Torakolomber Kırıklar

Stj Dr Aytaç CANDEMİR

Sunum içeriği

• Vertebra ve Torakolomber Bölge Anatomisi

• Torakolomber Bölge Kırık Etyolojisi

• Torakolomber Bölge Kırıklarına Yaklaşım

• Spinal Stabilite ve Unstabilite Kavramları

• Kırıkların Sınıflandırılması

• Fizik muayene, radyolojik görüntüleme, tedavi

Servikal ve lomber vertebraçok hareketli torakal vertebraise az hareketlidir.

Omurga anatomisi ve biyomekanik özellikleri nedeniyle omurga kırıkların büyük kısmı torakolomberbileşke bölgesinde olur. (t12-L2)

Torakolomber kırıklarT1-10 %6-8T11-L1 %62L2-L5 %31

Etyoloji

• Trafik kazaları (%48,8)

• Düşmeler (%36,5)

• Delici yaralanmalar (%3,3)

• Ateşli silah yaralanmaları (%1,9)

• Dalma kazaları (%1,2)

Torakolomber kırıklara yaklaşım

Omurga kırığı şüphesi olan hastaların büyük bölümünde sebep yüksek enerjili travmalardır

• “A, B, C”

• Boyunluk

• Hasta stabilize edildikten sonra ekstermitekırıkları atellendikten sonra hasta kontrollü olarak çevrilip sırtı muayene edilir.

Torakolomber kırıklara yaklaşım

Torakolomber kırık şüphesi olan hastalarda

Sırtta;

• Morarma, hematom, sıyrık

• Spinöz çıkıntılar arasında açıklık, basamaklanma,

• Hassasiyet aranmalı

• Tam bir nörolojik muayene yapılmalıdır.

• Spinal Unstabilite:

Fizyolojik yüklenmeler altında erken ve ya geç dönemde nörolojik defisit, önemli deformite, günlük yaşamı engelleyen ağrı yapan omurganın bütünlüğünü koruma yeteneğini kaybetmesi olarak tanımlamıştır

Omurganın normal fizyolojik streslere ilerleyici deformite veya nörolojik bulgular olmadan dayanabilmesine stabilite denir..

Ön kolon

• anteriorlongitudinalliganam

• 2/3 anulusfibrosus

• 2/3 vertebrakorpusu

Orta kolon• Posterior

longitudinalligaman

• 1/3 arka anulusfibrosus

• 1/3 arka vertebrakorpusu

Arka kolon• Lamina

• Pediküller

• Spinözprocesler

• Lig. flavum

• Faset eklemler

Stabil:

Tek kolon tutuluşu

2 komşu olmayan kolon tutuluşu

Unstabil:

3 kolon tutuluşu

2 komşu kolon tutuluşu

Orta kolon tutuluşu

Omurga kırıklarının sınıflandırılması

MAJOR KIRIKLAR

1. Çökme(kompresyon) kırıkları (%50)

2. Patlama (burst) kırıkları (%25)

3. Fleksiyon distraksiyonkırıkları (%10)

4. Fraktür –dislokasyon(kırıklı çıkık)

MİNÖR KIRIKLAR

Transvers, Spinöz, Artiküler proçeslerinfraktürleri

Çökme kırığı• Öne eğilmiş bir omurda

aksiyel yüklenme sonucu oluşur.

• Ön kolon kırıklarıdır• Orta kolon sağlamdır.• Arka kolon oluşan enerjinin

büyüklüğüne göre gerilim altında yetersizliği uğrayabileceği gibi sağlam da kalabilir.

• Bu kırık tipinde stabiliteyibelirleyen posterior kolonun sağlamlığıdır.

• Yaşlı hastalarda osteoporoza bağlı spontan olarak görülebilir.

Çökme kırığı

• -Vertebra korpusunun ön taraf yüksekliğinin azalması sonucu kifotikdeformite ortaya çıkar.

• -Çoğunluğu stabil kırıktır.

• -Anteriyor çökme %50 den fazla yükseklik kaybı 20˚ den fazla açılanmaya sebep olursa instabildir.

Çökme kırığı

• Spinal kanal bütünlüğü zarar görmediği için nörolojik lezyon beklenmez.

• Burst kırıklarından ayırt etmek için BTçekilmelidir.

Patlama (burst) kırığı

• Vertebra korpusuüzerine gelen aksiyelkuvvetler sonucu meydana gelir.

• Hem ön hemde orta kolon etkilenmiştir.

• En sık görüldüğü yaralanmalar yüksekten düşmelerdir.

Patlama (burst) kırığı

• Ön arka grafilerde ise interpedikülermesafedeki artma

• Yan grafilerde hem anterior hem posteriorkolondaki yükseklik kaybı

Patlama (burst) kırığı

• Bu tip kırıklarda santral kanal içine hareket eden kırık parçaların omurilik üzerine bası yapması nedeniyle nörolojik defisitmeydana gelebilir.

• BT ile spinal daralmanın derecesi tayin edilebilir.

• MR ile sagittal planda yaptığı daraltma, nöraldokuların durumu iyi anlaşılabilir.

Fleksiyon-distraksiyon kırıkları

• Daha çok emniyet kemeri yaralanmalarında

• Yaralanma arka ve orta kolonda

• Kompresyon ve burstkırığının aksine ezilme, sıkışma ve parçalanma tarzında değil kopma tarzındadır.

Fleksiyon-distraksiyon kırıkları

• Genellikle T12 L1etkilenir

• Distraksiyon etkisiyle posterior yapılarda yaralanma oluşurken fleksiyon etkisiyle ön ve orta kolonda kompresyon oluşur.

Fleksiyon-distraksiyon kırıkları

• Transvers çıkıntı veya pedinkülden geçen kırık hattı lezyon için patognomoniktir.

• Unstabildir ve sıklıkla nörolojik defisitmeydana gelir.

Fraktür ve dislokasyon

• Majör vertebrakırıklarının en ağır formu

• Yaralanma bütün kolonları ilgilendirir

• Disk ve faset eklemlerde çıkık meydana gelmiştir

• Fleksiyon-distraksiyon ; fleksiyon-torsiyon ve makaslama kuvvetleriyle meydana gelebilir

Fraktür ve dislokasyon

• Nörolojik defisit torakalseviyelerde %90, lumbar seviyelerde %50 oranında görülür

• Tam omurilik kesisi sık görülür.

Fizik Muayene• Nörolojik muayene

Duyu muayenesi

Motor muayene

Refleksler

Kesin muayene spinal şok döneminin sonunda yapılabilir.

Spinal şok:

Tüm omurilik işlevlerinin yitimine bağlı ortaya çıkan gevşek felç durumu

Yaralanma seviyesinin altında kuvvet ve refleks kaybı

Radyolojik İnceleme

1. Düz radyogram– Ön arka grafi– Yan grafiler

• Dizilim• Omur yüksekliği• Pediküller arası mesafe• Faset eklem ilişkileri• Spinöz çıkıntılar ve birbirleriyle olan ilişkileri

2. BT3. MR

tedavi

Konservatif tedavi:

• Stabil olan ve nörolojik defisit oluşturmayan kompresyon kırıkları ve bazı burst kırıklarında

• Yatak istirahati

• Gövde alçısı

• Korse

tedavi

Cerrahi karar:

Omurganın dizilimi,

Kırığın stabilitesi,

Nörolojik durum ve genel durum

tedaviCerrahi tedavi

Anterior kolonda %50 den fazla yükseklik kaybı oluşturan veya torakolomber bileşkede 20º den fazla angülasyona neden olan kompresyon kırıkları unstabil olarak kabul edilir ve cerrahi tedavi gerektirirler

Nörolojik defisit oluşturan kırıklarda ve biomekanik olarak unstabil yaralanmalarda geç nörolojik defisit ve deformite gelişimini önlemek amacıyla cerrahi tedavi edilir.

Posterior cerrahi girişim

• Mekanik instabilkompresyon kırıklarıyla, fleksiyon-distraksiyonyarlanmalarında, erken dönemde burstkırıklarında, kırıklı çıkıklarda uygulanır. Posterior redüksiyon ve dekompresyon + posterior stabilizasyon (İnstrumentasyon+Füzyon) işlemleri yapılır

Anterior cerrahi girişim

• Geç gelen burstkırıklarında , kanal içi daralmanın % 50 den fazla olduğu durumlarda , nörolojik defisitinilerlediği vakalarda anteriordekompresyon + anterior stabilizasyon (İnstrumentasyon+Füzyon) işlemleri yapılır

Posterior ve anterior ( Kombine ) cerrahi girişim

• Her iki cerrahi girişim posterior girişim sonrası kanal içi daralmanın düzelmediği vakalarda ve vertebrakorpuslarında iyileşecek ve yük taşıyacak yeterli kemik stoğununbulunmadığı durumlarda uygulanır

• Teşekkürler….