Uchwała Nr V/33/2019 z dnia 26 lutego 2019...
Transcript of Uchwała Nr V/33/2019 z dnia 26 lutego 2019...
UCHWAŁA NR V/33/2019
RADY GMINY DALIKÓW
z dnia 26 lutego 2019 r.
w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dalików na lata 2019-2022
z perspektywą do 2026 r.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2018 r.
poz. 994, 1000, 1349, 1432 oraz 2500) oraz art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
środowiska (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 779, z 2009 r. Nr 130, poz. 1070, z 2016 r. poz. 2255, z 2017 r. poz. 1999,
z 2018 r. poz. 650, 1722, 2161 z 2019 r. poz. 42) uchwala się, co następuje:
§ 1. Przyjmuje się Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dalików na lata 2019-2022 z perspektywą do
2026 r. w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Dalików.
§ 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego oraz podaniu do pu-
blicznej wiadomości na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy w Dalikowie i w Biuletynie Informacji Publicznej.
Przewodniczący Rady Gminy Dalików
Danuta Walczak
DZIENNIK URZĘDOWYWOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
Łódź, dnia 2 kwietnia 2019 r.
Poz. 1869
Załącznik do uchwały Nr V/33/2019
Rady Gminy Dalików
z dnia 26 lutego 2019 r.
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY DALIKÓW
na lata 2019-2022 z perspektywą
do 2026 r.
Dalików, 2018 r.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 2 – Poz. 1869
Spis treści
1. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA
2. METODYKA OPRACOWANIA
3. UWARUNKOWANIA PRAWNE
4. SPÓJNOŚĆ Z DOKUMENTAMI WYŻSZEGO RZĘDU
4.1. SPÓJNOŚĆ NA SZCZEBLU KRAJOWYM
4.2. SPÓJNOŚĆ NA SZCZEBLU REGIONALNYM
4.3. SPÓJNOŚĆ NA SZCZEBLU LOKALNYM
5. OPIS INWENTARYZOWANEGO OBSZARU
5.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY
5.1.1. KLIMAT
5.2. STRUTKURA DEMOGRAFICZNA
5.3. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA I ROLNICTWO
5.4. INFRASTRUKTURA INŻYNIERYJNO – TECHNICZNA
5.4.1. SIEĆ CIEPLNA I GAZOWA
5.4.2. SIEĆ DROGOWA
6. OCENA STANU ŚRODOWISKA W POSZCZEGÓLNYCH KOMPONENTACH
6.1. OCHRONA KILMATU I JAKOŚCI POWIETRZA
6.1.1. STAN AKTUALNY
6.1.2. ANALIZA SWOT
6.1.3. ZAGROŻENIA
6.2. ZAGROŻENIA HAŁASEM
6.2.1. STAN WYJŚCIOWY
6.2.2. ANALIZA SWOT
6.2.3. ZAGROŻENIA
6.3. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
6.3.1. STAN WYJŚCIOWY
6.3.2. ANALIZA SWOT
6.4. GOSPODAROWANIE WODAMI
6.4.1. STAN WYJŚCIOWY
6.4.1.1. WODY POWIERZCHNIOWE
6.4.1.2. WODY PODZIEMNE
6.4.2. ANALIZA SWOT
6.4.3. ZAGROŻENIA
6.5. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA
6.5.1. STAN WYJŚCIOWY
6.5.2. ANALIZA SWOT
6.5.3. ZAGROŻENIA
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 3 – Poz. 1869
6.6. ZASOBY GEOLOGICZNE
6.6.1. STAN WYJŚCIOWY
6.6.1.1. SUROWCE MINERALNE
6.6.2. ANALIZA SWOT
6.6.3. ZAGROŻENIA
6.7. GLEBY
6.7.1. STAN WYJŚCIOWY
6.7.2. ANALIZA SWOT
6.7.3. ZAGROŻENIA
6.8. GOSPODARKA ODPADAMI I ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW
6.8.1. STAN WYJŚCIOWY
6.8.2. ANALIZA SWOT
6.8.3. ZAGROŻENIA
6.9. ZASOBY PRZYRODNICZE
6.9.1. STAN WYJŚCIOWY
6.9.1.1. OBSZARY CHRONIONE
6.9.1.2. LASY
6.9.2. ANALIZA SWOT
6.9.3. ZAGROŻENIA
6.10. WPŁYW ZMIAN KLIMATU I ZAGROŻENIA POWAŻNYMI AWARIAMI
6.10.1. WPŁYW ZMIAN KLIMATU
6.10.2. ZAGROŻENIA POWAŻNYMI AWARIAMI
6.11. DZIAŁANIA EDUKACYJNE
7. CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
7.1. CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, ZADANIA I ICH FINANSOWANIE
7.1.1. CELE, KIERUNKI ZADANIA INTERWENCJI
7.1.2. HARMONOGRAM RZECZOWO - FINANSOWY
8. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA
9. SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
9.1. MONITORING I KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
9.2. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
SPIS TABEL
SPIS RYSUNKÓW
SPIS WYKRESÓW
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 4 – Poz. 1869
1. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA
Celem sporządzenia Programu Ochrony Środowiska (POŚ) jest realizacja przez jednostki samorządu
terytorialnego (JST) polityki ochrony środowiska zgodnie z założeniami najważniejszych dokumentów
strategicznych i programowych na szczeblu krajowym, wojewódzkim i powiatowym. POŚ powinny stanowić
podstawę funkcjonowania systemu zarządzania środowiskiem i być spójne ze wszystkimi dokumentami
dotyczącymi zagadnień ochrony środowiska na szczeblu danej JST.
Opracowanie oraz uchwalenie dokumentu przyczyni się do zrównoważonego rozwoju gminy Dalików
uwzględniając pierwszorzędnie kwestie związane z ochroną środowiska.
Niniejszy dokument zawiera analizę stanu środowiska naturalnego na terenie gminy, na podstawie której
określono cele, kierunki i zadania wynikające z zagrożeń i problemów dla poszczególnych obszarów
interwencji. Wskazano również źródła finansowania zaproponowanych działań oraz określono system realizacji
Programu.
2. METODYKA OPRACOWANIA
Metodyka opracowania Programu polegała na:
zebraniu materiałów źródłowych niezbędnych do opracowania Programu, na podstawie których
dokonano oceny stanu aktualnego gminy,
określeniu celów i kierunków wynikających ze zdiagnozowanych problemów i zagrożeń,
sformułowaniu zadań oraz wskazaniu jednostek odpowiedzialnych za ich realizację z podziałem na
zadania własne oraz zadania monitorowane,
wskazaniu wskaźników monitorowania realizacji Programu,
wskazaniu możliwych źródeł finansowania,
opracowaniu systemu realizacji Programu.
Źródłem informacji do Programu były dane pochodzące z dokumentów udostępnianych przez
wyspecjalizowane jednostki zajmujące się ochroną środowiska, np. Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska (WIOŚ), Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ), Generalna Dyrekcja Ochrony
Środowiska (GDOŚ), dane statystyczne opracowywane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), dane
pozyskane z Urzędu Gminy Dalików. Do opisu stanu środowiska wykorzystano najbardziej aktualne dostępne
dane, w głównej mierze określające stan na rok 2017.
Program Ochrony Środowiska został opracowany w oparciu o najnowsze „Wytyczne do opracowania
wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska” sporządzone przez Ministerstwo
Środowiska.
Do opracowania dokumentu wykorzystano model D-P-S-I-R, czyli model „siły naprawcze – presja – stan –
wpływ – reakcja”. Polega on na opisaniu poszczególnych elementów oraz przedstawieniu jakie są przyczyny
obecnego stanu środowiska, a także jak środowisko wpływa m.in. na życie społeczne i gospodarcze.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, projekt dokumentu poddany został procedurom
konsultacji społecznych, opiniowania oraz uzgadniania.
3. UWARUNKOWANIA PRAWNE
Opracowany dokument jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawnymi w zakresie ochrony
środowiska. Podstawę prawną sporządzenia niniejszego opracowania stanowią m.in. wymienione poniżej
ustawy oraz akty wykonawcze tych ustaw:
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. 2018 r., poz. 799 ze zm.),
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. 2018
poz. 2081 ze zm.),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. 2018 r., poz. 1614 ze zm.),
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 5 – Poz. 1869
Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. 2017 r., poz. 788 ze zm.),
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. 2017 r., poz. 1161 ze
zm.),
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo Wodne (t.j. Dz. U. 2017 r., poz. 1566 ze zm.),
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu
ścieków (t.j. Dz. U. 2018 r., poz. 1152),
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. 2017 r., poz. 2126 ze zm.),
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 992 ze zm.),
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. 2018 r.,
poz. 1454 ze zm.),
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2017 r.,
poz. 1073 ze zm.),
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j. Dz. U.
2018 r., poz. 954).
4. SPÓJNOŚĆ Z DOKUMENTAMI WYŻSZEGO RZĘDU
„Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dalików na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 r.” został
opracowany w oparciu o założenia wynikające z dokumentów strategicznych i programowych wyższego rzędu
na szczeblu gminnym, powiatowym, wojewódzkim i krajowym, w szczególności z następującymi
dokumentami:
strategicznymi:
Długookresową Strategią Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności,
Strategią Rozwoju Kraju 2020,
Strategią „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko”,
Strategią innowacyjności i efektywności gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”,
Strategią rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku),
Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012–2020,
Strategią „Sprawne Państwo 2020”,
Strategią rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej 2022,
Krajową strategią rozwoju regionalnego 2010 – 2020: regiony, miasta, obszary wiejskie,
Strategią Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020,
Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego 2020,
Polityką Energetyczną Polski do 2030 roku,
sektorowymi:
Krajowym Programem Ochrony Powietrza do roku 2020,
Aktualizacją Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych,
Krajowym planem gospodarki odpadami 2014,
Krajowym programem zapobiegania powstawaniu odpadów,
Programem ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Plan działań
na lata 2015–2020,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 6 – Poz. 1869
Strategicznym Planem Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku
2020 z perspektywą do roku 2030,
Programem wodno-środowiskowym kraju,
programowymi:
Zaktualizowaną Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 – 2020,
Planem Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dalików,
Strategią Rozwoju Gminy Dalików na lata 2016 – 2020,
Programem Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest dla Gminy Dalików na lata 2010-2032.
Ochrona środowiska jest przedmiotem planów, programów i strategii na szczeblu krajowym, regionalnym i
lokalnym. Najważniejsze cele i kierunki interwencji w zakresie problemów środowiskowych, wymienionych
wyżej dokumentów, przedstawiają się następująco:
4.1. SPÓJNOŚĆ NA SZCZEBLU KRAJOWYM
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności
1. Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska; kierunki
interwencji:
modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne,
modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych,
realizacja programu inteligentnych sieci w elektroenergetyce,
wzmocnienie roli odbiorców finalnych w zarządzaniu zużyciem energii,
stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki,
zwiększenie poziomu ochrony środowiska.
2. Cel 8 – Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego
wykorzystania potencjałów regionalnych; kierunki interwencji:
rewitalizacja obszarów problemowych w miastach,
stworzenie warunków sprzyjających tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy na wsi i zwiększaniu
mobilności zawodowej na linii obszary wiejskie – miasta,
zrównoważony wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno-spożywczego zapewniający
bezpieczeństwo żywnościowe oraz stymulujący wzrost pozarolniczego zatrudnienia i
przedsiębiorczości na obszarach wiejskich,
wprowadzenie rozwiązań prawno-organizacyjnych stymulujących rozwój miast.
3. Cel 9 – Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski; kierunek interwencji:
udrożnienie obszarów miejskich i metropolitarnych poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i
przyjaznego użytkownikom systemu transportowego.
Strategia Rozwoju Kraju 2020
1. Obszar strategiczny I Sprawne i efektywne państwo:
a) Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem:
Priorytetowy kierunek interwencji I.1.5 – Zapewnienie ładu przestrzennego.
b) Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności
obywatela:
Priorytetowy kierunek interwencji I.3.3. – Zwiększenie bezpieczeństwa obywatela.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 7 – Poz. 1869
2. Obszar strategiczny II Konkurencyjna gospodarka:
a) Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki:
Priorytetowy kierunek interwencji II.2.3. – Zwiększenie konkurencyjności i modernizacja sektora
rolno-spożywczego,
b) Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych:
Priorytetowy kierunek interwencji II.5.2. – Upowszechnienie wykorzystania technologii cyfrowych,
c) Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko:
Priorytetowy kierunek interwencji II.6.1. – Racjonalne gospodarowanie zasobami,
Priorytetowy kierunek interwencji II.6.2. – Poprawa efektywności energetycznej,
Priorytetowy kierunek interwencji II.6.3. – Zwiększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii,
Priorytetowy kierunek interwencji II.6.4. – Poprawa stanu środowiska,
Priorytetowy kierunek interwencji II.6.5. – Adaptacja do zmian klimatu,
d) Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu:
Priorytetowy kierunek interwencji II.7.1. – Zwiększenie efektywności zarządzania w sektorze
transportowym,
Priorytetowy kierunek interwencji II.7.2. – Modernizacja i rozbudowa połączeń transportowych,
Priorytetowy kierunek interwencji II.7.3. – Udrożnienie obszarów miejskich.
3. Obszar strategiczny III Spójność społeczna i terytorialna:
a) Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych:
Priorytetowy kierunek interwencji III.2.1. – Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych,
b) Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja
przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych:
Priorytetowy kierunek interwencji III.3.1. – Tworzenie warunków instytucjonalnych, prawnych i
finansowych dla realizacji działań rozwojowych w regionach,
Priorytetowy kierunek interwencji III.3.2. – Wzmacnianie ośrodków wojewódzkich,
Priorytetowy kierunek interwencji III.3.3. – Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych,
subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich,
Priorytetowy kierunek interwencji III.3.4. – Zwiększenie spójności terytorialnej.
Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko”
1. Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska; kierunki interwencji:
racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin,
gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody,
zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna,
uporządkowanie zarządzania przestrzenią.
2. Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię; kierunki
interwencji:
lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii,
poprawa efektywności energetycznej,
wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 8 – Poz. 1869
rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich,
rozwój systemu zaopatrywania nowej generacji pojazdów wykorzystujących paliwa alternatywne.
3. Cel 3. Poprawa stanu środowiska; kierunki interwencji:
zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki,
racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne,
ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki,
wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych,
promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc
pracy.
Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”
1. Cel 1: Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej i efektywnej
gospodarki:
a) Kierunek działań 1.2. – Koncentracja wydatków publicznych na działaniach prorozwojowych i
innowacyjnych:
Działanie 1.2.3. – Identyfikacja i wspieranie rozwoju obszarów i technologii o największym potencjale
wzrostu,
Działanie 1.2.4. – Wspieranie różnych form innowacji,
Działanie 1.2.5. – Wspieranie transferu wiedzy i wdrażania nowych/nowoczesnych technologii w
gospodarce (w tym technologii środowiskowych),
b) Kierunek działań 1.3. – Uproszczenie, zapewnienie spójności i przejrzystości systemu danin
publicznych mające na względzie potrzeby efektywnej i innowacyjnej gospodarki:
Działanie 1.3.2. – Eliminacja szkodliwych subsydiów i racjonalizacja ulg podatkowych.
2. Cel 3: Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców:
a) Kierunek działań 3.1. – Transformacja systemu społeczno-gospodarczego na tzw. „bardziej zieloną
ścieżkę”, zwłaszcza ograniczanie energo- i materiałochłonności gospodarki:
Działanie 3.1.1. – Tworzenie warunków dla rozwoju zrównoważonej produkcji i konsumpcji oraz
zrównoważonej polityki przemysłowej,
Działanie 3.1.2. – Podnoszenie społecznej świadomości i poziomu wiedzy na temat wyzwań zrówno-
ważonego rozwoju i zmian klimatu,
Działanie 3.1.3. – Wspieranie potencjału badawczego oraz eksportowego w zakresie technologii śro-
dowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem niskoemisyjnych technologii węglowych (CTW),
Działanie 3.1.4. – Promowanie przedsiębiorczości typu „business & biodiversity”, w szczególności na
obszarach zagrożonych peryferyjnością,
b) Kierunek działań 3.2. – Wspieranie rozwoju zrównoważonego budownictwa na etapie planowania, pro-
jektowania, wznoszenia budynków oraz zarządzania nimi przez cały cykl życia:
Działanie 3.2.1. – Poprawa efektywności energetycznej i materiałowej przedsięwzięć architektoniczno-
budowlanych oraz istniejących zasobów,
Działanie 3.2.2. – Stosowanie zasad zrównoważonej architektury.
Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku)
1. Cel strategiczny 1. - Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego:
a) Cel szczegółowy 1. – Stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury transportowej,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 9 – Poz. 1869
b) Cel szczegółowy 4. – Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko.
Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012–2020
1. Cel szczegółowy 2: Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich dostępności prze-
strzennej:
a) Priorytet 2.1. – Rozwój infrastruktury gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne, sanitarne i wodne na
obszarach wiejskich:
Kierunek interwencji 2.1.1. – Modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej,
Kierunek interwencji 2.1.2. – Dywersyfikacja źródeł wytwarzania energii elektrycznej,
Kierunek interwencji 2.1.3. – Rozbudowa i modernizacja ujęć wody i sieci wodociągowej,
Kierunek interwencji 2.1.4. – Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków,
Kierunek interwencji 2.1.5. – Rozwój systemów zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
Kierunek interwencji 2.1.6. – Rozbudowa sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego,
a) Priorytet 2.2. – Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność transportową obszarów
wiejskich:
Kierunek interwencji 2.2.1. – Rozbudowa i modernizacja lokalnej infrastruktury drogowej i kolejowej,
Kierunek interwencji 2.2.2. – Tworzenie powiązań lokalnej sieci drogowej z siecią dróg regionalnych,
krajowych, ekspresowych i autostrad,
Kierunek interwencji 2.2.3. – Tworzenie infrastruktury węzłów przesiadkowych, transportu kołowego i
kolejowego,
b) Priorytet 2.5. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa na obszarach wiejskich:
Kierunek interwencji 2.5.1. – Rozwój infrastruktury wodno-melioracyjnej i innej łagodzącej zagrożenia
naturalne.
2. Cel szczegółowy 3: Bezpieczeństwo żywnościowe:
a) Priorytet 3.2. – Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla konsumentów produktów rol-
no‐spożywczych:
Kierunek interwencji 3.2.2. – Wsparcie wytwarzania wysokiej jakości produktów rolno‐spożywczych,
w tym produktów wytwarzanych metodami integrowanymi, ekologicznymi oraz tradycyjnymi meto-
dami produkcji z lokalnych surowców i zasobów oraz produktów rybnych,
b) Priorytet 3.4. – Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów oraz konsumentów w zakresie produk-
cji rolno‐spożywczej i zasad żywienia:
Kierunek interwencji 3.4.3. – Wsparcie działalności innowacyjnej ukierunkowanej na zmiany wzorców
produkcji i konsumpcji.
3. Cel szczegółowy 5: Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich:
a) Priorytet 5.1. – Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i różnorodności biologicznej na
obszarach wiejskich:
Kierunek interwencji 5.1.1. – Ochrona różnorodności biologicznej, w tym unikalnych ekosystemów
oraz flory i fauny związanych z gospodarką rolną i rybacką,
Kierunek interwencji 5.1.2. – Ochrona jakości wód, w tym racjonalna gospodarka nawozami i środka-
mi ochrony roślin,
Kierunek interwencji 5.1.3. – Racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych na potrzeby rolnictwa i ry-
bactwa oraz zwiększanie retencji wodnej,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 10 – Poz. 1869
Kierunek interwencji 5.1.4. – Ochrona gleb przed erozją, zakwaszeniem, spadkiem zawartości materii
organicznej i zanieczyszczeniem metalami ciężkimi,
Kierunek interwencji 5.1.5. – Rozwój wiedzy w zakresie ochrony środowiska rolniczego i różnorodno-
ści biologicznej na obszarach wiejskich i jej upowszechnianie,
b) Priorytet 5.2.- Kształtowanie przestrzeni wiejskiej z uwzględnieniem ochrony krajobrazu i ładu prze-
strzennego:
Kierunek interwencji 5.2.1. – Zachowanie unikalnych form krajobrazu rolniczego,
Kierunek interwencji 5.2.2. – Właściwe planowanie przestrzenne,
Kierunek interwencji 5.2.3. – Racjonalna gospodarka gruntami,
c) Priorytet 5.3. – Adaptacja rolnictwa i rybactwa do zmian klimatu oraz ich udział w przeciwdziałaniu tym
zmianom (mitygacji):
Kierunek interwencji 5.3.1. – Adaptacja produkcji rolnej i rybackiej do zmian klimatu,
Kierunek interwencji 5.3.2. – Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie i całym łańcuchu
rolno‐żywnościowym,
Kierunek interwencji 5.3.3. – Zwiększenie sekwestracji węgla w glebie i biomasie wytwarzanej w rol-
nictwie,
Kierunek interwencji 5.3.4. – Badania w zakresie wzajemnego oddziaływania rozwoju obszarów wiej-
skich, rolnictwa i rybactwa na zmiany klimatu,
Kierunek interwencji 5.3.5. – Upowszechnianie wiedzy w zakresie praktyk przyjaznych klimatowi
wśród konsumentów i producentów rolno‐spożywczych,
d) Priorytet 5.4. Zrównoważona gospodarka leśna i łowiecka na obszarach wiejskich:
Kierunek interwencji 5.4.1. – Racjonalne zwiększenie zasobów leśnych,
Kierunek interwencji 5.4.2. – Odbudowa drzewostanów po zniszczeniach spowodowanych katastrofa-
mi naturalnymi,
Kierunek interwencji 5.4.3 – Zrównoważona gospodarka łowiecka służąca ochronie środowiska oraz
rozwojowi rolnictwa i rybactwa,
Kierunek interwencji 5.4.4. – Wzmacnianie publicznych funkcji lasów,
e) Priorytet 5.5. - Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich:
Kierunek interwencji 5.5.1. – Racjonalne wykorzystanie rolniczej i rybackiej przestrzeni produkcyjnej
do produkcji energii ze źródeł odnawialnych,
Kierunek interwencji 5.5.2. – Zwiększenie dostępności cenowej i upowszechnienie rozwiązań w zakresie
odnawialnych źródeł energii wśród mieszkańców obszarów wiejskich.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 11 – Poz. 1869
Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022
1. Cel 3: Rozwój odporności na zagrożenia bezpieczeństwa narodowego:
a) Priorytet 3.1. – Zwiększanie odporności infrastruktury krytycznej:
Kierunek interwencji 3.1.3. – Zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania energetyki jądrowej w Pol-
sce.
2. Cel 4: Zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa:
a) Priorytet 4.1. – Integracja rozwoju społeczno-gospodarczego i bezpieczeństwa narodowego:
Kierunek interwencji 4.1.1. – Wzmocnienie relacji między rozwojem regionalnym kraju,
a polityką obronną,
Kierunek interwencji 4.1.2. – Koordynacja działań i procedur planowania przestrzennego uwzględnia-
jących wymagania obronności i bezpieczeństwa państwa,
Kierunek interwencji 4.1.3. – Wspieranie rozwoju infrastruktury przez sektor bezpieczeństwa,
Kierunek interwencji 4.1.4. – Wspieranie ochrony środowiska przez sektor bezpieczeństwa.
Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010–2020: regiony, miasta, obszary wiejskie
1. Cel 1: Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów:
a) Kierunek działań 1.1. – Wzmacnianie funkcji metropolitalnych ośrodków wojewódzkich i integracja ich
obszarów funkcjonalnych:
Działanie 1.1.1. – Warszawa – stolica państwa,
Działanie 1.1.2. – Pozostałe ośrodki wojewódzkie,
b) Kierunek działań 1.2. – Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów rozwojowych i zwiększa-
nia ich absorpcji na obszary poza ośrodkami wojewódzkimi:
Działanie 1.2.1. – Zwiększanie dostępności komunikacyjnej wewnątrz regionów,
Działanie 1.2.2. – Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych,
Działanie 1.2.3. – Pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego obszarów wiejskich,
Kierunek działań 1.3. – Budowa podstaw konkurencyjności województw – działania tematyczne,
Działanie 1.3.5. – Dywersyfikacja źródeł i efektywne wykorzystanie energii oraz reagowanie na zagro-
żenia naturalne,
Działanie 1.3.6. – Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału dziedzictwa
kulturowego.
2. Cel 2: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych:
a) Kierunek działań 2.2. – Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do
dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe:
Działanie 2.2.3. – Zwiększanie dostępności i jakości usług komunikacyjnych,
Działanie 2.2.4. – Usługi komunalne i związane z ochroną środowiska,
b) Kierunek działań 2.3. – Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczaso-
we funkcje społeczno-gospodarcze,
c) Kierunek działań 2.4. – Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygra-
nicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE,
d) Kierunek działań 2.5. – Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich na obszarach
o najniższej dostępności.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 12 – Poz. 1869
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020
1. Cel szczegółowy 4: Poprawa zdrowia obywateli oraz efektywności systemu opieki zdrowotnej:
a) Kierunek interwencji – kształtowanie zdrowego stylu życia poprzez promocję zdrowia, edukację zdro-
wotną oraz prośrodowiskową oraz działania wspierające dostęp do zdrowej i bezpiecznej żywności.
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020
1. Cel szczegółowy 4: Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego:
a) Priorytet Strategii 4.1. – Wzmocnienie roli kultury w budowaniu spójności społecznej:
Kierunek działań 4.1.2. – Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz krajobrazu.
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku
1. Kierunek – poprawa efektywności energetycznej:
a) Cel główny – dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki
następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną,
b) Cel główny – konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE 15.
2. Kierunek – wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii:
a) Cel główny – racjonalne i efektywne gospodarowanie złożami węgla, znajdującymi się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
b) Cel główny – zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierun-
ków dostaw gazu ziemnego.
3. Kierunek – wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła:
a) Cel główny – zapewnienie ciągłego pokrycia zapotrzebowania na energię przy uwzględnieniu maksymal-
nego możliwego wykorzystania krajowych zasobów oraz przyjaznych środowisku technologii.
4. Kierunek – dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki
jądrowej:
a) Cel główny – przygotowanie infrastruktury dla energetyki jądrowej i zapewnienie inwestorom warunków
do wybudowania i uruchomienia elektrowni jądrowych opartych na bezpiecznych technologiach, z po-
parciem społecznym i z zapewnieniem wysokiej kultury bezpieczeństwa jądrowego na wszystkich eta-
pach: lokalizacji, projektowania, budowy, uruchomienia, eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych.
5. Kierunek – rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw:
a) Cel główny – wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do po-
ziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych,
b) Cel główny – osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz zwięk-
szenie wykorzystania biopaliw II generacji,
c) Cel główny – ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz
zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowa-
dzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biolo-
giczną,
d) Cel główny – wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stano-
wiących własność Skarbu Państwa,
e) Cel główny – zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków
do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach.
6. Kierunek – rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii:
a) Cel główny – zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania rynków paliw i energii, a przez to przeciw-
działanie nadmiernemu wzrostowi cen.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 13 – Poz. 1869
7. Kierunek – ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko:
a) Cel główny – ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeń-
stwa energetycznego,
b) Cel główny – ograniczenie emisji SO2 i NOx oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikają-
cych z obecnych i projektowanych regulacji unijnych,
c) Cel główny – ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i pod-
ziemnych,
d) Cel główny – minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospo-
darce,
e) Cel główny – zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych.
4.2. SPÓJNOŚĆ NA SZCZEBLU REGIONALNYM
Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 - 2020
OBSZAR PRIORYTETOWY: OCHRONA ŚRODOWISKA.
Cel strategiczny: Poprawa warunków życia mieszkańców regionu poprzez poprawę jakości środowiska.
Dotychczasowy rozwój województwa łódzkiego skutkował niedostosowaniem istniejącej infrastruktury
technicznej do współczesnych standardów w zakresie ochrony środowiska. Kierując się zasadą zrównoważone-
go rozwoju, należy podjąć działania zmierzające do zdecydowanej poprawy sytuacji w tej dziedzinie. Zapewni
to lepszą jakość życia następnym pokoleniom oraz zwiększy atrakcyjność województwa jako miejsca zamiesz-
kania i pracy. Do najważniejszych problemów województwa zliczyć należy: niedostateczny stopień skanalizo-
wania i oczyszczania ścieków (zwłaszcza na obszarach wiejskich), niewłaściwą gospodarkę odpadami, zanie-
czyszczenie powietrza, występujące lokalnie przekroczenie norm hałasu, zanieczyszczenie wód powierzchnio-
wych i podziemnych, niedostateczną ilość zbiorników małej retencji, niską lesistość województwa oraz mono-
kulturę drzewostanu.
Cele szczegółowe:
- Ochrona i poprawa stanu środowiska oraz przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym i antropogenicz-
nym,
- Zrównoważony rozwój gospodarki zasobami naturalnymi,
- Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Główne działania:
Wspieranie działań w zakresie:
wdrożenie systemowej gospodarki wodno-ściekowej,
wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
selektywnej zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów przede wszystkim komunalnych i niebez-
piecznych,
ochrony przed powodziami,
ochrony przed hałasem,
ochrony przed promieniowaniem niejonizującym,
ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery,
poprawy czystości wód powierzchniowych i podziemnych,
wzrostu lesistości,
ochrony gleb.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 14 – Poz. 1869
4.3. SPÓJNOŚĆ NA SZCZEBLU LOKALNYM
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dalików
Do 2020 roku zakłada się osiągnięcie poniższych celów strategicznych:
redukcję emisji gazów cieplarnianych,
zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
redukcję zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności ener-
getycznej,
do osiągnięcia zmierzonych celów gmina Dalików będzie dążyła uwzględniając kierunki działań: ter-
momodernizację obiektów mieszkalnych i użyteczności publicznej, usługowej,
wymianę oświetlenia,
racjonalne korzystanie z transportu,
wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii,
edukację społeczeństwa,
zamówienia publiczne,
planowanie przestrzenne.
Strategia Rozwoju Gminy Dalików na lata 2016 - 2020
Cel operacyjny I.2. – Ochrona środowiska i gospodarka wodna
Planowane działania:
rozbudowa kanalizacji w miejscowości Dalików i oczyszczalni ścieków w Dalikowie,
budowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków w Domaniewie,
budowa przydomowych oczyszczalni ścieków,
rozbudowa infrastruktury technicznej związanej z gospodarką wodną,
modernizacja i wyposażenie stacji uzdatniania wody na terenie gminy Dalików,
budowa zbiorników małej retencji,
usprawnienie funkcjonowania systemu zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem zbiórki selek-
tywnej,
usuwanie wyrobów zawierających azbest,
budowa instalacji do produkcji energii ze źródeł odnawialnych,
termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej,
wsparcie jednostek przeciwdziałających zagrożeniom ekologicznym i klęskom żywiołowym,
wyposażenie jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych będących w Krajowym Systemie Ratowniczo-
Gaśniczym w sprzęt niezbędny do prowadzenia akcji ratunkowych,
edukacja ekologiczna.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 15 – Poz. 1869
5. OPIS INWENTARYZOWANEGO OBSZARU
5.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY
Gmina Dalików położona jest w północno-zachodniej części województwa łódzkiego, we wschodniej
części powiatu poddębickiego. Dalików jest jedną z 134 gmin wiejskich województwa łódzkiego i jedną z
6 gmin powiatu poddębickiego.
Rysunek 1. Granice administracyjne gminy Dalików.
Źródło: www.google.com/maps
Graniczy z dwoma gminami miejsko-wiejskimi i trzema gminami wiejskimi.
od północy z gminą wiejską Wartkowice (powiat poddębicki),
od północnego-wschodu z gminą wiejską Parzęczew (powiat zgierski),
od południowego wschodu z gminą miejsko-wiejską Aleksandrów Łódzki (powiat zgierski),
od południa z gminą wiejską Lutomiersk (powiat pabianicki),
od zachodu z gmina miejsko-wiejską Poddębice (powiat poddębicki).
Położenie gminy Dalików na tle powiatu przedstawiono na poniższym rysunku.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 16 – Poz. 1869
Rysunek 2. Położenie gminy Dalików na tle powiatu poddębickiego.
Źródło: Katalog OSP
Na jej terenie znajduje się 19 sołectw: Bardzynin, Brudnów, Budzynek, Dalików, Domaniew, Domaniewek,
Dąbrówka Nadolna, Gajówka, Idzikowice, Krzemieniew, Krasnołany, Kuciny, Madaje Stare, Oleśnica, Psary,
Sarnów, Wilczyca, Zdrzychów, Złotniki.
5.1.1. KLIMAT
Warunki klimatyczne obserwowane na terenie gminy Dalików są typowe dla obszaru centralnej Polski.
Gminę Dalików charakteryzuje duża zmienność elementów meteorologicznych. Do określenia warunków
klimatycznych panujących na obszarze gminy wybrano charakterystykę dla najbliżej położonej stacji
meteorologicznej w Łodzi – Lublinku.
Na podstawie danych z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej można określić, iż w ciągu roku w
regionie jest około 42 dni pogodnych oraz około 140 dni pochmurnych. Średnia wieloletnia suma godzin
słonecznych waha się w granicach 1460 – 1680, co stanowi 33 – 37% usłonecznienia możliwego. W lecie
usłonecznienie wynosi około 45%, a w miesiącach zimowych około 15%. Średnie roczne wartości temperatury
obliczone na podstawie wieloletnich obserwacji wynoszą około 8,1°C, średnie letnie wartości temperatury
wynoszą około 14,6°C, natomiast średnie zimowe temperatury wynoszą około 1,7°C.
Pewne różnice klimatyczne zaznaczają się okresowo na terenach wysoczyznowych oraz większych dolin
rzecznych. W rejonie dolin rzecznych okresowo zalegają chłodniejsze masy powietrza o zwiększonej
wilgotności oraz częściej występują przygruntowe przymrozki.
Doliny rzeczne pełnią więc okresowo rolę korytarzy umożliwiających spływ chłodnego powietrza. Zjawiska
podwyższonej wilgotności powietrza oraz większej częstotliwości występowania mgieł i zamgleń towarzyszą
również płytko występującym wodom gruntowym, podmokłościom i stawom. Pewien swoisty mikroklimat
wprowadzają również kompleksy leśne. Cechuje je większa wilgotność powietrza, zaciszność i zacienienie.
Wpływają łagodząco na dobowe i roczne wahania temperatur. (Oddziaływanie lasów na klimat terenów
sąsiednich dotyczy przede wszystkim pasa o szerokości 50 – 100 m – wokół kompleksu leśnego).
W większości roku przeważają wiatry zachodnie, południowo-zachodnie, wschodnie i północno-zachodnie.
Dość często zdarzają się cisze, które występują głównie w miesiącach letnich.
Rozkład prędkości i częstości występowania kierunków wiatru zarejestrowanych w okresie wieloletnim dla
stacji Łódź Lublinek przedstawiono na poniższym rysunku w postaci „róży wiatrów”.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 17 – Poz. 1869
Rysunek 3. Roczna róża wiatrów dla stacji Łódź Lublinek.
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Dalików na lata 2010 – 2013 z perspektywą do roku 2017
5.2. STRUTKURA DEMOGRAFICZNA
Liczba mieszkańców gminy Dalików w ostatnich latach wykazuje wahania wartości, co przedstawia
poniższy wykres. Od roku 2014 na terenie gminy Dalików zauważyć można wzrost liczby mieszkańców.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 18 – Poz. 1869
Wykres 1. Liczba ludności na terenie gminy Dalików w latach 2010 – 2017.
Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS.
Największą liczbę ludności posiada miejscowość Dalików, pełniąca funkcję głównego ośrodka lokalnego
oraz wsie Złotniki, Krzemieniew, Budzynek oraz Przekora, których liczba mieszkańców przekracza 130 osób.
Najmniej zaludnionymi miejscowościami są: Huta Bardzyńska, Bardzynin, Madaje Stare oraz Wilków, których
liczba mieszkańców nie przekracza 50 osób.
Niekorzystnym zjawiskiem zarówno w skali krajowej jak i lokalnej jest utrzymujący się przez ostatnie lata
ujemny przyrost naturalny. Przyczynę tego zjawiska upatruje się z jednej strony w pogarszającej się sytuacji
ekonomicznej części społeczeństwa wraz rozwijającym się konsumpcyjnym stylem życia z drugiej.
Mając na uwadze ujemny przyrost naturalny i ujemne saldo migracji wyznaczonym celem działań
rewitalizacji Gminy Dalików powinno być takie uatrakcyjnienie przestrzeni publicznej, stworzenie nowych
miejsc pracy, zaplecza mieszkalnego, warunków dla dalszego rozwoju aby młodzi mieszkańcy widzieli swoją
przyszłość w tej gminie, chcieli tu pozostać, tutaj pracować i zakładać rodziny a ludzie starsi mieli zapewnioną
możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
5.3. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA I ROLNICTWO
Gmina Dalików jest gminą rolniczą. Na jej terenie nie ma wielkich ośrodków przemysłowych. Rozwija się
za to handel i usługi świadczone przez niewielkie rodzinne przedsiębiorstwa. Analizując liczbę podmiotów
gospodarczych w ostatnich latach można zauważyć wahania wartości.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 19 – Poz. 1869
Wykres 2. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie gminy Dalików
w latach 2012 – 2017
Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS
Podmioty wg PKD przedstawiono w poniższej tabeli. Przeważają podmioty gospodarcze z sekcji G – 24,6%
wszystkich przedsiębiorstw.
Tabela 1. Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności na terenie gminy Dalików
Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności
OGÓŁEM 244
A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 7
B. Górnictwo i wydobywanie 1
C. Przetwórstwo przemysłowe 42
D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę
wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
0
E. Dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz dzia-
łalność związana z rekultywacją
0
F. Budownictwo 34
G. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodo-
wych, włączając motocykle
60
H. Transport i gospodarka magazynowa 14
I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastrono-
micznymi
5
J. Informacja i komunikacja 2
K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 2
L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 20 – Poz. 1869
M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 10
N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność
wspierająca
6
O. Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe
zabezpieczenia społeczne
14
P. Edukacja 9
Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 17
R. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 5
S. Pozostała działalność usługowa w tym sekcja
i
T. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodar-
stwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne
potrzeby
16
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, BDL (dane na 31.12.2017 r.)
Najwięcej podmiotów gospodarczych skupia miejscowość Dalików, jako główny ośrodek lokalny gminy
oraz miejscowości Kuciny, Złotniki, Brudnów oraz Krzemieniew. Działalność gospodarcza realizowana jest
głównie przez niewielkie podmioty gospodarcze, zatrudniające od 1 do 5 osób.
Kluczowe firmy działające na terenie gminy Dalików:
Zakład Elektroniki Przemysłowej ENIKA Sp. z o.o., Złotniki – zakład produkcyjny,
INTER AUTO spółka jawna, Sykuła Damian i Roman, Brudnów – żwirownia,
STOLWIT, Witczak Mirosław, Idzikowice – stolarnia,
TRAKO, Stempień Janusz, Zdrzychów – stolarnia,
Usługi stolarskie, Kajszczak Dariusz, Wilczyca – stolarnia,
DALPAK, Szczech Mariusz, Dalików – produkcja opakowań drewnianych,
DREW-POL, Stańczyk Zbigniew, Dalików – produkcja wyrobów tartacznych, usuwanie wyrobów za-
wierających azbest, wywóz nieczystości,
RENOVO s.c., Łoziński Krzysztof, Malinowski Piotr, Wilczyca– usuwanie wyrobów zawierających
azbest,
ROLWET s.c., Andrysiak Mirosław i Iwona, Brudnów Trzeci – handel art. do produkcji rolnej,
WOJTEX, Goduński Wojciech, Złotniki – handel,
WENUS-M, Katusza Leszek, Domaniew,– produkcja wyrobów pończoszniczych,
WOJTEX, Sylwestrzak Wojciech, Dalików– produkcja dzianin, sala bankietowa,
FELINIAK s.c., Feliniak Tomasz i Kazimiera, Dalików – piekarnia,
SMAK, Madaj Ewa, Psary, - catering,
Auto Mar-Bet, Płoszyński Marek, Domaniew– warsztat samochodowy,
Auto-Naprawa, Kurczewski Radosław, Krzemieniew– warsztat samochodowy,
ZELMASZ, Grubski Zbigniew, Dalików– roboty budowlane,
MARCO, Zawlik Marek, Oleśnica– roboty budowlane,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 21 – Poz. 1869
Roman Bednarek, Oleśnica – roboty budowlane, żwirownia,
DREW-BET, Cyjer Paweł, Brudnów Stary – roboty budowlane, produkcja elementów betonowych.
Na terenie gminy funkcjonują 724 indywidualne gospodarstwa rolne. Niestety wielkość większości z nich
wynosi mniej niż 15 hektarów. Warunki glebowe i klimatyczne mają główny wpływ na strukturę upraw. Naj-
większą część gminy Dalików stanowią gleby V klasy – gleby orne słabe, znaczący udział mają również gleby
IV klasy – gleby orne średnie. W związku z tym na przeważającej części gruntów ornych prowadzona jest
uprawa zbóż, w mniejszym stopniu ziemniaków, rzepaku i warzyw. Najpowszechniej uprawiane jest żyto ozi-
me oraz mieszanki zbożowe jare. Na terenie gminy większość gospodarstw prowadzi tylko produkcję roślinną.
W produkcji zwierzęcej przeważająca gałęzią jest produkcja mleka, następnie żywca wieprzowego oraz woło-
wego.
5.4. INFRASTRUKTURA INŻYNIERYJNO – TECHNICZNA
5.4.1. SIEĆ CIEPLNA I GAZOWA
Zaopatrzenie w energię cieplną
Zaopatrzenie w ciepło na terenie gminy Dalików odbywa się poprzez lokalne źródła ciepła tj. lokalne ko-
tłownie i indywidualne źródła ciepła wbudowane u poszczególnych odbiorców -opalane głównie węglem oraz
kotłownie olejowe (przy Zespole Szkół w Domaniewie, przy Zespole Szkół w Dalikowie, przy byłej Szkole
Podstawowej w Kucinach, przy Urzędzie Gminy Dalików, przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Dalikowie,
przy SP ZOZ w Dalikowie).
Energia elektryczna
Teren gminy przynależy do zakładu PGE Dystrybucja S.A. Oddział Łódź – Teren Rejon Energetyczny Sie-
radz.
Na terenie gminy nie funkcjonuje Główny Punkt Zasilania (GPZ) - stacja 110/15 KV. Zasilanie w energię
elektryczna odbiorców odbywa się poprzez sieć napowietrzno - kablową 15 kV powiązaną z GPZ w Poddębi-
cach, Szadku i Aleksandrowie Łódzkim. Ze stacji transformatorowych 15/4,0 energia elektryczna dostarczana
jest bezpośrednio do odbiorców liniami napowietrznymi lub kablowymi. Przez północny obszar gminy Dali-
ków przebiega równoleżnikowo linia elektroenergetyczna o napięciu 220 kV relacji Zgierz – Adamów. Stan
techniczny sieci rozdzielczej zasilającej odbiorców w gminie jest dostateczny, remontów wymagają niektóre
odcinki sieci 15 kV (głównie linie zasilające) oraz linie napowietrzne niskiego napięcia, w celu zwiększenia
przepustowości sieci i zmniejszenia strat sieciowych. Elektroenergetyczne linie 15 kV i 0,4 kV są własnością
PGE Dystrybucja S.A. Oddział Łódź - Teren.
Sieć gazowa
Na terenie gminy nie występuje system gazu przewodowego. Ewentualne potrzeby gazu dla celów socjal-
nych i grzewczych realizowane są z butli bądź ze zbiorników napełnianych gazem płynnym. Do ograniczenia
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pochodzącego z sektora mieszkalnictwa przyczyni się w znacz-
nym stopniu budowa systemu zaopatrującego mieszkańców gminy w energie cieplną opartego na wykorzysta-
niu gazu. Możliwości rozwoju gazyfikacji przewodowej zaistnieją po wybudowaniu stacji redukcyjno-
pomiarowej oraz sieci rozdzielczej średniego ciśnienia. Źródłem zasilania w gaz będzie istniejący gazociąg
wysokiego ciśnienia przebiegający przez teren gminy. Przez centralną część gminy przebiega gazociąg prze-
mysłowy DN 250 Turek – Łódź.
5.4.2. SIEĆ DROGOWA
Na terenie gminy Dalików znajdują się 3 kategorie dróg publicznych:
drogi krajowe,
drogi powiatowe,
drogi gminne.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 22 – Poz. 1869
Drogi krajowe
Przez teren gminy Dalików przebiega droga krajowa nr 72 Konin – Rawa Mazowiecka. Zarządcą drogi jest
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Długość odcinka położonego na terenie gminy Dalików to
8,2 km.
W północnej części gminy przebiega autostrada A2 o długości 1,036 km. Najbliższy zjazd z autostrady
znajduje się w odległości ok. 10 km od granicy gminy.
Drogi powiatowe
Zarządcą tych dróg jest Zarząd Powiatu Poddębickiego. Długość sześciu ciągów drogowych położonych na
terenie gminy wynosi 47,031 km.
Drogi gminne
Na terenie gminy znajdują się dwadzieścia cztery ciągi dróg gminnych o łącznej długości 80,7880 km. Za-
rządcą tych dróg jest Wójt Gminy Dalików.
Pozostałe drogi – drogi wewnętrzne.
Ponadto na terenie gminy znajdują się drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych (wewnętrzne) – Za-
rządcą tych dróg jest Gmina Dalików. Łączna długość dróg dojazdowych to 132 km.
Drogi te wraz z drogami gminnymi utrzymywane są ze środków budżetowych Gminy Dalików.
Tabela 2. Długość dróg publicznych na terenie gminy z podziałem na zarządy i rodzaj nawierzchni.
Lp. Rodzaj drogi Długość
(km)
Rodzaj nawierzchni
Twarda Gruntowa
Bitumiczna Betonowa Tłuczniowa
Wzmocniona
żwirem, żuż-
lem
Naturalna
(z gruntu
rodzimego)
1 Droga krajowa 8,20 8,20 - - - -
2 Drogi powia-
towe
47,0310 41,7110 - 2,6000 - -
3 Drogi gminne 50,7530 14,7650 0,1140 2,5360 28,0740 5,2640
4 Razem 105,9840 64,6760 0,1140 5,1360 28,0740 5,3640
Źródło: Opracowanie własne
6. OCENA STANU ŚRODOWISKA W POSZCZEGÓLNYCH KOMPONENTACH
6.1. OCHRONA KILMATU I JAKOŚCI POWIETRZA
6.1.1. STAN AKTUALNY
Zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2018 r.
poz. 799 ze zm.), Państwowy Monitoring Środowiska stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu
środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Podstawowym
celem monitoringu jakości powietrza jest uzyskanie informacji o poziomach stężeń substancji w otaczającym
powietrzu oraz wyników ocen jakości powietrza.
Roczna ocena jakości powietrza pozwala uzyskać informacje na temat stężeń: dwutlenku azotu, dwutlenku
siarki, tlenku węgla, benzenu, pyłu zawieszonego PM2,5, pyłu zawieszonego PM10, benzo(a)pirenu, arsenu,
kadmu, niklu, ołowiu i ozonu. Uzyskane informacje umożliwiają sklasyfikowanie strefy w oparciu o przyjęte
kryteria, ustanowione ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin, tj. poziomy
dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, poziomy docelowe, poziomy celów długoterminowych
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 23 – Poz. 1869
dla ozonu, poziomy alarmowe oraz poziomy informowania dla niektórych substancji w powietrzu (zgodnie z
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w
powietrzu, (Dz. U. z 2012 r. poz. 1031). Wynikiem oceny dla wszystkich substancji podlegających ocenie na
terenie strefy jest zaliczenie strefy do jednej z poniżej wymienionych klas:
klasa A – jeżeli stężenia zanieczyszczeń nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych albo
poziomów docelowych,
klasa B – jeżeli stężenia zanieczyszczeń przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczają po-
ziomów dopuszczalnych, powiększonych o margines tolerancji,
klasa C – jeżeli stężenia zanieczyszczeń przekraczają poziomy dopuszczalne, powiększone o margines
tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne albo
przekraczają poziomy docelowe.
W przypadku poziomów celów długoterminowych dla ozonu przyjęto następujące oznaczenie klas:
klasa D1 – jeżeli stężenia ozonu nie przekraczają poziomu celu długoterminowego,
klasa D2 – jeżeli stężenia ozonu przekraczają poziom celu długoterminowego.
W celu oceny jakości powietrza na terenie województwa łódzkiego, wyznaczono 2 strefy:
Aglomeracja łódzka,
Strefa łódzka, do której należy gmina Dalików.
Wyniki klasyfikacji stref jakości powietrza wynikające z Rocznej oceny jakości powietrza w Województwie
Łódzkim za rok 2017 z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia ludzkiego przedsta-
wiono w poniższej tabeli.
Tabela 3. Wynikowe klasy dla strefy łódzkiej uzyskane w ocenie rocznej za 2017 r.
dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia.
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim za rok 2017, WIOŚ Łódź.
Wynik oceny strefy łódzkiej za rok 2017, w której położona jest gmina Dalików wskazuje, że dotrzymane są
poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe substancji w powietrzu (klasa A) ustanowione ze względu na
ochronę zdrowia dla następujących zanieczyszczeń:
dwutlenku siarki,
dwutlenku azotu,
ołowiu,
benzenu,
tlenku węgla,
ozonu,
Nazwa strefy
Symbol klasy wynikowej
SO2 NO2 CO C6H6 O3 PM10 Pb As Cd Ni BaP PM2,5
Strefa łódzka A A A A C C A A A A C C
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 24 – Poz. 1869
arsenu,
kadmu,
niklu.
Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim dla strefy łódzkiej wskazała, iż przekroczone zo-
stały dopuszczalne poziomy dla:
pyłu PM10,
pyłu PM2.5,
benzo(a)pirenu.
Stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy łódzkiej, ze względu na ochronę roślin, nie zostały przekroczone.
Stan jakości powietrza na terenie gminy Dalików kształtowany jest głównie przez rozproszone źródła cie-
pła: indywidualne kotłownie w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej, ruch samochodowy, lokalny prze-
mysł i usługi.
W zakresie źródeł „niskiej emisji” główną przyczyną zanieczyszczeń są paleniska domowe, których nega-
tywny wpływ na powietrze wynika głównie z ich liczebności, bliskiej lokalizacji, niskich gatunków opałów
oraz częstego spalania różnego rodzaju odpadów. Lokalizacja źródeł niskiej emisji zanieczyszczeń do atmosfe-
ry związana jest z terenami zabudowanymi poszczególnych wsi. Z kolei źródła „wysokiej emisji” wiążą się
przede wszystkim z przemysłem, w tym usługi stolarskie, tartacznictwo, wytwarzanie wyrobów drewnianych i
dziewiarstwo.
Kolejnym istotnym źródłem emisji do atmosfery jest transport, wytwarzający tlenki węgla, węglowodory
aromatyczne i alifatyczne, związki ołowiu i tlenki azotu. Przyczynia się do tego przede wszystkim intensywny
rozwój komunikacji, cechujący cały obszar kraju, niski poziom techniczny pojazdów oraz ogólnie zły stan sieci
dróg. Rozmieszczenie przestrzenne tego rodzaju emisji w gminie jest ściśle związany z rozmieszczeniem ob-
ciążeń transportowych dróg, proporcjonalnym do ich rangi w krajowej sieci drogowej. Na terenie gminy Dali-
ków zagrożenie ze strony komunikacji stanowią przede wszystkim drogi krajowe: odcinek autostrady A2 i dro-
ga Nr 72 Rawa Mazowiecka – Łódź – Aleksandrów Łódzki – Poddębice – Balin – Konin, jak również drogi
powiatowe oraz drogi gminne.
Odnawialne źródła energii na terenie gminy Dalików
Wzrost gospodarczy, zmiany klimatyczne, ciągle wzrastające zapotrzebowanie na energię oraz zapewnienie
bezpieczeństwa jej dostaw są głównym motorem rozwoju czystej, przyjaznej środowisku energii. W szczegól-
ności niekorzystne zmiany klimatu, związane z emisją dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń, z procesów
spalania paliw kopalnych, do atmosfery. Dlatego w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju i poprawy
jakości życia mieszkańców, istotna jest maksymalizacja udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze
energetycznej. Energia odnawialna pochodzi z naturalnych, niewyczerpywanych źródeł wykorzystujących w
procesie przetwarzania energię z wiatru, promieniowania słonecznego, ciepła ziemi, czyli geotermalną oraz
energię pozyskiwaną z biomasy.
W granicach Gminy w zakresie rozwoju Odnawialnych Źródłach Energii założono lokalizację urządzeń i
obiektów infrastruktury technicznej wraz z towarzyszącą im infrastrukturą, służących do pozyskiwania energii
ze źródeł odnawialnych, w tym m. in.: energii słońca, wiatru itp.
Obecnie energie wiatrową pozyskuje się z 1 turbiny wiatrowej o mocy 0,6 MW zlokalizowanej w miejsco-
wości Bardzynin. Planowana jest budowa farmy wiatrowej składającej się z 5 turbin wiatrowych o mocy jed-
nostkowej nie większej niż 3,5 MW każda, zlokalizowanej w miejscowości Budzynek, Woźniki.
Na terenie gminy Dalików zlokalizowana jest jedna farma fotowoltaiczna w miejscowości Krzemieniew
(4251 sztuk paneli).
Obecnie trwają przygotowania do budowy sześciu farm fotowoltaicznych tj. polegających na posadowieniu
wolnostojących kolektorów słonecznych wytwarzających energię elektryczną za pomocą zjawiska fotowolta-
icznego w miejscowościach: Wilczyca (3700 szt.), Przekora (2 x 3700 szt.), Zdrzychów I (3700 szt.), Zdrzy-
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 25 – Poz. 1869
chów II (3700) oraz Dalików (4166 sztuk). Moc nominalna pojedynczego panelu fotowoltaicznego wynosić
będzie od 240 W do 500 W.
Gmina Dalików jest gminą typowo rolniczą z zabudową jednorodzinną rozproszoną, w związku z tym, real-
ne jest również zastosowanie kolektorów słonecznych służących do konwersji fotochemicznej energii słonecz-
nej w ciepło użyteczne, do wykorzystania dla potrzeb ogrzewania pomieszczeń (c.o.), produkcji ciepłej wody
użytkowej (c.w.u.), a także do produkcji energii elektrycznej.
W ostatnich latach montowano instalacje fotowoltaiczne na budynkach użyteczności publicznej i budynkach
mieszkalnych:
2015 - 10 szt. (w tym 1 szt. na budynku użyteczności publicznej),
2017 - 1 szt. na budynku użyteczności publicznej,
2018 - 70 szt. (w tym 3 szt. na budynkach użyteczności publicznej).
6.1.2. ANALIZA SWOT
OCHRONA KLIMATU I JAKOŚCI POWIETRZA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- aktywna postawa gminy w zakresie gospodarki
niskoemisyjnej
- opracowany Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
- stosowanie niskosprawnych źródeł ciepła
SZANSE ZAGROŻENIA
- możliwość wykorzystania zewnętrznych źródeł
finansowania
- wzrost zainteresowania mieszkańców zagadnieniami zwią-
zanymi ze zmianami klimatycznymi, niską emisją
i OZE
- wysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne technolo-
gii niskoemisyjnych
- wzrost emisji gazów związany ze wzrostem
natężenia ruchu komunikacyjnego
- niska świadomość ekologiczna społeczeństwa w zakresie
zmian klimatu i skutków niskiej emisji
6.1.3. ZAGROŻENIA
Główne problemy emisyjne w gminie Dalików obejmują ogrzewanie budynków indywidualnymi źródłami
ciepła, co generuje głównie emisję dwutlenku węgla, pyłu zawieszonego oraz tlenków azotu. Obiekty wykorzy-
stujące indywidualne źródła ciepła wykorzystują głównie paliwa stałe.
Kolejnym obszarem problemowym występującym w gminie Dalików jest też niewielka świadomość społe-
czeństwa w zakresie oszczędności energii, alternatywnych źródeł energii, szkodliwości spalania w piecach i
kominkach wszelkiego rodzaju materiałów czy wpływu emisji szkodliwych gazów i pyłów na atmosferę, a tym
samym na zdrowie mieszkańców. Wraz z brakiem świadomości ww. zagadnień występują również obawy
przed znaczącymi kosztami jakiejkolwiek modernizacji czy zmiany.
6.2. ZAGROŻENIA HAŁASEM
6.2.1. STAN WYJŚCIOWY
Kryteria dopuszczalności hałasu drogowego określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 paź-
dziernika 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie do-
puszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2014, poz. 112).
Zgodnie z definicją określoną w ustawie Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 799 ze zm.),
hałas to dźwięki o częstotliwości od 16 do 16 000 Hz. Hałas jest jednym z poważniejszych zagrożeń wpływają-
cych na stan zdrowia człowieka i jego otoczenia. Nadmierny hałas może wywoływać niekorzystne zmiany w
organizmie człowieka, m.in. zaburzenia snu i wypoczynku, wpływa niekorzystnie na układ nerwowy, utrudnia
pracę i naukę, zwiększa podatność na choroby psychiczne.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 26 – Poz. 1869
W związku ze stwierdzoną uciążliwością akustyczną hałasów komunikacyjnych Państwowy Zakład Higieny
opracował skalę subiektywnej uciążliwości zewnętrznych tego rodzaju hałasów. Zgodnie z dokonaną klasyfi-
kacją uciążliwość hałasów komunikacyjnych zależy od wartości poziomu równoważnego LAeq i wynosi od-
powiednio:
mała uciążliwość LAeq< 52 dB,
średnia uciążliwość 52 dB<LAeq< 62 dB,
duża uciążliwość 63 dB<LAeq< 70 dB,
bardzo duża uciążliwość LAeq> 70 dB.
Źródła hałasu możemy podzielić w następujący sposób:
komunikacyjne,
przemysłowe i rolnicze,
pozostałe.
Hałas komunikacyjny
Hałas komunikacyjny ma dominujący wpływ na klimat akustyczny środowiska. Czynniki wpływające na
poziom hałasu komunikacyjnego to: natężenie i płynność ruchu, udział pojazdów ciężarowych w strumieniu
pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, położenie dróg oraz rodzaj nawierzchni, ukształtowanie terenu,
przez który przebiega trasa komunikacyjna, charakter obudowy trasy i rodzaj sąsiadującej z trasą zabudowy.
Hałas ten koncentruje się wzdłuż szlaków komunikacyjnych, ma więc charakter liniowy.
Dla hałasu drogowego, dopuszczalne wartości poziomów hałasu wynoszą w porze dziennej w zależności od
funkcji terenu – od 50 do 65 dB, w porze nocnej 45 do 56 dB.
W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi nie prowadził pomiarów doty-
czących poziomu hałasu na terenie gminy Dalików.
Układ dróg publicznych tworzą: drogi krajowe: odcinek autostrady A2 i droga krajowa 72 Rawa Mazowiec-
ka – Łódź – Aleksandrów Łódzki – Poddębice – Balin – Konin, jak również drogi powiatowe oraz drogi gmin-
ne. Najbardziej uciążliwe pod względem akustycznym jest droga krajowa i autostrada A2 przebiegające przez
teren gminy Dalików.
W 2015 r. przeprowadzono pomiary dróg krajowych i wojewódzkich Generalnego Pomiaru Ruchu Drogo-
wego. Generalny pomiar ruchu posłużyć może pośrednio do oceny narażenia na hałas ze źródeł komunikacyj-
nych na danym obszarze. Pomiary przeprowadzane są co 5 lat. W poniższej tabeli przedstawiono informacje na
temat zbadanego ruchu kołowego. Pomiary te mogą w sposób pośredni przybliżyć oddziaływanie hałasu na
teren gminy.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 27 – Poz. 1869
Tabela 4. Średni dobowy ruch pojazdów na terenie dróg tranzytowych przebiegających
przez teren gminy Dalików
Nr
drogi
Nazwa punktu
pomiarowego
Średni dobowy ruch pojazdów [poj./doba]
SDRR
poj.
silnik.
ogółem Motocykle
Sam. Osob.
/mikrobusy
Lekkie
sam.
ciężarowe
Sam.
Ciężarowe
z przycze-
pą
Sam.
Ciężarowe
bez przy-
czepy
Autobusy
A2
WĘZEŁ WART-
KOWICE-WĘZEŁ
EMILIA
27 13146 1699 6312 998 97 22279
DK72
PODDĘBICE-
ALEKSANDRÓW
Ł.
40 6576 832 389 263 5 8125
Źródło: www.gddkia.gov.pl
Największa uciążliwość związana z hałasem jest generowana przez autostradę A2, jednakże odcinek auto-
strady na terenie gminy Dalików wynosi około 1 km.
Hałas przemysłowy
Hałas instalacyjny obejmuje zarówno dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia, a
także części procesów technologicznych, jak i instalacje oraz wyposażenie małych zakładów rzemieślniczych i
usługowych. Do hałasów instalacyjnych zalicza się także dźwięki emitowane przez urządzenia obiektów han-
dlowych (wentylatory, urządzenia klimatyzacyjne itp.), a także - urządzenia nagłaśniające w lokalach gastro-
nomicznych i rozrywkowych. Na terenie gminy Dalików nie ma większych zakładów przemysłowych, funk-
cjonują przedsiębiorstwa, warsztaty oraz podmioty gospodarcze oferujące usługi o charakterze komercyjnym,
w tym jednostki handlu detalicznego, spółki prawa handlowego i osoby fizyczne.
6.2.2. ANALIZA SWOT
ZAGROŻENIA HAŁASEM
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- bieżące remonty dróg
- brak monitoringu poziomu hałasu
komunikacyjnego na terenie gminy
- hałas komunikacyjny generowany przez drogi
tranzytowe przebiegające przez teren gminy
SZANSE ZAGROŻENIA
- uwzględnianie problemów związanych
z hałasem w planach zagospodarowania przestrzennego
- konieczność prowadzenia ocen oddziaływania inwestycji na
środowisko i monitoringu środowiska
w zakresie zagrożenia hałasem
- dostępność zabezpieczeń akustycznych dla budynków (np.
dźwiękoszczelne okna)
- rosnąca liczba pojazdów na drogach
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 28 – Poz. 1869
6.2.3. ZAGROŻENIA
Głównym czynnikiem mającym wpływ na poziom hałasu na terenie gminy Dalików jest hałas komunika-
cyjny. Do głównych problemów można zaliczyć:
zagrożenia hałasem na wskutek przebiegu dróg tranzytowych przebiegających przez teren gminy,
zagrożenia hałasem związane z przebiegiem dróg powiatowych i gminnych na terenie gminy.
6.3. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
6.3.1. STAN WYJŚCIOWY
Pola elektromagnetyczne występujące w środowisku mogą negatywnie oddziaływać na poszczególne jego
elementy, w tym na organizmy żywe. Właściwości pola, a więc i jego oddziaływanie na otoczenie, zmieniają
się w zależności od częstotliwości pola, w związku z tym wyróżnia się promieniowanie jonizujące (promienie
X, gamma, ultrafiolet) lub niejonizujące (promieniowanie widzialne, podczerwień, radiofale, promieniowanie
do urządzeń elektrycznych linii przesyłowych). Promieniowanie jonizujące nie stanowi zagrożenia w gminie,
poza niewielkim promieniowaniem naturalnym.
Do źródeł promieniowania niejonizującego zaliczyć można:
• elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia,
• stacje elektroenergetyczne,
• stacje radiowe i telewizyjne,
• łączność radiowa, radiotelefony, telefonia komórkowa i inne urządzenia powszechnego użytku, np. ku-
chenki mikrofalowe,
• stacje radiolokacji i radionawigacji.
Oddziaływanie pól elektromagnetycznych może mieć negatywy wpływ na życie człowieka i przebieg róż-
nych procesów życiowych. Wystąpić mogą m.in. zaburzenia funkcji ośrodkowego układu nerwowego, układu
rozrodczego, hormonalnego i krwionośnego oraz narządów słuchu i wzroku. Obecność pól elektromagnetycz-
nych może mieć również niekorzystny wpływ na rośliny i zwierzęta: u roślin – opóźniony wzrost i zmiany w
budowie zewnętrznej, u zwierząt – zaburzenia neurologiczne, zakłócenia wzrostu, żywotności i płodności.
Ograniczenia lub sposoby korzystania z obszarów położonych bezpośrednio pod liniami elektromagnetycz-
nymi oraz w ich sąsiedztwie są zapisane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na utrzymaniu poziomów pól elektromagnetycznych
poniżej poziomów dopuszczalnych lub na tych poziomach oraz poprzez zmniejszenie poziomów tych pól do
wartości dopuszczalnych jeśli zostały przekroczone.
Szczegółowe zasady ochrony przed polami elektromagnetycznymi występującymi w otoczeniu linii elek-
troenergetycznych zostały zapisane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w
sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania do-
trzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883).
Sieci i urządzenia wysokiego, średniego i niskiego napięcia
Na terenie gminy nie funkcjonuje Główny Punkt Zasilania - stacja 110/15 kV. Zasilanie w energię elek-
tryczną odbiorców odbywa się poprzez linie napowietrzne 15kV powiązane ze stacjami 110/15 kV „ Poddębi-
ce” oraz „ Szadek” (będących własnością PGE Dystrybucja Łódź – Teren S.A.) i w Aleksandrowie Łódzkim
(będącej własnością PGE Dystrybucja Łódź Sp. z o.o). Energia elektryczna dostarczana jest ww. liniami do
stacji transformatorowych 15/0,4 kV zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie odbiorców.
Bezpośrednie dostarczenie energii elektrycznej do odbiorców odbywa się ze stacji transformatorowych
15/0,4 kV liniami napowietrznymi, bądź kablowymi pracującymi na napięciu 230/400V.
Przez teren gminy przebiega linia napowietrzna 220 kV relacji Zgierz – Adamów. Sieć elektroenergetyczna
jest administrowana, zarządzana i eksploatowana przez:
pracujące na napięciu 220 kV – Polskie Sieci Elektroenergetyczne – Centrum S.A.,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 29 – Poz. 1869
pracujący na napięciu 15 kV oraz 230/400V PGE Dystrybucja Łódź – Teren S.A. – Rejon Energetycz-
ny Sieradz.
Stan techniczny sieci rozdzielczej zasilającej odbiorców w gminie jest dostateczny, remontów wymagają
niektóre odcinki 15 kV (dotyczy to głównych linii zasilających 15 kV) oraz linie napowietrzne niskiego napię-
cia.
Przez teren gminy Dalików przebiega sieć energetyczna o długości 235 kilometrów.
Stacje bazowe
Źródłem promieniowania niejonizującego na terenie gminy są także stacje bazowe. Lokalizację stacji na te-
renie gminy Dalików przedstawia poniższy rysunek.
Rysunek 4. Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie gminy Dalików
Źródło: www.btsearch.pl
Na terenie gminy Dalików zlokalizowanych jest 5 bazowych stacji telefonii komórkowych:
Stacja bazowa zlokalizowana w Złotnikach 16 - maszt własny Plusa,
Stacja bazowa zlokalizowana w Dalikowie – maszt własny T-Mobile’,
Stacja bazowa zlokalizowana w Dalikowie, ul. Wschodnia 84 – maszt własny Play,
Stacja bazowa zlokalizowana w Brudnów Trzeci 18 - maszt własny T- Mobile na terenie OSP,
Stacja bazowa zlokalizowana w miejscowości Brudnów Drugi 11 - maszt własny Plusa.
Na terenie powiatu poddębickiego pomiary promieniowania elektromagnetycznego prowadzono ostatni raz
w roku 2015. Lokalizacja punktów pomiarowych na terenie województwa w roku 2015 została przedstawiona
na poniższym rysunku.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 30 – Poz. 1869
Rysunek 5. Rozmieszczenie punktów pomiarowych PEM na terenie woj. łódzkiego w latach 2014-2016 r.
Źródło: WIOŚ, Łódź
W ostatnich latach na terenie gminy Dalików nie prowadzono pomiarów promieniowania elektromagne-
tycznego.
Pomiary wykonane na terenie gminy w 2017 roku nie wykazały przekroczeń poziomów dopuszczalnych pól
elektromagnetycznych na terenie województwa łódzkiego. Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych dla
gmin wiejskich podobnych do gminy Dalików miały wartości < 0,3 V/m, przy wartości dopuszczalnej 7 V/m.
W związku z powyższym na terenie gminy Dalików jak i na terenie całego województwa brak jest realnego
zagrożenia nadmiernym poziomem pól elektromagnetycznych.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 31 – Poz. 1869
6.3.2. ANALIZA SWOT
POLE ELEKTROMAGNETYCZNE
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- brak przekroczeń natężeń pól
elektromagnetycznych
- istniejące źródła promieniowania
elektromagnetycznego
- brak pomiarów na terenie gminy Dalików
SZANSE ZAGROŻENIA
- utrzymanie wartości natężenia pola elektromagnetycz-
nego na terenie gminy na stałym poziomie - wzrost natężeń pól elektromagnetycznych
6.4. GOSPODAROWANIE WODAMI
6.4.1. STAN WYJŚCIOWY
6.4.1.1. WODY POWIERZCHNIOWE
Teren gminy Dalików położony jest w całości w zlewni Neru, gdzie dopływy rzeki Bełdówka i Gnida pro-
wadzą wody w kierunku wschodnim i północnym:
rzeka Bełdówka, płynąca przez południową część obszaru gminy, ze wschodu na zachód; wraz z pra-
wobrzeżnym dopływem Kucinką i innymi, bezimiennymi dopływami, odwadnia południową część ob-
szaru gminy,
rzeka Gnida, która wpływa z gminy Parzęczew, płynie przez północno-wschodnie tereny i poza obsza-
rem gminy uchodzi do rzeki Zian (dopływ spod Domaniew w kierunku gminy Wartkowice); odwadnia
północną część obszaru gminy.
Doliny rzeczne uformowane są łagodnie bez tarasów zalewowych. W południowej części gminy w rejonie
m. Sarnów znajduje się wielki obszar zbiorników wodnych przeznaczonych do hodowli ryb. Na rzeczkach
spływających w kierunku północnym znajduje się kilka niewielkich stawków – piętrzonych lub wykopanych na
istniejących ciekach.
Sieć rzeczna na terenie gminy Dalików została przedstawiona na poniższym rysunku.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 32 – Poz. 1869
Rysunek 6. Sieć rzeczna na terenie gminy Dalików.
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Dalików na lata 2010 – 2013 z perspektywą do roku 2017
Obszar gminy pozbawiony jest jezior. Występują tu sztuczne zbiorniki wody stojącej: stawy hodowlane i
sadzawki oraz śródpolne oczka wodne. Największe powierzchnie wód stojących występują w zlewni rzeki Beł-
dówki – zespół 24 stawów gospodarczych w Sarnowie. Zbiorniki pełnią funkcję retencyjną i gospodarczą (sta-
wy hodowlane) oraz rekreacyjną.
Ocena JCWP
Regulacje odnośnie oceny stanu wód powierzchniowych zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska
z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz
środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1187) oraz rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekolo-
gicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1549).
Ocenę JCWP na terenie województwa łódzkiego przedstawiono na poniższym rysunku. Stan JCWP na tere-
nie województwa jest zły. Podobna sytuacja występuje na terenie gminy Dalików.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 33 – Poz. 1869
Rysunek 7. Wyniki ogólnej oceny stanu JCWP na terenie woj. łódzkiego– ocena 2017 r.
Źródło: WIOŚ, Łódź.
Na terenie gminy Dalików zlokalizowane są następujące jednolite części wód powierzchniowych:
Bełdówka RW600017183269,
Dopływ z Tarnowa RW600017183274,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 34 – Poz. 1869
Gnida do Kanału Łęka-Dobrogosty RW600017183285,
Ner od Dopływu spod Łężek do Kanału Zbylczyckiego RW600020183275.
W poniższej tabeli przedstawiono ocenę jednolitych części wód powierzchniowych płynących znajdujących
się na terenie gminy Dalików.
Tabela 5. Ocena JCWP płynących na terenie gminy Dalików w roku 2015 r.
Nazwa i kod
JCWP
Klasa
elementów
biologicznych
Klasa elementów hy-
dromorfologicznych
Klasa elementów
fizykochemicznych
Stan/
Potencjał
ekologiczny
Stan
chemiczny Stan
Bełdówka
RW600017183269 III I PSD UMIARKOWANY DOBRY ZŁY
Dopływ z Tarno-
wa
RW600017183274
- - III PONIŻEJ DO-
BREGO DOBRY ZŁY
Gnida do Kanału
Łęka-Dobrogosty
RW600017183285
III I PSD UMIARKOWANY DOBRY ZŁY
Ner od Dopływu
spod Łężek do
Kanału
Zbylczyckiego
RW600020183275
IV II PPD SŁABY PONIŻEJ
DOBREO ZŁY
Źródło: WIOŚ, Łódź
Wyznaczone cele środowiskowe dla JCWP znajdujących się na terenie gminy przedstawiono w poniższej
tabeli.
Tabela 6. Wyznaczone cele środowiskowe dla JCWP na terenie gminy Dalików.
Nazwa i kod JCWP Cel środowiskowy Ryzyko nieosiągnięcia
celów środowiskowych
Bełdówka RW600017183269 dobry stan ekologiczny,
dobry stan chemiczny Zagrożona
Dopływ z Tarnowa
RW600017183274
dobry stan ekologiczny,
dobry stan chemiczny Zagrożona
Gnida do Kanału Łęka-
Dobrogosty RW600017183285
dobry stan ekologiczny,
dobry stan chemiczny Zagrożona
Ner od Dopływu spod Łężek do
Kanału Zbylczyckiego
RW600020183275
dobry stan ekologiczny,
dobry stan chemiczny Zagrożona
Źródło: Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry
Zagrożenie powodziowe
W gminie Dalików nie zostały wyznaczone obszary zalewowe. Przez obszar gminy nie przepływają rzeki,
dla których opracowane zostały studia zagrożenia powodziowego.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 35 – Poz. 1869
Rysunek 8. Mapa zagrożenia powodziowe na terenie gminy Dalików.
Źródło: http://mapy.isok.gov.pl/imap/
Zagrożenie suszą
Obszar gminy Dalików zaliczony został do obszaru problemowego wskazanego w Planie zagospodarowania
przestrzennego województwa łódzkiego, jako obszar największego deficytu wód. Problem deficytu wód jest
szczególnie odczuwalny w północno-zachodniej części województwa łódzkiego. Jest to obszar o najkorzyst-
niejszych warunkach dla rozwoju rolnictwa jednak charakteryzujący się niską lesistością jak i niską zdolnością
retencjonowania wody. Jest to obszar problemowy w skali kraju, obejmujący również część województwa ku-
jawsko-pomorskiego oraz całą Wielkopolskę. Dla ograniczenia ujemnych skutków suszy w tych obszarach
działania winny być ukierunkowane na zwiększenie retencji naturalnej i sztucznej oraz na racjonalną gospodar-
kę wodną.
Zgodnie z Planem zagospodarowania przestrzennego województwa w celu ograniczenia negatywnych skut-
ków suszy w obszarach największego deficytu wód wskazane jest:
zwiększenie naturalnej retencji: wprowadzenie zalesień i zadrzewień oraz ochrona stawów, oczek wod-
nych i mokradeł,
prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej, dostosowanie struktury upraw, agrotechniki i gatunków w
rolnictwie do występującego deficytu wód przy ograniczonych możliwościach retencjonowania wód,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 36 – Poz. 1869
odbudowa istniejących systemów nawodnień oraz budowa urządzeń melioracji wodnych, zgodnie z
Planem nawodnień rolniczych dla województwa łódzkiego,
realizacja zbiorników małej retencji, ujętych w Wojewódzkim Programie Małej Retencji dla Woje-
wództwa Łódzkiego i Aneksie do programu.
W ramach ww. programu, projektowany w gminie Dalików, zbiornik „Wilczyca” został uznany za jeden z
priorytetowych zbiorników o powierzchni powyżej 5 ha, przy czym równie ważna jest realizacja pozostałych
zbiorników (o powierzchni poniżej 5 ha) oraz urządzeń wodnych retencji korytowej.
Na terenie gminy Dalików, zgodnie z Wojewódzkim programem małej retencji dla województwa łódzkiego,
przewidziano budowę zbiorników małej retencji, w ramach działań na rzecz zwiększenia zasobów wodnych i
oszczędnego nimi gospodarowania.
Tabela 7. Przewidziane obiekty małej retencji (zbiorniki).
Nr obiektu Nazwa
obiektu Rzeka
Powierzchnia
(ha)
Średnia
głębokość
(m)
Pojemność
(tyś. m3) Funkcja
Programowe obiekty małej retencji o powierzchni powyżej 5 ha
38 Wilczyca Bełdówka 56,0 1,5 896,0 -
Programowe obiekty małej retencji o powierzchni poniżej5 ha
37 Domaniew Zian 3,0 1,5 45,0
p. powodziowy,
retencja, wędkar-
stwo
38 Gajówka Kucinka 2,5 1,5 37,5 p. powodziowy,
retencja
39 Psary Rów 2,0 1,5 30,0 p. powodziowy,
retencja
40 Woźniki Rów 2,5 1,5 37,5 p. powodziowy,
retencja
Źródło: opracowanie własne na podstawie Wojewódzkiego programu małej retencji dla województwa łódzkiego
6.4.1.2. WODY PODZIEMNE
Na terenie gminy Dalików wydziela się dwa podstawowe użytkowe poziomy wód podziemnych: czwarto-
rzędowy i górnokredowy. Wody podziemne występują także w utworach trzeciorzędowych i dolnokredowych,
to jednak nie mają one znaczenia dla potrzeb zaopatrzenia w wodę: w trzeciorzędzie z uwagi na jego ograni-
czony zasięg występowania, natomiast w dolnej kredzie ze względu na zbyt dużą głębokość zalegania warstw
wodonośnych. Utwory górnej kredy na terenie gminy Dalików cechują się korzystnymi parametrami wydajno-
ściowymi.
Wody podziemne w utworach czwartorzędowych gromadzą się w osadach piaszczystożwirowych występu-
jących w dolinach rzecznych oraz na wysoczyznach. Są to wody porowe.
Warstwy wodonośne w dolinach rzecznych prowadzą wody o zwierciadle swobodnym, płytko występują-
cym w stosunku do powierzchni terenu. Są one zasilane poprzez infiltrację wód opadowych i powierzchnio-
wych oraz drogą dopływu podziemnego z otaczających doliny wysoczyzn. Są to wody podatne na zanieczysz-
czenia. Przy wysokich stanach wód powierzchniowych ujawnia się pierwszy rodzaj zasilania, natomiast przy
niskich stanach uruchamia się zwiększony dopływ podziemny, a to powoduje drenaż warstw wodonośnych z
otaczających doliny rzeczne wysoczyzn. Miąższość wodonośnych warstw w dolinach rzecznych osiąga kilka
metrów.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 37 – Poz. 1869
Wody podziemne na wysoczyznach gromadzą się w osadach piaszczysto-żwirowych występujących bezpo-
średnio od powierzchni terenu nad glinami, wśród glin zwałowych oraz pod nimi. Wody w warstwie wodono-
śnej, występującej nad glinami, cechują się swobodnym zwierciadłem, na ogół płytko zalegającym w stosunku
do powierzchni terenu.
Podobnie jak warstwy wodonośne w dolinach rzecznych, warstwa nadglinowa zasilana jest bezpośrednio
przez opady atmosferyczne, więc zazwyczaj są to wody niskiej jakości. Z tej warstwy wody ujmują gospodar-
skie studnie kopane.
Warstwy śródglinowa i podglinowa, z reguły posiadają napięte zwierciadło. Miąższość ich jest zróżnicowa-
na. Na ogół znaczne miąższości kompleksów piaszczysto-żwirowych obserwuje się w rejonach pagórkowatych.
Najczęściej uzyskiwane wydajności wynoszą 30 - 80 m3/h, natomiast w części zachodniej – od 10 do 30 m3/h i
tylko sporadycznie osiąga się wydajności wyższe.
Podobnie, jak w całym powiecie, utwory górnokredowe stanowią podstawowy poziom użytkowy w gminie
Dalików. Głównie na tym poziomie opiera się zaopatrzenie w wodę ludności i przemysłu. Większość ujęć wód
podziemnych założona jest w utworach górnej kredy.
Gmina Dalików występuje w obrębie Jednolitych Części Wód Podziemnych nr 72 (na podstawie nowego
podziału obszaru Polski na 172 części wód podziemnych).
Tabela 8. Charakterystyka JCWPd nr 72.
Powierzchnia 1831.0
Dorzecze Odry
Gminy na terenie województwa łódzkiego w obrębie
JCWPd
Dalików, Poddębice (miasto), Poddębice (obszar wiejski),
Uniejów (miasto), Uniejów (obszar wiejski), Wartkowice,
Zadzim
Liczba pięter wodonośnych 2
Źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 38 – Poz. 1869
Rysunek 9. Lokalizacja JCWPd nr 72.
Źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna
Na szczeblu krajowym monitoringiem wód podziemnych zajmuje się GIOŚ, natomiast na szczeblu regio-
nalnym WIOŚ, uzupełniając pomiary prowadzone w skali kraju.
Podstawę oceny stanowi rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryte-
riów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 85). Klasyfikacja ele-
mentów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości wód podziemnych:
Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których:
a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów za-
chodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla
badanych wód podziemnych (tła hydrogeochemicznego),
b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka:
Klasa II – wody dobrej jakości, w których:
a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów za-
chodzących w wodach podziemnych,
b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to
wpływ bardzo słaby:
Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyż-
szone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu
działalności człowieka,
Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są pod-
wyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego
wpływu działalności człowieka,
Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący
wpływ działalności człowieka.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 39 – Poz. 1869
W poniższej tabeli przedstawiono wyniki pomiarów jednolitej części wód podziemnych znajdującej się na
terenie gminy Dalików.
Tabela 9. Ocena jednolitych części wód podziemnych znajdujących się na terenie gminy Dalików.
Nr JCWPd Stan chemiczny Stan JCWPd Cel środowiskowy
Ryzyko nieosią-
gnięcia celów śro-
dowiskowych
72 DOBRY DOBRY dobry stan chemiczny,
dobry stan ilościowy Niezagrożona
Źródło: WIOŚ Łódź, Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry
Stan JCWPd na terenie gminy Dalików oceniono jako dobry. Wody te nie są także zagrożone nieosiągnię-
ciem celów środowiskowych.
6.4.2. ANALIZA SWOT
GOSPODAROWANIE WODAMI
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- istniejące zasoby wód powierzchniowych i podziemnych
- brak ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych przez
wody podziemne
- dobry stan wód podziemnych
- brak zagrożenia powodzią
- zły stan wód powierzchniowych na terenie gminy
- ryzyko nieosiągnięcia celów środowiskowych przez
wody powierzchniowe zlokalizowane na terenie gminy
SZANSE ZAGROŻENIA
- regulacje ogólnokrajowe i międzynarodowe zobowiązujące
do podniesienia jakości środowiska
- edukacja ekologiczna mieszkańców w zakresie ochrony
jakości wód i racjonalnego korzystania
z zasobów wodnych
- spływy z gleb, na których stosowane są środki ochrony
roślin obciążające wody powierzchniowe i podziemne
6.4.3. ZAGROŻENIA
Poważnym źródłem zanieczyszczenia wód w gminie Dalików są zanieczyszczenia obszarowe pochodzenia
rolniczego. Są one odprowadzane do wód w sposób niezorganizowany, trudny do określenia pomiarowego.
Zanieczyszczenia te powstają na skutek stosowania nawozów mineralnych i organicznych oraz chemiczna
ochrona roślin. Transport tych substancji z terenu zlewni odbywa się przez wody roztopowe, opadowe i infil-
tracyjne na całej długości rzeki. Istotny wpływ na stan wód wywołuje również intensywna hodowla zwierząt
prowadzona na tym terenie. Powyższy zespół zagrożeń doprowadza do nadmiernego wzbogacenia wód w sub-
stancje biogenne. Przeżyźnienie wód powoduje nadmierny rozwój organizmów, a ich masowy rozkład obniża
parametry biochemiczne wód.
Zagrożenie dla wód na terenie gminy stanowi nieuporządkowana gospodarka ściekami komunalnymi na te-
renach wiejskich.
Lokalnie na jakość wód negatywny wpływ ma również funkcjonowanie dróg o dużym natężeniu komunika-
cyjnym.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 40 – Poz. 1869
6.5. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA
6.5.1. STAN WYJŚCIOWY
Zaopatrzenie w wodę
Na terenie gminy Dalików z sieci wodociągowej korzysta 99,3% mieszkańców. Charakterystyka sieci wo-
dociągowej została przedstawiona w poniższej tabeli. Gmina Dalików posiada jeden z wyższych wskaźników
zwodociągowania w województwie łódzkim
Tabela 10. Charakterystyka sieci wodociągowej na terenie gminy Dalików (stan na 31.12.2017 r.).
Lp. Wskaźnik Jednostka Wartość
1 Długość czynnej sieci rozdzielczej km 161,2
2 Przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych
i zbiorowego zamieszkania szt. 1430
3 Woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 157,0
4 Ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 3875
5 % ludności korzystający z instalacji % 99,3
6 Zużycie wody na jednego mieszkańca m3 40,4
Źródło: BDL
Znaczny rozwój w zakresie budowy nowych wodociągów nastąpił od 1991 roku i trwa do dziś. Wodociągi
budowane po tym roku wykonywane są z rur PCV. Funkcjonujące na terenie gminy systemy wodociągów wiej-
skich oparte są o ujęcia wód podziemnych wykonane w miejscowościach: Dalików, Zdrzychów. Ujęcie wody
dla wodociągu Dalików posiada zespół dwóch czwartorzędowych studni w Dalikowie o zatwierdzonych zaso-
bach w kat. B w ilości Q=55,8 m3/h przy depresji 4,15 m. Ujęcie wody dla wodociągu Zdrzychów posiada ze-
spół dwóch górnokredowych studni w Zdrzychowie o zatwierdzonych zasobach w kat.B w ilości Q=65,4 m3/h
przy depresji 7,40 m. Ujęcie Budzynek jest ujęciem czwartorzędowym, w kategorii B, Q=15 m3/h, przy depre-
sji 4,0 m.
Ujęcia głębinowe wód podziemnych, zaopatrujące mieszkańców w wodę pitną zlokalizowane są we wsiach:
Dalików, Zdrzychów i Budzynek.
Na pograniczu gminy Dalików i Parzęczew znajduje się ujęcie wody „Boruta” - Zgierz w Sokolej Górze.
Ujęcie składa się z 6 studni głębinowych, w tym 4 zlokalizowanych na terenie gminy Dalików (wieś Bardzy-
nin, Gajówka). W latach 80-tych opracowana została koncepcja zagospodarowania ujęcia, obejmująca budową
stacji uzdatniania wody na terenie gminy Parzęczew oraz poprowadzenie rurociągów przemysłowych do Zgie-
rza. Koncepcja nie została zrealizowana i obecnie ujęcie w Sokolej Górze pozostaje w dyspozycji miasta Zgie-
rza, jako alternatywne źródło wody.
Melioracje
Na terenie gminy Dalików znajdują się urządzenia melioracji wodnych terenów rolnych o funkcjach od-
wadniających.
Zgodnie z danymi Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Łodzi Delegatura w Poddę-
bicach obszar zmeliorowany urządzeniami melioracji wodnych szczegółowych zajmuje powierzchnię 3169,44 ha
(36%). Gmina posiada 2381,02 ha zmeliorowanych gruntów ornych oraz 788,42 ha zmeliorowanych użytków
zielonych. Sieć drenarska obejmuje obszar 2660,15 ha, z czego 2340,82 ha na terenach ornych oraz 319,33 ha
na użytkach zielonych. Melioracje są niewystarczające. Nie zmeliorowane są grunty wsi Sarnówi Gajówka.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 41 – Poz. 1869
Długość rowów melioracyjnych wynosi ponad 113 km. Natomiast ziemne stawy rybne zajmują powierzch-
nię 138,80 ha. Tylko rzeka Bełdówka (bez dopływów) posiada naturalny przepływ. Pozostałe cieki przepływa-
jące przez teren gminy Dalików są uregulowane i włączone w sieć melioracji.
Większość zmeliorowanych (ok. 60%) użytków rolnych w gminie objętych jest działalnością Gminnej
Spółki Wodnej, w zakresie konserwacji urządzeń melioracyjnych (usuwanie awarii sieci drenarskiej, utrzymy-
wanie rowów melioracyjnych).
Sieć kanalizacyjna
Gmina Dalików w większości miejscowości nie posiada uporządkowanej gospodarki wodno – ściekowej.
Charakterystykę sieci kanalizacyjnej na terenie gminy przedstawiono w poniższej tabeli. W roku 2018 sieć
kanalizacyjna została wybudowana w miejscowości Dalików.
Tabela 11. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Dalików (stan na 31.12.2017 r.).
Lp. Wskaźnik Jednostka Wartość
1 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 4,25
2 Przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych
i zbiorowego zamieszkania szt. 51
3 Ścieki odprowadzone dam3 -
4 Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba -
Źródło: BDL
Ze względu na rolniczy charakter gminy, głównym źródłem zanieczyszczeń wszystkich wód podziemnych
są ścieki bytowo-gospodarcze. Nieczystości gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych i okresowo wy-
wożone.
W 2018 r. istniało na terenie gminy 256 bezodpływowych zbiorników oraz 193 przydomowych oczyszczal-
ni ścieków.
Oczyszczanie ścieków
Na terenie gminy funkcjonują trzy oczyszczalnie ścieków:
Biologiczno-Mechaniczna Oczyszczalnia Ścieków w Sarnowie (Ilość odbieranych ścieków ok. 11 m3/dobę;
Przepustowość [m3/d]. 12,1 m3/d, obciążenie RLM]),
Biologiczno -Mechaniczna Oczyszczalnia Ścieków w Dalikowie (Ilość odbieranych ścieków ok.
4,7 m3/dobę; Przepustowość [m3/d]. 5,6 m3/d, obciążenie [RLM]),
Biologiczno Oczyszczalnia Ścieków w Domaniewie (Ilość odbieranych ścieków ok. 5 m3/dobę; Przepusto-
wość [m3/d]. 7,6 m3/d, obciążenie [RLM).
W czerwcu 2019 planowana jest do oddania oczyszczalnia ścieków miejscowości Dalików o następujących
parametrach:
Przepustowość max. 84 m3/d,
Przepustowość śr. 60 m3/d,
Obciążenie RLM= 850.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 42 – Poz. 1869
6.5.2. ANALIZA SWOT
GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- istniejące oczyszczalnie ścieków
- wysoki poziom zwodociągowania gminy
- brak skanalizowania gminy
SZANSE ZAGROŻENIA
- bieżąca modernizacja sieci wodociągowo – kanalizacyjnej
- rozbudowa sieci kanalizacyjnej
- nieprawidłowa gospodarka ściekami na terenie gminy
- nieszczelne zbiorniki bezodpływowe
- brak działań w zakresie rozbudowy sieci wodociągowo -
kanalizacyjnej
6.5.3. ZAGROŻENIA
W związku z niskim skanalizowaniem gminy Dalików ścieki gromadzone są najczęściej w zbiornikach bez-
odpływowych, które w dużej części są nieszczelne, a w krańcowych sytuacjach nie posiadają dna. Ścieki byto-
we z tych zbiorników niejednokrotnie wywożone są na pola, do lasu albo do cieków wodnych wyczerpując ich
zdolność do samooczyszczania.
Do głównych zagrożeń w zakresie gospodarki wodno – ściekowej należy brak działań w zakresie rozbudo-
wy sieci kanalizacyjnej powodujące zanieczyszczenia wód oraz innych komponentów środowiska na terenie
gminy.
6.6. ZASOBY GEOLOGICZNE
6.6.1. STAN WYJŚCIOWY
Warunki środowiska geograficznego
Pod względem geograficznym gmina Dalików położona jest na Niżu Polskim. Zgodnie z podziałem Polski
na mezoregiony fizycznogeograficzne według Kondrackiego (Geografia fizyczna Polski) obszar gminy należy
do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowicji Niziny Środkowopolskie. Gmina położona jest w ob-
szarze mezoregionów: Wysoczyzny Łaskiej oraz od północy Kotliny Kolskiej. Tereny te tworzą rozległe rów-
niny morenowe stanowiące dolinę Warty i Neru. Cały makroregion ma rzeźbę terenu kształtowaną zasięgiem
lodowca stadiału Warty, modyfikowaną w różnym stopniu procesami denudacyjnymi. Teren jest w większości
mało zróżnicowany, kształtowany układem dolin cieków prowadzących wody w kierunku północnym i za-
chodnim do Neru. Wyrazistsze uformowania (moreny i pagórki kemowe) występują w układzie równoleżniko-
wym między Włodzimierzowem a Krzemieniewem, z zachowaniem spadków w kierunku zachodnim.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 43 – Poz. 1869
Rysunek 10. Położenie gminy Dalików wg podziału Kondrackiego
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Dalików na lata 2010 – 2013 z perspektywą do roku 2017
Warunki geologiczne terenu
Gmina Dalików położona jest w obrębie jednostki geologiczno-strukturalnej zwanej Synklinorium Łódzkim
(Niecką Łódzką) w jej osiowej części. Niecka Łódzka przebiega przez obszar województwa łódzkiego z pół-
nocnego-zachodu na południowy - wschód i nazwana jest także Synklinorium Szczecińsko – Łódzko – Mie-
chowskim.
Gmina położona jest w obrębie występowania wychodni mezozoicznych kredy górnej, natomiast w podłożu
na głębokości 1300 – 1600 m pod terenem występuje kreda dolna stanowiąca na obszarze wschodniego frag-
mentu gminy GZWP 401 pod nazwą niecka łódzka. Prowadzi on wody porowe w piaskowcach albu. Ze wzglę-
du na urozmaiconą powierzchnię utworów mezozoicznych w zagłębieniach osadziły się utwory czwartorzędu.
Nie występują tu utwory trzeciorzędu. W okresie plejstocenu obszar został przykryty utworami glacjalnymi w
postaci glin zwałowych, a następnie glacyfluwialnymi w postaci różnorodnych piasków i mułków. W tym
okresie powstawały na równinach morenowych kemy, sandry a w dolinach gromadziły się piaski i mułki. W
holocenie tworzyły się wydmy a w dolinach i zagłębieniach bezodpływowych powstawały torfowiska. Miąż-
szość utworów czwartorzędu wynosi około 30 m, kredy górnej ponad 1000 m. Kreda dolna występuje na głę-
bokościach 1200 – 1400 m.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 44 – Poz. 1869
Rysunek 11. Położenie gminy Dalików w układzie geologicznym
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Dalików na lata 2010 – 2013 z perspektywą do roku 2017
Zagrożenie osuwania się mas ziemnych
W zakresie zagrożenia osuwania się mas ziemnych w gminie Dalików nie stwierdzono występowania tere-
nów osuwiskowych (zgodnie z danymi Państwowego Instytutu Geologicznego - baza danych geologicznych
SOPO).
6.6.1.1. SUROWCE MINERALNE
Mając na uwadze uwarunkowania geologiczne terenu gminy Dalików założyć można, że na jej terenie wy-
stępują następujące grupy surowców mineralnych:
surowce ilaste,
surowce okruchowe,
torfy.
Do surowców ilastych zalicza się: iły trzeciorzędowe – plioceńskie oraz gliny zwałowe. Do surowców okru-
chowych należy zaliczyć kruszywa naturalne: piaski, żwiry i piaski ze żwirem (pospółki). Surowce te wykorzy-
stywane są do różnych celów w budownictwie. Na terenie gminy Dalików występują piaski wydmowe, rzeczne
oraz akumulacji lodowcowej i wodnolodowcowej.
Piaski wydmowe występują w formach nieregularnych o różnej miąższości, przeważnie porośniętych lasa-
mi. W dolinach rzecznych występują złoża piasków. Są to na ogół czyste piaski kwarcowe. Piaski lodowcowe i
wodnolodowcowe występują na wysoczyznach w formie różnej wielkości płatów. Są to przeważnie piaski
drobnoziarniste z zawartością pyłów mineralnych. Lokalnie posiadają domieszkę żwirów.
Występujące lokalnie złoża torfów ze względu na małą miąższość podkładów torfowych oraz popielność
powyżej 20% zaliczono do pozabilansowych. Ze względu na rolę torfów w bilansie wodnym i ich wysokie
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 45 – Poz. 1869
walory przyrodnicze należy rozpatrzyć objęcie tych miejsc aktywna ochroną, niż traktować je jako potencjalne
źródło kopaliny.
Na terenie gminy Dalików zostały rozpoznane i udokumentowane następujące złoża kruszywa naturalnego
przedstawione w poniższej tabeli. W roku 2017 prowadzono wydobycie tylko w obrębie złoża Zagrodniki.
Tabela 12. Złoża kopalin na terenie gminy Dalików.
Nazwa złoża Kopalina Złoża geologiczne
bilansowe [t] Wydobycie [t]
Stan
zagospodarowania
Brudnów I KRUSZYWA
NATURALNE 367 -
złoże rozpoznane
szczegółowo
Budzynek KRUSZYWA
NATURALNE 763 -
złoże eksploatowane
okresowo
Dąbrówka I KRUSZYWA
NATURALNE 10 -
złoże eksploatowane
okresowo
Kazimierzów KRUSZYWA
NATURALNE 519 -
złoże rozpoznane szcze-
gółowo
Kontrewers II KRUSZYWA
NATURALNE - -
złoże rozpoznane szcze-
gółowo
Przekora I KRUSZYWA
NATURALNE 35 -
złoże eksploatowane
okresowo
Psary II KRUSZYWA
NATURALNE 88 -
eksploatacja złoża
zaniechana
Zagrodniki KRUSZYWA
NATURALNE 48 5 złoże zagospodarowane
Złotniki KRUSZYWA
NATURALNE 60,7 -
złoże eksploatowane
okresowo
Źródło: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.XII.2017 r.
6.6.2. ANALIZA SWOT
ZASOBY GEOLOGICZNE
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- złoża na terenie gminy Dalików - tereny poeksploatacyjne
SZANSE ZAGROŻENIA
- przemyślane działanie i korzystanie z zasobów
geologicznych - nielegalna eksploatacja kopalin
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 46 – Poz. 1869
6.6.3. ZAGROŻENIA
Do podstawowych problemów związanych z eksploatacją kopalin na terenie gminy Dalików zaliczyć można
nielegalne wydobycie surowców, głównie kruszyw – bez posiadania stosownych koncesji, w sposób niezgodny
ze sztuką i niegwarantujący zepsucia złoża oraz naruszający zasady ochrony środowiska i przyrody.
6.7. GLEBY
6.7.1. STAN WYJŚCIOWY
W poniższej tabeli przedstawiono strukturę użytkowania gruntów na terenie gminy Dalików.
Tabela 13. Struktura użytkowania gruntów na terenie gminy Dalików.
Kierunek wykorzystania gruntu Powierzchnia [ha] % powierzchni gminy
Użytki rolne ogółem,
w tym grunty orne
9 512
6 959
82,99
60,71
Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 1 527 13,32
Grunty pod wodami 23 0,20
Grunty zabudowane i zurbanizowane 267 2,33
Nieużytki 130 1,13
Tereny różne 3 0,03
Razem 9720 100%
Źródło: BDL
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 47 – Poz. 1869
Rysunek 12. Użytkowanie terenu w gminie Dalików
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Dalików na lata 2010 – 2013 z perspektywą do roku 2017
Użytki rolne (grunty orne, sady, łąki, pastwiska) zajmują w gminie Dalików 9512,00 hektarów, co stanowi
82,99% powierzchni. Ochronie podlegają gleby klas III (wyższe klasy bonitacyjne na terenie gminy nie
występują). Zlokalizowane są one w rejonie miejscowości Sarnów, Dalikowa, Brudnowa.
Na terenie gminy występuje również inna grupa gleb chronionych – gleby pochodzenia organicznego.
Znajdują się one niemal wyłącznie w dolinach rzecznych na całym obszarze gminy, z największymi
skupiskami w południowej części w dolinie rzeki Bełdówki i jej dopływów oraz w części północnej – w
widłach dwóch cieków tworzących rzekę Gnidę.
Na terenie gminy dominują gleby słabe. Pod względem bonitacyjnym klasyfikowane są od III do VI klasy
na gruntach ornych i użytkach zielonych. Na terenie gminy nie występują gleby klas najwyższych – I i II klasy
bonitacyjnej. Gleby III klasy bonitacyjnej zajmują zaledwie 6% powierzchni gleb gminy Dalików.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 48 – Poz. 1869
Wykres 3. Struktura gruntów według klas bonitacyjnych.
Źródło: Wykaz gruntów – dane Starostwo Powiatowe w Poddębicach
Na terenie gminy Dalików przeważają gleby kwaśne i bardzo kwaśne stanowiąc łącznie 87% wszystkich
gleb. Zmiany degradacyjne gleb, objawiające się zakwaszeniem wpływają na zmniejszenie i pogorszenie
jakości uzyskiwanych plonów.
Wykres 4. Odczyn gleb gminy Dalików.
Źródło: Opracowanie własne.
Potrzeby wapnowania – 80% Wn* gleb:
konieczne – 42,
potrzebne – 31,
wskazane – 13,
ograniczone – 6,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 49 – Poz. 1869
zbędne – 8.
Zawartość fosforu w glebie – 57% Wn*:
bardzo niska – 8,
niska – 30,
średnia – 38,
wysoka – 13,
bardzo wysoka – 11.
Zawartość potasu w glebie – 86% Wn*:
bardzo niska – 30,
niska – 49,
średnia – 14,
wysoka – 4,
bardzo wysoka – 2.
Zawartość magnezy w glebie - 62% Wn*:
bardzo niska – 28,
niska – 20,
średnia – 30,
wysoka – 14,
bardzo wysoka – 9.
Wn* - wskaźnik bonitacji negatywnej (suma procentów gleb wymagających wapnowania koniecznego i
potrzebnego oraz 50% gleb o wapnowaniu wskazanym).
Na terenie gminy Dalików nie ma zlokalizowanego punktu pomiarowego w ramach prowadzonego
Monitoringu chemizmu gleb ornych Polski.
6.7.2. ANALIZA SWOT
GLEBY
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- gleby III klasy bonitacyjnej występujące na terenie gminy
- stosowanie środków ochrony roślin i nawozów
w rolnictwie
- przewaga gleb słabych klas bonitacyjnych
- brak gleb I i II klasy
- przewaga gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych
SZANSE ZAGROŻENIA
- edukacja ekologiczna mieszkańców w zakresie ochrony
powierzchni ziemi
- rozwój ekologicznego rolnictwa
- degradacja gleb związana z rolnictwem
- zakwaszenie gleb
- zanieczyszczenia gleb związane z transportem
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 50 – Poz. 1869
6.7.3. ZAGROŻENIA
Z uwagi na fakt, iż znaczna przeważająca część gminy Dalików to tereny uprawne, istotny wpływ na
środowisko glebowe ma rolnictwo. Wynika to z faktu, iż obejmuje ono swoim oddziaływaniem duży obszar i
powoduje zasadnicze zmiany w środowisku naturalnym. Najbardziej istotne zagrożenia związane z rolniczym
użytkowaniem gruntów to:
stosowanie na całej powierzchni upraw polowych środków ochrony roślin, powodujące ubożenie i
zanikanie roślinności segetalnej,
zakwaszenie gleb na terenie gminy Dalików,
dewastacja i degradacja gleb.
Zwiększenie kwasowości gleby, jej struktury, obniżenie jakości i ilości próchnicy powoduje spadek
żyzności i urodzajności gleby prowadząc w efekcie do jej degradacji. Degradacja gleb spowodowana jest
zarówno negatywnym oddziaływaniem człowieka na środowisko jak i naturalnymi procesami takimi jak
zmiany klimatyczne, zmiany szaty roślinnej, naturalna erozja itp. W porównaniu jednak do niszczącej
działalności człowieka polega na wyjaławianiu gleby ze składników pokarmowych, naruszeniu równowagi
jonowej, zakwaszeniu lub alkalizacji poprzez nieumiejętne nawożenie, zasolenie, przesuszenie lub zawodnienie
czy zniekształcenie rzeźby terenu.
Wśród czynników pochodzenia antropogenicznego istotny wpływ na zanieczyszczenie gleb mają emisję
pyłów i gazów ze źródeł przemysłowych, energetycznych i motoryzacyjnych, górnictwo, zwłaszcza
odkrywkowe i wydobycie surowców chemicznych, a także niewłaściwe składowanie odpadów i niewłaściwa
gospodarka rolna.
Terenami najbardziej narażonymi na ciągłe, ponadnormatywne zanieczyszczenie są obszary wzdłuż szlaków
komunikacyjnych. W wyniku spalania paliw powstają szkodliwe tlenki azotu, węglowodory i pierwiastki
śladowe, w tym ołów. Eksploatacja dróg i pojazdów jest przyczyną przenikania do gleby związków
organicznych i metalicznych: kadmu, niklu, miedzi i cynku. Niebezpieczne są również kolizje drogowe z
udziałem pojazdów transportujących substancje niebezpieczne, które powodują lokalne zagrożenia dla
środowiska glebowego przez skażenia substancjami ropopochodnymi, kwasami i innymi.
6.8. GOSPODARKA ODPADAMI I ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW
6.8.1. STAN WYJŚCIOWY
Podstawą prawną regulującą gospodarowanie odpadami na terenie województwa łódzkiego jest „Plan
gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016-2022 z uwzględnieniem lat 2023-2028”, jest to
jeden z elementów służących do osiągnięcia celów założonych w polityce ekologicznej państwa oraz
wypełnienie wymogu ustawowego wyrażonego w nowej ustawie o odpadach. Obowiązująca ustawa o
odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (t.j. Dz. U. 2018 poz. 992 ze zm.) zniosła obowiązek opracowywania
gminnych i powiatowych planów gospodarki odpadami.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 51 – Poz. 1869
Rysunek 13. Podział województwa łódzkiego na regiony gospodarki odpadami komunalnymi
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016-2022
z uwzględnieniem lat 2023-2028
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 52 – Poz. 1869
Gmina Dalików należy do regionu pierwszego gospodarowania odpadami komunalnymi w województwie
łódzkim, co przedstawia poniższy rysunek.
Rysunek 14. Gminy wchodzące w skład RGOK I wraz z lokalizacją regionalnych instalacji
do przetwarzania odpadów komunalnych
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016-2022
z uwzględnieniem lat 2023-2028
Wykaz instalacji regionalnych na terenie Regionu Gospodarowania Odpadami Komunalnymi I przedsta-
wiono w poniższych tabelach.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 53 – Poz. 1869
Tabela 14. Instalacje regionalne do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów
komunalnych
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016-2022
z uwzględnieniem lat 2023-2028
Tabela 15. Istniejąca regionalna kompostownia selektywnie zbieranych odpadów zielonych i innych
odpadów ulegających biodegradacji
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016-2022
z uwzględnieniem lat 2023-2028
Tabela 16. Istniejące regionalne składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne
Źródło: Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016-2022
z uwzględnieniem lat 2023-2028
Gospodarka odpadami na terenie gminy Dalików
System gospodarki odpadami komunalnymi działa poprawnie. Głównym celem gospodarki odpadami w
gminie Dalików jest pozyskanie całkowitego strumienia odpadów komunalnych od wytwórców tych odpadów i
zagospodarowanie go zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Gmina Dalików na bieżąco podejmuje działania, których celem jest objęcie wszystkich nieruchomości za-
mieszkałych i niezamieszkałych gminnym systemem odbioru odpadów komunalnych.
Na terenie gminy Dalików stosowany jest pojemnikowy system zbierania odpadów komunalnych. Selek-
tywne zbieranie odpadów prowadzone jest „u źródła” oraz w punkcie selektywnego zbierania odpadów komu-
nalnych (PSZOK).
Odpady komunalne z gminy odbierane są w systemie workowym oraz w systemie pojemnikowym. W sys-
temie pojemnikowym odbierane są odpady komunalne zmieszane oraz pozostałości z sortowania. W systemie
workowym odbierane są odpady komunalne zbierane w sposób selektywny:
Worek niebieski – papier i tektura,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 54 – Poz. 1869
Worek zielony – szkło,
Worek żółty – tworzywa sztuczne, metale i opakowania wielomateriałowe,
Worek brązowy – odpady zielone.
Ponadto na terenie gminy Dalików działa PSZOK, do którego mieszkańcy mogą w ramach opłaty za gospo-
darowanie odpadami komunalnymi dostarczać we własnym zakresie odpady komunalne. Punkt mieści się w
Dalikowie przy Placu Powstańców 1 i jest czynny w poniedziałki w godzinach 8.00 – 10.00.
Osiągnięte poziomy recyklingu
Osiągnięte poziomy recyklingu na terenie gminy w ostatnich latach przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 17. Osiągnięte poziomy recyklingu na terenie gminy Dalików.
Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru,
metalu, tworzyw sztucznych, szkła - wyrażone w%
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Określone poziomy recyklingu na ko-
lejne lata według Rozporządzenia Mi-
nistra Środowiska
16 18 20 30 40 50
Poziom osiągnięty przez gminę Dali-
ków 28,66 24,94 25,20
Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia innych niż niebez-
pieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych - wyrażone w%
Określone poziomy recyklingu na ko-
lejne lata według Rozporządzenia Mi-
nistra Środowiska
40 42 45 50 60 70
Poziom osiągnięty przez gminę Dali-
ków 100,00 100,00 100,00
Dopuszczalny poziom masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzo-
nych w 1995 r. - wyrażony w%
Określone poziomy ograniczenia masy
odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji przekazywanych do
składowania, według Rozporządzenia
Ministra Środowiska
50 45 45 40 40 35
Poziom osiągnięty przez gminę Dali-
ków 21,23 24,82 28,16
Źródło: Urząd Gminy Dalików
Jak wynika z przedstawionych powyżej danych, gmina Dalików w ostatnich latach wypełniła ustawowy ob-
owiązek i osiągnęła wymagane poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku, a także
ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 55 – Poz. 1869
Gmina Dalików posiada opracowany Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest dla Gminy Dali-
ków na lata 2010-2032. Główne cele ww. programu to usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających
azbest, dzięki czemu będzie możliwe skuteczne wyeliminowanie negatywnego wpływu i niebezpiecznych dla
zdrowia skutków działania azbestu oraz likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Pro-
gram wskazuje między innymi cele i zadania a także ramy prawne w odniesieniu do zagadnień gospodarowania
azbestem. Program zawiera również aktualne dane w zakresie wyrobów zawierających azbest na terenie gminy
Dalików oraz określa harmonogram realizacji działań.
Tabela 18. Masa wyrobów azbestowych [kg] na terenie gminy Dalików.
Masa wyrobów azbesto-
wych [kg] Razem Osoby fizyczne Osoby prawne
Zinwentaryzowane 3 110 254 3 062 630 47 624
Unieszkodliwione 263 937 257 595 6 342
Pozostałe do unieszkodli-
wienia 2 846 317 2 805 035 41 282
Źródło: Baza azbestowa
Gmina Dalików corocznie prowadzi działania w zakresie usuwania wyrobów azbestowych.
6.8.2. ANALIZA SWOT
GOSPODARKA ODPADAMI
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- selektywna zbiórka odpadów
- PSZOK na terenie gminy
- osiągnięte poziomy recyklingu
- wyroby azbestowe na terenie gminy
SZANSE ZAGROŻENIA
- zwiększenie poziomów selektywnie zebranych odpadów i
odpadów bio
- niewystarczający poziom selektywnie zebranych odpa-
dów i odpadów bio
- brak inwestycji związanych z usuwaniem wyrobów
azbestowych z terenu gminy
6.8.3. Zagrożenia
Do zagrożeń jakie mogą wystąpić na terenie gminy Dalików, związanych z gospodarką odpadami można
zaliczyć:
nieprawidłowe praktyki dotyczące gospodarowania odpadami przez mieszkańców (np. spalanie odpa-
dów komunalnych, pozbywanie się odpadów w sposób niezgodny z przepisami prawa),
dzikie wysypiska śmieci,
niewystarczający poziom selektywnej zbiórki odpadów oraz mały poziom ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania,
występowaniem wyrobów zawierających azbest.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 56 – Poz. 1869
6.9. ZASOBY PRZYRODNICZE
6.9.1. STAN WYJŚCIOWY
6.9.1.1. OBSZARY CHRONIONE
Na terenie gminy Dalików występują następujące formy ochrony przyrody:
pomniki przyrody,
obszar chronionego krajobrazu.
Obszar chronionego krajobrazu
Część gminy Dalików położona jest w granicach Puczniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Je-
go powierzchnia w granicach gminy wynosi 2 738 hektarów. Na Puczniewski Obszar Chronionego Krajobrazu
składa się między innymi 2 425 hektarów lasów oraz 3 218 hektarów użytków rolnych. Obszar obejmuje wy-
różniające się krajobrazowo różne typy ekosystemów.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy znajduje się 18 pomników przyrody, objętych ochroną na mocy Rozporządzenia Wojewo-
dy Sieradzkiego z dnia 3 lutego 1998 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody (Dz. Urz. Woj. Sieradzkiego Nr
3, poz. 9).
Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Dalików przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 19. Pomniki przyrody na terenie gminy Dalików
Lp. Nazwa pomnika
przyrody/Opis Lokalizacja Obowiązująca podstawa prawna
1 Aleja Grabów
Zwyczajnych
Dalików, park zabytkowy
Działka 63/10
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
2 Jesion wyniosły Dalików, park zabytkowy
Działka 63/10
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
3 Jesion wyniosły Dalików, park zabytkowy
Działka 63/10
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
4 Jesion wyniosły Dalików, park zabytkowy
Działka 63/24
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
5
Grupa Drzew
6 Lip drobnolist-
nych
Dalików, park zabytkowy
Działka 63/24
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
6 Lipa drobnolistna Dalików, park zabytkowy
Działka 63/24
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
7 Lipa drobnolistna Dalików, park zabytkowy
Działka 63/24
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
8 Dąb szypułkowy Dalików, przy drodze do m. Ga-
jówka dz. Nr 375 Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 57 – Poz. 1869
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
9 Jesion wyniosły Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
10 Dąb szypułkowy Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
11 Topola biała Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
12 Dąb szypułkowy Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
13 Dąb szypułkowy Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
14 Dąb szypułkowy Leśnictwo Mianów oddz. 6 a
N - ctwo Poddębice
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
15 Klon zwyczajny Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
16 Topola biała Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
17
Grupa Drzew
5 Dębów szypuł-
kowych
Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
18 Jesion wyniosły Sarnów, park zabytkowy
dz. Nr 69
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego 3 lutego 1998
r w sprawie uznania za pomnik przyrody Dz. Urz. woj.
Sieradzkiego Nr 3, poz. 9
Źródło: RDOŚ w Łodzi, (stan na 03.10.2018 r.)
Parki
Szczególnie cenne zadrzewienia występują w obrębie zabytkowego parku w Dalikowie. Cennym drzewo-
stanem charakteryzują się także parki wiejskie w Sarnowie i Gajówce. Obiekty w Dalikowie i Sarnowie obfitu-
ją w drzewa o charakterze pomnikowym.
6.9.1.2. LASY
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, iż powierzchnia lasów na terenie gminy Dalików wy-
nosi 1 500,31 ha, co daje lesistość na poziomie 13,1%. Wskaźnik lesistości dla omawianego obszaru jest zatem
niższy niż średnia krajowa, która wynosi 30,0%.
Strukturę gruntów leśnych na terenie gminy przedstawiono w poniższej tabeli.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 58 – Poz. 1869
Tabela 20. Struktura gruntów leśnych na terenie gminy Dalików.
Powierzchnia [ha]
Lasy publiczne, z czego: 712,01
Lasy publiczne Skarbu Państwa, z czego: 709,89
Lasy publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych 709,39
Lasy publiczne Skarbu Państwa w zasobie Własności Rolnej SP 0,50
Lasy gminne 2,12
Lasy prywatne 788,30
Lasy ogółem 1 500,31
Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS
Lasy gminy Dalików położone są na terenach o bardzo ubogich glebach, wśród których przeważają piaski.
Najbardziej rozpowszechnionymi typami siedliskowymi lasów są bór świeży i bór mieszany świeży. Lasy pań-
stwowe charakteryzują się przewagą nasadzeń sosnowych, lasy prywatne sosnowych i brzozowych zaś w za-
głębieniach dolinnych olszowych. Obecnie prowadzona gospodarka leśna ukierunkowana jest na zróżnicowa-
nie i wzbogacenie składu gatunkowego zadrzewień.
Nadzór nad gospodarką leśną sprawuje Nadleśnictwo Poddębice oraz Nadleśnictwo Grotniki (obręb Bar-
dzynin, Sarnów, Kontrewers).
Nadleśnictwo Poddębice
Udział siedlisk leśnych:
62% stanowią siedliska borowe, czyli z gatunkami iglastymi (sosną, jodłą, modrzewiem, i świerkiem),
37% stanowią siedliska lasowe, z panującymi gatunkami liściastymi (dębami, bukiem, olszą, brzozą i in.),
1% to olsy, czyli żyzne, bagienne lasy (z olszą, brzozą, dębem i jesionem).
Pod względem wilgotności siedliska zajmują: suche 0,1%, świeże 86,3%, wilgotne i bagienne 13,6% po-
wierzchni leśnej Nadleśnictwa.
Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna pospolita, zajmująca jako gatunek panujący 85% powierzchni
leśnej, występując na wszystkich zinwentaryzowanych typach siedliskowych z wyjątkiem olsu jesionowego.
Ponadto znaczenie gospodarcze ma dąb szypułkowy i bezszypułkowy (7,2%), brzoza brodawkowata (2,9%),
olsza czarna (3,0%) oraz jodła pospolita (1%). Pozostałe gatunki panujące: modrzew europejski, świerk pospo-
lity, sosna banksa, sosna czarna, sosna smołowa, sosna wejmutka, buk zwyczajny, dąb czerwony, klon jawor,
jesion wyniosły, grab zwyczajny, topola czarna, topola osika, lipa drobnolistna, robinia akacjowa zajmują łącz-
nie 0,9% powierzchni leśnej.
Nadleśnictwo Grotniki
Udział siedlisk leśnych na terenie nadleśnictwa:
50 proc. – borowe, czyli drzewostany z przewagą gatunków iglastych, najczęściej sosny i świerku,
48 proc. – lasowe, czyli drzewostany z przewagą gatunków liściastych,
2 proc. – olsy, czyli lasy porastające żyzne, bagienne tereny.
Udział gatunków lasotwórczych na terenie nadleśnictwa:
79,5 proc. – sosna,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 59 – Poz. 1869
6,6 proc. – dąb,
5,7 proc. – brzoza,
4,6 proc. – olsza.
6.9.2. ANALIZA SWOT
ZASOBY PRZYRODNICZE
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
- obszary cenne przyrodniczo i parki
- lesistość niższa od średniej krajowej
- dominacja zbiorowisk silnie zantropogenizowanych
i ubogich
SZANSE ZAGROŻENIA
- możliwość uzyskania zewnętrznych środków finansowa-
nych na realizację zadań związanych z ochroną zasobów
przyrodniczych
- niska świadomość ekologiczna społeczeństwa
6.9.3. ZAGROŻENIA
Do zagrożeń na terenie gminy Dalików można zaliczyć proces urbanizacji postępujący na obszarach po-
lnych co powoduje:
ubożenie składu florystycznego i zanik zespołów segetalnych,
wzrost udziału w zbiorowiskach roślinnych gatunków o szerokiej amplitudzie ekologicznej, głównie
antropofitów, a zanik gatunków charakterystycznych,
zanik i spadek liczebności wielu gatunków ptaków dominujących na obszarach polnych oraz wymianę
ich na gatunki synantropijne.
Do zagrożeń siedlisk leśnych na terenie gminy Dalików należą:
Pożary – źródłem pożarów lasów z uwagi na rolniczy charakter gminy może być wypalanie traw. In-
nym zagrożeniem jest niewłaściwa gospodarka leśna. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpie-
nia pożaru zaleca się przeprowadzanie akcji mających na celu edukacje ludności w zakresie przeciw-
działania pożarom,
Szkodniki oraz pasożyty – choroby wywoływane przez owady oraz grzyby stanową duże zagrożenie
dla terenów leśnych zwłaszcza, że w dalszym ciągu ich duża część to monokultury, które sprzyjają ich
rozprzestrzenianiu. Zapobiega się temu zjawisku poprzez wprowadzania do zalesień domieszek innych
gatunków drzew.
6.10. WPŁYW ZMIAN KLIMATU I ZAGROŻENIA POWAŻNYMI AWARIAMI
6.10.1. WPŁYW ZMIAN KLIMATU
Skutki zmian klimatu, zwłaszcza wzrost temperatury, częstotliwości i nasilenia zjawisk ekstremalnych, wy-
stępujące w ostatnich kilku dekadach pogłębiają się i z tego względu stały się przedmiotem zainteresowania
rządów i społeczności międzynarodowej. Wyniki badań naukowych jednoznacznie wskazują, że zjawiska po-
wodowane przez zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla społecznego i gospodarczego rozwoju wielu krajów
na świecie, w tym także dla Polski. W Polsce przygotowano „Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obsza-
rów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030” (SPA 2020) z myślą o zapew-
nieniu warunków stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego w obliczu ryzyk, jakie niosą ze sobą zmiany
klimatu, ale również z myślą o wykorzystaniu pozytywnego wpływu, jaki działania adaptacyjne mogą mieć nie
tylko na stan polskiego środowiska, ale również wzrost gospodarczy.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 60 – Poz. 1869
Wyniki prognoz pokazują, że do roku 2030 zmiany klimatu będą miały dwojaki, pozytywny i negatywny
wpływ na gospodarkę i społeczeństwo. Wzrost średniej temperatury powietrza będzie miał pozytywne skutki
m.in. w postaci wydłużenia okresu wegetacyjnego, skrócenia okresu grzewczego oraz wydłużeniu sezonu tury-
stycznego. Dominujące są jednak przewidywane negatywne konsekwencje zmian klimatu. Ze zmianami klima-
tycznymi wiążą się niekorzystne zmiany warunków hydrologicznych. Wprawdzie roczne sumy opadów nie
ulegają zasadniczym zmianom, jednak ich charakter staje się bardziej losowy i nierównomierny, czego skut-
kiem są dłuższe okresy bezopadowe, przerywane gwałtownymi i nawalnymi opadami. Poziom wód grunto-
wych będzie się obniżał, co negatywnie wpłynie na różnorodność biologiczną i formy ochrony przyrody, w
szczególności na zbiorniki wodne i tereny podmokłe. Zmiany będą do zaobserwowania również w porze zi-
mowej, gdzie skróci się okres zalegania pokrywy śnieżnej i jej grubość. Jednocześnie efektem zmian klimatu
będzie zwiększanie częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych i katastrof, które będą
miały istotny wpływ na obszary wrażliwe i gospodarkę kraju. Podstawowe znaczenie będą miały ulewne desz-
cze niosące ryzyko powodzi i podtopień, a także osuwisk – głównie na obszarach górskich i wyżynnych, ale
również na zboczach dolin rzecznych. Coraz częściej będzie można zaobserwować silne wiatry, a nawet towa-
rzyszące im incydentalnie trąby powietrzne i wyładowania atmosferyczne, które mogą znacząco wpłynąć m.in.
na budownictwo oraz infrastrukturę energetyczną i transportową. Bezpośrednie negatywne skutki zmian klima-
tu to również nasilenie się zjawiska eutrofizacji wód śródlądowych, zwiększenie zagrożenia dla życia i zdrowia
w wyniku stresu termicznego i wzrostu zanieczyszczeń powietrza, większe zapotrzebowanie na energię elek-
tryczną w porze letniej, zmniejszenie potencjału chłodniczego elektrowni czego skutkiem będzie spadek mocy
produkcyjnej i wiele innych.
Wpływ zmian klimatu:
Niewłaściwa gospodarka przestrzenna, w szczególności inwestowanie na terenach zagrożonych, w tym w
strefach zalewowych rzek oraz zbyt niska pojemność retencyjna naturalna jak i sztucznych zbiorników, nie
tylko w dolinach rzek, ogranicza skuteczne działania w sytuacjach nadmiaru lub deficytu wód powierzchnio-
wych. Istnieje ryzyko, że w przyszłości zjawiska te będą występować ze zwiększoną częstotliwością. Wyniki
przeanalizowanych scenariuszy wskazują na zwiększone prawdopodobieństwo występowania powodzi błyska-
wicznych wywołanych silnymi opadami mogących powodować zalewanie obszarów, na których nieodpowied-
nio prowadzona jest gospodarka przestrzenna.
6.10.2. ZAGROŻENIA POWAŻNYMI AWARIAMI
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie Prawo Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. 2018 r. poz. 799 ze zm.)
mówiąc o:
a) „poważnej awarii – rozumie się przez to zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe
w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej
niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia
ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem”,
b) „poważnej awarii przemysłowej – rozumie się przez to poważną awarię w zakładzie”.
Jak wynika z definicji poważnej awarii, jej źródłami mogą być:
procesy przemysłowe i magazynowanie substancji niebezpiecznych,
transport materiałów niebezpiecznych.
Na obszarze gminy Dalików nie występują zakłady o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej.
Zagrożenie na terenie gminy może stanowić także transport materiałów niebezpiecznych. Transport i sto-
sowanie materiałów niebezpiecznych stwarzają niebezpieczeństwo ich niekontrolowanego uwolnienia do oto-
czenia, a także wystąpienia zapłonu i wybuchu. Skutkami tych zdarzeń mogą być: skażenie środowiska, zagro-
żenie dla zdrowia i życia ludzi, zniszczenie konstrukcji budowlanych, rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie
obszary oraz wytworzenie dużej ilości gazów pożarowych.
6.10.3. DZIAŁANIA EDUKACYJNE
W zakresie edukacji ekologicznej najważniejszym celem, który należy osiągnąć jest wykształcenie świado-
mości ekologicznej i przekonanie ludzi o konieczności myślenia i działania według zasad ekorozwoju. Jest to
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 61 – Poz. 1869
cel dalekosiężny, wykraczający poza horyzont 2024 roku, do którego można się zbliżać poprzez stopniowe
podnoszenie świadomości ekologicznej.
Ustawa Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 799 ze zm.) narzuca obowiązek uwzględniania
problematyki ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w programach nauczania wszystkich typów
szkół, a także kursów prowadzących do uzyskania kwalifikacji zawodowych.
7. CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
7.1.CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, ZADANIA I ICH FINANSOWANIE
7.1.1. CELE, KIERUNKI ZADANIA INTERWENCJI
Dla obszarów wymagających interwencji wyznaczono cele, kierunki oraz zadania, które służyć mają
poprawie stanu środowiska, co przedstawiono w poniższej tabeli. Oprócz tego wyznaczono zadania, które
służyć mają ochronie i zachowaniu obecnego stanu pozostałych komponentów środowiska. Do każdego
zadania przypisano jednostkę odpowiedzialną za wykonanie zadania, zaproponowano wskaźnik monitorowania
oraz przypisano możliwe ryzyka, jakie wiążą się z realizacją danego zadania.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 62 – Poz. 1869
Tabela 21. Cele Programu ochrony środowiska, kierunki interwencji, zadania.
Lp. Obszar
interwencji
Cel
długookresowy
Wskaźnik
Kierunek interwencji Zadania
Podmiot
odpowie-
dzialny
Ryzyka
Nazwa Wartość
bazowa
Wartość
docelowa
GŁÓWNE OBSZARY INTERWENCJI
1.
Ochrona
klimatu
i jakości
powietrza
Spełnienie norm
jakości powietrza
atmosferycznego
na terenie gminy
Liczba ztermomodernizowanych
budynków
Realizacja założeń Planu
Gospodarki Niskoemisyj-
nej dla Gminy Dalików
Termomodernizacja
budynków miesz-
kalnych w gminie
Dalików
Gmina
Dalików,
mieszkańcy
- Nieotrzymanie
dofinansowania
ze środków ze-
wnętrznych
Liczba wymienionych źródeł spalania
paliw [szt.]
Modernizacja źró-
deł ciepła w budyn-
kach mieszkalnych
na terenie gminy
Gmina
Dalików,
mieszkańcy
- Nieotrzymanie
dofinansowania
ze środków ze-
wnętrznych
Liczba opraw energooszczędnych [szt.]
Budowa i moderni-
zacja oświetlenia
ulicznego (energo-
oszczędne)
Gmina
Dalików
- Nieotrzymanie
dofinansowania
ze środków ze-
wnętrznych
Liczba wymienionych źródeł spalania
paliw [szt.]
Ograniczenie niskiej
emisji na terenie gminy
Budowa instalacji
do produkcji energii
ze źródeł odnawial-
nych na terenie
gminy Dalików
Gmina
Dalików
- Brak zrealizo-
wania inwestycji
Długość przebudowanych dróg gmin-
nych [km] Ograniczenie uciążliwości
systemu komunikacyjne-
go
Modernizacja dróg
gminnych
Gmina
Dalików
- Brak zrealizo-
wania inwestycji
Długość przebudowanych dróg [km]
Modernizacja i
przebudowa dróg
powiatowych
Powiat
Poddębicki
- Brak zrealizo-
wania inwestycji
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 63 – Poz. 1869
2.
Zagrożenia
hałasem
Ograniczenie
uciążliwości aku-
stycznej dla
mieszkańców
gminy
Liczba rozpisanych przetargów na mo-
dernizację/przebudowę dróg, które
uwzględniają takie zapisy
Podniesienie komfortu
życia mieszkańców gminy
poprzez eliminację zagro-
żeń hałasem
Tworzenie zabez-
pieczeń przed od-
działywaniem hała-
su komunikacyjne-
go poprzez wpro-
wadzanie odpo-
wiednich zapisów w
SIWZ uwzględnia-
jące m.in. monto-
wanie dźwiękosz-
czelnych okien,
kładzenie cichej
nawierzchni i bu-
dowę ekranów
akustycznych
Gmina
Dalików,
zarządcy
dróg
- brak wprowa-
dzania odpowied-
nich zapisów w
SIWZ
Istnienie rejestru źródeł uciążliwości
akustycznej
Aktualizacja inwen-
taryzacji źródeł
uciążliwości aku-
stycznej
Gmina
Dalików
- Przedłużająca
się procedura
wprowadzania
zmian do przepi-
sów prawa miej-
scowego
Liczba przeprowadzonych kontroli [szt.]
Kontrola emisji
hałasu do środowi-
ska z obiektów
działalności gospo-
darczej
WIOŚ
w Łodzi
- Brak prowadze-
nia kontroli
3 Pola elektroma-
gnetyczne
Kontrola niejoni-
zującego promie-
niowania elektro-
magnetycznego do
środowiska na
terenie gminy
Istnienie rejestru źródeł promieniowania
elektromagnetycznego
Podniesienie komfortu
życia mieszkańców
gminy poprzez eliminację
zagrożeń promieniowa-
niem elektromagnetycz-
nym
Gromadzenie da-
nych nt. instalacji
emitujących pola
elektromagnetyczne
wymagających
zgłoszeń
Gmina
Dalików -
Odpowiednie zapisy w planach zago-Uwzględnienie
zapisów dotyczą-Gmina
- Przedłużająca
się procedura
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 64 – Poz. 1869
spodarowania przestrzennego cych ochrony przed
ponadnormatyw-
nym promieniowa-
niem elektromagne-
tycznym w miej-
scowych planach
zagospodarowania
przestrzennego
gminy
Dalików wprowadzania
zmian do przepi-
sów prawa miej-
scowego
4 Gospodarowa-
nie wodami
Zrównoważone
gospodarowanie
wodami po-
wierzchniowymi
i podziemnymi
umożliwiające
zaspokojenie po-
trzeb wodnych
gminy przy
utrzymaniu co
najmniej dobrego
stanu wód
Liczba przeprowadzonych kontroli jako-
ści wód na terenie gminy
Dobry stan wód po-
wierzchniowych
i podziemnych
Prowadzenie stałe-
go lokalnego
i regionalnego mo-
nitoringu wód
WIOŚ w
Łodzi, inne
jednostki
- Brak prowadze-
nia monitoringu
- Zanieczyszcze-
nia ze strony
mieszkańców
i przedsiębiorców
Liczba akcji promocyjnych
Propagowanie za-
chowań sprzyjają-
cych oszczędzaniu
wody przez działa-
nia edukacyjno-
promocyjne (akcje,
kampanie skiero-
wane do wszystkich
grup społecznych)
Gmina
Dalików
- Brak zaintere-
sowania ze strony
mieszkańców
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 65 – Poz. 1869
5 Gospodarka
wodno-ściekowa
Podniesienie kom-
fortu życia miesz-
kańców gminy
poprzez stworze-
nie nowoczesnej
infrastruktury
związanej z go-
spodarką wodno-
ściekową
Długość sieci wodociągowej [km]
Rozbudowa i moderniza-
cja infrastruktury
związanej
z gospodarką wodno –
ściekową
Bieżąca moderniza-
cja sieci wodocią-
gowej
i kanalizacyjnej
Gmina
Dalików
- Brak realizacji
inwestycji
Liczba przydomowych oczyszczalni
ścieków
i szam [szt.]
Budowa przydo-
mowych oczysz-
czalni ścieków na
terenie Gminy Dali-
ków
Gmina
Dalików,
mieszkańcy
- Brak kontroli
nad przydomo-
wymi oczyszczal-
niami ścieków i
szambami
Długość sieci kanalizacyjnej [km]
Budowa sieci kana-
lizacyjnej
w miejscowości
Budzynek Woźniki
Gmina
Dalików
- Brak realizacji
inwestycji
Długość sieci kanalizacyjnej [km]
Budowa sieci kana-
lizacyjnej
w miejscowości
Złotniki i Krzemie-
niew
Gmina
Dalików
- Brak realizacji
inwestycji
Długość sieci kanalizacyjnej [km]
Rozbudowa sieci
kanalizacyjnej
w Dalikowie
Gmina
Dalików,
mieszkańcy
- Brak realizacji
inwestycji
Długość sieci kanalizacyjnej [km]
Budowa przyłączy
kanalizacyjnych w
Dalikowie
Gmina
Dalików,
mieszkańcy
- Brak realizacji
inwestycji
-
Renowacja i mo-
dernizacja urządzeń
melioracyjnych
Gminna
Spółka
Wodna
- Brak realizacji
inwestycji
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 66 – Poz. 1869
6 Zasoby
geologiczne
Racjonalne
i efektywne go-
spodarowanie
zasobami kopalin
ze złóż
Powierzchnia surowców naturalnych Zapobieganie degradacji
zasobów złóż naturalnych
Ochrona zasobów
złóż kopalin po-
przez uwzględnia-
nie ich
w dokumentach
planistycznych
Gmina
Dalików
- brak kontroli
nad złożami natu-
ralnymi,
- degradacja za-
sobów złóż
Odpowiednie zapisy w planach zago-
spodarowania przestrzennego
Efektywne wykorzysty-
wanie eksploatowanych
złóż oraz ochrona zaso-
bów złóż nieeksploatowa-
nych
Uwzględnianie w
miejscowych pla-
nach zagospodaro-
wania przestrzenne-
go zapisów doty-
czących ochrony
naturalnego ukształ-
towania powierzch-
ni ziemi
Gmina
Dalików
- Przedłużająca
się procedura
wprowadzania
zmian do przepi-
sów prawa miej-
scowego
7
Gleby
Racjonalne wyko-
rzystanie zasobów
glebowych
Rolnicy biorący udział w kampanii
Ochrona gleb przed de-
gradacją i dewastacją
Wdrażanie zasad
„Dobrych Praktyk
Rolniczych” oraz
promowanie rolnic-
twa ekologicznego
Gmina Dali-
ków, właści-
ciele gruntów
- Brak zaintere-
sowania właści-
cieli gruntów
- Brak zaintere-
sowania inwesto-
rów
Łączna powierzchnia gruntów ornych na
których stosowane jest zmianowanie
upraw [ha]
Polepszanie kultury
rolnej oraz zmiano-
wanie upraw
Właściciele
gruntów
- Brak prowadze-
nia monitoringu
- Niewłaściwe
użytkowanie ze
strony właścicieli
gruntów
Liczba przeprowadzonych kontroli
jakości gleb na terenie gminy
Prowadzenie moni-
toringu jakości gleb
Instytut
Uprawy,
Nawożenia
i Gleboznaw-
stwa, Główny
Inspektorat
Brak prowadzenia
monitoringu
- Niewłaściwe
użytkowanie ze
strony właścicieli
gruntów
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 67 – Poz. 1869
Ochrony
Środowiska
Liczba działań w ramach realizacji
inwestycji
Wspieranie i pro-
mowanie rolnictwa
ekologicznego
Gmina
Dalików
- Brak zaintere-
sowania właści-
cieli gruntów
- Brak zaintere-
sowania inwesto-
rów
8
Gospodarka
odpadami
i zapobieganie
powstawaniu
odpadów
Racjonalne go-
spodarowanie
odpadami
Osiągnięty poziom recyklingu [%]
Prawidłowe prowadzenie
gospodarki odpadami
Zwiększenie po-
ziomu recyklingu -
przygotowania do
ponownego użycia
następujących frak-
cji odpadów komu-
nalnych: papieru,
metali, tworzyw
sztucznych i szkła
oraz innych niż
niebezpieczne
Mieszkańcy
- Brak możliwości
technicznych do
realizacji zadania
- Ograniczenie
masy odpadów
komunalnych
ulegających bio-
degradacji prze-
kazywanych do
składowania
Osiągnięty poziom recyklingu [%]
Uszczelnianie
gminnego systemu
gospodarowania
odpadami komunal-
nymi –
weryfikacja miesz-
kańców uchylają-
cych się
od obowiązku zło-
żenia deklaracji i
wnoszenia opłat
Gmina
Dalików
- Brak możliwości
technicznych do
realizacji zadania
- Ograniczenie
masy odpadów
komunalnych
ulegających bio-
degradacji prze-
kazywanych do
składowania
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 68 – Poz. 1869
Masa usuniętych wyrobów azbestowych
[Mg]
Realizacja Programu
Usuwania Azbestu
Usuwanie wyrobów
azbestowych z
terenu gminy
Gmina
Dalików,
mieszkańcy,
inne
jednostki
- Nieotrzymanie
dofinansowania
ze środków ze-
wnętrznych
- Małe zaintere-
sowanie miesz-
kańców
9
Zasoby
przyrodnicze
Zachowanie, od-
tworzenie
i zrównoważone
użytkowanie bio-
różnorodności
i georóżnorodno-
ści oraz ochrona
przyrody
Powierzchnia obiektów i obszarów
prawnie chronionych [ha]
Ochrona zieleni, zasobów
leśnych oraz obszarów
o szczególnych walorach
przyrodniczych
Bieżąca pielęgnacja
zasobów przyrodni-
czych wraz
z ochroną obszarów
i obiektów prawnie
chronionych
Gmina
Dalików,
RDOŚ
- Dewastacja ze
strony mieszkań-
ców
i turystów
- brak zgody
posiadaczy nieru-
chomości
Powierzchnia terenów zielonych [ha]
Modernizacja i
urządzanie terenów
zielonych, parków,
zieleńcowi skwe-
rów, nowe nasadze-
nia drzew i krze-
wów
Gmina
Dalików
- brak realizacji
inwestycji
Powierzchnia gruntów leśnych [ha]
Ochrona zasobów
leśnych oraz pro-
wadzenie stałego
monitoringu w celu
zapobiegania zagro-
żeniom
Zarządcy
lasów,
w tym lasów
stanowiących
własność
Skarbu
Państwa
- Dewastacja ze
strony
mieszkańców,
- szkodniki,
- niekorzystne
warunki atmosfe-
ryczne (wichury)
- pożary
Odpowiednie zapisy w planach zago-
spodarowania przestrzennego
Uwzględnianie
w miejscowych
planach zagospoda-
rowania przestrzen-
Gmina
Dalików
- Przedłużająca
się procedura
wprowadzania
zmian do przepi-
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 69 – Poz. 1869
nego zapisów doty-
czących ochrony
zadrzewień poprzez
wymóg inwentary-
zacji zieleni oraz
przyjmowania w
miarę możliwości
zasady omijania
istniejących drzew,
przy projektowaniu
oraz realizacji inwe-
stycji budowy sys-
temu komunikacyj-
nego
sów prawa miej-
scowego
Odpowiednie zapisy w planach zago-
spodarowania przestrzennego
Zwiększanie powierzchni
obszarów chronionych
i leśnych
Uwzględnienie
w planach zagospo-
darowania prze-
strzennego obsza-
rów przeznaczo-
nych pod zalesianie
(słabe gleby V, VI
klasy oraz wielolet-
nie odłogi)
Gmina
Dalików
- Przedłużająca
się procedura
wprowadzania
zmian do przepi-
sów prawa miej-
scowego
Powierzchnia obszarów prawnie chro-
nionych [ha]
Tworzenie nowych
obszarów chronio-
nych
Gmina
Dalików,
RDOŚ, inne
jednostki
- Brak działań w
tym zakresie
Powierzchnia lasów [ha] Zalesianie gruntów
porolnych
Nadleśnic-
two, Gmina
Dalików
- Brak środków
finansowych
10
Zagrożenia
poważnymi
awariami
Minimalizacja
potencjalnych
negatywnych
skutków awarii
Liczba przeprowadzonych szkoleń
Zapobieganie skutkom
poważnych awarii i za-
grożeniom naturalnym
Szkolenia z zakresu
ratowniczo-
gaśniczego
Gmina
Dalików,
OSP, inne
jednostki
- brak zaintereso-
wania społeczeń-
stwa
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 70 – Poz. 1869
11 Edukacja
ekologiczna
Zwiększenie
świadomości eko-
logicznej społe-
czeństwa gminy,
kształtowanie
postaw proekolo-
gicznych jego
mieszkańców oraz
poczucia odpo-
wiedzialności za
jakość środowiska
Liczba przeprowadzonych szkoleń Zwiększanie świadomości
ekologicznej
Działania
edukacyjne
w szkołach na tere-
nie gminy
Gmina
Dalików
- Brak działań w
tym zakresie
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 71 – Poz. 1869
7.1.2. HARMONOGRAM RZECZOWO - FINANSOWY
W poniższej tabeli przedstawiono harmonogram rzeczowo-finansowy zadań własnych gminy Dalików oraz
zadań monitorowanych, opracowany w celu ochrony środowiska na terenie gminy. Pod zadaniami własnymi
należy rozumieć te przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków budżetowych
i pozabudżetowych będących w dyspozycji gminy. Natomiast pod zadaniami monitorowanymi należy rozumieć
pozostałe zadania związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które
są finansowane ze środków samorządów gminnych, instytucji i przedsiębiorstw, osób fizycznych oraz ze środ-
ków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wyższego, bądź instytucji działają-
cych na terenie gminy, ale podległych bezpośrednio organom centralnym.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 72 – Poz. 1869
Tabela 22. Harmonogram realizacji zadań własnych oraz zadań monitorowanych wraz z ich finansowaniem
Lp. Obszar
interwencji Zadanie
Podmiot
odpowiedzialny
za realizację
(+ jednostki
włączone)
Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł)
Źródła
finansowania 2019 2020 2021 2022 2023-2026 razem
1
Ochrona
klimatu
i jakości
powietrza
Zadania własne
Termomodernizacja
budynków mieszkal-
nych w gminie Dali-
ków
Gmina Dalików,
mieszkańcy
W miarę
dostępnych
środków
środki własne,
inne środki
Modernizacja źródeł
ciepła w budynkach
mieszkalnych na
terenie gminy
Gmina Dalików,
mieszkańcy
W miarę
dostępnych
środków
środki własne,
inne środki
Budowa instalacji do
produkcji energii ze
źródeł odnawialnych
na terenie gminy
Dalików
Gmina Dalików 1 000 000 środki własne,
inne środki
Budowa i moderniza-
cja oświetlenia ulicz-
nego (energoosz-
czędne)
Gmina Dalików 120 000,00 środki własne,
inne środki
Modernizacja dróg
gminnych Gmina Dalików 2 000 000
środki własne,
inne środki
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 73 – Poz. 1869
Zadania monitorowane
Modernizacja i prze-
budowa dróg powia-
towych
Powiat Poddę-
bicki
W miarę
dostępnych
środków
środki własne,
inne środki
2 Zagrożenia ha-
łasem
Zadania własne
Tworzenie zabezpie-
czeń przed oddziały-
waniem hałasu ko-
munikacyjnego po-
przez wprowadzanie
odpowiednich zapi-
sów w SIWZ
uwzględniające m.in.
montowanie dźwię-
koszczelnych okien,
kładzenie cichej na-
wierzchni i budowę
ekranów akustycz-
nych
Gmina Dalików,
zarządcy dróg
W miarę
potrzeb
i dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Aktualizacja inwenta-
ryzacji źródeł uciąż-
liwości akustycznej
Gmina Dalików
W miarę
potrzeb
i dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Zadania monitorowane
Kontrola emisji hała-
su do środowiska z
obiektów działalności
gospodarczej
WIOŚ w Łodzi W miarę
potrzeb
środki własne,
inne środki
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 74 – Poz. 1869
3 Pola elektro-
magnetyczne
Zadania własne
Gromadzenie danych
nt. instalacji
emitujących pola
elektromagnetyczne
wymagających zgło-
szeń
Gmina Dalików 2 000,00 środki własne,
inne środki
Uwzględnienie zapi-
sów dotyczących
ochrony przed po-
nadnormatywnym
promieniowaniem
elektromagnetycznym
w miejscowych pla-
nach zagospodarowa-
nia przestrzennego
gminy
Gmina Dalików
Brak kosztów
dodatkowych,
w ramach
prac nad pzp
-
4 Gospodarowanie
wodami
Zadania własne i monitorowane
Prowadzenie stałego
lokalnego
i regionalnego moni-
toringu wód
WIOŚ w Łodzi,
inne jednostki
W ramach
monitoringu
państwowego
środki własne,
inne środki
Propagowanie za-
chowań sprzyjających
oszczędzaniu wody
przez działania edu-
kacyjno-promocyjne
(akcje, kampanie
skierowane do
wszystkich grup
społecznych)
Gmina Dalików 10 000,00 środki własne,
inne środki
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 75 – Poz. 1869
5
Gospodarka
wodno -
ściekowa
Zadania własne i monitorowane
Bieżąca modernizacja
sieci wodociągowej
i kanalizacyjnej
Gmina Dalików 1 500 000,00 środki własne,
inne środki
Budowa sieci kanali-
zacyjnej
w miejscowości Bu-
dzynek Woźniki
Gmina Dalików
W miarę
potrzeb
i dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Budowa sieci kanali-
zacyjnej
w miejscowości Złot-
niki i Krzemieniew
Gmina Dalików
W miarę
potrzeb
i dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Rozbudowa sieci
kanalizacyjnej
w Dalikowie
Gmina Dalików,
mieszkańcy
W miarę
potrzeb
i dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Budowa przyłączy
kanalizacyjnych
w Dalikowie
Gmina Dalików,
mieszkańcy 200 000,00
środki własne,
inne środki
Renowacja i moder-
nizacja urządzeń
melioracyjnych
Gminna Spółka
Wodna
W miarę
potrzeb
Środki własne,
inne środki
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 76 – Poz. 1869
Budowa przydomo-
wych oczyszczalni
ścieków na terenie
Gminy Dalików
Gmina Dalików,
mieszkańcy
W miarę
potrzeb
środki własne,
inne środki
6 Zasoby geolo-
giczne
Zadania własne
Ochrona zasobów
złóż kopalin poprzez
uwzględnianie ich
w dokumentach pla-
nistycznych
Gmina Dalików
Brak kosztów
dodatkowych,
w ramach
prac nad pzp i
innymi do-
kumentami
-
Uwzględnianie w
miejscowych pla-
nach zagospodaro-
wania przestrzenne-
go zapisów dotyczą-
cych ochrony natu-
ralnego ukształto-
wania powierzchni
ziemi
Gmina Dalików
Brak kosztów
dodatkowych,
w ramach
prac nad pzp i
innymi do-
kumentami
-
7
Gleby
Zadania własne i monitorowane
Wdrażanie zasad
„Dobrych Praktyk
Rolniczych” oraz
promowanie rolnic-
twa ekologicznego
Gmina Dalików,
właściciele
gruntów
W miarę
potrzeb
środki własne,
inne środki
Polepszanie kultury
rolnej oraz zmiano-
wanie upraw
Właściciele
gruntów
W miarę
potrzeb
środki własne
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 77 – Poz. 1869
Prowadzenie monito-
ringu jakości gleb
Instytut Upra-
wy, Nawożenia
i Gleboznaw-
stwa, Główny
Inspektorat
Ochrony Śro-
dowiska
W miarę
potrzeb
środki własne
Wspieranie i promo-
wanie rolnictwa eko-
logicznego
Gmina Dalików 5 000 środki własne,
inne środki
8
Gospodarka
odpadami
i zapobieganie
powstawaniu
odpadów
Zadania własne
Usuwanie wyrobów
azbestowych z terenu
gminy
Gmina Dalików,
mieszkańcy,
inne jednostki
1 500 000,00
środki własne
Gminy Dali-
ków oraz dofi-
nansowanie z
WFOSiGW w
Łodzi
Uszczelnianie gmin-
nego systemu
gospodarowania
odpadami komunal-
nymi –
weryfikacja miesz-
kańców uchylających
się
od obowiązku złoże-
nia deklaracji i wno-
szenia opłat
Gmina Dalików
W miarę
dostępnych
środków
finansowych
środki własne
gminy Dalików
Zadania monitorowane
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 78 – Poz. 1869
Zwiększenie poziomu
recyklingu - przygo-
towania do ponowne-
go użycia następują-
cych frakcji odpadów
komunalnych: papie-
ru, metali, tworzyw
sztucznych i szkła,
oraz innych niż nie-
bezpieczne
Mieszkańcy W miarę
możliwości
środki własne,
inne środki
9
Zasoby przy-
rodnicze
Zadania własne
Bieżąca pielęgnacja
zasobów przyrodni-
czych wraz
z ochroną obszarów
i obiektów prawnie
chronionych
Gmina Dalików,
RDOŚ 20 000,00
środki własne,
inne środki
Modernizacja i urzą-
dzanie terenów zielo-
nych, parków, zieleń-
cowi skwerów, nowe
nasadzenia drzew i
krzewów
Gmina Dalików 50 000,00 Środki własne
Uwzględnienie
w Planach Zagospo-
darowania Prze-
strzennego obszarów
przeznaczonych pod
zalesianie (słabe
gleby V i VI klasy
oraz wieloletnie
odłogi)
Gmina Dalików
Brak kosztów
dodatkowych,
w ramach
prac nad pzp
-
Uwzględnianie Gmina Dalików Brak kosztów -
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 79 – Poz. 1869
w miejscowych pla-
nach zagospodarowa-
nia przestrzennego
zapisów dotyczących
ochrony zadrzewień
poprzez wymóg in-
wentaryzacji zieleni
oraz przyjmowania w
miarę możliwości
zasady omijania ist-
niejących drzew, przy
projektowaniu oraz
realizacji inwestycji
budowy systemu
komunikacyjnego
dodatkowych,
w ramach
prac nad pzp
Tworzenie nowych
obszarów chronio-
nych
Gmina Dalików,
RDOŚ, inne
jednostki
W miarę
potrzeb i
dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Zadania monitorowane
Ochrona zasobów
leśnych oraz prowa-
dzenie stałego moni-
toringu w celu zapo-
biegania zagrożeniom
Zarządcy lasów,
w tym lasów
stanowiących
własność Skar-
bu Państwa
W miarę
potrzeb i
dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Zalesianie gruntów
porolnych Nadleśnictwo
W miarę
potrzeb i
dostępnych
środków
finansowych
środki własne,
inne środki
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 80 – Poz. 1869
10
Zagrożenia po-
ważnymi awa-
riami
Zadania własne i monitorowane
Szkolenia z zakresu
ratowniczo-
gaśniczego
Gmina Dalików,
OSP, inne jed-
nostki
5 000,00 Środki własne,
inne środki
11 Edukacja ekolo-
giczna
Zadania własne
Działania edukacyjne
w szkołach na terenie
gminy
Gmina Dalików 10 000,00
Środki własne,
inne środki
(WFOŚiGW)
Źródło: Opracowanie własne
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 81 – Poz. 1869
8. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA
Realizacja zadań określonych w Programie Ochrony Środowiska wiąże się z wysokimi nakładami
finansowymi. Wdrażanie Programu powinno być zatem możliwe dzięki stworzeniu odpowiedniego systemu
finansowego. Podstawowymi źródłami finansowania są środki publiczne (budżetowe państwa, gminy lub
pozabudżetowe instytucji publicznych), prywatne (np. fundusze inwestycyjne) oraz prywatno-publiczne (np. ze
spółek handlowych z udziałem gminy). Do głównych instrumentów finansowych gminy w zakresie ochrony
środowiska należą opłaty oraz kary za korzystanie ze środowiska.
Potencjalne źródła finansowania zadań określonych w niniejszym Programie przedstawiono poniżej.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)
Publiczna instytucja finansowa, działająca jako państwowa osoba prawna. Głównym jej celem działania jest
udzielanie wsparcia finansowego przedsięwzięciom służącym ochronie środowiska i gospodarce wodnej.
Podstawą do przyjmowania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie są programy priorytetowe, które
określają zasady udzielania wsparcia oraz kryteria wyboru przedsięwzięć. Listę priorytetowych programów
NFOŚiGW zatwierdza corocznie Rada Nadzorcza NFOŚiGW.
Zgodnie z „Listą priorytetowych programów NFOŚiGW na 2018 r.”, ustala się następujące programy:
1. Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi:
Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach,
Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydrotechnicznych,
Inwestycje w gospodarce ściekowej poza granicami kraju, w zlewni rzeki Bug.
2. Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi:
Racjonalna gospodarka odpadami,
Ochrona powierzchni ziemi,
Geologia i górnictwo.
3. Ochrona atmosfery:
Poprawa jakości powietrza,
System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme).
4. Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów:
Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej.
5. Międzydziedzinowe:
Wsparcie Ministra Środowiska w zakresie realizacji polityki ochrony środowiska,
Zadania wskazane przez ustawodawcę,
Wspieranie działalności monitoringu środowiska,
Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków,
Edukacja ekologiczna,
Współfinansowanie programu LIFE,
SYSTEM - Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez partnerów
zewnętrznych,
Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki,
Gekon – Generator Koncepcji Ekologicznych,
Wzmocnienie działań społeczności lokalnych dla zrównoważonego rozwoju,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 82 – Poz. 1869
Wsparcie dla Innowacji sprzyjających zasobooszczędnej i niskoemisyjnej gospodarce.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi (WFOŚiGW)
Podstawowym zadaniem wojewódzkich funduszy jest finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych i poza-
inwestycyjnych w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu realizacji zasady zrównoważo-
nego rozwoju.
Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Łodzi przewidzianych do dofinansowania w roku 2018
OCHRONA PRZYRODY I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
1.1 Prace rewaloryzacyjne realizowane na terenach lub obiektach objętych ochroną, zgodnie z:
ustawą o ochronie przyrody,
ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – dotyczy terenów publicznie dostępnych.
1.2 Zachowanie różnorodności biologicznej poprzez ochronę cennych siedlisk przyrodniczych, cennych gatun-
ków zwierząt, roślin, grzybów i ich siedlisk na obszarach NATURA 2000, w parkach krajobrazowych, re-
zerwatach, obszarach chronionego krajobrazu i na innych formach obszarowych ochrony przyrody.
1.3 Zwalczanie gatunków inwazyjnych.
1.4 Wspieranie rozwoju urządzonej zieleni na terenach zurbanizowanych.
OCHRONA POWIETRZA
2.1 Inwestycje zmierzające do ograniczenia niskiej emisji oraz wzrostu efektywności energetycznej realizowa-
ne na terenach objętych programami ochrony powietrza.
2.2 Inwestycje w odnawialne źródła energii.
GOSPODARKA ODPADAMI I OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI
3.1 Punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
3.2 Instalacje do doczyszczania selektywnie zebranych frakcji odpadów.
3.3 Instalacje do recyklingu poszczególnych frakcji materiałowych.
3.4 Usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest.
3.5 Rekultywacja składowisk odpadów.
3.6 Selektywne zbieranie bioodpadów i instalacje do ich przetwarzania.
OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI WODNYMI
4.1 Przedsięwzięcia z zakresu gospodarki ściekowej realizowanych w aglomeracjach ujętych w aktualizacji
Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
4.2 Budowa infrastruktury z zakresu gospodarki ściekowej na terenach o zabudowie rozproszonej.
4.3 Poprawa jakości wody pitnej oraz utrzymanie ciągłości jej dostaw poprzez budowę rozbudowę i moderni-
zację stacji uzdatniania wody.
4.4 Przedsięwzięcia i działania ujęte w dokumentach strategicznych: Programie Wodno-Środowiskowym Kra-
ju, Planie Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, Planie Utrzymania Wód, Planie Przeciwdziałania Skut-
kom Suszy.
4.5 Utrzymanie i przebudowa urządzeń i obiektów hydrotechnicznych.
INNE DZIAŁANIA OCHRONY ŚRODOWISKA I PROJEKTY MIĘDZYDZIEDZINOWE
5.1 Wspomaganie realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska.
5.2 Monitoring siedlisk przyrodniczych.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 83 – Poz. 1869
5.3 Realizacja zadań związanych z zapobieganiem i likwidacją skutków działania żywiołów oraz poważnych
awarii i ich skutków między innymi z uwzględnieniem zapisów planów zarządzania ryzykiem powodzio-
wym i planów przeciwdziałania skutkom suszy.
5.4 Realizacja zadań z zakresu edukacji ekologicznej mająca na celu wzrost wiedzy z zakresu ochrony środo-
wiska oraz kształtowanie postaw proekologicznych.
Oficjalny serwis internetowy: http://wfos.com.pl.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ)
Krajowy program wspierający gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację
do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczne. Głównym źródłem finansowania Programu są
środki unijne z Funduszu Spójności. Najważniejszymi beneficjentami Programu są podmioty publiczne (w tym
JST) oraz podmioty prywatne (przede wszystkim duże przedsiębiorstwa).
W ramach Programu realizowanych będzie 10 osi priorytetowych:
1. Zmniejszenie emisyjności gospodarki.
2. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu.
3. Rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu multimodalnego.
4. Infrastruktura drogowa dla miast.
5. Rozwój transportu kolejowego w Polsce.
6. Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach.
7. Poprawa bezpieczeństwa energetycznego.
8. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury.
9. Wzmocnienie strategicznej infrastruktury i rozwoju zasobów kultury.
10. Pomoc techniczna.
Zakres finansowania w obszarze energetyki i środowiska przedstawiono poniżej.
I Oś priorytetowa - Zmniejszenie emisyjności gospodarki:
produkcja, dystrybucja oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE), np. budowa, rozbudo-
wa farm wiatrowych, instalacji na biomasę bądź biogaz,
poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym,
rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji, np. budowa sieci dystrybucyjnych średniego i
niskiego napięcia.
II Oś priorytetowa - Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu:
rozwój infrastruktury środowiskowej (np. oczyszczalnie ścieków, sieć kanalizacyjna oraz wodociągo-
wa, instalacje do zagospodarowania odpadów komunalnych, w tym do ich termicznego przetwarzania),
ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, poprawa jakości środowiska miejskiego (np. re-
dukcja zanieczyszczenia powietrza i rekultywacja terenów zdegradowanych),
dostosowanie do zmian klimatu, np. zabezpieczenie obszarów miejskich przed niekorzystnymi zjawi-
skami pogodowymi, zarządzanie wodami opadowymi, projekty z zakresu małej retencji oraz systemy
zarządzania klęskami żywiołowymi.
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Łódzkiego na lata 2014 – 2020 (RPO WŁ)
Celem Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020 jest podnie-
sienie konkurencyjności regionu w oparciu o wewnętrzne potencjały, sprzyjające zwiększeniu spójności spo-
łecznej i terytorialnej.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 84 – Poz. 1869
Poniżej przedstawiono główne osie priorytetowe, w ramach których gmina będzie mogła ubiegać się o środ-
ki na realizację działań ujętych w opracowaniu.
Oś priorytetowa IV – Gospodarka niskoemisyjna
Priorytet inwestycyjny 4.a. Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawial-
nych.
Typy przedsięwzięć:
budowa, przebudowa lub modernizacja infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii (sieci
niskiego napięcia poniżej 110 kV), pochodzącej ze źródeł odnawialnych (ze szczególnym nastawie-
niem na produkcję energii elektrycznej), w oparciu o moc instalowanej jednostki: energia wodna (wy-
łącznie na już istniejących budowlach piętrzących, wyposażonych w hydroelektrownie, przy jednocze-
snym zapewnieniu pełnej drożności budowli dla przemieszczeń fauny wodnej), energia wiatru, energia
słoneczna, energia geotermalna, energia biogazu, energia biomasy. Wielkość mocy wynikać będzie z
zapisów Linii demarkacyjnej.
Priorytet inwestycyjny 4.c. Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i
wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w
sektorze mieszkaniowym.
Typy przedsięwzięć:
głęboka modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej lub wielorodzinnych budyn-
ków mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne (ocieplenie obiek-
tu, wymiana okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne, przebudowa systemów
grzewczych wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła), modernizacja systemów wentylacji i
klimatyzacji, instalacja OZE w modernizowanych energetycznie budynkach. W ramach przedsięwzię-
cia możliwa będzie wymiana źródła ciepła z opartego na paliwach konwencjonalnych na źródła ciepła
wytwarzające energię ze źródeł odnawialnych bądź na przyłącza sieciowe oraz najbardziej wydajne
urządzenia grzewcze wykorzystujące paliwa konwencjonalne. Zastosowanie pieców węglowych nie
będzie przedmiotem dofinansowania.
Priorytet inwestycyjny 4.e. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w
szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i
działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu.
Typy przedsięwzięć:
inwestycje w zakresie budownictwa o znacznie podwyższonych parametrach energetycznych, polega-
jące na projektach pilotażowych, demonstracyjnych dotyczących budynków użyteczności publicznej,
inwestycje w ramach modernizacji źródeł ciepła (kompleksowa wymiana lub renowacja), rozbudowy
systemów zaopatrzenia w ciepło oraz doprowadzenia źródeł ciepła do budownictwa jednorodzinnego i
wielorodzinnego oraz budynków użyteczności publicznej. Zastosowanie pieców węglowych nie będzie
przedmiotem dofinansowania,
inwestycje w zakresie oświetlenia publicznego z wykorzystaniem urządzeń energooszczędnych i eko-
logicznych jako element szerszego projektu infrastrukturalnego.
Oś priorytetowa V – Ochrona środowiska
Priorytet inwestycyjny 5.b. Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje zagrożeń przy
jednoczesnym zwiększeniu odporności na klęski i katastrofy i rozwijaniu systemów zarządzania klęskami i
katastrofami.
Typy przedsięwzięć:
budowa, przebudowa lub modernizacja obiektów małej retencji, w tym retencji naturalnej,
rozwój systemów wczesnego ostrzegania lub prognozowania zagrożeń oraz wsparcie w zakresie dzia-
łań zapobiegawczych.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 85 – Poz. 1869
Priorytet inwestycyjny 6.a. Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań
określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zo-
bowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie.
projekty skierowane na poprawę gospodarki odpadami komunalnymi przez zapobieganie powstawaniu
odpadów, promowanie ponownego użycia, wdrażanie technologii odzysku, w tym recyklingu i osta-
tecznego unieszkodliwiania odpadów w procesach innych niż składowanie, w tym związane z budową,
modernizacją lub przebudową zakładów zagospodarowania odpadów - w oparciu o WPGO oraz plany
inwestycyjne,
kompleksowe projekty skierowane na poprawę gospodarki odpadami innymi niż komunalne przez za-
pobieganie powstawaniu odpadów, promowanie ponownego użycia, wdrażanie technologii odzysku, w
tym recyklingu lub ostatecznego unieszkodliwiania odpadów, a także likwidacji dzikich wysypisk
śmieci.
Priorytet inwestycyjny 6.b. Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań okre-
ślonych w dorobku prawnym Unii zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiąza-
nia potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie.
budowa, przebudowa, modernizacja oczyszczalni ścieków bądź poprawa parametrów już istniejących
oczyszczalni, w tym wsparcie dla gospodarki osadami ściekowymi (np. poprzez kompostowanie, przy-
rodnicze wykorzystanie, termiczne przekształcanie),
budowa, modernizacja kanalizacji ściekowej, przy spełnieniu wymogu dotyczącego współczynnika
koncentracji na poziomie 120 osób na kilometr bieżącej sieci kanalizacyjnej, w celu zapewnienia efek-
tywności ekonomicznej budowanej sieci; współczynnik ten w przypadku obszarów chronionych nie
może być mniejszy od 90 mieszkańców na 1 kilometr sieci. Możliwa jest również realizacja inwestycji
dotyczących budowy, rozbudowy sieci wodociągowej (w tym m.in. ujęcia lub stacje uzdatniania wody
oraz zakup lub remont urządzeń służących gromadzeniu, odprowadzaniu, uzdatnianiu lub przesyłowi
wody), tylko w przypadku realizacji projektów kompleksowych, w aglomeracjach poniżej 10 tys. RLM
lub gdy na danym terenie zapewniona jest sieć kanalizacyjna. Przewiduje się także wspieranie inwesty-
cji z zakresu zakupu urządzeń lub aparatury (np. mobilne laboratoria, instalacje kontrolno-pomiarowe).
Priorytet inwestycyjny 6.d. Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gle-
by oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program „Natura 2000” i zieloną infrastrukturę.
podniesienie standardu bazy technicznej lub wyposażenia parków krajobrazowych lub rezerwatów
przyrody (w tym położonych na obszarach Natura 2000),
budowa, przebudowa, infrastruktury służącej utrzymaniu lub utworzeniu centrów ochrony różnorodno-
ści biologicznej na obszarach miejskich lub pozamiejskich w oparciu o gatunki rodzime np. banki ge-
nowe, parki miejskie, ogrody botaniczne, ekoparki, oraz modernizacja lub doposażenie ośrodków pro-
wadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej (np. w parkach krajobrazowych), oraz prowa-
dzenie, komplementarnych i uzupełniających do ogólnopolskich, kampanii informacyjnoedukacyjnych,
budowa lub modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego
stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych),
budowa lub modernizacja niezbędnej infrastruktury mającej na celu ograniczenie degradacji środowi-
ska przyrodniczego w miejscach wypoczynku, na szlakach turystycznych lub wypoczynkowych oraz
promowanie form ochrony przyrody (np. platformy widokowe, ścieżki dydaktyczne wykorzystujące
lokalne zasoby przyrodnicze), opracowanie dokumentów planistycznych z zakresu ochrony przyrody
jako element szerszego projektu przewidzianego do realizacji w ramach PI.
Szczegółowe informacje na temat zasad dofinansowania można uzyskać na stronie http://www.rpo.lodzkie.pl.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 (PROW 2014-2020)
Celem głównym PROW 2014 – 2020 jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie
zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiej-
skich.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 86 – Poz. 1869
Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obsza-
rów wiejskich na lata 2014 – 2020, a mianowicie:
ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich,
poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospo-
darstw rolnych,
poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie,
odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa,
wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i od-
porną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym,
zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na
obszarach wiejskich.
Pomoc finansowa ze środków Programu będzie skierowana głównie do sektora rolnego. Sektor ten jest
szczególnie istotny z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i wymaga znacznego i
odpowiednio ukierunkowanego wsparcia. Planowane w Programie instrumenty pomocy finansowej będą miały
na celu przede wszystkim rozwój gospodarstw rolnych (modernizacja gospodarstw rolnych, restrukturyzacja
małych gospodarstw rolnych, premie dla młodych rolników, płatności dla rolników przekazujących małe go-
spodarstwa rolne).
Program LIFE
Jedyny instrument finansowy Unii Europejskiej poświęcony wyłącznie współfinansowaniu projektów z
dziedziny ochrony środowiska i klimatu. Jego głównym celem jest wspieranie procesu wdrażania wspólnoto-
wego prawa ochrony środowiska, realizacja unijnej polityki w tym zakresie, a także identyfikacja i promocja
nowych rozwiązań dla problemów dotyczących środowiska w tym przyrody.
Program LIFE na lata 2014-2020 podzielono na dwa podprogramy: na rzecz środowiska oraz na rzecz kli-
matu. Obszary priorytetowe Programu przedstawiają się następująco:
Program na rzecz środowiska:
ochrona środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami,
przyroda i różnorodność biologiczna,
zarządzanie i informacja w zakresie środowiska.
Program na rzecz klimatu:
ograniczenie wpływu człowieka na klimat,
dostosowanie się do skutków zmian klimatu,
zarządzanie i informacja w zakresie klimatu.
Wśród pozostałych funduszy i programów, mogących stanowić źródło finansowania w ramach zadań zwią-
zanych z ochroną środowiska, wymienić można m.in.:
środki norweskie i EOG – Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy (fundu-
sze norweskie), w ramach których funkcjonują Programy Operacyjne: „Ochrona różnorodności biolo-
gicznej i ekosystemów”, „Wzmocnienie monitoringu środowiska oraz działań kontrolnych”, „Oszczę-
dzanie energiii promowanie odnawialnych źródeł energii”,
Bank Ochrony Środowiska – oferuje kredyty na rzecz inwestycji proekologicznych,
Bank Gospodarstwa Krajowego – stanowi ważne ogniwo w zakresie finansowania przedsięwzięć z za-
kresu ochrony środowiska, w tym rynku oszczędności energii.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 87 – Poz. 1869
9. SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
9.1.MONITORING I KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
Monitoring dostarcza informacji, w oparciu o które ocenić można, czy stan środowiska ulega polepszeniu
czy pogorszeniu, a także jest podstawą oceny efektywności wdrażania polityki środowiskowej. Rozróżniamy
dwa rodzaje monitoringu:
monitoring jakości środowiska,
monitoring polityki środowiskowej.
Obydwa rodzaje monitoringu są ze sobą ściśle powiązane. Monitoring jakości środowiska jest
wykorzystywany w definiowaniu polityki ochrony środowiska. W okresie wdrażania niniejszego programu,
monitoring także będzie wykorzystywany dla uaktualnienia polityki ochrony środowiska. Celem monitoringu
jest zwiększenie efektywności polityki środowiskowej poprzez zbieranie, analizowanie i udostępnianie danych
dotyczących jakości środowiska i zachodzących w nim zmian. Informacja o stanie środowiska jest niezbędna
do ustanawiania priorytetów ochrony środowiska, do monitorowania, egzekwowaniai przestrzegania przepisów
ochrony środowiska, do integrowania polityki. Powinien służyć zarówno podejmującym decyzje, jak i
społeczeństwu, sektorowi prywatnemu, pozarządowym organizacjom ekologicznym i wszystkim
zainteresowanym grupom.
W poniższej tabeli przedstawiono harmonogram wdrażania programu ochrony środowiska dla gminy
Dalików.
Tabela 23. Harmonogram wdrażania Programu ochrony środowiska dla gminy Dalików.
Monitoring realizacji Programu
2019 2020 2021 2022 Itd.
Monitoring stanu środowiska X X X
Monitoring polityki środowiskowej
Mierniki efektywności Programu X X
Ocena realizacji planu operacyjnego X X
Raporty z realizacji Programu X X
Ocena realizacji celów i kierunków działań X
Aktualizacja Programu ochrony środowiska X
Źródło: Opracowanie własne
Kontrola i monitoring realizacji celów i zadań Programu ochrony środowiska winny obejmować:
określenie stopnia wykonania poszczególnych działań,
określenie stopnia realizacji przyjętych celów,
ocenę rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,
analizę przyczyn rozbieżności.
Listę proponowanych wskaźników monitorowania dla gminy Dalików przedstawiono
w poniższej tabeli.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 88 – Poz. 1869
Tabela 24. Zestawienie wskaźników dla monitorowania osiąganych celów dla gminy Dalików.
Lp. Wskaźniki Jednostka
miary
Wartość bazowa Wartość
docelowa
Ochrona klimatu i jakości powietrza
1 Liczba przeprowadzonych działań
w zakresie ochrony powietrza przez gminę
szt. 0 >0
2 Liczba instalacji OZE na terenie gminy
(na budynkach gminnych)
szt. 925 >925
3 Liczba ztermodernizowanych budynków
gminnych
Szt. 0 >0
4 Długość zmodernizowanych dróg
gminnych/powiatowych
km 0 >0
Zagrożenia hałasem
1 Długość zmodernizowanych dróg gmin-
nych/powiatowych
km 0 >0
Pola elektromagnetyczne
1 Liczba bazowych stacji telefonii komórkowych szt. 5 5
Gospodarowanie wodami/gospodarka wodno-ściekowa
1 Długość sieci kanalizacyjnej km 0,7 >0,7
2 Długość sieci wodociągowej km 161,2 >161,2
3 Liczba przyłączy wodociągowych szt. 1430 >1430
4 Przydomowe oczyszczalnie ścieków szt. 256 >256
5 Liczba mieszkańców korzystająca z sieci wodo-
ciągowej
liczba osób 3875 >3875
6 Liczba mieszkańców korzystająca z kanalizacji
sanitarnej
liczba osób 142 >142
Zasoby geologiczne
1 Liczba uwzględnionych złóż w dokumentach
planistycznych
szt. 8 8
Gleby
1 Powierzchnia gruntów zrekultywowanych ha 0 >0
Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów
1 Ilość usuniętych wyrobów zawierających azbest Mg 0 >0
2 Poziomy recyklingu i przygotowania do ponow-
nego użycia papieru, metalu, tworzyw sztucznych,
% 25,20 >25,20
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 89 – Poz. 1869
szkła
3 Odsetek mieszkańców gminy objętych zorgani-
zowanym systemem zbierania i odbierania odpa-
dów komunalnych
% 100,00 100,00
4 Odsetek mieszkańców gminy objętych zorgani-
zowanym systemem selektywnego zbierania i
odbierania odpadów komunalnych
% 100,00 100,00
Zasoby przyrodnicze
1 Lesistość Gminy % 13,1 >13,1
2 Liczba form ochrony przyrody szt. 19 >19
Zagrożenia poważnymi awariami
1 Liczba inwestycji w zakresie rozbudowy i moder-
nizacji OSP w gminie wraz z nowoczesnym dopo-
sażeniem
szt. 0 >0
Źródło: Opracowanie własne
9.2. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
Program ochrony środowiska dla gminy Dalików zostaje przyjęty do realizacji na podstawie uchwały Rady
Gminy. Efektywne wdrożenie i zarządzanie niniejszym programem wymaga dużego zaangażowania admini-
stracji samorządowej, a także współpracy pomiędzy wszystkimi instytucjami (organizacjami) zaangażowanymi
w zagadnienia ochrony środowiska.
Za realizację programu odpowiedzialne są Władze Gminy, które powinny wyznaczyć koordynatora wdraża-
nia programu.
Taką rolę, w imieniu Wójta Gminy Dalików, pełni osoba odpowiedzialna za ochronę środowiska, współpra-
cująca z pracownikami Urzędu Gminy Dalików oraz ściśle współpracująca z Radą Gminy.
W latach 2019-2022 koordynator wdrażania Programu co dwa lata oceniał będzie postęp w zakresie wdra-
żania zdefiniowanych działań, a pod koniec 2022 r. nastąpi ewentualna ocena rozbieżności między celami zde-
finiowanymi w Programie wraz z analizą przyczyn tych rozbieżności. Wyniki oceny będą stanowiły wykładnię
dla kolejnego Programu, w którym zostaną zdefiniowane cele i zadania.
Program będzie wdrażany przy udziale wielu partnerów, wśród których należy wymienić:
poszczególne jednostki organizacyjne i samodzielne stanowiska Urzędu Gminy,
zakłady przemysłowe i podmioty gospodarcze,
instytucje kontrolujące,
organizacje pozarządowe,
rolników,
nauczycieli,
mieszkańców,
innych.
Wszystkie jednostki będą musiały ze sobą współpracować poprzez stałą wymianę informacji i wiedzy. Jed-
nocześnie każdy z partnerów powinien być informowany o postępach we wdrażaniu Programu. W celu
usprawnienia tych działań zaleca się opracować szczegółowy harmonogram spotkań partnerów uczestniczących
we wdrażaniu Programu. Bardzo ważna jest również współpraca z sąsiednimi gminami i miastami, bowiem
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 90 – Poz. 1869
zagrożenia dla środowiska mają pochodzenie lokalne, ale mogą one oddziaływać także na znacznie większych
obszarach. Stąd też wynika potrzeba rozwiązań tych problemów w oparciu o współpracę międzygminną, np. w
zakresie gospodarki odpadami. Współpraca taka, oprócz pozytywnych efektów dla środowiska może przynieść
także korzyści ekonomiczne.
Aktywność społeczna wspierana jest również poprzez niezależną prasę ekologiczną, różnorodne wydawnic-
twa, programy telewizyjne, akcje edukacyjne i promocyjne oraz internet. Duże znaczenie dla ekspansji obywa-
telskiej aktywności ma nowe ustawodawstwo stwarzając powszechny dostęp do informacji o środowisku i pro-
cedury udziału społeczeństwa w zarządzaniu środowiskiem (ustawa prawo ochrony środowiska oraz ustawa o
udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko).
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
„Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dalików na lata 2019-2022 z perspektywą do 2026 r.” został
opracowany zgodnie z zapisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z
2018 r. poz. 799 ze zm.) jako narzędzie prowadzenia polityki ochrony środowiska w gminie.
Gmina Dalików położona jest w północno-zachodniej części województwa łódzkiego, we wschodniej
części powiatu poddębickiego. Dalików jest jedną z 134 gmin wiejskich województwa łódzkiego i
jedną z 6 gmin powiatu poddębickiego,
Stan jakości powietrza na terenie gminy Dalików kształtowany jest głównie przez rozproszone źródła
ciepła: indywidualne kotłownie w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej, ruch samochodowy,
lokalny przemysł i usługi. W zakresie źródeł „niskiej emisji” główną przyczyną zanieczyszczeń są
paleniska domowe, których negatywny wpływ na powietrze wynika głównie z ich liczebności, bliskiej
lokalizacji, niskich gatunków opałów oraz częstego spalania różnego rodzaju odpadów. Lokalizacja
źródeł niskiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery związana jest z terenami zabudowanymi
poszczególnych wsi. Z kolei źródła „wysokiej emisji” wiążą się przede wszystkim z przemysłem, w
tym usługi stolarskie, tartacznictwo, wytwarzanie wyrobów drewnianych i dziewiarstwo,
W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi nie prowadził pomiarów
dotyczących poziomu hałasu na terenie gminy Dalików. Układ dróg publicznych tworzą: drogi
krajowe: odcinek autostrady A2 i droga krajowa 72 Rawa Mazowiecka – Łódź – Aleksandrów Łódzki
– Poddębice – Balin – Konin, jak również drogi powiatowe oraz drogi gminne. Najbardziej uciążliwe
pod względem akustycznym jest droga krajowa i autostrada A2 przebiegające przez teren gminy
Dalików,
W ostatnich latach na terenie gminy Dalików nie prowadzono pomiarów promieniowania
elektromagnetycznego. Pomiary wykonane na terenie gminy w 2017 roku nie wykazały przekroczeń
poziomów dopuszczalnych pól elektromagnetycznych na terenie województwa łódzkiego. Wyniki
pomiarów pól elektromagnetycznych dla gmin wiejskich podobnych do gminy Dalików miały wartości
< 0,3 V/m, przy wartości dopuszczalnej 7 V/m,
Teren gminy Dalików położony jest w całości w zlewni Neru, gdzie dopływy rzeki Bełdówka i Gnida
prowadzą wody w kierunku wschodnim i północnym. Stan jednolitych części wód przepływających
przez teren gminy Dalików oceniono jako zły. Ponadto zdecydowana większość wód
powierzchniowych jest narażona na nieosiągnięcie celów środowiskowych. Stan wód podziemnych na
terenie gminy oceniono jako dobry,
Łącznie z sieci wodociągowej korzysta 99,3% mieszkańców. Gmina Dalików posiada jeden z
wyższych wskaźników zwodociągowania w województwie łódzkim. Gmina Dalików w większości
miejscowości nie posiada uporządkowanej gospodarki wodno – ściekowej. Ze względu na rolniczy
charakter gminy, głównym źródłem zanieczyszczeń wszystkich wód podziemnych są ścieki bytowo-
gospodarcze. Nieczystości gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych i okresowo wywożone. W
2018 r. istniało na terenie gminy 256 bezodpływowych zbiorników oraz 193 przydomowych
oczyszczalni ścieków,
Na terenie gminy występują kopaliny pospolite,
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 91 – Poz. 1869
Na terenie gminy dominują gleby słabe. Pod względem bonitacyjnym klasyfikowane są od III do VI
klasy na gruntach ornych i użytkach zielonych. Na terenie gminy nie występują gleby klas najwyższych
– I i II klasy bonitacyjnej. Gleby III klasy bonitacyjnej zajmują zaledwie 6% powierzchni gleb gminy
Dalików,
Na terenie gminy Dalików występują następujące formy ochrony przyrody: pomniki przyrody, obszary
chronionego krajobrazu,
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, iż powierzchnia lasów na terenie gminy Dalików
wynosi 1 500,31 ha, co daje lesistość na poziomie 13,1%. Wskaźnik lesistości dla omawianego obszaru
jest zatem niższy niż średnia krajowa, która wynosi 30,0%,
Na obszarze gminy Dalików nie występują zakłady o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej,
W placówkach oświatowych na terenie gminy organizowane są liczne działania edukacyjne, konkursy
oraz akcje ekologiczne.
W ramach opracowania Programu Ochrony Środowiska dla gminy Dalików, przedstawiono cele i kierunki
działań jakie musi realizować gmina w celu poprawy jakości środowiska. W ramach opracowania dokumentu
przedstawiono także szczegółowy harmonogram realizacji działań.
Realizacja zadań inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska wymaga nakładów finansowych znacznie
przewyższających możliwości budżetowe jednostek samorządu terytorialnego. Istnieje zatem potrzeba
pozyskania zewnętrznych źródeł finansowego wsparcia przedsięwzięć inwestycyjnych. W tym celu wskazano
potencjalne źródła finansowania wyznaczonych zadań.
Właściwe wykorzystanie możliwych rozwiązań o charakterze organizacyjnym ma istotne znaczenie w
procesie wdrażania Programu i jego realizacji. Wprowadzenie zasad monitoringu umożliwi sprawną realizację
działań, jak również pozwoli na bieżącą aktualizację celów Programu.
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 92 – Poz. 1869
SPIS TABEL
TABELA 1. PODMIOTY WG PKD 2007 I RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI NA TERENIE GMINY
DALIKÓW
TABELA 2. DŁUGOŚĆ DRÓG PUBLICZNYCH NA TERENIE GMINY Z PODZIAŁEM NA ZARZĄDY
I RODZAJ NAWIERZCHNI
TABELA 3. WYNIKOWE KLASY DLA STREFY ŁÓDZKIEJ UZYSKANE W OCENIE ROCZNEJ ZA
2017 R. DOKONANEJ Z UWZGLĘDNIENIEM KRYTERIÓW USTANOWIONYCH W
CELU OCHRONY ZDROWIA
TABELA 4. ŚREDNI DOBOWY RUCH POJAZDÓW NA TERENIE DRÓG TRANZYTOWYCH
PRZEBIEGAJĄCYCH PRZEZ TEREN GMINY DALIKÓW
TABELA 5. OCENA JCWP PŁYNĄCYCH NA TERENIE GMINY DALIKÓW W ROKU 2015 R
TABELA 6. WYZNACZONE CELE ŚRODOWISKOWE DLA JCWP NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 7. PRZEWIDZIANE OBIEKTY MAŁEJ RETENCJI (ZBIORNIKI)
TABELA 8. CHARAKTERYSTYKA JCWPD NR 72
TABELA 9. OCENA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA
TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 10. CHARAKTERYSTYKA SIECI WODOCIĄGOWEJ NA TERENIE GMINY DALIKÓW
(STAN NA 31.12.2017 R.)
TABELA 11. CHARAKTERYSTYKA SIECI KANALIZACYJNEJ NA TERENIE GMINY DALIKÓW
(STAN NA 31.12.2017 R.)
TABELA 12. ZŁOŻA KOPALIN NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 13. STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 14. INSTALACJE REGIONALNE DO MECHANICZNO-BIOLOGICZNEGO PRZETWA-
RZANIA ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH
TABELA 15. ISTNIEJĄCA REGIONALNA KOMPOSTOWNIA SELEKTYWNIE ZBIERANYCH
ODPADÓW ZIELONYCH I INNYCH ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI
TABELA 16. ISTNIEJĄCE REGIONALNE SKŁADOWISKO ODPADÓW INNYCH NIŻ NIEBEZ-
PIECZNE I OBOJĘTNE
TABELA 17. OSIĄGNIĘTE POZIOMY RECYKLINGU NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 18. MASA WYROBÓW AZBESTOWYCH [KG] NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 19. POMNIKI PRZYRODY NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 20. STRUKTURA GRUNTÓW LEŚNYCH NA TERENIE GMINY DALIKÓW
TABELA 21.CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, KIERUNKI INTERWENCJI, ZADANIA
TABELA 22. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ WŁASNYCH ORAZ ZADAŃ MONITORO-
WANYCH WRAZ Z ICH FINANSOWANIEM
TABELA 23. HARMONOGRAM WDRAŻANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA
GMINY DALIKÓW
TABELA 24. ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW DLA MONITOROWANIA OSIĄGANYCH CELÓW
DLA GMINY DALIKÓW
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 93 – Poz. 1869
SPIS RYSUNKÓW
RYSUNEK 1. GRANICE ADMINISTRACYJNE GMINY DALIKÓW
RYSUNEK 2. POŁOŻENIE GMINY DALIKÓW NA TLE POWIATU PODDĘBICKIEGO
RYSUNEK 3. ROCZNA RÓŻA WIATRÓW DLA STACJI ŁÓDŹ LUBLINEK
RYSUNEK 4. LOKALIZACJA STACJI BAZOWYCH TELEFONII KOMÓRKOWEJ NA TERENIE
GMINY DALIKÓW
RYSUNEK 5. ROZMIESZCZENIE PUNKTÓW POMIAROWYCH PEM NA TERENIE WOJ. ŁÓDZ-
KIEGO W LATACH 2014-2016 R
RYSUNEK 6. SIEĆ RZECZNA NA TERENIE GMINY DALIKÓW
RYSUNEK 7. WYNIKI OGÓLNEJ OCENY STANU JCWP NA TERENIE WOJ. ŁÓDZKIEGO– OCENA
2017 R.
RYSUNEK 8. MAPA ZAGROŻENIA POWODZIOWE NA TERENIE GMINY DALIKÓW
RYSUNEK 9. LOKALIZACJA JCWPD NR 72
RYSUNEK 10. POŁOŻENIE GMINY DALIKÓW WG PODZIAŁU KONDRACKIEGO
RYSUNEK 11. POŁOŻENIE GMINY DALIKÓW W UKŁADZIE GEOLOGICZNYM
RYSUNEK 12. UŻYTKOWANIE TERENU W GMINIE DALIKÓW
RYSUNEK 13. PODZIAŁ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA REGIONY GOSPODARKI ODPA-
DAMI KOMUNALNYMI
RYSUNEK 14. GMINY WCHODZĄCE W SKŁAD RGOK I WRAZ Z LOKALIZACJĄ REGIONAL-
NYCH INSTALACJI DO PRZETWARZANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH
SPIS WYKRESÓW
WYKRES 1. LICZBA LUDNOŚCI NA TERENIE GMINY DALIKÓW W LATACH 2010 – 2017
WYKRES 2. LICZBA ZAREJESTROWANYCH PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH NA TERENIE
GMINY DALIKÓW W LATACH 2012 – 2017
WYKRES 3. STRUKTURA GRUNTÓW WEDŁUG KLAS BONITACYJNYCH
WYKRES 4. ODCZYN GLEB GMINY DALIKÓW
Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 94 – Poz. 1869