BAHARAT BTKLER

Baharat: Besin olarak kullanlmaktan ziyade, yiyeceklere ve baz gda eitlerine koku ve tad vermek amacyla yararlanlan bitkisel rnlere

baharat denir.

Bitkilerin kendilerine zg kokular vardr. Bunun nedeni yaprak, iek, meyva, tohum ve gvde

kabuu gibi ksmlarnda yer alan uucu ( eterik ) yalardr.

Bitkiler tarafndan retilen bu kokulu (aromatik ) yalarn ilk grevi tozlamann gereklemesini meyva ve tohumlarn eitli yerlere dalmasn

salayan bcek, ku, memeli hayvanlarn ekimlenmesidir.

Bitkilerin yaprak, iek , gvde kabuu gibi ksmlarnda yer alan ve koku veren eterik yalar

kimyasal bileimlerinin farkll nedeni ile 3 guruba ayrlrlar:

1.Ar ve Youn kokulu yalar2.Aromatik yalar

3.Meyva kokulu yalar

1.Aromatik kokulu uucu yalar:

Tarn ya ( Cinnamomum cassia = in Tarn Aac ), Karanfil ya ( Eugenol, Eugenia caryophyllus = Karanfil aac )

Anason ya ( Pimpinella anisum = Anason ) Vanilya ya ( Vanilla planifolia = Vanilya orkidesi

Cinnamamum cassia

Eugenia caryophyllus

Pimpinella anisum

Balzam : uucu ya + reine + benzoik asit + sinnamik asitten oluur.

Liquidambar orientalisPrunus amygdalus

Convolvulus arvensis

Meyva kokulu yalar: genellikle portakal, ananas, olgun erik, muz, yeil elma ve kays meyvalarnn bulunduu familyalarn dndaki baz familyalarda da grlmektedir.

Eterik = uucu yalar bitkilerin gvde, iek, meyva ve tohum gibi organlarnn dnda daha ok yapraklarnda birikir.

Bu gurubun eterik yalar arasnda

Borneol- Sineol = ( Zingiber officinale = Zencefil ), kaliptol = ( Eucalyptus = Stma aac ), Limon kokusu = Sitral ve Nerol (Citrus limon = Limon aac )Gl kokusu = Geraniol (Rosa = Gl ), Yakc etkili eterik yalar = Kafur (Cinnamomum camphora = Kafur aac ) Mentol = Nane ya en fazla Mentha = Nane bitkisinde bulunmaktadr.

Baharat ve esans bitkilerine ait nemli cinsler

Piper nigrum

Olgunlamam yeil meyvalar toplanp, birka gn bekletildikten sonra kurutulursa Karabiber (Fructus Piperis nigri), olgunlama beklenip kurutulursa Beyaz biber (Fructus Piperis albi) elde edilir. zel kokulu, yakc lezzetli, stomaik ve antipiretik etkilidir. Ayrca bakteri remesini durdurucu zellie de sahiptir.

Myristica fragrans (Kk Hindistan Cevizi)Myristicaceae

Tohumlarnn zeri krmz renkli, as arillus ile kapldr. Byk oranda ya ieren tohumlarndan Kk Hindistan cevizi ya elde edilir. Bu ya romatizma kremlerinin terkibinde kullanlr. Arillus ve tohumlarndan, karminatif, stimulan ve koku verici olarak yararlanlr.

Laurus nobilis ( Defne Aac )Lauraceae ( Defnegiller )

Yapraklar ( Folia lauri ), uucu ya bakmndan ok zengin ve zel kokuludur. Baharat olarak gda sanayiinde faydalanlr. Tek tohum tayan parlak siyahms-yeil bakka meyvalarndan Defne ya (Oleum lauri) elde edilerek zellikle defne sabunu yapmnda kullanlr.

Cinnamomum zeylanicum ( Seylan Tarn Aac ) Lauraceae

gen gvdelerinin kabuklar (Cortex Cinnamomi zeylanici) soyularak kurutulur . zel kokulu, tatl-lezzetli Tarn elde edilir. Tarn; Stimulan, Stomaik ve tonik etkilidir.

Brassica nigra ( Siyah Hardal otu ) Black Mustard Brassicaceae

Toz eklinde sofra hardal, hardal ya karlarak zellikle romatizma ve siyatik tedavisinde yak tarznda kullanlr.

Rosa damascena (Isparta Gl)Rosaceae

Petallerinden eitli damtma yntemleri ile Glya (Oleum Rosae) elde edilerek parfm ve sabun imalatnda nemli kokulandrc olarak kullanlr.

Pimpinella anisum (Anason)Apiaceae

Meyvalarndan Anason ya (Oleum Anisi) elde edilir. Karminatif ve stomaik etkili olup baz alkoll iki ( Rak )lerin pasta ve ekerlemelerin terkibine girmektedir. Ayrca Dihekimliinde ve Tpta nefes ac, analjezik olarak yararlanlr.

Coriandrum sativum ( Kini )Apiaceae

Olgun meyvalar eterik ya, niasta, protein bakmndan zengindir. Alkoll ve alkolsz iki yapmnda, ayrca ekerleme (Kini ekeri) imalatnda kullanlr.

Cuminum cyminum (Kimyon)Apiaceae

Meyvalar (Fructus Cumini) kurutulup tlerek baharat olarak zellikle pastrma ve sucuk gibi et rnlerinin olgunlatrlmasnda kullanlr. Ayrca stomaik, diretik ve diyaforetik etkilere sahiptir.

Rosmarinus officinalis ( Biberiye)Lamiaceae

Yapraklar dar, deri gibi serttir. iekler soluk-mavi, erguvan renklidir. Yapraklarndan ok zel kokulu ve serinletici-lezzetli Biberiye esans (Oleum Rosmarini) elde edilir. Romatizma tedavisinde yak eklinde, parfm imalatnda kokulandrc olarak yararlanlr.

Lavandula angustifolia ( Lavanta ) Lamiaceae

iekleri (Flores Lavandulae)nden renksiz, ho kokulu Lavanta ya (Oleum Lavandulae) elde edilir. Balca sabun, parfmve deterjan sanayiinde kokulandrc, ayrca tpta stimulan, antispazmodik ve tonik etkili olarak kullanlr.

Salvia officinalis ( Adaay )Lamiaceae

Kurutulmu yapraklar ay eklinde hazrlanarak souk algnlklar ile boaz arlarnda laksatif olarak kullanlr.

Thymus vulgaris (Kekik)Lamiaceae

Bitkinin gerek gvdesinden ve gerekse yapraklarndan kurutulmak sureti ile baharat eklinde yararlanlr. Yapraklarndan Kekik ya (Oleum Thymi) denilen antibakteriyel ve fungusid etkili bir ya elde edilir. Ayrca bu ya,antispazmodik ve ekspektoran olarak da sk kullanlmaktadr.

Mentha piperita ( Nane) PeppermintLamiaceae

Origanum vulgaris ( Mercankk ) oreganoLamiaceae

iekli gvdeleri (Herba majoranae) kurutularak baharat eklinde ayrca stomaik,antispazmodik ve diretik etkili olarak kullanlmaktadr.

Capsicum annuum ( Biber, Paprika)Solanaceae

Kurutulmu ve ince toz haline getirilmi olgun meyvalar (Fructus Capsici)dan spanyol biberi , Paprika , Krmz biber veya illi adlar verilen baharat elde edilir. Karotinoid pigmenti ve Vitamin C bakmndan ok zengindir. Capsaisin; Tpta, romatizma ve Mafsal arlarnn tedavisinde kullanlan Yak larn terkibine girer.

Zingiber officinale (Zencefil) GingerZingiberaceae

Bitkinin baharat olarak kullanlan ksmlar,1-1.5 cm. kalnlnda yass ve esmer-gri renkli, kurutulmu rizom paralardr. Deiik nitelikli uucu yalar ( sineol, borneol ) ierdiinden ok keskin ve gzel kokuludur.

Baharatn tad da baz fenol bileikleri ( gingerol ve zingeron) nedeniyle batc-yakcdr.Baharat olarak zellikle et yemei soslarnda ( Curry Powder= Kri tozu ), Kek ve biskvi yapmnda

kokulandrc eklinde kullanlr. Tedavide stomaik, karminatif ve stimulan etkileri vardr.

Vanilla planifolia ( Vanilya)Orchidaceae (Orkideler )

Yeil halde tam olgunlamadan toplanlan vanilya meyvalar 10-25 cm. uzunlukta legmen tipine benzese de aslnda bakka tipine girmektedir. zel fermentasyon ilemlerinden geirilen bu meyvalar kurutulur, tlr ve toz vanilin ( Vanilya) elde edilir. ok zel bir kokusu vardr. Baharat olarak ikolata ile eker yapmnda

koku ve lezzet katc madde eklinde tketilir. Ayrca tonik, stomaik ve afrodizyak olarak etkilidir.

UYARICI BTKLER

Besin deerleri dk, ierdikleri kimyasal maddelerin zellikleri nedeniyle sinir sistemi

zerinde uyarc etkide bulunan, kii zerinde rahatlama, kendine gven duygusu gelitiren

rnlerin elde edildii bitkilere Uyarc (stimulan) bitkiler denilmektedir.

Erythroxylum coca ( Koka Aac )Erythroxylaceae

nka Uygarlndan beri bilinen, yapraklarnda yksek oranda Kokain alkaloidi ieren bitkilerdir. Gney Amerikada yerli halk bu yapraklar sakz gibi ineyerek uyarc etkilerinden yararlanr. Erythroxylum coca yapraklarndan elde edilen kokain, 1884 ylnda, Viyanada Dr. Karl KOLLER tarafndan lokal anestezilerde

uygulanm ve bu alanda, sentetik uyuturucular bulununcaya kadar, rakipsiz bir anestezik madde saylmtr. Koka yapraklarndan elde edilen bitki zt, alkolsz merubat zellikle, Kola eitlerinde ok kullanlan

nemli bir katk maddesidir.

Ilex paraguariensis ( Mate Aac) Yerba MateAquifoliaceae

Deri gibi sert byk yapraklar Kafein alkaloidi bakmndan ok zengin bir ierie sahiptir. Yapraklar kurutulur, tlerek ay ( Mate ay) halinde tketilir. Tonik ve diretik etkisi vardr.

Paullinia cupana (Guarana) FeenkrautSapindaceae

Tohumlar kurutulup toz haline getirilerek uzun ubuklar eklinde saklanr. Bu ubuklardan kesilen paralar, Brezilyada Guarana ad altnda ok sk tketilen bir scak iecek trevinin ana

maddesini oluturur. Bu cinsin bir baka tr olan Paullinia pinnatann kkleri ise; afrodizyak, diretik ve ylan sokmalarna kar Tropik Afrikada panzehir olarak kullanlmaktadr.

Theobroma caccao ( Kakao Aac )Sterculiaceae

Cins ad olan Theobroma Aztek ve Maya dillerinde Tanrlarn Yiyecei anlamnda kullanlmaktadr. Meyvalardan karlan tohumlar belli bir sre fermantasyona braklarak olgunlamas ve kakaoya zg tad ve aroma (koku)nn olumas salanr. Tohumlar Theobramin ve kafein alkaloidlerinin yansra

Kakao ya (Oleum cacao) da iermektedir. tlerek toz haline getirilen kakao ile , st eker ve vanilya karm, ok deerli bir besin maddesi olan ikolata y oluturur.

Cola nitida ( Kola Aac )Sterculiaceae

Tohumlar kafein alkaloidinin yansra, kolanin glikoziti ve ok gzel kokulu bir eterik ya iermektedir. Kola cevizi olarak bilinen tohumlar kurutulup tlerek zellikle kolal alkolsz iecek sanayiinde tad ve koku verici olarak geni biimde tketilir. Kolanin nedeniyle bu ieceklerin stimlan etkisi vardr.

Thea sinensis ( ay aac )Theaceae (aygiller )

ay yapraklar birka yntem ile kurutulur, ince kylarak ilenir ve iecek durumu kazanr. erdii kafein nedeniyle stimulan; tanen nedeniylede buruk tadldr. Kaynatldnda krmz-kahverengini alma zelliindedir.

inde, Han Hanedanlnda yazlm tbbi bitkilere ilikin bir kitapta, baz tmr ve abselerinin tedavisinde ay (Cha) yapraklarnn kullanld belirtilmitir.

Nicotiana tabacum ( Ttn )Solanaceae

Ttn yapraklar ok souk olarak Nikotin alkaloidini iermektedir. Bu maddenin merkezi sinir sistemi zerinde kuvvetli bir stimulan etkisi olduu bilinmektedir. Ayrca nikotin kiilerde

bamllkta yapmaktadr. Sigara dumanndaki katran ve trevlerinin akcier ve boaz kanseri neden olduu ortaya konulmutur.

Coffea arabica ( Kahve Aac )Rubiaceae

Tohumlar olgunlatktan sonra zel ilemlerle kurutulur ve kavrularak toz, granl ve dier ekillerde Kahve ad ile scak iecek eklinde tketilir. Belirgin stimulan etkisi vardr.

ENDSTR BTKLER

Sanayiinin eitli blmlerinde ilenerek kullanlan bitkilere endstri bitkileri denir. Balca endstri bitki

guruplar ve bitkileri unlardr;

A - Lif veren bitkilerB - Boya ve taneli bitkiler

C - eker sanayiinde kullanlan bitkilerD - Odun ve selloz sanayiinde kullanlan bitkiler

E - Snai ya bitkileriF - Kauuk veren bitkilerG - Reine veren bitkiler H - Esans veren bitkiler

RENE LATEKS ve ZAMK BTKLER

Reine eterik yalara gre daha kark ( kat veya sv, reine asitleri ile alkaloidlerinden oluan , su ierisinde znmeyen, etil

alkol, eter ve kloroform gibi organik eriticilerde ksmen veya tamamen znen ) nemli bir salg maddesidir. Reine antiseptik

bir madde olduundan ayn zamanda rmeye karda diren salar. Terpen ve reine asitlerinden meydana gelen tabii reineye

terpentin denir.Reineler bitkilerde zel salg kanallarnda veya salg ceplerinde

metabolizma olaylar sonucunda ortaya kan artk rnler eklinde depolanrlar

Balzam Reine asitleri ile ok miktarda sinnamik ve benzoik asit karmn ieren, su ierisinde znmeyen ve bitki zerindeki yaralanmalar sonucu aa kan, youn-kvaml maddelerdir. Reine ve balzam elde edilen bitki cinslerine ait baz rnekler

aada verilmektedir.

Liquidambar orientalis ( Sala, Sla. Gnlk , Amber aac ) Hamamelidaceae

Gvdelerinin zel ekilde izilmesi ile akan deerli balsam nedeniyle cins ad olan Liquidambar, Latince liquidus (sv) ve Arapa amber (gzel koku)

szcklerinin birlemesinden meydana gelmitir.

Sala ya Styrax liquidus, Amber oil olarak bilinen balsam, sabun ve parfm imalatnda ok kullanlan bir

maddedir. Ayrca sv veya toz halinde deri ve baz mantar hastalklarnn tedavisinde yararlanlan

kremlerin terkibine girmektedir.

Pistacia lentiscus ( Mastik veya Sakz aac )Anacardiaceae

Sakz eski Msrllar dneminden beri gerek tedavide gerekse sanayiide kullanlan nemli bir rndr. Aa gvdelerinde ve kaln dallarda uzun erit eklinde yaralar alarak

buralardan damlayan sakz ( Mastik ) kuruduunda toplanr. Gda ve iki yapmnda koku verici olarak kullanlr.

Lateks ( st ) veren bitkilere rnekler

Bitkilerin zellemi hcrelerinde veya st borular ( latisifer )da depo edilen sspansiyon halinde, kauuk partiklleri, mum, reine, protein, ya ve

eitli biimlerde niasta tanelerini de ieren salg maddelerine Lateks ad verilir.

Hevea brasiliensis ( Kauuk aac )Euphorbiaceae (Stleengiller )

Hevea lateksinin byk bir ksmn kresel kauuk partiklleri oluturur. Hava ile karlaan lateks kelir ve Ham kauuk haline dnr. Bu madde ilenerek otomobil lastii yapmnda kullanlr.

Parthenium argentatum ( Guayule, lastik aac)Asteraceae

Gvdeleri sk dall olup bol miktarda lateks ierir. Bitkilerden elde edilen kauuk otomobil lastii imalatnda kullanlr.

Zamk veren bitkilere rnekler

Zamk bitkilerde yaralanmalar sonucu aa kan amorf, azok saydam, monosakkarit yapsnda, su ierisinde znen kolloidal

maddelerdir. Zamklar selloz, niasta, tanen ve renk maddelerini iermektedir.

Acacia senegal ( Arap zamk aac, Kordofan)Fabaceae

Bu aacn gvdesinin izilmesi veya kabuklarnn soyulmas ile oluan yara yzeylerinden beyazms-sar renkte, mat, azok yuvarlak kokusuz zamk szntlar verilir. Bu zamk toplanarak yaptrc imalatnda, tpta, sedatif ve ekspektoran etkili olarak kullanlr.

Astragalus gummifer ( Geven )Fabaceae

Bitkinin gvdesinden ya kendiliinden veya yaralanmalar sonucu. tragacanth = Gum tragacanth (Kitre zamk ) ad verilen bir zamk akar. Genellikle boynuz veya ay eklinde kvrlarak katlaan bu zamkn ad Yunanca Tragos ( Kei) veya akantha (Boynuz ) szcklerinden gelmektedir. Kitre zamk eczaclkta pastil ve tablet hazrlanmasnda, kuma ve kat sanayiinde yaptrc olarak ayrca ekerleme yapmnda kullanlr.

BOYA BTKLER

Avrupallarn Trk krmzs veya Edirne krmzs adn verdikleri Rubia tinctorium ( Kkboya ) en gzde boyalar arasnda

gelmekteydi. Rhamnus petiolaris ( Cehri ) ise Trk Cehrisi ad ile geni lde kullanlmaktayd.

Bitkisel boya maddeleri bitkilerin gvde, kk, yaprak, iek, meyva ve tohum gibi organlarndan elde edilir. Bitkiler aleminde boya

maddesi ieren deiik familyalara bal tek veya ok yllk otsu veya odunsu ekilde rastlanan bitkilerin says olduka yksektir.

Trkiye, Boya bitkileri bakmndan zengin bir lkedir. eitli familyalardan otsu odunsu, 50den fazla bitkiden boya maddesi

elde edilmektedir.

Isatis tinctoria ( ivitotu) WoadBrassicaceae

Yapraklar mavi boya maddesi indikan bakmndan ok zengindir. I. tinctoria, en eski boya bitkilerindendir. Eski Msrda mavi renkli boya yapmnda ok kullanlan boya bitkilerinin banda gelmekteydi. Roma mparatorlarndan J. CAESAR, De Bello Gallico ( Galya

Sava isimli kitabnda, ngilterede yaayan Briton ( ngiliz halk ) larn savata kendilerini stn gstermek iin koyu-mavi renkli boya ile boyadklarn yazmaktadr.

Reseda lutea ( Sar sevgi iei) Resedaceae (Muhabbetieigiller)

Romallardan beri bilinen ve sar boya maddesi luteolin ieren bu bitki, zellikle hal ve kilim boyamaclnda kullanlmaktadr.

Cotinus coggyria ( Boyac suma ) SmokebushAnacardiaceae

Gvdelerinin z ksm, sar renkli fisetin boya maddesi ierir. Yapraklar ve gen srgnler de fisetin bakmndan ok zengindir. Kilim dokumaclnda, ipliklerin sar renkte boyanmasnda kullanlr.

Rhus coriaria ( Derici suma, Sumak ) SumachAnacardiaceae

Taze veya kurutulmu yapraklar ile dallar mirsetin boya maddesini ierir. Sar, kahverengi-sar veya siyah boya elde edilir. Deri sanayiinde yumuak deri ve maroken gibi

kaliteli derilerin boyanmasnda kullanlr. Ayrca Anadolu kilim boyalar arasnda da sekin bir yere sahiptir. Krmz renkli kk meyvalar tlerek limon ekisi veya sumak ekisi

adlar ile baharat halinde tketilir.

Rhamnus petiolaris ( Cehri )Rhamnaceae

Olgunlamadan yeil durumda toplanan bu meyvalardan taze veya kurutulmu olarak koyu sar renkli bir boya elde edilir. pek kuma boyamalarnda ok aranan bir boya olup, Trk

cehrisi adyla bilinir.

Rubia tinctorum ( Kkboya, krmz kk )Rubiaceae

Bir bezelye tanesi byklndeki bakka tipi meyvalar da krmz veya krmzms-kahverengidir. Bitkinin genellikle kkleri kurutulmu ve toz edilmi olarak boya maddesi halinde kullanlr. ok kuvvetli krmz veya krmznn tonlarn

vermektedir.Eski Msrllar Yunan ve Romallar tarafndan ok kullanlan krmz renkli boya maddesi R. tinctoriumdan elde edilmitir.

nl tarihi HERODOTOS, Libya gezisinde grd kadnlarn zerindeki parlak krmz renkli pelerinlerin bu bitkinin kklerinden elde edilen boyalar ile boyandn bir gncesinde nakletmektedir

Alkanna tinctoria ( Havaciva otu)Boraginaceae (Hodangiller)

Kullanlan ksmlar kkleri ve kk kabuklardr. Kkn kabuk ksmnda krmz bir boya maddesi olan alkannin ile az miktarda alkannan ve bir mum bulunmaktadr.

Eskiden kabz olarak ( baz barsak hastalklarna kar ) bugn ise boya maddesi olarak kullanlmaktadr. Kklerinden elde edilen krmz boya; eker ve likrleri boyamakta baz merhem ve dudak boyalarna renk vermekte kullanlr. Eskiden ok kullanlan fakat sentetik boyalarn bulunmasyla nemini kaybetmi olan nemli bir boya maddesidir.

TROPK BLGELERDE YETEN BOYA BTKLER

Indigofera tinctoria (ndigo aac) Fabaceae

Krmz renkli indigo boyas bitkinin yapraklarndan elde edilir.

Haematoxylon campechianum ( Bakkam, Kampes Aac) Blood,Log wood

Fabaceae

Vatan tropik Amerika olup odunundan mavi renk olan Hematoksilin boyas karlr. Hematoksilin zellikle sitolojik preparatlarn boyanmasnda kullanlr. Yurdumuzda Astringen ve hemostatik olarak kullanlr.

Lawsonia inermis ( Kna aac ) HennaLythraceae

Kna boyas bitkinin yapraklarndan, dal ve kabuklarndan elde edilir. Kna yapra reineli bileikler ve bir boya maddesi olan lawson tar.

Boyayc zellii eski Msrllar zamanndan beri bilinmektedir. Kna Hindistanda ipek ve deri boyas olarak kullanlr. Dou lkelerinde sa, sakal ve deri boyama ilerinde tketilir. Ayrca kabz ve kurt

drc olarak ta kullanlmaktadr. Kalp zerinde yattrc bir etkisi vardr.

Crocus sativus ( Safran ) Saffron, ZaferanIridaceae (Ssengiller)

ieklerin stigmalar kurutularak sar-turuncu renkli kirosin boya maddesi ieren bir boya elde edilir. C. sativusa ait stigmalar ( Stigma Croci) Safran ad altnda ok eski alardan beri baharat olarak

kullanlmtr. Orta ada ticareti yaplan en nemli bitkisel rnler arasnda gelmekteydi.Safran baz ilalarn ve tatllarn, likr ve ikilerin terkibine girebildii gibi stomaik ve stimlan etkili olarak

da yaygn kullanma sahiptir.

TIBB ve ZEHRL BTK TRLER

Cinnamomum camphora ( Kafur aac ) Lauraceae:

Aacn odun ksmndan, arapa beyaz toz anlamna gelen Kafur ( Camphora ) denilen kristalize, beyaz, zel, kuvvetli kokulu, yakc-lezzette

bir kitle elde edilir. Solunum dzenleyici ve romatizmal arlar giderici olarak kullanlr.

Aconitum napellus (Kaplanboan)Ranunculaceae

Tubera Aconiti adn alan bu yumurular ok zehirli bir alkoloid olan Akonitin ierirler ve tpta siyatik arlarnn hafifletilmesinde kuvvetli uyuturucu olarak kullanlrlar. Aconitum napellus, eski alardan beri

bilinen, ok zehirli nemli bir bitki olup bitkisel arsenik olarak ta bilinir. nsanlar bitkinin ztn savalar srasnda oklarnn ve mzraklarnn ularna srmek suretiyle ska kullanmlardr.

Papaver somniferum ( Haha ) SchlafmohnPapaveraceae

Hahan olgunlamam kapsllerinin zel bir alet ile izilmesisonucu kan st toplanarak Afyon (Opium ) ad verilen kat bir kitle elde edilir. Bu drog, afyon alkoloidleri ( morfin, narkotin, kodein, papaverin ve tebain )ni iermektedir. Tpta kontroll olarak analjezik,

sedatif, ekspektoran ve antispazmodik eklinde kullanlr.

Saponaria officinalis ( Sabun otu )Caryophyllaceae

Bitkinin kaln kkleri ( Radix saponariae ) saponin ierir. Ekspektoran, prgatif ve diretik etkilidir. Ayrca yapraklar ve kkler ezilerek bir eit deterjan eklinde amar ykamada

kullanlr. Avrupann baz lkelerinde, S. officinalis ve Matricaria chamomilla ( Mays papatyas)nn kurutulmu iekleri kartrlarak sa ampuan yaplr.

Rhododendron ponticum ( Ormangl, Komar ) Ericaceae Fundagiller

Bitkinin tm, zellikle de yaprak ve iekleri Andromedotoksin adl toksik bir glikozit ierir. Gsterili ieklerinin ierisinde yer alan nektaryum(= balz)larda bol miktarda bulunan bu glikozit, bal arlar

tarafndan alnarak bal yapmna katlmaktadr. Bu nedenle Karadeniz blgesindeki komarlardan alnan balzleri ile beslenen arlarn yapm olduklar bu tip bala Delibal , Acbal veya Tutarbal ad

verilmektedir. Bu baln ahslar tarafndan ok fazla yenmesi durumunda bulant, kusma ve ishal belirtileri ile ortaya kan zehirlenmeler grlmektedir.

Rosa canina (Yabani gl ) kuburnuRosaceae

lgun meyvalarnn skarlet krmzs ( saf, parlak krmz) rengindeki ikinlemi reseptakulum ( iek tablas )u Hipantiyum adn alr. Kuburnu ( Fructus Cynosbat) olarak da

isimlendirilen bu ksm Vitamin C ve B ile eker ve organik asitler bakmndan ok zengindir. Marmelat, reel, ay halinde tketilir. Tonik ve stimlan etkilidir.

Prunus laurocerasus ( Taflan, Karayemi ) Cherry LaurelRosaceae

aflan meyvalar taze veya kurutulmu olarak yenilmektedir. Ayrca reeli ve marmelat da yaplmaktadr. Yapraklarndan elde edilen Taflan suyu (Aqua Laurocerasi ) kontroll

olarak ekspektoran ve sedatif olarak kullanlmaktadr. Aksi durumlarda ok zehirli bir bileik olan Prunasin glikoziti nedeniyle zehirlenmelere sebep olur.

Glycyrrhiza glabra ( Meyan ) Licorice, ZoethoutFabaceae

Cins ad olan Glycyrrhiza Yunanca Glycy ( Tatl ) ve Rhiza ( Kk) szcklerinden olumaktadr. Toprak altnda bulunan uzun silindirik rizom ve kkleri; eker, niasta ve zamk bakmndan ok zengindir. zel ilemler sonucunda rizomlarndan Meyan bal ( Succus Liquiritae ) denilen koyu kvaml bal benzeri bir sv elde edilir.

Ekspektoran ve diretik etkilidir. Ayrca son yllarda, peptik lser tedavisinde meyan bal ile baarl sonular alnmaktadr. eker ve ciklet yapmnda koku verici ve tadlandrc olarak kullanlr.

Linum usitatissimum ( Keten ) FlaxLinaceae (Ketengiller)

Keten tohumlar byk oranda ya ( Oleum Lini ) iermekte ve zellikle yal boya tablo ressamlnda inceltici olarak kullanlmaktadr. Bitkinin gvdesindeki uzun liflerden dokuma

iin Keten lifi elde edilir. Bitkinin yapraklar ve tohumlar Linamarin adl bir glikoziti ierdiinden, bu bitkiyi yiyen hayvanlarda zehirlenmelere neden olmaktadr.

Croton tiglium ( Amberkabuu aac )Euphorbiaceae

Tohumlarndan ok kuvvetli prgatif etkili bir ya olan Kroton ya (Oleum Crotonis ) elde edilir.

Ricinus communis ( Hintya bitkisi ) Castor beanEuphorbiaceae

Hintya tohumlar bol miktarda ya ve risin ad verilen ok tehlikeli ve zehirli bir sitotoksin ierir. Tohumlardan elde edilen Hintya (Oleum Ricini ), risin iermeyen, renksiz veya donuk-sar, hafif kokulu bir ya olup ok kuvvetli prgatif etkiye sahiptir. Tohumlarn tadnn iyi oluu, zellikle ocuklarda grlen

zehirlenmelere yol amaktadr. ocuklarn 2-4 adet, yetikinlerin 8-10 adet hintya tohumu yemesi ile lmle sonulanan zehirlenmeler ortaya kar.

Tilia cordata ( Ihlamur aac )Tiliaceae (Ihlamurgiller)

iek durumlar (Flores Tiliae), msilaj, tanen ve eker ile hlamurun zel kokusunu veren ve uucu ya olan farnesol ierir bu nedenle kozmetik sanayinde ska kullanlr. Kurutulmu

iekleri ay eklinde hazrlanarak, diyaforetik, antispazmodik ve ekspektoran etkilere sahiptir.

Althea officinalis ( Hatmi ) MarshmallowMalvaceae (Ebegmecigiller)

Bitkinin kkleri ( Radix Althae ) ve yapraklar ( Folia Althae ) msilaj, eker, pektin ve uucu ya ierir. Souk algnlnda ekspektoran ve gargara sular eklinde yararlanlmaktadr.

Malva sylvestris ( Ebegmeci )Malvaceae

iekler ( Flores Malvae ) ve yapraklar ( Folia Malvae ) youn msilaj ierir, Solunum yollar ve riner sistem hastalklarnda ekspektoran ve diretik etkili olarak kullanlrlar.

Gossypium hirsutum ( Pamuk bitkisi )Malvaceae

zel ilemler sonucu testadan ayrlan ve ya alnarak sterilize edilen beyaz pamuk lifleri Hidrofil pamuk ( Gossypium depuratum ) ad altnda tpta kullanma sunulur. Bu pamuun arlnn 10 kat kadar sv emebilme yetenei vardr. Hayvan yemi, ham ya, natralize

ya, lint pamuu (elyaf alnm pamuk) ve kabuklar kullanlr.

Salix alba ( Akst, Ky sd )Salcaceae (Stgiller )

S. Albann kabuk ( Cortex Salicis) ve yapraklar, Salisin glikoziti ierir. Tonik ve antiromatik olarak eski Yunanllardan beri kullanlan nemli bir bitkidir.

Myrtus communis ( Mersin, Murt aac ) MyrtleMyrtaceae

Kurutularak baharat halinde tketilir. M. communisin taze yapraklarndan renksiz akc, zel kokulu ve yakc lezzette Mersin ya ( Oleum Myrti ) ( Mirtol ) elde edilir. Bu yan sedatif

etkisinin yansra son yllarda yaplan aratrmalarda, Streptococcus, Staphylococcus ve Salmonella cinsi bakterilerin remelerini nleyici zellikte olduu anlalmtr.

Eugenia caryophyllata (Karanfil aac) CloveMyrtaceae

iek tomurcuklar almadan toplanr ve Karanfil ( Flores Caryophylli ) ad altnda baharat

olarak kullanlr. Ayrca bu tomurcuklardan Karanfil ya ( Eugenol-Clove oil) ad verilen

uucu, keskin kokulu ve zel lezzetli bir ya elde edilir. Karanfil ya tpta; antibakteriyel, di

hekimliinde; lokal anestezik etkilidir. Ayrca karminatif etkisi vardr.

Eucalyptus globolus ( kalipts aac )Myrtacea

Eucalyptus camaldulensis tr, Gney Anadoluda Adana ve el evresinde, Stma aac ismi ile bataklklarn kurutulmasnda ok kullanlmtr. Yapraklarndan elde edilen sar renkli uucu kalipts ya (Oleum Eucalypti ) zel kokulu ve ac lezzetlidir. Souk algnlklarnda

kullanlan pastillerin bileimine girer. Ayrca antibakteriyel etkisi de saptanmtr.

Viscum album ( kseotu )Loranthaceae

Viscum albumun yapraklar ve gvdesi ile, ok daha fazla miktarda olmak zere meyvalar Viskotoksin A ve B olmak zere toksik

proteinleri iermektedir. kseotu ile zehirlenmeler genellikle aalar zerinde yar-parazit biimde yaayan bitkilerin gzel

grnml meyvalarnn ssleme amac ile evlerde tutulmas ve ocuklarn bu meyvalar yemesi ile ortaya kar. Birka meyva hafif

mide arlarna neden olur. Yapraklarnn yenmesi halinde ciddi sindirim bozukluklar, mide kramplar ve ileri hallerde kanl ishal ve

bazen lmle sonulanan durumlar gzlenmektedir.

Aesculus hippocastanum ( Atkestanesi ) Horse ChestnutHippocastanaceae

Bitkinin Nuks tipindeki meyvalar, d yzeyi sert-dikenli, etlenmi anak eklinde kupula ad

verilen zel bir yap ierisinde yer alr. Tohumlar ok toksik etkiye sahiptir. esklin glikoziti ierir. Bu tohumlardan ok fazla yenilmesi durumunda zellikle ocuklarda derin koma hali hatta ileri

vakalarda lmle sonulanan olaylar grlebilir.

lex aquifolium ( obanpskl ) Aquifoliaceae

Bitkinin yuvarlak, oval ekimleyici parlak krmz renkli bakka tipi meyvalar toksik etkili lisin glikoziti ile saponin ve terpen gibi bileikleri ierir. Bat lkelerinde yeni yl

kutlamalarnda zellikle ocuklar tarafndan ok sayda yenilen meyvalar bulant ve kusma ile ortaya kan ar zehirlenmelere neden olmaktadr.

Hedera helix ( Duvar sarma )Araliaceae (= Sarmakgiller )

Bitkinin tm zellikle olgunlam meyvalar, zehirli saponin bileikleri olan Hederakosid ve Hederagenin

ierir. Meyvalarnn az yenilmesi ile tehlikeli olmayan hafif, fazlasnda nefes alma zorluu ve koma yaratan ar

zehirlenmeler ortaya kmaktadr. Meyvalarnn deri zerine srlmesi ile allerjik reaksiyonlar ve irritasyon (bir

d etkene bal sinir sisteminin verdii olumsuz tepki. Gnlk hayat iinde rahatsz olma, ofkelenme hatta fitil

olma anlamnda kullanlrr.)larda olumaktadr.

Conium maculatum ( Baldran ) Poison HemlockApiaceae

Tm bitki ( Herba Conii ), zelliklede gen yapraklar ile olgunlamam meyvalar, zehirli alkaloid olan Koniin iermektedir. Bitkinin gen yapraklar, Petroselinum crispum

( Maydanoz )un yapraklarna ok benzediinden, yanllkla yenilmekte ve sonu lmle biten zehirlenmeler ortaya kmaktadr.

Zehirli bitkilerin en eski ve en nlleri arasnda gelmektedir. M.. 4. yzyln balarnda, Yunanl felsefe bilgini SOKRATES in, Yunan meclisince baldran suyu iirilerek lme mahkum edildii, tm dnyada bilinen nemli

bir tarihsel olgudur.

Strychnos nux-vomica ( Kargabken ) Braaknootboom, Snake woodLoganiaceae

Bitkinin tohumlar, ok zehirli olan striknin ve burisin alkaloidlerini tamaktadr. ok az miktarda sinir sistemi zerinde stimlan etkisi vardr. 15. yzyldan beri Avrupada tilki, fare ve kargalarn ldrlmesinde zehir olarak kullanlmaktadr.

Nerium oleander ( Zakkum aac)Apocynaceae (Zakkumgiller)

Bitkinin tm kalp zerinde etkisi olan zehirli oleandrin glikozitlerini tamaktadr. Bitkinin yapraklarnn veya ieklerinin

kurutulup kaynatlarak kullanlmas bile toksik etkiyi azaltmamaktadr. N. oleanderin dallarndan tahta kebap ilerinde

piirilen etlerin yenmesi yada ieklerindeki ho kokulu nektarn ocuklar tarafndan emilmesi sonucunda ar zehirlenmeler ve

lmler grlmektedir.Bitki kuvvetli kk sistemi ve sk dallar ile yeil bir duvar

oluturarak, topraa verdii baz kimyasal maddeler ile de etrafnda baka otsu bitkilerin imlenmesine izin vermeyerek, odun yapsnn atee dayankll (ge yanma ) gibi birok nemli neden ile yurdumuzdaki orman yangnlarnn en fazla grld Ege ve

Gney Anadolu blgelerinde yangn koruma eritleri olarak deerlendirilmektedir.

Solanum tuberosum ( Patates) PotatoSolanaceae

Bitkinin bakka tipi kk, yeil, domatese benzer meyvalar ile tm gvdesi ve yapraklar toksik etkili Solanin alkaloidini ierir. Bu domatese benzeyen

meyvalar ocuklar iin ekimleyici olup yenilen miktarlara gre deiebilen karn ars ve mide bulants ikayetleri ile grlen hafif

zehirlenmeler ortaya kabilir. Eer fazla miktarda meyva yenilmi ise ciddi neticelerle karlalabilir. Dier yandan tarladan hasat edilerek depolanan

patates tuberleri ok fazla k alan yerlerde uzun sre brakldnda, normal miktar toksik etkili olmayan bu alkaloidin insanlarda hafif veya ar

zehirlenmelere neden olacak dzeye eritii saptanmtr. Bu nedenle zellikle evlerde uygun olmayan koullarda tutulan ve fazla k alan yerlerde saklanan

halk arasnda filizlenmi patates olarak nitelendirilen tuberlerin yksek oranda Solanin alkaloidi ierdii unutulmamal; patates tuber kabuklar nekadar derin soyulursa soyulsun, bu maddenin tuber ierisinde daima bulunabilecei aklda

tutulmaldr.

Atropa bella-donna ( Gzelavrat otu) Belladonna (Deadly Nightshade) Solanaceae

Bitkinin tm organlar ok zehirli alkaloidler olan Hiyosiyamin Atropin ve Skopolamin iermektedir. Antispazmodik etkisi

nedeniyle tpta geni lde yararlanlmaktadr. 15. yzyl Avrupa hekimliinde, Atropa belladonna yapraklarndan elde edilen ztler

cerrahi giriimlerden nce lokal uyuturucu olarak en fazla kullanlan maddelerin banda gelmekteydi.

Zehirlenme durumunda bilin azalmas , hafza kayb, konfzyon gibi bilisel bozukluklar ve hipertansiyon, hipertermi ( vucut s

art, kuru az, kuru cilt) yanaklarda kzarklk, gz bebeklerinde ar byme gibi fiziksel bozukluklar oluur. Ardndan koma,

deliryum (Hezeyan) ve tedavi olunmazsa ani lm olabilir. Tm bu belirtilere antikolinerjik sendrom denir. Acilen hastaneye gidilerek

antidotu (panzehir) verilerek iyileme salanabilir.

Mandragora officinarum ( Adamotu ) MandrakeSolanaceae

Ak-esmer renkli, tipik bir insan vucudu eklinde olan kaln kkleri (Radix Mandragorae) Hiyosiyamin Skopolamin, Atropin alkaloidlerini tar. Ar kesici, sedatif ve zellikle afrodizyak etkilidir. Turuncu renkli, ho kokulu ve lezzetli bakka tipi meyvalarnn zellikle ocuklar tarafndan yenilmesi durumunda, miktarna bal

olarak hafif veya ar zehirlenmeler ortaya kar. Antikolinerjik (sempatik sistem aktivasyonu yapan ajanlardr. kan basncn, solunum hzn arttrma, gzbebeklerini bytme, sindirimi yavalatma gibi zellikleri vardr.)

sendroma yol aar.

Hyoscyamus niger ( Banotu ) Black henbaneSolanaceae

Yapraklar ( Folia hyoscyami ) hiyosiyamin, hyospikrin ve atropin alkaloidlerini ierir. Van yresinde Hireberg otu ad ile bilinir. Ban otunun sadece insanlar iin toksik olmad arlar

tarafndan balz alndnda nektar zehirlenmesi yapt eski alardan beri bilinir. Antikolinerjik sendroma sahiptir. Tpta ;sedatif, analjezik ve antispazmodik olarak kullanlr.

Bitki tmyle ok zehirlidir. Yapraklar ( Folia Stramoni ) hiyosiyamin ve atropin alkaloidlerini ierir. ok kuvvetli antispazmodik etkilidir.

Solanum nigrum ( Kpek zm ) Solanaceae

Bu bitkinin olgunlatnda parlak-siyah renkli olan kresel bakka tipi meyvalar zellikle olgunlamadan nceki dneminde yeil renkli iken yksek oranda toksik etkili Solanin

alkaloidini ierir. Olgunlamam bu meyvalardan yiyenlerde kusma, ishal ve vucut ssnda art ile zehirlenmeler ortaya kmakta ve ileri durumlarda koma ve hatta lm olaylarna da

rastlanmaktadr.

Digitalis purpurea ( Ykskotu ) Fairy Thimbles, Heilpflanzen Scrophularaceae

Bitkinin tm zehirli glikozitler tar. Ykskotu yapraklar kalp kuvvetlendirici ( Kardiotonik ) glikozitlerden olan Digitalin ierir. 13. y.y.dan beri tbbi bitki olarak bilinir. lk defa 1885 ylnda skoyal doktor William WTHERNG tarafndan kardiotonik olarak

kullanlm ve baarl sonular alnmtr.

Sambucus nigra ( Mrver aac ) Black ElderberryCaprifoliaceae

iekleri beyaz renkli keskin ve kt kokulu uzaktan bakldnda farkedilecek kadar geni bir emsiyeye benzeyen salkm iek durumludur. Genellikle park ve bahelerde ss bitkisi

eklinde, meyveleri Anadoluda halk tarafndan kaplar ierisinde ezilmek sureti ile yn boyamaclnda kullanlr.

Valeriana officinalis ( Kedi otu )ValarianValerianaceae

18. yzylda Valeriana trlerinin kkleri ( Radix Valerianae)nin kedi, kpek ve fare gibi hayvanlarda sinir sistemi zerinde

yattrc etkisinin varl saptanmtr. Doal yaamda zellikle kediler bu kklerden yaylan iddetli ve zel kokuyu ok sevdiklerinden topra kazarak bitkinin kklerini darya

kartp yemektedir.

Avrupada bu bitkiye kedi otu ad da bu nedenle verilmitir. Baz Botanik bahelerinde, Valeriana trlerinin evresi ve topran i ksm tel kafeslere alnmak suretiyle bitkilerin kedilerden korunmasna allmaktadr. V. officinalisin

kurutulmu kkleri ve rizomlar; eker, uucu ya ve Valerianik asit iermektedir. ok kuvvetli sedatif olup antispazmodik ve stomaik etkileri de bulunmaktadr.

Artemisia absinthium ( Pelin otu ) WermuthAsteraceae

Tm bitki ( Herba Absinthii ) zel ve ok kuvvetli bir kokuya sahip, ac lezzetlidir. Pelin otu Absintin ad verilen uucu bir glikozit iermektedir. Tonik, stomaik, diretik ve antipiretik

etkileri nedeniyle bol miktarda kullanlr.

Taraxacum officinale ( Karahindiba ) DandelionAsteraceae

Bitkinin kkleri ve yapraklar Taraksasin ve nlin tar. Tonik ve diretik olarak kullanlr.

Arum maculatum ( Danaaya Ylanyast )Araceae

Bitkinin yapsnda bol miktarda kalsiyum oksalat kristalleri ile toksik bir madde olan Aroin bulunur. Krmz renkli bakka tipi meyvalarnn yenilmesi ile zehirlenmeler ortaya kar. A.

maculatum tuberleri ( Tuber Ari ) bol miktarda niasta ierir. Taze yumrular haricen romatizmaya kar ayrca bronit souk algnl ile mide lseri ve gastrit tedavilerinde kullanlr.

Dieffenbachia seguinea ( Difenbahya )Araceae

D. seguinea hcrelerinde ine eklinde kalsiyum oksalat kristalleri ile proteinlerin kelmesine neden olan baz enzimleri ieren zehirli bitkilerdir. Bu bitkilerin yapraklar aza alnp inendiinde, az

epitelinde tpk cam kr yenmi gibi mekanik bir ykm ortaya kmakta ve ineli ulu kristaller dokuya saplanmaktadr. Yakc iddetli bir arya ardk; az ii, dil, boaz ve yutak ksmlarnda dem olumaktadr. Bu durumda nefes almak zorlamakta zamannda mdahale edilmediinde lmle sonulanmaktadr. Hafif olgularda geici veya kalc ses kskl meydana gelmektedir. Bitkinin yerel ad ( dumb =dilsiz, cane =kam ) bu zelliinde dolay verilmitir. Gney Amerikadaki yerliler tarafndan

yaplan kabile savalarnda geri braklan esirlerin konumasnn nlenmesi iin az miktarda yaprak inetilerek geici veya kalc bir

dilsizlik saland baz kaynaklarda belirtilmektedir.

D. saguinea estetik grnm sonucu evlerde ok aranan bir ss bitkisidir. Bitkinin kk ocuklar ve evlerde beslenen kedi kpek gibi hayvanlar iin potansiyel tehlike olduu bildirilmektedir. Deri ile temas eden bitki zsuyunun tahrii durumunda veya daha ileri olaylarda bir

hekime gidilmesinde yarar vardr.

Convallaria majalis ( nci iei Mge )Liliaceae

ieklerinden ok eski yllardan beri koku ve parfm sanayiinde katk maddesi olarak yararlanlmaktadr. Tm bitki toksik etkisi olan

Konvallotoksin Konvallosid ve Konvallomarin adl glikozitleri ierir. nceleri yeil renkte olan bakka tipi meyvalar

olgunlatklarnda parlak krmz ve yumuak grnmdedir. Bu nedenle ok cezbedici grnen bu meyvalar ocuklar iin

potansiyel tehlike halini alr.

Meyvalardan yiyen ocuklarda yenen meyva miktarna bal olarak mide bulants karn ars kusma ile bazen ileri vakalarda bilin kaymas ile dzensiz veya yava kalp atmlar ile ortaya kan

zehirlenmeler grlr. Ar zehirlenmeler ve lmlere nadir de olsa rastlanmaktadr.

Allium sativum (Sarmsak ) Garlic, KnoflookLiliacea

Sarmsak soan ( Bulbus Alii Sativii ) antibakteriyel etkili Allisin ieren uucu ya ile Annilaz enzimi ve Vitamin A,B,C, yi tamaktadr. Sarmsak eski alardan beri bilinen ve ok

yararlanlan bir drogtur. Orta ada tifo ve benzeri enfeksiyon hastalklarnda etkili bir ekilde kullanld bilinmektedir.

A. sativum soanlarnn keskin kokusu ve tad vardr. Balca stomaik, karminatif ve antibakteriyel olarak kullanlr. Ayrca kan

basncnn drlmesindeki etkisi ile yksek tansiyon tedavisinde de yararlanlmaktadr.

Colchicum autmnale ( Acidem )Liliaceae

Colchicuma cins ad eski alarda ad Colchis olan Dou karadeniz blgesinde bol miktarda yetimesi nedeni ile verilmitir. Eski Yunanistanda

THEOPHRASTUS tarafndan tehlikeli ve zehirli bir bitki olarak tanmlanm ve Ephemeron ( bir gn iinde ldren ) ismi verilmitir.

Bitkinin kormu zelliklede tohumlar zehirli bir alkaloid olan kolisin iermektedir. Colchicum trlerinden tp alannda yarar salanmasna 1763 ylnda Viyanada Anton STORK tarafndan balanmtr. STORK bitkinin tohumlarndan ve kormundan elde ettii ztleri bir oksimel ( sirke + bal )

ierisinde eriterek astm ve gut ( damla) hastalnn tedavisinde kullanmtr. Gnmz tbbnda da kolisin alkaloidi gerek doal gerekse sentetik olarak gut

hastalnn saaltmnda yararlanlan ilalarn terkibine girmektedir.

Biyoloji, Ziraat ve Tp alannda kolisin alkaloidi, mitoz blnmeyi durdurucu etkisi nedeniyle ok kullanlmaktadr. Kromozom saysnn ve morfolojisinin

belirlenmesinde karyotip karlmas ile poliploid fertlerin elde edilmesinde kolisin den geni biimde yarar salanmaktadr.

Slayt 1Slayt 2Slayt 3Slayt 4Slayt 5Slayt 6Slayt 7Slayt 8Slayt 9Slayt 10Slayt 11Slayt 12Slayt 13Slayt 14Slayt 15Slayt 16Slayt 17Slayt 18Slayt 19Slayt 20Slayt 21Slayt 22Slayt 23Slayt 24Slayt 25Slayt 26Slayt 27Slayt 28Slayt 29Slayt 30Slayt 31Slayt 32Slayt 33Slayt 34Slayt 35Slayt 36Slayt 37Slayt 38Slayt 39Slayt 40Slayt 41Slayt 42Slayt 43Slayt 44Slayt 45Slayt 46Slayt 47Slayt 48Slayt 49Slayt 50Slayt 51Slayt 52Slayt 53Slayt 54Slayt 55Slayt 56Slayt 57Slayt 58Slayt 59Slayt 60Slayt 61Slayt 62Slayt 63Slayt 64Slayt 65Slayt 66Slayt 67Slayt 68Slayt 69Slayt 70Slayt 71Slayt 72Slayt 73Slayt 74Slayt 75Slayt 76Slayt 77Slayt 78Slayt 79Slayt 80Slayt 81Slayt 82Slayt 83Slayt 84Slayt 85Slayt 86Slayt 87Slayt 88Slayt 89Slayt 90Slayt 91Slayt 92Slayt 93Slayt 94Slayt 95Slayt 96Slayt 97Slayt 98Slayt 99Slayt 100Slayt 101Slayt 102Slayt 103Slayt 104Slayt 105Slayt 106Slayt 107Slayt 108