Türkiye’de Kadın Olmak ve

Tütün KullanımıProf.Dr.Hilal Özcebe

Hacettepe ÜniversitesiTıp Fakültesi

Halk Sağlığı Anabilim Dalı

hozcebe@hacettepe.edu.tr

31 Mayıs 2010

Nüfus-Kadın Nüfus

Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2009 Nüfus Sayımı Sonuçlarına göre;

• Türkiye nüfusu 72.571.312• Yüzde 49,7'si kadın (36.098.842)

(yüzde 50,3'ü -36.462.470 erkek)

Kaynak: TÜİK 2010

Kaynak: TÜİK 2010

Nüfus-Yerleşim Yerleri

• Yüzde 75,5'i il ve ilçe merkezlerinde, yüzde 24,5'i belde ve köylerde ikamet ediyor.

• Türkiye'de, ortanca yaş 28,8 olarak hesaplandı. (Erkeklerde 28,2, kadınlarda 29,3)

• İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin ortanca yaşı 28,7, belde ve köylerde ikamet edenlerin ortanca yaşı ise 29,1 olarak tespit edildi

Kaynak: TÜİK 2010

Belde Nüfusu

İl/İlçe Nüfusu

Kaynak: TÜİK 2010

Öğretim Kurumlarına Devam

Öğretim Yılı İlköğretim Ortaöğretim Yükseköğretim

2000/01 85,63 74,70 69,58

2005/06 93,33 78,76 77,20

2009/10 98,91 88,59 -

Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim 2009-2010

6 Yaş Üzeri Okur Yazar Olma Durumu (1935-2000)

1935 1940 1950 1960 1970 1980 1990 20000

20

40

60

80

100

Erkek

Kadın

Toplam

Yıllar

%

Kaynak: DİE

Evlenmiş Kadınlarda Okur Yazar Olma

Türkiye’de evlenmiş 15-49 yaş grubu kadınların %89’u okur yazardır.

Kaynak: TNSA 2008.

Evlenmiş Kadınlarda Çalışma Durumu

Kaynak: TNSA 2008.

Gelir Durumu

• Ortalama aylık brüt ücret (2006 Kasım ayı) Erkekler 1 107 YTL, kadınlar 1 091 YTL

• Kadınlar, erkeklerin– Aylık %98,5’i – Yıllık %98,0’ı kadar ücret elde etmişlerdir…

Kaynak: TÜİK, 2006 Kazanç Yapısı Anketi Sonuçları

Gelir DüzeyiAylık Ortalama Brüt Ücret

(YTL)

Toplam Erkek Kadın

Kanun yapıcılar, üst düzey yöneticiler ve müdürler 2 738 2 723 2 790

Profesyonel meslek grupları 1 860 1 982 1 685

Yardımcı profesyonel meslek grupları 1 359 1 414 1 233

Büro ve müşteri hizmetlerinde çalışan elemanlar 1 153 1 226 1 056

Hizmet ve satış elemanları 793 804 750

Nitelikli tarım, hayvancılık, avcılık, ormancılık ve su ürünleri çalışanları

840 851 691

Sanatkarlar ve ilgili işlerde çalışanlar 863 893 692

Tesis ve makine operatörleri ve montajcıları 877 901 693

Nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar 734 751 656

2006 Yılı kasım ayı referans alınmıştır.

Kaynak: TÜİK, 2006 Kazanç Yapısı Anketi Sonuçları

Evlenmiş Kadınların Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası

Kaynak: TNSA 2008.

Kişi Yoksulluk Oranı (2008)

Toplam Erkek Kadın

Kent 9,38 9,12 9,68

Kır 34,62 33,93 35,29

Kaynak: TÜİK, 2006 Kazanç Yapısı Anketi Sonuçları

Milletvekilleri- Cinsiyet

2007 yılında en yüksek;Erkekler %90,9Kadınlar %9,1

2. Sırada 1935 yılı ?%95,5 ve %4,5

Evlilik Kararı

Kaynak: TNSA 2008.

Tütün Kullanımı

Tütün Kullanımı, 2008

Tütün Kullanımı Toplam Erkek Kadın

Halen kullanan 31,2 47,9 15,2

Her gün 27,4 43,8 11,6

Ara sıra 3,8 4,1 3,6

Halen kullanmayan 68,8 52,1 84,8

Hiç kullanmayan 52,8 30,0 74,8

Kaynak: TÜİK, 2009

Kaynaklar: 1993 Sağlık Bakanlığı Araştırması, 2004 Sağlık Bakanlığı Ulusal Hastalık Yükü Çalışması, 2006 Aile Araştırma Kurumu ve TÜİK Aile Yapısı Araştırması,2008 Küresel Yetişkin Tütün Araştırması (SB, TÜİK, DSÖ, CDC)

1993 2004 2006 20080

10

20

30

40

50

60

70

13.519.45

16.6 15.2

57.852.9 50.6 47.9

33.6 33.79 33.4 31.3

Kadın Erkek Toplam

Türkiye’de Sigara Kullanma

Eğitim Durumu ve Tütün Kullanımı

Erkek Kadın Toplam0

10

20

30

40

50

60

Okuma Yazma Bilmeyen

Okur Yazar

İlkokul

Ortaokul

Lise

Yüksek Öğretim

Kaynak: TÜİK, 2009

Yerleşim Yeri ve Her Gün Tütün Kullanımı

Erkek Kadın Toplam0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

43.8

11.6

27.4

44

14.5

29

43.6

5

23.9

ToplamKentKır

Kaynak: TÜİK, 2009

Her Gün Sigara Kullananların Günlük Ortalama İçtikleri Sigara Sayısı

Erkek Kadın0

10

20

30

40

50

60

4.6

16.5

6.7

24.8

18.1

23.7

53.3

27.8

17.3

7.3

5'den az 5-9

10-14 15-24

25 ve üstü

Kaynak: TÜİK, 2009

Her Gün Tütün Kullanmaya Başlama Yaşı

Erkek Kadın0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

24

10.2

34.2

28.1

17.1 18.6

24.7

43.1 15 ve altı 15-17

18-19 20 ve üstü

Kaynak: TÜİK, 2009

Her Gün Tütün Kullananların Sabah İlk Sigaralarını İçme Zamanı

Erkek Kadın0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

12.6 13.5

30

22.1

31.6

21.9

25.8

42.5 5 dk içinde

6-30 dk

31-60 dk

60 dk ve üstü

Kaynak: TÜİK, 2009

Tütün Kullanımı Sağlık Göstergeleri

Tütün Kullanma- Üreme Sağlığı Sorunları

Menstrual şikayetler (premens. gerginlik, düzensiz, ağır ve ağrılı period)

Erken menapoz (1-4 yıl daha erken)KısırlıkSorunlu gebelik

Gebelik ve Sigara Sağlık Sorunları

• Bebek ölümü • Düşük doğum ağırlıklı bebek• Doğumsal anomali • İlk 6 ay içinde aniden ölme• Sık hastalanma• Akciğer fonksiyonlarının gelişememesi • Daha sık olarak pnömoni, astım görülmesi • İleride öğrenme güçlükleri

Doğurganlık

Kaynak: TNSA 2008

Gebelik, Doğum ve Doğum Sonrası Bakım Alma

Tahmini doğum sayısı 1.292.698

• Gebelikte %92’si doğum öncesi bakım almakta,• Doğumların %90’ı sağlık kuruluşunda olmakta,• Doğum sonrası bakıma ulaşma %82’dir.

Kaynak: TNSA 2008

Gebelerde Sigara Dumanına Maruz Kalma

• Ankara’da bir doğumevinde yapılan bir çalışmada; son ayında olan 176 gebe ile görüşme yapılmıştır.

• Gebelerin;– 19’u (%10,7) halen sigara içmektedir. – 74’ü (%42,0) yaşadığı yerde sigara

içilmektedir.

Gebeler ve Sigara Dumanının Sağlık Üzerine Etki Bilgisi

• Gebelerin %75,6’sı sigara dumanı gebe ve bebeğin sağlığını etkiler demiştir. Ancak, bu etkinin ne olduğu hakkında bilgileri yoktur.

• Doğum öncesi izlemlerde gebelerin sadece %13,1’ine sigara hakkında soru sorulmuştur.

Gebelerde Sigara Dumanına Maruz Kalma

Bu araştırmada;

Sigaradan pasif etkilendiğini beyan eden 45 gebeninSigaradan etkilenmediğini beyan eden 44 gebenin

idrarında kotinin ölçülmüştür.

Kotinin Düzeyleri

• Araştırmaya katılan 89 gebenin idrarında kotinin ortalaması 78,9 ng/ml olarak bulunmuştur. En az bulunma 6,5 ng/ml iken en fazla ise 396,1 ng/ml bulunmuştur.

• Sigara kullanmayanlarda 47 ng/ml ve kullananlarda 283 ng/ml bulunmuştur.

Sigara İçmeyen Gebelerde Kotinin Düzeyleri

• Çevresinde sigara;– İçildiğini belirten gebelerde 64 ng/ml– İçilmediğini belirten 25,9 ng/ml

• Sigaradan etkilendiğini;– belirten gebelerde 61,7 ng/ml– düşünmeyen gebelerde 37,2 ng/ml

 

‘’kadınlar erkekler gibi sigara içtikleri zaman erkekler gibi ölecekler”..

“when women smoke like men, they will die like men" Elanor Wilson...

Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Bazı Kronik Hastalıkların Görülme

Sıklığı ve Cinsiyete DağımıHastalık Prevalans Kadın Erkek

Sayı YüzdeE. Hipertansiyon 2718 56,56 79,52 32,66Diyabetes mellitis, tanımlanmamış 1146 23,85 29,83 17,62Bronşit, akut ve kronik olarak tanımlanmayan 575 11,96 18,40 5,27Astım, tanımlanmamış 507 10,55 12,85 8,15Osteoporoz, tanımlanmamış 330 6,87 12,57 0,93Kalp hastalığı, tanımlanmamış 309 6,43 6,90 5,95Kardiyovasküler hastalık, tanımlanmamış 233 4,85 3,96 5,78

Kaynak: SB, Hastalık Yükü, 2004.

18 Yaş Üstü Bireylerin Son Bir Ay İçinde Sigara Nedeniyle Olan Yakınmaları

Hastalık Toplam Erkek KadınSayı Yüzde

Dispne 238 39,53 39,16 40,00Öksürük 163 27,08 33,13 19,63Bronşit, akut/kr. olarak tanımlanmayan 23 3,82 3,31 4,44Astım 13 2,16 1,81 4,44Göğüs ağrısı 9 1,50 0,90 2,22Anjina pektoris, tanımlanmamış 6 1,00 1,51 0,37Kalp hastalığı, tanımlanmamış 6 1,00 1,51 0,37Hırıltı 4 0,66 0,60 0,74

Kaynak: SB, Hastalık Yükü, 2004.

Türkiye’de yapılan çalışmalar;

• Sigaranın neden olduğu hastalıkların görülme sıklığında artma olduğu; kadınlarda daha fazla görülmeye başladığı; hastalıkların görülmesinde risk faktörü olarak daha fazla rol oynadığına ilişkin pek çok araştırma bulgusu yayınlanmaktadır….

Yıllardır, sigaranın akciğer kanseri, kalp-damar hastalıkları ve KOAH başta olmak üzere 50 den fazla hastalığa neden olduğu bilinmektedir.

Bilimsel çalışmalar, sigara içen kadınların daha büyük bir risk altında olabileceklerini ortaya koymuştur

Sigara herkesi öldürüyor,ancak kadına özgü farklılıklar var- akciğer kanseri ve KOAH kadınlarda daha düşük dozlarda gelişiyor

• Şu anda sigara içenlerin yaklaşık yarısı sigara ile ilişkili hastalıklar nedeniyle beklenenden daha erken öleceği için, endüstri yeni kullanıcı arayışı içindedir ve yeni kullanıcılar olarak kadın ve genç kızları hedeflemektedir.

• Genç kızlar arasında sigara kullanımı giderek artmaktadır.

• 151 ülke verilerinde; kızlarda sigara içme oranı % 7, erkeklerde % 12 olup bazı ülkelerde eşitlenmektedir.

Gençlerde Tütün KullanımıPrevalans 2003 2009

Erkek Kız Toplam Erkek Kız ToplamSigara içmeyi deneme

31,7 19,7 26,3 32,5 25,4 29,8

Halen içenler 9.4 3,5 6,9 10,2 5,3 8,4Bir sonraki yıl başlamayı planlayanlar

8.2 5.3 7,0 10,6 9,8 10,2

Kaynak: GYTS 2003 ve 2008.

Türkiye’de de Kadınlar!

• Daha özgür, daha bağımsız, daha güçlü…• Ekonomik olarak tütüne daha kolay

ulaşabilme… • Kadınların tütün kullanma amaçlarının farklı

olması…imaj, zayıf kalma….• “Light” sigaraların tercihi…zararının daha az

olduğu konusunda yanlış bilgi…

Türkiye’de de Kadınlar Tehdit Altında!

• Tütün endüstrisinin gelişmekte olan ülkelerdeki çalışmalarının yoğun olması…

• Kadınların tütün hakkındaki bilgi eksiklikleri… • Tütün kontrolünde kadınlara yönelik özel

stratejilerin olmaması…

MPOWERM-Monitor, tobacco use and prevention policies

Tütün kullanımını ve önleme politikalarını izleme

P -Protect people from tobacco smoke-

Bireylerin sigara dumanından pasif etkilenimlerinin önlenmesi

O-Offer help to quit tobacco use –

Sigarayı bırakmak isteyenlere yardım edilmesi

W-Warn about dangers of tobacco-

Bireylerin sigaranın zararları konusunda uyarılması

E-Enforce bans on tobacco advertising,promotion and sponsorship

Tütün reklamı, tanıtımı ve sponsorluğu ile ilgili yasakların uygulanması

R-Raise taxes on tobacco

Tütüne uygulanan vergi miktarını artırılması

DünyadaKadınlar ve genç kızların sigara ve diğer tütün ürünlerini tüketimlerinin artması , kadınlara özel tütün kontrol stratejilerinin gerekliliğini ortaya koymuştur

WHO DIRECTOR-GENERALMARGARET CHAN

,"Protecting and promoting the health of women is crucial to health and development – not only for the citizens of today but also for those of future generations".