แผนทภมประเทศTopographic Map

• แผนทภมประเทศ คอ แผนทซงแสดงลกษณะภมประเทศ ไดแก ความสงต าของพนท ทงทเปนธรรมชาต และทมนษยดดแปลงขน

แผนท และองคประกอบแผนท

• ชอชดแผนทและมาตราสวน (Series Name and Map Scale)

• หมายเลขประจ าชด (Series Number)

• ชอแผนระวาง (Sheet Name)

• หมายเลขแผนระวาง (Sheet Number)

• มาตราสวนแผนท (Map Scale)

• ค าอธบายสญลกษณ (Legend)

• ทศ ในแผนทภมประเทศ ทศเหนอจะอยดานบนของแผนทเสมอ

• ชอชดแผนทและมาตราสวน

• หมายเลขประจ าชด เปนเลขหมายอางองทแสดงถงการจดท าแผนทวาเปนทชดใด

• ชอแผนระวาง แผนทแตละฉบบจะมชอระวาง ซงไดมาจากรายละเอยดทเดนหรอทส าคญทางภมศาสตร หรอสงทเกดขนเองตามธรรมชาต

• หมายเลขแผนระวาง แผนททแตละระวางจะมหมายเลขซงก าหนดขนตามระบบทวางไว เพอความสะดวกในการ อางองหรอคนหา ตามปกตจะมสารบญแผนท (Map Index) เพอการคนหาหมายเลข

• มาตราสวน (Map scale) คอ สดสวนระหวางหนงหนวยระยะทางบนแผนทและหนวยบนผวโลกทเทยบเทากน

อาจแสดงโดย : สดสวนของตวเลขเชน 1: 50,000 หมายความวา 1 ซม. บนแผนทเทากบ 50,000 ซม. หรอ500 ม. บนผวโลก

กราฟก (Graphic)แสดงระยะทางบนผวโลกบนสเกลเสน สามารถวดเทยบระยะไดโดยตรง

• ค าอธบายสญลกษณ (Legend) เปนรายละเอยดทอธบายความหมายของสญลกษณ (Symbol) ทใชแสดงในแผนท

การถายผวโลกทรงกลมมาเปนแผนทบนระนาบสองมต ใชวธถายกรดจากผวโคงมาเปนราบ

กรด (Grid)

• เปนระบบอางองในทางราบ มลกษณะเปนตารางสเหลยมจตรสมมฉาก บอกใหทราบวาเสนกรด ซงเปนเสนตรงสด าทลากขนานกนบนแผนทพรอมทงมตวเลขก ากบ

ระบบพกดใชบนแผนท

• ระบบพกด (Coordinate System) เปนระบบทสรางขนส าหรบใชอางองในการก าหนดต าแหนง หรอ บอกต าแหนงพนโลกจากแผนทมลกษณเปนตารางโครงขายทเกดจากตดกนของเสนตรงสองชดทถกก าหนดใหวางตวในแนวเหนอ-ใต และแนวตะวนออก- ตะวนตก ตามแนวของจดศนยก าเนด (Origin) ทก าหนดขน

ระบบพกดใชบนแผนท

• คาพกดทใชอางองในการบอกต าแหนงตางๆ จะใชคาของหนวยทนบออกจากจดศนยก าเนดเปนระยะเชงมม (Degree) หรอเปนระยะทาง (Distance) ไปทางเหนอหรอใตและตะวนออกหรอตะวนตก ตามต าแหนงของต าบลทตองการหาคาพกดทก าหนดต าแหนงตางๆ จะถกเรยกอางองเปนตวเลขในแนวตงและแนวนอนตามหนวยวดระยะใชวด

ระบบพกดใชบนแผนท

• ส าหรบระบบพกดทใชอางองก าหนดต าแหนงบนแผนททนยมใชกบแผนทในปจจบน มอยดวยกน 3 ระบบ คอ• ระบบพกดภมศาสตร (Geographic Coordinate) • ระบบพกดกรด (Grid Coordinate) ในทนจะพดถง พกดกรด

แบบ UTM (Universal Transvers Mercator)• ระบบพกดแผนท GLO (General Land Office grid system)

ระบบพกดภมศาสตร (Geographic Coordinate)

• เปนระบบพกดทอางองบอกต าแหนงเปนคาระยะเชงมมของละตจด (Latitude) และ ลองตจด (Latitude) ตามระยะเชงมมทหางจากศนยก าเนด (Origin) ของละตจดและลองกจด ทก าหนดขน

• ศนยก าเนดของละตจด ก าหนดขนจากแนวระดบ ทตดผานศนยกลางของโลกและตงฉากกบแกนหมน เรยกแนวระนาบศนยก าเนดนนวา เสนศนยสตร (Equator) ซงแบงโลกออกเปนซกโลกเหนอและซกโลกใต

ระบบพกดภมศาสตร

• ฉะนนคาระยะเชงมมของละตจด จะเปนคาเชงมมทเกดจากมมทศนยกลางของโลก กบแนวระดบฐานก าเนดมมทเสนศนยสตร ทวดคาของมมออกไปทงซกโลกเหนอและซกโลกใต คาของมมจะสนสดทขวโลกเหนอและขวโลกใต มคาเชงมม 90 องศา

ระบบพกดภมศาสตร

• ศนยก าหนดของลองกจด ก าหนดขนจากแนวระนาบทางตงทผานแกนหมนของโลกตรงบรเวณต าแหนงบนพนโลกทผานหอดดาว เมองกรนช (Greenwich) ประเทศองกฤษ เรยกศนยก าเนดนวา เสนเมรเดยนเรมแรก (Prime Meridian) เปนเสนทแบงโลกออกเปนซกโลกตะวนตกและซกโลกตะวนออก เสนเมอรเดยนตรงขามเสนเมรเดยนเรมแรกมคา 180 องศา

ระบบพกดภมศาสตร

• การอานต าแหนง โดยอานคาของละตจดและลองตจดตดกน มหนวยทวดเปน องศา ลปดา ฟลปดา เชน การอานคาพกดภมศาสตรทมมลางซายของแผนท (ตามลกศรสมวง) คาทอานได คอ ละตจดท 8 องศา 00 ลปดา 00 ฟลปดา เหนอ ลองตจดท 100 องศา 15 ลปดา 00 ฟลปดา ตะวนออก

ระบบพกดกรด UTM(Universal Transvers Mercator co-ordinate System)• เปนระบบตารางกรดทใชชวยในการก าหนดต าแหนงและใชอางอง

ในการบอกต าแหนง ทนยมใชกบแผนทในกจการทหารของประเทศตาง ๆ เกอบทวโลกในปจจบน เพราะเปนระบบตารางกรดทมขนาดรปรางเทากนทกตาราง และมวธการก าหนดบอกคาพกดทงายและถกตอง

• แผนทระบบ UTM แบงออกเปน 60 โซนๆ ละ 6 องศา โซนท 1 อยระหวาง 180 องศา กบ 174 องศาตะวนตก มเลขก ากบแตละโซนจาก 1 ถง 60 โดยนบจากซาย ไปทางขวา

• ระหวางละตจด 84 องศาเหนอ ถง 80 องศาใต แบงเปน 20 ชองๆ ละ 8 องศา ยกเวนชองสดทาย 12 องศา เรมนบตงแตละตจด 80 องศาใต ขนไปทางเหนอ ใหชองแรกเปนอกษร C และชองสดทายเปนอกษร X (ยกเวน I และ O)

ระบบพกดกรด UTM

ระบบพกดกรด UTM

การอานต าแหนง ใชบอกคาเปนตวเลข โดยอานคาของเสนกรดตง (แกน X ทางตะวนออก) และ เสนกรดราบ (แกน Y ทางเหนอ) ทเสนกรดมตวเลขก ากบไวทกเสน มหนวยทวดเปน เมตร การหลกอานมหลกดงน

1. ใหอานเพยงตวเลขใหญทก ากบไวในแตละเสนกรด 2. ใหอานตวเลขประจ าเสนกรดตงกอน โดยอานจากซายไปขวา แลวอานตวเลขประจ าเสนกรดราบ โดยอานจากขางลางขนขางบน

3. การอานตวเลขจงประกอบดวย 2 สวน สวนแรก เปนตวเลขอานไปทางขวา

สวนหลง เปนตวเลขอานขนขางบน 4. ถาอานเพยงจตรส 1,000 เมตร ตวเลขจะประกอบดวย 4 ตว

100 เมตร ตวเลขจะประกอบดวย 6 ตว 10 เมตร ตวเลขจะประกอบดวย 8 ตว

ตวอยาง เชน การอานคาพกด UTM ของจดตดถนนในแผนท (ตามวงกลมสแดง) คาทอานได คอ

แกน X = (06)392 ตะวนออก แกน Y = (19)851 เหนอต าแหนงทอานได คอ 392 851หรอ 47Q 06392 19851

ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• เสนฐานและเสนเขตเมอง (Base line and

Township line) ก าหนด เสนละตจดทใชในการอางอง (จะเปนเสนใดกได) เรยกวาเสนฐาน

• เสนขนานเหนอและใตเสนฐานในระยะหางกนทก 6 ไมล คอ เสนเขตเมอง

ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• เสนเมรเดยนหลกและเสนพสย

(Principal meridian and Range line) ก าหนด เสนลองจจดทใชอางองในการส ารวจ เรยกวา เสนเมรเดยนหลก จดทตดกบเสนฐานเรยกวา จดเรมตน (Initial point) เสนทลากขนานกบเสนเมรเดยนหลก ไปทางตะวนออกและตะวนตกในระยะหางทก 6 ไมล คอ เสนพสย

ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• เขตเมอง คอ พนท 36 ตารางไมลน

ก าหนดไดโดยใชต าแหนงซงหางจากเสนฐาน และเสนเมรเดยนหลก เชน T4N. R3E อยในเสนเขตเมอง ท 4 เหนอจาก เสนฐาน และเสนพสย ท 3 ตะวนออกของเสนเมรเดยนหลก

ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• สวนยอย (Section) พนท 36 ตาราง

ไมล ของเสนเขตเมองแบงออกเปนรปจตรส 36 รป มพนทรปละ 1 ตารางไมล พนท 1 ตารางไมลนเรยกวา สวนยอย

ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• พนท 36 ตารางไมล ของเสนเขตเมองแบง

ออกเปนรปจตรส 36 รป มพนทรปละ 1 ตารางไมล พนท 1 ตารางไมลนเรยกวา สวนยอย (section)

• แตละสวนยอย แบงออกเปน 4 สวนยอย• ตวอยาง NE1/4 SW1/4 Sec.28 T4S R2E

เสนชนความสง (CONTOUR LINE)

• เสนทลากผานจดตางๆซงมความสงเหนอระดบน าทะเลเทากน

• เสนชนทแสดงความลก (Depression contour) จะมขดเลกๆบนเสน ชไปทางทความสงลดลง

เสนชนความสง (CONTOUR LINE)

ชวงตางชนความสง (Contour Interval)• คอ คาแตกตางของความสงระหวางเสนชนความสงสองเสนซงอยตดกน

ขนอยกบ > ความสงต าของภมประเทศ และ > ความละเอยดทตองการ

แผนททกแผน ตองแสดงชวงตางชนความสง และมาตราสวนไวตอนลางของแผนท

1. จดทกจดบนเสนชนความสงเสนเดยวกน จะสงจากระดบน าทะเลเทากน2. คาความสง (เขยนก ากบเสนชนฯทกหาเสน) จะเปนเลขจ านวนเตมเสมอ3. เสนชนความสงทกเสนจะบรรจบกนในแผนทนน หรอในแผนถดไป4. เสนชนความสงจะไมขามหรอตดกน ยกเวน :

หนาผาชน

สะพานธรรมชาต

Natural Bridge

Cliff

5. เสนชนความสงจะออมรอบยอดเขาหรอสนเขาเสนชนทมความสงมากกวาอยดานใน และบรรจบเปนวงกลมหรอวงรบรเวณใกลยอดเขา

6. เสนชนความสงในหบเขาจะหกโคงเปนรปตว V หรอ U โดยปลายดานปดจะชไปดานสงหรอทางตนน า เสนชนทมความสงมากกวาอยดานนอก

7. เสนชนความสงจะวางตวตงฉากกบแนวซงมความชนสงสดบนพนทนน

8. บนทราบ : เสนชนจะมนอยและอยหางกนมาก มกปรากฏเปนเสนตรงตง

ฉากกบแนวแมน าหรอแนวการวางตว ของหบเขา

9. พนทชน - เสนชนอยชดกนพนทลาด - เสนชนอยหางกน

หากมความลาดสม าเสมอ เสนชนจะมระยะหางระหวางเสนเทาๆกน

• ระยะหางระหวางเสนชน ขนอยกบความชนของพนท

• ความสม าเสมอของระยะหางเปนไปตาม ความราบเรยบของพนท

• ภาพภมประเทศบนพนตงฉากแนวระนาบ เหมอนการมองภเขาจากต าแหนงบนทราบ