Tình huống sư phạm trong công tác giáo dục học sinh trung học Tác giả: Bùi Thị...

8/13/2019 Tnh hung s phm trong cng tc gio dc hc sinh trung hc Tc gi: Bi Th Mi Ngun gc: Trng i hc C

1/156

http://www.ebook.edu.vn

Li ni u

Gio dc v o to Vit Nam ang tin hnh i mi ton din v ng b theohng i mi mnh m phng php gio dc v o to, khc phc li truyn th mtchiu, rn luyn np t duy sng to ca ngi hc. Tng bc p dng cc phng php

tin tin v phng tin hin i vo dy hc, m bo iu kin v thi gian t hc, tnghin cu cho hc sinh [15, tr 43] nhm o to con ngi Vit Nam t ch, nng ng,sng to c nng lc pht hin v gii quyt vn : bi dng cho hc sinh nng lc tduy sng to, nng lc gii quyt vn [14, tr 64].

i mi phng php dy hc c coi l nhim v quan trng ca ton b gio vinv sinh vin (SV) cc trng i hc s phm (HSP), nht l dy hc cc mn nghip vs phm trong c mn Gio dc hc. Do s bin ng nhanh chng ca thc tin giodc ph thng trong thi k i mi hin nay, vic dy hc mn Gio dc hc cng cnthit phi gn cht vi thc tin nh trng ph thng-mi trng hot ng ca SV sphm khi ra trng. Dy hc mn Gio dc hc cng cn phi dy cho SV cch t duy, tduy s phm, dy cho h cc k nng ngh nghip, m ct li l k nng pht hin v gii

quyt nhng vn ny sinh trong thc tin gio dc nh trng ph thng.V l lun, s dng tnh hung s phm (THSP) trong qu trnh dy hc cc trngHSP c coi l mt loi hnh, mt phng php dy hc tch cc c kh nng bi dngcho SV nng lc pht hin v gii quyt vn . i mi phng php dy hc theo hngny v ang c nghin cu, ng dng trong qu trnh dy hc cc trng HSP hinnay. c bit, cho SV gii quyt THSP v cng tc gio dc phm cht nhn cch hc sinh trung hc ph thng (THPT) to c hi cho h p dng tri thc hiu bit v lnh vc cngtc ny vo vic gii quyt nhng vn ca thc tin gio dc hc sinh THPT. T hnh thnh v pht trin cho h kh nng pht hin v gii quyt vn ca cng tc giodc hc sinh-mc tiu hng u ca o to SV tr thnh ngi gio vin THPT.

V thc tin, thc c tm quan trng ca xy dng v s dng THSP trong dy

hc, nhiu gio vin nghin cu v th nghim vic xy dng v s dng THSP trongqu trnh dy hc mn Gio dc hc. Tuy nhin, phng php dy hc ny cha c chtrng ng mc cc trng HSP hin nay. Ni chung, dy hc HSP, vn l li truynth mt chiu t gio vin n SV; SV b t vo v th th ng trong hc tp, thiu c hitip cn vi thc tin gio dc nh trng ph thng, thiu c hi rn luyn cc k nngngh nghip cn thit, nht l k nng pht hin v gii quyt vn trong cng tc giodc hc sinh. Thnh th, vic c rt c nhng kinh nghm v xy dng v s dngTHSP nhm nng cao hiu qu qu trnh dy hc chun b cho SV lm cng tc gio dchc sinh THPT trong cc trng HSP hin nay ang tr thnh mt yu cu cp bch.

H thng l lun v THSP, v xy dng v s dng THSP c bin son trn c sk tha kinh nghim ca cc nh gio dc trong nc v trn th gii v vn ny. Ring

h thng 282 THSP c xy dng (Chng 2) vi s ng gp cng sc ca nhiu giovin, cn b qun l cc S Gio dc-o to, cc trng THPT v SV s phm cc tnhng bng sng Cu Long.

Ti liu c bin son vi mong mun gp phn nh b vo vic i mi phngphp gio dc-o to s phm hin nay. Tuy nhin, vic bin son ti liu khng th trnhkhi nhng thiu st. Rt mong nhn c s gp ca bn c.

Chn thnh cm n!Tc gi


2/156


3/156


THCV l khi nim ch yu v l im khi u ca dy hc gii quyt vn .C rt nhiu kin khc nhau ca cc tc gi trong v ngoi nc v THCV. Sau yl mt s kin thng gp:

1). Macmutov, M.I.: Tnh hung c vn l tr ngi v mt tr tu ca conngi, xut hin khi anh ta cha bit cch gii thch hin tng, s kin, qu trnh cathc t, khi cha th t ti mc ch bng cch thc hot ng quen thuc. Tnh hungny kch thch con ngi tm ti cch gii thch hay hnh ng mi [26, tr 212].

2). Ptrpski, A.V: Tnh hung c vn l tnh hung c c trng bi trngthi tm l xc nh ca con ngi, n kch thch t duy trc khi con ngi ny sinhnhng mc ch v nhng iu kin hot ng mi, trong nhng phng tin vphng thc hot ng trc y mc d l cn thit nhng cha t c mcch mi ny [11, tr 21].

3). Lecne, I.Ia: Tnh hung c vn l mt kh khn c ch th thc rrng hay m h, m mun khc phc th phi tm ti nhng tri thc mi, nhng phngthc hnh ng mi [22, tr 25].

4). Nguyn Ngc Bo (1995): Tnh hung c vn l trng thi tm l ca s

kh khn v tr tu xut hin con ngi khi h trong tnh hung ca vn m hphi gii quyt khng th gii thch mt s kin mi bng tri thc c hoc khng ththc hin hnh ng bng cch thc c trc y v h phi tm mt cch thc hnhng mi [2, tr 42-43].

5). L Nguyn Long (1998): Tnh hung c vn l tnh hung hay hon cnhm khi mt vn tr thnh vn ca chnh ch th nhn thc [24, tr 100].

6). Bi Hin v cc cng s (2001): Tnh hung c vn l tp hp nhng iukin v hon cnh cng nhau to nn mt tnh th, mt vn cn phi c xem xt,cn nhc v ra gii php hp l [17, tr 395].

R rng, mi tc gi a ra mt khi nim THCV trn c s khai thc cc khacnh khc nhau ca n vi cc mc khai thc khc nhau v c th hin di dng

ngn t khc nhau. Trong : Tc gi s 1 nhn mnh s xut hin tr ngi v mt trtu ca con ngi trong tnh hung khi con ngi ng trc mt vn l lun haythc tin cn gii thch hay hnh ng, nhn mnh tnh kch thch s tm ti ca tnhhung; tc gi s 2 coi c trng ca THCV l trng thi tm l xc nh ca conngi v coi n l yu t kch thch con ngi t duy tm ti nhm tho mn mc chtrong iu kin hot ng mi; tc gi s 3 nhn mnh ln s thc c kh khn cach th v hng khc phc kh khn l s tm ti; tc gi s 4 cho THCV l trngthi tm l ca s kh khn v tr tu ca con ngi v tc gi s 5 cp n schuyn vn trong tnh hung t vn khch quan thnh vn ch quan ca chth nhn thc cn tc gi s 6 li nhn mnh n tnh cp thit cn phi ra phng

n gii quyt vn trong tnh hung. Tuy nhin trong kin ca cc tc gi (d rrng hay cha r rng) u cha ng nhng im chung. Nhng im chung cth hin qua s tng kt ca V Vn To (2000) [33] di y:

- Trong THCV lun lun cha ng mt ni dung cn xc nh, mt nhim vcn gii quyt, mt kh khn cn khc phc. Chnh v l , vic nghin cu v giiquyt THCV c tc dng kch thch ch th tm ti chim lnh c tri thc mihoc phng thc hnh ng mi.

- THCV c c trng bi trng thi tm l xut hin ch th trong khi giiquyt vn m vic gii quyt li cn n tri thc, hnh ng mi.


4/156


- THCV c cu thnh bi ba yu t: Nhu cu nhn thc hoc hnh ng cangi hc, s tm kim nhng tri thc v phng thc hnh ng cha bit, kh nng trtu ca ch th th hin kinh nghim v nng lc.

- c trng c bn ca THCV l nhng lng tng v l thuyt v thc hnh gii quyt vn . Trng thi lng tng xut hin trong qu trnh nhn thc nh mtmu thun gia ch th v khch th nhn thc trong hot ng ca con ngi. Chnhv vy, THCV l mt hin tng ch quan, mt trng thi tm l ca ch th. THCVxut hin nh hot ng tch cc tm ti, nghin cu ca chnh ch th.

Xt v mi quan h gia V v THCV cho thy, mt khi vn c ch thtip nhn, gii quyt da trn nhng phng tin sn c ca mnh th vn tr thnhTHCV. Cho nn, mi THCV trong n u cha ng vn m ch th cn xemxt, gii quyt; nhng khng phi vn no cng l THCV.

1.1.1.3. Khi nim tnh hung s phmNu nh khi nim THCV c nhiu tc gi trong v ngoi nc cp n

th s tc gi a ra khi nim THSP cn cha nhiu. Thi gian gn y, THSP c squan tm nhiu hn ca cc nh nghin cu trong lnh vc o to s phm (SP) nc

ta. Di y xin c cp n hai khi nim THSP:- Nguyn Ngc Bo (1999) cho rng: THSP l tnh hung m trong xut hins cng thng trong mi quan h gia nh gio dc v ngi c gio dc. giiquyt tnh hung i hi nh gio dc phi nhanh chng phn ng, pht hin ngtnh hnh, tm ra nhng bin php gii quyt ti u tnh hnh nhm hnh thnh vpht trin nhn cch ngi c gio dc v xy dng tp th ngi c gio dc vng mnh [3, tr 7].

- Bi Hin v cc cng s (2001) cho THSP l Tp hp nhng hon cnh, nhngiu kin lm ny sinh nhng vn i hi gio sinh phi cn nhc, la chn nhngbin php s phm tc ng vo i tng mt cch c hiu qu gio dc nht [17,tr 339].

Khi nim THSP ca Bi Hin v cc cng s mang tnh khi qut khi cpn vn ny sinh trong tnh hung v s cn nhc, la chn nhng bin php SP tc ng vo i tng ni chung; nhng ch th ca nhng bin php SP cn tc ng li c gii hn l gio sinh-ngi ang chun b tr thnh ngi GV-nh giodc-m hnh nhn cch m ngi gio sinh cn t c trong tng lai. y l khinim THSP c cp n trong lnh vc o to SP. Trong qu trnh chun b trthnh ngi GV, ngi gio sinh c t mnh vo v th ca GV tp gii quytnhng vn din ra trong cng tc gio dc (CTGD) hc sinh. Trong khi nim THSPca Nguyn Ngc Bo, ch th ca nhng bin php SP cn tc ng l nh gio dcni chung (mc tiu cn t c ca ngi gio sinh). i tng tc ng ca nhng

bin php SP c nu trong khi nim l ngi c gio dc. Ngi c gio dctrong khi nim c th hiu l c nhn v tp th. Tc gi coi THSP l s cng thngxut hin trong mi quan h gia nh gio dc v i tng gio dc. Nh vy, tc gi nhn mnh n mi quan h c bn m nh gio dc cn gii quyt trong cc miquan h gio dc. y l khi nim c cp n trong CTGD i tng ca ccnh gio dc ni chung. Tuy nhin, ngoi s cng thng xut hin trong mi quan hgia nh gio dc v i tng gio dc, cn phi tnh n s cng thng xut hintrong mi quan h gia nh gio dc vi cc lc lng gio dc trong v ngoi trngv cc yu t khc c lin quan n CTGD i tng nh: Cc ng nghip, cc ph


5/156


huynh hc sinh, cc lc lng gio dc x hi, cc c s vt cht, cc iu kin giodc ...

Nt chung c th nhn thy trong cc khi nim v THSP l: THSP lTHCV din ra i vi nh gio dc trong thc tin gio dc i tng. Nh gio dcc cp n trong tnh hung c th l nh gio dc ang thc thi nhim v giodc cng c th l nhng gio sinh ang chun b cho CTGD ca h sau ny. i tnggio dc l nhng i tng ca nhng tc ng SP ca nh gio dc din ra trongCTGD hc sinh. i tng gio dc ch yu l nhng c nhn v tp th hc sinh (HS). gio dc c nhn v tp th HS, nh gio dc cn phi tc ng n cc i tngkhc c lin quan n HS (cc lc lng gio dc trong v ngoi trng). Trong qutrnh gio dc HS, nh gio dc thng c t trc nhng THCV i hi phi giiquyt a c nhn v tp th HS i ln. ng thi qua vic gii quyt, nh gio dcc c hi cng c v tch lu kinh nghim gio dc HS.

T nhng phn tch trn, c th quan nim:THSP l THCV din ra i vi nhgio dc trong CTGDhc sinh; trong tnh hung , nh gio dc b t vo trng thilng tng trc vn gio dc cp thit m h cn phi gii quyt; bng tri thc, kinh

nghim v nng lc SP vn c, h cha th gii quyt c vn khin h phitch cc xem xt, tm ti c th ra cc bin php gio dc i tng mt cch hpl nhm t c hiu qu gio dc ti u; qua nng lc v phm cht SP ca hcng c cng c v pht trin.

Gii quyt THSP thc cht l gii quyt vn ca CTGD hc sinh trong tnhhung. THSP ch c gii quyt khi vn ca CTGD hc sinh-tc vn SP trongtnh hung c ch th pht hin, chp nhn v gii quyt trong nhng iu kin nhtnh. Xem xt mi quan h gia THCV v THSP cho thy, mt khi nh gio dc bt vo mt THCV din ra trong CTGD hc sinh, gii quyt THCV , nh giodc phi tin hnh mt qu trnh t duy s phm trn c s nhng kinh nghim giodc HS sn c ca mnh, th lc nh gio dc ng trc mt THSP. Cho nn,mi THSP u l THCV; nhng khng THCV no cng l THSP.

Tm li, c vn (V) th mi xut hin THCV. C vn trong CTGD hcsinh-vn SP, th mi c THCV s phm hay THSP. Mi quan h V-THCV-THSP l mi quan h bin chng. Mi quan h tng tc ny c th hin qua s di y:

Trong mi quan h trn, THSP l khi nim trung tm.

THSP


6/156


1.1.2. Cc yu t trong THSPNhiu tc gi [98][114][127]... tin hnh nghin cu cu trc ca vn v

THCV. T khi nim THSP v mi quan h ca THSP vi THCV, V (mc 1.1.1)c th ni THSP l mt cu trc-h thng. Cu trc ca THSP bao gm ba yu t: Ci bit hay kh nng sn c ca ch th c lin quan n vn cn gii quyt trong THSP;

ci cha bit cn phi tm kim c th gii quyt c vn trong THSP v trngthi tm l ca ch th trong THSP.1.1.2.1. Ci bit trong THSPCi bit trong THSP chnh l nhng tri thc, kinh nghim v k nng vn c

ca nh gio dc c lin quan n vn cn gii quyt trong tnh hung. Ci bit khin h cm thy vn trong tnh hung dng nh quen quen, dng nh gp u trong cc hot ng dy hc v gio dc ca h ri. Cho nn, chnh ci bittrong tnh hung ta nh l c s ban u nh hng nh gio dc quan tm ntnh hung hay pht hin ra tnh hung trong s mun hnh, mun v ca thc tin giodc hc sinh. Nu mt tnh hung trong thc tin gio dc hc sinh hon ton xa l,hay ni cch khc, nu ch th gii quyt tnh hung cha h c mt kinh nghim SP

(kinh nghim dy hc, gio dc HS) no c lin quan n vn trong tnh hung, thtnh hung s khng c ch th gii quyt tnh hung quan tm, pht hin v nhvy th tnh hung khng c coi l THSP i vi ch th gii quyt.

Trong o to SVSP lm CTGD hc sinh THPT sau ny, ci bit trong THSPc xy dng v s dng chnh l nhng tri thc, kinh nghim v k nng v gio dcphm cht nhn cch HS THPT vn c ca SVSP c lin quan n vn cn giiquyt trong tnh hung. Ci bit mt phn c hnh thnh t pht sinh vin(SV)thng qua qu trnh lu di tip nhn nhng tc ng gio dc(trng ph thng, nh hay trong cuc sng); mtphn SVc c thng qua qu trnh o to trngSP. i viSV,ci bit trong THSPkhng ch l yu t nh hng h quan tm ntnh hung m cn l c s ban u gip h tip tc tm kim kinh nghim gio dc cnthit c lin quan n vic gii quyt vn trong tnh hung. Cho nn, qua vic giiquytTHSP, sinh vin c c hi cng c tri thc, k nng v CTGD hc sinh bit.

Mt iu thun li trong o to SV c kh nng lm CTGD hc sinh THPThin nay cc trng HSP l mi SV u c nhiu hay t nhng kinh nghim (c llun ln thc tin) v vn ny m h tch lu c trc y. Cho nn, khi xydng v s dng THSP trong qu trnh dy hc ny phi da vo v khai thc vn sngthc t v CTGD hc sinh THPT c lin quan n vn cn gii quyt trong tnhhung ca SV. Trnh a ra nhng tnh hung hon ton, hoc qu xa l i vi kinhnghim gio dc vn c ca h.

1.1.2.2. Ci cha bit cn tm trong THSP

Ci cha bit trong THSP l nhng tri thc, k nng ... v gio dc HS ni chungca nh gio dc c lin quan n vn cn gii quyt trong THSP m h cha bit.Ci cha bit khin h cm thy vn cn gii quyt trong tnh hung dng nhxa l, khin h lng tng cha bit cch gii quyt vn ra lm sao, khin hmun bit, mun khm ph ra n gii quyt c vn . Chnh v l , ci chabit cn tm kim tr thnh yu t trung tm trong THSP, tr thnh yu t kch thchhot ng tm ti, sng to. i vi ngi gio vin, iu cha bit ny l n s c tnhkhi qut. c th l mt l lun (mt nguyn tc, mt ni dung, mt phng php...)hay mt k nng SP no ...m nh gio dc cn phi bit. t vic khm ph ra n


7/156


s chung , nh gio dc c th lin h, vn dng n nhm gii quyt cc tnh hungc th c vn cng loi trong cng tc ca mnh.

Trong o to SVSP lm CTGD hc sinh, ci cha bit trong THSP c xydng v s dng l nhng tri thc, k nng... v CTGD hc sinh THPT c lin quann vn cn gii quyt trong tnh hung m SV cha bit. Ci cha bit c th lmt s hiu bit v bn cht, c im ca qu trnh gio dc phm cht nhn cch HS,mt nguyn tc, mt ni dung hay phng php gio dc no m SV cn phi bit c th vn dng gii quyt c vn trong THSP. Do , thng qua vic giiquyt THSP, SV c c hi tch lu thm tri thc, k nng...v CTGD nhn cch HS.

Cho nn khi xy dng v s dng THSP dy SV lm CTGD hc sinh, cn ara nhng tnh hung m vic gii quyt chng i hi phi c s tm ti, sng to kinhnghim gio dc mi; trnh a ra nhng tnh hung m trong vn gii quytqu gin n ch cn da vo nhng hiu bit hoc k nng sn c ca SV. Nh vytrong qu trnh xy dng v s dng THSP ny, lun lun phi gn THSP vi nhngyu cu cn t c ca chng trnh dy hc tng ng.

1.1.2.3. Trng thi tm l trong THSP

Trng thi tm l trong THSP l nhng lng tng v l thuyt v thc hnh xuthin nh gio dc khi h cn gii quyt vn trong tnh hung. Nhng lng tng kch thch lng mong mun v tnh tch cc hot ng tm ti, pht hin mang tnhhng phn nh gio dc v khi hot ng t c hiu qu, trong h xut hin nimhnh phc ca s tm ti, pht hin. y l c trng c bn ca THSP.

Trong o to SVSP lm CTGD hc sinh, trng thi tm l khi SV c t vonhng THSP cn gii quyt l nhng lng tng v kinh nghim gio dc phm chtnhn cch HS. l nhng lng tng khi SV cha c c s l lun gii quyt vn lin quan n gio dc phm cht nhn cch HS trong tnh hung; l nhng lngtng khi h cha kh nng thc hin cc thao tc trong qu trnh gii quyt tnhhung ... Vn dng quan im ca mt s tc gi, nht l ca Phan Th Sng v Lu

Xun Mi (2000) [32] khi nghin cu vn ny xem xt, cho thy, trng thi tml c c trng bi: Th nng tm l ca nhu cu hiu bit nhng kinh nghim vCTGD hc sinh ; tnh tch cc hot ng tm ti, pht hin nhng kinh nghim mangtnh hng phn v nim hnh phc ca s pht hin ny.

- Th nng tm l ca nhu cu hiu bit nhng kinh nghim v CTGD hc sinh.Trong qu trnh dy hc SP, sau khi mu thun v CTGD hc sinh cn gii quyt

trong THSP c SV pht hin v chp nhn, h s c nhu cu bc thit mun giiquyt mu thun . Nhu cu ny th hin di dng cc cu hi, thc mc, ngc nhinhay s trn tr...m SV thy cn thit phi c tho mn. Nh vy, THSP-i tngca hot ng hc tp, t SV-ch th nhn thc, vo mt trng thi tm l tch cc

(bn chn, bt dt, dn nn...) trc vn cn gii quyt, to cho h thc sn snghc tp mt cch t gic, tch cc, c ng c, c mc ch. Nhu cu hiu bit kinhnghim v CTGD hc sinh ca SV khi gii quyt THSP c ln (cng ln) gi lth nng tm l. SV c th nng tm l l ngi lun c s sn sng cho hot ng hctp; hc tp mt cch t gic, tch cc; c ng c v mc ch r rng. ln ca nhucu hiu bit ny cng cao th thc sn sng cho hot ng hc tp; hc tp mt ccht gic, tch cc; hc tp mt cch c ng c v mc ch ca SV cng ln.

- Tnh tch cc hot ng tm ti, pht hin nhng kinh nghim v CTGD hcsinh mang tnh hng phn.


8/156


Tnh hng phn trong hot ng tm ti nhn thc ca SV l s tch cc tm ti,pht hin n mc say m hay nim hng th trong hc tp ca h. Nim hng th, saym do vic gii quyt THSP mang li khin SV mun tham gia vo hot ng hc tpmt cch ht mnh. Chnh nhu cu mang mu sc xc cm do cch hc mang ligip SV c kh nng hc tp qun c mt mi, khin h sn sng vt qua mi khkhn, tr ngi t c mc ch hc tp. y l mt trong nhng ng lc to nnnng sut hc tp ca SV.

- Nim hnh phc ca s tm ti, pht hin nhng kinh nghim v CTGD hcsinh.

C kinh nghim v CTGD nhn cch HS l mc tiu m qu trnh hc tp SP ihi. Sau khi tri qua trng thi tm l cng thng v t c mc ch cui cngca vn cn gii quyt, SV thng c hng nim hnh phc ca s pht hin.Nim hnh phc do hot ng nhn thc mang li thng c biu hin ch: SVcm thy vui sng, cm thy tm hn nh nhm, sng khoi nh va trt c mtgnh nng, cm thy vic hc ngh SP, ngh SP ng yu hn, ng quan tm hn. Do h s trn trng v yu qu vic hc chun b cho ngh SP v ngh SP ca mnh

trong tng lai hn.Hiu r trng thi tm l trong THSP c ngha cc k quan trng i vi qutrnh xy dng v s dng THSP o to SVSP c kh nng lm CTGD hc sinh.Hiu bit dn n s quan tm lm bc l mu thun trong THSP, lm cho muthun c tc dng kch thch nhu cu, hng th gii quyt SV v to nhng iukin cn thit bng h thng nhng cu hi nh hng cch gii quyt cho mi THSP.

Tm li, ci bit, ci cha bit phi tm v trng thi tm l l ba yu t tonn mt THSP. Vic tm hiu cu trc ca THSP c mt ngha cc k quan trngtrong qu trnh xy dng v s dng chng. Vic hiu bit cho php ngi xy dngv s dng THSP c mt ci nhn ton din vic xy dng v s dng THSP camnh t hiu qu ti u.

1.2.3. S phn loi THSPTHSP rt phong ph, a dng v phc tp. S phn loi hp l cc THSP l c s

khoa hc cho vic xy dng v s dng chng mt cch linh hot, sng to nhm tc hiu qu ti u.

Ngy nay, trong l lun v thc tin xy dng THSP, cc THSP thng cphn loi t nhiu du hiu khc nhau. Chng c th c phn loi t: Mc ch dyhc, ni dung dy hc; t tnh cht v biu hin ca tnh hung; t cc mi quan h cngii quyt trong tnh hung; t i tng gy ra tnh hung...Trong , mc ch, nidung dy hc c coi l nhng cn c chnh phn loi THSP.

1.1.3.1. THSP c xy dng cn c vo mc ch dy hc

Qu trnh dy hc l mt cu trc bao gm mt h thng cc thnh t vn ng,pht trin trong mi quan h bin chng. Ngoi hai thnh t trung tm phn nh tnhcht hai mt ca qu trnh dy hc l GV v SV th mi quan h ca b ba: Mc ch,ni dung v phng php dy hc to nn mt tam gic SP c tm quan trng c bit.Trong mi quan h ny, mc ch dy hc l thnh t nh hng, l thnh t quy nhni dung v phng php dy hc. Trong qu trnh dy hc, mc ch dy hc khcnhau quy nh ni dung v phng php dy hc khc nhau. THSP c xy dng v sdng trong qu trnh dy hc vi t cch nh phng php, phng tin tc ng nSV, cho nn, THSP chu s quy nh trc tip ca mc ch dy hc, v mc ch dyhc l c s hng u ca s phn loi THSP.


9/156


Theo quan nim v mc tiu dy hc ni chung, qu trnh dy hc h thng llun v CTGD hc sinh cc trng HSP nhm bi dng cho SV: K nng thc hinCTGD phm cht nhn cch cho hc sinh; thi hay gi tr nhn cch ca nh giodc i vi CTGD hc sinh v nhng tri thc c lin quan. Do , THSP bao gm:Nhng THSP nhm bi dng cho SV k nng thc hin CTGD phm cht nhn cchHS; nhng THSP nhm bi dng cho SV cc phm cht nhn cch cn thit ca ngiGV thc hin tt CTGD hc sinh v nhng THSP nhm bi dng cho SV tri thc clin quan n vic thc hin cc k nng v thi gio dc phm cht nhn cch HS.Hay nhng nhm THSP tng ng vi nhng cng vic c th cn thc hin trongCTGD hc sinh v cc gi tr nhn cch, cc tri thc c lin quan n cc cng vicny.

Mi mt qu trnh dy hc li bao gm cc giai on (hay cc bc) to nn mtlogic hp l. Trong , mi bc nhm t c mt mc tiu c th. Cho nn, da vologic ca qu trnh dy hc ny, THSP bao gm: Nhng THSP c xy dng v sdng ch yu nhm vo vic kch thch thi hc tp tch cc l lun v CTGD hcsinh cho SV; nhng THSP c xy dng v s dng ch yu nhm vo vic kch thch

SV tm ti, pht hin hiu bit v CTGD hc sinh; nhng THSP c xy dng v sdng ch yu nhm vo vic kch thch SV cng c, n tp (hay h thng ho) tri thcmi tch lu c ny; nhng THSP c xy dng v s dng ch yu nhm vo vickch thch SV hnh thnh k nng, k xo v v c lin quan n vic thc hin CTGDhc sinh; nhng THSP c xy dng v s dng ch yu nhm vo vic kch thch SVvn dng tri thc, k nng, k xo v CTGD hc sinh v nhng THSP c xy dngv s dng ch yu nhm vo vic kim tra, nh gi kt qu nm tri thc, k nng, kxo v CTGD hc sinh ca SV.

Do tnh quy nh ca mc ch dy hc i vi THSP, cn nghin cu v xcnh r rng, c th mc tiu dy hc phn l lun v CTGD hc sinh v coi l cnc phn loi v sp xp THSP thnh h thng.

1.1.3.2. THSP c xy dng cn c vo ni dung dy hcTrong cu trc ca qu trnh dy hc, ni dung dy hc l thnh t quy nh trc

tip phng php dy hc, cng quy nh trc tip vic xy dng v s dng h thngTHSP. Do , ni dung dy hc c coi l c s cho s phn loi THSP. Ni dung dyhc cc mn, phn, chng v bi hc khc nhau th THSP cng c xy dng v sdng khc nhau.

Thc t dy hc v bin son ti liu v tnh hung trong cc qu trnh o to,ni dung dy hc thng c coi l c s chnh cc nh nghin cu [1] [9] [10][32]...phn loi v sp xp cc h thng THCV ni chung v THSP ni ring.

Ni dung dy hc phn l lun v CTGD hc sinh cho SV cc trng HSP bao

gm h thng tri thc, k nng v thi v, v c lin quan n CTGD hc sinh THPT m SVSP cn nm chun b thc hin tt cng tc ny THPT trong tnglai. H thng THSP c xy dng dy hc phn ny phi tun theo logic tri thc,k nng v thi c trnh by trong ni dung dy hc ca tng chng (hay tngbi) hoc tng n v ca chng.

Do tnh quy nh ca ni dung dy hc i vi THSP, cn nghin cu k nidung ca tng chng, tng bi (c trnh by cc ti liu khc nhau) trong phn llun v CTGD hc sinh v xc nh r n v kin thc, k nng, thi m SV cnlnh hi c c s khoa hc khi xy dng tnh hung.

1.1.3.3 Ngoi ra, THSP cn c xy dng da trn nhiu c s khc


10/156


- Da vo chc nng khi tham gia cc hot ng gio dc HS ca ngi GV.Ngi GV tham gia vo hot ng gio dc phm cht nhn cch HS vi nhiu chcnng khc nhau. Nhng chc nng l: Chc nng qun l ton din hc sinh; chcnng thit k phng hng, k hoch gio dc HS; chc nng t chc xy dng tp thHS t qun; chc nng thc hin cc bin php gio dc ton din HS, chc nng phihp vi cc lc lng gio dc v chc nng kim tra nh gi iu khin, iuchnh hot ng gio dc HS. Nhng chc nng ny quy nh ni dung cng vic cth tng ng m GV cn thc hin. Da vo chc nng trong CTGD hc sinh cangi GV, THSP c xy dng bao gm: Nhng THSP c lin quan n chc nngqun l ton din hc sinh; nhng THSP c lin quan n chc nng thit k phnghng, k hoch gio dc HS; nhng THSP c lin quan n chc nng t chc xydng tp th HS t qun; nhng THSP c lin quan n chc nng thc hin cc binphp gio dc ton din HS; nhng THSP c lin quan n chc nng kim tra nh gi iu khin, iu chnh hot ng gio dc HS v nhng THSP c lin quan n chcnng phi hp cc lc lng trong CTGD hc sinh.

- Da vo tnh cht v biu hin ca tnh hung m mt s tc gi [2] [30]

[32]... tng cp n, THSP c th bao gm: Nhng THSP c tnh bt ng ; nhngTHSP c tnh khng ph hp; nhng THSP c tnh xung t; nhng THSP c tnh lachn; nhng THSP c tnh bc b; nhng THSP c tnh gi nh; nhng THSP ngin; nhng THSP phc tp; nhng THSP khng nguy him; nhng THSP nguy him;nhng THSP m vn trong tnh hung c gii quyt ri v nhng THSP m vn trong tnh hung cha c gii quyt; nhng THSP tch cc v nhng THSP tiucc...

- Da vo i tng to ra tnh hung c nhng THSP n phng; nhng THSPsong phng v nhng THSP a phng.

- Da vo cc mi quan h ca GV trong qu trnh thc hin CTGD hc sinh cth phn THSP thnh cc loi: Nhng THSP din ra gia GV vi c nhn hay tp th

HS; nhng THSP din ra gia GV vi cc lc lung gio dc trong v ngoi trng(Ban gim hiu, gim th, gio vin khc; ph huynh hc sinh, chi on hay chi itrong lp)...

- Da vo nguyn nhn gy nn tnh hung c th phn THSP trong CTGD hcsinh thnh cc loi nh: Nhng THSP xut hin do nhng nguyn nhn ny sinh t qutrnh thc hin cc cng vic trong CTGD hc sinh v nhng THSP xut hin do nhngnguyn nhn ny sinh t nh hng nhn cch ca GV ti qu trnh thc hin cng vichay ti i tng tc ng.

Ni chung, c nhiu c s phn loi THSP. THSP v cng phong ph v adng. Cho nn, khi xy dng h thng THSP dy hc phn l lun v CTGD hc

sinh cn phi tnh n s phong ph v a dng ny. Tuy nhin, mt h thng THSPc xy dng cn da trn mt c s chnh, cn cc c s khc ch l h tr.1.2. Xy dng v s dng THSP dy hc l lun v CTGD hcsinh cho SV cc trng HSP

1.2.1. Quan im ch o chung1.2.1.1. Trong xy dng THSP:Xy dng THSP phi l mt qu trnh hp l, c c s khoa hc. Trong qu trnh

dy hc s dng tnh hung, THSP khng tn ti c lp m l mt chui tnh hung.Cho nn, mt l ng nhin cn tun th khi xy dng THSP l: Mi THSP v c


11/156


h thng THSP mun c xy dng tt cn tun theo cc quy nh chung; xy dngTHSP phi l mt qu trnh din ra c h thng, c k hoch v c nhng iu kin cnthit h tr. y l nhng vn l lun cn c trang b trc khi xy dng THSP.

- Khi xy dng THSP cn tun th cc yu cu chung. l nhng t tng,quan im chung c c kt thnh nhng lun im c bn, thnh mt h thngnhng nguyn tc hay yu cu cn tun th khi xy dng tnh hung. S tun thnhng yu cu chung ny khin cho qu trnh xy dng THSP lun lun i nghng.

K tha, pht trin kin ca nhiu tc gi [12] [30] [39] [42]... khi nghin cuvn ny cho thy khi xc nh cc yu cu xy dng THSP dy hc l lun vCTGD hc sinh cn xut pht t c s Trit hc, Tm l hc v L lun dy hc. T cs trit hc cho thy THSP trong CTGD hc sinh THPT c xy dng vi t cchnh phng tin, nh cch thc tin hnh hot ng gio dc-o to SV c kh nngthc hin CTGD hc sinh THPT th phi ph hp vi mc ch v ni dung dy hcphn l lun ny cc trng HSP. c sc thuyt phc v tin cy, THSP cxy dng phi phn nh chn thc thc t CTGD hc sinh ca ngi GV THPT v

phn nh c nhng hin tng gio dc mang tnh ph bin ca h. C s tm l hcyu cu THSP c xy dng phi c sc hp dn, c tc dng li cun, phi gy choch th gii quyt (SVSP) mt hng th nhn thc, mt s t m mun khm ph...Cn trn c s l lun dy hc, THSP c xy dng phi m bo tnh va sc, ngthi c tc dng khch thch s tranh lun, tinh thn hp tc tm ti trong SV.

Mt tp hp ngu nhin cc tnh hung khng th m bo mc ch dy hc,ci m dy hc s dng tnh hung yu cu khng phi l mt tp hp ngu nhin ml mt h thng hay mt chui cc tnh hung c a ra SV gii quyt di shng dn ca GV. H thng c xy dng, suy t quan nim v vn ny caLecne, I.Ia. [79, tr 40] phi p ng cc tiu chun nh:

+ Bao gm cc kiu vn c bn v va sc vi SV c trng cho lnh vc l

lun v thc tin v CTGD phm cht nhn cch hc sinh THPT m SVSP nghin cu.+ Cha ng nhng kiu phng php khoa hc v phng thc khi qut gii

quyt nhng vn in hnh, va sc SV v c ngha quan trng i vi hc vn SP trnh i hc.

+ Nhm bc l v bi dng nhng nt c bn ca hot ng SP sng to.+ c xy dng theo nguyn tc tng dn mc phc tp.Qua kin ny cho thy khi xy dng h thng THSP dy hc phn ny cn

tnh n tnh h thng. Tnh h thng i hi cc THSP c xy dng theo logic nidung cc vn c bn c xc nh trong phn l lun v CTGD hc sinh v theologic nhn thc ca SV t lc bt u qu trnh hc tp phn l lun ny n lc kt

thc qu trnh . Cng t quy lut nhn thc ca SV trong qu trnh hc tp, THSPc xy dng phi bao gm c nhng tnh hung n gin ln tnh hung phc tp vicc mc khc nhau. ng thi h thng THSP phi phong ph, a dng v chngloi tnh hung v h thng tnh hung phi phn nh c s a dng v ni dungCTGD hc sinh khi gii quyt chng, SV c c hi bc l v c bi dng tondin nhng nt c bn ca hot ng sng to trong qu trnh hc tp phn l lun ny.

- THSP phi c xy dng theo mt quy trnh hp lCht lng v hiu qu ca h thng THSP tu thuc vo quy trnh xy dng

chng c hp l, c khoa hc hay khng. Khi bn v quy trnh, nhiu tc gi [79]


12/156


[39]... coi quy trnh l mt trt t tuyn tnh bao gm cc giai on, cc bc haycc khu c sp xp theo mt trnh t nht nh c tnh cht ch dn qu trnh thchin mt hot ng no k t khi bt u cho n khi kt thc hot ng.

Quy trnh bao gm quy trnh v m v quy trnh vi m.+ Quy trnh v m l mt trt t tuyn tnh cc giai on, cc khu hay cc bc

c bn c tnh khi qut.+ Quy trnh vi m l mt trt t tuyn tnh cc khu hay cc bc nh trong mtgiai on, hay cc hnh ng, cc thao tc c th tin hnh cc bc ln trong quytrnh v m.

Mt quy trnh xy dng THSP hp l thng bao gm ba giai on: Giai onchun b (hay giai on xy dng k hoch); giai on thc hin (hay giai on trinkhai k hoch) v giai on nh gi nhm iu khin, iu chnh qu trnh thc hin.

Trong quy trnh , xc nh mc ch ca vic xy dng THSP l bc khiu. Mc ch xy dng THSP l dy hc phn l lun v CTGD hc sinh. Mc chc xc nh s chi phi ni dung THSP. Ni dung tnh hung cha ng nhng vn ch yu c lin quan n CTGD phm cht nhn cch HS m ngi GV cn gii

quyt. phi l THSP din ra trong thc tin gio dc HS, gi tt l THSP trongCTGD hc sinh. Cng vi cc yu cu quy nh vic xy dng THSP, mc ch xydng c coi l tiu chun kim tra, nh gi nhm iu khin, iu chnh qutrnh xy dng tnh hung. T xc nh mc ch, ni dung tin ti xc lp k hochxy dng tnh hung v tin hnh thc hin n cng nh kim tra, nh gi qu trnhxy dng tnh hung iu khin, iu chnh kp thi.

1.2.1.2. Trong s dng THSP:S dng THSP dy hc phn l lun v CTGD hc sinh tc l em nhng

THSP trong CTGD hc sinh c xy dng ra dng nh bin php kch thch; quantrng hn, vn trong THSP c coi nh mc tiu m qu trnh dy hc cn hngSV tp gii quyt nhm gip h tch ly kinh nghim (l lun v thc tin) v lnh vccng tc ny.

Vic s dng THSP trong qu trnh dy hc phn l lun v CTGD hc sinh ctin hnh trn c s nhng quan im nh hng i mi trong o to ngh SP nh:Quan im s dng THSP trong qu trnh dy hc xut pht t vic hc, ngui hc;quan im chuyn dch t kiu o to tp trung vo GV v kin thc sang kiu o totp trung vo SV v nng lc ca h. T hai quan im trn, qu trnh dy hc thngqua s dng THSP c xc lp mt cch hp l.

- Quan im s dng THSP trong qu trnh dy hc xut pht t vic hc, nguihc.

Ngi hc phn l lun v CTGD hc sinh cc trng HSP l cc SVSP. H

hc phn l lun ny nhm chun b cho CTGD phm cht nhn cch HS cc trngTHPT trong tng lai. Ni dung c bn ca quan im l: Xut pht t c im caSVSP v c im qu trnh hc tp ca h thit k qu trnh dy hc s dng THSPca GV v SV cho ph hp.

+ c im ca SVSP: cc trng HSP, phn l lun v CTGD hc sinhthng c b tr dy cho SV nm th hai. SVSP nm th hai cc trng HSP phnln ang la tui 20. Theo nghin cu ca Ng Cng Hon (1987) [18, tr 18, 21] thy l la tui m ba loi hnh t duy pht trin cao hn c l t duy bng hnh ng cth, t duy bng hnh nh trc quan v t duy bng t ng logic. Ngoi ra, la tui


13/156


ny t duy thc tin ang pht trin mnh. y l loi t duy gii quyt cc vn thctin i sng, ngh nghip. Nghin cu v hot ng tr tu ca SV, cc nh Tm lhc v Gio dc hc cn cho rng trong hot ng tr tu ca SV c hai thnh phn cbn, l hot ng tr tu tch cc v quy trnh t iu khin ca h. Hot ng nychi phi ton b kt qu hc tp rn luyn ca SV. V s pht trin nhn cch nichung ca SV, Nguyn M Lc (2000) [13] cho rng: Cc qu trnh tm l ca SV cbit l qu trnh nhn thc c ngh nghip ho; khng ch vy, tnh ngh nghipang dn dn bao trm ln nim tin, xu hng, tnh cm, ngha v, tinh thn trchnhim, o c ... ni chung l ln ton b nhn cch SV. Trong cc ng c thc ySV hc tp, ng c nhn thc khoa hc v ng c ngh nghip c xp v tr hngu. C s tm l hc ny cho thy SVSP nm th hai c kh nng v tm l sn sngcho ngh SP. Cho nn, vic gii quyt cc THSP trong qu trnh dy hc theo quy trnhc tc dng kch thch hot ng tch cc ca t duy SP SV t hiu qu cao.

+ c im v hc tp phn l lun v CTGD hc sinh ca SV: Qu trnh hc tpny ca SV phn nh nhiu c im, cc c im c bn thng c ni n l:Di s hng dn ca GV, SVSP ch ng, tch cc nghin cu ti liu phn l lun

v CTGD hc sinh; SVSP ngy nay c nhiu c hi vn dng nhng thnh tu v khoahc-k thut hin i ti u ho qu trnh hc tp ca mnh; y l qu trnh hc tpdin ra trong nhiu mi quan h tng tc (Quan h gia SV v GV ging dy; quan hgia SV v GV THPT; quan h gia SV v SV theo quan im Hc thy khng tyhc bn v quan h gia SV vi x hi theo quan im hc trong x hi, trong thctin ngh nghip) v hc tp phn l lun v CTGD hc sinh ca SVSP l qu trnhnhm thc hin mc tiu, nhim v trau di tri thc hiu bit, k nng v thi v, clin quan n vic thc hin CTGD phm cht nhn cch HS THPT ca ngi GV.Trong , c bit trau di k nng gii quyt vn din ra trong thc tin CTGD hcsinh. Trau di k nng gii quyt vn l mc tiu quan trng ca qu trnh hc tpny nhm p ng mc tiu o to SVSP c nng lc gii quyt vn trong CTGD

hc sinh ca x hi hin ti v tng lai.SV c hc tp thng qua vic gii quyt cc THSP c kh nng ph hp v p

ng c nhng c trng nu trn.Vic gii quyt THSP ca SV thc cht l qu trnh t duy, t duy SP hay l qu

trnh gii quyt vn . V tm l hc, nhiu nh Tm l hc [16] [36] [43]... nghincu v a ra quy trnh gii quyt vn trong hot ng ca t duy. Trong L lundy hc, cc nh gio dc[1] [9] [22] [30] [33] [39]...cng nghin cu v xutquy trnh gii quyt vn hay quy trnh gii quyt tnh hung vi vai tr nh mtphng php, mt dng hc tp ca ngi hc.

T tng hp v pht trin kin ca nhiu tc gi trong v ngoi nc, quy trnh

x l THSP trong qu trnh dy hc ca SV bao gm 3 giai on v nm bc c spxp theo mt trnh t hp l.Ba giai on l: Giai on pht hin ra THSP, vn trong THSP; giai on

xem xt, gii quyt vn trong THSP v giai on kim tra, nh gi tin trnh xemxt, gii quyt vn trong THSP nhm iu khin, iu chnh qu trnh x l THSPcho ng hng.

Nm bc x l THSP c din ra nh sau: Bc 1). Xc nh v phn tchTHSP; bc 2). Xc nh vn cn gii quyt v mc ch gii quyt; bc 3). a ra tng v vic gii quyt; bc 4). Xc nh v huy ng nhng tri thc, kinh nghim


14/156


c lin quan gii quyt vn trong tnh hung v bc 5). nh gi vic gii quyttnh hung t rt ra kt lun v bi hc t vic gii quyt tnh hung.

Nh vy, trong qu trnh dy hc phn l lun v CTGD hc sinh, SV c tvo v th ca nh gio dc tp gii quyt nhng THSP. Cho nn, cng tc ging dyca GV c thit k nhm hng dn c hiu qu quy trnh ny.

- Quan im chuyn dch t kiu o to tp trung vo GV v kin thc sangkiu o to tp trung vo SV v nng lc ca h

Mt trong cc xu hng i mi dy hc i hc hin nay l xu hngchuyn dch t dy hc tp trung vo GV v kin thc sang dy hc tp trung vo SVv nng lc ca h. Theo hng ny, dy hc gii quyt vn , hc tp da trn vicgii quyt vn thng qua s dng nhng tnh hung c xy dng t thc tin nghnghip ang ngy cng c nghin cu v p dng rng ri. Dy hc HSP thngqua vic gii quyt nhng THSP c u th hn nhiu so vi phng php dy hctruyn thng-phng php dy hc tp trung vo GV (vn ang thnh hnh cc trngHSP hin nay). Nhng u th ca n c cc nh nghin cu trong v ngoi nctha nhn. Mc tiu ca s chuyn dch ny l bi dng cho SV nng lc t duy

sng to, nng lc gii quyt vn .Dy hc thng qua vic gii quyt THSP l mt h thng dy hc HSP datrn quy lut ca s lnh hi tri thc v cch thc hot ng mt cch sng to ca SV.Dng dy hc ny bao gm trong s kt hp cc phng php dy hc HSPmang nhng nt c bn ca s tm ti khoa hc nhm t chc cho SV tham gia mtcch c h thng vo qu trnh gii quyt cc vn c xy dng theo mc ch vni dung ti liu hc tp. Qua , SV c c hi lnh hi vng chc nhng c s khoahc ca mn hc, hnh thnh v pht trin cho h nng lc t duy sng to, nng lcgii quyt cc vn trong nhn thc v trong thc tin ca hot ng SP; hnh thnhcho h cc phm cht v nng lc SP ph hp. Dng dy hc ny c cc c trng cbn sau:

+ c trng c bn nht l SV hc ngh SP thng qua gii quyt h thngTHSP.

+ Qu trnh dy hc theo phng php ny c chia thnh nhng giai on,nhng bc c tnh mc ch chuyn bit. Theo Okn,V. [30, tr 83-84] v nhiu tc gikhc, nhng giai on thng l: Giai on chun b (hay giai on xy dng khoch), giai on trin khai k hoch v giai on nh gi; cc bc thng bao gm:T chc cc tnh hung; biu t (nu ra) cc vn ; gip cho SV nhng iu kincn thit gii quyt vn ; kim tra cc cch gii quyt vn v lnh o qutrnh h thng ho v cng c cc kin thc tip thu c.

+ Qu trnh dy hc thng qua vic s dng THSP c th c t chc vi nhiu

hnh thc v phng php dy hc phong ph v a dng. Cc hnh thc (ln lp, hc nh ... vi cc dng hc tp c nhn, nhm, tp th) v phng php dy hc (hi-pgi m; tm ti, nghin cu thng tin qua ti liu; ng vai; bo co v trnh by...)c s dng phi hp. Trong qu trnh , SV c li cun tham gia cng tp th,ng no, tranh lun di s hng dn, gi m ca GV.

- T hai quan im trn, qu trnh dy hc phn l lun v CTGD hc sinh thngqua s dng THSP c xc lp; trong phi tnh n:

+ Nhng nguyn tc hay yu cu cn tun th khi s dng THSP+ H thng cc hnh ng lin tip to nn mt quy trnh hp l ca GV v SV,

trong , hnh ng xc nh mc ch ca qu trnh dy hc ny c vai tr quyt nh.


15/156


16/156


1.2.2. Chng trnh phn l lun v CTGD phm cht nhn cch HS HSP

L lun v CTGD phm cht nhn cch hc sinh thuc mn Gio dc hc(GDH). Trong chng trnh dy hc mn GDH cc trng HSP hin nay, phn llun ny c gi chung l L lun gio dc (LLGD). Trong , gio dc c hiu

theo ngha hp, tc l gio dc phm cht nhn cch cho HS. Theo gio s H Th Ngv ng V Hot (1988) [28, tr 3] th LLGD trnh by nhng vn v l lun-phngphp lun v phng php t chc gio dc nhng phm cht nhn cch cho hc sinh.Phn ny c mt v tr, vai tr rt quan trng trong chng trnh mn GDH ni ring vtrong chng trnh o to SVSP tr thnh ngi GV THPT ni chung.

1.2.2.1. V tr, vai tr ca phn LLGDCng tc gio dc phm cht nhn cch cho HS trong nh trng lun c

ng ta coi trng. Vai tr ca cng tc ny c xc nh r trong Lut gio dc:coi trng gio dc t tng v thc cng dn [25, tr 9]. Trong thc t, gio dcphm cht nhn cch (hay gio dc t tng, chnh tr, o c tc phong) cho HStrong nh trng v ang c coi l nhim v hng u bi v hiu qu ca cng

tc ny to ng lc thc y cc cng tc khc ca nh trng.T tm quan trng ca CTGD phm cht nhn cch hc sinh, gio s H ThNg v ng V Hot (1995) [28, tr 3] cho rng h thng l lun v t chc qu trnhgio dc l mt phn ngnh quan trng ca Gio dc hc. H thng l lun gpphn quan trng vo vic hnh thnh nhn cch ngi c gio dc. Cho nn cctrng SP cn c bit quan tm n vn o to SVSP c kh nng lm CTGD, cbit cng tc ch nhim lp (CTCNL) nh trng ph thng v phi coi y l nhimv quan trng vo bc nht ca nh trng. Gio s C.A. Uxrco [8, tr 5] cng nirng vic chun b chu o v ton din cho SV-nhng ngi thy gio tng lai lmcng tc gio dc nht l lm GVCN lp l mt trong nhng nhim v quan trong nhtca trng HSP.

1.2.2.2. Mc tiu dy hc phn LLGD cc trng HSPTrng HSP l mt trng o to ngh-ngh gio vin. Cho nn mi qu trnh

dy hc HSP u phi hng ti mc tiu o to chung ca trng HSP, lo to SVSP tr thnh ngi GV c y phm cht v nng lc SP. Trong , phmcht SP bao gm cc phm cht chnh tr, phm cht o c v phm cht c nhn;nng lc SP bao gm s vng vng v chuyn mn (Trnh chuyn mn v ging dy,gio dc v cc cng tc khc c lin quan) v nghip v s phm (Kh nng vn dngtri thc hiu bit vo hot ng dy hc, hot ng gio dc, hot ng nghin cukhoa hc gio dc v cc hot ng vn ho x hi khc). Mc tiu o to HSP cphn thnh cc cp t khi qut n c th. T mc tiu o to HSP n mc tiu

o to ca tng chuyn ngnh SP (V d: Mc tiu o to ca chuyn ngnh SP Tonl o to SV tr thnh GV dy hc mn Ton); mc tiu dy hc ca tng mn hc(V d: Mc tiu dy hc mn Gio dc hc); mc tiu dy hc ca tng phn, chng,tng bi v mc tiu dy hc ca tng vn trong bi hoc tng hot ng dy hc cth (V d: Mc tiu dy hc phn LLGD, mc tiu dy hc chng Qu trnh giodc...). C th sp xp mc tiu dy hc phn LLGD trong h thng tng tc cc mctiu sau: Mc tiu o to ca HSPMc tiu o to ca tng chuyn ngnhSPMc tiu dy hc ca mn GDHMc tiu dy hc ca phn LLGDMc tiu


17/156


dy hc ca tng chng trong phn LLGDMc tiu dy hc ca tng vn hoctng hot ng dy hc c th ca tng chng.

Cn c vo mc tiu dy hc phn LLGD v cc phn khc c lin quan (Tchc hot ng gio dc v Thc hnh gio dc hc) c quy nh trong chngtrnh dy hc mn GDH (1993) [7, tr 24, tr 31, tr 37]; k tha, pht trin t tng ca

cc nh l lun dy hc trong nc v trn th gii [4][5][20][40][41]...v mc tiudy hc i hc nht l h thng 6 nhm bao gm 52 mc tiu dy hc i hc theohng tp trung vo SV ca Angelo, T.A v Cross, K.C. (1993) [38]; mc tiu dy hcphn LLGD c xc nh nh sau: Mc tiu dy hc phn LLGD HSP l lm choSV lm quen vi nhng vn c bn trong LLGD nh trng hin nay i chiu vinhng yu cu xy dng nh trng trong iu kin i mi bng vic cung cp cho SVnhng tri thc c bn v gio dc phm cht nhn cch HS; hnh thnh bc u cho hnhng k nng v phng php t chc gio dc-kh nng s dng cc bin php, hnhthc gio dc tc ng ti HS, kh nng phi hp vi cc lc lng gio dc trong vngoi trng thng nht tc ng gio dc ti cc em trn c s vn dng tri thc hc c lin quan nhm thc hin cc mc tiu gio dc HS mt cch c nh hng v

c k hoch.Yu cu: Sau khi hc xong phn LLGD, SVSP c kh nng:- Vn dng tri thc phn LLGD xem xt, gii quyt nhng vn ca thc

tin CTGD hc sinh THPT. Qua hnh thnh dn dn cho SV k nng gii quytvn trong CTGD hc sinh. Qua mt s nghin cu v k nng gii quyt vn [16][36][38] [43]..., c th ni, k nng gii quyt vn trong CTGD bao gm cc knng c bn nh: K nng pht hin, cng nhn vn trong CTGD cn gii quyt v ra mc ch gii quyt; k nng xc nh nhng tri thc, kinh nghim c lin nvn v vic gii quyt vn trong CTGD; k nng gii quyt vn trong CTGD(k nng ra chin lc gii quyt v gii quyt); k nng rt ra c nhng kt lun

khi qut v nhng bi hc cn thit t vic gii quyt vn trong CTGD. Nhngnghin cu v CTGD hc sinh trong nh trng [27][28][34]... ch ra rng thchin CTGD hc sinh, ngi GV nht l GVCN lp cn phi tin hnh mt lot cc cngvic. Trong , su vic c bn cn lm l: Tm hiu nm vng tnh hnh HS (cngcc tnh hnh khc c lin quan n HS v n vic gio dc HS) c cn c rabin php gio dc; xy dng tp th HS t qun to nn mi trng v phng tinthun li trong gio dc HS; t chc cc hot ng gio dc HS mt cch ton din(gio dc o c, gio dc lao ng, gio dc thm m, gio dc th cht); nh giton din HS c cn c iu khin iu chnh qu trnh gio dc cc em; phi hpvi cc lc lng gio dc trong v ngoi trng (Ban gim hiu, GV b mn, cc GVv cn b gio dc khc trong trng, on thanh nin cng sn H Ch Minh hay ithiu nin tin phong H Ch Minh trong lp, gia nh, cc lc lng gio dc x hi) thng nht trong qun l, gio dc HS v xy dng k hoch gio dc HS-cn c t chc hot ng gio dc HS mt cch khoa hc. Nh vy kh nng xem xt, giiquyt vn trong cng tc gio dc HS thc cht l kh nng xem xt, gii quyt ccvn c th ny sinh trong qu trnh thc hin su cng vic gio dc c bn nu trnca ngi GV.

- Hnh thnh bc u nhng phm cht, nng lc chung cho SV trong qu trnhhc tp tch cc nh: thc trch nhim trong hc tp; ra chin lc v thi quenhc tp ph hp; kh nng t hc, t tm kim tri thc, tinh thn hp tc trong hc


18/156


tp...; nhng phm cht, nng lc thc hin CTGD hc sinh, nht l CTCNL nhtrng ph thng sau ny: Thc hin CTGD hc sinh mt cch c mc ch v c khoch; xem xt k lng v ton din cc vn gio dc cn gii quyt; linh hottrong hot ng gio dc; kh nng p dng tri thc, kinh nghim gio dc hc; ttm kim tri thc, kinh nghim v gio dc HS; thc hin tt cng tc gio dc HS; tnhton; xem xt, nh gi cc phng php, cc ti liu hc tp; tin tng vo s nghipgio dc, vo s tin b ca HS; thng yu HS; kin nhn; bnh tnh, t tin, kho lo...trong vic gii quyt cc vn gio dc...

- Nhn c, nh v phn tch, lin h c cc tri thc, kinh nghim c bn vgio dc HS c lin quan (cc tri thc c bn v Qu trnh gio dc, Nguyn tc giodc, Ni dung gio dc, Phng php gio dc v Phng php CTCNL THPT) vithc t gio dc nh trng ph thng hin nay.

Mc tiu dy hc phn LLGD chi phi trc tip vic xy dng ni dung dy hcphn ny.

1.2.2.3. Ni dung dy hc phn LLGDMc d c b tr dy hc vi s tit khc nhau, nhng t c mc tiu

dy hc trn, ni dung dy hc phn LLGD cc trng HSP hin nay thng baogm cc ni dung: Qu trnh gio dc, Nguyn tc gio dc, Ni dung gio dc vPhng php gio dc. V chc nng chnh ca GVCN lp l thc hin CTGD hc sinhcho nn HSP H Ni v mt s trng SP khc, Phng php CTCNL THPT cngc xp vo phn LLGD. Ni dung c th ca tng chng l:

- Chng Qu trnh gio dc bao gm: Khi nim qu trnh gio dc; cu trcca qu trnh gio dc; bn cht ca qu trnh gio dc; c im ca qu trnh giodc; quy lut ca qu trnh gio dc; ng lc ca qu trnh gio dc v logic ca qutrnh gio dc.

- Chng Nguyn tc gio dc bao gm: Khi nim nguyn tc gio dc v hthng cc nguyn tc gio dc.

- Chng Ni dung gio dc bao gm: Khi nim ni dung gio dc; nguyn tcxy dng ni dung gio dc v ni dung gio dc

- Chng Phng php gio dc bao gm: Khi nim phng php gio dc; hthng cc phng php gio dc v la chn, vn dng cc phng php gio dc.

- Phng php cng tc ch nhim lp THPT bao gm: Chc nng ca GVCNlp; nhim v ca GVCN lp; nhng yu cu i vi GVCN lp v ni dung vphng php CTCNL

1.2.3. Xy dng THSP dy hc phn LLGDXy dng h thng THSP trong qu trnh dy hc phn LLGD l qu trnh s

dng tng hp nhng cch thc, bin php thit k tng THSP qua thit k mt

h thng THSP phc v tt cho qu trnh dy hc phn ny.Yu cuKhi xy dng THSP dy hc phn LLGD cn tun th cc yu cu chung ca

vic xy dng tng THSP cng nh xy dng h thng THSP. Cc yu cu l:Th nht, THSP c xy dng phi ph hp v phc v cho vic thc hin mc

ch, ni dung dy hc phn LLGD.y l yu cu quan trng nht, m bo cho qu trnh xy dng tng THSP i

ng hng. Yu cu ny c xy dng da trn c s mi quan h bin chng giamc ch-ni dung v phng php dy hc. Yu cu ny i hi THSP phi cha ngnhng thng tin c lin quan n tri thc, kinh nghim v CTGD hc sinh ni chung,


19/156


nht l CTCNL ca GV THPT m SVSP c v cn phi hc qua cc chng trongphn LLGD. Nh vy, trong qu trnh gii quyt tnh hung, SV s c c hi hnhthnh, cng c, pht trin tri thc, k nng v thi SP cn thit, ph hp vi cng tcgio dc HS nh trng THPT sau ny. Nu yu cu ny c thc hin tt th THSPs to c hi cho SV c hnh thnh mt cch ton din nhn cch ca ngi GV cbit l GVCN lp khi xem xt, gii quyt tnh hung.

Th hai, THSP c xy dng phi gn vi thc tin CTGD hc sinh THPT.Yu cu ny c xy dng trn c s thng nht gia l lun v thc tin trong

qu trnh dy hc phn LLGD. Yu cu ny i hi, THSP dy hc phn LLGD cnc xy dng t thc tin gio dc nh trng ph thng. C th s dng nhng tnhhung gi nh, nhng tnh hung gio dc xy ra t thi xa xa, nhng tnh hungv cng tc gio dc HS din ra cc a bn khc nhng tt nht l nn s dngnhng tnh hung c thc din ra trong mi trng hot ng gio dc ca SV sau ny.Bi v mt tnh hung thc, gn gi thng c gi tr hn mt tnh hung khng thc vxa l v n to cho SV nim tin t gi tr thc tin ca tnh hung. Thm ch nu cn cth mi nhng nhn vt c lin quan trong tnh hung n giao lu cng SV. m bo

yu cu ny khin cho LLGD m SV c hc khng tch ri thc tin CTGD ca hsau khi ra trng, iu to nn ng lc thc y SV hc tp tch cc.Th ba, THSP phi mang tnh ph bin.THSP phi cha ng vn bc xc cn gii quyt, thng xy ra trong CTGD

hc sinh ca ngi GV THPT. t vic gii quyt nhng tnh hung ny, SVSP sc kh nng thch ng nhanh chng vi cc vn cn gii quyt thng thng trongCTGD m h s thc hin sau khi ra trng. Tuy vy, cng cn xy dng c nhng tnhhung thnh thong hoc t khi gp trong CTGD, khi gii quyt nhng THSP, SV sc lm quen v s khng b bt ng i vi bt k loi tnh hung no c th xytrong hot ng gio dc ca h sau ny.

Th t, THSP phi c tc dng kch thch thi hc tp tch cc ca SV.

Gi tr ch thc ca THSP l ch n c kch thch thi hc tp tch cc caSV hay khng. Nu m bo c yu cu ny th THSP mi tr thnh phng tin,iu kin v ng lc thc y SV hc tp tt. t c yu cu ny, ngoi tun thnhng nguyn tc trn, THSP c xy dng phi hp dn. THSP nn c trnh bydi dng chuyn k d c v d thu ht. Nhng quan im ca nhn vt cnhn ra trong chuyn k. Trong , m thoi l mt yu t ngh thut ca s m ttrong tnh hung. Tnh hung cng cha ng kch tnh th cng c tc dng kch thchthi tch cc trong qu trnh gii quyt ca ngi hc.

Th nm, THSP phi ph hp vi c im tm-sinh l ca SV.Mt mt, yu cu ny th hin tnh va sc trong qu trnh dy hc i hc.

Chnh tnh va sc trong THSP lm cho THSP c tc dng kch thch thi hc tptch cc ca SV. Tnh va sc th hin ch THSP a ra SV c th gii quyt cvi s c gng n lc, tch cc. Cho nn, vn trong tnh hung c trnh by khngnn qu n gin d dn n s coi thng, nhm chn cng khng nn qu phc tpkhin SV lo lng, hoang mang. Vn gii quyt trong tnh hung a ra nn va phi SV yu km nu c gng cng c th bit c (hoc c th bit c vi s gip t nhiu ca cc SV khc hay ca GV). Mt khc, ni dung v hnh thc biu hinc im nhn cch ca nhn vt, ca cc mi quan h,... trong THSP phi va mangc trng chung v con ngi, v cc mi quan h,... ca con ngi Vit Nam c thhin qua ngn ng ting Vit, li va phn nh c trng ring v con ngi, v cc


20/156


mi quan h,...ca con ngi mang tnh a phng c th hin trong ngn ng aphng. iu ny khin cho tnh hung tr nn gn gi v c sc thuyt phc i viSV hn.

Th su, THSP c a ra phi gy nn s tranh ci SV khi gii quyt.Yu cu ny i hi vn trong tnh hung c trnh by c ngha v lin

quan n cng tc gio dc m SV cn nghin cu. Vn c th gy nn nhngxung t v quan im gia cc SV v n cho php c nhiu con ng la chn trnh by vn c gii quyt. Kt qu cui cng ca vic gii quyt tnh hungkhng phi l a ra mt p n ng cho vic gii quyt mt tnh hung c th no m quan trng hn l cung cp cho SV nhng bi hc kinh nghim chung v chin lcgii quyt tnh hung.

Th by, trong s trnh by ca THSP khng nn cung cp sn mt s gii quytvn c a ra cng nh p t trc s suy ngh ca SV.

Nu yu cu ny c m bo th qua vic gii quyt tnh hung cc SV c chi chia s s hiu bit ca h v ni dung tnh hung, v nhng nh hng gi trca h v nhng kha cnh c kh nng xc thc v khng xc thc ca vic gii quyt

m h xut.Th tm, THSP c xy dng dy hc phn LLGD phi m bo tnh hthng. Cn lu rng cc THSP c xy dng khng phi l mt tp hp ngu nhinm l mt h thng tnh hung th mi m bo c mc ch v ni dung dy hcmong mun. Cho nn m bo tnh h thng trong xy dng THSP l mt yu cukhng th xem nh. Tnh h thng l mt c trng ca cu trc qu trnh dy hc vxy dng mt h thng THSP SV gii quyt trong qu trnh dy hc c coi lbn cht ca dy hc gii quyt vn . Qu trnh dy hc phn LLGD mn GDH cctrng HSP nhm chun b cho SV lm CTGD hc sinh sau ny suy cho cng l qutrnh gip SV nhn thc c ti liu hc tp v cng tc gio dc HS. Cho nn khi xydng h thng THSP phi quan tm n loi logic trong h thng SV-Ti liu hc tp

v CTGD hc sinh, l logic ti liu hc tp phn LLGD v logic nhn thc ca SV.Nh vy phi da vo logic ca ti liu hc tp, tc da vo h thng nhng tri thc, knng k xo c xy dng trong ti liu hc tp phn LLGD la chn THSP(hay THSP phi vn ng theo h thng tri thc, k nng c xy dng trong tiliu hc tp phn LLGD, vn ng tng bc t lc bt u qu trnh hc tp cho nlc kt thc qu trnh hc tp phn ny). ng thi, s vn ng li phi ph hpvi logic nhn thc ca SVSP trong qu trnh dy hc.

Th chn, THSP trong h thng phi c xy dng vi nhiu mc gii quytkhc nhau. C tnh hung d gii quyt, c tnh hung kh gii quyt, c tnh hungn gin, c tnh hung phc tp, c tnh hung trong ch cha ng mt vn , c

tnh hung trong cha ng nhiu vn ... H thng THSP c xy dng nh vymi c th p ng vi logic nhn thc ca SV trong qu trnh hc tp, p ng nguyntc tng dn mc trong luyn tp.

Th mi, h thng THSP phi cha ng nhiu loi tnh hung khc nhau. Tnhhung din ra trong cng tc gio dc HS l rt phong ph v a dng. Vic a nhiuloi tnh hung khc nhau vo trong h thng THSP l h thng THSP c xydng phn nh ng thc t v s a dng ca tnh hung . Mt khc, khi SV cgii quyt nhiu loi THSP khc nhau trong qu trnh hc tp th h s c c hi crn luyn nhn cch ca nh gio mt cch ton din hn.

1.2.3.2. Quy trnh xy dng


21/156


Quy trnh xy dng h thng THSP trong CTGD hc sinh dy hc phnLLGD mn GDH HSP c xc nh bao gm ba giai on v tm bc ln.

Ba giai on l: Giai on xy dng k hoch; giai on trin khai k hochv giai on kim tra, nh gi qu trnh xy dng THSP.

Cc bc ln l: Bc 1). Xc nh mc ch, ni dung xy dng THSP; bc2). Xy dng k hoch xy dng THSP; bc 3). Thu thp THSP; bc 4). X l THSP;bc 5). Phn loi THSP; bc 6). Sp xp THSP; bc 7). Kim tra, nh gi qu trnhxy dng THSP v bc 8). Ra quyt nh iu khin, iu chnh quy trnh xy dngTHSP.

Quy trnh xy dng trn c thc hin nh sau:Giai on 1: Giai on xy dng k hochBc 1. Xc nh mc ch, ni dung xy dng THSP- Xc nh mc ch xy dng THSPXy dng THSP s dng trong qu trnh dy hc phn LLGD cho SV cc

trng HSP nhm bi dng cho h k nng, phm cht, thi cn thit v nhng trithc c lin quan h thc hin CTGD hc sinh THPT sau khi ra trng.

- Xc nh ni dung xy dng THSPNhng THSP c xy dng l nhng tnh hung din ra trong thc tin CTGDhc sinh cc trng THPT. Cc THSP ny cha ng trong chng nhng thng tin clin quan n ni dung ti liu hc tp v CTGD hc sinh nhm thc hin mc tiu dyhc phn LLGD cc trng HSP.

Mc ch v ni dung xy dng nu trn l c s chi phi trc tip vic xy dngh thng THSP v CTGD hc sinh dy hc phn LLGD.

Bc 2. Xy dng k hoch- Xc nh c s xy dng THSPNgoi mc ch v ni dung xy dng nu trn (bc 1), THSP v CTGD hc

sinh THPT dy hc phn LLGD cc trng HSP c xy dng cn cn c vo

cc yu cu xy dng THSP; mc tiu, ni dung dy hc phn LLGD cc trngHSP; i tng s dng THSP v cc ngun cung cp THSP c lin quan.

+ Yu cu xy dng THSP (mc 1.2.3.1).+ Mc tiu, ni dung dy hc phn LLGD cc trng HSP (mc 1.2.2.2 v

1.2.2.3).+ i tng v c im ca i tng s dng THSP (mc 1.2.1.1)+ Ngun cung cp v xy dng THSPNgun cung cp THSP ch yu c xc nh l thc tin CTGD, trong ch

trng n thc tin CTCNL ca cc GV ang cng tc ti cc trng THPT; l cc GVging dy mn GDH v SVSP cc trng HSP; ngoi ra cc tnh hung v CTGD hc

sinh cn c su tm qua cc ngun thng tin khc nh: Bo, tp ch, sch... nht ltrong cc ti liu hng dn thc hnh gio dc hc v cc ti liu v tnh hung.+ i tng tham gia xy dng THSPi tng tham gia vo qu trnh xy dng cc THSP l cc GV THPT, SVSP

v GV ging dy mn GDH cc trng HSP (c th tham kho thm cc chuyn giav cng tc gio dc ph thng, cc trng SP, cc vin v cc trung tm nghincu khoa hc gio dc khc c lin quan). Vi i tng l GV cc trng THPT, cnch trng n cc GVCN lp v chc nng chnh ca h l t chc, qun l v gio dcHS lp ch nhim. GVCN lp cng ng thi l gio vin b mn. H c coi l lclng ch yu, l sc mnh ca cng tc gio dc HS trong trng hc. V chc nng


22/156


v c im ring, cc GV THPT v SVSP cc trng HSP l hai ngun cung cpchnh cc THSP, cn GV ging dy mn GDH v cc chuyn gia l ngun thu thp vx l cc THSP .

- D kin k hoch thu thp v x l THSPK hoch thu thp v x l THSP l bn d kin trc nhng hot ng cn tin

hnh trong qu trnh thu thp v x l THSP nhm t c mc ch ra. Trong cn d kin v thi gian, khng gian, phng php, phng tin v tin trnh thuthp, x l xy dng h thng cc THSP.

+ D kin v thi gian: Thi gian thc s c u t cho vic thu thp ccTHSP dy hc phn LLGD bt u c tin hnh vo u nm 2000. xy dngv hon thin c mt ngn hng THSP s dng lu di, cng vic ny s c tiptc tin hnh mt cch lin tc trong sut qu trnh dy hc mn hc.

+ D kin v khng gian: Cc THSP c thu thp ch yu t thc t CTGD nhtl CTCNL cc trng THPT; t qu trnh dy hc trn lp mn GDH v cc hotng NVSP khc trng HSP; t hot ng chuyn mn v nghip v trong B mnTm l-Gio dc hc, khoa hoc trng HSP v t c nhn GV trong qu trnh lm

vic vi cc ti liu ging dy mn hc.+ D kin v phng php, phng tin: THSP c thu thp ch yu qua cccu hi trong cc phiu trng cu kin c gi ti cc i tng tham gia; qua ccbi kim tra, cc cuc thi x l THSP c t chc trong qu trnh dy hc; qua traoi, tr chuyn vi cc cn b lnh o qun l v CTGD, cc cn b, GV v SV khcc lin quan; qua quan st trong thc t CTGD ca cc GV nht l GVCN lp cctrng THPT v qua nghin cu cc ti liu c lin quan.

+ D kin v tin trnh thu thp v x l THSP: D kin tin trnh thu thp v xl THSP theo cc bc (v thi gian tng ng cho cc bc): Bc thu thp THSP th,bc x l THSP, bc phn loi THSP, bc sp xp THSP v bc kim tra, nh gili qu trnh thc hin iu khin, iu chnh qu trnh ny.

Giai on 2. Giai on trin khai k hochBc 3. Thu thp THSP thTrn c s k hoch c xy dng, vic thu thp THSP th t nhiu ngun

c tin hnh nh sau:- Thu thp THSP t ngun thc tin CTGD hc sinh nht l CTCNL lp ca cc

GV cc trng THPT. y l ngun quan trng nht c th cung cp nhng THSP vCTGD hc sinh THPT c gi tr. thu thp c THSP t ngun ny, GV ging dymn GDH trc tip xung mt s s Gio dc&o to v mt s trng THPT tmhiu v thc tin CTGD hc sinh v thu thp tnh hung. Bin php thu thp THSP chyu qua phiu trng cu kin dnh cho cc GVCN lp. Ngoi ra, THSP cn c thu

thp qua tr chuyn vi cc cn b lnh o (ca S Gio dc&o to v trngTHPT) qun l v CTGD hc sinh, vi cc gim th v vi cc GV; qua d gi thmlp; qua cc vn bn tng kt thi ua v CTGD hc sinh ca mt s trng THPT.

- Thu thp t ngun sinh vin HSP. Yu cu sinh vin HSP cc trngHSP v cc TTGDTX-c s hp ng ging dy vi trng HSP, a ra cc THSPtrong CTGD hc sinh nht l trong CTCNL m h gp khi cn hc ph thng haykhi i thc tp s phm (TTSP). THSP c ghi li trn phiu trng cu kin dnhcho SVSP nm th t (c thc hin trong qu trnh i TTSP); trn bi kim tra caSV nm th hai (c thc hin trong qu trnh dy hc mn hc); trong k hoch,


23/156


chng trnh v bin bn ghi chp cc cuc thi x l THSP hoc SV c th t ghi trngiy nhp v np cho GV bt k lc no, nht l khi h cn c t vn v x l THSP.

- Thu thp THSP t ngun gio vin ging dy mn Gio dc hc v mn Tm lhc. Tin hnh trao i THSP vi cc ng nghip trong B mn Tm l-Gio dc hc,huy ng vn THSP v CTGD ph thng ca bn thn.

- Thu thp t ngun ti liu ging dy. La chn cc THSP v CTGD hc sinhnht l CTCNL lp THPT trong cc ti liu in n c sn.

Bc 4. X l THSPRt nhiu THSP c thu thp. Trong bao gm nhiu loi: C loi THSP

din ra trong thc t CTGD hc sinh, c loi THSP din ra trong thc t cng ging dyca GV; c loi din ra trong cng tc qun l gio dc ca Ban Gim hiu hay caGim th, ... Sau khi thu thp c cc THSP di dng th, bc x l cc THSPth c thc hin nh sau:

- Chn ra tt c nhng THSP din ra trong CTGD hc sinh ca ngi GV THPT c cung cp. Tnh hung c chn phi p ng c y cc yu cuxy dng THSP. Tuy nhin, kh c mt THSP no c cc i tng tham gia thu

thp cung cp, phn nh y cc yu cu . Do , tin hnh chn tip nhngTHSP m ni dung ca n phn nh c mt mc nht nh cc yu cu xy dngTHSP c nu phn trn, loi tip nhng tnh hung khng ph hp.

- Tin hnh xem xt, nghin cu tng THSP c chn v bin tp (vit li)cho ph hp vi yu cu xy dng. Ngoi vic tun th cc yu cu xy dng THSP,vic bin tp THSP cn c thc hin tun theo nguyn tc: Tn trng tc gi, tntrng s tht, tn trng vn ngn t ca min, vng, a phng, dn tc ... c a ratrong tnh hung. Cho nn, ty tng cht lng ca tnh hung thu c so vi yu cuchung m vic sa cha chng nhiu t khc nhau. Trong mi tnh hung, ch cha licch hnh vn cho thm phn hp dn; thm hoc bt nhng chi tit cn thit haykhng cn thit, khng ph hp; gi nguyn tn tc gi cung cp tnh hung (Ring cc

tnh hung do SV cung cp, ch ghi ngnh hc, kho hc v n v o to ch khngghi tn SV v a phn SV cung cp THSP m khng nu tn), tn ngi v a danhtrong tnh hung cng c gi nguyn theo kin ca tc gi cung cp. Vic thchin nguyn tc ny c tc dng tng cng tnh thc tin v mc tin cy ca THSP.Ch trng xy dng THSP ly t thc tin CTGD trng THPT-ni SVSP c oto ra trng v cng tc sau ny. C th xy dng thm cc THSP gi nh (nu cn).Tuy nhin, i vi phn ln GV ging dy mn GDH, vic xy dng THSP trongCTGD hc sinh, nht l CTCNL trng THPT theo dng ny l kh thc hin v thiukinh nghim thc tin. i vi nhng THSP trong CTGD hc sinh THPT c chnra t cc ti liu c cng b th gi nguyn (tn tnh hung, ni dung tnh hung,

tn tc gi, tc phm), ch khng s dng phn cu hi (nu c).Tun theo cc bc ny, 282 THSP v CTGD hc sinh ca ngi GV THPTcc tnh BSCL c bin tp.

Bc 5. Phn loi THSP- Xc nh c s phn loi THSP: C th da vo nhiu c s phn loi 282

THSP c xy dng. Cn c chnh phn loi THSP c xc nh l: Mc tiuv ni dung dy hc phn LLGD thuc mn GDH HSP.

+ Cn c vo mc tiu dy hc ca phn LLGDMc tiu dy hc ca phn LLGD (mc 1.2.2.2) nhm bi dng cho SV kh

nng gii quyt nhng vn trong qu trnh thc hin cc cng vic gio dc HS v


24/156


nhng gi tr nhn cch, nhng tri thc, hiu bit c lin quan. Trong mc tiu chungny, mc tiu v rn luyn kh nng (k nng) thc hin cc cng vic gio dc HSc a ra lm chun phn loi THSP. S d chn mc tiu lm chun phn loiTHSP v suy cho cng th dy hc phn LLGD l gip SVSP ra i c kh nng thchin tt cng tc gio dc HS tc l thc hin nhng cng vic c th trong cng tcny (tng ng vi vic thc hin tng cng vic c th l nhng gi tr nhn cch vnhng hiu bit cn thit ca ngi GV v CTGD c lin quan). Mc tiu dy hc phnLLGD c c th ho trong mc tiu dy hc tng chng ca phn.

+ Cn c vo ni dung dy hc tng chng ca phn LLGDChng l n v c bn ca phn LLGD trong mn GDH. Phn LLGD bao gm

5 chng. l cc chng: Qu trnh gio dc, Nguyn tc gio dc, Ni dung giodc, Phng php gio dc v Phng php cng tc ch nhim lp THPT (mc1.2.2.3). Mc tiu v ni dung dy hc ca tng chng trong phn LLGD c xcnh mt cch c th, th hin bng di y:

Bng Mc tiu v ni dung dy hc tng chng trong phn LLGD

Mc tiuNi dung(mc1.2.2.3

Gi tr (Thi ) K nng Tri thc

Qutrnhgiodc(QTGD)

Coi trng CTGD HS:Coi trng vic gio dcHS qua cc hot ng;vic phi hp trong giodc; vic quan tm hiubit HS, vic to iukin thun li tronggio dc HS...Rn tnh kin nhn...

Nhn ra QTGD c th,cc thnh t, cc miquan h v cc vn trong QTGD; xutphng n gii quyt; tmkim, huy ng tri thcv QTGD (ct bn) gii quyt; kim tra, nhgi v rt ra bi hc tvic gii quyt.

Khi nim QTGD, ccthnh t trong QTGD,cc mi quan h (hay quylut) ca QTG, bn chtca QTGD, cc c imca QTGD, ng lc thcy QTGD v Logic caQTGD

Nguyntcgiodc(NTGD)

Coi NTGD nh yu cu,phng hng hay bnphn cn thit phiqun trit tt lachn ni dung, phngphp gio dc ngn, ph hp.

Nhn ra vic qun tritNTGD trong QTGD cth, cc vn v quntrit NTGD; xutphng n gii quyt; tmkim, huy ng tri thcv NTGD gii quyt;kim tra, nh gi v rtra bi hc t vic giiquyt.

Khi nim NTGD; ccNTGD: m bo tnhmc ch; gio dc gnvi i sng; gio dctrong tp th; tn trng-yu cu hp l; GV cho-HS ch ng; giodc lin tc; phi hpgio dc; gio dc phhp v pht huy u im

NiDunggiodc(NDGD)

C quan im v thi gio dc nhn cchton din cho HS (coitrng gio dc ccchun mc o c, laong, thm m v thcht) v tun th ccnguyn tc xy dngNDGD.

Nhn ra NDGD trongQTGD c th, cc vn v NDGD; xutphng n gii quyt; tmkim, huy ng tri thcv NDGD gii quyt;kim tra, nh gi v rtra bi hc t vic giiquyt.

Khi nim NDGD;NDGD bao gm: Giodc o c, gio dc laong hng nghip, giodc vn ho thm m vgio dc sc kho; ccnguyn tc xy dngNDGD.


25/156


Phngphpgiodc(PPGD)

thc c tc dngca tng phng phpcng nh mi quan hgia cc PPGD; s lachn, vn dng phihp cc PPGD gii

quyt vn mt cchc khoa hc.

Nhn ra PPGD trongQTGD c th, cc vn v vic thc hin PPGD; xut phng n giiquyt; tm kim, huyng tri thc v PPGD

gii quyt; kim tra, nhgi v rt ra bi hc tvic gii quyt.

Khi nim PPGD; c sphn loi PPGD; ccPPGD: Ging gii, trchuyn, k chuyn, nugng, nu yu cu, giaovic, luyn tp, rn luyn,

khen thng, trch phtv t chc thi ua

PhngphpcngtccaGVCNLp

Coi trng CTCNL THPT ; sn sng imt vi nhng khkhn, phc tp cacng tc ny v c thc chun b nhngphm cht, nng lcnht l nng lc tchc, qun l , gio dcc nhn v tp th HS.

Nhn ra vic thc hinchc nng, nhim v, NDv PP gio dc HS caGVCN lp v nh hngnhn cch ca h trongQTGD c th, cc vn trong vic thc hin cngtc ny; xut phngn gii quyt; tm kim,huy ng tri thc vCTCNL gii quyt;kim tra, nh gi v rtra bi hc t vic giiquyt.

Chc nng ca GVCNlp, nhim v ca GVCNlp, nhng yu cu vnhn cch ngi GVCN,ni dung v phng phpCTCNL.

- Phn loi THSPCn c vo mc tiu dy hc ca phn LLGD, cc THSP c phn thnh su

loi. Trong , mi loi THSP c lin quan n mt cng vic tng ng m ngi GV,nht l GVCN lp, cn thc hin trong CTGD hc sinh. Su loi l: Loi THSP mvn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic tm hiu nm vng tnh hnhHS; loi THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic xy dng tpth HS t qun; loi THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vicgio dc ton din HS; loi THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan nvic nh gi HS; loi THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vicphi hp vi cc lc lng gio dc trong v ngoi trng qun l, gio dc HS; loiTHSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic xy dng k hochgio dc HS.

Da vo ni dung dy hc ca phn LLGD, cc THSP c phn thnh nm loi:Loi THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n nhng gi tr, k nngv tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Qu trnh gio dc; loiTHSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n nhng gi tr, k nng v

tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Nguyn tc gio dc; loiTHSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n nhng gi tr, k nng vtri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Ni dung gio dc; loi THSPm vn ch yu trong tnh hung c lin quan n nhng gi tr, k nng v tri thcv gio dc HS cn t c ca dy hc chng Phng php gio dc v loi THSPm vn ch yu trong tnh hung c lin quan n nhng gi tr, k nng v tri thcv gio dc HS cn t c ca dy hc chng Phng php cng tc ch nhim lp THPT.

Bc 6. Sp xp THSP theo h thng phn loi


26/156


Xp cc THSP cng loi vo mt nhm.- T c s th nht, su nhm THSP c xy dng. Su nhm l:1). Nhm THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic tm

hiu nm vng tnh hnh HS. Nhm THSP ny bao gm cc tnh hung cha ngvn ch yu c lin quan n vic tm hiu nm vng tnh hnh HS-c s ranhng bin php gio dc hc sinh. Mc ch chnh ca nhng tnh hung thuc nhmny l kch thch SV tp rn luyn k nng tm hiu nm vng tnh hnh HS v tch lytri thc, thi c lin quan n k nng ny.

2). Nhm THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic xydng tp th HS t qun. Nhm THSP ny bao gm cc tnh hung cha ng vn ch yu c lin quan n vic xy dng tp th HS t qun nhm to mi trng vphng tin gio dc HS thun li. Mc ch chnh ca nhng tnh hung thuc nhmny l kch thch SV tp rn luyn k nng xy dng tp th HS t qun v tch ly trithc, thi c lin quan n k nng ny.

3). Nhm THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic tchc cc hot ng gio dc ton din HS. Nhm THSP ny bao gm cc tnh hung

cha ng vn ch yu c lin quan n vic t chc cc hot ng gio dc tondin tp th v c nhn HS (bao gm cc hot ng gio dc v: thi hc tp, laong; o c; thm m v th cht). Mc ch chnh ca nhng tnh hung thucnhm ny l kch thch SV tp rn luyn k nng t chc cc hot ng gio dc tondin tp th v c nhn HS v tch ly tri thc, thi c lin quan n k nng ny.

4). Nhm THSP m vn ch yu trong tnh hung c lin quan n vic nhgi ton din HS. Nhm THSP ny bao gm cc tnh hung cha ng vn ch yuc lin quan n vic nh gi ton din tp th v c nhn HS . Mc ch chnh canhng tnh hung thuc nhm ny l kch thch SV tp rn luyn k nng nh gi tondin tp th v c nhn HS v tch lu tri thc, thi c lin quan n k nng ny.

5). Nhm THSP c lin quan n vic phi hp vi cc lc lng gio dc trong

v ngoi trng qun l, gio dc HS. Nhm THSP ny bao gm cc tnh hungcha ng vn ch yu c lin quan n vic phi hp vi cc lc lng gio dctrong v ngoi trng (Ban gim hiu, GV b mn, cc GV v cc cn b gio dckhc trong trng, on thanh nin cng sn H Ch Minh hoc i thiu nin tinphong H Ch Minh trong lp, gia nh v cc lc lng gio dc x hi) qun l,gio dc HS. Mc ch chnh ca nhng tnh hung thuc nhm ny l kch thch SVtp rn luyn k nng phi hp vi cc lc lng gio dc trong v ngoi trng qun l, gio dc HS v tch lu tri thc, thi c lin quan n k nng ny.

6). Nhm THSP c lin quan n cng tc xy dng k hoch gio dc HS.Nhm THSP ny bao gm cc tnh hung cha ng vn ch yu c lin quan n

cng vic xy dng k hoch gio dc HS. Mc ch chnh ca nhng tnh hung thucnhm ny l kch thch SV tp rn luyn k nng xy dng k hoch gio dc HS vtch ly tri thc, thi c lin quan n k nng ny.

T c s ny, 282 THSP c phn loi v sp xp thnh mt h thng baogm su nhm THSP c lin quan n cng tc gio dc HS ca ngi GV THPT.Trong , nhm 1 bao gm 27 tnh hung, nhm 2 bao gm 28 tnh hung, nhm 3 baogm 148 tnh hung, nhm 4 bao gm 25 tnh hung, nhm 5 bao gm 50 tnh hungv nhm 6 bao gm 4 tnh hung. Nhn chung, trong mi nhm u bao gm nhngtnh hung m vn ch yu trong tnh hung c GV x l (thnh cng hay thtbi) v nhng tnh hung m vn ch yu trong tnh hung cha c GV x l.


27/156


Loi tnh hung m vn trong tnh hung c x l thnh cng hoc tht bic xy dng phc v cho mc ch gip SV bit vn dng tri thc, k nng bithoc tm kim c phn tch, chng minh kinh nghim thnh cng hoc tht bi.Cn loi tnh hung m vn trong tnh hung cha c x l c xy dng phcv cho mc ch gip SV bit vn tri thc, k nng bit hoc tm kim c xut phng n gii quyt. H thng tnh hung ny c xy dng thnh ti liu vimc ch cung cp ngun THSP dy hc phn LLGD thuc mn GDH. Ngoi ra, vy l nhng THSP din ra trong CTGD hc sinh THPT cho nn chng cng c thc s dng dy hc nhng tri thc thuc cc mn hc c lin quan n CTGD hcsinh nh: Cc phn khc ca mn GDH, Tm l hc la tui v Tm l hc s phm,Giao tip s phm, Tm l hc x hi...(Chng 2).

- T c s th hai, nm nhm THSP c xy dng. Nm nhm l:1). Nhm THSP dy hc chng Qu trnh gio dc. Nhm THSP ny bao

gm cc tnh hung cha ng vn ch yu c lin quan n nhng gi tr, k nngv tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Qu trnh gio dc. Mcch chnh ca nhng tnh hung thuc nhm ny l kch thch SV tch lu v rn luyn

nhng gi tr, k nng v tri thc v gio dc HS c th hin trong chng Qu trnhgio dc.2). Nhm THSP dy hc chng Nguyn tc gio dc. Nhm THSP ny bao

gm cc tnh hung cha ng vn ch yu c lin quan n nhng gi tr, k nngv tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Nguyn tc gio dc. Mcch chnh ca nhng tnh hung thuc nhm ny l kch thch SV tch lu v rn luynnhng gi tr, k nng v tri thc v gio dc HS c th hin trong chng Nguyntc gio dc.

3). Nhm THSP dy hc chng Ni dung gio dc. Nhm THSP ny baogm cc tnh hung cha ng vn ch yu c lin quan n nhng gi tr, k nngv tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Ni dung gio dc. Mc

ch chnh ca nhng tnh hung thuc nhm ny l kch thch SV tch lu v rn luynnhng gi tr, k nng v tri thc v gio dc HS c th hin trong chng Ni dunggio dc.

4). Nhm THSP dy hc chng Phng php gio dc. Nhm THSP ny baogm cc tnh hung cha ng vn ch yu c lin quan n nhng gi tr, k nngv tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hc chng Phng php gio dc.Mc ch chnh ca nhng tnh hung thuc nhm ny l kch thch SV tch lu v rnluyn nhng gi tr, k nng v tri thc v gio dc HS c th hin trong chngPhng php gio dc.

5). Nhm THSP dy hc chng Phng php cng tc ch nhim lp

THPT. Nhm THSP ny bao gm cc tnh hung cha ng vn ch yu c linquan n nhng gi tr, k nng v tri thc v gio dc HS cn t c ca dy hcchng Phng php cng tc ch nhim lp THPT. Mc ch chnh ca nhng tnhhung thuc nhm ny l kch thch SV tch lu v rn luyn nhng gi tr, k nng vtri thc v gio dc HS c th hin trong chng Phng php cng tc ch nhimlp THPT.

- Thit k h thng THSP dy hc trn lp phn LLGDT c s phn nhm ny, h thng THSP dy hc trn lp phn LLGD mn

GDH c thit k. quyt nh h thng THSP cho SV gii quyt trn lp trongqu trnh dy hc phn LLGD cc cng vic c tin hnh:


28/156


+ Nghin cu k hoch, chng trnh dy hc phn LLGD ca c s o to vni dung tng chng c trnh by trong cc ti liu phc v cho dy hc phn ny.Qua bit s tit cng nh nhng yu cu cn t c, nhng ni dung cn nghincu t la chn cc THSP cho ph hp.

+ c lng (tng i chnh xc) thi gian cn cho c nhn v nhm gii quytmt tnh hung t n nh s lng THSP nn a ra trong h thng. Cng vicny c th c tin hnh nh sau: GV ging dy gii quyt trn vn THSP trc khiem ra s dng. Theo di thi gian cn cho tin trnh gii quyt (ghi thi gian cn thc hin tng yu cu c a ra ca vic gii quyt tnh hung). Thng thngthi gian ti thiu cho mi SV gii quyt tnh hung s gp i thi gian GV gii quyt.Ngoi ra, cn d kin thm thi gian nhm SV trao i, tho lun cc yu cu cavic gii quyt tnh hung cng nh GV iu khin tng hp cc kin ca SV.Cng vic ny khng ch gip GV c lng c tng i chnh xc thi gian cnthit cho mi THSP c gii quyt m cn gip h hnh dung c tin trnh giiquyt cng nh iu khin vic gii quyt THSP trn lp ca SV. Cho mt s SV thgii quyt trc THSP v ghi li thi gian m h cn tin hnh thc hin cc yu cu

c ra ca qu trnh gii quyt tnh hung. Kinh nghim cho thy thi gian trungbnh cho vic gii quyt mt THSP trn lp ht khong 45 pht. C th tit kim cthi gian gii quyt THSP trn lp bng cch a ra nhiu THSP cng mt lc chonhiu nhm SV gii quyt hoc cho c nhn SV gii quyt THSP trc nh.

+ Nghin cu c im i tng SV ca c s o to la chn h thngTHSP cho ph hp.

+ Lp bng phn b THSP theo mc tiu v ni dung dy hc tng chng vic la chn THSP thun li. V d: i vi k hoch, chng trnh dy hc trn lpphn LLGD cho sinh vin HSP cc tnh BSCL (22 tit trn lp), mt h thng THSPc th bao gm 27 tnh hung. l nhng tnh hung din ra trong thc tin CTGDhc sinh ca GV THPT cc tnh BSCL. Tnh hung a ra c sp xp theo tng

chng. Trong mi chng bao gm cc tnh hung c la chn t cc nhm tnhhung c sp xp theo h thng cc cng vic trong CTGD hc sinh. S phn bTHSP c th hin bng di y:

Bng Phn b THSP

Cc nhm THSP (Sp xp theo cng vic trong CTGD)Chng/s lng THSP 1 2 3 4 5 6

Chng 1/4 1 58,139 272Chng 2/4 32 34,66,103Chng 3/4 57,146,177,202

Chng 4/4 64,82,188,203Chng 5/5 14 46 59 227 273 280n tp/2 30 219

Kim tra/3 23 101 204Trong bng phn b, cc con s trong 6 nhm THSP (Sp xp theo cng vic

trong CTGD hc sinh) ch s THSP trong h thng 282 THSP c xy dng.Chng 1 (4 tit) bao gm 4 tnh hung: Tnh hung s 1 thuc nhm 1, tnh hung s58, s 139 thuc nhm 3 v tnh hung s 272 thuc nhm 5. Chng 2 (3 tit) baogm 4 tnh hung: Tnh hung s 32 thuc nhm 2 v tnh hung s 34, s 66, s 103)


29/156


thuc nhm 3. Chng 3 (3 tit) bao gm 4 tnh hung: Tnh hung s 57, s 146, s177, s 202 thuc nhm 3. Chng 4 (4 tit) bao gm 4 tnh hung: Tnh hung s 64,s 82, s 188 v s 203 thuc nhm 3. Chng 5 (5 tit) bao gm 6 tnh hung: Tnhhung s 14 thuc nhm 1, tnh hung s 46 thuc nhm 2, tnh hung s 59 thucnhm 3; tnh hung s 227 thuc nhm 4, tnh hung s 273 thuc nhm 5 v tnhhung s 280 thuc nhm 6. n tp (2 tit) bao gm 2 tnh hung: Tnh hung s 30thuc nhm 3 v tnh hung s 219 thuc nhm 4. Cui cng l kim tra (1 tit) baogm 3 tnh hung, trong tnh hung s 23 thuc nhm 1, tnh hung s 101 thucnhm 3 v tnh hung s 204 thuc nhm 4. Trong mi chng, h thng THSP cquy nh bi h thng kin thc, k nng ca chng. Do , nn s ho n vkin thc c bn ca tng chng thit k h thng THSP . V d: n v kin thcv h thng cc THSP dy hc trn lp chng NTGD c th hin qua s diy:

S . Kin thc v h thng THSP dy hc trn lp chng NTGD

Phn tch ni dung cc THSP (xem cc tnh hung trong Chng 2) cho thy:Tnh hung s 32: Vn ch yu trong tnh hung m SV cn xem xt l: V

sao tnh on kt trong tp th lp li c hnh thnh v cng c? Cc tri thc cachng NTGD c lin quan c th c khai thc qua vic xem xt vn trong tnhhung l khi nim NTGD v cc NTGD s 1, s 2, s 3, s 5, s 6, s 7, s 8.

Tnh hung s 34: Vn ch yu trong tnh hung m SV cn xem xt l: Ccht chc bui lin hoan ca GV nh vy c cha? V sao? Cc tri thc ca chng

Khi nim:NTGD llun imc bn cho QTGD

(ch o vicla chn ni

dung, phngphp gio

dc

Tnh mc ch

Gn i sng

Trong tp th THSP s 32

Tn trng

GV HS

Lin tip

Ph hp

Phi hp

Pht huy u im

THSP s 103

THSP s 34

THSP s 66


30/156


NTGD c lin quan c th c khai thc qua vic xem xt vn trong tnh hung lkhi nim NTGD v cc NTGD s 1 v s 5.

Tnh hung s 103: Vn ch yu trong tnh hung m SV cn xem xt l: Tisao em S li b tit ca thy V. GV nn lm g em S khng b tit? Cc tri thc cachng NTGD c lin quan c th c khai thc qua vic xem xt vn trong tnhhung l khi nim NTGD v cc NTGD s 1 v s 4.

Tnh hung s 66: Vn ch yu trong tnh hung m SV cn xem xt l: Cchgio dc ca GV thnh cng l do u? Cc tri thc ca chng NTGD c lin quanc th c khai thc qua vic xem xt vn trong tnh hung l khi nim NTGD vcc NTGD s 1, s 6, s 8 v s 9.

to c hi cho SV ch ng, sng to rn luyn k nng gii quyt vn ,THSP cung cp cho SV gii quyt s khng nu nhng cu hi c th (phn nu ranhng vn ch yu m SV cn gii quyt di mi THSP nu trong ti liu l snh hng dnh cho GV)

H thng cu hi ghi di mi tnh hung cung cp cho SV l:1). Vi t cch l ngi GVCN lp, vn ch yu cn xem xt trong tnh hung ny

l g? Mc ch xem xt lm g?2). Nu kin v vn .3). Ti sao li c kin nh vy?4). Ch ra nhng nguyn tc gio dc c qun trit tt hoc cha tt trong tnhhung.5). Bi hc kinh nghim no c rt ra t vic gii quyt tnh hung ny.

Giai on 3. Giai on nh gi qu trnh xy dng h thng THSPBc 7. nh gi qu trnh xy dng h thng THSP- Xc nh chun nh gi vic xy dng THSP. Tiu chun kim tra, nh

gi vic xy dng THSP l cc yu cu cn tun th xy dng h thng THSP (mc1.2.3.1) v bc 1. Trong yu cu v mc ch, ni dung dy hc phn LLGD c

tm quan trng c bit.- Xc nh k thut nh gi. K thut nh gi bao gm: Cho s dng th h

thng THSP trong qu trnh dy hc phn LLGD (i tng s dng ch yu l ccSVSP v cc GV dy hc mn GDH. Cc i tng s dng h thng THSP cxy dng v cho kin nhn xt); d gi v trao i v cc THSP s dng trong gidy c ghi bin bn; phiu trng cu kin cc i tng s dng v cc cn b khcc lin quan (nht l tham kho kin ca cc chuyn gia, nu c iu kin); ngoi racn s dng bng ghi hnh v gi dy s dng THSP nhn xt v cc THSP c ara. Trong , s dng THSP trong qu trnh dy hc SP l cch kim chng tt nht qutrnh xy dng chng.

- nh gi. R sot li h thng THSP v qu trnh xy dng chng i chiu vinhng yu cu v k hoch ra. Tng hp kin nhn xt a ra hng iukhin, iu chnh qu trnh xy dng.

Bc 8. Ra quyt nh iu khin, iu chnhCn c vo kt qu nh gi, a ra quyt nh iu khin, iu chnh kt qu

cng nh tin trnh xy dng h thng THSP. y l cng vic cn c tin hnhthng xuyn lin tc trong sut qu trnh xy dng h thng THSP. Quy trnh xydng THSP c th hin qua s di y:


31/156


S . Quy trnh xy dng THSP

1.2.4. S dng THSP dy hc phn LLGD

S dng THSP dy hc phn LLGD cc trng HSP l qu trnh dy hcnhm chun b cho SV k nng gii quyt vn trong CTGD hc sinh v nhng thi, tri thc c lin quan thng qua vic gii quyt h thng THSP. Trong qu trnh ,mt mt, nhng THSP c s dng nh nhng phng tin, nhng bin php kchthch thi tch cc hc tp ca SV. Mt khc, vic gii quyt vn trong tnh hungcn c coi nh nhng mc tiu m SVSP cn t c trong qu trnh hc tp. THSPc th c s dng vi nhiu hnh thc phong ph v a dng nh: S dng trong qutrnh dy hc trn lp cc mn NVSP c lin quan, s dng trong cc cuc thi nghip

Giaion 1.

Xydng

khoch

giaion 2.trinkhai

khoch

Giaion 3.

nhgi

B1. Xc nh mcch, ni dung

B6. Sp xpTHSP

B2. Xy dngk hoch

B3.Thu thpTHSP

B4. X l

THSP

B5. PhnloiTHSP

B7. nh gi

B8. Ra quyt nh

X/ nh mc ch

X/nh ni dung

Xc nh c s

D kin k hoch

La chn THSP

Bin tp THSP

Xc nh c s

Phn loi THSP

X/nh chun/gi

Xc nh k thutnh gi

nh gi


32/156


v s phm, trong cc t kin, thc tp s phm...Trong , s dng THSP dy hctrn lp phn LLGD cc trng HSP hin nay c tm quan trng c bit.

Mun vic s dng THSP trn lp t hiu qu, th phi l mt quy trnh cthit k theo mt logic hp l da trn nhng cn c khoa hc.

1.2.4.1. Yu cu s dng h thng THSPNgoi phi tun th tt c cc nguyn tc chi phi, nh hng qu trnh dy hc

ni chung, s dng THSP trong qu trnh dy hc phn LLGD trn lp cho SV cctrng HSP cn thc hin tt 5 yu cu di y:

Th nht, THSP c s dng dy hc v CTGD hc sinh cho SV cc trngHSP phi ph hp vi mc ch, ni dung dy hc phn LLGD c quy nhchung trong k hoch chng trnh dy hc mn GDH ca B Gio dc v o to. mt mc no , cc trng HSP hin nay c php ch ng xy dng khoch, chng trnh dy hc cc mn hc trong qu trnh o to ca mnh. Thc tca k hoch, chng trnh dy hc mn GDH mt s trng HSP hin nay thhin iu . Cho nn vic s dng THSP trong qu trnh dy hc phn LLGD choSVSP phi tun th k hoch, chng trnh dy hc phn ny trong mn GDH ca c

s o to.Th hai, trong qu trnh dy hc s dng THSP trn lp, cn m bo mi quanh thng nht bin chng gia hot ng hng dn ca GV vi hot ng ch ng,tch cc v sng to ca SV. Trong qu trnh dy hc s dng THSP cc trng HSPhin nay, GV phi l ngi hng dn, ch o. S ch o th hin: Bng s hiubit v chuyn mn, NVSP ca mnh, GV l ngi nh hng SV ti mc tiu s dngTHSP trong qu trnh hc tp, ti vic chun b nhng iu kin, phng tin cho vichc tp s dng tnh hung din ra thun li; l ngi hng dn, ngi kch thch, iukhin v iu chnh qu trnh s dng THSP. SV l ngi ch ng, tch cc, sng togii quyt tnh hung di s hng dn ca GV. s dng THSP trn lp c hiuqu, SV cn t gic thc hin cc yu cu, nhim v do qu trnh dy hc ny ra; h

phi tham gia vo qu trnh hc tp ny vi mt thi tch cc, sng to. Dy hc sdng THSP khng chp nhn thi p t, c on gia trng ca GV v thi thng ca SV. Trong qu trnh , SV c li cun tham gia cng tp th, ng no,tranh lun di s hng dn, gi m ca GV.

Th ba, dy hc s dng THSP cn c t chc vi cc hnh thc v phngphp dy hc phong ph, a dng. Cc hnh thc (ln lp, nh ... vi cc dng hc tpc nhn, nhm, tp th) v phng php dy hc ( hi-p gi m; tm ti, nghin cuti liu; ng vai; bo co v trnh by...) c s dng phi hp vi nhau nhm to nnmt sc mnh tng hp v phng php.

Th t, m bo cc mi quan h hp tc cht ch trong qu trnh dy hc s

dng THSP. S hp tc l mt yu t khng th thiu trong dy hc s dng tnhhung. Qu trnh dy hc ny cn khuyn khch, hng dn thc hin tt cc miquan h hp tc cng nhau gii quyt THSP c a ra. Cc mi quan h hp tc bao gm: Hp tc gia SV v SV, hp tc gia SV v GV, hp tc gia SV v GV cctrng THPT.

Th nm, vic s dng THSP trong qu trnh dy hc trn lp cn m bo tnhh thng. Yu cu ny i hi h thng THSP c s dng phi tun theo logic caphn LLGD v logic nhn thc ca SV.

1.2.4.2. Quy trnh s dng h thng THSP


33/156


Quy trnh s dng THSP trong qu trnh dy hc trn lp phn LLGD cctrng HSP c tin hnh bao gm 3 giai on v 6 bc ln.

Ba giai on l: Giai on xy dng k hoch, giai on trin khai k hochv giai on nh gi qu trnh thc hin k hoch.

Su bc l: Bc 1). nh hng chung cho dy hc s dng THSP; bc2).Chun b gio n cho qu trnh dy hc s dng THSP trn lp; bc 3). Kch thch,nh hng gii quyt THSP trn lp; bc 4). T chc, iu khin cc hot ng hctp ca SV trn lp thng qua vic gii quyt THSP theo quy trnh; bc 5). nh gi;bc 6). Ra quyt nh iu khin, iu chnh qu trnh s dng THSP trn lp.

Giai on1. Xy dng k hochBc1. Bc nh hng chung cho dy hc trn lp s dng THSP chun b tm th hc tp s dng THSP trn lp cho SV, cn thc hin mt

s cng vic trc khi tin hnh iu khin SV hc tp trn lp thng qua vic giiquyt THSP. Cc cng vic l:

- Xc nh mc ch/yu cu ca vic s dng THSP trn lpMc ch, yu cu ca vic s dng THSP trong qu trnh dy hc trn lp phn

LLGD cho SV cc trng HSP c a ra nhm nh hng cho SV tch cc hc tp,chun b kh nng gii quyt cc vn trong CTGD hc sinh ca h trng THPTsau ny. THSP s dng trn lp nh l phng tin, bin php v nh l s nh hngngh nghip cho SV.

+ THSP c s dng trn lp nh phng tin, nh bin php kch thch SV tchcc tch ly kinh nghim. Vi mc ch ny, vn trong THSP c coi nh lphng tin kch thch thi hc tp tch cc ca SV. T , lm cho vic gii quyttnh hung c tc dng to ng c kch thch SV tm ti, nm vng tri thc nghnghip.

+ THSP cn c s dng trn lp nh mt s nh hng ngh nghip cho SV.Vi mc ch ny, vn trong THSP c coi nh mc tiu m SV cn tm hiu, gii

quyt. Qu trnh gii quyt THSP nh vy to cho SV c hi p dng tri thc nghnghip gii quyt cc vn trong thc tin cng tc gio dc ca ngi GV, qua h c rn luyn kh nng gii quyt vn trong cng tc gio dc HS v nhngphm cht, nng lc khc c lin quan, tin ti rn luyn tay ngh v nhng phm chtcn thit ca ngi GV THPT.

Yu cu SV cn t c trong qu trnh hc tp s dng THSP:Yu cu quan trng nht, SV c hnh thnh k nng gii quyt vn trong THSP

v CTGD hc sinh. S d y c coi l yu cu quan trng nht bi v nng lc giiquyt vn l c trng c bn ca ngi GV (v con ngi ni chung) trong x hihin i . Cc yu cu c th cn t c ca k nng ny:

bPht hin c vn trong THSP v CTGD hc sinh v bit xc nh mcch ca vic gii quyt vn .bBit d kin cc phng n gii quyt vn v la chn c phng n gii

quyt ti u.bBit huy ng, tm kim nhng tri thc, k nng c lin quan gii quyt

vn .bBit rt ra c bi hc kinh nghim t vic gii quyt vn .Cc yu cu trn cn t c t mc cha thnh tho ti mc thnh tho.

Mc cha thnh tho: mc ny, SV c th thc hin c cc k nng gii


34/156


quyt vn trong THSP trn c s vn dng my mc tri thc, k nng v v c linquan n CTGD hc sinh, n quy trnh x l THSP bit. Mc thnh tho: mc ny SV c th thc hin c cc k nng gii quyt vn trong THSP trn c svn dng linh hot, sng to cc tri thc, k nng v v c lin quan n CTGD hcsinh, n quy trnh x l THSP bit.

Yu cu th hai, SV c Thi tch cc hc tp. Yu ny th hin SV c s tptrung ch , c nhu cu, hng th trong hc tp v tham gia mt cc t gic, tch ccvo cc hot ng hc tp thng qua vic gii quyt THSP trn lp; chun b chu o,thc hin y mi yu cu c ra, nhp iu lm vic nhanh, tr li hoc cphn ng chnh xc cu hi hoc yu cu c ra, vt qua c nhng tc nglm phn tn s ch ; n lc trong hc tp, kin tr tm cch gii quyt nhng vn c a ra, khng ngi kh hay chn nn trong hc tp; cao hn na h bit t ramc tiu v t xc nh k hoch hnh ng; nh hng nhanh trong hc tp; c nhngbiu hin ca s ham hc hi, tm ti nh hi thy, hi bn, xut thc mc... c scng thng ca tr tu, s hm h khi gii quyt mt nhim v, mt tnh hung... T ,pht trin SV cc phm cht v kh nng nh: Phn tch; p dng tri thc, kinh

nghim ngh nghip hc; k nng, chin lc v thi quen hc tp ph hp; t tmkim tri thc, kinh nghim v gio dc HS; thc hin tt cc cng vic trong cng tcgio dc HS; tnh ton; c phm cht cn thit cho CTGD hc sinh sau ny; xem xt,nh gi cc phng php, cc ti liu hc tp mn hc v i x kho lo.

Yu cu cui cng, gip SV nm c nhng tri thc, kinh nghim v CTGD hcsinh THPTvi cc mc : Nhn ra, nh c tri thc hc; gii thch, th hinc s hiu bit v mi lin h gia cc tri thc hc; lin h v ly c v dchng minh cho tri thc hc.

- Cung cp nhng l lun v chun b nhng k nng cn thit chung c linquan n hc tp s dng THSP cho SV.

Gii thiu nhng hiu bit c bn v THSP, hng dn cho SV nm c tri thcv quy trnh x l THSP trn lp v gii quyt THSP theo quy trnh lm mu cho SVhc tp. Cc hiu bit c bn v THSP cn cung cp cho SV l: Khi nim THSP,cc loi THSP v quy trnh x l THSP (mc 1.1). Tho thun vi SV mt s cch thclm vic trn lp h tr cho vic s dng THSP nh: Cch thc s dng mt s phngphp v hnh thc t chc dy hc h tr m SV quen thuc: Hi-p, thuyt trnh,nghin cu ti liu...; cch thc thc hin mt s phng php v hnh thc dy hctrn lp m SV cha quen. Trong c bit hng dn SV nm c cch lm vicc nhn v hp tc lm vic vi cc SV khc trong nhm. Vi thc trng dy hc mnGDH cho SV khng chuyn cc trng HSP hin nay, nhm gii quyt THSP trnlp ch nn c t 2 n 4 SV. Nhng tin li hn c l hnh thnh nhm 4 SV (hai SV

bn trn quay nhanh xung vi hai SV bn di), nht l i vi vic ging dy nhnglp c s lng t 50 SV tr ln. Trong qu trnh lm vic nhm, mi thnh vin trongnhm m trch mt nhim v c th (mt SV lm nhm trng vi nhim v iukhin, mt SV lm th k vi nhim v ghi chp v mt SV c nhim v theo di thigian, cn mt SV l thnh vin); cc nhim v c phn cng lun phin cho ccthnh vin trong mi ln lm vic nhm, SV lm th k trong nhm c trch nhimthng bo kt qu ca nhm mnh trc lp. Cch t chc nh vy to c hi cho miSV u c thc hin cng vic ca nhm vi cc chc nng khc nhau. n nh scho mi nhm d iu khin. S th t n nh cho mi nhm ty thuc vo s


35/156


THSP c a ra gii quyt trong cng mt thi im. V d: Nu cng mt thi imm ch a mt THSP cho SV gii quyt th ch cn chia nhm v n nh s th t chomi nhm bng cch m t s 1 cho nhm u tin v tr bn u (bn tay phi hoctay tri GV), c nh th m s 2,3 ... cho cc nhm k tip. Cn nu cng mt thiim m mun a ra t hai THSP tr ln cho cc nhm SV gii quyt th s th t chocc nhm nn chn tng ng vi s lng THSP c a ra. Chng hn a ra baTHSP th s c ba nhm (1,2,3). Do , nhm s c n nh l nhm s 1, nhm s 2v nhm s 3. S m s l 1,2,3 cho nhm s 1, nhm s 2 v nhm s 3 u tin rilp li 1,2,3 cho cc nhm k tip. Cc nhm c cng s th t s cng nhau gii quytmt THSP. Vi c th v iu kin dy hc ca mn GDH cc trng HSP nay vtrong tng lai gn, nhm gii quyt THSP trn lp nn mang tnh c ng tc l nhmch cng nhau gii quyt mt THSP hoc ch thc hin mt yu cu trong vic giiquyt mt THSP no trn lp.

- nh hng vic chun b cc iu kin, phng tin cn thit phc v cho qutrnh dy hc.

Gii thiu cho SV bit nhng iu kin, phng tin dy hc sn c nh: Phng

hc, cc ti liu c lin quan sn c th vin, phng my vi tnh ca trng, ca khoa,my chiu ...Gii thiu, yu cu GV v SV chun b thm nhng iu kin, phng tind hc khc. GV v SV c th t to thm nhng iu kin, phng tin dy hc theokh nng ca mnh nh: Bin son v photocopy bi ging, su tm THSP, tip cn vinh trng THPT xung quanh.

Bc 2. Bc chun b gio n s dng THSP trn lp thnh cng, cn xy dng k hoch dy hc s dng

THSP trn lp chu o. K hoch dy hc s dng THSP trn lp l mt bn d kintrc nhng cng vic m GV v SV cn tin hnh trong qu trnh dy hc trn lpnhm t c mc ch ca qu trnh dy hc ny. Cng vic ny thng c chunb trc khi ln lp v thng quen c gi l son gio n ln lp. Bc ny bao gm

cc bc nh:- Xc nh c s cho vic son gioTrc khi son gio n cn nghin cu:+ K hoch, chng trnh v ti liu dy hc phn LLGD trong mn GDH; k

hoch dy hc ang c thc thi ca c s o to. Nghin cu k hoch dy hcang c thc thi ca c s o to nh liu giao cn

Tình huống sư phạm trong công tác giáo dục học sinh trung học Tác giả: Bùi Thị...

Documents

Transcript of Tình huống sư phạm trong công tác giáo dục học sinh trung học Tác giả: Bùi Thị...