TÜRKİYE’NİN TÜRKİYE’NİN JEOMORFOLOJİK JEOMORFOLOJİK

ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriI. Zaman (Paleozoik) özellikleri• Masifler,• Taşkömürü,

II. Zaman (Mesozoik) özellikleri• Genel tortulanma dönemi,

III. Zaman (Tersiyer) özellikleri• Alp orojenezi,• Linyit, petrol, tuz ve bor yatakları,• Volkanik faaliyetler,• Kırık hatları,

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik Özellikleri

Bu hareketler sonucunda;• Anadolu bütünüyle yükselmiş,• Derin ve uzun kırık hatları

(faylar) oluşmuş,• Yer yer kubbeleşmeler

meydana gelmiş,• Akdeniz ve Karadeniz çanakları

derinleşmiştir.

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriIV. Zaman (Kuaterner) özellikleri

• Egeit karası, • Çanakkale ve İstanbul boğazları,• Buzul etkisi,• Süphan, Nemrut, Erciyes,Tendürek,

Hasan Dağı ve Karacadağ gibi volkanik dağlar ,

• Epirojenik yükselmeler,• Kıyı ovaları ve deltalar,

•Alp-Himalaya dağ kuşağında,•Ortalama yükseltisi 1132 m, (Avrupa 330 m, Asya 1010m),•Eğimli arazi,•Kısa mesafelerde yükseltinin değişmesi,

•Dağlar doğu-batı yönlü,•Yükselti batıdan doğuya artar,•Yüksek düzlükler geniş yer kaplar,•% 98 alanda aktif deprem,•Akarsu şekillendirmesi çok,•Volkanik araziler,•Güney ve kuzeydeki dağlar, Doğu ve Batı Anadolu’da birbirlerine yaklaşır,•Dağlar, genellikle kıyıya paralel,•Orta Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ergene havzası geniş düzlüklerle kaplı,•Çok çeşitli yerşekli var;Kayaç çeşitliliği,İklim değişiklikleri,

Türkiye’nin Jeomorfolojik Özellikleri

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik Özellikleri(1999 DMS)Türkiye’nin yer aldığı bölgenin aşağıdaki özelliklerinden hangisi,Türkiye’de yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesininnedenlerinden biri değildir?a) IV. jeolojik devirde görülen iklim değişmelerinin etkisinde kalmasıb) Arazi yapısını oluşturan kayaçların çeşitlilik göstermesic) Bitki örtüsünün çeşitlilik göstermesid) III. jeolojik devirde volkanizmanın etkili olmasıe) Alp orojenezinden etkilenmiş olması

Türkiye’nin DağlarıTürkiye’nin Dağları

Orojenik hareketlerle oluşan dağlarVolkanik dağlar

Türkiye’nin DağlarıTürkiye’nin Dağları

Kıvrım Dağları

Antiklinal örneği

Senklinal örneği

Türkiye’nin DağlarıTürkiye’nin DağlarıKırık Dağları

Horst örneği

Graben örneğiKırık hattı

Horstlar;• Kıyı Ege dağları (Aydın ve Bozdağlar gibi),• Hınzır ve Korumaz Dağları (İç Anadolu),• Amanoslar (Akdeniz)Grabenler;• Çoruh-Kelkit vadisi,• Devres-Gökırmak vadisi,• Bakırçay,• Gediz,• Küçük ve Büyük Menderes,• Hatay (Dünyanın en uzun grabeninin kuzey ucu)

Türkiye’nin Dağları

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik Özellikleri(1999 DMS)Yerkabuğunun hareketli dönemlerinde kırılma sonucu oluşan şekle

“fay”, faylar boyunca yükselen kısımlara “horst”, alçalan kısımlara da “graben” denir.

Buna göre, Türkiye’nin tektonik yapısı göz önüne alındığında, horst ve graben için doğru birer örnek aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?

Horst Grabena) Canik dağları Bafra ovasıb) Erciyes dağı Kayseri ovasıc) Bolkar dağı Çukurovad) Nemrut dağı Muş ovasıe) Yunt dağı Gediz ovası

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik Özellikleri(1999 DMS)Aşağıdaki şematik kesit, yerkabuğunun kırılması sonucunda tabakaların yer

değiştirmesini göstermektedir.

Türkiye’nin aşağıdaki bölümlerinin hangisinde böyle bir oluşum yaygın olarak görülür?a)Ege b) Ergene c)Dicled) Batı Karadeniz e)Orta Fırat

Türkiye’nin DağlarıTürkiye’nin Dağları

Volkan Dağları

Volkan konisi

Büyük ve Küçük AğrıTendürek

Süphan

NemrutKaracadağErciyes

Melendiz

HasandağıKaracadağKaradağ

Kula yöresi

Türkiye’nin Jeomorfolojik ÖzellikleriTürkiye’nin Jeomorfolojik Özellikleri

(1999 DMS)Türkiye’nin en çok sayıda sönmüş volkan bulunan iki bölgesi,

aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?

d) Ege-Karadeniz b) Güneydoğu Anadolu-Marmarac) Karadeniz-Doğu Anadolu d) Akdeniz-İç Anadolue) İç Anadolu-Doğu Anadolu