(Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

75
Ubuntu 13.04 Raring Ringtail Beginner Guide Negative Thunder Ubuntu Myanmar LoCo Team

Transcript of (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Page 1: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

!

Ubuntu 13.04Raring Ringtail

Beginner Guide

Negative Thunder Ubuntu Myanmar LoCo Team

Page 2: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

2

!

Page 3: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

!

Ubuntu 13.04 Raring Ringtail Beginner Guide သည Creative Common License 3.0 ေအာကတြငးရပါေသာေၾကာင စးပြားေရး အရ မဟတလင မညသမဆ လြတလပစြာ အခမ ျဖန ႕ေ၀ခြင ရ ေသာလညး စးပြားေရးအရ အသ း ျပမည ေနရာမားတြင စာေရးသ ၏ ခြငျပခကမရပ အသးျပခြငမရပါ ။

Page 4: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! !! ! ! ! Overview

Content Pages

Chapter 1 : Introduction to Linux - 4 Chapter 2 : Introduction to Ubuntu - 10

Chapter 3 : Installation - 21

Chapter 4 : The Ubuntu Desktop - 27 Chapter 5 : Work with Ubuntu - 35

Chapter 6 : Software Management - 54

Chapter 7 : Networking - 60

Chapter 8 : Customization - 64

Extra Plus : Ubuntu Myanmar LoCo Team - 74

!

Page 5: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 5

!

Chapter - 1

Introduction to Linux

ဒ အခနးမာေတာ Linux ဆတာန႕ ပတသတျပး ဘာမမသေသးတ သေတြအတြက Linux ျဖစေပၚလာပ . Linux ရ႕ သမငးေၾကာငး . Linux အပါအ၀င Open Source က ဦးေဆာငသေတြ အေၾကာငး အပါအ၀င Linux မာ ပါ၀ငတ အသးအႏႈနးေတြ Technology Terms ေတြက ေဖာျပသြားမာျဖစပါတယ ။

Page 6: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! ! ! Chapter 1! ! Introduction to Linux

What is Linux? Linux ဆတာ Window လပ Operating System တစချဖစပါတယ ။ ဒါေပမယ သက ေတာ Free & Open Source Operating System ပါ ။

Free & OpenSource ? Linux သမား ေတာေတာမားမားဟာ Free & OpenSource ဆတာန႕ ပတသတျပး ဂဏယ ၀ငၾကြားစြာ ေျပာဆတတၾကပါတယ ။ Free & OpenSource ဆတာက ေတာ Free က တပငး Open Source က တစပငး ခြျပးေျပာဖ႕လပါလမမယ ။

Free ဆတာကေတာ ရငးပါတယ ။ အခမ ဆတသေဘာ ပါ ။ Open Source ဆတာ ကေတာ လြတလပျခငးက ဆလပါတယ ။ ဥပမာ . Software တစခဟာ Open Source ဆရင Software ရ႕ Code ေတြက တရား၀င ရယႏငပါတယ ။ တရား၀င ျပငဆငႏငပါတယ ။ Free တငးဟာလညး Open Source မဟတသလ Open Source တငးဟာလညး Free မဟတပါ ။

History of Linux

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 6

!

ခႏစ သကရာဇေတြန႕ ရညရညေ၀းေ၀းၾကး ရငးမျပေတာပါဘး ။ တတ န႕အဓက ကတာေတြက ေျပာရရင Linus Torvalds ဆတ ဖငလနႏငငက ေကာငးသား တစေယာကဟာ Unix ဆတ Operating System က အေျချပျပး OS တစခေရးခပါတယ ။ Unix န႕ သနာမည Linus က ေပါငးျပး Linux လ႕ အမညေပးခပါသည ။

Free and Open Source ျဖစတအတြက ၀ငး ျပငတလက ျပင သးတလက သးၾကရငး Linux ဟာ Develop ျဖစလာပါတယ ။

Page 7: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

GPL Licence & GNU Project Linux န႕စျပး ထေတြ႕ ျပဆတာန႕ GPL , GNU အစရတ စကားလးေတြက ထပတလလ ေတြ႕ရလာရမာ ျဖစပါတယ ။

GPL License! GPL License ဆတာကေတာ General Public License ဆတ License အမးအစား တစခ ျဖစပါတယ ။ Windows မာ EULA ဆတ End User License Agreement ရသလ Linux ဟာလညး GPL License န႕ျဖစပါတယ ။ ေယဘယ အားျဖင EULA န႕ GPL ဆတာဘာလ လ႕ေျပာရရင EULA ဆတာ သးစြသသည ျပျပငခြင ျပငဆငခြငမရပ GPL ကေတာ သးစြသဟာ စတၾကကျပျပငခြင ျပငဆငခြင ရပါတယ ။

GNU Project! GNU Project ဆတာကေတာ Richard Stallman စတငခတ Free Software Project တစချဖစပါတယ ။ စတၾကကျပျပငသးစြခြင . အခမ .လြတလပျခငး အစရတ ရညရြယခကေတြန႕ စတငခတ Project တစချဖစပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 7

!

Linus Torvalds! (1969- )

! Linux Torvalds ဟာ ဖငလန ႏငငသား အေမရကန တစ ေယာကျဖစျပး ဒဇငဘာ ၂၈ မာ ေမြးဖြားခပါတယ ။ သဟာ Software Enginner တေယာက ျဖစသလ Hacker တစေယာက လညးျဖစပါတယ ။! ၁၉ ၉ ၁ မာ Linux Project က စတငခပါတယ ။ လကရမာေတာ Tove Torvalds န႕ လကထပ ထားျပး သမး သးေယာက ရပါတယ ။ ၂၀၁၀ မာေတာ Torvalds ဟာ အေမရကနႏငငသားခယလကပါတယ ။

Page 8: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

What is CLI and GUI?• CLI

! CLI ဆတာ Command Line Interface ျဖစပါတယ ။ Command Line န႕ အလပလပတ Interface ျဖစပါတယ ။ Windows မာဆရငေတာ CMD ဟာ CLI ျဖစသလ Linux မာေတာ Terminal ဆတ Command Line Interface ရပါတယ ။

• GUI

! GUI ဆတာကေတာ လကရ ကၽြြနေတာတ႕ အသးမားတ Graphical User Interface ျဖစပါတယ ။

Structure of Linux Operating System! Linux Operating System တစခမာ အပငး ( ၃ ) ပငး ပါ၀ငပါတယ ။1. Kernal2. File System Structure န႕3. User Interface တ႔ ျဖစပါတယ ။

1.Kernal! Kernal ဆတာ Operating System တစခရ႕ အဓက အစတအပငးျဖစျပး Devices ေတြန႕ ခတဆကျခငး Application ေတြန႕ ခတဆကျခငး တ႕အျပင Operating System တစခ အလပလပသမ အရာအားလးနးပါးက သက ေဆာငရြကပါတယ ။

2.File System Structure! File System Structure ဆတာကေတာ Operating System တစခရ႕ File စထားပကဆလတာပါ ။ ဥပမာ Root ေအာကမာ ဘာထားမယ ဘယလထားမယေပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 8

!

RiChard Stallman ( 1953 - )

Richard Stallman ဟာ ၁၉ ၅၃ မာ ေမြးဖြားချပး RMS လ႕လသမားပါတယ ။ အေမရကန Software လြတလပခြငလႈပရားသတစဦးျဖစျပး Programmer တစဦးျဖစျပး ၁၉ ၈၃ စကတငဘာ ၂၇မာ GNU Project ကစတငခပါတယ ။ သ႕ရ႕ ကယပင Website ကေတာ www.stallman.org ျဖစပါတယ

Page 9: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

User Interface! User Interface ဆတာကေတာ User က ဘယ Interface န႕ သးမလ Command Line Interface ( CLI ) န႕ သးမလား ? Graphical User interface ( GUI ) န႕သးမလား ဆျပး ေရြးခယႏငပါတယ ။ Windows မာ GUI အရ တစမးထရေပမယ Linux မာေတာ အမးမးရပါတယ ။ ဒါကလညး Open Source ရ႕ အကးေကးဇးေၾကာင အမးမး ျပငဆငသးစြခၾကလ႕ ကြျပားေနတာျဖစပါတယ ။ ဒါေၾကာင Linux က သးမယဆရင ဘယလ Destop Environment ဘယလ GUI ပစ န႕ သးမယဆတာ ေရြးခယဖ႕လလာပါတယ ။

Destop Environment အမးအစား မားစြာရတအထက နာမညအၾကးဆး ( ၂ ) ခန႕ ေရြးခယ မတဆကေပးလကပါတယ ။

KDE

! ဒါကေတာ KDE Version 4.1 ျဖစျပး သကေတာ Windows န႕ ပျပး ဆငတပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 9

!

Destop Environment ေတြထမာ Gnome န႕ KDE အျပင အျခားေသာ ေပါေပါ ပါးပါးသးႏငတ XFCE လ Destop Environment ေတြရသလ Distro အလက ကယပင Destop Environment ေတြလညးရပါတယ ။ ဥပမာ - Ubuntu မာဆ Unity , Linux Mint မာဆ Cinnamon ေပါ ။ User ဟာ မမ စတၾကက Destop Environment ေတြက Install လပျပး သးစြႏငပါတယ ။

Page 10: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Gnome

! ဒါကေတာ Gnome ေနာကဆးထြက Version ျဖစျပး လအသးအလြနမားတ Destop Environment တစချဖစပါတယ ။

Distributions! ဒါကလညး Open Source ရ႕ အကးရလာဒ တစခလ ဆႏငပါတယ ။ Developer ေတြဟာ Linux Kernal ေပၚ က မတညျပး စတၾကကျပျပင ျပငဆငၾကျပး Linux မကြ ( Distro ) ေတြအျဖစ ထတလပရာက Linux Distro ေတြ အမားၾကး ထြကရလာပါတယ ။

နာမညေကာ Linux Distro ေတြကေတာ • Ubuntu• Linux Mint• Fedora• Red Hat• Backtrack တ႕ျဖစပါတယ ။

Linux Distro မးစက www.distrowatch.com မာ သြားေရာကၾကညရႈႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 10

!

Page 11: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 11

!

Chapter - 2

Introduction to Ubuntu

ဒအခနးမာေတာ Linux ရ႕ နာမညေကာ Distribution တစချဖစတ Ubuntu အေၾကာငး Ubuntu ရ႕သမငး ေတြအျပင Ubuntu ရ႕ Edition အမးမးန႕ Ubuntu ရ႕ အားသာခကေတြက ေဖာျပသြားမာျဖစပါတယ ။

Page 12: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! ! ! Chapter - 2! ! Introduction to UbuntuWhat is Ubuntu?! Ubuntu ဆတာ Debian Linux Distribution က အေျချပျပး ျပနလညျပျပင ေရးဆြ ထားတ Free & Open Source Operating System တစချဖစပါတယ ။ လကရ နာမည အေကာၾကားဆး Distribution ေတြထက တစခလညးျဖစပါတယ ။! Ubuntu ဆတာေတာ ေတာငအာဖရကမ အေတြးအေခၚပညာရပ တစမးရ႕ နာမည ျဖစပါတယ ။ လသားခငး ကယခငးစာနာမႈ ဆတ သေဘာသကေရာကပါတယ ။! အစပထမ မာေတာ Ubuntu Developer ေတြဟာ အသးျပဖ႕ လြယကျပး ၆ လ တစခါ ပမန Update ေပးႏငမယ Linux Distribution တစခ ထြကရႏငဖ႕ ၾကးစားရငးက Ubuntu ဆျပး ေမြးဖြားလာျခငးျဖစပါတယ ။ ! Ubuntu က ေတာငအာဖရက စြန႕ဦးတညထြငသ တစဦးျဖစတ Mark Shuttleworth ပငဆငတ အေမရကန အေျခစက Canonical Company မ Develop လပပါတယ ။

Releases!! Ubuntu က ေျခာကလ တစခ Update ေပးျပး Version Number က “ ထြကရသည ႏစ.ထြကရသည လ “ ျဖင ေပးပါသည ။ ဥပမာ ၂၀၁၂ ေလးလပငးက ထြကရခေသာ Version က 12.04 ဟလညးေကာငး ၂၀၁၂ ဆယလပငးက ထြကရခေသာ Version က 12.10 ဟလညး ေကာငး Version Number သတမတထားပါသည ။ ယခ ေနာကဆး ထြကရေသာ Version မာ 13.04 ျဖစျပး Code Name မာ Raring Ringtail ျဖစပါသည ။

! Long Time Support ( LTS ) Version မားကေတာ ၂ ႏစ တစခါ ထြကရလကရပါသည ။ ေနာကဆး LTS Version မာ 12.04 ျဖစပါသည ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 12

!

Ubuntu မာ Code Name ေတြက အေကာင တစေကာငရ႕ နာမ၀ေသသန + အေကာငရ႕ နာမည က တြျပးေပးေလရပါတယ ။ ဥပမာ . Raring Ringtail ( 13.04 ) . Quantal Quetzal ( 12.10 ) အစရသျဖငေပါ ။

Page 13: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

VariantsUbuntu Desktop

k

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 13

!

Desktop န႕ Laptop ေတြအျပင Netbook ေတြအတြကပါ Design ဆြျပး အခမ ျဖန႕ခပါတယ ။ Hardware ေတြအတြကေတာ 256 RAM န႕ေတာင အလပလပႏငပါတယ ။

Ubuntu Server

Ubuntu Server Edition ကေတာ Server ေတြ အတြက သးသန႕ Design ဆြ ထတလပ ထားတာျဖစျပး Default အေနန႕ေတာ Graphical User Interface က Install လပေပး ထားျခငးမရပါဘး ။

Page 14: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 14

!

Ubuntu TV

TV For Human Beings ဆျပး 2012 ခႏစ Consumer Electronics Show မာ Canonical က စတင မတဆကခတ Smart TV ျဖစပါတယ ။ Ubuntu TV မာ နာမညေကာၾကားတ Internet Services ေတြက ခတဆကေပးထားတအျပင Android , iOS န႕ Ubuntu သး Mobile Devices ေတြ န႕လညး ခတဆကႏငေအာင ျပလပေပးထားပါတယ ။

Ubuntu Touch

Ubuntu Touch ကေတာ ၂၀၁၃ ဇနန၀ါရလမာ Smartphone ေတြန႕ Tablets ေတြအတြက ထတလပထားတ OS တစချဖစပါတယ ။ ၂၀၁၃ မာ Q4 , ၂၀၁၄ မာ Q2 ထြကရဖ႕ ေမာလငထား

ပါတယ ။ ပထမဆး Version ကေတာ Galaxy Nexus မာ အသးျပႏငမာျဖစပါတယ ။ Ubuntu Touch မာ User ဟာ Voice Command န႕ အသးျပႏင ေအာငပါ ျပလပထား ပါတယ ။ Ubuntu Touch ရ႕ Preview ကေတာ Ubuntu ရ႕ Youtube Channel မာ ၾကညရႈႏင ပါတယ ။

Page 15: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 15

!

EdubuntuEdubuntu ဆတာကေတာ Ubuntu ရ႕ Education Edition ျဖစပါတယ ။ Edubuntu ဟာ ဆရာ ဆရာမေတြ ေကာငးသားေတြန႕ ပညာေရးဆငရာ နယပယကလေတြ အတြက အဓက ဦးတည ေဆာငရြကတ Project တစချဖစပါတယ ။

KubuntuKubuntu ဆတာကေတာ Ubuntu က Default Unity Desktop Environment အစား KDE Desktop အသးျပထားတ Edition တစချဖစပါတယ သဟာလညး Ubuntu ထြကတ Schedule အတငး ထြကရပါတယ ။

LubuntuLubuntu ဆတာကေတာ LXDE Desktop Environment က အသးျပထားတ Ubuntu Edition ျဖစျပး သ႕ရ႕ အားသာခကကေတာ အလြနတရာ ေပါပါး ျမနဆနျခငးျဖစပါတယ ။ ဒါေၾကာင Netbook န႕ Mobile Devices ေတြအတြက အထးသငေတာပါတယ ။

MythbuntuMythbuntu ဆတာ MythTV Media Center Software န ႕ ခ တဆကျပး Media အတြက အဓကထား ထတလပထားတ Ubuntu Edition တစချဖစပါတယ ။ သ႕မာ Ubuntu မာ ပါ၀ငတ Software ေတြ Install လပထားျခငးမရပါဘး ။

Page 16: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 16

!

UbuntuKylinUbuntuKylin ဆ တာကေတာ Ubuntu ရ ႕ တရား၀င Chinese Version ျဖစျပး ၂၀၁၃ မာ စတငထြကရခ ပါတယ ။ တရတျပညသ႕သမၼတ ႏ င ငသပၺ န ႕၀နၾကးဌာန န ႕ Ubuntu တ ႕ သေဘာတညမႈအျပးမာ တရတႏ ငင Market အတြက ထြကရလာတာျဖစပါတယ ။

Ubuntu StudioUbuntu Studio ဆတာကေတာ Multimedia သမားေတြအတြက အထးျပ ထတလပထားတEdition တစချဖစပါတယ ။ ပထမဆး Version က Ubuntu 7.04 က အေျချပျပး ၂၀၀၇ ေမ ၁၀ ရကေန႕က စတင ထြကရခပါတယ ။

XubuntuXubuntu ဆတာကေတာ XFCE Desktop Environment အတြက ထြကရထားတ Edition ျဖစျပး သကေတာ Low Memory ေတြမာ အလပလပႏငဖ႕ အဓက ဦးတညခကထားပါတယ ။

Edubuntu Official Website : http://www.edubuntu.orgLubuntu Official Website : http://www.lubuntu.orgKubuntu Official Website : http://www.kubuntu.org

Mythbuntu Official Website : http://www.mythbuntu.orgUbuntuKylin Official Website : http://www.ubuntukylin.com

Xubuntu Official Website : http://www.xubuntu.org

Page 17: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! Windows Vs Ubuntu

လေတာေတာမားမားက Ubuntu အေၾကာငးကေျပာတအခါမာ Windows န႕ ႏႈငးယဥ ျပး ေျပာျပေစခငၾကပါတယ ။ ကၽြြနေတာကေတာ Windows ဟာ Ubuntu ေလာက မေကာငးဘး Ubuntu ဟာ Windows ထက ေကာငးတယလ႕ ပေသၾကးမေျပာခငပါဘး ။ သ႕ အားသာခကန႕ သ အသးသးရေနၾကတာပါပ ။ ဒါေပမယ Ubuntu က ဘာေတြ ပ ေကာငးလ ? ဘာေတြ ပ အားသာခကရသလ ဆတာေတာ ေျပာျပပါမယ ။

1.Free and Open Source

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 17

!

! ကၽြနေတာ အေနန႕ ေျပာရရင Free and Open Source ဆတာ အရမးအေရးပါတ ေနရာမာ ရသလ အရမး အေရးမပါတ ေနရာမာလညး ရပါတယ ။ ဘာလ႕ အေရးမပါသလ ဆရင တကယသာ ေကာငး ေနမယဆရင Free မဟတလညး ကၽြြနေတာတ႕ အသးျပမာပါ ။ အလကားရလညး Open Source ျဖစေသာျငားလညး မေကာငးရင အသးမ၀ငရင ကၽြြနေတာတ႕ အသးျပမာ မဟတပါဘး ။ ဒါဆ ဘယလေနရာမာ အေရးပါသလ ဆရငေတာ Windows ေခြ ေဒၚလာ ၂၀၀ ေကာ တနအစား အခမရျပး အလြနေကာငးမြနတ OS တစခရမယဆရင ကၽြြနေတာတ႕ ေဒၚလာ ၂၀၀ တန က အသးျပမာမဟတပါဘး ။ ဒါအျပင ျပျပင ျပငဆငခြငပါရဦးမယဆရငေတာ အသးျပသငတအထမာပါ၀ငလာပါတယ ။ ဒါဆရင ဒအခမရတ Ubuntu ကေကာ ဘာေတြ ေကာငးမြနသလဆတာ ဆကၾကရေအာင ။

Page 18: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Operation Speed

Virus

Hardware Requirement! Ubuntu မာ Hardware Requirement ဟာ Windows ရ႕ Hardware Requirement ေတာငးဆခကထက အမားၾကးနမပါတယ ။ ေအာကမာ ႏႈငးယဥတာက ၾကညႏငပါတယ ။

OS Processor RAM Hardisk Space

Windows 1GHz or faster 1 GB 16 - 20 GB

Linux 700 MHz 512 MB 5 GB

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 18

!

! Ubuntu စ သးျပဆတာ န႕ သသသာသာ သတထားမလာတာကေတာ Operation Speed ျဖစပါတယ ။ Windows န႕ ဘာမမဆငေအာင သသသာသာ ျမနဆနလာျပး Not Responding ဆတာ မေတြ႕ရေလာကေအာငပ ျမနဆနတာေတြ႕ရရပါလမမယ ။

! Linux မာ Virus မရဘးလ႕ ထငေနၾကတာ တကယေတာ မားပါတယ ။ Linux မာ Virus မရတာ မဟတပါဘး ။ Virus နညးတာပါ ။ ဘာေၾကာင Virus နညးလ ? ဘာေၾကာငလဆရငWindows က Virus ေတြ အလပမလပလ႕ပါ ။ တကယေတာ Virus ဆတာ Computer System တစခက ဖကဆးဖ႕ တညေဆာကထားတ Computer Program တစချဖစပါတယ ။ ဒါေၾကာင Windows က တကခကဖ႕ ျပလပထားတ Virus ဟာသန႕ System တညေဆာကပျခငး မတညတ Linux မာ အလပမလပျခငးပါ ။ Linux မာ Windows ထက သ႕က ဦးတည တကခကမယ Virus အေရအတြက အလြန နညးပါးျခငးေၾကာင Linux ဟာ Virus န႕ပတသတရင ေမထားႏငတ အေျခအေနမာရပါတယ ။

Page 19: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Hardware Supports! မယႏငစရာ ေကာငးေလာကေအာငပ Linux ေရာ Ubuntu ဟာ Windows ထက Hardware Support အမားၾကး ေတာငတငးပါတယ ။ Ubuntu တငျပးရင Driver ထပတငဖ႕လတယ ဆတာ အလြနတရာ ရားပါးပါတယ ။

User Interface

Ubuntu ရ႕ ဆြေဆာငမႈရတ Features ေတြထမာ User Interface လညး အပါအ၀င ျဖစပါတယ ။ လပတယ ။ ရးရငးတယ ။ ဆြေဆာငမႈရတယ ။ Ubuntu ရ႕ User Interface က ေနာကအခနးေတြမာ ေသေသခာခာရငးလငးေဖာျပေပးသြားပါမယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 19

!

Ubuntu မာ Version ေတြရ႕ Code Name ေတြက A-Z အဆငအလက ေပးပါတယ ။ ဥပမာ 11.10 Oneiric Ocelot ဆရင O . သ႕ေနာကထြကတ 12.04 ဆရင Precise Pangolin ( P ) ပါ ။ အခထြကတ 13.04 ကေတာ Raring Ringtail ( R ) ျဖစျပး ေနာကထြကမယ 13.10 ကေတာ Saucy Salamander ( S ) ျဖစပါတယ ။

Page 20: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Software Center

Software Center

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 20

!

! Ubuntu အသးျပသတငး ႏစျခကကတ အထမာ Software Center လညး ပါ၀ငပါတယ ။ Software Center ဆတာ ဘာလဆရင မမ ႏစသကရာ အလရရာ Software ေတြက Category အရေသာလညးေကာငး Search တြင ရာျခငးျဖငေသာလညးေကာငး ရာေဖြျပး Internet ကေန တကရက Install လပႏငတ Software တစချဖစပါတယ ။ Ubuntu Software Center မာ Free and Open Source Software ေတြအျပင Paid ( အခေပး ) Software ေတြကပါ ရရႏငပါတယ ။

ယခ လကရ Mobile OS ေတြထမာ လသးအမားဆး နပတ ၁ ျဖစေနတ Android ဟာလညး Linux Kernal က အေျချပထားတာ ျဖစပါတယ ။

Page 21: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Community! တကယလ႕ Linux Distro တစခဟာ သပေကာငးလြနးလ႕ စျပး အသးျပၾကညမယ ဆရငေတာင New User အတြက သပက ခကခပါလမမယ ။ Google မာ ရာရငေတာင အသးအႏႈနးေတြန႕ မရငးႏးတအတြက ဘယလမ အဆငေျပႏငမာမဟတပါဘး ။ ဒါေၾကာင Communtiy ဆတာ သပစကားေျပာပါတယ ။ Ubuntu ဟာ Linux Distro အဆငမာ အဆင ( ၃ ) ပရေပမယ Online Community အရေရာ Offline Community အရပါ တျခား Distro ေတြ ထက သသသာသာၾကး ေတာငတငးခငမာပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 21

!

Ubuntu Myanmar LoCo Team

Ubuntu Myanmar LoCo Team န႕ ပတသတလ႕ ေျပာရရင ကၽြြနေတာက Ubuntu စြစြျမျမ အခကအခမရ သးျဖစ သးႏငေအာင ကညခတာ Ubuntu Myanmar LoCo Team ပါ ။ Ubuntu Myanmar LoCo Team ဟာ Ubuntu ရ႕ တရား၀င အသအမတျပ အာရ Zone က LoCo Team ထမာပါ၀ငပါတယ ။ Ubuntu န႕ ပတသတျပး ပြေတြက အခါအားေလာစြာ မႏေလး ရနကန ျမ ႕တ႕မာ ျပလပေနတအျပင အျမ ႕ ျမ ႕ အနယနယက Barcamp တငးမာလညး Ubuntu န႕ပတသတျပး ဗဟသတမား ျဖန႕ေ၀လက ရပါတယ ။

Page 22: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 22

!

Chapter - 3

Installation

ဒအခနးမာေတာ Ubuntu က Install လပပ အမးမးက ေဖာျပသြားမာ ျဖစပါတယ ။ Unet Bootin ျဖင Bootable Stick ျဖစေအာင လပနညး ၊ Wubi ျဖင Install လပျခငးတ႕အျပင Windows 7 , Windows 8 တ႕ ႏင Dual Boot တငနညးတ႕ကပါ ေဖာျပေပးသြားမာျဖစပါတယ ။

Page 23: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! ! ! Chapter - 3! ! ! ! Installation

Dual Boot Installation with Windows! Ubuntu က Windows န႕ တြသးဖ႕ Hardisk ေပၚ Dual Boot တငသးေတာမယဆရင ပထမဆး USB Stick ( သ႕ မဟတ ) Live CD ကေန Boot တကခငးလကပါ ။ Boot တကလာရင Install ဆတာက ေရြးလကပါ ။

1. ဒါဆ ဒအတငး တကလာပါလမမယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 23

!

Page 24: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

2.Install Ubuntu က ေရြးခယလကပါ ။ Ubuntu 13.04 သြငးဖ႕အတြက Hardisk ထမာ 4.4 GB Memory အလြတလအပပါတယ ။ Power အားသြငးၾကးတပထားေၾကာငး အမနျခစထားပါတယ ။တကယလ႕ အငတာနကကေန Updates ေတြ Third Party Software ေတြ မသြငးရင ေအာကဆး ၂ ခက အမနျခစေပးဖ႕မလပါ ။

3.ဒါဆရင ေအာကကလ ဘယလသြငးမယဆတာ တကလာပါလမမယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 24

!

Page 25: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

အဒမာ ကၽြြနေတာတ႕ ဘယလသြငးမယဆတာ ေရြးခယဖ႕လလာပါျပ ။

1.Install Ubuntu alongside Windows 7! ဒဟာကေတာ Windows 7 န႕ အတ Hardisk ထက Partition ေတြ ခြတ အဆင Swap ေတြ ခြတ အဆငက ေကာျပး တနး Install လပသြားမာျဖစပါတယ ။

2.Replace Windows 7 with Ubuntu! ဒါကေတာ ရငးပါတယ ။ Windows 7 အစား Ubuntu သြငးသြားမာပါ

3.Something else! Something else ကေတာ Partition ေတြ ပငးျပး Ubuntu က Windows 7 န႕ အတ Dual Boot Install လပမာျဖစပါတယ ။

ပထမဆးအေနန႕ Install Ubuntu alongside Windows 7 က အရငလပၾကညရေအာင ။

4.တကယလ႕ Alongside က ေရြးတာန႕ Timezone က တနးျပး အေရြးခငးပါလမမယ ။ Timezone ေရြးေပးလကပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 25

!

Page 26: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

5.Timezone ေရြးျပးတာန႕ Language ေရြးခငးပါလမမယ ။ ကယေတြ အတြကေတာ English ေရြးေပးလကပါ ။ ျမနမာလလညး ေရြးခယႏငပါျပ ။ Translation Team ကေနျပး Ubuntu က ျမနမာလ အသးျပႏငဖ႕ ေဆာငရြကေနၾကပါတယ ။

6.Timezone က ေရြးခယျပးတာန႕ User Name , Password တ႕ေပးရမာျဖစျပး Home Folder က Encrypt လပေပးေစခငရငေတာ ေအာကက Box ကေလးမာ အမနျခစလကပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 26

!

Page 27: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

7. ဒါေတြျပးသြားရင Install လပေနတာ ခဏ ေစာငလကပါ ။

8.Restart ခခငးပါလမမယ Restart ချပးေနာက Boot Screen မာ Ubuntu ဆတာ ေပၚလာရငေတာ ေရြးခယျပး အသးျပႏငပါျပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 27

!

! ကၽြြနေတာ ဒ Guide မာေတာ မကၽြြမးကငရင တျခား Partition က ! Data ေတြ ပကတတတ Something else န႕ သးနညးကေရးမေပး! ေတာပါဘး ။ စမးခငရငေတာ ကၽြြမးကငတသန႕ စမးသငပါတယ ။ ! အရမးေတာ မခကခလပါ ။

Page 28: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 28

!

Chapter - 4

The Ubuntu Desktop

ဒ အခနးမာေတာ Ubuntu က လး၀ မသေသးတသေတြ အတြက Ubuntu ရ႕ အသြငအျပင Unity ရ႕ User Interface န႕ Terms ေတြ အေခၚအေ၀ၚေတြက ပႏင တကြ ရငးလငးျပသသြားမာျဖစပါတယ ။

Page 29: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! ! ! Chapter - 4! ! The Ubuntu DesktopUnity Desktop! ဒမာေတာ ပထမဆး Ubuntu ရ႕ Default Desktop Environment ျဖစတ Unity က အေျချပျပး ေျပာသြားပါမယ ။ Unity Dekstop န႕ပတသတျပး အေခၚအေ၀ၚေတြ View ေတြ Terms ေတြက ၾကညရေအာင ။

ဒါကေတာ Unity Desktop ရ႕ ပစျဖစပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 29

!

Page 30: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Launcherဒါက Launcher လ႕ေခၚပါတယ ။ Software ေတြ Lauch လပေပးဖ႕ေနရာျဖစပါတယ ။

Dashboard က ေခၚဖ႕ဆရငေတာ Windows Key ( Linux မာ Super Key ) န႕ ေခၚႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 30

!

Page 31: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Search Application မာ စကထမာ Install လပထားတ Application Name က ရကရာႏငပါတယ ။

Windows! Ubuntu မာ Window တစခကေန တစခက သးမယဆရငေတာ “Alt+Tab” က သးႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 31

!

Page 32: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Workspaces!! Workspace ဆတာကေတာ အလပလပတေနရာက ဆလတာပါ ။ Windows မာ Workspace တစခပရေပမယ Ubuntu မာေတာ Workspace တစခထကမက တးႏငပါတယ ။ဘယလလ ဆတာ ေအာကမာ ၾကညႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 32

!

၂၀၀၉ ခႏစ ဂၽြြနလ စစတမးေတြအရ ကမၻာ အေကာငးဆး Super Computer ေတြရ႕ ၈၈.၈၈ ရာခငႏႈနးဟာ Linux က အသးျပပါသတ ။

Page 33: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Files and Folders! ဒါကေတာ Home Folder က ဖြငေပးထားျခငးျဖစပါတယ ။ Right Click , Left Click ကေတာ ပမန Operating System လပ ျဖစပါတယ ။

! Hidden File ေတြက ေပၚေစခငရငေတာ View Option ကေန သြားလ႕ရသလ Ctrl + H Shortcut က သးျပးလညး လပႏငပါတယ ။

!

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 33

!

Page 34: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Nautilus! Nautilus ဆတာကေတာ Ubuntu ရ႕ File Manager ျဖစပါတယ ။ Nautilus က ေခၚခငရငေတာ Terminal မာ “ sudo nautilus “ ဆျပး ေခၚႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 34

!

Ubuntu Myanmar LoCo Team မာ Ubuntu OS က ျမနမာလ အသးျပႏငေရး အတြက ၾကးစားေဆာငရြကလကရျပး စတပါ၀ငစားသမား ဆကသြယ ကညႏငပါသည ။

Page 35: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

System Settings! ဒါကေတာ Ubuntu ရ႕ All Setting ျဖစပါတယ ။ Personal , Hardware , User Account အစရတာေတြ အားလးက Configure လပႏငပါတယ ။

!

Configuration! ဒါကေတာ Ubuntu ရ႕ Setting ေတြ ခနးတေနရာျဖစပါတယ ။ User Account ေတြ Bluetooth ေတြ Network Setting ေတြက ျပငဆငႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 35

!

Page 36: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 36

!

Chapter - 5

Working with Ubuntu

ဒအခနးမာေတာ Ubuntu မာ အသးျပႏငတ Application ေတြ Software ေတြ အေၾကာငးက ေဖာျပသြားမာျဖစပါတယ ။

Page 37: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ! ! ! Chapter - 5! ! Working with UbuntuLibre Office! Libre Office ဆတာ Windows ရ႕ Microsoft Office လ အသးျပႏငတ Office Software ျဖစပါတယ ။ အခမ Software ျဖစတအျပင Microsoft Office က File ေတြကပါ ဖြငလ႕ရပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 37

!

Page 38: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Internet Browsers! Internet Browser ေတြအေနန႕ေတာ Ubuntu မာ Default အေနန႕ Free and Open Source Software တစချဖစတ Mozilla Firefox ပါ၀ငပါတယ ။

! တကယလ႕ Chrome Browser က အသးျပခငတယဆရငလညး အသးျပႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 38

!

Page 39: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Email Application!

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 39

!

Ubuntu မာ Email ေတြ စစဖ႕ အတြကေတာThunder Bird က အသးျပႏငတယ သကလညး Free and Open Source Software တစချဖစပါတယ ။

Page 40: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Video Player! Video Player ဆတာကေတာ Ubuntu မာ ပါ၀ငတ Default Video Player ျဖစပါတယ။

! တကယလ႕ Windows ဘကကလ VLC Player က အသးျပခငတယဆရငလညး အသးျပႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 40

!

Page 41: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Music Player! Rythmbox ဆတာကေတာ Ubuntu မာ ပါ၀ငတ Music Player တစချဖစပါတယ ။

GTK POD

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 41

!

GTK Pod ဆတာကေတာ Iphone , Ipod တ႕အတြက Music Manager ျဖစပါတယ

Page 42: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

CD / DVD Burning Tool

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 42

!

CD , DVD Burn တ ေနရာမာ အသးျပဖ႕ေတာ Brasero က ထညသြငး ျပး အသးျပႏငပါတယ ။

Page 43: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Document Viewer! Document Viewer အေနန႕ေတာ Default အေနန႕ Evince က အသးျပႏငပါတယ ။

သ႕ေသာလညး Adobe pdf Reader က အသးျပခငတယဆရငလညး အသးျပႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 43

!

Page 44: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Messaging ! Messageing Software အတြက Empathy က Default အေနန႕ပါ၀ငပါတယ ။Gtalk , Facebook , Yahoo အကန အသးျပႏငပါတယ ။

! ဒါအျပင Video Chat ကလညး Support ေပးပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 44

!

Page 45: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Pidgin

! တကယလ႕ Empathy က မသးခငဘးဆရငလညး Pidgin က အသးျပႏငပါတယ ။

Pidgin ကလညး Yahoo , Gmail , Facebook Account ေတြက အသးျပႏင သလ Video Chat ကလညး Support ေပးပါတယ ။

Gwibber

Gwibber ဆတာကေတာ Ubuntuေပၚမာ ရတ Facebook , Twitter အစရတ Social Network ေတြကတေနရာထကေန ၾကညႏငတ SocialClient ျဖစပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 45

!

Page 46: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

VOIP! တကယေတာ Empathy ေကာ Pidgin ေကာဟာ VOIP က Support ေပးေပမယ တကယလ႕ Skype ကမ အသးျပခငတယဆတ သေတြအတြက Skype ကလညး Ubuntu မာ အသးျပႏငပါတယ ။

Photo Management! Photo ေတြ ဖတဖ႕ သမးဖ႕ Album ေတြ Edit လပဖ႕ေတာ Shotwell ပါ၀ငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 46

!

Page 47: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Installing Myanmar Fonts! Ubuntu မာ Myanmar Font သြငးဖ႕ အဆငမေျပတ သေတြ အတြကပါ ။ ဒမာေတာ Ibus က အသးျပျပး သြငးမာျဖစပါတယ ။ ပထမဆး mm-font.deb က Download ချပး install လပလကပါ ။

! ျပးျပဆတာန႕ Ibus က start လပပါ ။ Ibus ကေတာ Dashboard မာ Search လပျပး ရာႏငပါတယ ။

! Yes ေပးလကပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 47

!

Page 48: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ဒလေပၚလာရင ok ေပးလကပါ

! ျပးသြားျပ ဆတာန႕ Input Method မာ mm-zawgyi , mm-ayar , mm-myanmar3 တ႕က Add လပပါ ။ ၃ ခလးက Add လပပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 48

!

Page 49: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! သးခစလးက Add လပျပးတာန႕ Genearl က ျပနသြားျပ ။ ျမနမာေဖာငကေန English font ကေျပာငးမယ Short cut key က ေရြးခယဖ႕ပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 49

!

Page 50: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! သ႕ရ႕ နဂ Shortcut က Control+Space ပါ ကၽြြနေတာကေတာ အကနလးက ဖကလက ပါတယ ။ ျပးမ ျပန ထညပါတယ ။

!! ဒမာေတာ ကၽြြနေတာတ႕ ပမနသးေနက Shift+Control_L ကပ ထညလကပါတယ ။ ျပးရင ok ပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 50

!

Page 51: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Language Support ကသြားျပး Ibus က ေရြးေပးပါ ။

! အဒါဆရင Myanmar Font စတငအသးျပႏငပါျပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 51

!

Page 52: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Graphic Editor! Graphic Editor အေနန႕ေတာ Photoshop လ အစြမးထကတ Grapic Editor ျဖစတ Gimp ရပါတယ ။ Gimp ဟာ အခမေပးတ Software ျဖစတအျပင စြမးအားျမင Graphic Editor တစခလညးျဖစပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 52

!

! ဒါကေတာ Free and Open Source Tool တစချဖစတ Gimp န႕ ေဒၚလာ ၇၀၀ ေကာတန Photoshop တ႕ရ႕ ႏႈငးယဥခကကေဖာျပထားတာျဖစပါတယ ။

! အသးသး အားသာခက အားနညးခကေတြရၾကေပမယ အခမျဖစျပး အစြမးထကတ GIMP ဟာ လၾကကမားတ Open Source Grapic Editor တစခ ျဖစေနခပါတယ ။

Page 53: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 53

!

Chpater - 6

Software Management

ဒ အခနးမာေတာ Ubuntu မာ Software ေတြ ဘယလ Online ကေန တနး Install လပလ႕ရတယ Uninstall လပရတယ Offline ေကာ ဘယလ Install လပရတယဆတ Software Management န႕ပတသတျပး ေျပာသြားပါမယ

Page 54: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Online Installation! ပထမဆး Online Installation က စေျပာပါမယ ။ Online Installation မာ 1.apt-get install န႕2.Ubuntu Software Center ကေန Install လပျခငး ဆျပး ၂ မးရပါတယ ။

! ( ဒမာ ကၽြြနေတာ VLC Player က စမးျပး Install လပျပပါမယ )

#apt-get install

apt-get install လပမယဆရင Terminal က ဖြငျပး ေအာကက Command ေလးေတြက ေပးလကပါ ။

#sudo ဆတာကေတာ Security ပငးဆငရာအရ Admin Account ( Linux မာ root account ! လ႕ ေခၚပါတယ ) ကပ software က Install လပႏငဖ႕ လပထားတအတြက root account ! က တဆငသြားမယလ႕ ဆထားတာပါ ဒါေၾကာင Password ေတာငးပါလမမယ ။

Password ေပးျပးသြားတအခါမာေတာ VLC Player က အသးျပႏငပါျပ ။

#Installing from Ubuntu Software Center

! ဒတခါေတာ Ubuntu Software Center ကေန Install လပမာျဖစပါတယ ။ Software က Install လပေပးဖ႕အတြက Ubuntu Software Center မာ Search လပျပး Install လပရပါပ ။ တကယလ႕ ပထမဆး Install လပတာဆရငေတာ Use this source ဆျပး ေပၚေနပါလမမယ ။ Use this source ျပးမ Install ဆတာ ေပၚလာပါလမမယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 54

!

% sudo apt-get update% sudo apt-get install vlc vlc-plugin-pulse mozilla-plugin-vlc

Page 55: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

#deb installation

! .deb extension န႕ Debian Package ေတြက Install လပမယဆရငေတာ Terminal ကသးျပး Install လပႏငသလ Ubuntu Software Center က သးျပးလညး Install လပႏငပါတယ ။

ပထမဆး Terminal က သးျပး Install လပမယဆရငေတာ

#cd ဆတာေတာ ကယ File ရတ directory က သြားတာပါ ။ အခကေတာ download ဆတ ! Folder က သြားထားပါတယ ။ တကယလ႕ home ဆရငလညး cd/home ဆျပး သြားပါ ။

Directory က ေရာကသြားျပဆတာန႕

ဆျပး ရကလကပါ ။ sudo အေၾကာငးကေတာ အေပၚမာ ရငးျပေပးျပးသြားပါျပ ။ -i ဆတာကေတာ install ျဖစပါတယ ။

တကယလ႕ Ubuntu Software Center န႕ Install လပမယဆရငေတာ Internet ရဖ႕ လပါတယ .deb package က ကလစ ၂ ခကႏပလကရပါပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 55

!

! $ cd/download

  $  sudo  dpkg  -­‐i  package.deb

Page 56: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

#tar.gz Installation

! tar.gz ကေတာ လး၀ Offline Installation ျဖစပါတယ ။ VLC Player File tar.gz က Download လပျပးသြားျပ ဆပါစ႕ ။

Software ရတ Diretory က သြားပါ

ေရာကသြားျပဆတာန႕

ဒါ Extract လပတာပါ ။ Extract လပျပးသြားတာန႕ extract လပထားတ Folder ကသြားပါ ။

သြားျပးတာန႕ ေအာကက command ေတြေပးပါ ။

ဒါဆ Install လပျပးသား ျဖစသြားပါလမမယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 56

!

!! $ cd/download

! $tar -xzf archive-name.tar.gz

! $cd archive-name

! $./configure! $make! $sudo make install

Page 57: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Removing softwares! Software Install လပပေတြ အျပးမာ Software က Uninstall လပတာ ဆကပါမယ ။ Software Uninstall လပရမာလညး Ubuntu Softwar Center က သးျပး၍ ေသာလညးေကာငး Terminal သးျပး၍ ေသာလညးေကာငး Uninstall လပႏငပါတယ ။

! Ubuntu Software Center ကေန Uninstall လပတာေတာ အရမးလြယပါတယ ။ Installed ဆတ Category ထကေနေသာလညးေကာငး Search ျဖငေသာလညးေကာငး Remove ဆျပး Uninstall လပရပါပ ။

Terminal ကေန Uninstall လပမယဆရငေတာ

!

#name-of-package ဆတေနရာမာ ကယ Uninstall လပခငတ Package Name ! ထညေပးရပါပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 57

!

! $sudo apt-get remove name-of-package

Page 58: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Software Source! Ubuntu ရ႕ Software ေတြ Download ခတအခါ . Update လပတအခါမာ ဘယ Server က Download ခ ရယမယဆတာက Software Sources ကေန ေရြးခယႏငပါတယ ။

! ဒေနရာမာေတာ Server for United States ( သ႕မဟတ) Main Server ကေန Download ခ ရယသငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 58

!

Page 59: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 59

!

Chapter - 7

Networking

ဒ အခနးမာေတာ Ubuntu ရ႕ Wired န႕ Wireless Networking Setting ေတြ အေၾကာငးက ေဖာျပေပးသြားမာျဖစပါတယ ။

Page 60: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Network Setting! ပထမဆး Network Setting က ၀ငသြားျပ ဆတာန႕ Wireless က စေတြ႕ရမာျဖစပါတယ ခတႏငတ Wireless ေတြ ခတထားတ Wireless Connection ေတြကေပါ ။

! ဒါကေတာ Wired Setting ျဖစပါတယ ။ အခေတာ Wired Connection မရတအတြကဘာမျပမာမဟတပါဘး ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 60

!

Page 61: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ဒါကေတာ Proxy Setting ျဖစပါတယ ။ Method မာ Manul လ႕ေျပာငးျပး ကယ OS တစခလးရ႕ Proxy Setting က ေျပာငးႏငပါတယ ။

Wireless Connection! Wired Connection ဆရငေတာ ျပနာမရပါဘး ။ Cable တပလကတာန႕ Internet အသးျပႏငျပျဖစပါတယ ။ Wireless Setting ကလညး မခကပါဘး ။ Access Point က ခတျပး password ေပးရပါပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 61

!

Page 62: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ကၽြြနေတာ ဒ Beginner Guide မာေတာ Linux Networking က အမားၾကး ရငးမျပ ေတာပါဘး ။ ဒေလာကကေလးပ ေျပာျပပါမယ ။ ေနာက Networking န႕ပတသတတာေတြေတာေနာက စာအပမာ ေရးေပးပါမယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 62

!

Page 63: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 63

!

Chapter - 8

Customization

ဒအခနးမာေတာ Desktop Environment ေတြြသြငးပ ၊ မမ စတၾကက မမရ႕ Desktop က Customize လပပ ေတြက ေျပာျပသြားမာပါ ။

Page 64: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Installing Gnome 3.0! Desktop Envirnment တစခက သြငးျပတသေဘာပါ ။ သ႕မာ နဂပါတ Unity က မသးခငဘး ။ Gnome က သးခငတယဆတသမားအတြကပါ ။

! apt-get န႕ Install လပမာျဖစတအတြက Internet လအပပါမယ ။ Terminal မာ ေအာကက Command ေပးပါ ။ ( repository အရငသြငးတာျဖစပါတယ )

ျပးရင update လပျပး Gnome က Install လပႏငပါျပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 64

!

sudo add-apt-repository ppa:gnome3-team/gnome3

sudo apt-get update

sudo apt-get install gnome-shell ubuntu-gnome-desktop

ျပးရင Log in Menu မာ gnomeဆျပး ေရြးခယေပးလကပါ ။

Page 65: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

ဒါဆရင Gnome က အသးျပႏငပါျပ ။

How to change GTK Themes and Icon theme! Gnome Install လပတတသြားျပဆရငေတာ Gtk Theme ေျပာငးၾကညရေအာင ။ကၽြြနေတာတ႕ ေျပာငးခငတ GTK Theme က http://gnome-look.org က သြားေရာက Download ခပါမယ ။ ျပးရင Gnome Tweak Tool ကလညး Download ခဖ႕လပါလမမယ ။

Gnome Tweak Tool က Download ခဖ႕အတြကေတာ

ဆျပး Command ေပးလကပါ ။! #apt-get install command န႕ပတသတျပးေတာ ေရ႕ အခနးမာ ေျပာျပးသားဆေတာ ထပျပး မရငးလငးေတာပါဘး ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 65

!

sudo apt-get install gnome-tweak-tool

Page 66: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ဒါကေတာ Gnome Tweak Tool ျဖစပါတယ ။

! ျပးရင Home Folder ေအာကကသြားပါ ။ Hidden Folder ေတြ ေဖာဖ႕အတြက “Ctrl+H” က ႏပပါ ။ .Themes ဆတ Folder ထက ကယ ေျပာငးခငတ Theme သြားထညပါ ။ တကယလ႕ .Themes ဆတ Folder မရရင ေဆာကလကပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 66

!

Page 67: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! ျပးရင Gnome tweak tool က ဖြငျပး ကယျပငခငတ Theme က ေရြးေပးရပါပ ။

! ဒါဆ Gtk theme ေျပာငးသြားပါျပ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 67

!

Page 68: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

! Icon Theme ျပငမယဆရငလညး အတတပါပ ။ Home folder ေအာကမာ .icons ဆတာေလး ေဆာကပါ ။ ျပးရင ကယ Download ခထားတ Icon Pack က ျဖညထညပါ ။ ျပးရင Gnome-Tweak Tools မာ change ပါ ။

! ဒါကေတာ Icon ျပငျပးသြားတ ပပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 68

!

Page 69: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

How to change Gnome shell theme! Gnome Shell Theme သြငးခငရငလညး လြယပါတယ ။ Gnome Tweak Tool က အရင သြားလကပါ ။ ျပးရင Shell Extenstions ထက User Themes Extension က On ပါ ။ ျပးရင Install Shell Extension မာ မမ Download ခထားတ File က ေရြးျပး install လပေပး Restart ခလကရန႕ Theme က ေျပာငးလႏငပါတယ ။

! ဒါကေတာ ကၽြနေတာေျပာငးထားတ Tron Theme ျဖစပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 69

!

Page 70: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Compiz & Config!! Compiz & Config ဆတာကေတာ Ubuntu မာ နာမညၾကးတ Customization Tool တစချဖစပါတယ ။

အချပထားတာကေတာ Wobbly windows ေပါ ။ Windows ေတြ တြန႕တြန႕ ေခါကေခါက ေရလႈငးသ႑န သြားလ႕ရတာေပါ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 70

!

Page 71: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

ဒလပ တျခား effect ေတြ အမားၾကး လပလ႕ရပါေသးတယ ။ လပထားတ တခ ႕ Effect ေတြက ေအာကမာ ၾကညႏငပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 71

!

Page 72: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu Myanmar LoCo TeamWhat is Ubuntu Myanmar LoCo Team?! Ubuntu Myanmar LoCo Team ဆတာ ျမနမာႏငငမာ Ubuntu န႕ ပတသတျပး အသပညာ ျဖန႕ေ၀ေပးလကရေသာ Team တစချဖစပါတယ ။

လကရ Ubuntu Myanmar LoCo Team က ဘာေတြလပေပးေနလ ?

! ရနကန မႏေလးတ႕ မာ Ubuntu ပြေတြလပေပးေနတအျပင ကြနပတာ တကသလေတြ ဘားကမေတြမာပါ Ubuntu Myanmar LoCo Team အေနန႕ Ubuntu န႕ပတသတတာေတြ မေ၀ေပးလကရပါတယ ။ ! Facebook မာ Ubuntu Group တညေထာငထားျပး Member ေတြရ႕ ေမးခြနးေတြ အခကအခေတြက ၀ငး၀နးေျဖရငးေပးေနပါတယ ။ Ubuntu Wiki , Ubuntu Manul မား ထတေ၀လကရသလ Ubuntu OS တစခလးက ျမနမာဘာသာန႕အသးျပႏငဖ႕ စြမးေဆာငလက ရပါတယ ။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 72

!

Page 73: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu Membership

Membership ျဖစရနလအပသညအခကမား

Ubuntu က ကညရနနညးလမးအမားၾကးရပါတယ။ သငစတ၀ငစားပါက ေအာကပါ က႑မားတြငကညႏငပါသည။ Artwrok, LoCo Team ေတြမာကညျခငး၊ documentation, forum ေတြမာေျဖေပးျခငး၊ IRC တြငကညေပးႏငျခငး၊ bug မား report လပျခငး၊ ဘာသာျပနျခငး၊ development and packaging, marketing and advocacy, wiki တြငေရးသားျခငး၊စသညတ႔တြငကညႏငပါသည။ (https://wiki.ubuntu.com/ContributeToUbuntu ) တြငလညးၾကညရ ႕ႏငပါသည။ Ubuntu ကတစဖကတစလမးမကညေပးႏငသအားလးေလာကထားႏငပါသည။

Membership ျဖစျပးရရမညအကးေကးဇးမား

၁။ Ubuntu Community Council ေရြးခယျခငးတြငမေပးႏငျခငး၊၂။ @ubuntu.com အးေမးႏငသင၏အးေမးလလပစာထသ႔ေပးပ႔ႏငျခငး(https://wiki.ubuntu.com/UbuntuEmail )တြငအေသးစတၾကညရ ႕ႏငသည။၃။ Ubuntu logo ႏင business cards ထတႏငျခငး၊ (https://wiki.ubuntu.com/BusinessCards ) တြငအေသးစတၾကညရ ႕ႏငသည။၄။ Ubuntu forums တြင Ubuntu member ေခါငးစဥႏငရႏငျခငး(http://www.ubuntuforums.org/showthread.php?t=445211 ) တြငေလလာႏငသည။၅။ Linux weekly news က ရယႏငျခငး (https://wiki.ubuntu.com/Membership/LWN ) တြငဖတႏငသည။၆။ LinkedIn တြင တရား၀င Ubuntu Members Groups တြင ခတဆကႏငျခငး (https://wiki.ubuntu.com/Membership/LinkedIn )၇။ SixXs(https://www.sixxs.net/ ) တြင ubuntu email လပစာႏငအေကာငျပလပႏငျခငး၊ ၈။Ubuntu Member Flair on Reddit, read this for details.၉။SFTP access to a Web-accessible directory on people.ubuntu.com

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 73

!

Page 74: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Membership ရယရနလပငနးစဥမား

Ubuntu က 6 လ ေလာကသးျပးကညေနသမားကသာအဓကလကခမညျဖစသည။ သင၏ Team အဖြ႕၀ငမားကလညး အကအညေတာငးခႏငပါသည။Membership ကေလာကထားရနေနရာမာ Membership Boards (https://wiki.ubuntu.com/Membership/Boards)မ တစဆငေလာကထားရမည။ ေလာကထားလေသာအမညက Membership ၏ ေနာကမတင ေအာကတြငေရးသားထားရမည။ (သငေတာမညအခနကေရြးႏငသည။)

သင၏ application ကျပငဆငရန၁။ Personal wiki page(က) Ubuntu ကကညျဖန႔ေ၀ေပးခမ ႕မားအကဥးခပ (၂ ေၾကာငး ၃ ေၾကာငးထကမပရ)(ခ) Launchpad profile Link(ဂ) သင Ubuntu ကကညျဖန႔ေ၀ေပးမ ႕အျပညအစ(ဃ) ေနာငအနာဂတမားတြင Ubuntu အတြက သင၏အစအစဥႏင အၾကဥာဏမား(https://wiki.ubuntu.com/MembershipTemplate ) ကနမနာအျဖစသးႏငသည။

၂။ Code of Conductသငသည Code of Conduct ကလကမတထးထားသျဖစရမည။

၃။ TestimonialsUbuntu Community တြင အမနတကယလပေဆာငေပးေနသ၊ သ႔မဟတ LoCo Team အဖြ႕၀ငျဖစသညက မမအဖြ႕အတြငးအကအညေတာငးခႏငသည။ Testimonials ေရးျခငးအားျဖင approve လပရာတြင လြယကလငျမနေစႏငသည။ယခေနာကပငးေတြင Meeting က Board အလကမလပေတာပ ၁၂ း ၀၀ UTC ႏင ၂၂ း ၀၀ UTC ဆျပး တစလ ၂ ၾကမျပလပေလရပါသည။ ၁၂ း၀၀ UTC အစညးအေ၀းသည ျမနမာအခနည ၆ နာရခြမ ၇ နာရခြအထျဖစျပး ၂၂ နာရအခနသည မနက ၅ နာရေလာကခန႔ျဖစသည။

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 74

!

Page 75: (Ubuntu13.04_BurmeseVersionBeginnerGuide(nyinaymin.org)_3.pdf

Ubuntu 13.04 Beginner Guide 75

!

Ubuntu 13.04 Beginner Guide ကေတာ ဒမာပ အဆးသတလကပါတယ ။ Version အသစထြကတငး Update လပေပးဖ႕ ကၽြြနေတာၾကးစားပါမယ ။ စာအပန႕ပတသတျပး ေ၀ဖန အၾကေပးခငတသအားလး

[email protected] က ျဖစေစwww.facebook.com/evi1g3nius ကျဖစေစ

ဆကသြယျပး အၾကဥာဏမားေပးႏငပါတယ ။

Ubuntu Myanmar LoCo Team န႕ စာဖတသ အားလးက ေကးဇးတငပါတယ