Türkiye Selçuklu TarihiÜnite 1 – Anadolu’nun Fethi Ve Birinci

Beylikler Dönemi

Fransız Papaz Odon de Deuil

Fransa Kralı Saint Louis’in katıldığı II. Haçlı seferlerinin tarihini yazan Fransız Papaz Odon de Deuil, Anadolu’daki Türk Hakimiyetindeki yerlerden «Turchia/Turquie» (Türkiye) diye söz eder.

Anadolu’nun Türkiye Oluş

Süreci

1071 Malazgirt zaferi

Öncesi Sonrası

1220’lerdeki Moğol İstilasıyla

oluşan Göç Dalgası

1018

• Çağrı Bey’in Anadolu’ya gerçekleştirdiği «keşif akını».

1040

• Dandanakan Savaşı’yla Büyük Selçuklu Devleti himayesinde devam eden akınlar.

1071

• Malazgirt Zaferiyle kalıcı hale gelen Türkmen Göçleri.

Çağrı Bey’in 1016-21 Keşif Akını

Çağrı Bey’in yaptığı bu akının 2 önemli sonucu olmuştur:1) Anadolu’da kendilerine karşı koyacak bir güç olmadığını görmüşlerdir.2) Bizans, Doğu Anadolu bölgesindeki Ermenilerin Türk Akınlarına direnemeyeceklerini görüp, onları iç bölgelere aktarmıştır. Doğu Anadolu bölgesi garnizon şehirleriyle takviye edilerek Bizans yönetimine geçti.

1040 yılı Dandanakan Zaferi

1040 Dandanakan zaferiyle kurulan Büyük Selçuklu Devleti’ne yurt arayışındaki Oğuzlar akın akın geliyordu. Oğuzlar’a hükümdarın babalik vazifesi kapsamında Tuğrul Bey’den itibaren Selçuklu sultanları yurt tutmak üzere Anadolu topraklarını göstermişlerdir.

1048 yılı Pasinler Savaşı

Pasinler Savaşı, düzenli Selçuklu ordularının Anadolu’da kazandığı ilk büyük savaştır. Bizans İmparatorluğu ile ilk anlaşma da bu savaştan sonra yapıldı.

1071 Malazgirt Zaferi

Malazgirt savaşında Bizans’ın bozguna uğratılması ile Türkmen göçlerinin karşısındaki direnç tamamen kırılmıştır. Selçuklu Sultanı da bunun üzerine komutan ve Beylere Anadolu’nun fethedilmesi emrini verir.Yine bu zaferin ardından İzmit merkezli Türkiye Selçuklu Devleti kurulmuştur. Selçuklular Anadolu’da kurulan beylikler için koruyucu ve sahiplenici bir «şemsiye» görevi görmüştür.

1076 Miryokefalon Zaferi

Bizans I. Haçlı seferinden sonra büyük bir ordu toplayarak Selçuklulara bir kez daha saldırmayı denedi. II. Kılıç Arslan savaşı kazandı. Bu zaferle Bizans’ın Anadolu’yu kurtarma umutları da son buldu.

1071

-12

02• Malazgirt Savaşından sonra kurulan

İLK TÜRK BEYLİĞİdir.• Erzurum merkez, Pasinler, Tercan,

İspir, Oltu, Tortum, Mivcingerd, Bayburt ve civarında hüküm sürdüler.

• Ebu’l Kasım Saltuk kurucusudur.• Gürcülerle savaştılar.• Anadolu Selçuklu Sultanı II.

Süleymanşah tarafından sona erdirildi.

1) SALTUKLULAR

SALTUKLU ESERLERİ

Melik Gâzi

KALE CAMİİ

Melik Gâzi

TEPSİ MİNİARE

Nâsıreddin Muhammed

ULU CAMİİ

İzzettin Saltuk (Biri)

ÜÇ KÜMBETLER

Ebû Mansur

MİCİNGERD KALESİ

1071

-11

78• Kurucusu Danişmend Gazi’dir.• Sivas, Amasya, Tokat, Niksar, Kayseri Zamantı,

Elbistan, Develi ve Çorum civarında hüküm sürdüler.

• Yayıldıkları alan bakımından Anadoludaki beyliklerinin en büyüklerinden olan danişmendliler, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması açısından önemli hizmetler yapmıştır.

• Danişmend Gazi, Gümüştegin Gazi, Emir Gazi ve Melik Muhammed’in adları, Bizans ve Haçlılarla yaptıklatı başarılı mücadeleler dolayısıyla halk tarafından efsaneleşmiştir.

• 1178 yılında II. Kılıç Arslan tarafından yıkılmıştır.

2) DANİŞMENDLİLER

1080

-12

27•Kurucusu Mengücük Gazi’dir.

•Erzincan, Kemah, Divriği, Şebin Karahisar’da kuruldu.

•1142’de iki kola ayrıldı.

3) MENGÜCÜKLÜLER

• İlk beyi Davudşah konusunda çok bilgi yoktur.

• Hakkında daha çok bilgi bulunan Fahreddin Behramşah kaynaklarda «melik» ünvanı taşıyan üçüncü Erzincan Beyidir.

• Alâaddin Keykubat tarafından yıkıldı.

Kemah –

Erzincan

Kolu • İlk beyi, Süleyman’dır.• Divriği Ulucami 1229 yılında Süleyman’ın

oğlu tarafından yapılmıştır.• Ne zaman sona erdiği bilinmemektedir.

Dışarıdan gelen bir müdahale sonucu değil, şehri idare edecek bir hanedan bulunmadığından yıkılmış olabilir.

Divriği Kolu

1229 yılında Süleyman’ın

oğlu Ahmet Şah tarafından yaptırılmış

Divriği Ulucamii.

1100

-12

07• Kurucusu Sökmen El-Kutbî’dir.• Merkez Ahlat olmak üzere Van Gölü havzasında hüküm sürdü.

• Gürcü’lerle ve Eyyübîlerle savaştılar.

• 1207 yılında Eyyübiler tarafından yıkıldı.

4) AHLATŞAHLAR (SÖKMENLİLER)

11-14. yy’lara tarihlenen

Ahlat Selçuklu Mezarlığı,

dünyanın en büyük Türk

İslam Mezarlığı’dır.

1100

-14

09• Artuk Bey’in oğulları Sökmen ve

İlgazi tarafından 12. yy başlarından itibaren Hasankeyf (Hısn-ı Keyfa) ve Mardin ve torunu Belek tarafından da Harput merkez olmak üzere üç kolda kurulmuştur.

• Anadolu’da Türk-İslam Medeniyetinin kurulmasına en büyük hizmeti Artuklu’lar yapmıştır.

4) ARTUKLULAR

• Kurucusu: Sökmen• Haçlılar karşısında gösterdiği kahramanlık ve

başarılarla ün salmıştı.• Musul valisi İmadeddin Zengî ile mücadeleler

yaptı.• Eyyubîler tarafından yıkıldı. (1232)

Hısn-ı keyfa

• Kurucusu: Necmeddin İlgazî.• İmadeddin Zengî ile ve Eyyübilerle mücadele etti.• Şehir, Akkoyunlulara karşı savunamayacağı için

Kara Koyunlulara teslim edildi.Mardin

• 1113 yılında Palu merkezli olarak Belek B. Behram kurdu.

• Alaeddin Keykubat tarafından yıkıldı. (1234)Harput

1085

-11

92• Artuklular’dan sonraki en uzun

ömürlü Türkmen Beyliğidir.• 12. Yy boyunca Erzen ve Bitlis

merkezli olan beylik, sonlara doğru Erzen’den ibaret bir alana sahiptir.

• Kurucusu: Dilmaç et-Türkî.• Haçlı, Gürcü ve Eyyübî’lerle

mücadele etmiştir.• Akkoyunlular tarafından yıkıldı.

4) DİLMAÇOĞULLARI

Anadolu’ya ilk Türk akınları Tuğrul Bey zamanında başladı.

İlk beylik Erzurum’da kurulan Saltuklular’dır.

Dilmaçoğulları Güneydoğu Anadolu’da

kurulmuştur.

Malazgirt zaferiyle Bizans’ın mukavemeti

kaldırılmış ve Türk yerleşimi hızlanmıştır.

Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun

etnik yapısı değişmeye başlamıştır.

Türk göçü yurt bulmak amacına yöneliktir.

Türk göçü 11-13. yy arasında süreklilik

arzetmiştir.

Göçler geri dönüşsüzdür.

Göçler aile ve çocuklarıyla topyekün

olmuştur.

İlk dönem beylikler arasında tarihi rolü

bakımından Danişmendliler

etkilidir.