlemler: Vakıf kuramazlar, Büyük bağıĢlarda bulunamazlar. Not: Sınırlı ehliyetsizler kendilerini borç altına sokmayan, yalnızca menfaat sağlayan iĢlemleri yapabilirler. Tam ehliyetsiz:11 yaĢ ve altı, akıl hastaları tamamen sorumsuzdur. |Kamu hakları: Herkes yararlanamaz. Seçme, seçilme, memur olma, askerlik vb Özel haklar: Herkes yararlanabilir. Mülkiyet miras bırakma gibi.

TÜZEL KĠġĠLĠK: dernekler, vakıflar, Ģirketler, belediyeler, üniversiteler

Ġç iĢlerinde serbest dıĢ iĢlerinde devlete bağlı kuruluĢlar. Ġnfisah(Dağılma): Kendi kendine dağılması. Fesih: kanunlara aykırı hareket etmesi durumunda kapatılması.

DERNEKLER:

Dernekler 7 gerçek ya da tüzel kiĢinin bir araya gelmesiyle ve önceden izin alınmaksızın kurulur. Dernek ve vakıflar medeni kanunda düzenlenmiĢtir. Yabancı bir derneğin Türkiye‘de Ģube açması Bakanlar Kurulu kararıyla olur. DıĢ yardım alabilirler. Siyasi partiler alamazlar.

Önceden izin alınmadan; Dernek kurma hakkı

Siyasi parti kurma hakkı

Toplantı ve Gösteri yürüyüĢü düzenleme hakkı

ANAYASA HUKUKU DEVLET: Millet, Toprak, Güç devleti oluĢturan unsurlardır. YAPISINA GÖRE DEVLET BĠÇĠMLERĠ 1)Üniter Devlet(Basit Devlet, Tek Devlet):Tek egemenlik tek anayasa. Örneğin; Türkiye, Ġngiltere, Ġtalya, Fransa, Yunanistan gibi 2)Federal Devlet(Toplu, BirleĢik):Ġç iĢlerinde serbest dıĢ iĢlerinde bağımlıdır. Birden çok anayasa vardır(ABD, Kanada, Almanya, Avusturya, Ġsviçre, Avustralya, Rusya federasyonu,) 3)Konfederasyon: hem iç iĢlerinde hem dıĢ iĢlerinde bağımsızlardır. Ama ortak bir amaç için bir araya gelmiĢ devletler topluluğudur.(Avrupa Birliği) Bu sistemden istediğin anda çıkarsın. EGEMENLĠKLERĠNE GÖRE DEVLET BĠÇĠMĠ 1)MonarĢik Devlet: Yasama, Yürütme ve Yargı tek bir elde toplanmıĢ. 2)OligarĢik Devlet: Devlet yönetimi bir gruba aittir. 3)Teokratik Devlet: Din kurallarına göre yönetilen devlettir. 4)Demokratik Devlet: Egemenliğin halka ait olmasıdır. 5)MeĢruti MonarĢi: Devletin baĢında bulunan kiĢinin kısmen de olsa yetkilerinin kısıtlanmasıdır. Örnek: Osmanlı Devleti 1876 öncesi MonarĢi 1876 sonrası MeĢruti monarĢi

Demokratik Devlet Unsurları

> Devlet adamları seçimle iĢ baĢına gelmeli >Meclis de birden çok parti olmalı(çoğulcu) >Muhalefetin iktidar olma Ģansı olmalı >Seçimler serbest olmalı >Seçimler düzenli aralıklarla olmalıdır. DEMOKRASĠ ÇEġĠTLERĠ 1)Doğrudan Demokrasi: Bütün halkın yönetime katılmasıdır.(Köy derneği) Eski yunan siteleri. 2)Temsili Demokrasi: Bu sistemde halkın seçtiği kiĢilerin yönetmesidir. Örnek. Türkiye cumhuriyeti 3)Yarı Doğrudan Demokrasi: Egemenliğin kullanılması halk ile temsilciler arasında paylaĢılmalıdır. Yarı doğrudan demokrasinin araçları 1)Halk oylaması(referandum): Kanunların çıkarılmasında zaman zaman halka baĢvurulur. 2)Halk vetosu: Meclisten çıkan kanunların reddedilmesi.



3)Halk giriĢimi: Halk belli bir sayıda imza toplayarak yasa çıkarabilir.

4)Temsilcilerin azli: Bu sistemde iĢ yapmayan milletvekilleri düĢürülebiliyor.

*ANAYASALAR*

Asli Kurucu Ġktidar(Darbeler): Mevcut siyasal rejimin devrim, hükümet darbesi ya da savaĢ gibi sebeplerle yıkılıp siyasal iktidarı ele geçirenlerin, yeni bir anayasa hazırlayarak yeni bir siyasal rejim kurmalarıdır. Asli kurucu iktidar anayasayı yaparken hiçbir hukuk kuralıyla bağlı olmaz. Örnek 1961–1982 anayasaları Tali(Türev) Kurucu Ġktidar: Mevcut bir anayasayı, yine o anayasanın öngördüğü kurallara göre değiĢtirme iktidarıdır. Örnek. Ak parti

Sert anayasa: Anayasanın değiĢtirilmeyecek maddelerinin olmasıdır. 1924-1961 1 madde 1982 3 madde YumuĢak anayasa: Anayasanın maddelerinin günün Ģartlarına göre değiĢtirilmesidir.1921 Kazuistik(düzenleyici):Hem ayrıntılı hemse serttir. 1982 Çerçeve anayasa: Kısa ve öz maddeler içerir. 1787 ABD anayasası Geleneksel anayasa(yazılı olmayan): Uzun süreden beri devam eden ve bağlayıcılığına inanılan anayasadır. ingiltere ***Ġlk yazılı anayasa ABD anayasasıdır. ***Ġlk demokrasi hareketi Magna Carta–1215(Ġngiliz kralıyla soylular arasında yapılmıĢ bir sözleĢmedir.) Kral ilk kez kendi gücü dıĢındaki bir gücü kabul ediyor.Senedi ittifaka benzer.

>>>HÜKÜMET SĠSTEMLERĠ<<<

1)MonarĢi Hükümet sistemi: Yasama yürütme yargının tek kiĢide toplanması.(Kral-PadiĢah) 2)Meclis Hükümet sistemi: CumhurbaĢkanı yok BaĢbakan yok Devletin rejimi yok Hükümet var Meclis baĢkanı var Bu sistemde hükümeti oluĢturacak bakanları meclisteki milletvekilleri seçer.1921–1923 Bu sistemde tıkanma yaĢanır. Cumhuriyetin ilan edilmesi ile bu sistemden vazgeçilip kabine sistemine geçildi böylece hükümet bunalımı ortadan kalktı.

Kabine Sistemi: Meclis hükümetinin tam tersidir. Günümüzde uygulanmaktadır.Hükümet üyelerini BaĢbakan seçer CumhurbaĢkanı atar. Azınlık Hükümeti: Mecliste çoğunluğu olmayan bir partinin diğer milletvekillerinin desteği ile güvenoyu alarak kurduğu hükümet biçimidir.

Koalisyon Hükümeti: Birden fazla partinin iĢbirliği ile iktidarı belirlenmiĢ oranlarda paylaĢmaları sonucunda oluĢan hükümettir.

3)BaĢkanlık Sistemi: Yasama ve Yürütme kesin ve sert bir Ģekilde birbirinden ayrıdır. BaĢkanı halk seçer. BaĢkan yasamanın iĢine (meclise) karıĢamaz. Mecliste baĢkana karıĢamaz. Birbirlerini fes edemezler. Yürütme tek baĢlıdır. Örnek ABD, Brezilya, Arjantin 4)Parlamenter Sistem: yumuĢak kuvvetler ayrılığı hâkimdir. BaĢkan hem yasamada hem yürütmede yer alabilir. Yürütme 2 baĢlıdır. Devlet baĢkanı yasama organı karĢısında sorumsuzdur. Bakanlar kurulu sorumsuz değildir. Yasama organı hükümeti güvensizlik oyu ile düĢürebilir. CumhurbaĢkanı veya baĢkan yasama organını fes edebilir. CumhurbaĢkanını meclis seçer. 5)Yarı BaĢkanlık Sistemi: Parlamenter sistemden tek farkı vardır. CumhurbaĢkanını halk seçer. Fransa, Rusya

<<<ANAYASAL GELĠġMELER>>>

1)SENED-Ġ ĠTTĠFAK: 1808 tarihinde II. Mahmut ve ayanlar arasında yapılan bir sözleĢmedir. PadiĢah ilk defa kendi gücünün dıĢında bir gücü kabul etmiĢtir. Anayasal belgedir. 2)TANZĠMAT FERMANI(1839):Sultan Abdülmecit zamanında ilan edilmiĢtir. PadiĢah ilk defa kanunun üstünlüğünü kabul etmiĢtir. Anayasal geliĢiminin 2. adımıdır. Anayasa değil, anayasal bir belgedir. Can, namus, ırz güvenliği sağlanacak, mahkemeler herkese açık olacaktır. Askerlik zorunludur. Avrupa devletinin iç iĢlere karıĢmasını engellemek. Gayri Müslimler memur olabilecekler. 3)ISLAHAT FERMANI(1856): Sultan Abdülmecit zamanında ilan ediliyor. Tanzimat fermanının tamamlayıcısıdır. Kırım savaĢı sonrası Avrupalı devletlerin desteğini almak. Avrupa devletlerinin iç iĢlere karıĢmasını engellemek. Osmanlı devletini çöküĢten kurtarmak. Her yönüyle Müslim gayrimüslim eĢitliğini yaĢatmak. gayrimüslimler bedelli askerlik yapabilirler. yabancılar Osmanlı ülkesinde Ģirket ve banka kurabilirler. yabancılar il meclisinde üye olabilirler. 4)I. MEġRUTĠYET(1876): 5)Kanun-i esasi(1876):Ġlan ediliĢi: Avrupa‘da eğitim görmüĢ Jön Türkler II. Abdülhamit‘e baskı yaparak ilan ettirdiler.

Türk tarihinin ilk anayasasıdır.

Türk tarihinde ilk kez parlamenter sisteme geçilmiĢtir.

Osmanlı halkı kısıtlıda olsa yönetime katılmıĢtır.

Halk ilk kez seçme ve seçilme hakkı elde etmiĢtir.

Her elli bin erkek bir milletvekili seçmektedir. BaĢkent Ġstanbul‘dur.

Devletin dini islamdır.



Basında sansür hakim

Meclisi açıp kapama yetkisi padiĢaha aittir.

PadiĢah suçlu gördüğü kiĢi sürgüne gönderebilirdi.

Kanun teklifi için padiĢahın yetkisi gerekirdi.

Resmi dili Türkçedir. Hükümet padiĢaha karĢı sorumludur.(Bakanlar

kurulu)(Heyeti vükela)

Sert anayasadır Ġki meclisten oluĢmuĢtur. 1)AYAN MECLĠSĠ 2)MEBUSAN MECLĠSĠ(MĠLLET MECLĠSĠ

6)II. MEġRUTĠYET(1908): Ġttihat ve terakki cemiyeti ayaklanarak meĢrutiyeti II. Abdülhamit‘e baskı yaparak meĢrutiyet yönetimine tekrar geçildi.

***1909 TARĠHĠNDE YAPILAN DEĞĠġĠKLĠKLER***

PadiĢahın meclisi fes etmesi zorlaĢtırıldı. PadiĢahın yetkileri daraltıldı. PadiĢahın mutlak veto yetkisi kaldırıldı, geciktirici, güçleĢtirici vetoya dönüĢtürüldü. Basına uygulanan sansür kalktı. Meclisi Mebusan‘ın yetkileri arttırıldı. PadiĢahın sürgüne gönderme yetkisi kaldırıldı. Kanun teklifi için padiĢah yetkisi kaldırıldı. Hükümet meclise karĢı sorumludur. Dernek kurma hakkı tanındı. Cemiyet(parti) kurma hakkı getirilerek, çok partili hayata geçiĢ sağlanmıĢtır. 1921 ANAYASASI(TEġKĠLAT-ESASĠYE) 1) 24 maddeden oluĢur. 2) YumuĢak anayasa(değiĢtirilebilir.) 3) Meclis hükümet sistemi benimsenmiĢtir. 4) Güçler birliği ilkesi benimsenmiĢtir. 5) Ġlk kez milli egemenlik ilkesi benimsenmiĢtir. 6) Meclisin üstünlüğü ilkesi kabul edilmiĢtir. 7) Seçimler 2 yılda bir yapılmıĢtır. 8) Seçmen yaĢı 18 dır. 9) Çift dereceli seçim sistemi benimsenmiĢtir.(SeçmenTemsilciMilletvekili) 10) Temel hak ve hürriyetlerden bahsedilmez. 11) Yerinden yönetim ilkesi ilk benimsendi. 12)4 maddeden oluĢur. 13)Laik değil 14)Yargıdan söz edimez.

Daha Sonra Anayasada Yapılan

DeğiĢiklikler 1923

Devletin rejimi cumhuriyettir. Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçildi. Devletin dini islamdır. Devletin dili Türkçedir. Devletin başkanı cumhurbaşkanıdır. Devletin başkenti Ankara dır. Cumhurbaşkanlık süresi 4 yıldır.(2 kez üst üste yapılabilir.)

***1924 ANAYASASI*** 1)Cumhuriyet rejimi, resmi dil, güçler birliği, milli egemenlik, din, meclisin üstünlüğü, kabine sistemi, aynen yer aldı. 2)Bu hükümet sistemi, meclis hükümet sistemi ile parlamenter sistem arasında karma bir sistemdir. 3)Sert bir anayasadır. 4)DeğiĢtirilemeyecek bir maddesi var. 5)Temel haklar kısaca sayılmıĢ 6)Sosyal haklardan bahsedilmemiĢ. 7)En uzun süre yürürlükte kalan anayasadır.

NOT:Islahat Fermanıyla Müslim ve gayrimüslim arasında tam bir eĢitsizlik yaĢandı. Gayrimüslimlere daha çok hak tanındı. Bu yüzden devlet çöküĢe geçmiĢtir. NOT: Tanzimat ve Islahat Fermanı hukuk devlete geçiĢin ilk adımlarını

oluĢturur.

2)MEBUSAN MECLĠSĠ(MECLĠS-Ġ UMUMĠ) Osmanlı erkekleri arasında 4 yılda bir yapılan seçimle atanırlar.

NOT: II. Abdülhamit 1877–1878 Osmanlı-Rus savaĢını bahane ederek Mebusan meclisi kapatmıĢtır. 30 yıl süren Ġstibdat(baskı) dönemi baĢlayacaktır.

1)AYAN MECLĠSĠ: Üyeleri padiĢah tarafından seçilir. Ölünceye kadar yönetimde kalırlar. Ayan meclisinin yetkileri daha fazladır.



Daha sonra anayasada yapılan değiĢiklikler

1928‟de “Devletin dini İslam‟dır” maddesi çıkarıldı.(Laikleşti)Cumhurbaşkanın ve Milletvekillerinin yemin şekli değişti. 1929‟da toprak reformu başarılı olmadı.(Toprağı olmayan köylüye toprak verilecekti.) 1930-1934 yılları arasında kadınlara siyasal haklar verildi. 1930Belediye seçimlerine katılabilme 1933Muhtarlık seçimlerine katılabilme 1934Vekillik seçme ve seçilme 1934 seçimler 4 yılda bir. Seçmen yaşı 22 ye çıkarıldı. 1932 de Ormanlar devletleştirildi. 1937 Laiklik ve diğer ilkeler anayasaya girmiştir. 1946 çok partili hayata geçildi. 1946 tek dereceli seçim sistemine geçildi. 1950 Gizli oy açık sayım kabul edildi. Çoğunlukçu demokrasi benimsendi. Kolektif sorumluluk ilkesi hâkim.(Bütün Bakanların sorumlu olması) Bakanlar Kurulu kararlarını oy çokluğuna göre değil oy birliğine göre alır.

***1961 ANAYASASI***

27 Mayıs 1960 ihtilaliyle birlikte anayasal açıdan yeni bir dönem baĢlamıĢtır. Bundan sonra milli birlik komitesi baĢa geçiyor. Anayasa, Milli Birlik Komitesi‘nin giriĢimiyle Temsilciler Meclisi(Sivil Kanat) ile Milli Birlik Komitesi‘nin (Askeri Kanat) oluĢturduğu Kurucu meclis tarafından hazırlanmıĢtır. Kurucu Meclis: Anayasayı hazırlayıp kendini feshetti. Kurucu Meclis tarafından yapılan anayasalar;

1921 1961 1982

Sivil kanat halk tarafından seçilmemiĢtir. Çift meclislidir(Millet Meclisi- Cumhuriyet senatosu) Yasama yetkisi: Millet Meclisi+ Cumhuriyet Senatosu Yürütme yetkisi: CumhurbaĢkanı+ Bakanlar Kurulu Yargı yetkisi: Bağımsız mahkemeler Ġlk güçler ayrılığı sistemi oldu. Parlamenter sistem uygulandı. Seçimler 4 yılda bir yapıldı. Seçmen yaĢı 22‘dir. Sert anayasadır. Rejim, Atatürk ilke ve inkılâpları üstünlüğü kabul edilmiĢtir.(Millettir.) CumhurbaĢkanı süresi 7 yıldır, 1 kere seçilir. Çoğulcu bir anayasadır.

Nisbi temsil sistemi kabul edilmiĢtir.

Her parti aldığı oy oranıyla mecliste temsil edilme hakkına sahip olunmasıdır.

Anayasanın üstünlüğü ilkesi kabul edilip, anayasa mahkemesi kuruldu.

ĠĢçilere kamu görevlilerine sendika, grev, dernek kurma hakkı tanınmıĢtır.

Temel hak- özgürlükler geniĢletilmiĢ.

Sosyal devlet ilkesi kabul edilmiĢtir. (ilk kez)

Hukuk devleti ilkesi kabul edilmiĢtir. (ilk kez)

Ġnsan haklarına dayalı devlet anlayıĢı kabul edilmiĢtir.

Özerk kuruluĢlar var. (Üniversite, TRT)

Hâkimlerin bağımsızlığı için yüksek hâkimler kurulu getirildi. Türk milliyetçiliği hâkim.

Milli Güvenlik Kurulu kuruldu.

Diyanet iĢleri baĢkanlığı ilk kez 1961 Anayasası ile düzenlendi.

Devlet planlama teĢkilatı kuruldu.(BaĢbakanlığa bağlı)

***12 MART MUHTIRASI 1971–1973

DEĞĠġĠKLĠKLERĠ*** Yürütme güçlendirildi.(hükümet ve cumhurbaĢkanı) Bakanlar kuruluna kanun hükmü ve kararname çıkarma yetkisi verildi. Üniversitelerin özerkliği zayıflatıldı. TRT‘nin kaldırıldı. Temel hak ve özgürlükler sınırlandırılmıĢ. Memurların sendika kurma hakkı kaldırılmıĢ. Küçük partiler anayasa mahkemesine iptal davası açmaları yasaklandı. Yargı denetimine sınırlandırmalar getirildi. Askeri yüksek idare mahkemesi ve devlet güvenliği mahkemesi kuruldu. MGK etkisi artırıldı.

NOT: Çoğulcu: Meclis içinde birden fazla parti mevcuttur. Çoğunlukçu: En çok oyu alan partinin iĢ baĢına geçmesi.

NOT:Devlet güvenlik mahkemesi 2004 de yapılan değiĢiklikle kaldırıldı. Yerini ağır ceza mahkemelerine bıraktı. NOT2:1961 Anayasası insan hakları bakımından en

geniĢ anayasadır.



***1982 ANAYASASI*** 1980 Ġhtilali ile birlikte yapılmıĢ bir anayasadır. CumhurbaĢkanlığı seçimi anayasa paketiyle beraber halk oylamasına sunulmuĢtur. Kurucu Meclis: Askeri kanat(Milli Güvenlik Komitesi) Sivil Kanat(DanıĢma Meclisi)(Sivil kanat seçimle gelmemiĢtir.) Kurucu Meclis tarafından hazırlanan anayasa, o 177 madde o Sert ve kazuistik(ayrıntılı) bir anayasadır. o Ġlk 3 maddesi değiĢmez. o Seçimler 4 yılda bir, seçmen yaĢı 18‘dir. o Parlamenter sistem o Güçler ayrılığı o Laiklik o CumhurbaĢkanı seçimi 5 yılda bir. o Siyasal karar anlamındaki zorlukları giderici hükümler getirilmiĢtir. o Otorite ve hürriyet dengesinde, otoritenin ağırlığı arttırılmıĢ. o Atatürk milliyetçiliği hâkim çoğunlukçu bir anayasa. o CumhurbaĢkanı kararnamesi oluĢturulmuĢ.(ilk kez) o Siyasi parti grupları en az 20 milletvekilinden oluĢur. o Ġnsan haklarına saygılı devlet anlayıĢı getirildi. o Ġlkkez lokavt hakkı getirildi.

1995 ve sonrası değiĢiklikleri 12 Eylül 1980 darbesini öven cümleler anayasadan çıkarıldı. Seçme ve partilere üye olma yaĢı 18‘e indirildi. Milletvekili sayısı 550 ye çıkartıldı. Sendikaların siyaset yapma yasağı kaldırılmıĢtır. Kamu çalıĢlarının sendika kurmasına izin verildi.

2001 ve sonrası değiĢikĢikleri

Genel sınırlama sebeplerinden vazgeçilip özel sınırlamaya geçildi. Ölçülülük ilkesi getirildi. Hakkın özüne dokunulmama ilkesi getirildi. Kanuna aykırı olarak elde edilmiĢ bulgular delil olarak kullanılmaz. EĢler arasındaki eĢitlik ilkesi getirildi.

2004 ve sonrası değiĢiklikleri

Genel müsadere ve ölüm cezaları kaldırıldı. DGM‘ler kaldırılıp yerini ağır ceza mahkemelerine bıraktı. Kadın ve erkekler eĢit haklara sahptir. Uluslar arası antlaĢmalar ile yasa aynı konuda farklı hüküm içeriyor ise uluslar arası hükümleri esas alınır.

ANAYASANIN DEĞĠġMEYEN ĠLK 3

MADDESĠ TÜRKĠYE DEVLETĠ BĠR CUHMURĠYETTĠR. 1) CUMHURĠYETĠN NĠTELĠKLERĠ: a) D emokratik devlet b) H ukuk devlet c) A tatürk milliyetçiliği d) L aik devlet e) Ġ nsan haklarına saygılı f) S osyal devlet

2) DEVLETĠN BÜTÜNLÜĞÜ RESMĠ DĠLĠ, BAYRAĞI, MĠLLĠ MARġI VE BAġKENTĠ. 3) BU 3 MADDENĠN DEĞĠġĠRĠLMESĠ TEKLĠF BĠLE EDĠLEMEZ. Din hürriyeti mutlak, ibadet hürriyeti mutlak değildir. Devletin resmi dini yoktur, devlet bütün dinlere eĢit davranır. Din hizmeti kamu hizmeti sayılır.(Din dersinin zorunlu olması) Laik devlette herkes vicdan, dini inanç ve kanaat özgürlüğüne sahiptir. Kimse ibadet, dini ayin ve törenlere katılmaya zorlanamaz. Kimse dini inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz. 1924 anayasasının 1928 deki değiĢikliği ile ―Devletin resmi dini Ġslam‘dır‖ ibaresi çıkarılmıĢtır. ―Sosyal devlet‖ ibaresi ilk kez 1961 anayasasında yer almıĢtır. Demokratik Devlet Unsurları TBMM

Devlet adamları seçimle iĢ baĢına gelmeli 1982:400 Milletvekili

Meclis de birden çok parti olmalı(çoğulcu) 1987:450 Milletvekili

Muhalefetin iktidar olma Ģansı olmalı 1995: 550 Milletvekili

Seçimler serbest olmalı

Seçimler düzenli aralıklarla olmalıdır LAĠK DEVLET UNSURLARI Din hürriyeti, inanç hürriyeti, vicdan hürriyeti, ibadet hürriyeti olmalıdır. Din hürriyeti mutlaktır. Ġbadet hürriyeti mutlak değildir. Laik devlette 1) Devletin resmi dini yok. 2) Devletin bütün din mensuplarına eĢit davranması 3) Devlet yönetiminin din kurallarından etkilenmemesi 4) Din eğitiminin devletin kontrolünde olması. 5) Din ve Mezhep ayrımı yapılmaması SOSYAL DEVLET Ġlk kez 1961 anayasası ile anayasamıza girmiĢtir. Sosyal devletin amaçları

Vergi adaleti(Herkesin gelirine göre vergi toplanması)

Sosyal haklar sağlama-Sosyal adaletin sağlanması

Sosyal eĢitsizlikleri azaltmaya –ĠĢsizliği önlemesi-ÇalıĢanları koruması

Toplum içindeki ekonomik bakımdan zayıf grupları koruma

EĢitlik

Fırsat eĢitliği

Kaynakların dağıtımında toplumda sosyal ve ekonomik açıdan güçlü olanlara imtiyaz tanınmaması.

Herkesin insan onuruna yakıĢır Ģekilde yaĢaması

Gelir adaleti

Ücretlendirme adaleti

Güçsüzlerin korunması



HUKUK DEVLETĠ

1961 Anayasasında yer almıĢtır.

Yargı bağımsızlığı

Yasama ve yürütme iĢlemlerinin yargısal denetimi

Ġdarenin yargısal denetimi(Devletin vatandaĢlara verdiği zararı karĢılaması)

Kanun önünde eĢitlik

Güçler ayrılığı ilkesi

Temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması

Cezaların Ģahsiliği

Yasaların genel olması

Devlet faaliyetlerinin belirliliği

Hukukun genel ilkelerine bağlılık: —Kanunların geriye yürütülmezliği —Devlet ve kanunlarına güven —iyi niyet —Vefa —KazanılmıĢ haklara saygı

1982 ANAYASASINA GÖRE

CEZA SORUMLULUĞU ĠLKELERĠ

Kimse iĢlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz. (Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi)

Kimseye suç iĢlediği zaman yürürlükte bulunan kanunda o suç için konunmuĢ olan cezadan daha ağır ceza verilemez.

Ceza sorumluluğu Ģahsidir.

Kimse suçun iĢlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı yargılanamaz(2004)

Hiç kimse yalnızca sözleĢmeden doğan hükümsüzlüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünde olamaz.

Kimseye suç iĢlediği zaman kanunda o suç için konulmuĢ cezadan daha fazla ceza verilemez

Kanuni hâkim güvencesi(Doğal yargıç)(Hiç kimse tabi olduğu mahkeme dıĢında baĢka mahkeme önüne çıkamaz)

Genel müsadere ve ölüm cezası verilemez.(genel müsaade: devletin kiĢinin malına el koyması)

Ölüm cezası ve genel müsadere (Mala el koyma) cezası verilemez.( 2004 değiĢikliği)

DĠKKAT: 2004 yılında ana yasada yapılan değiĢiklikle idam cezası kaldırılmıĢtır.

Kanuna aykırı olarak elde edilmiĢ bulgular delil olarak kullanılamaz.(2001 değiĢikliği)

Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.(masumiyet karinesi)

Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur.

Hiç kimse yalnızca sözleĢmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz.(2001 değiĢikliği)

Uluslar arası ceza divanına taraf olmanın getirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaĢlar suç sebebi ile yabancı bir ülkeye verilemez. Daha önce VatandaĢların hiçbir Ģekilde yabancı bir ülkeye verilmiyordu.(2004 değiĢikliği)

Suç ve cezalar geçmiĢe yürütülemez.

Suçluluğu mahkeme kararı ile ispatlanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.

Temel Hak Ve Hürriyetlerin Kullanımını

Durduran Haller . SavaĢ . Seferberlik . Sıkı Yönetim . Olağanüstühal durumlarında hak ve özgürlükler kısmen veya tamamen durdurulabilir.

YaĢam Hakkı Ġstisnaları

SavaĢ hukuku

MeĢru müdafaa

Ayaklanma

Ġsyanın bastırılması

Hiçbir ġekilde Dokunulmayacak Temel Hak Ve Hürriyetler

SavaĢ hukuku hariç kiĢinin yaĢam hakkına, Maddi ve manevi bütünlüğüne dokunulamaz.

Kimse din, vicdan, düĢünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bundan dolayı suçlanamaz.

2001 TARĠHĠNDE YAPILAN DEĞĠġĠKLĠKLER

1) Genel sınırlama sebeplerinden vazgeçilip, özelsınırlama sebepleri getirilir.(Cezaların Ģahsiliği) 2)Ölçülülükilkesi(Adi suçlarda kiĢi 48 saat içinde Hâkim karĢısına çıkarılması zorunludur. Çıkarılmazsa serbest bırakılır.) (Toplu suçlarda 4 gün içerisinde Hâkim karĢısına çıkarılır olayın büyüklüğüne göre Hâkimden ek süre istenebilir.) 3) Hakkın özüne dokunmama(Ne suç iĢlerse iĢlesin yaĢama hakkına dokunulmayacak) *ihtilal, savaĢ, sıkıyönetim dıĢında sınırlama yapılamaz.(YaĢama hakkı, maddi-manevi hak düĢünce- din hakkına dokunulamaz)

<*>DEMOKRATĠK DEVLET<*>

Siyasal makamlar seçimle iĢ baĢına gelmelidir.

Seçimler serbest yapılmalıdır.

Muhalefetin iktidar olma Ģansı olmalıdır.

Mecliste birden çok parti olmalıdır.(Çoğulcu)

1982 ANAYASASINA GÖRE SEÇĠM

ĠLKELERĠ VE TEMEK ÖZELLĠKLERĠ

GENEL OY ĠLKESĠ: Servet, vergi, öğrenim durumu ve cinsiyet gibi sınırlamalar olmaksızın bütün herkesin oy kullanabilme hakkına sahip olmasıdır.1934 genel oy ilkesi benimsenmiĢtir.

EġĠT OY ĠLKESĠ: Her seçmenin 1 tek oya sahip olmasıdır.

AB‘ye uyum sağlamak için yapıldı.



1950 tarihine kadar açık oy gizli sayım sistemi vardı

SERBEST SEÇĠM ĠLKESĠ: Seçimlerin serbest ve dürüst yapılmasını sağlar.(Yüksek seçim kurulu) SEÇĠMLERĠN YARGISAL DENETĠMĠ: Seçimler dürüst bir Ģekilde ve hiçbir baskı altında kalınmadan kullanılması için yargı denetimine tabidir.(Yüksek Seçim Kurulu) TEK DERECELĠ SEÇĠM: Seçmen doğrudan milletvekilini seçmesidir.1946 yılından beri uygulanmaktadır. ÇĠFT DERECELĠ SEÇĠM SĠSTEMĠ: SEÇMENTEMSĠLCĠMĠLLETVEKĠLĠ

1946 yılında tek dereceli seçim sistemine geçildi.

Yüksek seçim kurulu 1950 —Seçimlerin düzenli ve huzur içinde yapılmasını.seçimlerle ilgili bütün Ģikâyetleri,yolsuzlukları ve itirazları değerlendirir. —7 asil 4 yedek üyesi vardır. Üyelerinin 6‘sı Yargıtay, 5 i DanıĢtay‘dan seçilir. —Genel kurullarınca kendi üyeleri arasından üye tam sayılarının salt çoğunluğunun gizli oyu ile seçilir. —Bu üyeler, salt çoğunluk ve gizli oyla aralarından bir baĢkan ve bir baĢkanvekili seçerler. —Görev süreleri 6 yıldır. Süreleri bitenler tekrar seçilebilir. —Yüksek Seçim Kurulu Kararları kesindir. Kararlarına karĢı yargı yolu kapalıdır. —Özel statülü bir yapı organıdır. —TBMM seçim tutanaklarını kabul eder. —YSK ilk defa 1950‘de kurulmuĢtur. Ġl seçim kurulu

Ġl merkezindeki en yüksek dereceli 3 hâkimden oluĢur. il çevresinde seçimlerin düzenli yapılmasını sağlar. En yüksek dereceli hâkim baĢkan olur. 4 üye siyasi partilerden alınır. 2 üye öğretmenlerden seçilir. Seçim iĢlerinin düzenler. Sandık kurulu 1 baĢkan 4 üyeden oluĢur. Üyelerden 3‘ü siyasi partilerden, 1‘i ihtiyar heyetinden oluĢur. Seçmen kütüğü Muhtarlıklarda düzenlenir. 3 aydır bu adreste ikamet etmen gerekir. Listeler 7 gün asılı kalır. Seçmen kartı Seçmen kütüğüne yazılı her seçmene bir seçmen kartı verilir. Seçmen kartı seçmenin kimliğini ispata yarar. Seçim günü 08.00‘de baĢlar 17.00‘de biter.

1982 ANAYASASININ DEĞĠġTĠRĠLMESĠ

550 ÜYE DEĞĠġTĠRĠLME TEKLĠFĠ

184 - 1/3 TBMM

Anayasayı değiĢtiren kanunlar, önemlerinden dolayı acil hallerde dahi ivedilikle görüĢülemez.(en az iki kez)

I. ĠHTĠMAL II. ĠHTĠMAL (3/5 (330) ile (2/3(367)veya 2/3(367) arası kabul) daha fazla kabul CUMHURBAġKANI CUMHURBAġKANI

Onaylayabilir Veto Veto Onaylayabilir edebilir edebilir halkoyuna sunulabilir Onaylaması halinde (İhtiyari Referandum+İsteğe bağlı

Onaylaması halinde 60 gün sonra Zorunlu olarak halk referandum olur. Oyuna sunulur.

. TBMM 2/3 (367) kabul edilmeli ki… CUMHURBAġKANI Onaylayabilir. Halkoyuna sunabilir. Resmi gazeteye Verildikten 60 gün Sonra referandum yapılır

NOT: YÜKSEK SEÇĠM KURULUNUN KARARLARI KESĠNDĠR. ALEYHĠNE YARGI YOLUNA BAġVURULMAZ



DOĞRUDAN ĠPTAL DAVASI AÇABĠLECEKLER*

1)CUMHURBAġKANI 2)1/5(110)MĠLLETVEKĠLĠ

Ġlk 10 gün içerisinde iptal davası açılabilir. Anayasa mahkemesi 5 ay araĢtırıyor. ġekil bakımından dava açılır.(Sadece rakamlara bakılır. Oylamaya kaç kiĢi katıldı,kaç oy alındı ve ret oylarına bakılır. Anayasanın değiĢtirilmesi hakkında teklifler Genel Kurul‘da iki defa görüĢülür. Anayasa değiĢikliğine iliĢkin tekliflerin diğer kanunlardan farklı olarak iki defa görüĢülmesi Ģartının amacı; anayasa değiĢikliğinin aceleye getirilmemesi, konu üzerinde daha titizlikle durulmasını ve iki görüĢme arasında kamuoyunun çeĢitli yollardan ifade bulabilmesini sağlamaktır. Anayasa değiĢiklikleri ivedilikle görüĢülmez.

DeğiĢtirme teklifinin kabulü meclis üye tamsayısının en az 3/5‘inin (330) gizli oyuyla mümkündür

Kanunlar halk oyuna sunulmaz

Kanun teklifi içim bir milletvekili yeterlidir.

TEMEL HAK VE ÖDEVLER 1)Siyasi (Katılma) Hakları:

K Kamu hizmetine girme (Memur olma) a T Türk vatandaĢlığı i P Parti kurma üye olma V Vergi ödevi – Mal bildirimi e D Dilekçe hakkı(2001 den itibaren Türkiye de oturan

. a yabancılar verilmiĢ) V Vatan hizmeti a S Seçme ve seçilme ı 2)KiĢi Hak Ve Ödevleri (Koruyucu Haklar – Negatif statü):

Devletin müdahalesi yok. Benlik egosu hâkim.(Ben merkezli) . KiĢinin dokunulmazlığı . Zorla çalıĢtırılma yasağı . KiĢi hürriyeti ve güvenliği . Konut dokunulmazlığı (evine zorla kimse giremeyeceği) . HaberleĢme hürriyeti . YerleĢme seyahat hürriyeti . DüĢünce ve kanaat hürriyeti . Din ve vicdan hürriyeti . Bilim ve sanat hürriyeti . Basın hürriyeti . Süreli ve süresiz yayın hakkı . Düzeltme ve cevap hakkı . Dernek kurma hürriyeti . Toplantı ve gösteri yürüyüĢü (önceden izin almaksızın) . Mülkiyet hakkı . Ġspat hakkı . Temel hak ve hürriyetlerin korunması . Kanuni hâkim güvencesi

3)Sosyal Ve Ekonomik Haklar

(Ġsteme Hakkı – Pozitif statü hakları)

Devletin müdahalesi var. Birey değil, birden çok kiĢi devrededir.

. Ailenin korunması(Aile, Türk toplumunun temelidirve eĢler arasında eĢitliğe dayanır. 2004 değiĢikliği) . Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi verildiği . ÇalıĢma ve sözleĢme hürriyeti . Ücrette adaletin sağlanması . Sağlık çevre Hizmetlerinin korunması. . Sosyal güvenlik hakları . Tarih kültür ve tabiat varlıklarının korunması. . Sanat ve sanatçının korunması.

1982 ANAYASASINA GÖRE MĠLLETVEKĠLĠ SEÇĠMĠ ġARTLARI

1) Seçilme ġartları: - Türk vatandaĢı olmak - 25 yaĢını doldurmuĢ olmak(2006 değiĢikliği) - En az ilkokul bitirmiĢ olmalı - Kısıtlı olmamak( Mahkemelerce kiĢilerin bazı hakları kullanabilmesi kısıtlanabilir.) - Askerlik hizmetini yapmıĢ olmalı - Kamu hizmetinden yasaklı olmamalı ( Mahkemelerce kamu hizmetine girmek yasaklanabilir.) - Taksirli suçlar dıĢında toplam 1 yıl veya daha fazla hapis cezası olmamalı(Taksirli suçlardan kaç yıl ceza alsa da milletvekili olmaya engel değildir.) - Zimmet, Ġhtilas, irtikap(Memurun görevini kötüye kullanması), rüĢvet, hırsızlıkyapmamalı.Bu durumlarada affa uğrasa da milletvekili olamaz.)

Görevlerinde Çekilmedikçe Milletvekilliğine

Aday Olamayanlar

1. Hâkimler ve savcılar. 2. Yüksek yargı organı mensupları 3. YÖK üyeleri 4. Kamu kurum ve kuruluĢlarının memur statüsündeki görevlileri 5. ĠĢçi niteliği taĢımayan kamu görevlileri 6. Silahlı kuvvetlerin tüm mensupları 7. Belediye baĢkanları, Belediye meclis üyeleri, il genel meclis üyeleri, siyasi partilerin il ve ilçelerin yönetim kurulu üyeleri

Milletvekiliyle bağdaĢmayan iĢler

Milletvekili olduktan sonra sendika üyesi, müdürlük, müĢavirlik, hakemlik, komisyonculuk yapamaz.

Devlet ve diğer kamu tüzel kiĢilerinde ve bunlara bağlı kuruluĢlarda,

Devletin veya diğer tüzelkiĢiliklerin katıldığı ortaklıklarda,

Kamu yararına çalıĢan derneklerin ve devletin yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluĢları ile sendikaların ve bunların üst kuruluĢlarının, yönetim ve denetim

TBMM kurulunun kararı gereklidir. (276 milletvekili)



kurullarında, görev alamaz, vekili olamaz ve temsilci olamazlar.

NOT: Bakanlar kurulunun isteği ile meclisin kararıyla 6 aylığına yurt dıĢına görevlendirilebilir. Not: Milletvekilleri mazbatalarını Ġl Seçim Kurulundan alırlar.

Milletvekilliğinin DüĢmediği Haller

BaĢbakan olması

Bakan olması

TBMM BaĢkanı olması

Partisinden istifa etmesi

Partisinden ihraç edilmesi

Dokunulmazlığın kaldırılması Yasama Sorumsuzluğu:

Milletvekillerinin meclis çalıĢmalarındaki oy ve konuĢmalardan mecliste ileri sürdükleri düĢüncelerden ve bunları meclis dıĢında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu olmamaktır. Bu hak mutlaktır.(KonuĢma ve Oy özgürlüğü vardır.)

Yasama Dokunulmazlığı:

Seçimlerden önce veya sonra suç iĢlendiği ileri sürülen milletvekilinin meclisin kararı olmadıkça sorgulanamaması, tutuklanamaması, yargılanamaması. Yasama dokunulmazlığı mutlak değildir. Milletvekilinin düĢme nedenleri: 1)Ġstifa(Çekilme)(Oturuma katılanların saltçoğunluğu gerekir.) 2)1 ay içinde toplam 5 birleĢim gününe katılmaması 3)Milletvekilliği ile bağdaĢmayan bir iĢi yapmakta ısrar etmesi

4)Kesin hüküm giymesi 6)CumhurbaĢkanı seçilmesi

NOT: Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ile soruşturulmasına seçimden önce başlama kaydı ile milli bütünlüğe ve laik ve demokratik cumhuriyete karşı işlenen suçlar dokunulmazlık kapsamında değildir. Milletvekili seçilmişse dahi mahkemesi devam eder. NOT: Milletvekili süresince işlenen suçla ilgili zamanaşımı süresi işlemez. NOT: Dokunulmazlığı kalkan milletvekilinin milletvekilliği devam eder. Sadece yargılanmasına engelliyen koruma kalkar. NOT:Partisinin temelli kapatılmasına beyan veya eylemleriyle sebeb olma:Anayasa mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararında belirtilen milletvekilinin milletvekilliği,bu kararın Resmi Gazetede gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona erer.TBMM Başkanlığı bu kararın geregeni derhal yerine getirip Genel Kurula bilgi sunar.(2010 Anayasa değişikliği) NOT: Partisinden istifa eden veya başka partiye geçen veya bakanlar kurulunda görev alan milletvekilinin milletvekilliliği sona ermez. NOT: Dokunulmazlığı kaldırılan ve milletvekilliği düşen vekilin ilk 7 gün içersinde anayasa mahkemesine başvurur anayasa mahkemesinde ilk 15 gün içerisinde kararını verir. NOT: Milletvekilleri yüce divanda yargılanmaz.

Yasama yetkisinin genelliği(Sınırsızlığı) Milletvekillerinin anayasanın ruhuna aykırı olmamak Ģartıyla, anayasayla ilgili her türlü düzenleme yapabilme hakkına sahiptir.(1. 2. ve 3. madde hariç) Bu durumun istisnası CumhurbaĢkanı kararnamesidir. Yasama yetkisinin asilliği Yasama yetkisi yalnızca milletvekillerine verilmiĢtir. Yasama organlarının bir konuyu doğrudan doğruya baĢka bir organ girmeden kendileri düzenleyebiliyorlar.

Yasama yetkisinin devredilmezliği

Bu yetki Milletvekillerine aittir. Devredilemez.(Bakanlar kurulunun çıkardığı kanun hükmünde kararname istisnadır.) NOT: Zimmet, irtikâp, rüĢvet, hırsızlık, dolandırıcılık gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmi ihalelere fesat karıĢtırma, devlet sırlarını açığa vurma, ideoloji veya anarĢik eylemlere katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teĢvik suçlarından biriyle hüküm giymiĢ olanlar, affa uğramıĢ olsalar bile milletvekili seçilemezler.

***SEÇĠMLER***

Seçimler 4 yılda bir yapılır. Yerel seçimler 5 yılda bir yapılır. Seçimlerin yenilenmesine TBMM ve CumhurbaĢkanı(Ģartlar olgunlaĢırsa) karar verir. CumhurbaĢkanı karar verirse 90 günün ilk pazarı seçim yapılır.(meclis baĢkanına danıĢır.) 45 gün içerisinde hükümet kurulmazsa ülke seçimlere gider. Hükümet 45 gün içerisinde güvenoyu alamazsa ülke seçimlere gider. BaĢbakanın yüce divana sevk edilmesiyle hükümet düĢer. 45 gün içerisinde kurulmazsa ülke seçimlere gider. SavaĢ dolayısıyla seçimler 1 yıl ertelenebilir.(TBMM Bu kararı verir. SavaĢ hali devam ediyor ise tekrar uzatabilir.) Seçimlerle ilgili her türlü karar, karar organı Yüksek Seçim Kurulu tarafından alınır. Yurt dıĢındaki Türk VatandaĢları seçimlerin yapılmasına 75 gün kala oy kullanmaya baĢlayabilir. Türkiye‘de Nisbi temsil sisteminin dhont modelinin % 10 barajı uygulanmaktadır. Sıkıyönetim,olaganüstü hal,seferberlik durumlarında seçimler ertelenmez. Seçim bölgeleri en az 18 milletvekilinden oluĢur. Tek isim(Dar bölge): Seçim çevresinden sadece tek bir milletvekili çıkarılır. Örnek: ABD Liste Usulü: Seçim çevreleri nüfuslarına göre değiĢen sayıda birden fazla milletvekili çıkartır. NOT: Seçim kanunlarında yapılan değiĢiklikler 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.(CumhurbaĢkanı seçimi istisnadır.)

TBMM genel kurulunun

kararı olmadan

kendiliğinden düşer.



Kimler oy kullanamaz: 1) Askeri öğrenciler 2) Silâhaltında bulunan er ve erbaĢlar 3) Taksirli suçlardan(istenmeden yapılan suçlar örnek: Trafik kazası) hüküm giyenler hariç ceza evinde bulunan hükümlüler. Not: Ceza evinde bulunan tutuklular oy kullanabilirler. Çünkü cezası kesinleĢmemiĢ. NOT: Seçimlerden önce seçimin tarafsızlığını sağlamak amacı ile Bakanlar kurulu istifa eder. - ĠçiĢleri Bakanı - Adalet Bakanı - UlaĢtırma Bakanı görevlerinden çekilirler. Yerlerine bağımsızlar baĢbakanca atanır.

Ara Seçim: —TBMM üyeliklerinde boĢalma olması durumda boĢalan milletvekili yerine yeni milletvekili alınmasıdır. —Ara Seçim her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimde 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemez.(%1-%2-%3-%4 durumunda) —Ancak, boĢalan üyeliklerin sayısı, üye tam sayısının (550‘nin) %5‘ini (%28) bulduğu hallerde ara seçimlerin 3 ay içinde yapılması zorunludur.( bu durumda ilk kural iĢlemez.) —Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz. Bu kural boĢalan üye sayısının %5 i bulması durumunda da geçerlidir. —Eğer bir ilin ya da seçim çevresinin hiç milletvekili kalmaması halinde boĢalmayı takip eden günden 90 gün sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılmak zorundadır.(2002 değiĢikliği) Bu durumda hiçbir Ģart aranmaz ara seçim yapılır.( Seçimlerin yenilenmesine 1 yıl kalsa dahi.)

NOT: Seçim kanunlarında yapılan değiĢiklikler 1 yıl içersinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz. NOT: Ara seçim erken seçim değildir.

>>>SĠYASĠ PARTĠLER<<< Önceden izin almaksızın kurulurlar. KuruluĢ dilekçesini içiĢleri bakanlığına bildirirler. 30 üyenin oluĢmasıyla kurulur. Üye olabilmek için 18 yaĢında olmak gerekir. Demokratik ilkelere aykırı olamazlar. Laikliğe aykırı olamazlar. Sosyal,hukuk devleti aykırı hareket edemezler Atataürk ilke ve inkılapkarına aykırı hareket edemezler. Daha önceden kurulmuĢ Türk devletinin adını, amblemlerini, iĢaretlerini kullanamazlar. Uluslar arası kuruluĢlardan bağıĢ ve para alamazlar.(Yurt içinden alabilirler.) Partilerin mali denetimini anayasa mahkemesi yapar. Partilerin kapatılması için Yargıtay cumhuriyet baĢsavcısı dava açar. Kapatma kararını anayasa mahkemesi verir. Siyasi partiler 2001 tarihi itibariyle kapatılmak yerine kısmen veya tamamen devlet yardımından yoksun bırakılacaktır. Ticari faaliyetlerde bulunamazlar. Partilerin mali denetimi Anayasa mahkemesi yapar.

Kapatılan bir siyasi parti baĢka bir isim altında açılamaz. Partinin kapatılmasına sebep olan kiĢi ve kiĢiler 5 yıl süre ile siyasi yasaklı olurlar. Bir baĢka partinin kurucusu üyesi olamazlar. Siyasi partinin gelirleri 1) Hazine yardımı(%7 barajı aĢmıĢ ise) 2) Üyelik aidatları 3) Ülke içindeki bağıĢlar Siyasi partilere kimler üye olamaz: 1) Hâkimler ve savcılar 2) SayıĢtay dâhil yüksek yargı organları 3) Memurlar 4) ĠĢçi niteliği taĢımayan kamu görevlileri 5) Silahlı kuvvetlerin tüm mensupları

Siyasi partinin gelirleri 1) Hazine yardımı(%7 barajı aĢmıĢ ise) 2) Üyelik aidatları 3) Ülke içindeki bağıĢlar

Siyasi partilere kimler üye olamaz:

6) Hâkimler ve savcılar 7) SayıĢtay dâhil yüksek yargı organları 8) Memurlar 9) ĠĢçi niteliği taĢımayan kamu görevlileri 10) Silahlı kuvvetlerin tüm mensupları

Önceden izin alınmadan kurulanlar

Önceden Ġzin alınmadan düzenlenenler

Siyasi partiler Toplantı ve gösteri yürüyüĢü

Sendikalar

Dernekler

Basımevi

Not: yüksek öğretim elemanları ile yüksek öğretim öğrencileri siyasi partilere üye olabilirler. Ancak Ģartları kanunlarla düzenlenir.



TBMM ‘nin ÇalıĢmaları Ve Ġç Düzeni

BaĢkanlık divanı Seçim süreleri 2 yıldır. Meclis baĢkanı seçimi I. TUR2/3=367 II. TUR2/3=367 III.TURSalt çoğunluk=276 VI TUREn Fazla Oyu Alan KiĢi BaĢkan Seçilir.

Toplam 5 gün içersinde seçimlerin bitmesi gerekir. Meclis baĢkanı seçimi gizli oyla yapılır.

*Bir yasama döneminde 2 kez seçim yapılır.

Meclis baĢkanının görevleri:

1) Toplantılarda baĢkanlık etmek 2) Meclisi temsil etmek

3) Meclisin tatil zamanlarında veya toplantıda olmadığı zamanlarda doğrudan veya 1/5 (110) milletvekili istemiyle meclise çağrılabilir.

4) Meclis iç düzenini sağlamak ( Meclisin Güvenlik ve yönetim hizmetlerini yönetme ) 5) CumhurbaĢkanlığına vekâlet etmek ( Yurt dıĢına çıkması, Hastalık, Ölüm, Çekilme ) 6) CumhurbaĢkanının seçimlerin yenilenmesine karar verdiği durumlarda meclis baĢkanına görüĢ bildirmek; ancak bağlayıcı değildir. 7) Milletvekili olmak zorunludur. 8) Varsa partisiyle iliĢkisi devam eder; ancak parti faaliyetlerine katılamaz. 9) BaĢkan seçildiğinde milletvekilliği sona ermez. 10) TBMM‘de oy kullanma hakkı yoktur. 11) Meclis baĢkanı yüce divanda yargılanır(2010 Anayasa deiĢikliği)

Siyasi parti grupları:

En az 20 kiĢiden oluĢur.

Üye sayıları oranında meclis baĢkanlığı divanına katılmak

Siyasi parti grubu çalıĢma sırasında gensoru,genel görüĢme veya meclis araĢtırması kararı alabilirler.

Kapalı oturum isteyebilir.

Grup toplantılarında milletvekillerini bağlayıcı karar alabilirler.

Ġktidar ve ana muhalefet partisi meclis grupları, Anayasa mahkemesinde iptal davası açabilirler.

Siyasi parti gruplarının yapamayacağı iĢler

1) Yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüĢme yapamazlar. 2) Meclis soruĢturması ile ilgili görüĢme yapamazlar. 3) Meclis baĢkanlığına aday gösteremezler.

TBMM ĠLE ĠLGĠLĠ HÜKÜMLER Meclisin toplanması ve tatile girmesi:

1) Meclis 1 yasama yılında en fazla 3 ay tatil yapar. 2) Meclis her yıl Ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır.

Yasama dönemi: 4 yılda 1(seçim süresi) Yasama yılı 1 Ekim‘de baĢlar 30 Eylül‘de sona erer. BirleĢim genel kurulunun belli bir günündeki mesaisi Oturum: Bir birleşimin ara bölümleri

NOT: Meclis bir yasama yılında en çok 3 ay tatil yapar. Normal tatil sürecinin haricinde, 15 günü geçmemek üzere çalıĢmalarına ara verebilir.

Meclisin Ara Verme ve Tatil Sırasında;

. CumhurbaĢkanı doğrudan,

. Meclis baĢkanı doğrudan,

. Bakanlar kurulunun istemi üzerine CumhurbaĢkanı,-Dolaylı . Milletvekillerinin 1/5’inin istemi üzerine meclis baĢkanı, olağanüstü toplantıya çağırır-Dolaylı

(1) MECLĠS BAġKAN

Siyasi parti grupları meclis başkanı için aday gösteremezler.

Oy kullanamazlar.

(4) BAġKAN VEKĠLLERĠ

(BAġKAN YARDIMCILARI)

(3) ĠDARĠ AMĠRLER-

Oy kullanırlar

(7) KÂTĠP ÜYELER

2 tanesi 276 milletvekili çıkaran partiden 2 tanesi partilerin oy oranına göre

Oturumu yönetiyorsa oy kullanamaz.

Oy kullanırlar.



Nitelikli çoğunluk: Oy oranı toplantıya katılanların salt çoğunluğundan fazla olan oranlardır. Basit Çoğunluk: ¼(139)‘dan az olmamak kaydıyla toplantıya katılanların salt çoğunluğudur.

Nitelikli çoğunluğu gerektiren haller

Genel ve özel af ilanı 3/5(330)

CumhurbaĢkanının vatana ihanetle suçlanması(Teklif 1/3 karar ise ¾ )

Anayasa değiĢikliği (330)

Anayasa mahkemesinin kararları (parti kapatmaları)

NOT: Meclis Ġçtüzüğü, onay için CumhurbaĢkanına gönderilemez; ama CumhurbaĢkanı Anayasa Mahkemesi‘ne Ġçtüzüğün iptali için dava açabilir.

TBMM’nin Görev Ve Yetkileri Kanun koymak, değiĢtirmek veya kaldırmak Bakanlar kurulunu denetlemek Bakanlar kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisini vermek Bütçe ve kesin hesap tasarılarını görüĢmek ve kabul etmek Para basılmasına karar vermek SavaĢ ilanına karar vermek Uluslar arası antlaĢmaların onaylanmasını bir kanunla uygun bulmak(aykırılık iddiası ile anayasa mahkemesine baĢvurulamaz.) Genel ve özel af ilanına karar vermek Olağanüstü hal ve sıkıyönetim kararlarını onaylamak Meclis seçimlerinin yenilenmesine karar vermek RTÜK üyelerini seçmek Türk silahlı kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine, yabancı silahlı kuvvetlerinin Türkiye‘ye gelmesine izin vermek SayıĢtay üyelerini ve baĢkanını seçmek.

NOT: Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu‘ndaki görüĢmeler açıktır ve Tutanak Dergisi’nde yayımlanır. NOT: Türkiye‘de her partinin aldığı oy oranında temsil edilmesini sağlayan NĠSBĠ TEMSĠLĠN %10 ülke barajlı D’HONT SĠSTEMĠ uygulanmaktadır.

PARLAMENTO KARARLARI

Meclis tarafından yapılan ama adı kanun olmayan iĢlemlere denir.

Örnek:

Meclisin kendi içtüzüğünü yapması,

Meclis baĢkanını seçmesi,

Seçimlerin yenilenmesine karar vermesi,

Dokunulmazlığın kaldırılması ve üyeliğin düĢmesi.

Yüce Divana sevk kararı

Güvenoyu verilmesi

Bakanlar Kurulunu denetleme

Güvenoyu iĢlemleri

RTÜK üyelerinin atanması

CumhurbaĢkanının vatana ihanetten suçlanması

SayıĢtay üyelerinin ve BaĢkanının atanması

SavaĢ ilanı ve silahlı kuvvetlerin kullanılmasına ve yurt dıĢına gönderilmesine izin verilmesi.

Parlamento kararları Anayasa Mahkemesinin denetimine tabi değildir. Bu ĠĢlemler;

Meclis Ġç Tüzüğü

Milletvekilliğinin düĢürülmesi

Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması, Anayasa mahkemesinin yargısal denetimine tabidir. NOT:Parlemento kararları cumhurbaĢkanı tarafından yayımlanmaz TBMM baĢkanı tarafından resmi gazetede yaımlanır. NOT: Bu kararlar kanunla değil Parlamento kararı ile alınır.

Not: bütün oturumlar 1/3 184 milletvekili ile açılır, siyasi partilerin programlarında tüzüklerinde laikliğe cumhuriyete aykırı hareket edemezler.

ÖNEMLĠ NOTLAR: Bütün oturumlar 184

milletvekiliyle açılır. Kanunların kabul oyu ve

güvenoyu işlemlerinin kabulü 1/4+1=139 „ dur.

Milletvekillerinin düşürülmesi, dokunulmazlığın kaldırılması, bakanların ve başbakanın yüce divana gönderilmesii 276 oyla olur.

Salt çoğunluk üye tam sayısının yarısının 1 fazlasıdır.

Nitelikli çoğunluk 276 üstüdür.

Anayasanın değiştirilmesi aralığı 3/5=330–2/3=367‟dir.

Genel ve özel af 3/5=330‟dur.

Cumhurbaşkanının vatana ihanetten suçlanması 3/4'dür.



NOT: TBMM tatilde veya ara vermede ise ülkenin ani saldırıya uğraması halinde Türk silahlı kuvvetlerinin kullanılmasına CumhurbaĢkanı karar verir.

Özel Nitelikli Kanunlar

Bütçe Kanunu

Kesin Hesap Kanunu

Para basılmasına karar verme Milletlerarası antlaĢmaların onaylanmasını uygun bulma

Meclisin denetim yolları:

1) Soru 2) Gensoru==>20 3) Genel görüĢme==>20 4) Meclis araĢtırması==>20 5) Meclis soruĢturması==>55

1) Soru: belli bir konuda bilgi edinmek üzere ilgili bakanlar ya da baĢbakandan yazılı ve sözlü bir Ģekilde bilgi istenmesi.Bir sorunun birden fazla bakana sorulduğunda muhattabı baĢbakandır.Sorunun cevabı 15 gün içerisinde verilmesi gerekir. 2) Gensoru: (Siyasi sorumluluk) bakanlar kurulu baĢbakanın veya bakanların siyasi sorumlulukları incelenir. Gensoru verilmesiyle birlikte bütün üyelere 3 gün içerisinde dağıtılır. Ġlgili komisyon 10 gün içerisinde görüĢ bildirir. Gündeme alma kararı ile birlikte, gensorunun görüĢülme günü de belli edilir; ancak gensorunun görüĢülmesi, gündeme alma kararının verildiği tarihten baĢlayarak 2 gün geçmedikçe yapılamaz ve 7 gün sonraya bırakılamaz. Eğer bakanın ya da baĢbakanın düĢürülmesine karar verilmiĢse meclise sunulur. Salt çoğunluk kabul etmiĢse hükümet düĢer. Bakan veya baĢbakan yüce divana sevk edilemez. Bakan ise bakanlığı düĢer.BaĢbakan ise hükümet düĢer. Bakanlar Kurulu‘nun veya bir Bakanın düĢürülmesi, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile olur; oylamada yalnızca güvensizlik oyları sayılır. 3) Genel görüĢme: en az 20 kiĢi ister. Devleti ve milleti ilgilendiren konular hakkında yapılan görüĢmedir. GörüĢme sonrası oylama yapılmaz. 4) Meclis araĢtırması: en az 20 kiĢi ister. Belli bir konuda bilgi edinmek için meclis tarafından kurulan komisyon tarafından yapılan incelemedir. Komisyon 15 kiĢiliktir.

Devlet sırları ve ticari sırlar meclis araĢtırması kapsamı dıĢındadır. 5) Meclis soruĢturması:( Cezai sorumluluk)BaĢbakan ya da bakanların görevleriyle ilgili iĢledikleri suçlarla ilgili cezai sorumluluklarını araĢtıran bir denetim yoludur. 1/10=55 kiĢi ister. SoruĢturma sonucunda baĢbakan ya da ilgili bakanın yüce divana sevkine karar vermek için oylama yapılır. Karar verilmesi sonucunda 276 oy gerekir. Bakan ise bakanlığı düĢer. BaĢbakan ise hükümet düĢer. Meclis soruĢturması neticesinde BaĢbakan veya bakan ceza alabilir.Siyasi parti grupları meclis soruĢturması ile ilgili görüĢme yapamazlar.karar alamazlar.

*KANUN TEKLĠFĠ NASIL YAPILIR*

Kanun TeklifiBakanlar KuruluKanun tasarısı

MilletvekiliKanun teklifi

1) Teklif edildi(1 kiĢi teklif edebilir.) 2) Teklif baĢkanlık divanına gider. 3) BaĢkanlık divanı ilgili komisyona gönderir. Komisyon inceler. 4) Uygun görürse baĢkanlık divanına bildirir. 5) 1/3 (184 kiĢi) ile oturum açılır. 6) Kanunun kabul edilmesi için oturuma katılan milletvekillerinin salt çoğunluğu gerekir. Bu salt çoğunluk hiçbir zaman 139 kiĢi altına düĢmemelidir. 7) Kanun cumhurbaĢkanına sunulur. 15 gün bekletme süresi vardır. Kabul etmezse veto eder. Meclis hiç değiĢtirmeden tekrar sunarsa kabul etmek zorundadır. CumhurbaĢkanı ilk 10 gün içerisinde Ģekil, ilk 60 gün içerisinde esas bakımından anayasaya dava açabilir. 8) Kabul edilmeyen kanun teklifi 1 yıl boyunca meclis gündemine götürülemez.Bu kanun kadük olur. NOT:Kanun teklifindek,i oylamalar açıktır. NOT:Kanunlar halk oyuna sunulmaz. Kanunların ne zaman yürürlüğe gireceği bellidir. ġayet belirtilmemiĢ ise 45 gün sonra otomatik olarak yürürlüğe girer.



Süreç ġöyle Ġzlenir Bakanlar Kurulu Milletvekili (Kanun Tasarısı) (Kanun Tasarısı) TBMM BaĢkanlığı Kanun Önerisi Ġle Ġlgili Komisyon TBMM BaĢkanlığı TBMM Genel Kurulu TBMM BaĢkanlığı

CumhurbaĢkanı (15 gün) R.G.‘ de Yayımlanması Tekrar görüĢülmek Üzere geri gönderme TBMM TBMM değiĢtirerek TBMM aynen Kabul ederse kabul ederse CUMHURBAġKANI CUMHURBAġKANI (15 GÜN) (15 GÜN) R.G ‗de Tekrar görüĢülmek R.G.‘de yayımlanması Yayınlanması gönderilmesi

BÜTÇE KANUNU 1) Bütçe kanunu yıllıktır. 2) CumhurbaĢkanı bu kanunu veto edemez. 3) Ġstisnai bir kanundur.(iptal davası açılabilir.) 4) Bakanlar kurulu bütçe tasarısını mali yılbaĢına 75 gün kala meclise sunar. 5) TBMM Genel Kurulu‘nda görüĢülür. 6) Bütçe komisyonu 40 kiĢiliktir.25 kiĢi iktidar 15 kiĢi muhalefetten 7) Uygunluk denetimini SayıĢtay yapar. 8) Ġlgili bakanlık maliye bakanlığıdır. 9) Bütçe onaylanmadığında hükümet düĢer. 10) SayıĢtay uygunluk bildirimini 75 gün içerisinde meclise sunar. NOT: Bakanlar Kurulu, Kanun Hükmünde Kararname ile bütçede değiĢiklik yapamaz.

Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletler arası kuruluĢlarla yapılacak antlaĢmaların onaylanması, TBMM‘sinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır.

Ekonomik, ticari ve teknik iliĢkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aĢmayan antlaĢmalar, devlet maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kiĢi hallerine ve Türklerin yabancı memleketlerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak Ģartıyla, yayımlanma ile yürürlüğe koyabilir. Bu antlaĢmalar yayınlandıktan sonra iki ay içinde TBMM bilgisine sunulur.

Usulüne göre yürürlüğe konulmuĢ milletler arası antlaĢmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında

Bütçe Tasarısı Bakanlar Kurulu tarafından

TBMM Bütçe Komisyonu (En az 25 üyesi iktidar partisinden olmak üzere 40 üyesi vardır.)

TBMM Genel Kurulu‘na Sunar

Mali yılbaĢına kadar kabul edilir

CumhurbaĢkanı onaylar (Geri gönderemez)

Resmi Gazete‘de yayımlanır

TBMM‘ye sunulur

Mali yılbaĢında yürürlüğe girer



anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne baĢvurulamaz.

Usulüne göre yürürlüğe konulmuĢ temel hak ve özgürlüklere iliĢkin milletler arası antlaĢmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümlerin içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuĢmazlıklarda milletler arası antlaĢma hükümleri esas alınır.

Bakanlar Kurulu

TBMM’nin kabulüne sunulur (uygun bulunursa)

CumhurbaĢkanı onaylar Resmi Gazete’de yayımlanır

CUMHURBAġKANI 1) Yürütmenin baĢıdır. 2) Halk seçer. 3) Ġki turlu seçim yapılır. 4) I. Turda oyların %51‘ini alırsa seçilir. Alamaz ise 2 hafta sonra en çok oyu alan 2 kiĢi II. Tura katılır. Bu turda en çok oyu alan kiĢi CumhurbaĢkanı seçilir. 5) Ġkinci oylamaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliliğini kaybetmesi halinde, ikinci oylama, boĢalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre yer değiĢtirmesi suretiyle yapılır. 6) En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde aldıkları oylar, geçerli oyların %10’unu geçemeyen partiler, oylarının toplamı %10’u geçiyorsa ortak aday gösterebilirler. 7) 5 yıllığına seçilir. 2 kez cumhurbaĢkanlığı yapabilir. 8) CumhurbaĢkanlığına, TBMM üyeleri içinde veya dıĢından aday gösterilebilmesi için 20 milletvekilinin yazılı teklifi gerekir. 9) CumhurbaĢkanı seçilen kiĢinin, partisi ile iliĢkisi kesilir ve TBMM üyeliği sona erer. 10) TSK baĢkomutanıdır. 11) TBMM tatilde ya da ara vermiĢ durumdaysa ülkenin ani saldırıya uğraması durumunda TSK kullanılmasına karar verebilir. 12) Olağanüstü durumlarda bakanlar kurulu cumhurbaĢkanının nezdinde toplanır.(olağan durumlarda baĢbakan baĢkanlık yapar) 13) Seçim, CumhurbaĢkanının görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde tamamlanır. 14) CumhurbaĢkanlığı makamını herhangi bir sebeple boĢalması halinde seçim, boĢalmayı takip eden 60 gün içinde tamamlanır. 15) CumhurbaĢkanı Ģartlar olgunlaĢtığında seçim kararı alabilir.

Seçilme Ģartları 40 yaĢını doldurmuĢ olması gerekir. Yüksekokul mezunu olması gerekir. Türk vatandaĢı olmalıdır. Askerliğini bitirmiĢ olmalıdır. Milletvekilliği seçilme yeterliliğine sahip olmalıdır.

CumhurbaĢkanının Yasama, Yürütme ve Yargı Görevleri

>>>YARGI<<< H Hâkimler ve savcılar yüksek kurulu üyelerini

seçer. A Askeri yüksek idari üyelerini seçer. Y Yargıtay baĢsavcısını ve vekilini seçer.

Üyelerini HSYK seçer. D DanıĢtay üyelerinin 1/4 ünü seçer.3/4 HSYK

seçer. A Anayasa mahkemelerinin üyelerini seçer. A Askeri Yargıtay üyelerini seçer.

>>>YASAMA<<<

Kanunları veto etmek Meclisin açılıĢ konuĢmasını yapmak Meclisi toplantıya çağırmak Kanunları yayımlamak Anayasa değiĢikliklerini halkoyuna sunmak Anayasa mahkemelerine iptal davası açmak Meclis seçimlerinin yenilenmesine karar vermek Kanunları tekrar görüĢülmesi için meclise göndermek Kanunların meclis iç tüzüğünün anayasa değiĢikliğinin anayasaya aykırı iddiasıyla anayasa mahkemelerine iptal davası açmak

>>>YÜRÜTME<<<

BaĢbakan ve bakanları atamak Bakanlar kuruluna baĢkanlık etmek Uluslar arası antlaĢmaları onaylamak BaĢkomutanlığı temsil etmek Olağanüstü durumlarda TSK nın kullanılmasına karar vermek MGK baĢkanlık etmek Genelkurmay baĢkanını atamak YÖK üyelerini seçmek, rektörleri seçmek Devlet denetleme kurulu üyelerini ve baĢkanını seçmek, denetlemelerini yapmak Özel af çıkarmak Kararnameleri imzalamak Olağanüstü hal ve sıkıyönetim kararı çıkarmak. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEYĠCĠ ĠġLEMLERĠ

- Kanun Hükmünde Kararnameler - Tüzükler - Yönetmelikler - CumhurbaĢkanlığı kararnamesi

CUMHURBAġKANININ SORUMSUZLUĞU

CumhurbaĢkanı görevinden dolayı sorgulanamaz, tutuklanamaz, ceza alamaz. Sadece bir suçtan dolayı ceza alır vatana ihanetten dolayı

1/3 teklif (184),3/4 karar(413) vereceği karar ile suçlandırılır.



—KarĢı imza kuralı cumhurbaĢkanının bakanlar kurulu ile yaptığı iĢlerden sorumlu olmaması.

—CumhurbaĢkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa mahkemesi dâhil hiçbir yargı merciine baĢvurulamaz. —CumhurbaĢkanı Yargıtay üyelerini seçmez —Silahlı kuvvetlerinin kullanılmasını tek baĢına karar vermez.-Meclis ile birlikte karar verir. —Meclis seçimlerinin yenilenmesine tek baĢına karar vermez.-Meclis BaĢkanına görüĢ bildirir. —CumhurbaĢkanı seçilen bir kiĢi milletvekiliyse milletvekilliği düĢer. Parti üyesiyse partiyle iliĢkisi kesilir. —CumhurbaĢkanı yurt dıĢında olduğunda meclis baĢkanı vekillik eder.

CumhurbaĢkanının tek baĢına yapabileceği iĢlemler

Yüksek yargı organlarına üye seçmek.

Anayasa mahkemesinde iptal davası açmak.

BaĢbakanı atamak ve istifasını kabul etmek

Bakanlar Kurulunu toplantıya çağırmak ve baĢkanlık etmek

Türk Silahlı kuvvetlerinin BaĢkomutanlığını temsil etmek.

Milli Güvenlik Kurulunu toplantıya çağırmak ve baĢkanlık etmek

Devlet Denetleme Kurulu BaĢkan ve üyelerini seçmek.

Kanunları meclise geri göndermek.

Anayasa değiĢikliklerini halkoyuna sunmak

Rektörleri seçmek

TBMM toplantıya çağırmak. CumhurbaĢkanlığı Genel Sekreterliği

CumhurbaĢkanlığı Genel Sekreterliğinin kuruluĢu, teĢkilat ve çalıĢma esasları, personel atama iĢlemleri CumhurbaĢkanlığı Kararnamesi ile düzenlenir.

CumhurbaĢkanlığı Kararnamesi ilk kez 1982 Anayasası ile düzenlenmiĢtir.

CumhurbaĢkanlığı Kararnamesi‘ne karĢı yargı yolu kapalıdır.

Yargı denetimine tabi değildir.

CumhurbaĢkanın Veto Edemediği ĠĢlemler

Bütçe Kanunu

Uluslar arası antlaĢmalar.

Meclis içtüzüğü

2007 Anayasa DeğiĢiklikleri

TBMM toplantı yeter sayısı 1/3:184

TBMM seçimlerinin yenilenmesi–4 yılda bir

CumhurbaĢkanının görev süresi–5 yıl

CumhurbaĢkanlığı seçim takvimi

CumhurbaĢkanının en fazla iki kere seçilebilmesi

Devlet Denetleme Kurulu

1982 Anayasası ile kurulan Devlet Denetleme Kurulu CumhurbaĢkanlığına bağlıdır.

Devlet Denetleme Kurulu üyeleri ve baĢkanını kanunda belirtilen kiĢiler arasında cumhurbaĢkanı atar.

Kararları gizlidir.

Devlet Denetleme Kurulunun iĢleyiĢi, üyelerinin görev süresi ve diğer özlük iĢleri, kanunla düzenlenir.

Devlet Denetleme Kurulu, idarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli Ģekilde yürütülmesinin ve geliĢtirilmesinin sağlanması amacıyla kurulmuĢtur.

Devlet Denetleme Kurulu CumhurbaĢkanı’nın isteği üzerine;

Tüm kamu kuruluĢ ve kurumlarda

Kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluĢlarında

Her düzeydeki iĢçi ve iĢveren meslek kuruluĢlarında

Tüm kamu kuruluĢ ve kurumları tarafından en az sermayelerinin yarısından çoğuna katılmak suretiyle oluĢturulan her türlü kuruluĢta

Kamuya yararlı derneklerle ve vakıflarda her türlü inceleme, araĢtırma ve denetlemeleri yapar.

NOT: Silahlı kuvvetler ve yargı organları, Devlet Denetleme Kurulu‘nun denetim alanı dıĢındadır.

BAKANLAR KURULU

Olağan durumlarda bakanlar kurulunun baĢkanı

baĢbakandır. Olağanüstü durumlarda kurulun baĢkanı

cumhurbaĢkanıdır. BaĢbakanın muhakkak milletvekili olma Ģartı vardır. Bakanın milletvekili olma Ģartı yoktur. Bakanların kolektif(hepsi) sorumluluğu vardır.+bireysel

sorumluluğu vardır. Bir bakan baĢka bir bakanın yerine 15 gün süre ile

vekâlet eder. Bir bakanın düĢmesi durumunda en geç 15 gün

içerisinde yerine bir bakan atanır. Bakanlar kurulu ülkenin iç ve dıĢ siyasetinden

sorumludur. Bakanlar baĢbakana karĢı sorumludur. Bakanlıkların kurulması kaldırılması kanun ile olur. Kararlarını oy birliği ile alırlar.(DanıĢtay dava

hakkına sahiptir.BaĢbakanlık muhattaptır.) Tüzük ve Kanun Hükmünde Kararname çıkarmak. Milletlerarası antlaĢmaları imzalamak. Toplantıları gizli yapılır ve kararlar tutanağa geçilmez. Kanun tasarısını hazırlamak. TBMM çalıĢmalarına katılmak(Yasama çalıĢmaları) Türk Silahlı Kuvvetlerini yurt savunmasına hazırlamak. Genel Kurmay BaĢkanını seçmek(Bakanlarlunun teklifi

üzerine atamasını cumhurbaĢkanı yapar) Bütçeyi ve kesin hesap tasarılarını hazırlamak. Seferberlik, Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim ilan

etmek(CumhurbaĢkanı‘nın baĢaknlığında) Bakanlar kurulu görevlerinden dolayı yüce

divanda,görevleri dıĢındaki suçlarda ise normal mahkemelerde yargılanırlar.

İptal davası açabilir.



Bakanlar kurulu nasıl kurulur_? 1) Seçimler yapıldıktan sonra mecliste baĢbakan seçilir. 2) CumhurbaĢkanı tarafından atanır. 3) BaĢbakan hükümeti oluĢturur. 4) Listeyi cumhurbaĢkanına sunar. 5) CumhurbaĢkanı demokrasi gereği kabul eder. 6) CumhurbaĢkanının imzalamasıyla hükümet kurulur. Buna ―iĢgüder hükümet‖ denir. 7) Ġlk 7 gün içerisinde bakanlar ya da baĢbakan mecliste hükümet programını anlatır. 8) 2 gün sonrada meclisten güvenoyu istenir. 9) Güvenoyu iĢlemleri oturuma katılımın salt çoğunluğuyla istenir. Güvenoyu alındıktan sonra hükümet resmen kurulmuĢ olur. Not: Hükümet 45 gün içerisinde güven oyu alamazsa ülke seçimlere gider.Ancak cumhurbaşkanı hükümet kurma işlemini başka partiye de verebilir.

Geçici bakanlar kurulu: Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerden önce,seçimlerin huzur ve refahı için;

Adalet Bakanı

ĠçiĢleri Bakanı

UlaĢtırma Bakanı görevlerinden çekilirler.

Seçin baĢlangıç tarihinden 3 gün önce; seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde ise; bu karardan baĢlayarak beĢ gün içinde, bu bakanlıklara TBMM içinden veya dıĢardan bağımsızlar BaĢbakanca atanır.

Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyuna baĢvurulmaz.

Geçici Bakanlar Kurulu, yenilenme kararının Resmi Gazete‘de ilanından itibaren 5 gün içinde kurulur.

Geçici Bakanlar Kurulu seçim süresince ve yeni meclis toplanıncaya kadar görev yapar.

Geçici bakan sayısını TBMM baĢkanı belirler.

BaĢbakan,

Bakanlar Kurulunun uyumlu çalıĢmasını gözetir.

BaĢbakanlık örgütünün en yüksek amiridir.

CumhurbaĢkanı tarafından atanır.

Milletvekili olmak zorundadır.

Hükümetin genel politikasını takip eder.

Bakanları seçer

Bir bakan azlini CumhurbaĢkanından isteyebilir.

TBMM‘den güven isteminde bulunabilir

MGK‘ya katılır.

CumhurbaĢkanının katılmadığı zamanda MGK‘ya baĢkanlık eder.

Yüksek Askeri ġura‘ya baĢkanlık etmek BaĢbakanın Görevi hangi Hallerde Sona Erer?

CumhurbaĢkanı seçilmesi

TBMM seçimlerinin yenilenmesi

Milletvekilliğinin sona ermesi

Ġstifa

Çekilme

Ölüm

Yüce Divana sevk kararı

NOT: BaĢbakan Bakanlar Kurulu‘nun baĢkanıdır. Ancak hiyerarĢik amiri değildir. HiyerarĢik amiri cumhurbaĢkanıdır.

Bakanlar kurulu üyelerinden milletvekili olmayanlar:

Millet meclisi önünde ant içerler.

Milletvekillerinin tabi oldukları kayıt ve Ģartlara uyarlar.

Yasama dokunulmazlığına ve sorumsuzluğuna sahiptirler.

TBMM‘de oy kullanamazlar.

TBMM üyeleri gibi ödenek ve yolluk alırlar

Bakanların Sorumlulukları Siyasi Sorumluluk Cezai sorumluluk Kollektif Bireysel KiĢisel Bireysel Sorumluluk Sorumluluk suçlar suçlar (Bakanlar (Bakanını Dokunulmazlığın Meclis Kurulunun başında kaldırılması soruşturması Sorumluluğu) bulunduğu Bakanlılka ilgili Sorumluluk) Ceza mah. Yüce Divan!a

Yargılama sevk Hukuki Sorumluluk KiĢisel sorumluluğu Göreviyle ilgili Vardır,tamdır. sorumluluğu vardır,tamdır. Kanun hükmünde kararname(1961 anayasasının 1971 değiĢikliği) Belli konuları düzenlemek amacıyla çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır.

A macı -zorunlu olmalı S süresi -kısa süreli olmalı K apsamı -önemli olmalı

Ġ lkeleri -sosyal ve ekonomik haklarla . ilgili olmssı

*Bakanlar kurulu çıkartır. *Meclisten yetki alınır.(Olağanüstü durumlarda alınmayabilir.) *Çıkarıldığı gün meclise sunulur. *CumhurbaĢkanının onayı, resmi gazete, anayasa mahkemesine iptal davası açılabilir.(Olağanüstü durumlarda iptal davası açılmaz.)



-Temel Haklar -KiĢi Hakları -Siyasi Haklar

Kanun teklifimilletvekilleri Kanun tasarısıbakanlar kurulu

KANUN HÜKMÜNDE KARANAME A) Olağan Kanun

Hükmünde kararname

—BaĢbakan baĢkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunca hazırlanır. —TBMM tarafından verilen yetki Kanununa ihtiyaç vardır. —Temel haklar, kiĢi hakları ve ödevler Üzerinde düzenleme yapamaz —Bunlar için Anayasa öngörülen güvencelere aykırı tedbirdir. —CumhurbaĢkanı tarafından imzalandıktan Sonra Resmi Gazete‘de yayımlanır. —Daha sonraki bir tarih belirtilmemiĢse Yayımlandığı gün yürürlüğe girer. —KHK‘ler Resmi Gazete‘de yayımlandığı Gün TBMM‘nin onayına sunulur. Yayımlandıkları gün TBMM‘ye sunulmayan Kararnameler bu tarihte, TBMM‘ce reddedilen Kararnameler ise reddedilme kararının Resmi Gazete‘de yayımlandığı gün yürürlükten kalkar —Yargısal denetimini Anayasa Mahkemesi yapar

B)

Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararname

-CumhurbaĢkanı baĢkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunca hazırlanır. -Yetki kanununa ihtiyaç yoktur. -Temel hak ve hürriyetlerin kullanılması Kısmen veya tamamen durdurulabilir veya - CumhurbaĢkanı tarafından imzalanıp Resmi Gazete‘de yayımlanır. -Daha sonraki bir tarih belirtilmemiĢse Yayımlandığı gün yürürlüğe girer. -Resmi Gazete‘de yayımlandığı gün TBMM‘nin onayına sunulur. -Yayımlandıkları gün TBMM‘ye sunulmayan kararnameler bu tarihte, TBMM‘ce reddedilen kararnameler ise reddedilme kararının Resmi Gazete‘de yayımlandığı gün yürürlükten kalkar. -Yargı yol kapalıdır

TÜZÜK

Belli bir kanunun hükümlerine açıklık getirmek ve bu hükümlerin nasıl uygulanacağını göstermek amacıyla hazırlanır.

Vergi kanun Verginin nasıl alınacağı tüzüklerde Bakanlar kurulu çıkartır. DanıĢtay incelemesinden geçer CumhurbaĢkanının onayı Resmi gazete 45 gün sonra otomatik olarak yürürlüğe girer.(Yürürlülük tarihi belli değilse)

YÖNETMELĠK

Kanun ve tüzüklerin uygulanmasına iliĢkin ayrıntıları gösteren metinlerdir

-BaĢbakanlık -Bakanlıklar -Kamu tüzel kiĢileri -Bakanlar kurulu *Bakanlar kurulu anayasada yönetmelik çıkaracağına dair bir kanun yok. ***Eğer bütün Türkiye‘yi ilgilendirirse DanıĢtay incelemesinden geçer. ***Eğer bütün Türkiye‘yi ilgilendirmiyorsa idari mahkemeden geçer. -Hangi yönetmeliğin resmi gazetede verileceği kanunda belirtilir. ***Eğer bütün Türkiye‘yi ilgilendirirse CumhurbaĢkanının onayından geçer. -Yönetmelikler yayınlandıkları gün yürürlüğe girer.

CumhurbaĢkanının kararnamesi

CumhurbaĢkanı genel sekreterinin kuruluĢunun teĢkilat ve çalıĢma esasların, cumhurbaĢkanının personel atama iĢlerinin düzenler. —1982 anayasasında ilk kez —yargı denetimine tabi değildir. Yürütme organının düzenleyici iĢlemleri

—KHK —Tüzük —Yönetmelik —CumhurbaĢkanı kararnamesi OLAĞANÜSTÜHAL

Ekonomik kriz Tabi afet Salgın hastalık Kamu düzeninin Ciddi Ģekilde bozulması ġiddet olayları

Olağan durumlarda düzenlenemez. Olağanüstü durumlarda düzenlenir.

Anayasa Kanun Kanun Hükmünde Kararname Ululararası ant. Tüzük Yönetmelik Genelge Talimatlar

MGK‟nın görüşü alınmaz

ÇIKARIR.



—CumhurbaĢkanı baĢkanlığında toplanan bakanlar kurulu çıkartır. —Resmi gazeteye verilir. Aynı gün TBMM sunulur. —TBMM‘ye sunulur.(Ġsterse onaylamaz.) —6 aylığına çıkarılır. 4 ay Ģeklinde uzatılır.( Uzatma ve kısaltma iĢlemleri TBMM karar verir.) SIKI YÖNETĠM SavaĢ Seferberlik Ayaklanma ġiddet olayları(Terör)

CumhurbaĢkanı baĢkanlığında toplanan bakanlar kurulu çıkartır.

6 aylığına çıkarılır. 4 ay Ģeklinde uzatılır.(TBMM karar verir.)

SavaĢ halinde 4 aylık süre aranmaz.

Yurdun bir veya birden fazla bölgesinde ya da tümünde çıkarılır.

Resmi gazetede yayımlanır.

TBMM onayı

SIKIYÖNETĠM SONUÇLARI 1)kolluk görev ve yetkiler askeri makamlara geçer. 2)temel hak ve hürriyetler kısıtlanabilir, hatta durdurulabilir. 3)bazı suçlar sıkıyönetim askeri ceza mahkemelerinde yargılanır. -sıkı yönetim komutanları genel kurmay başkanlığına bağlı çalışırlar.

Yargı Yoluna Kapalı Olan iĢlemler

1) CumhurbaĢkanının tek baĢına yaptığı iĢlemler (cumhurbaĢkanlığı kararnamesi gibi ) 2) Yüksek Askeri ġura (YAġ) karalarına karĢı(Askeri Ģuaranın terfi iĢlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü iliĢik kesme kararlarına karĢı yargı yolu açıktır.(2010 Anayasa değiĢikliği) 3) Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararlarına (Kurulun meslekten çıkarma cezasına iliĢkin olanlar dıĢındaki kararlarına karĢı yargı merciilerine baĢvurulamaz,yargı yolu kapalıdır.)(2010 Anayasa değiĢikliği) 4) Ġnkılap kanunları 5) Olağan üstü hal ve sıkıyönetim dönemin de çıkarılan kanun hükmünde kararnameler 6) Meclis tarafından kabul edilmiĢ usulüne uygun olarak yürürlüğe girmiĢ milletler arası antlaĢmalar 7) Yüksek seçim kurulu karaları 8) Askeri disiplin cezalarına karĢı yargı yolu kapalıdır.(Disiplin kararı yargı denetimi dıĢında bırakılamaz hükmü getirilmiĢtir.(2010 Anayasa değiĢikliği)

YARGI YOLUNA KAPALIDIR.

YÜKSEK MAHKEMELER AA DAYU geldi.-formül

Askeri yüksek idare mahkemesi Askeri Yargıtay DanıĢtay Anayasa Yargıtay UyuĢmazlık

ANAYASA MAHKEMESĠ Anayasa Mahkemesi on yedi üyeden kurulur

TB

MM

gen

el

Ku

ru

lu

2 ü

yeyi

Sayıştay genel kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından,her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden,gizli

oylamayla seçer.

1 ü

yeyi Baro başkanlarının serbest avukatlar

arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer

TBMM’de yapılacak seçimde,her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çaoğunluğu

aranır.İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanmazsa,bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır;üçüncü oylamada en fazla alan aday üye seçilmiş olur.(2010 Anayasa değişikliği)

CU

MH

UR

BA

ŞK

AN

I

3 ü

yeyi

Yargıtay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için

gösterecekleri üçer ady içinden seçer

2 ü

yeyi

Danıştay genel kurulunca kendi başkan ve üyeleri arasındanher boş yer için gösterecekleriüçer aday içinden seçer.

1 ü

yeyi

Askeri yargıtay genel kurullarınca kendi

başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer.

1 ü

yeyi

Askeri yargıtay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden

seçer.

3 ü

yeyi

En az ikisi hukukçu olmak üzere Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan Yükseköğretim Kurumlarının hukuk,dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasında göstereceği üçer aday içinden seçer.

4 ü

yeyi

Üst kademe yöneticileri,serbest avukatlar,birinci sınıf hakim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer.(2010 Aanayasa

değişikliği)

MGK‟nın görüşü alınır.

MGK‟nın görüşü alınır.



1961 anayasası ile kurulmuĢtur. 17 Üyesi vardır.(2010 Anayasa değiĢikliği) Üyeleri CumhurbaĢkanı ve TBMM tarafından seçilir(2010 Anayasa değiĢikliği) Anayasa mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilirler(2010 Anayasa değiĢikliği) Anayasa mahkemesi üyeleri 65 yaĢını doldurunca emekĢiye ayrılırlar. Yargıtay,Askeri Yargıtay,DanıĢtay,Askeri Yüksek Ġdare Mahkemesi,SayıĢtay‘dan gösterecekleri 3‘er aday arasından seçilebilirler. BaĢkan ve vekilinin görev süresi 4 yıldır.(BaĢkan gizli oyla kendi aralarından seçilir) Üniversite öğretim üyesi ve avukatların seçilebilmesi için 45 yaĢını doldurmuĢ, mesleklerinde 20 yıl hizmetleri olması gerekir. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez(2010 Anayasa değiĢikliği) Bölümler ve Genel Kurul, karalarınısalt çoğunlukla alır.(2010 Anayasa değiĢikliği) Siyasi partilere iliĢkin dava ve baĢvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütecek yargılamalra Genel Kurulca bakılır. Bireysel baĢvurular ise bölümlerce karara bağlanır.(2010 Anayasa değiĢikliği) Milletvekili dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla ilgili itirazlara bakar.(Milletvekili ilk 7 günde itiraz eder. Anayasa mahkemesi ise ilk 15 günde karar verir.) Kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve anayasa değiĢikliğinin uygunluk denetimini yapar. Anayasa değiĢikliğinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu Ģarttır.(2010 Anayasa değiĢikliği) Bireysel baĢvurularda duruĢma yapılmasına karar verebilir.(2010 Anayasa değiĢikliği)

Bireysel baĢvuruları karara bağlama görevine ―Herkes,Anayasada güvence altına alınmıĢ temel hak ve özgürlüklerden,Avrupa Ġnsan Hakları SözleĢmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlall edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi‘ne baĢvurabilir.BaĢvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiĢ olması Ģarttır.

Yüce Divanda yargılanabilecekler arasında TBMM BaĢkanı Genelkurmay BaĢkanı Kara Kuvvetleri Komutanı Hava Kuvvetleri Komutanı Deniz Kuvvetleri Komutanı Jandarma Genel Komutanı

Ġlave edilmiĢtir.

Kanunların Ģekil bakımından ĠLK 10 GÜN Esas bakımından ĠLK 60 GÜN Anayasa değiĢikliğinin sadece Ģekil bakımından ĠLK 10 GÜN Kanun hükmünde kararname Ġç tüzük

GÖREVLERĠ

TBMM tarafından milletvekilliği düĢürülen kiĢilerin bu konudaki itirazlarına bakar. Milletvekili dokunulmazlıklarının kaldırılmsıyla ilgili itirazlara bakar. Kanunların,KHK‘lerin ve Anayasa değiĢikliğinin uygunluk denetimini yapar. Meclis içtüzüğü ile ilgili itirazlara bakar. Siyasi partilerin mali denetimini yapar. Siyasi partilerin kapatılma davasına bakar. UyuĢmazlık Mahkemesinin baĢkanını kendi üyeleri arasından seçer. CumhurbaĢkanı,Bakanlar Kurulu üyelerini,Yüksek Mahkemelerin baĢkan veüyelerini,baĢsavcılarını,Yargıtay Cumhuriyet BaĢsavcısı ve vekilini,Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu baĢkan ve üyelerini,SayıĢtay baĢkan ve üyelerini görevleri ile ilgili suçlardan dalayıYÜCE DĠVAN sıfatıyla yargılar. Yüce divan kararlarına karĢı yeniden inceleme baĢvurusu yapılabilir. Genel kurulun yeniden inceleme sonunda verdiği kararlar kesindir. Yüce divanda savcılık görevini Cumhuriyet BaĢsavcısı veya Cumhuriyet BaĢsavcı vekili yapar. Üyeler en az 12 kiĢiyle toplanır, kararlarını salt çoğunlukla alırlar. Parti kapatma durumlarında Nitelikli çoğunluk aranır.(3/2) Anayasa mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir baĢkan ve iki baĢkan vekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler(2010 Anayasa değiĢikliği)

O SOYUT NORM(ĠPTAL DAVASI) Anayasada belirtilen bazı kiĢi yada organların bir kanuna karĢı anayasa mahkemesine dava açmalarıyla gerçekleĢtirilen denetim türüdür.

o SOMUT NORM(ĠTĠRAZ YOLU) Bir mahkemede görülmekte olan bir davanın Karara bağlanmasının o davada uygulanacak olan hukuk kurallarının anayasaya uygun olup olamamasına bağlı olması halinde yapılan denetimdir.

ĠLK 60 GÜN

Anayasa Mahkemes‘inin görevlri arasında 2010

değiĢikliği ile aĢagıda belirtilenler ilave edilmiĢtir.



Anayasa DeğiĢiklikleri

Kanun KHK, TBMM Ġç Tüzüğü

Kim Süre Kim Süre Kim Süre

ġekil Bakımından Denetim

CumhurbaĢkanı + TBMM üye tam sayısının en az 1/5‘i (110 milletvekili)

Resmi Gazete‘de Yayımlanmasından itibaren 10 gün

CumhurbaĢkanı + TBMM üye tam sayısının 1/5‘i (110 milletvekili)

Resmi Gazete‘de yayımlanmasından itibaren 10 gün

CumhurbaĢkanı + TBMM üye tam sayısının en az 1/5‘i (110 milletvekili)


Esas Bakımdan Denetim

Yok Yok

CumhurbaĢkanı + TBMM üye tam sayısının en az 1/5‘i (110 milletvekili) + Ġktidar, ana muhalefet partisi meclis grupları


CumhurbaĢkanı + TBMM üye tam sayısının en az 1/5‘i (110 milletvekili) + Ġktidar, ana muhalefet partisi meclis grupları




ANAYASA MAHKEMESĠNE ġEKĠL BAKIMINDAN

DAVA AÇANLAR 1)CUMHURBAġKANI 2)1/5 (110) MĠLLETVEKĠLĠ

*Kanunların, KHK‟lerin, İç Tüzüğün Şekil Ve Esas Bakımdan Denetimi: 1)CumhurbaĢkanı 2)1/5 milletvekili 3)Ana muhalefet partisi meclis kurulu 4)Ġktidar partisi meclis kurulu

Not: Esas bakımdan iptal davası Anayasa değiĢikliği hakkında açılamaz. Not: Anayasa Mahkemesinin esasta vermiĢ olduğu red kararlarının yayınlanmasından sonra 10 yıl geçmedikçe aynı Kanun hükmünün Anayasaya aykırı iddiasıyla tekrar Anayasa Mahkemesine baĢvurulamaz. Not: Anayasa Mahkemesinin iptal kararları geriye yürümez. Ġptal kararları gerekçeli olarak açıklanmak zorundadır.

YARGITAY ADLĠ (GENEL) YARGI

—Yargıtay adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciği olup ayrıca belli davalarda ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.

—Yargıtay üyeleri hâkimler ve savcılar yüksek kurulu üyelerince üye tamsayısının salt çoğunluğu ile birinci sınıfa ayrılmıĢ adli hâkim ve Cumhuriyet savcılarından gizli oyla seçilirler. —Görev süreleri 4 yıl, süresi biten yeniden seçilebilir.

1. CEZA YARGISI a) Sulh Ceza Mahkemesi: Tek hakimlidir.Cumhuriyet savcısı yoktur.Kabahat niteliğindeki suçlara bakar. b) Asliye Ceza Mahkemesi: Her il ve ilçe merkezinde bulunur.Sulh ve Ağır ceza mahkemelerinin görevleri dıĢında kalan suçlara bakar. c)Ağır Ceza Mahkemesi: Bir baĢkan iki üyeden oluĢur.Müebbet hapis,10 yıl ağır hapis gerektiren suçlara bakar. 2.MEDENĠ YARGI a) Sulh Hukuk Mahkemesi: Tek hakimli ve ilçede bulunur. Vasi tayini,mirasçılık belgesi verilmesi,kira tespit davası tahliye davalarına bakar. b)Asliye Hukuk Mahkemesi: Her il ve ilçe merkezinde bulunur.BoĢanma,kamulaĢtırma bedeline itiraz davalarına bakar. c)Asliye Ticaret Mahkemesi: Ankara,Ġstanbul,Ġzmir il merkezlerinde bulunur.Ticari dava ve ticari iliĢkilere bakar. d)Aile Mahkemesi: 2003 yılında kurulmuĢtur. Hemen hemen tüm illerde bulunur.Aile mahkemelerinin olmadığı yerlerde Aile Hukuk Mahkemeleri bu görevi yerine getirir.

DANIġTAY —DanıĢtay idari ve vergi mahkemesi verilen karar ve hükümlerin son inceleme mercii olup, ayrıca belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak görev yapar. —Üyelerinin 3/4‘ünü hâkimler ve savcılar yüksek kurulu, 1/4‘ü CumhurbaĢkanı tarafından seçilir. DanıĢtay’ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davalar: Tüzükler Bakanlar kurulu karar ve kararnameleri DanıĢtay idari kararları Tüm ülke düzeyinde uygulanacak yönetmelikler BaĢbakanlık ve bakan müsteĢarlarının ataması için yapılan ortak kararnameler.

60 GÜN

CEZA YARGISI MEDENĠ HUKUKU

Ġlk derece mahke

Sulh ceza mahkemesi

Asliye ceza mahkemesi

Ağır ceza mahkemesi

YARGISI

MAHKEMESĠ

Sulh hukuk mahkemesi

Asliye hukuk

Asliye ticaret mahkemesi(aile,ticaret)

Bölge Adliye

Mahkemesi

Yüksek(Temyiz)Mahkemesi

Yargıtay



ĠDARĠ YARGI

Ġlk Derece Mahkemesi

Ġdare Mahkemeleri Vergi Mahkemeleri

Bölge Ġdare Mahkemesi

Temyiz (Yüksek) Mahkemesi

DANIġTAY Askeri Yargıtay

-Askeri Mahkemelerce verilen karar ve hükümlerin son merciidir. -Üyelerini CumhurbaĢkanı seçer.

Askeri Yargısı Askeri Ġdari Yapısı

Ceza Yargısı(AYĠM) Askeri Yüksek Ġdari Mahkemesi Ġlk Derece Mahkemesi

Askeri Mahkemeler Disiplin Mahkemeleri

Temyiz Mahkemesi(Askeri Yargıtay) Askeri Yüksek Ġdari Mahkemesi*

Askeri kiĢileri ilgilendiren ve askeri hizmete iliĢkin idari iĢlemlerden doğan uyuĢmazlıkların yargı ve denetimini yapar.

Üyelerini cumhurbaĢkanı seçer.

Askeri hakim sınıfından olmayan üyelerin görev süresi en fazla dört yıldır.

Askeri Yüksek Ġdare Mahkemesinin kuruluĢu,iĢleyiĢi,yargılama usulleri,mensuplarının disiplin ve özlük iĢleri,mahkemelerin bağımsızlığı,hakimlik teminatı ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir.

2010Anayasa değiĢikliği ile yukarıdaki hükümden ―askerlik hizmetlerinin gereklerine‖ifadesi çıkartılmıĢtır.

*UyuĢmazlık Mahkemesi*

Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuĢmazlıklarını kesin olarak çözümlemeyle yetkilidir.

12 asıl 12 yedek üyesi var.

BaĢkanını ve vekilini Anayasa mahkemesi seçer.

Üyeleri yüce divan da yargılanmazlar.

Üyeleri Yargıtay,DanıĢtay,Askeri Yargıtay,Askeri Hüksek Ġdare Mahkemesi seçer.

SAYIġTAY

TBMM adına devletin gelir ve giderlerini inceler ve denetler.(Kamu kurum ve kuruluĢların)

SayıĢtay‘ın kararlarına karĢı idari yargı yollarına baĢvurulamaz. Fakat SayıĢtay‘ın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde 1 kereye mahsus olarak karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler.

SayıĢtay 2004 de askeri içerisinde bulunan devlet mallarını denetleyebilme yetkisine sahip oldu.

2005 de SayıĢtay merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarileri, sosyal güvenlik kurumları, mali idareler, mali idarelerin hesap ve iĢlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması SayıĢtay tarafından yapılır.

BaĢkan ve üyelerini TBMM seçer.

Üyeleri 6 yıllığına seçilirler.

SayıĢtay KĠT‘leri denetleyemez(DMO,MKA gibi) TRT,TMSF,TOKĠ sayıĢtayın denetimi dıĢındadır. SayıĢtay bütçenin uygunluğu denetimini yapar.

HAKĠMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HSKY 22 asıl ve 12 adet yedek üyeden oluĢur.(2010 Anayasa değiĢikliği) Kurul üç daire Ģeklinde oluĢur.(2010 Anayasa değiĢikliği) 1961 Anayasası ile kurulmuĢtur. BaĢkanı adalet bakanıdır. Yardımcısı kendi aralarında seçilir. Adalet bakanı müsteĢarı kurulun tam üyesidir. Üyeler 4 yıl içinde seçilirler. Görev süresi bitenler bir daha seçilebilir. Kurul üyeleri, CumhurbaĢkanı,Yargıtay,DanıĢtay ve Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurul tarafından seçilir.(2010 Aanayasa değiĢikliği) Cumhurbakanı tarafından seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan kurul üyeliğinin boĢalması durumunda,boĢalmayı takip eden altmıĢ gün içinde yeni üyelerin seçimi yapılır.Diğer üyelerin boĢalması halinde asıl üyenin yedeği tarafından kalan süre tamamlanır.(2010 Anayasa değiĢikliği) Kurulun yönetimi ve temsil kurul baĢkanına aittir.Kurul baĢkanı dairenin çalıĢmalrına katılamaz.Kurul,kendi üyeleri arasından daire baĢkanlarını ve daire baĢkanlarından birini de baĢkanvekili olarak seçer.BaĢkan yetkilerinin bir kısmını baĢvekiline devredebilir.(2010 Anayasa değiĢikliği) Kendileri istemedikçe 65 yaĢına kadar görevde kalabilirler. Hâkim ve savcılar meslekten atılamaz.(Ġstisnaları kanunda saklıdır.) Meslekten atılanlar HSYK kararı ile olur.

Nihai karar Olduğunda Danıştaya başvurulmaz

Yüksek mahkeme hem ilk hemde son mahkeme



GÖREVLERĠ Hakim ve savcıların görevlerini;kanun,tüzük,yönetmeliklerle ve genelgelere uygun olarak yapıp yapmadıklarını DENETLEMEK. Hakim ve savcıların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç iĢleyip iĢlemediklerini,hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araĢtırma ve gerektiğinde haklarında incelemek. Diğer görevleri ise Ģunlardır: Adli ve idari yargı hakim ve savcılarını mesleğe kabul etmek. Adli ve idari yargı hakim ve savcılarını mesleğe kabul etmek. Adli ve idari yargı hakim ve ssavcılarını atama ve nakletmek. Geçici yetki vermek. Yükselme ve birinci sınıfa ayırma,kadro dağıtmak. Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar vermek. Disiplin cezası vermek. Görevden uzuklaĢtırma iĢlerini yapmak. Adalet bakanlığının,bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiĢtirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak.

UYARI DEVLET PLANLAMA TEġKĠLATI Ģu anda uygulanmakta olan 9 yıllık kalkınma planıdırç(2007-2013) MGK2 ayda bir toplanır.

Görevi: devleti iç ve dıĢ iktidara karĢı önlemler almaktır. Devleti milleti ilgilendiren konuları konuĢur.

- kurul baĢkanı cumhurbaĢkanıdır. 1) CumhurbaĢkanı 2) BaĢbakan 3) BaĢbakan yardımcıları 4) Ġç ĠĢleri Bakanı 5) DıĢ ĠĢleri Bakanı 6) Milli Savunma Bakanı 7) Adalet Bakanı 8) Genel Kurmay BaĢkanı 9) Kara Kuvvetleri Komutanı 10) Hava Kuvvetleri Komutanı 11) Deniz Kuvvetleri Komutanı 12) Jandarma Genel Komutanı 13) Milli Güvenlik Genel Sekreteri

(Oy kullanamaz) DanıĢtay: Mahkeme görevinde değildir. Ġnceleme yapar. Tüzük, atama vb. konulara bakar. SayıĢtay: TBMM adına çalıĢır. Devlet gelir giderlerini denetler. Vali: Ġlde hem devletin hemde hükümetin temsilcisidir. Valilik istisnai bir memurluktur. Vali olmak için ortaokul mezunu olmak Ģarttır. Vali yabancı ülke temsilcileri ile görüĢebilir. Askeri birimlerden yardım isteyebilir. Valinin yetki geniĢliği vardır. Ġdarenin bütünlüğü için ilde, ilçede bulunan bütün birimleri denetleme yetkisine sahiptir. Ġl Ġdare Kurulu: Vali, vali yardımcısı, hukuk, hapis, sağlık, milli eğitim tarım müdüründen oluĢur. Valinin atanması: Ġç iĢleri bakanının öneri, bakanlar kurulunun kararı, cumhurbaĢkanının onayı ile atanır. Kaymakam: Üniversite mezunu olmalıdır. Ġstisnai memurluk değildir. Devlet memurudur. Ortak kararla atanır.(Ġç iĢleri bakanı, baĢbakan, cumhurbaĢkanı). Kaymakam ilde sadece hükümetin temsilcisidir. 29 yaĢını aĢmamak gerekir. Askeri birimlerden yardım isteyemez. Yabancılarla görüĢme yapamaz. Jandarma ve polislerden yardım isteyebilir. Genel Kurmay BaĢkanı: Bakanlar kurulunu kararı cumhurbaĢkanının onayı ile atanır. Bucak Müdürü: En az lise mezunu olması gerekir. Köy ve kasabadan oluĢur. Belediye BaĢkanı: 25 yaĢını doldurmuĢ olmalıdır. 20 gün iĢe gelmezse görevi sona erer. Geçici olarak iç iĢleri, kesin olarak DanıĢtay görevden alır. 6 ay mahkûm olursa görevi düĢer. Meclis toplanıp baĢkası düĢürebilir. Muhtar: -Devlet adına yaptıkları: - Kanunları duyurmak - Hükümetçe bildirilecek iĢleri yapmak - Güvenliği ve Sağlığı korumak - Özel durumlarda evlendirme yapmak -Köy adına yaptıkları: -Köy derneğinin ve meclisinin kararlarını uygulamak -Köyü mahkeme önünde temsil etmek -Köyün paralarını temsil etmek -Köyün harcamaları konusunda ihtiyar heyetine Hesap vermek * Türkiye de 16 tane büyükĢehir belediyesi vardır.(En son Adapazarı oldu.) Not: Ġl, ilçe, bakanlıklar, üniversiteler, il özel idareleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarının kuruĢları hepsi kanunla kurulurlar.

Yargıtay üyelerinin tamamını,DanıĢtay üyelerinin ise3/4 ünü HSYK seçer.

Kurulun meslekten çıkarma cezasına iliĢkin olanlar dıĢındaki kararlarına karĢı yargı merciilerine baĢvurulamaz(2010 Anayasa

değiĢikliği)

Kurula bağlı Genel Sekreterlik kurulur.Genel Sekreter,birinci sınıf hakim ve savcılardan kurulan teklif ettiği üç aday arasından kurul baĢkanı tarafından atanır.(2010Anayasa değiĢikliği)



*DEVLET DENETLEME KURULU* Ġlk kez 1982 anayasasıyla oluĢturulmuĢtur. CumhurbaĢkanına bağlıdır. BaĢkan ve üyelerini CumhurbaĢkanı atar. Görevleri: cumhurbaĢkanı isteği üzerine tüm kamu niteliğindeki meslek kuruluĢlarında, KĠT lerde, kamuya yararlı dernek ve vakıflarda her türlü inceleme, araĢtırma ve denetleme yapar. Not: Türk silahlı kuvvetleri ve yargı organlarını denetleyemez.

*YÜKSEK DENETLEME TEġKĠLATI*

BaĢbakana bağlıdır. BaĢbakanlık adına devlet kurum ve kuruluĢlarına inceleme ve denetleme yapar.

*ĠKTĠSADĠ KAMU KURULUġLARI* 1) KAMU ĠKTĠSADĠ TEġEBBÜSLERĠ(KĠTLER) Sermayesi en az %50-1 veya tamamı devlete ait olan kuruluĢlardır. Örneğin; Devlet malzeme ofisi, tedaĢ, ziraat bankası, halk bankası vb. 2)KAMU ĠKTĠSADĠ KURULUġLARI(KĠK) Sermayesinin tamamının devlete ait olduğu kuruluĢlardır. Örneğin;Demir yolları, posta, telgraf, devlet hava meydanları iĢletmesi vb.

*BAĞIMSIZ VE ÖZERK ĠDARĠ KURULUġLARI*

1)Bankacılık Düzenleme Denetleme Kurulu(Bddk) BaĢkanı ve üyeleri bakanlar kurulu tarafından atanır. Temel görevi: Türkiye de banka kurumasına izin vermek, yabancı bankanın Türkiye de banka açmasına izin vermek, bankaların fona devredilmesine karar vermektir. 2)Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu(Tmsf) BaĢkanı ve üyeleri bakanlar kurulu tarafından atanır. Asıl görevi: tasarruf mevduatlarını sigortalamak olan bu fonun görevi yasalarla geniĢletilmiĢ ve bankacılık iĢlemleri yapma yetkisi kaldırılan bankaların yönetim ve denetimini üstlenmek, el konulan mal varlıklarının ihale ile satıĢını yapmak. Not: bir bankanın kapatılmasını TSMF talep eder. BDDK karar verir. 3)Hazine MüsteĢarlığı BaĢbakanın bünyesindedir. Ekonomik politikaların tespitine yardımcı olmak, dıĢ borçları idare ve kontrol etmek, uluslar arası para fonu (ĠMF) ve dünya markası gibi uluslar arası mali kuruluĢlarla iliĢkilerde Türkiye‘yi hazine müsteĢarlığı temsil eder 4)Sermaye Piyayası Kurulu(Spk) Üyeleri bakanlar kurulu tarafından atanır. Temel görevleri: sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalıĢmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının bir disiplin içerisinde çalıĢmasını sağlmak amacıyla düzenleme yapmak, izin vermek denetleme yapmaktır.

5)Rekabet Kurumu ĠliĢkili olduğu bakanlık sanayi ve ticaret bakanlığıdır. Üyeleri bakanlar kurulu tarafından atanır. Temel görevi: serbest rekabeti sağlamak ve piyasalarda tekelleĢmeyi önlemektir. TMSF tarafından yapılan ihaleler ile özelleĢtirme idaresi tarafından yapılan satıĢlar rekabet kurulu tarafından incelenir, karara bağlanır.

6)Kamu Ġhale Kurumu ĠliĢkili olduğu bakanlık maliye bakanlığıdır. Üyeleri bakanlar kurulu tarafından atanır. Temel görevi: kamu kaynağı kullanan veya kamu hukukuna tabi olan kamu kurum ve kuruluĢlarının yapacağı ihalelerde uygulanacak esasları belirler.

Kamu ihalelerinin bazı ilkeleri 1)Alaniyet, soydanlık, açıklık 2)Serbest rekabet ilkesi 3)isteklide belli bir yeterliliğin aranması ilkesi 4)Ödeneği bulunmayan bir iĢ için ihaleye çıkılmaması ilkesi.

7)Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(Epdk) ĠliĢkili olduğu bakanlık enerji ve tabi kaynaklar bakanlığıdır. Üyeleri bakanlar kurulu tarafından atanır. Temel görevi: elektriğin kaliteli, düĢük maliyetli, yeterli Ģekilde tüketicilerin kullanımına sunulmasını sağlamaktır.

8)Rtük Üyeleri ve baĢkanını TBMM atar. 1994 tarihine kadar yayıma izin vermiyordu. 1994 de izin verilmeye baĢlandı. Ġzin Ģartlarını ihlal eden yayın ilkelerine aykırı yayın yapan özel radyo ve kuruluĢları uyarır veya açık bir Ģekilde özür dilemesini ister yada geçici olarak kapatabilir.

9)Merkez Bankası(1930) 1930‘da kuruldu. Merkez bankası bir kamu kuruluĢu değildir. Devletin ortaklığı olduğu bir anonim Ģirketidir. Önemli görevleri: -Bakanlar kuruluyla birlikte ülkede uygulanacak döviz kurul rejimini belirlemek. —Fiyat istikrarını sağlamak —Para politikalarını belirlemek —Faiz hatlarını belirlemek ve faize müdahele etmek. —Piyasaya döviz satmak ve açık piyasa iĢlemleri yapmak.

*BaĢkan ve üyelerini bakanlar kurulu seçer ve atar.



YASAMA

1. TBMM kaç üyeden oluşur? 550 2. Milletvekili seçilme yaşı kaçtır? 25 3. Anayasa’da 2002 yılında yapılan değişiklikle milletvekili seçilme engeli sayılan hangi suç seçilme engeli olmaktan çıkarılmıştır? İdeolojik eylemlerden hüküm giymek 4. Hangi kamu görevlileri istifa etmeden milletvekili adayı olabilir? İşçiler istifa etmeden milletvekili adayı olabilir. 5. Hangi kamu görevlileri istifa etmeden milletvekili adayı olamaz? Hakim ve savcılar Yüksek yargı organları mensupları Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları Yükseköğretim kurulu üyeleri Kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri Yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri Silahlı kuvvetler mensupları 6. TBMM seçimleri kaç yılda bir yapılır?

4 (21 Ekim 2007 referandumuna göre) 7. Meclisin yenilenmesine karar verilirse yetkileri ne zaman son bulur? Yeni meclisin seçilmesine kadar sürer. 8. Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkan görülmezse seçimler ne zamana kadar geriye bırakılır? 1 yıla kadar geriye bırakılır. 9. Seçimleri geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa yeniden erteleme yapılabilir mi? Erteleme kararındaki usule göre işlem tekrarlanabilir. 10. Ara seçim ne demektir? TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidilir. Ara seçim her seçim döneminde 1 defa yapılır ve genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Ancak boşalan üyeliklerin sayısı üye tam sayısının %5’ini bulduğu hallerde ara seçimlerin 3 ay içerisinde yapılmasına karar verilir. Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz. 11. Bir ilin veya seçim çevresinin TBMM’de üyesinin kalmaması durumunda seçim nasıl yapılır? Boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılır.

12. Genel seçimler hangi organın gözetim ve denetimi altında yapılır? Yargı organlarının gözetim ve denetimi altında yapılır. 13. Genel seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimlerle ilgili tüm işlemleri yapmaya ve yaptırmaya hangi makam yetkilidir? Yüksek Seçim Kurulu yetkilidir. 14. Yüksek Seçim Kurulu’nun kararları aleyhine başka bir merciye başvurulabilir mi? Başvurulamaz.

15. Yüksek Seçim Kurulu görev ve yetkilerini neye göre yapar? Kanuna göre yapar.

16. Yüksek Seçim Kurulu kaç üyeden oluşur? 7 asil ve 4 yedek üyeden oluşur. 17. Yüksek Seçim Kurulu üyeleri nereden seçilir? 6 tanesi Yargıtay, 5 tanesi Danıştay tarafından, genel kurullarınca kendi üyeleri arasından seçilir. 18. Yüksek Öğretim Kurulu üyeleri Yargıtay ve Danıştay tarafından nasıl seçilir? Üye tam sayılarının salt çoğunluğunun gizli oyuyla seçilir. 19. Anayasa değişikliklerine ilişkin halkoyuna sunulma işleminde yetkili organ hangisidir? Yüksek Seçim Kurulu’dur. 20. Milletvekillerinin yapamayacağı işler hangileridir? Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda, Devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda, Özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekil olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya

dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar. Yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler. Milletvekillerinin yapamayacağı diğer işler kanunla düzenlenir. 21. Yasama dokunulmazlığı nedir? Milletvekillerini gereksiz soruşturma ve kovuşturmalardan korumayı amaçlayan ve milletvekilliği süresince devam eden anayasal dokunulmazlıktır. 22. Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği öne sürülen bir milletvekili hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılabilir mi? Hayır yapılamaz. Meclis kararı olmadıkça milletvekili tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz, yargılanamaz. 23. Ağır cezalık bir suç veya suçüstü hallerinde milletvekili yargılanabilir mi? Evet, yargılanabilir. 24. Anayasanın 14. Maddesinde geçen Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılmaması ilkesinin ihlali sebebiyle bir milletvekili hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılabilir mi? Evet, yapılabilir. 25. TBMM üyesi hakkında, seçimden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün infazı ne zaman yerine getirilir? Üyelik sıfatının sona ermesinden sonra yerine getirilir. 26. TBMM üyesinin işlemiş olduğu bir suç sebebiyle verilen ceza zaman aşımına uğrar mı? Hayır. Üyelik süresince zaman aşımı işlemez. 27. Tekrar seçilen bir milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma nasıl yapılır? Meclisin yeniden dokunulmazlığı kaldırmasına bağlı olarak yapılır.



28. TBMM’deki siyasi parti gruplarınca yasama dokunulmazlığı hakkında görüşme yapılıp karar alınabilir mi? Hayır. Ne görüşme yapılır, ne de karar alınabilir.

29. İstifa eden milletvekilinin, milletvekilliğinin düşmesi TBMM’ce nasıl kararlaştırılır? İstifanın geçerli olduğu, TBMM Başkanlık Divanınca tespit edildikten sonra, TBMM Genel Kurulunca kararlaştırılır. 30. Kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde milletvekilliğinin düşmesi nasıl karara bağlanır? Bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurul’a bildirilmesiyle karara bağlanır. 31. Milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi nasıl karara bağlanır? Yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel Kurulca gizli oyla karara bağlanır. 32. Meclis çalışmalarına özürsüz ve izinsiz olarak katılmayan milletvekiline hangi yaptırım uygulanır? Bir ay içerisinde toplam 5 birleşim günü meclis çalışmalarına katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verilir. 33. Partisinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleriyle

sebep olan milletvekilinin milletvekilliği ne zaman düşer? Bu kararın Resmi Gazete’de gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona erer. 34. Yasama dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili kaç gün içerisinde nereye itirazda bulunabilir? 7 gün içerisinde Anayasa Mahkemesi’ne itirazda bulunur. 35. Milletvekilliğinin düşmesine 84. Maddenin 1. 3. veya 4. Fıkralarına göre karar verilmiş olması halinde milletvekili kaç gün içerisinde, nereye itirazda bulunabilir? 7 gün içerisinde Anayasa Mahkemesi’ne itirazda bulunabilir. 36. Milletvekilliği, TBMM’ce düşürülen bir milletvekilinin yapmış olduğu itirazı Anayasa Mahkemesi kaç gün içerisinde karara bağlar? 15 gün içerisinde karara bağlar. 37. TBMM’nin görev ve yetkileri nelerdir? Kanun koymak, değiştirmek, kaldırmak Bakanlar Kurulu’nu ve bakanları denetlemek Bakanlar Kurulu’na belli konularda KHK çıkarma yetkisi vermek Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak TBMM üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek Anayasa’nın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek

38. TBMM’nin af kanunu çıkarması için gereken oy nisabına ne denir? Nitelikli çoğunluk (3/5) denir.

39. Kanun tasarıları kim tarafından getirilir? Bakanlar Kurulu (Hükümet) 40. Kanun teklifleri kim tarafından getirilir? Milletvekilleri

41. Kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülme usul ve esasları neye göre belirlenir? TBMM İç Tüzüğü’ne göre belirlenir. 42. TBMM’ce kabul edilen kanunlar kim tarafından onaylanır? Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır. 43. Cumhurbaşkanı bir kanunu kaç gün içerisinde yayımlar? 15 gün içerisinde yayımlar. 44. Cumhurbaşkanı yayımlanmasını uygun bulmadığı kanunları kaç gün içerisinde TBMM’ye gönderir? 15 gün içerisinde geri gönderir. 45. Cumhurbaşkanı, Bütçe Kanunu’nu uygun bulmadığı gerekçesiyle TBMM’ye geri gönderebilir mi? Hayır, gönderemez. 46. TBMM’ce aynen kabul edilen bir kanunu, Cumhurbaşkanı tekrar geri gönderebilir mi? Hayır, Cumhurbaşkanı’nın ikinci kez böyle bir yetkisi yoktur. 47. TBMM geri gönderilen bir kanunda yeni bir değişiklik yaparsa Cumhurbaşkanı bu değiştirilen kanunu geri gönderebilir mi? Evet gönderebilir. 48. Bir uluslararası sözleşme nasıl kanunlaşır?

TBMM’nin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. (Uygun Bulma Kanunu) 49. Hangi uluslararası sözleşmeler yayımlanma ile yürürlüğe girer? Ekonomik, ticari ve teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan antlaşmalar, devlet maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türklerin yabancı ülkelerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla yayımlanma ile yürürlüğe konabilir. 50. Hangi uluslararası sözleşmelerin TBMM’ce uygun bulunma zorunluluğu yoktur? Milletlerarası bir antlaşmaya dayanan uygulama antlaşmaları ile kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yapılan ekonomik, ticari, teknik veya idari antlaşmalar. 51. Ekonomik, ticari veya özel kişilerin haklarını ilgilendiren antlaşmalar yayımlanmadan yürürlüğe konulabilir mi? Hayır, konulamaz. 52. Türk kanunlarına değişiklik getiren antlaşmalar nasıl yürürlüğe konulur? TBMM’nin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. 53. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar ne hükmündedir? Kanun hükmündedir. 54. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar hakkında Anayasa Mahkemesi’ne başvurulabilir mi? Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamaz. 55. Milletlerarası antlaşma ile kanun çatışırsa hangisi esas alınır? Milletlerarası antlaşma esas alınır. 56. Bakanlar Kurulu’na KHK çıkarma yetkisini kim verir? TBMM verir.



57. KHK ile düzenlenemeyen ve Anayasa’da düzenlenmiş hak ve ödevler hangileridir? Anayasa’nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler KHK ile düzenlenemez. 58. KHK ile Anayasa’daki hak ve ödevler istisnasız hangi zamanlarda düzenlenebilir? Sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde düzenlenebilir. 59. KHK’nin sebebi hangi kanundur? Yetki Kanunu’dur. 60. Yetki Kanunu ne demektir? Çıkarılacak KHK’nin amacını, kapsamını, ilkelerini, kullanma süresini ve süresi içinde birden fazla kararname çıkarılıp çıkarılmayacağını gösterir. 61. Bakanlar Kurulu’nun istifası, düşürülmesi veya yasama döneminin bitmesi, KHK için verilen yetkiyi de düşürür mü? Hayır, düşürmez. 62. Olağan KHK’yi kim çıkarır? Başbakan başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu çıkarır. 63. Olağanüstü KHK’yi kim çıkarır? Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu çıkarır.

64. KHK ne zaman yürürlüğe girer? Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün yürürlüğe girer. 65. Yürürlük tarihi olarak başka bir gün gösterilebilir mi? Evet, gösterilebilir. 66. Kararnameler ne zaman TBMM’ye sunulur? Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün 67. Yetki Kanunları ve bunlara dayanan KHK’ler, TBMM komisyonları ve genel kurulunda nasıl görüşülür? Öncelikle ve ivedilikle 68. Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün TBMM’ye sunulmayan kararnameler ne zaman yürürlükten kalkar? Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün yürürlükten kalkar. 69. TBMM’ce reddedilen kararnameler ne zaman yürürlükten kalkar? Bu kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. 70. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesinde kim yetkilidir? TBMM yetkilidir. 71. Yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasında kim yetkilidir? TBMM yetkilidir.

72. TBMM tatilde iken ülkenin ani bir silahlı saldırıya uğraması halinde, silahlı kuvvet kullanılmasına kim karar verir? Cumhurbaşkanı karar verir.

73. TBMM kendiliğinden ne zaman toplanır? Her yıl Ekim ayının ilk günü toplanır. 74. Meclis bir yasama yılında en çok ne kadar tatil yapabilir? En çok 3 ay tatil yapabilir.

75. Meclis ara verme veya tatil sırasında kim tarafından toplantıya çağrılır? Doğrudan doğruya veya Bakanlar Kurulu’nun istemi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından çağrılır. Ya da meclis başkanı doğrudan doğruya veya üyelerin beşte birinin yazılı istemi üzerine çağırır. 76. TBMM Başkanı’nı kim seçer? Meclis üyeleri seçer. 77. TBMM çalışmalarını hangi hükümlere göre yürütür? Kendi yaptığı iç tüzük hükümlerine göre yürütür. 78. TBMM’nin toplantı yeter sayısı kaçtır? TBMM, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri (1/3 = 184) ile toplanır. 79. TBMM’nin karar yeter sayısı kaçtır? TBMM, Anayasa'da başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının dörtte birinin bir fazlasından (1/4+1 = 139) az olamaz. 80. TBMM’deki bir oylamada bir bakan kendi oyu ile birlikte en fazla kaç oy kullanabilir? Kendi oyu ile birlikte en fazla 2 oy kullanabilir. 81. TBMM’nin bilgi edinme ve denetim yolları nelerdir? TBMM’nin bilgi edinme ve denetim yolları; Soru Meclis Araştırması Genel Görüşme

Gensoru Meclis Soruşturması 82. Meclis araştırması nedir? Belli bir konuda bilgi edinilmek için yapılan incelemeden ibarettir. 83. Genel görüşme nedir? Toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesidir. 84. Gensoru önergesi nasıl verilir? Bir siyasi parti grubu adına veya yirmi milletvekilinin imzasıyla verilir. 85. Gensoru önergesi nasıl oylanır? Üyelerin veya grupların verecekleri gerekçeli güvensizlik önergeleri veya Bakanlar Kurulu’nun güven isteği, bir tam gün geçtikten sonra oylanır. 86. Gensoru ile Bakanlar Kurulu’nun veya bir bakanın düşürülebilmesi için ne kadar oy gerekmektedir? Üye tam sayısının salt çoğunluğu gerekir. (276 oy) 87. Meclis soruşturması açılması için ne kadar üyenin imzası gerekmektedir? Üye tam sayısının en az onda birinin imzası gerekmektedir. 88. Meclis soruşturması kim için yapılır? Başbakan veya bakanlar için yapılır. 89. Meclis soruşturması sonucu suçlu olduğu düşünülen başbakan veya bakanlar nereye sevk edilir? Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi’ne yargılanmaları için sevk edilir.



90. Cumhurbaşkanı’nın yasamaya ilişkin görev ve yetkileri nelerdir?

Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM’de açılış konuşmasını yapmak, TBMM’yi gerektiğinde toplantıya çağırmak Yasaları yayımlamak Yasaları yeniden görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek Anayasa değişikliklerine ilişkin yasaları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunmak Yasaların, kanun hükmündeki kararnamelerin, TBMM İçtüzüğü'nün, tümünün ya da belirli kurallarının Anayasa'ya biçim ya da esas yönünden aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açmak TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek 91. TBMM iç tüzüğüne göre açık oylama hangi hallerde zorunlu olarak yapılır? Af niteliği taşıyan önerge ve işler, seçimlerin yenilenmesi Göreve başlarken Bakanlar Kurulu hakkında güven oylaması Bütçe ve kesin hesabın kabulü Vergiyle ilgili tasarı ve teklifler Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasının uygun bulunması Uzun vadeli kalkınma planlarının kabulü 92. TBMM iç tüzüğüne göre gizli oylama hangi hallerde yapılır? Anayasa değişikliklerinin maddelerinin ve tümünün

kabul edilmesi Meclis başkanının seçimi Meclis soruşturması açılıp açılmayacağına karar verilmesi Yüce Divan’a sevke ilişkin oylama

Üyelikle bağdaşmayan bir görevde ısrar etmesinedeniylemilletvekilinin düşürülmesioylaması

YASAMA BİLGİ NOTLARI

2005 yılında 1982 Anayasası’nda yapılan değişikliklerle RTÜK üyelerini TBMM’nin seçmesi, bütçenin Merkezi Yönetim Bütçesi olarak adlandırılması hükme bağlanmıştır. Cumhurbaşkanının siyasi ve hukuki sorumluluğu yoktur. Sadece vatana ihanetten dolayı suçlanabilir. Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler için yargıya başvurulamaz. Cumhurbaşkanının, Bakanlar Kurulu ile birlikte yaptığı işlemlerden dolayı başbakan ve ilgili bakanın sorumlu olmasına karşı imza kuralı denir.

TBMM dıĢından baĢbakan atanamaz. TBMM dışından bakanlar atanabilir.

TBMM içinden veya dıĢından cumhurbaĢkanı seçilebilir. Para basılmasına ancak TBMM karar verir.

Kanunların uygulanmasını göstermek ve emrettiği iĢleri belirlemek amacıyla tüzük çıkarılır. Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere yönetmelik çıkarırlar.

Seçim dönemi dolmadan ancak TBMM seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Seçim dönemi dolmadan cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar veremez.

Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri yeni meclis seçilmesine kadar sürer.

Anayasa‘daki baĢlangıç hükümleri, Anayasa metninden sayılır.

Anayasa‘da 2004 yılında yapılan değiĢiklikle, kadın – erkek eĢitliği hüküm altına alınmıĢtır. Anayasa’da 2001 yapılan değişiklikler temel hak ve hürriyetlere ilişkindir.

Anayasa‘ya göre yakalanan veya tutuklanan kiĢi, 48 saat içinde mahkemeye çıkarılır, mahkeme 24 saat içinde karar verir. Yerleşme hürriyeti ancak suç işlenmesini önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek, kamu mallarını korumak amacıyla sınırlandırılabilir.

Seyahat hürriyeti ancak suç soruĢturma ve kovuĢturması sebebiyle ve suç iĢlenmesini önlemek amacıyla sınırlandırılabilir. Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti ancak vatandaşlık ödevi ya da ceza soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlandırılabilir.

Basımevi kurmak, izin alma ve mali teminat yatırma Ģartına bağlanamaz. Süreli veya süresiz yayın önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz.

Basımevi ve eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemez veya iĢletilmekten alınamaz. 18 yaşında ve fiil ehliyete sahip her vatandaş derneklere üye olabilir.

2001 Anayasa değiĢikliği ile herkes, meĢru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip kılınmıĢtır. 2001 Anayasa değişikliği ile kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular delil olarak kabul edilemez.

2001 Anayasa değiĢikliği ile hiç kimse, yalnızca sözleĢmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz. 2001 Anayasa değişikliği ile ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez.

2004 Anayasa değiĢikliği ile Uluslararası Ceza Divanı‘na taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaĢ, suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez. 2001 Anayasa değişikliği ile aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.

2001 Anayasa değiĢikliği ile asgari ücretin tespitinde çalıĢanların geçim Ģartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur. 2001 Anayasa değişikliği ile Türk babanın veya Türk annenin çocuğu Türk’tür.

1987 Anayasa değiĢikliği ile 18 yaĢını dolduran her Türk vatandaĢı seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir. Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.



Parti üyesi olabilmek için 18 yaĢını doldurmak gerekmektedir. Yükseköğretim öğrencileri siyasi partilere üye olabilirler.

Siyasi partilerin mali denetimlerini Anayasa Mahkemesi yapar. Anayasa Mahkemesi bu denetimi yaparken SayıĢtay‘dan yardım sağlar. Siyasi partilerin kapatılma davasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açar.

2001 Anayasa değiĢikliği ile parti kapatma zorlaĢtırılmıĢtır. 2001 Anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanı, yayımlanmasını kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte 15 gün içerisinde TBMM’ye gönderir.

2001 Anayasa değiĢikliği ile parti kapatma davalarında Anayasa Mahkemesi, temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasi partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir. Bakanlar Kurulu’nun istifası, düşürülmesi veya yasama döneminin bitmesi, belli süre için verilmiş olan yetkinin sona ermesine sebep olmaz.

5 yıl yasağı, bir siyasi partinin kapatılmasına sebep olanların siyaset yapamayacakları süreyi gösterir. 5 yıl yasağı, Anayasa Mahkemesi’nin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmi Gazete’de gerekçeli olarak yayımlanmasıyla başlar.

Yasama dokunulmazlığı, milletvekillerini gereksiz soruĢturma ve kovuĢturmalardan korur. Yasama dokunulmazlığının istisnası, suçüstü hali, ağır cezalık hal ve Anayasa’nın 14. maddesindeki durumlardır.

İstifa eden milletvekilinin düşmesi, Genel Kurul’un vereceği karara göredir.

Kesin hüküm giyme ve kısıtlanma halinde milletvekilliğinin düĢmesi, mahkeme kararının Genel Kurul‘da okunmasına bağlıdır. Üyelikle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel Kurul gizli oyla karar verir. Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak TBMM’nin yetkisindedir.

Milletlerarası antlaĢmaları onaylamak cumhurbaĢkanının yetkisindedir. Sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde Bakanlar Kurulu cumhurbaşkanı başkanlığında toplanır.

Olağan hallerde Bakanlar Kurulu baĢbakan baĢkanlığında toplanır. TBMM Başkanlık Divanı, meclis başkanı, başkan vekilleri, katip üyeler ve idare amirlerinden oluşur.

Siyasi parti grupları, meclis baĢkanlığı için aday gösteremez. TBMM Başkanlık Divanı için, bir yasama dönemi için 2 seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi 2, ikinci devre seçilenlerin görev süresi 3 yıldır.

Siyasi parti grupları 20 üyeden meydana gelir. Meclis soruşturması sonucunda, Yüce Divan’a sevk kararı, ancak üye tam sayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla alınır. Siyasi parti gruplarında, meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.

Bir bakan kendi oyu ile birlikte en çok 2 oy kullanabilir. TBMM’deki İhtisas Komisyonları şu an itibariyle 17’dir.

YÜRÜTME

1. Cumhurbaşkanının nitelikleri nelerdir? Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir. 2. Cumhurbaşkanının görev süresi kaç yıldır? Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. 3. Bir kimse birden fazla cumhurbaşkanı seçilebilir mi? Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir.

4. TBMM içinden veya dıĢından cumhurbaĢkanı adayı nasıl gösterilebilir?

Cumhurbaşkanlığına TBMM üyeleri içinden veya TBMM dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür.

Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer. (21 Ekim 2007 referandumuna göre)

5. Cumhurbaşkanı seçimi nasıl yapılır? Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday CumhurbaĢkanı seçilmiĢ olur. Ġlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almıĢ bulunan iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday CumhurbaĢkanı seçilmiĢ olur.

Ġkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boĢalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. Ġkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum Ģeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde CumhurbaĢkanı seçilmiĢ olur. CumhurbaĢkanı göreve baĢlayıncaya kadar görev süresi dolan CumhurbaĢkanının görevi devam eder.

Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. (21 Ekim 2007 referandumuna göre) 6. Cumhurbaşkanının yürütmeye ilişkin görev ve yetkileri nelerdir? Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek Başbakanın önerisi üzerine Bakanları atamak ve görevlerine son vermek Gerekli gördüğünde Bakanlar Kurulu'na Başkanlık etmek ya da Bakanlar Kurulu'nu Başkanlığı altında toplantıya çağırmak Yabancı devletlere Türk Devleti'nin temsilcilerini göndermek Türkiye Cumhuriyeti'ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek



Uluslararası antlaşmaları onaylamak ve yayımlamak Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Başkomutanlığını temsil etmek Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kullanılmasına karar vermek Genelkurmay Başkanı'nı atamak Milli Güvenlik Kurulu'nu toplantıya çağırmak Milli Güvenlik Kurulu'na Başkanlık etmek Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla sıkıyönetim ya da olağanüstü hal ilan etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak Kararnameleri imzalamak Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek ya da kaldırmak Devlet Denetleme Kurulu’nun başkanını ve üyelerini atamak Devlet Denetleme Kurulu’na inceleme, araştırma ve denetleme yaptırmak Yüksek Öğretim Kurulu üyelerini seçmek Üniversite rektörlerini seçmek 7. Üçlü kararname nedir? Bakanlar Kurulu’nun belli bazı kararnamelerini cumhurbaşkanının imzalamasına (Cumhurbaşkanı – Başbakan – Bakanlar) üçlü kararname denir. Bu kararlardan başbakan ve ilgili bakanlar sorumludur. 8. Cumhurbaşkanının re’sen (kendiliğinden) imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine karşı yargı mercilerine başvurulabilir mi? Cumhurbaşkanı'nın, Anayasa ve diğer yasalarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın

tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır. Bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumludur. Cumhurbaşkanı'nın resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz. 9. Cumhurbaşkanı vatana ihanetten dolayı nasıl suçlanabilir? Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, TBMM üye tamsayısının en az üçte birinin önerisi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla

suçlandırılır. 10. Cumhurbaşkanına kim vekillik eder? Cumhurbaşkanı'nın hastalık ve yurt dışına çıkma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması durumlarında, görevine dönmesine kadar; ölüm, çekilme ya da başka bir nedenle Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması durumunda da yenisi seçilinceye kadar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cumhurbaşkanlığı'na vekillik eder ve Cumhurbaşkanı'na ilişkin yetkileri kullanır. 11. Devlet Denetleme Kurulu kime bağlı olarak görev yapar? Cumhurbaşkanına bağlı olarak görev yapar. 12. Devlet Denetleme Kurulu’nun denetim görevi nedir? İdarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla denetim yapar.

13. Devlet Denetleme Kurulu’nun görevleri nelerdir? Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında; her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında; kamuya yararlı derneklerle vakıflarda her türlü inceleme, araştırma ve denetleme yapmak Devlet Denetleme Kurulu’nun görevleri arasındadır. 14. Bakanlar Kurulu kimlerden oluşur? Başbakan ve bakanlardan oluşur.

15. TBMM dışından başbakan atanabilir mi? Hayır, atanamaz. Başbakan ancak TBMM üyeleri arasından atanır. 16. TBMM dışından bakan atanabilir mi? Evet, atanabilir.

17. Bir bakanı görevinden kim alabilir? Başbakanın teklifi üzerine cumhurbaşkanı

18. Güvenoyu nedir? Bakanlar Kurulu’nun göreve başlayabilmesi için, hükümet programının okunması ve TBMM’ce programının kabul edilmesidir. 19. Güvenoyu usulü nasıldır? Bakanlar Kurulu’nun programı, kuruluşundan en geç bir hafta içinde başbakan veya bir bakan tarafından TBMM’de okunur ve güvenoyuna başvurulur. Güvenoyuiçingörüşmeler,programınokunmasından iki tam gün geçtikten sonra başlar ve görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçtikten sonra oylama yapılır. 20. Hükümetin genel siyasetinin yürütülmesinden kim sorumludur? Bakanlar Kurulu sorumludur 21. Bakanlar Kurulu üyelerinden milletvekili olmayanlar hangi haklara sahip olurlar?

Bunlar yasama dokunulmazlığına sahip bulunurlar. TBMM üyeleri gibi ödenek ve yolluk alırlar. 22. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görev ve yetkileri hangi mevzuat hükümlerine göre düzenlenir? Kanunla düzenlenir. 23. İzinli bir bakana vekalet edilebilir mi? Edilirse kim eder? İzinli bir bakana vekalet edilebilir. Diğer bir bakan geçici olarak vekillik eder. 24. Yüce Divan’a verilen bir bakana ne olur? Bakanlıktan düşer. 25. Başbakan Yüce Divan’a verilirse ne olur? Hükümet düşmüş sayılır. 26. Herhangi bir sebepten dolayı boşalan bakanlığa kaç gün içerisinde atama yapılır? 15 gün içerisinde atama yapılır. 27. TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verilmesi halinde hangi bakanlıklara, meclis içinden veya dışından başbakanca atama yapılır? Adalet Bakanlığı İç İşleri Bakanlığı Ulaştırma Bakanlığı 28. Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde Bakanlar Kurulu’nun durumu ne olur? Bakanlar Kurulu çekilir ve cumhurbaşkanı geçici Bakanlar Kurulu’nu kurmak üzere bir başbakan atar. 29. Geçici Bakanlar Kurulu nasıl oluşturulur? Adalet, iç işleri ve ulaştırma bakanları TBMM’deki veya TBMM dışındaki bağımsızlardan olmak üzere siyasi parti gruplarından oranlarına göre alınır. 30. Geçici Bakanlar Kurulu, yenilenme kararının Resmi Gazete’de ilanından itibaren kaç gün içinde kurulur? 5 gün içinde kurulur. 31. Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyuna başvurulabilir mi? Hayır, başvurulamaz.



32. Geçici Bakanlar Kurulu’nun görev süresi ne zamana kadar sürer? Seçim süresince ve yeni meclis toplanıncaya kadar vazife görür. 33. Tüzük kim tarafından ve nasıl çıkarılır? Bakanlar Kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere kanunlara aykırı olmamak ve Danıştay’ın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarabilir. 34. Tüzükler nasıl yürürlüğe girer? Cumhurbaşkanınca imzalanır ve kanunlar gibi yürürlüğe girer. 35. TBMM seçimleri cumhurbaşkanınca nasıl yenilenir? Bakanlar Kurulu’nun güvenoyu alamaması veya güvensizlik oyuyla düşürülmesi halinde, 45 gün içinde yeni Bakanlar Kurulu kurulamadığı veya kurulduğu halde güvenoyu alamadığı takdirde cumhurbaşkanı, TBMM başkanına danışarak seçimlerin yenilenmesine karar verir. Başbakanın güvensizlik oyu ile düşürülmeden istifa etmesi üzerine 45 gün içerisinde veya yeni seçilen TBMM’de Başkanlık Divanı seçiminden sonra yine 45 gün içerisinde Bakanlar Kurulu’nun kurulamaması hallerinde de cumhurbaşkanı TBMM başkanına danışarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Yenilenme kararı Resmi Gazete’de yayımlanır ve seçime gidilir.

36. Başkomutanlık makamını kim temsil eder? Cumhurbaşkanı temsil eder. 37. Milli güvenliğin sağlanmasından ve silahlı kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından TBMM’ye karşı kim sorumludur? Bakanlar Kurulu sorumludur. 38. Savaşta, başkomutanlık görevlerini cumhurbaşkanlığı namına kim yerine getirir? Genelkurmay başkanı yerine getirir. 39. Genelkurmay başkanını kim atar? Bakanlar Kurulu’nun teklifi üzerine cumhurbaşkanı atar. 40. Genelkurmay başkanı, görev ve yetkilerinden dolayı kime karşı sorumludur? Başbakana karşı sorumludur. 41. Milli Güvenlik Kurulu ne zaman toplanır? Ayda bir toplanır. 42. Milli Güvenlik Kurulu’nun gündemini kim belirler? Başbakan ve genelkurmay başkanının önerileri dikkate alınarak cumhurbaşkanınca gündem belirlenir.

43. Cumhurbaşkanı katılmadığı zamanlarda Milli Güvenlik Kurulu kimin başkanlığında toplanır? Başbakanın başkanlığında toplanır. 44. Anayasa’daki olağanüstü yönetim usulleri nelerdir? Olağanüstü haller Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş ilanıdır. 45. Anayasa’daki olağanüstü haller nelerdir? Tabii afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilanı Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilanı

46. Tabii afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilanında süre ne kadardır? 6 aydır. Her defasında 4 ay uzatılabilir.

47. Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilanında süre ne kadardır? 6 aydır. Her defasında 4 ay uzatılabilir. Savaş halinde 4 aylık süre aranmaz. 48. Olağanüstü hal ilanında usul nasıldır? Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu’nun da görüşünü aldıktan sonra yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde olağanüstü hal ilan eder. 49. Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş ilanına kim karar verir? Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu verir. 50. Sıkıyönetim komutanları kime bağlı olarak görev yapar? Genelkurmay başkanına bağlı olarak görev yapar. 51. Kamu tüzel kişiliği nasıl kurulur? Kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur. 52. Yönetmeliği kimler çıkarabilir? Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri çıkarabilir. 53. Yönetmelik niçin çıkarılır? Kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak

üzere çıkarılır. 54. Yargı yolu neyi ifade eder? İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu ifade eder. 55. Milletlerarası tahkime hangi hallerde gidilir? Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar için gidilir. 56. İdari işlemlere karşı açılacak davalarda süre ne zaman başlar? Yazılı bildirim tarihinden itibaren başlar. 57. Yargı yetkisi hangi hallerde sınırlıdır? İdari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. 58. Yürütmenin durdurulması kararı hangi hallerde verilir? İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulması kararı verilebilir. 59. Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askeri Şura kararlarına karşı yargıya başvurulabilir mi? Hayır başvurulamaz. Bu işlemler yargı denetimi dışındadır. 60. Devletin asli ve sürekli görevleri kimler aracılığıyla yapılır? Memurlar ve diğer kamu görevlileri aracılığıyla yapılır. 61. Uyarma ve kınama cezaları yargı denetimi dışında bırakılabilir mi? Evet, bırakılabilir. 62. Vakıf üniversitesi nasıl kurulur? Kanunla kurulur. 63. Vakıf üniversitesi kurmak için gerekli olan amaç nedir? Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla devletin gözetim



ve denetimine tabii olarak vakıf üniversitesi kurulabilir. 64. Üniversite rektörlerini kim seçer? Cumhurbaşkanı seçer. 65. Dekanları kim seçer? Yükseköğretim Kurulu seçer. 66. Yükseköğretim Kurulu üyelerini kim seçer? Cumhurbaşkanı seçer. 67. RTÜK kaç üyeden oluşur?

9 üyeden oluşur. 68. RTÜK üyelerini kim seçer? TBMM seçer

69. RTÜK üyeleri nasıl seçilir? Üyeler, siyasi parti gruplarının üye sayısı oranında belirlenecek üye sayısının ikişer katı olarak gösterecekleri adaylar arasından, her siyasi parti grubuna düşen üye sayısı esas alınmak suretiyle TBMM Genel Kurulu’nca seçilir. 70. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının amaçları dışında faaliyet göstermesi durumunda bunların faaliyetlerine kim son verir? Kanunun belirlediği merciinin veya cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkeme kararıyla son verilir ve yerlerine yenileri seçilir.

71. Kanunsuz emir nedir? Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat ve surette çalışmakta olan kimse, üstünden aldığı emri, yönetmelik, tüzük, kanun veya anayasa hükümlerine aykırı görürse yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Ancak üstü emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse emir yerine getirilir. Bu halde, emri yerine getiren sorumlu olmaz. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir surette yerine getirilmez, yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.

YÜRÜTME BİLGİ NOTLARI

Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir. Devlet Denetleme Kurulu, silahlı kuvvetler ve yargı organlarını denetleyemez. Bir bakan, birden fazlasına vekillik edemez. Başkomutanlık TBMM’nin manevi varlığından ayrılamaz. Hangi yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayımlanacağı kanunla düzenlenir. 2004 Anayasa değişikliği ile Genel Kurmay Başkanlığı’nın Yükseköğretim Kurulu’na üye seçmesi kaldırılmıştır. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Anayasa’da düzenlenmiştir. Üniversitelerin hazırladığı bütçeler; Yükseköğretim Kurulu’nca tetkik edildikten ve onaylandıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı’na sunulur ve merkezi yönetim bütçesinin bağlı olduğu esaslara uygun olarak işleme tabii tutularak yürürlüğe konulur ve denetlenir.

YARGI

1. Cumhurbaşkanının yargıya ilişkin görev ve yetkileri nelerdir? Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı Vekilini, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini seçmek 2. Görüşülmekte olan bir dava hakkında yasama meclisine karşı getirilen yasaklar nelerdir? Yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz. 3. Hakimlik ve savcılık teminatı nedir? Hakimler ve savcılar azlolunamaz. Anayasa’da gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz. Bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamaz. 4. Hakim ve savcılar kaç yaşına kadar hizmet görürler? 65 yaşına kadar hizmet görürler. 5. Hakim ve savcılar idari görevleri yönünden kime bağlıdırlar? Adalet Bakanlığı’na bağlıdırlar. 6. Hakim ve savcı olup da adalet hizmetindeki idari görevlerde çalışanların statüsü nedir? Bunlar da hakim ve savcılar hakkındaki hükümlere tabidirler. 7. Mahkemelerde duruşmalar nasıl yapılır? Herkese açık olarak yapılır. 8. Devlet Güvenlik Mahkemeleri ne zaman kaldırılmıştır?

07.05.2004 tarih ve 5170 sayılı kanunla kaldırılmıştır. 9. Anayasa Mahkemesi kaç üyeden kurulur? 17 üyeden oluşur. 10. Anayasa Mahkemesi üyelerini kim seçer? Cumhurbaşkanı,TBMM 11. Anayasa Mahkemesi üyeleri nereden seçilir? Yargıtay,Danıştay,Askeri Yargıtay,Askeri Yüksek İdare ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi üyelerine aday göstermek için yapılacak seçimlerde,her boş üyelik için,en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından göstereceklri üç aday için yapılacak seçimlerde en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş olur.(2010 Anayasa değişikliği) 12. Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkileri nelerdir? Kanunların, KHK’lerin ve TBMM iç tüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetlemek Siyasi partilerin mali denetimlerini yapmak Yüce Divan görevi (Anayasa Mahkemesi, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi başkan ve üyelerini, başsavcılarını, cumhuriyet başsavcı vekilini, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay başkan ve üyelerini ,Genel kurmay başkanı,Kara Kuvvetleri komutanı,Deniz Kuvvetleri komutanı,Hava kuvvetleri komutanı, Jandarma Genel komutanı ve TBMM başkanı



görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar.) Yüce Divan, cumhurbaşkanını yalnızca vatana ihanet suçundan dolayı yargılayabilir.

Milletvekilliği düşürülen veya dokunulmazlığı kaldırılan milletvekilinin itirazını görmek Siyasi parti kapatma davalarını görmek. 13. Anayasa Mahkemesi karar verme nisabı nedir? Anayasa Mahkemesi, başkan ve 12 üye ile toplanır, salt çoğunluk ile karar verir. 14. Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açma hakkı kimlere aittir? Cumhurbaşkanı İktidar ve ana muhalefet partisi meclis grupları TBMM üye tam sayısının en az 1/5 tutarındaki üyelere aittir. 15. İktidarda birden fazla siyasi partinin bulunması halinde, iptal davası açma hakkı bunlardan hangisine aittir? En fazla üyeye sahip olan partiye aittir. 16. Anayasa Mahkemesi kanunları hangi bakımdan denetler ve bu usul nasıldır? Şekil ve esas bakımından denetler. Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığına göre denetler. 17. Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini esas

bakımından denetleyebilir mi? Hayır, sadece şekil bakımından denetleyebilir. Burada teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususlarına bakar. 18. Anayasa değişikliklerinin denetimi hangi bakımdan ve kim tarafından istenir? Şekil bakımından istenir. Bunu cumhurbaşkanı, TBMM üyelerinin 1/5’i ister. 19. Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren 10 gün geçmesi halinde şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılabilir mi? Hayır, açılamaz. 20. Kanunların, KHK’lerin şekil ve esas bakımından denetlenmesi kaç gün içinde istenir? Resmi Gazete’de yayım tarihinden başlayarak 60 gün içinde istenir. 21. Anayasa Mahkemesi’nin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra kaç yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün anayasaya aykırılığı ileri sürülemez? 10 yıl 22. Anayasa Mahkemesi bir kanun veya KHK’nin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken yeni bir uygulamaya yol açabilir mi? Kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez. 23. Anayasa Mahkemesi kanun, KHK veya TBMM iç tüzüğü ya da bunların hükümlerini iptal ederse bu hüküm ne zaman yürürlüğe girer? Yürürlük süresi uzatılabilir mi? İptal kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer. İptal hükmünün yürürlüğü, 1 yılı geçmeyecek şekilde uzatılabilir.

24. Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürür mü? İptal kararları geriye yürümez.

25. Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı nedir?

Yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar. 26. Yargıtay’ın görevleri nelerdir? Adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. 27. Yargıtay üyeleri kimler arasından seçilir? Birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve cumhuriyet savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından seçilir. 28. Yargıtay üyelerini kim seçer? Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu seçer. 29. Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ile cumhuriyet başsavcı vekilini kim seçer? Cumhurbaşkanı seçer. 30. Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ile cumhuriyet başsavcı vekili kaç yıl görev yapar? 4 yıl görev yapar. 31. Danıştay’ın görevleri nelerdir? İdari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son

derece mahkemesi olarak bakar. Başbakan ve Bakanlar Kurulu’nca gönderilen kanun tasarıları hakkında görüş bildirir. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında 2 ay içinde düşüncesini bildirir. Tüzük tasarılarını inceler. İdari uyuşmazlıkları çözer. 32. Tüzüklerin iptaline ilişkin davalara kim bakar? Danıştay 33. Danıştay üyelerini kim seçer? ¾’ünü Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, ¼’ünü cumhurbaşkanı seçer. 34. Danıştay üyeleri kimler arasından seçilir? Birinci sınıfa ayrılmış idari yargı hakim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından, Nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından seçilir. 35. Uyuşmazlık Mahkemesi’nin görevi nedir? Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmektir. 36. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun başkanı kimdir? Adalet bakanıdır. 37. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini kim seçer ve nasıl seçilir? Kurulun başkanı adalet bakanıdır. Adalet Bakanlığı müsteşarı Kurul’un tabii üyesidir.



1 ASIL

Kurulun başkanı Adalet bakanıdır.

1 ASIL

Adalet bakanı müsteşarı Kurulun tabii üyesidir.

4 ASIL

Nitelikleri kanunda belirtilen Yükseköğretim kurumlarının,hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri,üst kademe yaöneticileri ile

avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca seçilir.

3 ASIL

3 YEDEK

Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay genel kurulunca seçilir.

1 ASIL

1 YEDEK

Türkiye Adalet Akademisi Genel

Kurulunca kendi üyeleri arasından seçilir.

7 ASIL

4 YEDEK

Birinci sınıf olup,birinci sınıfa

ayrılmayıgerektirennitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim savcılarınca,seçilir.

3 ASIL

2 YEDEK

Birinci sınıf olup,birinci sınafa ayrılmayı gerektiren nitelikleri idari yargı hakim ve savcılarınca,dört yıl için seçilir.

38. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararlarına karşı nereye itiraz edilir? Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararlarına (Kurulun meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı merciilerine başvurulamaz,yargı yolu kapalıdır.)(2010 Anayasa değişikliği) 39. Sayıştay kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir mi?

Hayır, başvurulamaz. 40. Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda hangisinin kararı esas alınır? Danıştay’ın kararı esas alınır. 41. Sayıştay’ın görevleri nelerdir? Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak Kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmak Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması. 42. 10 yıl yasağı nedir? Anayasa Mahkemesi’nin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra 10 yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz. Anayasa Mahkemesi’nin kararları kesindir. İptal kararları, gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. Anayasa Mahkemesi bir kanun veya KHK’nin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez. İptal kararları geriye yürümez. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi 1 yıla kadar erteleyebilir.

43. Somut norm denetimi nedir? Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya KHK’nin hükümlerini Anayasa’ya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesi’nin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır. Mahkeme, Anayasa’ya aykırılık iddiasını ciddi görmezse bu iddia, temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlanır. Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere 5 ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse mahkeme buna uymak zorundadır. 44. Hangi yargı organları yüksek mahkeme niteliğindedir? Anayasa Mahkemesi Yargıtay Danıştay Askeri Yargıtay Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Uyuşmazlık Mahkemesi Sayıştay 45. Hangi yargı organı yüksek mahkeme niteliğinde değildir? Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

46. Hangi düzenleyici işlemlere karşı Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açılabilir? Kanun, KHK ve TBMM içtüzüğü

47. Hangi işlemler yargı denetimi dışında tutulmuştur? Yüksek Askeri Şura kararları Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler Sıkıyönetim komutanının kararları Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararları Memura verilen uyarma ve kınama cezaları 48. Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülüp Anayasa Mahkemesine gelebilmesi için hangi şartlar öngörülmüştür? Aykırılık iddiasının bir mahkemede ileri sürülmesi Aykırılık iddiasının görülmekte olan bir davada ileri sürülmesi Aykırılık iddiasının davada uygulanacak düzenleme hakkında olması Aykırılık iddiasının mahkemece ciddi görülmesi veya doğrudan doğruya mahkemenin aykırılık kanısına varması 49. Anayasa Mahkemesi, anayasaya aykırılık iddiasının diğer mahkemelerde ileri sürülmesi ile önüne gelen işi beş ay içinde çözmezse davaya bakan mahkeme kararını neye göre verir? 1982 Anayasasının 152/3. maddesine göre davaya bakan mahkeme düzenlemenin anayasaya aykırılığı kanısında olsa da mevcut düzenlemeyi uygular.

YARGI BİLGİ NOTLARI

Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemeler ve hakimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz. Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisi’nde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz. Hakimler ve savcılar kanunda belirtilenlerden başka resmi ve özel hiçbir görev alamazlar.



YARGI ORGANLARI

ANAYASA MAHKEMESİ:

Anayasa Mahkemesi on yedi üyeden kurulur

TB

MM

gen

el

Ku

ru

lu

2 ü

yeyi

Sayıştay genel kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından,her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden,gizli oylamayla seçer.

1 ü

yeyi Baro başkanlarının serbest avukatlar

arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer

TBMM’de yapılacak seçimde,her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci

oylamada üye tam sayısının salt çaoğunluğu aranır.İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanmazsa,bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama

yapılır;üçüncü oylamada en fazla alan aday üye seçilmiş olur.(2010 Anayasa değişikliği)

CU

MH

UR

BA

ŞK

AN

I

3 ü

yeyi

Yargıtay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer ady içinden seçer

2 ü

yeyi

Danıştay genel kurulunca kendi başkan ve üyeleri arasındanher boş yer için gösterecekleriüçer aday içinden seçer.

1 ü

yeyi

Askeri yargıtay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden

seçer.

1 ü

yeyi

Askeri yargıtay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer.

3 ü

yeyi

En az ikisi hukukçu olmak üzere Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan Yükseköğretim Kurumlarının hukuk,dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasında göstereceği üçer aday

içinden seçer.

4 ü

yeyi

Üst kademe yöneticileri,serbest avukatlar,birinci sınıf hakim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer.(2010 Aanayasa değişikliği)

Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliklerini;

Esas bakımından denetleyemez. Şekil bakımından denetleyebilir. Cumhurbaşkanı ve TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde iptal davası açabilir.

Not: Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetlenmesi, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır.

Anayasa Mahkemesi, kanunları;

Esas ve şekil bakımından denetleyebilir. Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet partisi grupları, TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açabilir. Not: Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı hususu ile sınırlıdır.

Anayasa Mahkemesi, KHK’leri;

Esas ve şekil bakımından denetleyebilir. Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet partisi grupları, TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de

yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açabilir.

Anayasa Mahkemesi, TBMM iç tüzüğünü;

Esas ve şekil bakımından denetleyebilir. Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet partisi grupları, TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açabilir. ÖNEMLİ NOT: Olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan KHK’lerin şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açılamaz.

YARGITAY:

Birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Yargıtay birinci başkanı, birinci başkan vekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulu’nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla 4 yıl için seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilir. Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ve cumhuriyet başsavcı

vekili, Yargıtay Genel Kurulu’nun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği 5’er aday arasından cumhurbaşkanı tarafından 4 yıl için seçilirler.

DANIŞTAY:

Danıştay üyelerinin ¾’ü birinci sınıf idari yargı hakim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından, ¼’ü ise nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından cumhurbaşkanı tarafından seçilir. Danıştay başkanı, başsavcı, başkan vekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulu’nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla 4 yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.



ASKERİ YARGITAY:

Askeri Yargıtay üyeleri birinci sınıf askeri hakimler arasından Askeri Yargıtay Genel Kurulu’nun üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla her boş yer için göstereceği 3’er aday içinden cumhurbaşkanınca seçilir. Askeri Yargıtay başkanı, başsavcısı, ikinci başkanı ve daire başkanları, Askeri Yargıtay üyeleri arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ:

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin askeri hakim sınıfından olan üyeleri, mahkemenin bu sınıftan olan başkan ve üyeleri tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oy ile birinci sınıf askeri hakimler arasından her boş yer için gösterilecek 3 aday içinden; hakim sınıfından olmayan üyeleri, rütbe ve nitelikleri kanunda gösterilen subaylar arasından, Genelkurmay Başkanlığı’nca her boş yer için gösterilecek 3 aday içinden cumhurbaşkanınca seçilir. Askeri hakim sınıfından olmayan üyelerin görev süresi en fazla 4 yıldır.

Mahkemenin başkanı, başsavcı ve daire başkanları, hakim sınıfından olanlar arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ:

Uyuşmazlık Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu ile düzenlenmiştir. Başkanlığını Anayasa Mahkemesi tarafından görevlendirilen bir üye yapar.

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU:

Kurulun başkanı adalet bakanıdır. Hakim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etme görev ve yetkisi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nundur.

1 ASIL

Kurulun başkanı Adalet bakanıdır.

1 ASIL

Adalet bakanı müsteşarı Kurulun tabii üyesidir.

4 ASIL

Nitelikleri kanunda belirtilen Yükseköğretim kurumlarının, hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yaöneticileri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca seçilir.

3 ASIL

3 YEDEK

Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay

genel kurulunca seçilir.

1 ASIL

1 YEDEK

Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından seçilir.

7 ASIL

4 YEDEK

Birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayıgerektirennitelikleri yitirmemiş adli yargı hâkim savcılarınca, seçilir.

3 ASIL

2 YEDEK

Birinci sınıf olup, birinci sınafa

ayrılmayı gerektiren nitelikleri idari yargı hâkim ve savcılarınca, dört yıl için seçilir.

SAYIŞTAY:

Kuruluş kanunu ile seçimi yapılır. Sayıştay bir hesap mahkemesidir. 2005 Anayasa değişikliğine göre; merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve kesin hükme bağlama işlerini yapmakla görevlendirilmiştir. 2005 Anayasa değişikliğine göre; mahalli idarelerin de hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılacaktır. Sayıştay’ın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler.



T.C. DEVLETĠ ĠDARĠ SĠSTEMĠ(Ġdarenin Bütünlüğü Esastır) GENEL (MERKEZĠ) ĠDARE BAġKENT TEġKĠLATI MERKEZĠ ĠDARENĠN CumhurbaĢkanı TAġRA TEġKĠLATI BaĢbakan Bakanlar Kurulu Bakanlıklar BAġKENTE YARDIMCI KURULUġLAR

A. DanıĢtay

B. SayıĢtay C. Milli Güvenlik Kurulu D. Devlet Planlama TeĢkilatı

YERĠNDEN YÖNETĠM ĠDARELERĠ

YEREL YÖNETĠMLER HĠZMET YERĠNDEN

YÖNETĠMLER Ġl Özel Ġdaresi Belediye Köy

Üniversite YÖK Atatürk Kültür,Dil ve Tarih Yüksek Kurumu TÜBÜTAK TRT KĠT‘ler Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Kurumu Niteliğine Sahip Meslek KuruluĢları

Ġl Genel Ġdaresi

Ġlçe Genel Ġdaresi

Bucak Bölgesel KuruluĢlar

Vali Ġl Ġdare Kurulu Ġl Ġdare ġube BaĢkanları

Kaymakam Ġlçe Ġdare Kurulu Ġlçe Ġdare ġube BaĢkanları



BĠRLEġMĠġ MĠLLETLERE BAĞLI KURULUġLAR

NO KISALTILMIġ BAYRAK KURULUġ MERKEZ BAġKAN KURULDUĞ

U YIL

1 FAO

GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ

Romanya Ġtalya Jacques Diof 1945

2 IAEA

ULUSLAR ARASI ATOM ENERJĠSĠ KURUMU

Viyana,Avusturya Mohamed Elbaradei

1957

3 ICAO

ULUSLAR ARASI SĠVĠL HAVACILIK ÖRGÜTÜ

Montreal,Kanada Raymond Benjamin

1947

4 IFAD

ULUSLARARSI TARIMSAL KALKINMA FONU

Romanya,Ġtalya Kanayo Nwanze 1977

5 ILO

ULUSLAR ARASI ÇALIġMA ÖRGÜTÜ

Cenevre,Ġsviçre Juan Somavia 1946

6 IMO

ULUSLAR ARASI DENĠZCĠLĠK ÖRGÜTÜ

Londra BirleĢik Krallık

Efthimios Mitropoulos

1948

7 IMF

ULUSLAR ARASI PARA FONU

Washington, D.C,ABD

Dominique Strauss-Kahn

1945

8 ITU

ULUSLAR ARASI TELEKOMÜNĠKASYON BĠRLĠĞĠ

Cenevre,Ġsviçre Hamadoun Toure 1947

9 UNESCO

BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER EĞĠTĠM BLĠM VE KÜLTÜR ÖRGÜTÜ

Paris,Fransa Irına Bokova 1946

10 UNIDO

BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ENDÜSTĠRĠYEL GELĠġME ÖRGÜTÜ

Viyana,Avusturya Kandeh Yumkella

1967

11 UPU

DÜNYA POSTA BĠRLĠĞĠ Berne,Ġsviçre Edouard Dayan 1947

12 WB

DÜNYA BANKASI Washington,D.C,ABD

Robert Zoellick 1945



13 WFP

DÜNYA GIDA PROGRAMI

Romanya,Ġtalya Josette Sheeran 1963

14 WHO

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ

Cenevre,Ġsviçre Margaret Chan 1948

15 WIPO

DÜNYA FĠKRĠ MÜLKĠYET ÖRGÜTÜ

Cenevre,Ġsviçre Francis Gurry 1974

16 WMO

DÜNYA METEROLOJĠ ÖRGÜTÜ

Cenevre,Ġsviçre Lexander Bedritsky

1950

17 UNWTO

DÜNYA TURĠZM ÖRGÜTÜ

Madrid,Ġspanya Taleb Rifai 1974

18 UNICEF

BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ÇOCUKLARA YARDIM FONU

New york City,ABD

Ann Veneman 1946



İDARE

1. Türkiye’de idari teşkilat esas olarak kaça ayrılır ve bunlar nedir? Türkiye’de idari teşkilat merkezi idare ve mahalli idare olmak üzere ikiye ayrılır.

2. Bütün ülkeyi kapsayan idari teşkilat hangisidir? Merkezi (genel) idare 3. Merkezi idare kaça ayrılır ve bunlar nelerdir? Merkezi idare, merkezi idarenin merkez teşkilatı ve merkezi idarenin taşra teşkilatı olmak üzere ikiye ayrılır. 4. Türkiye merkezi idare sisteminin başında kim bulunur? Cumhurbaşkanı 5. Merkezi idarenin merkez teşkilatı nelerden oluşur? Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Bakanlar Kurulu, Bakanlıklar ile bunlara bağlı ve yardımcı kuruluşlar. 6. Merkezi idarenin taşra teşkilatı nelerden oluşur? Bölge, il, ilçe ve bucak 7. Merkezi idarenin taşradan merkeze oluşturduğu bütünlüğe ne denir? Hiyerarşi 8. Merkezi idare kuruluşlarının yerel idare kuruluşlarına karşı sahip olduğu konuma ne ad verilir? İdari vesayet 9. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün hiyerarşik en üst makamı neresidir? İç İşleri Bakanlığı 10. İl idaresinin hiyerarşik amiri kimdir? Vali 11. İlçe idaresinin hiyerarşik amiri kimdir? Kaymakam 12. Belediye idaresinin idari vasisi kimdir? İç İşleri Bakanı 13. Tabipler Birliği, Türkiye Barolar Birliği gibi kanunla kurulan ve alanlarında kamusal yetkiler kullanan kuruluşlara ne ad verilir? Kamu Kurumu Vasfında Meslek Kuruluşları 14. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, vazife ve yetkileri ile

oluşumları hangi düzenleyici işlemle belirlenir? Kanun 15. Milli Güvenlik Kurulu kimlerden oluşur? Cumhurbaşkanı Başbakan Genel Kurmay Başkanı Başbakan Yardımcıları Adalet Bakanı Milli Savunma Bakanı İç İşleri Bakanı Dış İşleri Bakanı Kara Kuvvetler Komutanı Hava Kuvvetler Komutanı Deniz Kuvvetler Komutanı Jandarma Genel Komutanı

16. Milli Güvenlik Kurulu kararlarının Bakanlar Kurulu üzerindeki etkisi ne şekildedir? Bağlayıcı değildir, bir tavsiye şeklindedir. 17. Milli Güvenlik Kurulu’nun gündemini kim belirler? Cumhurbaşkanı

18. Devlet Planlama Teşkilatı kararlarının hukuki etkisi nasıldır? Planlar kamu için emredici, özel sektör için özendiricidir. 19. Devlet Denetleme Kurulu hangi kuruluşları denetleyemez? Silahlı kuvvetler ve yargı organlarını denetleyemez. 20. Vali ilde kimin temsilcisidir? Vali, ilde devletin, Bakanlar Kurulu’nun ve ayrı ayrı her bakanlığın temsilcisidir. 21. Bir il merkezinde, belediye sınırları içinde mahalle kurulması nasıl olur? Belediye Meclisi, İl İdare Kurulu ile valinin oluru gereklidir. 22. Kaymakam ilçede kimi temsil eder? Kaymakam sadece Bakanlar Kurulu’nun temsilcisidir. 23. Bucaklar nasıl kurulur? BucaklarİçişleriBakanlığı’nınkararıve cumhurbaşkanının olumlu görüşüyle kurulur. 24. İl Özel İdaresi’nin organları nedir? Vali İl Genel Meclisi

İl Daimi Encümeni 25. İl Özel İdaresi’nin genel karar organı hangisidir? İl Genel Meclisi 26. Belediye idaresinin organları nedir? Belediye Başkanı Belediye Meclisi Belediye Encümeni 27. Belediye bütçesinin kabulü nasıl gerçekleşir? Belediye Başkanınca hazırlanır, Belediye Encümeni’nin görüşü alındıktan sonra Belediye Meclisi’nce kabul edilir. 28. Belediyelerin seçimle gelen karar organlarının düşürülmesi nasıl gerçekleşir? İçişleri Bakanlığı’nın bildirisi ve Danıştay’ın kararıyla düşürülür. 29. İdari davaların da diğer davalar gibi genel mahkemelerde görüldüğü, ayrı bir idari yargı kolunun benimsenmediği sisteme ne ad verilir? Adli idare düzeni 30. İdare hukukunun kaynağını oluşturan hukuk devleti ilkesinin öne çıkan unsurları nelerdir? Temel hak ve özgürlüklerin korunması Kanunların hukuka uygun olması İdarenin kanuni olması Kanuna saygı ilkesi İdarenin kuruluş ve teşkilatlanmasında asli yetkinin yasa yapıcıya ait olması İdari eylem ve işlemlerin kanuni dayanağa sahip olması Hukuki istikrar, belirlilik ve kesinlik İdarenin hukuki denetimi Mahkemelerin bağımsızlığı ve yargıçlık teminatı İdarenin mali sorumluluğu 31. Merkezden idare düzeninin yararları nelerdir? Güçlü bir devlet idaresinin sağlanması Büyük çaplı hizmetlerin kolayca yapılabilmesi Milli birliğin oluşması



32. Merkezi idare hiyerarşisine dâhil olmakla beraber merkeze danışmadan, merkez adına karar alabilme yetkisine ne ad verilir? Yetki genişliği denir. Kaymakamlar yetki genişliğini kullanamazlar. 33. İdari işlemlerin özellikleri nelerdir? Tek yanlılık ve icrailik Hukuka uygunluk karinesinden yararlanma Kazai denetime tabi olma 34. Bir idari işlemi yapmış olan idari makamın aksine bir hüküm bulunmadıkça o idari işlemi değiştirmeye ve geri almaya da yetkili olmasına ne denir? Yetki koşutluğu ilkesi 35. Devlet ve diğer kamu hukuki kişilerinin, kamu yararına dayanarak, karşılığını peşin olarak ödemek şartıyla özel mülkiyete bağlı bir gayrimenkulün tamamına veya bir kısmına el koymasına ne denir? Kamulaştırma

36. İdare kamulaştırma bedelini belirlemek için nereye başvurabilir? Asliye hukuk mahkemesi 37. İdarenin olağanüstü durumlarda kamu gücünü kullanarak menkul malları elde etme yetkisine ne denir? İstimval 38. Kamu hizmetlerine hakim olan ilkeler nelerdir?

Süreklilik ve düzenlilik Değişkenlik Nesnellik ve eşitlik Bedelsizlik, kar amacı güdülmemesi 39. Başlıca kamu hizmeti görme usulleri nelerdir? Emanet usulü Müşterek emanet usulü İltizam usulü İmtiyaz usulü Ruhsat usulü Yap - işlet usulü 40. Bakanlıkların hukuki kişiliklerinin durumu nedir? Bakanlıkların devlet kişiliğinden ayrı kişilikleri yoktur. 41. Bakanlar ilgili oldukları hizmetlerin görülmesiyle ilgili olarak kime karşı sorumludur? Başbakana karşı 42. Adliye mahkemelerinde bakanlıkları kim temsil eder? Maliye Bakanlığı’na bağlı hazine savunmanı 43. Sayıştay, merkezi idare bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal emniyet kurumlarının gelir ve giderleri ile mallarını kim adına denetler? TBMM adına 44. Bir ilçe sınırları içinde bulunan genel ve özel kolluk kuvvetlerinin amiri kimdir? Kaymakam 45. İl içerisinde vergi, resim, harç ve diğer mali yüklerin miktar, nisap ve tarifelerini bekleyen merci neresidir? İl genel meclisi 46. Yeni bir köy kurulmasına kim karar verir? İç İşleri Bakanlığı

47. Cumhurbaşkanınca atanan üniversite rektörünün vazife süresi kaç yıldır? 4 yıl

48. Kanuna aykırı bir emri alan memur hangi halde bu emri yapmak zorunda kalır? Amir emri yazıyla yenilerse 49. Amirce yazılı olarak tekrarlanan bir emrin, suç teşkil etmesine rağmen memurca yerine getirilmesi durumunda cezai sorumluluk kimdedir? Emri verendedir. 50. Vazifesiyle ilgili bir eylemiyle memurun bir kişiye zarar vermesi durumunda, kişi kime karşı dava açar? Memurun bağlı olduğu hukuki kişi olan kuruma 51. Stajyer olarak memurluğa başlamış kişinin asaleti ne kadar süre içerisinde tasdik edilmelidir? En az 1, en çok 2 yıl. 52. İki yıl içerisinde asaleti tasdik olunmayan stajyer memurlar kaç yıl boyunca memurluğa alınmazlar? 3 yıl 53. İdari mahkemeler nelerdir? Danıştay Bölge İdare Mahkemesi İdare Mahkemesi Vergi Mahkemesi 54. İdari mahkemelerde hangi yargılama usulü uygulanır? Yazılı yargılama usulü 55. Kaç tür idari dava vardır?

İptal davası Tam yargı davası 56. Aksi gösterilmediği sürece Danıştay’da ve idare mahkemelerinde dava açma süresi kaç gündür? 60 gün 57. İlgililerin başvurusuna rağmen 60 gün içinde bir cevap verilmezse başvurunun akıbeti ne olur? Talep reddedilmiş sayılır. (Zımni ret) 58. Danıştay ve idare mahkemelerinde yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için gereken şartlar nelerdir? İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması 59. İdari davalarda genel yetkili mahkeme neresidir? Dava konusu olan idari işlem veya idari sözleşmeyi yapan idari makamın bulunduğu yerdeki mahkemedir. 60. Memurların atanması ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme neresidir? Memurun yeni veya eski vazife yeri idare mahkemesidir. 61. Taşınır mallara ilişkin davalarda yetkili mahkeme neresidir? Taşınır malın bulunduğu yer idare mahkemesidir. 62. İdare ve vergi mahkemelerinin tek yargıçlı olarak verdiği nihai kararlara karşı nereye itiraz edilebilir? Bölge İdare Mahkemesi

63. İdare mahkemelerinin kararlarına karşı temyiz mercii neresidir? Danıştay 64. Temyiz başvurusunda bulunabilmek için kabul edilen süre ne kadardır? 30 gün



65. Danıştay’la hükümet arasındaki ilişki hangi makam aracılığıyla sağlanır? Başbakanlık

66. Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını çözümleyen mahkeme hangisidir? Bölge idare mahkemesi 67. Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün vazifeye gelmeyen memura hangi ceza verilebilir? Memurluktan çıkarma 68. İdare hukukunda asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin uygulamalardan kaynaklanan uyuşmazlıkların nerede çözümleneceği kabul edilmiştir? Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 69. İdari hiyerarşi ve idari vesayet idare hukukundaki hangi ilkenin yansımasıdır? İdarenin bütünlüğü ilkesi 70. Vali atama işlemi nasıl bir idari işlemdir? Valiler üçlü kararnameyle atanırlar. Bu işlem karma idari işlemlerdendir. 71. İdarenin vazifeli olmadığı bir başka devlet organının vazife alanına giren konularda işlem yapmasıyla ortaya çıkan yetki sakatlığı haline ne ad verilir? Fonksiyon gaspı

72. İdare hukukunda hangi tür idari işlemlere karşı dava açılamayacağı ictihadlarla kabul edilmiştir? Hazırlık işlemleri 73. Hazırlık işlemi ne anlama gelmektedir? Bir idari merciden kaynaklanmasına rağmen tek başına sonuç doğurmaya elverişli olmayan, devamındaki yeni işlemlere hazırlık oluşturan işlemlere hazırlık işlemi denir. Mesela vali atamasında gereken üçlü kararnamenin ilk adımını oluşturan İçişleri Bakanının işlemi bir hazırlık işlemidir. 74. İdari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklarda çözüm yeri hangi yargı koludur? İdari yargı

75. İdarenin özel hukuk sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hangi yargı kolunda görülür? Adli yargı 76. Yargıtay ile Anayasa Mahkemesi arasında hüküm uyuşmazlığı çıkarsa hangisi uygulanır? Anayasa Mahkemesinin kararının üstün olması kabul edilmiştir. 77. Belediyenin, mülkiyetindeki düğün salonunu bir yıllığına özel kişiye devretmek için özel kişiyle imzaladığı sözleşme idarenin hangi tür sözleşmelerindendir? İdarenin özel hukuk sözleşmeleri

78. Fertlerin ve toplulukların idari düzene aykırı davranışları sebebiyle idarece tertip edilen cezalara ne denir? İdari ceza 79. İdare, kamu hukukundan doğan alacaklarını hangi kanuna göre, tahsil etmektedir? 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun 80. Kamulaştırma ancak hangi oluşumlarca yapılabilir? Devlet ve diğer kamu kişileri 81. Devlet ve diğer kamu hukuki kişileri 82. Bir kamulaştırma işlemi hakkında iptal davası hangi yargı kolunda açılabilir? İdari yargı 82. Milli İstihbarat Teşkilatı hangi makama bağlıdır? Başbakanlık

83. Türkiye’de siyasi kolluk faaliyetini hangi kurum yürütmektedir? Milli İstihbarat Teşkilatı 84. Jandarma Genel Komutanlığı nereye bağlıdır? İçişleri Bakanlığı 85. Yap - işlet usulüyle ancak hangi tür elektrik santrali açılabilir? Termik santral 86. Bir kamu hizmetinin kötü işlemesi veya geç işlemesi ya da hiç işlememesi hangi kavramla açıklanır? Hizmet kusuru 87. 1982 TC Anayasasına göre meclis dışından bir kişinin bakan seçilebilmesi için hangi yeterlilik şartları aranır? Kişinin milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip olması 88. Kurumun emrine verilen paraları harcama yetkisine sahip olan kişiye ne denir? İta amiri 89. Devlet Denetleme Kurulu ilk olarak hangi Türk anayasasıyla kabul edilmiştir? 1982 TC Anayasası 90. Devlet Planlama Teşkilatı’nın başında kim bulunur? DPT müsteşarı 91. Yeni bir ilin kurulması veya bir ilin isminin değiştirilmesi

hangi kurumun kararıyla olur? TBMM 92. Valilerin özlük haklarına ilişkin olarak hangi kanuna tabi olacakları kabul edilmiştir? Devlet Memurları Kanunu 93. Memurlara verilen hangi tür cezalara karşı yargı yoluna başvurulamayacağı söylenmiştir? Uyarma ve kınama cezaları 94. Kaymakamların dokunulmazlığı ne şekildedir? Kaymakamların dokunulmazlığı yoktur. 95. Yeni bir ilçe kurulmasına kim karar verir? TBMM 96. Belediye memurlarının özlük haklarına ilişkin karar veren organ hangisidir? Belediye encümeni 97. Köy muhtarını ve ihtiyar meclisini hangi organ seçer? Köy derneği 98. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi, hangi kuruma bağlıdır? Yüksek Öğretim Kurumu

99. Devlet memurlarının vazifeleriyle ilgili işlerden dolayı yargılanması hangi yargı kolunda olur? İdari yargı 100. İllerin idaresi hangi esasa dayanır? Yetki genişliği esasına dayanır. 101. Mahalli idarelerin seçimi kaç yılda bir yapılır. 5 yılda bir yapılır. 102. Mahalli idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetim nasıl yapılır. Yargı yolu ile yapılır.



103. Mahalli idarelerin seçimleri nasıl yapılır? Milletvekili genel veya ara seçiminden önceki veya sonraki bir yıl içinde yapılması gereken mahalli idareler organlarına veya bu organların üyelerine ilişkin genel veya ara seçimler milletvekili genel veya ara seçimleriyle birlikte yapılır. Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir.

Mahalli idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç sebebiyle hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak kesin hükme kadar uzaklaştırabilir. 104. Başbakanlığa bağlı kuruluşlar hangileridir? Diyanet İşleri Başkanlığı Hazine Müsteşarlığı Dış Ticaret Müsteşarlığı Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı Gümrük Müsteşarlığı Devlet Personel Dairesi Başkanlığı Devlet Planlama Teşkilatı Vakıflar Genel Müdürlüğü Beden Terbiyesi ve Spor Genel Müdürlüğü Türkiye İstatistik Kurumu Yüksek Denetleme Kurulu Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Anadolu Ajansı

TÜBİTAK Türkiye Halk Bankası Vakıflar Bankası Ziraat Bankası Türk Hava Yolları 105. Bir yerde belediye kurulabilmesi için kaç kişinin olması gerekmektedir? 5000 kişi 106. Belediye Meclisi ne zaman toplanır? Kendisi tarafından belirlenecek bir aylık tatil hariç her ayın ilk haftası toplanır. 107. Nerelerde belediye kurulamaz? İçme ve kullanma suyu havzaları ile sit ve diğer koruma alanlarında ve meskun sahası kurulu bir belediyenin sınırlarına 5000 metreden daha yakın olan yerleşim yerlerinde belediye kurulamaz. 108. Köylerin belediye kurabilmesi için gerekli olan şart nedir? Meskun sahalarının, merkez kabul edilecek yerleşim yerinin meskun sahasına azami 5000 metre mesafede bulunması ve nüfusları toplamının 5000 ve üzerinde olması gerekir.

109. Belediyeler nasıl kurulur? İçişleri Bakanlığı’nın önerisi üzerine, müşterek kararname ile kurulur.

110. Bir il sınırları içerisindeki beldeler veya köyler arasındaki sınır uyuşmazlığını kim çözer? Vali 111. Bir beldenin adı nasıl değiştirilir? Belediye Meclisi üye tamsayısının en az ¾ çoğunluğunun kararı ve valinin görüşü üzerine İçişleri Bakanlığı’nın onayı ile değiştirilir. 112. Belediyelerdeki denetim hangi kanuna göre yapılır? 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na göre yapılır.

113. Belediyelerdeki dış denetimin amacı nedir? İş ve işlemlerin hukuka uygunluk, mali ve performans denetimini kapsar. 114. Bir yerde büyükşehir belediyesi kurulabilmesi için diğer şartlar yanında nüfusun ne kadar olması gerekmektedir? 750000 115. Büyükşehir belediye başkanı, meclisin ısrarı ile kesinleşen kararlar aleyhine kaç gün içinde mahkemeye gidebilir? 10 gün 116. Mülki idare amiri hukuka aykırı gördüğü kararlar aleyhine kaç gün içinde idari yargı mercilerine başvurabilir? 10 gün 117. Büyükşehir belediyesinin feshine neden olan eylem ve işlemlere katılan büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediye başkanlarının görevlerine nasıl son verilir? Danıştay kararıyla 118. İlk kademe belediyelerinin sınırları neresidir? Büyükşehir belediye sınırlarıdır 119. İl Genel Meclisi’nin başkanlığını kim yapar? Kendi üyeleri arasından ve gizli oyla seçilen İl Genel Meclisi üyesi başkan olarak seçilir. 120. İl Özel İdaresi Kanunu’na göre, İl Genel Meclisi ne

zaman toplanır? İl Genel Meclisi tarafından belirlenecek bir aylık tatil hariç, her ayın ilk haftası toplanır. 121. Vali, İl Genel Meclisi’nin ısrarıyla kesinleşen kararlar aleyhine vesayet yetkisi kullanabilir mi? İl Özel İdaresi Kanunu’na göre, valinin bu kararlar aleyhine idare mahkemesine dava açmaktan başka yapabileceği bir şey yoktur. 122. Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma açılan il özel idaresi organları ve bu organların üyeleri hakkında hangi işlem yapılır? Vali, bu kişiler veya organlar hakkında kesin hükme kadar geçici bir süre için görevden uzaklaştırma kararı alabilir. 123. İl Özel İdaresi’nde iç veya dış denetim hangi kanun hükümlerine göre yapılır? 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na göre yapılır. 124. İl Genel Meclisi’nin kararları nasıl kesinleşir? Yeniden görüşülmesi istenilmeyen kararlar ile yeniden görüşülmesi istenip de il genel meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğuyla ısrar edilen kararlar kesinleşir. 125. İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında soruşturma iznini kim verir? Kaymakam 126. İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında soruşturma iznin kim verir? Vali 127. Bölge düzeyinde teşkilatlanan görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında soruşturma iznini kim verir? Görev yaptıkları ilin valisi 128. TBMM’de görevli memurlar hakkında soruşturma iznini kim verir? TBMM genel sekreteri



129.Cumhurbaşkanlığı’ndakigörevlimemurlarhakkında soruşturma iznini kim verir? Cumhurbaşkanlığı genel sekreteri 130. Büyükşehir ve ilçe belediye başkanları hakkında soruşturma iznini kim verir? İçişleri bakanı 131. Müşterek kararname ile atanan kamu görevlileri hakkında soruşturma iznini kim verir? İlgili bakan veya başbakan 132.Bakanlıklarınbağlıkuruluşlarındagörevyapankamu görevlileri hakkında soruşturma iznini kim verir? O kurumun en üst idari amiri 133. Köy veya mahalle muhtarları hakkında soruşturma iznini kim verir? İlçelerde kaymakam, ilde vali 134. Cumhurbaşkanlığı genel sekreteri hakkında hazırlık soruşturmasını kim yapar? Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya vekili 135. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel sekreteri hakkında hazırlık soruşturmasını kim yapar? Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya vekili 136. Kaymakamlar hakkında hazırlık soruşturmasını kim yapar? İl Cumhuriyet Başsavcısı veya vekili

137. Hazırlık soruşturması sırasında hakim kararı alınmasını gerektiren hususlarda, Cumhurbaşkanlığı genel sekreteri hakkında hazırlık soruşturmasını kim yapar. Yargıtay İlgili Ceza Dairesi 138. Hazırlık soruşturması sırasında hakim karar alınmasını gerektiren hususlarda, valiler hakkında hazırlık soruşturmasını kim yapar? Yargıtay İlgili Ceza Dairesi 139. Hazırlık soruşturması sırasında hakim karar alınmasını gerektiren hususlarda, kaymakamlar hakkında hazırlık soruşturmasını kim yapar? İl Asliye Ceza Mahkemesi 140. Kamu İhale Kanunu kapsamına dahil olan idareler hangileridir. Genel bütçeye dahil idareler (2005 anayasa değişikliği ile Katma Bütçeli İdareler ifadesi kaldırılmıştır) Kamu İktisadi Teşebbüsleri Sosyal güvenlik kuruluşları Kamu bankalarının yapım ihaleleri 141. Kamu İhale Kanunu kapsamı dışında olan idareler hangileridir? TMSF ve sahip olduğu bankalar Enerji, su, ulaştırma, telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler Merkez Bankası’nın banknot ve kıymetli evrak üretim ve basımı ile ilgili mal veya hizmet alım işleri

142. Türkiye’de üst kurullar hangileridir? Rekabet Kurumu Radyo ve Televizyon Üst Kurumu (RTÜK) Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Telekomünikasyon Kurumu Kamu İhale Kurumu (KİK) Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu

143. Anayasada düzenlenen ve kamu tüzel kişiliği olan kuruluşlar hangileridir? Devlet Tüzel Kişiliği İl Özel İdaresi Belediye İdaresi Köy İdaresi Üniversiteler+TRT Kamu kurumuniteliğindekimeslek kuruluşları(Barolar, odalar gibi ) Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 144. Kamu tüzel kişiliği kanunla kurular kurumlar hangileridir? YÖK Yüksek Teknoloji Enstitüsü Türkiye Atom Enerjisi Kurumu TÜBİTAK TODAİE Üst Kurullar Savunma Sanayi Müsteşarlığı TSE Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü TÜBA Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 145. KÖY Muhtarın devlet adına; Kanunları duyurmak Hükümetçe bildirilecek işleri yapmak Güvenliği ve sağlığı korumak Özel durumlarda evlendirme yapmak

Muhtarın KÖY Adına Köy derneğinin ve Meclisinin kararlarını uygulamak Köyün harcamaları konusunda ihtiyar meclisine hesap vermek Mahkeme önünde köyü temsil etmek Köyün paralarını toplamak 146. KANUNLA KURULAN BAZI KURULUŞLAR Bakanlıklar İller İlçeler Büyükşehir Belediyesi İl Özel idareleri Üniversiteler Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları(Barolar, Ticaret odaları, Ziraat odaları gibi)

MÜŞTEREK KARARNAME İle; Belediye Belde Kaymakam Başbakanlık ve Bakanlık müsteşarlarının atanması gibi

BAKANLAR KURULU KARARI İLE YAPILAN

BAZI İŞLEMLER Tüzük KHK Vali atamaları Bağımsız özerk idari kurumların üyelerinin atamaları (SPK,BDDK gibi)

Uzman Kari̇yer- Kpss Vatandaşlik

Documents

Transcript of Uzman Kari̇yer- Kpss Vatandaşlik