TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ · UDS 240 Finansal Tabloların Denetiminde Denetçinin Hile...
Transcript of TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ · UDS 240 Finansal Tabloların Denetiminde Denetçinin Hile...
TÜRKĠYE
MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
1942
ÜYELİKLERİMİZ/MEMBERSHIP
1.ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLAR KURULU-IASB
1977 YILINDA ÜYE OLUNDU.
2.ULUSLARARASI MUHASEBECİLER FEDERAYONU-IFAC International Federation Of Accountants
1977 YILINDA ÜYE OLUNDU.
3.AKDENİZ ÜLKELERİ MUHASEBECİLER FEDERASYONU 13.09.1999 TARİHLİ ALINAN YKK VE 20.11.1999 TARİHLİ GENEL KURUL KARARI İLE ÜYE OLUNDU.
Federation des Experts Comptables Mediterraneens
4.ULUSLARARASI MUHASEBE EGİTİMİ ve ARAŞTIRMALARI BİRLİĞİ International Association for Accounting Education and Research
2004 YILINDA ÜYE OLUNDU.
MĠSYONUMUZ
Ulusal ve uluslararası Muhasebe Uzmanlığı alanında
bilimsel ve teknolojik geliĢmeleri yakından izleyerek
toplam kalite çerçevesinde mükemmeliyeti yakalamayı
hedefleyen, SMMM veya YMM ruhsatlı yüksek
kalitedeki meslek mensuplarımızla Denetçilik ve
Muhasebe Uzmanlığı faaliyetlerini geliĢtirmektir.
VĠZYONUMUZ
KuruluĢ, amaç ve hedeflerimiz çerçevesinde sürekli
geliĢen, güvenilir ve saygın bir kuruluĢ olarak, hizmet
etmektir.
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
GELECEK ON YILDAKĠ STRATEJĠMĠZ
1.Küçük ve Orta Ölçekli Muhasebe büroları ve şirketlerinin (Kısaca Muhasebe firmalarının)Pazar olanaklarını geliştirmek, küresel muhasebe firmalarının haksız rekabetine karşı korumak.
2.Muhasebe Denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde izlenecek yol, yöntem ve yordamları geliştirmek ve bu alanda meslek mensuplarının bilgi, beceri ve tip denetim programları ile tip çalışma kâğıtlarını geliştirmek.
3.Kalite Güvence Sisteminin geliştirilmesi
4.Sürekli Mesleki Eğitim programlarının yenilenmesi
5.Uluslararası Muhasebe Standartlarına yakınsak Ulusal Muhasebe Standartlarının uygulamalarının buna göre olmasını desteklemek ve geliştirmek.
6.Uluslararası Denetim Standartlarına yakınsak Ulusal denetim Standartlarının faaliyetlerinin uygulamalarını desteklemek ve geliştirmek.
7.Muhasebe mesleğinin yeni iş alanlarına açılımını sağlamak ve geliştirmek.
8.Uluslararası Etik Kurallarına uyumlu ulusal etik standartlarına uyulmasını sağlamak ve izleyecek etik ikliminin düzeyini yükseltmek.
9.Muhasebe mesleğine giriş ve yeterliliğin sağlanmasında Uluslararası Eğitim Standartlarına uyumlu yapısını oluşturmak ve uygulanmasını sağlamak.
10.KOBi lere yönelik Muhasebe Standartlarını (Tam set TMS/TFRS)yorumlayarak, uygulama zemininin gelişmesi için gerekli çalışmaları yürütmek ve KOBİ’lerde uygulanacak şeklinin kabul görmesine katkıda bulunmak.
11.KOBİlerde yapılacak denetimlerde kullanılacak standartlara katkıda bulunmak ve
uygulanması için gerekli eğitim çalışmalarını yürütmek. Uluslararası Denetim
Standartlarının uyumlu Ulusal Denetim Standartlarının KOBİ lerde uygulamasına
ilişkin kılavuz geliştirmek.
12.İşletmelerde yönetim amaçlı muhasebe anlayışını geliştirmek amacı ile stratejik
maliyet yöntemi ve stratejik yönetim muhasebesi tekniklerinin meslek mensupları
arasında yayılmasını sağlamak.
13.Basel II uygulamalarına işletmelerin uyumlu hale getirilmesinde meslek
mensuplarının eğitim ve gelişmesini sağlamak. Basel III çalışmalarını takip edip,
meslek mensuplarını bilgilendirmek.
14.Derecelendirme konusunda eğitim yapmak ve meslek mensuplarını
bilgilendirmek.
15.UluslararasıMuhasebe Sertifika programı geliştirmek.
16.Risk yönetim ve iş kontrol sistemlerinin oluşturulması, denetim komiteleri ve iç
denetim etkinliği konusunda eğitim ve uygulama çalışmaları yapmak.
17.Meslek tekniğinin örgütlendirilmesi yani Muhasebe denetim faaliyetlerinin ve
diğer Muhasebe faaliyetlerinin örgütlenmesinin muhasebe firmaları tarafından (1
veya daha fazla ortaklı)yürütülmesi ve uygulanacak muhasebe meslek tekniklerinin
geliştirilmesidir.
18.Muhasebe Meslek Hukukunun geliştirilmesi.
19.Meslek disiplini ve yargısını etkinleştirmek.
20.Her Ģey Meleğimiz ve Ülkemiz için.
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
RİSK TABANLI DENETİM
VE
DENETİM STANDARTLARI
Hazırlayan
Arif AYTULUN (YMM&BD)
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
RİS
K D
EĞER
LEN
DİR
ME
DENETİMİ PLANLA
RİS
KE
KA
RŞI
LIK
VER
ME
EK DENETİM
PROSEDÜRLERİNİ TASARLA
RA
PO
RLA
MA
ELDE EDİLEN DENETİM
KANITLARINI DEĞERLENDİR
RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRLERİNİ
UYGULA
EK DENETİM PROSEDÜRLERİNİ
UYGULA
DENETİM RAPORUNU
HAZIRLA
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
ORTAYA ÇIKARMA RĠSKĠ
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
DENETĠM STANDARTLARI ETĠK ĠLKEL ISQC 1-KALĠTE KONTROL STANDARTLARI:
UDS 200 Bağımsız Denetçinin Genel Amaçları ve Denetimin UDS lere Göre Yürütülmesi
(Bütün UDS ler UDS 200 dikkate alınarak yorumlanmalıdır.)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
MÜġTERĠ KABULÜ
UDS 220 Finansal Tablo Denetiminde Kalite Kontrol Risk Değerlendirmesinin Yapılması(ISQC 1 le birlikte yorumlanmalıdır.)
UDS 210 Denetim Sözleşmesinin Şartlarının Belirlenmesi
ĠġLETMEYĠ TANIMA VE DENETĠM PLANI
UDS 240 Finansal Tabloların Denetiminde Denetçinin Hile ve Usulsüzlüğe İlişkin Sorumluluğu
UDS 250 Finansal Tablolar Denetiminde Kanun ve Kuralların Dikkate Alınması
UDS 300 Finansal Tabloların Denetiminin Planlanması
UDS 315 İşletmenin ve İşletme Ortamının Anlaşılması Suretiyle Önemli Yanlış Beyan Riskinin Belirlenmesi ve
Değerlendirilmesi
UDS 320 Denetimin Planlanması ve Yürütülmesinde Önemlilik
UDS 402 Dışarıdan Hizmet Alan İşletmelerde Denetim Yaklaşımı
UDS 600 Özel Hususlar – Grup Finansal Tablolarının Denetimi
UDS 610 Denetlenen İşletmenin İç Denetim Çalışmalarının Kullanılması
UDS 620 Denetçinin Bir Uzmanın Çalışmalarını Kullanması
KANIT TOPLAMA
UDS 230 Denetimin Belgelendirilmesi
UDS 330 Belirlenmiş Risklere Karşı Denetçinin Uygulayacağı Prosedürler
UDS 500 Denetim Kanıtı
UDS 501 Denetim Kanıtı – İlave Konulara İlişkin Önemli Hususlar
UDS 505 Dış Kaynaklardan Doğrulamalar
UDS 510 İlk Denetimler – Açılış Bakiyeleri
UDS 520 Analitik İnceleme Teknikleri
UDS 530 Denetim Örneklemesi
UDS 540 Gerçeğe Uygun Değer Muhasebesi ve İlgili Dipnot Açıklamaları Dahil Muhasebe Tahminlerinin Denetimi
UDS 550 İlişkili Taraflar
ÇALIġMALARIN TAMAMLANMASI
UDS 260 Denetimle İlgili Hususların Yönetimden Sorumlu Kişilerle Görüşülmesi
UDS 265 İç Kontrolde Tespit Edilen Eksikliklerin Yönetimden Sorumlu Kişilere ve Yönetime İletilmesi
UDS 450 Denetim Sürecinde Tespit Edilen Yanlışlıkların Değerlendirilmesi
UDS 560 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
UDS 570 İşletmenin Sürekliliği
UDS 580 Yazılı Teyitler
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
RAPORLAMA
UDS 700 Finansal Tablolar Üzerinde Görüş Oluşturma ve Raporlama
UDS 705 Bağımsız Denetçi Raporunda Denetçi Görüşünün Değişikliğe Uğraması
UDS 706 Bağımsız Denetçi Raporunda Dikkat Çekilmesi Gereken Hususlar ve Diğer Açıklamalar
UDS 710 Karşılaştırmalı Bilgiler – Önceki Dönem Tutarları ve Karşılaştırmalı Finansal Tablolar
UDS 720 Denetlenmiş Finansal Tabloları İçeren Dokümanlarda Yer Alan Diğer Bilgiler
UZMANLIK GEREKTĠREN ALANLAR
UDS 800 - Özel Amaçlı Denetim Sözleşmeleri Hakkında Bağımsız Denetçi Raporu
UDS 805 - Özel Hususlar - Bireysel Finansal Tabloların ve Finansal Tablolardaki Tek Bir Kalem, Hesap veya Hususun
Denetimi
UDS 810 - Özel Finansal Tablolar Üzerinde Raporlama Çalışmaları
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
Müşteri Yeni/Devam
ISA-200/210/
Ön Denetim ISA-240-250
Planlama
ISA-300/320/330/402/600/610/620
İÇ dENETİM GÖZDEN GEÇİRME
315
HESAP BAKİYELERİ DENETİMİ
230/330/500/501/505/510/520/530/540/550
DENETİM TAMAMLAMA
260/265/450/560/570/580
RAPOR YAZILIMI
700/705/706/710/720
ETĠK
KURALLAR VE
KALĠTE
KONTROL
ISQC-1-ISA 220
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
RİSK TABANLI DENETİM YAKLAŞIMINDA SÜREÇLERDE
KULLANILACAK STANDARTLAR
MÜŞTERİ KABULÜ
Müşteri Kabulü ile ilgili olarak denetim sözleşmesinden önce müşterinin denetim riskinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu
belirleme sonucunda Firma Az Riskli, Orta Riskli veya Çok Riskli olarak belirlenir. Bu nedenle UDS 210 ve 220 standartlar
dikkate alınmalıdır.
UDS 210 Denetim Sözleşmesinin Şartlarının Belirlenmesi. UDS 220 Finansal Tabloların denetiminde Kalite Kontrol, Risk değerlendirmesinin yapılması
RĠSKĠ DEĞERLENDĠRME
İşletmeyi Tanıma ve Planlama
UDS 240 Hile ve Usulsüzlük
UDS 250 Kanun ve Kurallar
UDS 300 Denetim Planlaması
UDS 315 Yanlış Beyan Riskinin Belirlenmesi ve Değerlendirme UDS 320 Planlama ve Yürütümünde Önemlilik UDS 402 Dışardan hizmet alan işletmelerde Denetim Yaklaşımı UDS 600 Özel Hususlar-Grup Finansal Tablo Denetimi UDS 610 Denetlenen işletmenin iç denetim çalışmalarının kullanılması UDS 620 Denetçinin bir uzmanın çalışmalarını kullanması
RĠSKE KARġILIK VERME
Kanıt Toplama
UDS 230 Belgeleme
UDS 330 Prosedür. UDS 500Denetim Kanıtları UDS 501 Denetim Kanıtları - Seçilmiş Konulara İlişkin Özel Hususlar UDS 505 Dış Kaynaktan Doğrulamalar UDS 510 İlk Denetim - Açılış Hesapları UDS 520 Analitik İnceleme Teknikleri UDS 530 Denetim Örneklemesi UDS 540 Gerçeğe Uygun Değer Muhasebesi ve İlişkili Açıklamalar da Dahil Muhasebe Tahminlerinin Denetimi UDS 550 İlişkili Taraflar
RAPORLAMA
ÇalıĢmaların Tamamlanması
UDS 260 Yönetişimden Sorumlularla İletişim UDS 265 İç Kontrol Zayıflıklarının Yönetime ve Yönetişimden Sorumlulara İletilmesi
UDS 450 Denetim Sırasında Tespit Edilen Yanlış Beyanların Değerlendirilmesi
UDS 560 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
UDS 570 İşletmenin Sürekliliği
UDS 580 Yazılı Beyanlar
Denetimin sonuçları ve Raporlama 700-799 kodlu denetim Standartlarına göre yapılır.
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
DENETÇİ/DENETİM
ULUSAL ULUSLAR ARASI
KGK-660 S.KHK IFAC
KAYIK HARİÇ IAASB* Gözetleme Görevi PIOB**
KAYIK DAHİL
SPK Denetim
BBDK Gözden Geçirme
SİĞORTA Diğer Güvence
DİĞER Kalite Kontrol
İlgili Hizmet Alanında Yüksek Kaliteli
Standart Oluşturma
Ulusal Standartlar ile Uluslararası
Standart yakınlaşmasını sağlamak.
4/7/8 no’lu yönergeler (Muhasebe
Sistemi ile İlgili)
SÖZLEŞME STANDARTLARI
IAASB’nin sözleşme standartları olarak adlandırılan standartlar dört grupta toplanır. 1. Tarihi finansal bilgilerin denetiminde uygulanacak Uluslararası Denetim Standartları - UDS,
(International Standards on Auditing, ISAs), 2. Tarihi finansal bilgilerin incelenmesi çalışmalarında uygulanacak Uluslararası Gözden Geçirme
SözleĢmeleri Standartları (International Standards on ReviewEngagements, ISREs), 3. Tarihi finansal bilgiler dışındaki konularla ilgilenen güvence sözleşmelerinde uygulanacak Uluslararası
Güvence SözleĢmeleri Standartları (International Standards on AssuranceEngagements, ISAEs), ve 4. IAASB tarafından belirlenen derleme ve ilgili hizmet sözleşmeleri gibi üzerinde anlaşılmış prosedürlerin
esas alındığı sözleşmelere uygulanan Uluslararası Ġlgili Hizmetler Standartları (International Standards on Related Services, ISRSs)’dır. 4 no’lu yönerge bilanço ilkeleri, mali tabloların hazırlanışı, dönem sonu işlemleri ile ilgili esasları düzenlerken, 7 no’lu yönerge konsolide finansal tabloların hazırlanışı ile ilgili düzenlemeleri içermektedir.
8 no’lu yönerge ise; muhasebe ile ilgili faaliyet ve belgelerin yasal denetimini üstlenecek kişiler ile ilgili esasları belirlemektedir. (Denetcilerin belirlenmesi esnasında dikkate alınacak yönerge)
*IAASB (International Auditing and Assurance Standarts Board/ Uluslar arası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu
** PIOB (Public Interest Oversight Board) Kamu Yararı Gözetim Kurulu
ETĠK ĠLKELER : Bağımsız Denetim KuruluĢları ve Bağımsız Denetçilerin Uyacakları Etik Ġlkeler:
Doğruluk Mesleki ġüphecilik
Tarafsızlık Bağımsızlık
MeslekiYeterlilik ve Özen Mesleki Özen ve Titizlilik
Gizlilik Ticaret ve Mesleğe aykırı faaliyet yasağı
Profesyonel DavranıĢ Reklam yasağı
Sır saklama yükümlülüğü
KarĢılıklı iliĢkiler ve haksız rekabet
DENETİM ŞİRKETİNİN (KÜÇÜK-BÜYÜK) AMAÇ
UNSUR
POLİTİKA VE PROSEDÜRLERİ
KALİTEYE İLİŞKİN LİDERLİK
ETİK
BAĞIMSIZLIK-Şekilde/Özde
MÜŞTERİ İLŞKİSİ VE DENETİM SÖZLEŞMESİNİN KABULÜ VE DEVAMI
İNSAN KAYNAKLARI
DENETİMİN YÜRÜTÜLMESİ
KALİTE TUTARLILIĞI
YETKİLENDİRME VE GÖZETİM
GÖZDEN GEÇİRME
ISQC-1-KKS-1
Finansal Tabloların Bağımsız Denetim ve
Sınırlı Bağımsız Denetimleri ile Diğer
Güvence Denetimleri ve ilgili Hizmetleri
Yürüten Bağımsız Denetim KuruluĢları
ve Bağımsız Denetçiler için Kalite
Kontrol Standartları BDS-220
Finansal Tabloların
Denetiminde Kalite
Kontrol(Her bir Denetim
Projesi için)
BDS-200
Bağımsız Denetçinin Genel
Amaçları ve Bağımsız
Denetimin Bağımsız Denetim
Standartlarına uygun olarak
Yürütülmesi (Genel Çerçeve)
Etik Ġlkeler
DENETĠM ġĠRKETĠ
BDS 210 Bağımsız
Denetim SözleĢmesinin
ġartları Üzerinde
AnlaĢmaya Varılması
ÇALIŞMA KAĞITLARI
İZLEME
KKS BELGELEMESİ
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
ETĠK BÖLÜM A – IESBA ETIK KURALLARI’NIN GENEL UYGULANISI
100 GiriĢ ve Temel Ġlkeler
100.5 Temel İlkeler
100.6 Kavramsal Çerçeve Yaklaşımı
100.12 Tehditler ve Önlemler
100.17 Etik Çatışmalarının Çözülmesi
110 Dürüstlük
120 Tarafsızlık 130 Mesleki Yeterlilik ve Gerekli Özen
140 Gizlilik
150 Mesleki DavranıĢ
BÖLÜM B –SERBEST ÇALISAN MUHASEBE MESLEK MENSUPLARI 200 GiriĢ
200.3 Tehditler ve Önlemler
210 Mesleki Görevlendirme
210.1 Müşteri Kabulü
210.6 Sözleşme Kabulü
210.9 Mesleki Görevlendirmedeki Değişiklikler
220 Çıkar ÇatıĢması
230 Ġkinci GörüĢler
240 Ücret ve Diğer ÇeĢit Ödemeler
250 Mesleki Hizmetlerin Pazarlanması
260 Hediye ve Ġkramlar
270 MüĢteriden Emanet Olarak Alınan Varlıklar
280 Tarafsızlık - Bütün Hizmetler
290 Bağımsızlık - Denetim ve Ġnceleme SözleĢmeleri
290.1 Kısmın Yapısı
290.4 Bağımsızlığa Kavramsal Bir Çerçeve YaklaĢımı
290.13 Denetim Ağları ve Denetim Ağı Firmaları
290.25 Kamu Yararına Haiz ĠĢletmeler
290.27 ĠliĢkili ĠĢletmeler
290.28 YönetiĢimden Sorumlu Olanlar
290.29 Belgelendirme
290.30 SözleĢme Dönemi
290.33 BirleĢmeler ve Alımlar
290.39 Diğer Konular
290.100 Kavramsal Çerçeve YaklaĢımının Bağımsızlığa Uygulanması 290.102 Finansal Çıkarlar
290.118 Krediler ve Teminatlar
290.124 Is ĠliĢkileri
290.127 Ailevi ve KiĢisel ĠliĢkiler
290.134 Denetim MüĢterisinde Ġstihdam
290.142 Denetim MüĢterisinin Geçici Eleman Tahsis Edilmesi
290.143 Denetim MüĢterisine Yakın Zamanda Verilen Hizmet
290.146 Denetim MüĢterisinin Yöneticisi ya da Yetkilisi Olarak Hizmet Vermek
290.150 Kıdemli Personelin Denetim MüĢterisiyle Uzun Süreli ĠliĢkisi (Ortak Rotasyonu da Dahil)
290.156 Denetim MüĢterisine Güvence-dıĢı Hizmetlerin Sağlanması
290.162 Yönetim Sorumlulukları
290.167 Muhasebe Kayıtları ve Finansal Tabloların Hazırlanması 290.175 Değerleme Hizmetleri
290.181 Vergi Hizmetleri
290.195 İç Denetim Hizmetleri
290.201 IT Sistemleri Hizmetleri
290.207 Dava Desteği Hizmetleri
290.209 Hukuki Hizmetler
290.214 İşe Alım Hizmetleri
290.216 Kurumsal Finans Hizmetleri
290.220 Ücretler
290.220 Ücretler — Nisbi Büyüklük
290.223 Ücretler - Gecikmiş 290.224 Koşullu Ücretler
290.228 Ödüllendirme ve Değerlendirme Politikaları
290.230 Hediye ve Ġkramlar
290.231 Aktüel ya da KarĢı Davalar
290.500 Kullanım ve Dağıtım Hakkında bir Kısıtlama Ġçeren Raporlar
290.505 Kamu Yararına Haiz İşletmeler
290.506 İlişkili İşletmeler
290.507 Denetim Ağları ve Denetim Ağı Firmaları
290.508 Finansal Çıkarlar, Krediler ve Teminatlar, Yakın Ticari İlişkiler İle Ailevi ve Kişisel İlişkiler
290.513 Denetim Müşterisinde İstihdam
290.514 Güvence-dışı Hizmetlerin Sağlanması
291 Bağımsızlık - Diğer Güvence SözleĢmeleri (Revize 1.4.2014 de yürürlüğe girecek)
291.1 Kısmın Yapısı
291.4 Bağımsızlığa Kavramsal Bir Çerçeve YaklaĢımı
291.12 Güvence SözleĢmeleri
291.17 Beyan Esaslı Güvence SözleĢmeleri
291.20 Doğrudan Raporlamalı Güvence SözleĢmeleri
291.21 Kullanım ve Dağıtım Hakkında bir Kısıtlama Ġçeren Raporlar
291.28 Çoklu Sorumlu Taraflar
291.29 Belgelendirme
291.30 SözleĢme Dönemi
291.33 Diğer Konular
291.100 Kavramsal Çerçeve YaklaĢımının Bağımsızlığa Uygulanması 291.104 Finansal Çıkarlar
291.113 Krediler ve Teminatlar
291.119 ĠĢ ĠliĢkileri
291.121 Ailevi ve KiĢisel ĠliĢkiler
291.128 Güvence MüĢterisinde Ġstihdam
291.132 Güvence MüĢterisine Yakın Zamanda Verilen Hizmet
291.135 Güvence MüĢterisinin Yöneticisi ya da Yetkilisi Olarak Hizmet Vermek
291.139 Kıdemli Personelin Güvence MüĢterisi ile Uzun Süreli ĠliĢkisi
291.140 Güvence MüĢterisine Güvence-dıĢı Hizmetlerin Sağlanması
291.143 Yönetim Sorumlulukları
291.148 Diğer Konular 291.151 Ücretler
291.151 Ücretler — Nisbi Büyüklük
291.153 Ücretler - GecikmiĢ
291.154 KoĢullu Ücretler
291.158 Hediye ve Ġkramlar
291.159 Aktüel ya da KarĢı Davalar
Yorum 2005-1 (2009 revizesi)
BÖLÜM C – ISLETMELERDE ÇALISAN MUHASEBE MESLEK MENSUPLARI
300 GiriĢ 310 Potansiyel AnlaĢmazlıklar
320 Bilginin Hazırlanması ve Raporlanması (Revize 1.7.2014 de yürürlüğe girecek)
330 Yeterli Uzmanlıkla Hareket Etme
340 Finansal Çıkarlar (Revize 1.7.2014 de yürürlüğe girecek)
350 RüĢvetler
350.1 Teklif Alma
350.5 Teklifte Bulunma
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
TMS/TFRS 2014 Seti
FĠNANSAL RAPORLAMAYA ĠLĠġKĠN KAVRAMSAL ÇERÇEVE
TFRS 1 TÜRKĠYE FĠNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ ĠLK UYGULAMASI
TFRS 2 HĠSSE BAZLI ÖDEMELER
TFRS 3 ĠġLETME BĠRLEġMELERĠ
TFRS 4 SĠGORTA SÖZLEġMELERĠ
TFRS 5 SATIġ AMAÇLI ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALĠYETLER
TFRS 6 MADEN KAYNAKLARININ ARAġTIRILMASI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
TFRS 7 FĠNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR
TFRS 8 FAALĠYET BÖLÜMLERĠ
TFRS 9 (2010 Versiyonu) FĠNANSAL ARAÇLAR
TFRS 9 (2011 Versiyonu) FĠNANSAL ARAÇLAR -1.1.2018 e ertelendi
TFRS 10 KONSOLĠDE FĠNANSAL TABLOLAR
TFRS 11 MÜġTEREK ANLAġMALAR
TFRS 12 DĠĞER ĠġLETMELERDEKĠ PAYLARA ĠLĠġKĠN AÇIKLAMALAR
TFRS 13 GERÇEĞE UYGUN DEĞER ÖLÇÜMÜ
TFRS 14 DÜZENLEYĠCĠ ERTELEME HESAPLARI -1.1.2016
TMS 1 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNULUġU
TMS 2 STOKLAR
TMS 7 NAKĠT AKIġ TABLOLARI
TMS 8 MUHASEBE POLĠTĠKALARI, MUHASEBE TAHMĠNLERĠNDE DEĞĠġĠKLĠKLER VE HATALAR
TMS 10 RAPORLAMA DÖNEMĠNDEN (BĠLANÇO TARĠHĠNDEN) SONRAKĠ OLAYLAR
TMS 11 ĠNġAAT SÖZLEġMELERĠ
TMS 12 GELĠR VERGĠLERĠ
TMS 16 MADDĠ DURAN VARLIKLAR
TMS 17 KĠRALAMA ĠġLEMLERĠ
TMS 18 HASILAT
TMS 19 ÇALIġANLARA SAĞLANAN FAYDALAR
TMS 20 DEVLET TEġVĠKLERĠNĠN MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ VE DEVLET YARDIMLARININ AÇIKLAMASI
TMS 21 KUR DEĞĠġĠMĠNĠN ETKĠLERĠ
TMS 23 BORÇLANMA MALĠYETLERĠ
TMS 24 ĠLĠġKĠLĠ TARAF AÇIKLAMALARI
TMS 26 EMEKLĠLĠK FAYDA PLANLARINDA MUHASEBELEġTĠRME ve RAPORLAMA
TMS 27 BĠREYSEL FĠNANSAL TABLOLAR
TMS 28 ĠġTĠRAKLERDEKĠ VE Ġġ ORTAKLIKLARINDAKĠ YATIRIMLAR
TMS 29 YÜKSEK ENFLASYONLU EKONOMĠLERDE FĠNANSAL RAPORLAMA
TMS 32 FĠNANSAL ARAÇLAR: SUNUM
TMS 33 HĠSSE BAġINA KAZANÇ
TMS 34 ARA DÖNEM FĠNANSAL RAPORLAMA
TMS 36 VARLIKLARDA DEĞER DÜġÜKLÜĞÜ
TMS 37 KARġILIKLAR, KOġULLU BORÇLAR VE KOġULLU VARLIKLAR
TMS 38 MADDĠ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
TMS 39 FĠNANSAL ARAÇLAR: MUHASEBELEġTĠRME VE ÖLÇME
TMS 40 YATIRIM AMAÇLI GAYRĠMENKULLER
TMS 41 TARIMSAL FAALĠYETLER
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
DEĞĠġECEK DENETĠM STANDARTLARI(7)
Proje, denetçi raporunun iletiĢim anlamında değerinin artırılmasını hedefliyordu.
Projenin sonunda yeni bağımsız denetçi raporlama standartları UDGSK
tarafından Ocak 2015’te yayımlandı. Bu geliĢme, bağımsız denetimin değerini
artıracak çok önemli bir adım olarak kabul ediliyor.
HALKA AÇIK ŞİRKETLER
Halka açık Ģirketler için yürürlüğe girecek en önemli değiĢim, bu Ģirketlerin
denetçi raporlarında Ģirket yöneticileriyle görüĢülen bir dizi kritik, denetçi
tarafından en riskli görülen ve en çok muhakeme edilen alanlara iliĢkin
açıklamalara yer verilmesi. Yeni raporlarda bu konuların neden denetim
açısından en çok muhakeme edilen konular olduğuna iliĢkin denetçinin
değerlendirmelerine ve nasıl ele alındığına yer verilecek. Sözü edilen
açıklamaların yazılması denetçi raporu açısından çok önemli bir değiĢiklik olup
kullanıcıların denetimden daha fazla bilgi almaya iliĢkin taleplerini karĢılayan
önemli bir araçtır.
KONULAR NASIL BELĠRLENECEK?
UDGSK, uygulamada tutarlılık sağlanması için yeni standardın, kritik denetim
konularının nasıl belirleneceğine ve bu konuların iletiĢimine iliĢkin hususlarda
rehberlik yapmasının gerekliliğini kabul etti. Buna bağlı olarak UDS 701
standardı, denetçiler için üst yönetimden sorumlu olanlarla gerçekleĢtirilecek
iletiĢimi baĢlangıç noktası yapan bir karar çerçevesine yer veriyor.
GerçekleĢtirilen iletiĢimleri temel alarak denetçi, dikkat gerektiren önemli
hususları belirliyor. Bu gerekliliği yerine getirirken denetçinin, UDS 315 ĠĢletme
ve Çevresini Tanımak Suretiyle Önemli YanlıĢlık Risklerinin Belirlenmesi
standardı uyarınca belirlenen önemli riskleri ve önemli yanlıĢlık içerme riski
yüksek olan alanları açıkça değerlendirmek zorunda. Ek olarak denetçilerin
finansal tablolarda kullanılan önemli yönetim muhakemelerinin
değerlendirilmesine iliĢkin hususları da incelemesi gerekiyor. Bunların arasında
yüksek tahmini belirsizlik içeren muhasebe tahminleri de yer alıyor. Ayrıca
UDS 701 standardı, çok nadir durumlarda denetçinin iĢletmenin kamuya
açıklamadığı hassas hususlara denetçi raporunda yer vermemesine izin veriyor.
Fakat UDGSK, bunun bazı hassas hususların denetçi raporunda yer almasını
yasaklamak gibi yorumlanmamasında mutabık kaldı.
KRĠTĠK DENETĠM KONULARI
Kritik denetim konusu tanımının, hususun neden en önemli olduğu ve hususun
denetimde nasıl ele alındığı ve ilgili dipnot referanslarını içermesi gerekiyor. Ek
olarak denetçi, kritik denetim konusunun tanımında uyguladığı prosedürlerin
sonucuna ve hususa iliĢkin önemli gözlemlerine yer verebilir. Denetçinin bu
tanımları açıklarken kullandığı dile önem göstermesi gerekiyor. Kullanılan dilin,
iĢletmenin özel koĢullarını ele alması ve denetçinin ilgili hususu çözüme
kavuĢturmadan görüĢ oluĢturduğu izlenimini vermemesi gerekiyor. Eğer
denetim sırasında kritik denetim konuları belirlenmediyse yine de denetçi
görüĢünde kritik denetim konuları bölümünün yer alması ve denetçinin herhangi
bir hususla karĢılaĢmadığı ifadesine yer vermesi gerekiyor. Denetçi görüĢlerinde
yer alan mevcut diğer hususlar ve dikkat çekilmesi gereken hususlar paragrafları
korunuyor ama bu paragrafların kritik denetim konularını ifade etmek için
kullanılmasına izin verilmiyor.
Uluslararası Denetim Standartlarına (UDS’ler) uygun olarak yapılan denetimler
için yeni denetim standartlarının 15 Aralık 2016 ve sonrasında sona eren yıllık
hesap dönemleri için yürürlüğe girecek olmasına rağmen denetçiler, bu
standartları daha erken uygulamayı seçebilirler.
DEĞĠġEN ULUSLARARASI DENETĠM STANDARTLARI (UDS)
UDS 700 (Revize) Finansal Tablolara ĠliĢkin GörüĢ OluĢturma ve Raporlama
1. Yeni UDS 701 Bağımsız Denetçi Raporunda Temel Denetim Hususlarının
ĠletiĢimi
2. UDS 705 (Revize) Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu GörüĢ DıĢında Bir
GörüĢ Verilmesi
3. UDS 706 (Revize) Bağımsız Denetçi Raporunda Yer Alan Dikkat Çekilen
Hususlar Ve Diğer Hususlar Paragrafları
4. UDS 570 (Revize) ĠĢletmenin Sürekliliği
5. UDS 260 (Revize) Üst Yönetimden Sorumlu Olanlarla Kurulacak ĠletiĢim
UDGSK bu standartları geliĢtirirken uluslararası araĢtırmalardan, farklı gruplarla
yapılan görüĢ alıĢveriĢlerinden faydalandı.
Uluslararası araĢtırmalar, finansal tablo kullanıcılarının yaklaĢımları üzerine
yapılan akademik çalıĢmalar üzerine yoğunlaĢtı. GörüĢ alıĢveriĢleriyse ulusal
denetim standardı belirleyicilerle olan görüĢ alıĢveriĢlerini içerdi. GörüĢ
alıĢveriĢinde bulunulan standart belirleyicilerin baĢında Avrupa Komisyonu
(EC), BirleĢik Krallık Finansal Raporlama Konseyi (UK FRC), Amerika
BirleĢik Devletleri Halka Açık ġirketler Muhasebe Gözetim Kurulu (PCAOB)
geliyor.
ISA 700 (Revised) -Overarching Standard for Auditor Reporting
New Key Audit Matter Section ISA
701
Modifications to auditor's opinions ISA 705 Revised
Enhanced auditor reporting related to going Concem ISA 570 Revised
New Other information
section ISA 720 Revised Coming
soon
Revisions to ISA 260 and 706 assult of ISA 701 and comforming amendments to related ISAs 210,220,230,510,540,580,600,710
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
YENĠ DENETÇĠ RAPORU ÖRNEĞĠ
GENEL KURUL’a hitaben yazılacak.
GÖRÜġ Finansal Tablo Denetimin en önemli çıktısını daha ön plana çıkartmak
Genel ve Standart metinlerin arkasına atmamak
GörüĢün Dayanağı paragrafı Olumlu GörüĢte bile (hemen görüĢün arkasından gelmeli)
GörüĢümüze göre iliĢikteki finansal tablolar, …………… ġirketinin 31 Aralık 2016 tarihi
itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal
performansını ve nakit akıĢlarını, Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak tüm önemli
yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır.
GÖRÜġÜN DAYANAĞI
Yaptığımız bağımsız denetim Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
tarafından yayımlanan Türkiye Denetim Standartlarının bir parçası olan Bağımsız Denetim
Standartlarına (BDS) uygun olarak yürütülmüĢtür. Bu standartlarda düzenlenen
sorumluluklarımız raporumuzun “Denetçinin Finansal Tabloların Denetimine ĠliĢkin
Sorumlulukları” baĢlıklı bölümünde detaylıca açıklanmıĢtır. Kurum tarafından yayımlanan
Bağımsız Denetçiler için Etik Kurallar ile uyumlu olarak ……… ġirketinden bağımsız olup,
üstlendiğimiz diğer etik sorumluluklar da tarafımızca yerine getirilmiĢtir. Bağımsız denetim
sırasında elde ettiğimiz denetim kanıtlarının, görüĢümüzün oluĢturulması için yeterli ve uygun
bir dayanak oluĢturduğuna inanıyoruz.
Yönetimin ve denetçinin sorumluluklarına yönelik daha net açıklamalar.
ĠĢletmenin sürekliliğine iliĢkin önemli bir belirsizliğin belirlenmesi durumunda denetçi raporunda ayrı
bir bölüm açılması « ĠĢletmenin Sürekliliği ile ilgili Önemli Belirsizlik»
ĠĢletmenin sürekliliğine yönelik F/T açıklamalarının daha fazla sorgulanmasına yönelik yeni yükümlülükler
YATIRIMCILAR: ERKEN UYARI Sağlanabilir mi*
ĠĢletmenin Sürekliliğine Yönelik DeğiĢiklikler: 1. Denetçi raporunda; yönetimin ve Denetçinin ĠĢletmenin Sürekliliğine yönelik
Sorumluluklarına iliĢkin daha fazla açıklamalar. 2. ĠĢletmenin Sürekliliği varsayımını kullanmak uygun değilse (Ancak yönetim kullanmıĢsa);
3. Olumsuz GörüĢ ve durumun olumsuz görüĢün dayanağı paragrafında açıklanması Önemli bir
belirsizliğin mevcudiyeti durumunda; iĢletmenin sürekliliği varsayımını kullanmak uygunsa ve finansal
tablo dipnotlarında yeterli açıklama yapılmıĢsa);
Olumlu GörüĢ ve
«ĠĢletmenin Sürekliliği ile ilgili Önemli Belirsizlik» baĢlığı altında ilgili belirsizlik açıklanmalı
Ġlgili F/T dipnotuna referans verilmeli
GörüĢün ilgili husustan dolayı değiĢmediği de belirtilmeli
4. Önemli bir belirsizliğin mevcudiyeti durumunda; iĢletmenin sürekliliği varsayımını kullanmak uygunsa ancak finansal tablo dipnotlarında yeterli açıklama yapılmamıĢsa);
Olumsuz veya ġartlı GörüĢ ve
Durumun olumsuz (Ģartlı) görüĢün dayanağı paragrafında açıklanması
ĠĢletmenin sürekliliğine iliĢkin belirlenen önemli bir belirsizlik kilit denetim konusu
olarak nitelendirilebilse bile « ĠĢletmenin Sürekliliği ile ilgili Önemli Belirsizlik» baĢlığı
altında ayrıca denetçi raporunda gösterilir.
ĠġLETMENĠN SÜREKLĠLĠĞĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ÖNEMLĠ BELĠRSĠZLĠK (Varsa)
…………….. ġirketinin 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren yıl boyunca ……. tutarında net
zarar ettiğini ve bu tarih itibarıyla Ģirketin kısa vadeli borçlarının toplam varlıklarını ……
tutarında aĢtığını gösteren 6 numaralı finansal tablo dipnotuna dikkat çekeriz. 6 numaralı
finansal tablo dipnotunda ifade edilen diğer hususlarla birlikte bu olay veya Ģartlar, iĢletmenin
sürekliliğinin devamına iliĢkin ciddi Ģüphe oluĢturabilecek önemli bir belirsizliğin varlığını
göstermektedir. GörüĢümüz bu hususa dayanılarak değiĢtirilmemiĢtir
KĠLĠT DENETĠM HUSUSLARI
Kilit denetim konuları meslekî muhakememize göre, cari dönem finansal tablolarında
gerçekleĢtirdiğimiz denetimde en çok önem arz eden konular olmuĢtur. Bu konular, finansal
tabloların tamamında gerçekleĢtirdiğimiz denetimin kapsamında ve bu tablolara iliĢkin görüĢ
oluĢturmamızda dikkate alınmıĢtır bu nedenle söz konusu konulara iliĢkin ayrıca bir görüĢ
bildirmemekteyiz.
(Her bir kilit denetim konusuna burada yer verilecek)
ġerefiye
-TMS kapsamında ġerefiyenin her yıl değer düĢüklüğü testi yapılması gerekiyor- Denetçi
açısından söz konusu denetim kapsamında en çok önem arz eden konular arasında
görülüyorsa burada açıklanacak (Neden önemli, nasıl ele alındı ve varsa Finansal tablo
dipnotu burada açıklanmalı?
Finansal Araçların Değerlemesi
Hasılatın MuhasebeleĢtirilmesi
DĠĞER BĠLGĠLER
Raporun Formatında esneklik
Diğer bilgileri ele alan yeni bir bölüm
Bağımsızlık ve etik yükümlülüklere vurgu
Sorumlu denetçinin isminin raporda yer alması
Sorumluluklara ve denetime iliĢkin daha fazla açıklama
…
*** Sayı denetimden denetime değiĢebilir.
*** En az 1 adet olması bekleniyor
***KDK’ların sıralaması önem derecelerine göre
Yönetimin diğer bilgilerden sorumlu olduğu
- Diğer bilgilerin tanımlanması
- Denetçinin görüĢünün kapsamında olmadığı (Türkiye de ayrı bir görüĢ verilmesi
gerekmektedir.)
- Raporlanacak bir hususun olup olmadığı
Yönetimin ve ÜST YÖNETĠMDEN SORUMLU OLANLARIN Finansal Tablolara ĠliĢkin
Sorumluluğu
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
Yönetimin ve ÜST YÖNETĠMDEN SORUMLU OLANLARIN Finansal Tablolara ĠliĢkin
Sorumluluğu
Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu
Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere ĠliĢkin Rapor
Ġmza/10.03.2016/ Denetçi adresi
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
BAĞIMSIZ DENETĠM ġĠRKETĠ ORGANĠGRAMI-
Örnek
ORTAK
STATÜSÜNDE
KÂR
DAĞITIMI
Kârın %30 u
Ortaklara
verilecektir.
Bakiye
1.Merkez
2.Bölge
3.Ulusal
olarak
dağıtılır.
HĠSSE
HAKĠMĠYETLĠ
Yönetici
Ortak(Sor Ort
BaĢ Denetçi)
Ortalıkta Fazla
Gözükmez.
ORTAKLAR
KURULU
Ortak(Fiilen
Denetime Gider)
Müdür (Ortak
olmayıp,Fiilen
denetçilik yapar
YÖNETĠM
KURULU
YÖNETĠM KURULU HER BĠR BÖLÜMDEN SORUMLUDUR.
KALĠTE
GÜVENCE
SĠSTEMĠ
BÖLÜMÜ
DENETĠM
BÖLÜMÜ
PAZARLAMA
BÖLÜMÜ
ĠNSAN
KAYNAĞI
BÖLÜMÜ
EĞĠTĠM
BÖLÜMÜ
DENETĠM
YAPMAZ
ĠĢi alınca
DenetimĠ
Bölümüne devir
eder.
BANKACILIK
a.Personel
seçimi ve iĢe
alım
b.Personel iĢe
alındıktan
ĠÇ EĞĠTĠM
KALĠTE
KONTROL
BÖLÜMÜ
FĠNANSAL
KURULUġLAR DIġ EĞĠTĠM
SĠĞORTACILIK
sonra
1.ġirket
Kültürünü
ögretmek.
2.ġirketin
DNA sına
uyumlu hale
getirmek.
ĠNġAAT
ÜRETĠM
TĠCARĠ
ĠġLETME
HĠZMET
ĠġLETMELERĠ
Denetim Firması
her sektör için el
kitabı
geliĢtirmelidir.
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
Kalite Kontrol Yöneticisi
KALĠTE
KK.YÖNETĠCĠSĠ
KALĠTE
KONTROL
REHBERĠ
SĠSTEMĠ
POLĠTĠKALAR
PROROSEDÜ
R
ETĠK
HÜKÜMLER
DÜRÜSTLÜK
TARAFSIZLIK
MESLEKĠ
YETERLĠLĠK VE
ÖZEN SIR
SAKLAMA
POLĠTĠKALA
R
DENETĠM EKĠBĠ
1. FĠNANSAL (MALĠ) TABLOLAR
Muhasebe sisteminin verileri toplayarak işlediği ve raporladığı tablolara finansal tablolar
denilmektedir. Finansal bilginin temelini, genel finansal tablolar oluşturmaktadır. Bu tablolar,
Bilanço, Gelir Tablosu, Nakit Akım(Akış) Tablosu ve Öz Kaynak Değişim Tablosudur.
2. FĠNANSAL TABLOLARIN AMAÇLARI Finansal tabloların amaçları şunlardır:
Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada yararlı bilgiler sağlamak.
Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak.
Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi
sağlamak.
3. MALĠ TABLOLARDAKĠ BĠLGĠLERĠN ÖZELLĠKLERĠ
Mali tablolarda yer alan bilgilerin karar vericiler tarafından en iyi şekilde ve süratle kullanılabilmesi
için bu tabloların anlaşılabilir, ihtiyaca uygun, güvenilir, karşılaştırılabilir olması, zamanında
düzenlenmesi gerekir.
4. FĠNANSAL TABLOLARIN ANALĠZ TEKNĠKLERĠ o Yatay Analiz (Karşılaştırmalı Tablolar analizi)
o Dikey Analiz (Yüzde Yöntemi İle Analiz)
o Trend Analizi (Eğilim Yüzdeleri İle Analiz)
o Oran Analizi
5. TREND ANALĠZĠ (Eğilim Yüzdeleri Ġle Analiz)
5.1 Trend Analizinin Niteliği
Bu yöntemde, finansal tablolarda baz yıl olarak belirlenen bir yıla ait tutarlar 100 kabul edilerek,
bunu izleyen dönemlere ilişkin aynı tür değerlerin baz yılına göre yüzde olarak değişimi
ĠNSAN
KAYNAKLARI
MÜġTERĠ
ĠLĠġKĠSĠ
DENETĠM
SÖZLEġMESĠN
ĠN KABULÜ
DENETĠM
SÖZLEġMESĠNĠN
DEVAM
ETTĠRĠLMESĠ
Denetimde
DüĢündüğünü
yaz, Yazdığını
Uygula ve
ekibine Öğret
BAĞIMSIZLIK
ETĠK ĠLKELER
STANDARTLA
R
ÖZDE
ALGI
DENETĠM
KALĠTESĠNĠN
GÖZDEN
GEÇĠRĠLMESĠ KKS
BELGELEME ĠZLEME
hesaplanmaktadır. Trend analizi veya indeks yöntemi ismi ile anılan bu yöntem, işletmede
dinamik analiz yapılmasına olanak vermektedir. Bu yöntemde, işletmelerin finansal tablolarında
yer alan kalemlerin dönemler arasında göstermiş olduğu artış veya azalışlar saptanmakta ve bu
değişikliklerin temel yıla göre oransal önemleri ortaya konularak işletmenin gelişme yönü
incelenmektedir.
5.2Trend Analizi Yöntemi
Birbirini izleyen dönemlere ait (Beş veya daha fazla dönem) mali tablolardaki kalemlerin baz
alınan yıla göre gösterdiği artış ve azalışlar yüzde olarak hesaplanır.
5.3 Trend Analizinin Formülü:
Analizi yapılan yılların mali tablolarındaki kalem tutarları baz alınan yılın ilgili kalem tutarlarına
bölünür ve çıkan rakamlar yüzle çarpılmak suretiyle artış veya azalış eğilim yüzdeleri hesaplanır.
Analiz Yılı İlgili Kalem Tutarı
Eğilim Yüzdesi : ---------------------------------------- x 100
Baz Alınan Yıl Kalem Tutarı
5.4 Dikkat edilmesi gereken noktalar
Bir kalemin baz yıl rakamı yoksa, bir sayının sıfıra bölünmesi sonsuz çıkacağından, o kalemin
diğer yıllara ilişkin eğilim yüzdesi hesaplanmaz. Eğilim yüzdeleri daima pozitif olup, 100’ün
üzerindekiler artışı; 100’ün altındakiler azalışı ifade eder. Eğer yıllar itibariyle yüzdeler hep 100’ün
üzerinde seyrediyorsa o kalemde artış eğiliminin (artış trendinin) olduğu, hep 100’ün altında
seyrediyorsa azalış eğiliminin olduğu belirtilir. Eğer yüzdeler aynı seyri gösteriyorsa o kalemin
eğilimi yok demektir.
Hesaplanan eğilim yüzdeleri yorumlanırken fiyatlar genel seviyesindeki değişimlerin de gözden
uzak tutulmaması gerekir. Aslında mali tablolar analiz edilmeden önce fiyatlar genel seviyesinde
meydana gelen değişiklikler dikkate alınarak bunların mali tablo kalemleri üzerindeki etkisinin
giderilmesi ve mali tablo kalemlerinin temel yıl olarak seçilen yıldaki paranın satın alma gücüyle
ifade edilmesinde yarar vardır.
Eğilim yüzdeleri hesaplanacak dönemin analizinden beklenen yararın sağlanabilmesi için
mümkün olduğu kadar uzun bir süreyi kapsaması gerekir. Sadece birkaç yıldaki eğilime bakarak
sağlıklı karar vermek mümkün değildir.
Mali analist, mali tablo kalemlerindeki artış ve azalış eğilimlerinin olumlu veya olumsuz olduğunu
belirlerken aralarında anlamlı ilişkiler kurulabilecek kalemleri birlikte değerlendirir.
Ayrıca analizin anlamlı olabilmesi için temel olarak seçilen yılın her bakımdan işletme faaliyetlerini
yansıtacak normal bir yıl olması gerekir.
6. TREND ANALĠZĠNDE ĠġKĠLĠ KALEMLER
Trend analizi yapılırken aralarında ilişki kurulabilecek hesap kalemleri şunlardır:
Stoklar – Net Satışlar İlişkisi
Stoklar – Ticari Borçlar İlişkisi
Ticari Alacaklar – Net Satışlar İlişkisi
Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Borçlar İlişkisi
Dönen Varlıklar – Net Satışlar İlişkisi
Maddi Duran Varlıklar – Net Satışlar İlişkisi
Maddi Duran Varlıklar – Öz kaynaklar İlişkisi
Yabancı Kaynaklar – Öz kaynaklar İlişkisi
Brüt Satışlar – Net Satışlar İlişkisi
Brüt Satış Karı – Faaliyet Giderleri İlişkisi
6.1 Stoklar – Net SatıĢlar
Stoklar artış eğiliminde iken, net satışlarda azalma veya daha az artış eğilimi, genellikle olumsuz
bir durum. (Stok maliyetinin artması)
Stoklardaki bir azalış veya artışa karşılık, net satışlarda daha yüksek bir artış eğilimi olumlu bir
durum sayılır.
6.2 Stoklar – Ticari Borçlar
Stokların peşin mi kredili mi alındığının ticari borçların ödenip ödenmediğini ve borçlarda bir
ağırlaşmanın yaşanıp yaşanmadığını gösterir.
İşletmede ticari borçlar azalırken stoklarda artış yaşanıyorsa işletmenin peşin alış yaptığını ve
ticari borçlarını ödeyebildiğini gösterir. Aksi bir durum ise olumsuz yorumlanır. Eski borçlar
ödenmeden yeni kredili alışlardan doğan borçların bunun üzerine yüklenerek işletmenin borcunu
devamlı arttırdığını ve dolayısıyla işletmenin borçlarını ödemede zorluk çektiğini gösterir.
6.3 Ticari Alacaklar – Net SatıĢlar
Ticari alacaklardaki artış eğilimi ile net satışlardaki artış eğilimi aynı ise veya ticari alacaklar net
satışlardan daha yavaş bir artış eğilimine sahipse durum işletmenin lehine yorumlanır. İstikrarlı bir
kredi politikası, alacakların etkin bir şekilde izlendiği, tahsilatların zamanında yapılabildiği
düşünülür. Ticari alacaklar azalış eğilimi gösterirken, satışların artış eğilimi göstermesi peşin
satışların ağırlıkta olduğu anlamına gelir ki bu durum olumlu yorumlanır. Satışlardaki azalma veya
önemli bir artış olmamasına rağmen alacaklardaki artış eğilimleri olumsuz karşılanır. Alacakları
tahsilde güçlükler çektiği anlaşılır.
6.4 Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Borçlar
Dönen varlıklardaki azalma eğilimine karşılık kısa vadeli borçlarda artış eğilimi varsa, bu durum
olumsuz karşılanır.
İşletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü zayıflıyor ve günlük faaliyetlerini sürdürmede
zorlanabileceği anlamına gelir.
Dönen varlıklar artış eğiliminde iken kısa vadeli borçlar azalıyor veya daha az artış eğiliminde ise
bu durum olumlu yorumlanır.
6.5 Maddi Duran Varlıklar (MDV) – Net SatıĢlar
Maddi Duran Varlıkların net satışlarla birlikte artış göstermesi veya net satışların daha hızlı artış
eğiliminde olması olumlu karşılanır. Maddi Duran Varlıkların tam kapasite veya ona yakın
kullanıldığını gösterir (maliyetlere olumlu etkisi olup dolaylı olarak karlılığa katkısı olur)
Maddi Duran Varlıklar artış eğiliminde iken, net satışlar azalıyor veya daha yavaş bir artış eğilimi
varsa bu durum olumsuz yorumlanır. İşletme Maddi Duran Varlıklardan yeterince yararlanamıyor
demektir.
6.6 Yabancı Kaynaklar – Öz Kaynaklar
Yabancı kaynaklardaki (kısa + uzun vadeli yabancı kaynak) azalma veya yavaş artış eğilimleri
karşısında, işletmenin öz kaynak artış eğilimi daha fazla ise; bu durum olumlu bir gelişme olarak
yorumlanır, işletmenin mali yapısı öz kaynak ağırlıklı bir durum gösteriyor demektir.
Öz Kaynaklar yeterince artış eğilimi göstermezken, yabancı kaynaklar daha yüksek artış
eğiliminde ise yabancı kaynak ağırlıklı bir finansman politikası tercih edildiği sonucu çıkar. Kısa
veya uzun vadeli borçlanma durumu incelenmelidir.
6.7 Brüt SatıĢlar – Net SatıĢlar
Bu iki kalem arasındaki ilişkide birbirlerine yakın artış ve azalış eğiliminde olmaları istenir.
Ne kadar birbirine yakın olursa o kadar az satış indirimi söz konusu olacağından bu durum olumlu
olarak yorumlanır.
6.8 Brüt SatıĢ Kârı – Faaliyet Giderleri
Brüt satış kârında artış eğilimine karşılık faaliyet giderlerinde daha yavaş bir artış eğilimi daima
olumlu karşılanır. Faaliyet giderleri ne kadar az artarsa bu durum yönetimin başarısı olarak
değerlendirilebilir. Brüt satış kârındaki artışa paralel veya ondan daha hızlı bir artış eğiliminde
faaliyet giderlerinin olması, olumsuz yorumlanır. Bu şekilde bir kar işletmeyi dönem karına
ulaştırsa bile ana faaliyet konusundaki payın çok küçük kalacağı kesindir; kaldı ki sonucun zarar
olma olasılığı daha büyüktür.
SONUÇ
Finansal tabloların önemi ve bu tablolar üzerinden yapılan analiz yöntemlerinin neler
olduğu, niteliği, yöntemi, formülü ile analiz yapılırken hangi kalemler arasında ilişki kurulması ve
nelere dikkat edilmesi gerektiğine dair hususlara birinci bölümde ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir.
Değerlendirme yapılırken bahse konu dönem itibariyle işletmenin; stokları ile net satışları, ticari
borçları, ticari alacakları, brüt satışları, dönen varlıkları ve maddi duran varlıkları; öz kaynakları ile
maddi duran varlıkları ve yabancı kaynakları; dönen varlıkları ve kısa vadeli borçları; brüt satış
karı ile faaliyet giderleri ilişkisi üzerinde durulmuş, ayrıca sektör verileri ile de karşılaştırılması
yapılmıştır. Elde edilen sonuçlardan hareketle gerektiğinde bazı önerilerde de bulunulmuştur.
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
EXPERT ACCOUNTANTS’ ASSOCIATION OF TURKEY
ĠLETĠġĠM/CONTACT
TÜRKĠYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞĠ
Genel Merkez (Head Office)
Vişnezade Mahalesi Hüsrev Gerede Cad. No:29 Yusuf Bey Apt. Kat:1 Daire 2 (34357) TeĢvikiye-BeĢiktaĢ ĠSTANBUL
+90 212 - 236 10 71
+90 212 - 236 17 15
web :www.tmud.org.tr
info @tmud.org.tr