TEMA: E DREJT A PER TU INFORMUAR...1.1 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT. Ku
Transcript of TEMA: E DREJT A PER TU INFORMUAR...1.1 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT. Ku
lIpubIU Shqlpri
FoIillltclll S~ne fltI1~IltJuridiko
tolwhtti Ailtigtandlr Mols1U Drrf
TEMA E DREJT A PER TU INFORMUAR
Punoi Endri Kalaja
Jf) r Afrim Krniqi
bull
DEKIARATE ST1JDE-ITORE
lin ~egj~ine IUDe dokluruj ky punim eshl~ shkIIlojlurprej meje nul eh~ p1VMltuar
nj~ri ptlrpara Ii~ ingttitoioni tjet ptlr vorem ~~e nuk ~shte bot lirl Me pjSlt Ie
vlanllo tij Piml nuk pltmban motorial t~ ~kru nga nj( pn tjelltr plrv~ fatoy t
cit dhlt referuaJl
EKalaj
~
100 1 ul~ dJ 0 P II V 1[~1 4 P cwoa I ~JO Arud fl r=1 eI ~ I UOI~L raquolt1 ~l III 1) B~ Il ~UI 11 =JJP IIlu II IIQ uml Imru 4 lluiJl1p P po~gtlt p~ OIl JO lF~ S JD ~ gtI 1 ~ IPI 14 IUOIIltgt Il U] ~1ltUgtl l~q U _U ~~ J df r-= ll J I~ gtOl ~ DOfIl II_VJ nltht II o)Jq IIOI Jp II _ 1lt1lt It 1fqogt -
IIJO i1J _ J Iq~ 01iI JO ooD I poult ~ ~ I JO PO It ltWOJ 1llJ 01(1 I]qV 0 1m l 110) [ I q IT ~ IV LWCWOJI 0 ss=o lIIi1 1QlV j a gtql 110 -ldmpJ 11 --I lI I PPp I dd ~ll P=Jf 1 0 i(O~ II III unq 1Poo) OII ooru IJ
-~ ft= = rIWIoltI fmiddot PJ =9 4P lI ~ ~ _1 f7ltdltiP ~I l 1 N ~ lt l[gtr lI d n~ uf II4u If Ib or 1_11 l l~l lfl fl II fOgtJqw qp ~)I 4~ oSP I I4PP of~ 0 l 1 W~N 11lgtltl Pd 1J1 U p UOlrm r gtJf 1lI1U11OJu Jid (PIu Jb~ ltgtlIQd f~ 11( 0 11 P mopd l)1 ltfll~ ultLH) 00[0 II ~ S 1U11OJ d rP (q ~p 111 ltq 0lOP ~ r w[IJb~S IlI]JU ~P bull (qm 1~11d 11b I l I po fl_~ 11 oampu p IlLlbljI ltId oli -j r II llIlS ltgttqndll bull X 00( bull [S 111 op CIIII9 ~ OJ _bIlt l~lrgtI ob I IgtqOltn1OJ _ngtrj - 0lltjQ WFIIId _ oJ or _~ fI if
Mirenjohle
N Irfimdim t~ ketij punimi Iliej rastin Ie boj di falenderime FaI~odmgtj pedagogun
~ProfAsl)r flfrim Ktasniqi centTDdihm~n dbe b3sbkpomimin elij
Gjithagthtu Duk mund t~ I~ pOplirmcndLIr fwniljltn tim q~ m~ ka mbCshtotur Ianalthe
JUFALIMlNDEJU)
bull
oemi QlIim I ky punimi eshlc qo Ie bltbet nj~ dingt lcorlk per Ii kupruar i qcndron
lltsjildoni hqipilar~ [iohje me II drejWn per informim rr kundrjt IcgiiaciOlolcent tlt cit proj hIOlo iltr)o ouropianC dhc SHBA-ve
Obiekti~M
ObjekiOljn
~ Sudimn di prltj iesjilaolOngt Ie huaja n lidhj me I droilOD per informim_
-- ~otj c ri nC legjilocion shqiptare n1lidhjo 1110 kele Ie dj~
-- Studitnin e ~ drltjls plr infonnim oil kCndltgtehtrimin hirik
Metodologiia
MclOdoioj(ji lt rlrdoru n~ pergatitjrn c loaj Ie perfhin hctimin c iiMi ltI fu~
Studinin gJilhe lcgjislcioni gthqipew db huaj tnbi 0 drojlen per informim Litcrntura
prfJtin botim i ibn dhe revira hkenoore Ne lilctlur( pe(hihot edho 00za ligiore si
-KwhiOii Republike Shqiperisc dhc hilii Per I drejlln bull infonnimil
Shkurla
KEDNJ Konvema Europiane perte Drejtat e Njeriut
OSllE Organizata per Siguri dhe Bashkepunim n~ Evrop~
BE Bnshkilni Evropian
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
CADA Commission dAcces amlt Documents Administrotifs
CNfL Commission national de linfonnatique et deslibertes
USATD United Stales Agency for lmemational Development
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
DEKIARATE ST1JDE-ITORE
lin ~egj~ine IUDe dokluruj ky punim eshl~ shkIIlojlurprej meje nul eh~ p1VMltuar
nj~ri ptlrpara Ii~ ingttitoioni tjet ptlr vorem ~~e nuk ~shte bot lirl Me pjSlt Ie
vlanllo tij Piml nuk pltmban motorial t~ ~kru nga nj( pn tjelltr plrv~ fatoy t
cit dhlt referuaJl
EKalaj
~
100 1 ul~ dJ 0 P II V 1[~1 4 P cwoa I ~JO Arud fl r=1 eI ~ I UOI~L raquolt1 ~l III 1) B~ Il ~UI 11 =JJP IIlu II IIQ uml Imru 4 lluiJl1p P po~gtlt p~ OIl JO lF~ S JD ~ gtI 1 ~ IPI 14 IUOIIltgt Il U] ~1ltUgtl l~q U _U ~~ J df r-= ll J I~ gtOl ~ DOfIl II_VJ nltht II o)Jq IIOI Jp II _ 1lt1lt It 1fqogt -
IIJO i1J _ J Iq~ 01iI JO ooD I poult ~ ~ I JO PO It ltWOJ 1llJ 01(1 I]qV 0 1m l 110) [ I q IT ~ IV LWCWOJI 0 ss=o lIIi1 1QlV j a gtql 110 -ldmpJ 11 --I lI I PPp I dd ~ll P=Jf 1 0 i(O~ II III unq 1Poo) OII ooru IJ
-~ ft= = rIWIoltI fmiddot PJ =9 4P lI ~ ~ _1 f7ltdltiP ~I l 1 N ~ lt l[gtr lI d n~ uf II4u If Ib or 1_11 l l~l lfl fl II fOgtJqw qp ~)I 4~ oSP I I4PP of~ 0 l 1 W~N 11lgtltl Pd 1J1 U p UOlrm r gtJf 1lI1U11OJu Jid (PIu Jb~ ltgtlIQd f~ 11( 0 11 P mopd l)1 ltfll~ ultLH) 00[0 II ~ S 1U11OJ d rP (q ~p 111 ltq 0lOP ~ r w[IJb~S IlI]JU ~P bull (qm 1~11d 11b I l I po fl_~ 11 oampu p IlLlbljI ltId oli -j r II llIlS ltgttqndll bull X 00( bull [S 111 op CIIII9 ~ OJ _bIlt l~lrgtI ob I IgtqOltn1OJ _ngtrj - 0lltjQ WFIIId _ oJ or _~ fI if
Mirenjohle
N Irfimdim t~ ketij punimi Iliej rastin Ie boj di falenderime FaI~odmgtj pedagogun
~ProfAsl)r flfrim Ktasniqi centTDdihm~n dbe b3sbkpomimin elij
Gjithagthtu Duk mund t~ I~ pOplirmcndLIr fwniljltn tim q~ m~ ka mbCshtotur Ianalthe
JUFALIMlNDEJU)
bull
oemi QlIim I ky punimi eshlc qo Ie bltbet nj~ dingt lcorlk per Ii kupruar i qcndron
lltsjildoni hqipilar~ [iohje me II drejWn per informim rr kundrjt IcgiiaciOlolcent tlt cit proj hIOlo iltr)o ouropianC dhc SHBA-ve
Obiekti~M
ObjekiOljn
~ Sudimn di prltj iesjilaolOngt Ie huaja n lidhj me I droilOD per informim_
-- ~otj c ri nC legjilocion shqiptare n1lidhjo 1110 kele Ie dj~
-- Studitnin e ~ drltjls plr infonnim oil kCndltgtehtrimin hirik
Metodologiia
MclOdoioj(ji lt rlrdoru n~ pergatitjrn c loaj Ie perfhin hctimin c iiMi ltI fu~
Studinin gJilhe lcgjislcioni gthqipew db huaj tnbi 0 drojlen per informim Litcrntura
prfJtin botim i ibn dhe revira hkenoore Ne lilctlur( pe(hihot edho 00za ligiore si
-KwhiOii Republike Shqiperisc dhc hilii Per I drejlln bull infonnimil
Shkurla
KEDNJ Konvema Europiane perte Drejtat e Njeriut
OSllE Organizata per Siguri dhe Bashkepunim n~ Evrop~
BE Bnshkilni Evropian
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
CADA Commission dAcces amlt Documents Administrotifs
CNfL Commission national de linfonnatique et deslibertes
USATD United Stales Agency for lmemational Development
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
100 1 ul~ dJ 0 P II V 1[~1 4 P cwoa I ~JO Arud fl r=1 eI ~ I UOI~L raquolt1 ~l III 1) B~ Il ~UI 11 =JJP IIlu II IIQ uml Imru 4 lluiJl1p P po~gtlt p~ OIl JO lF~ S JD ~ gtI 1 ~ IPI 14 IUOIIltgt Il U] ~1ltUgtl l~q U _U ~~ J df r-= ll J I~ gtOl ~ DOfIl II_VJ nltht II o)Jq IIOI Jp II _ 1lt1lt It 1fqogt -
IIJO i1J _ J Iq~ 01iI JO ooD I poult ~ ~ I JO PO It ltWOJ 1llJ 01(1 I]qV 0 1m l 110) [ I q IT ~ IV LWCWOJI 0 ss=o lIIi1 1QlV j a gtql 110 -ldmpJ 11 --I lI I PPp I dd ~ll P=Jf 1 0 i(O~ II III unq 1Poo) OII ooru IJ
-~ ft= = rIWIoltI fmiddot PJ =9 4P lI ~ ~ _1 f7ltdltiP ~I l 1 N ~ lt l[gtr lI d n~ uf II4u If Ib or 1_11 l l~l lfl fl II fOgtJqw qp ~)I 4~ oSP I I4PP of~ 0 l 1 W~N 11lgtltl Pd 1J1 U p UOlrm r gtJf 1lI1U11OJu Jid (PIu Jb~ ltgtlIQd f~ 11( 0 11 P mopd l)1 ltfll~ ultLH) 00[0 II ~ S 1U11OJ d rP (q ~p 111 ltq 0lOP ~ r w[IJb~S IlI]JU ~P bull (qm 1~11d 11b I l I po fl_~ 11 oampu p IlLlbljI ltId oli -j r II llIlS ltgttqndll bull X 00( bull [S 111 op CIIII9 ~ OJ _bIlt l~lrgtI ob I IgtqOltn1OJ _ngtrj - 0lltjQ WFIIId _ oJ or _~ fI if
Mirenjohle
N Irfimdim t~ ketij punimi Iliej rastin Ie boj di falenderime FaI~odmgtj pedagogun
~ProfAsl)r flfrim Ktasniqi centTDdihm~n dbe b3sbkpomimin elij
Gjithagthtu Duk mund t~ I~ pOplirmcndLIr fwniljltn tim q~ m~ ka mbCshtotur Ianalthe
JUFALIMlNDEJU)
bull
oemi QlIim I ky punimi eshlc qo Ie bltbet nj~ dingt lcorlk per Ii kupruar i qcndron
lltsjildoni hqipilar~ [iohje me II drejWn per informim rr kundrjt IcgiiaciOlolcent tlt cit proj hIOlo iltr)o ouropianC dhc SHBA-ve
Obiekti~M
ObjekiOljn
~ Sudimn di prltj iesjilaolOngt Ie huaja n lidhj me I droilOD per informim_
-- ~otj c ri nC legjilocion shqiptare n1lidhjo 1110 kele Ie dj~
-- Studitnin e ~ drltjls plr infonnim oil kCndltgtehtrimin hirik
Metodologiia
MclOdoioj(ji lt rlrdoru n~ pergatitjrn c loaj Ie perfhin hctimin c iiMi ltI fu~
Studinin gJilhe lcgjislcioni gthqipew db huaj tnbi 0 drojlen per informim Litcrntura
prfJtin botim i ibn dhe revira hkenoore Ne lilctlur( pe(hihot edho 00za ligiore si
-KwhiOii Republike Shqiperisc dhc hilii Per I drejlln bull infonnimil
Shkurla
KEDNJ Konvema Europiane perte Drejtat e Njeriut
OSllE Organizata per Siguri dhe Bashkepunim n~ Evrop~
BE Bnshkilni Evropian
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
CADA Commission dAcces amlt Documents Administrotifs
CNfL Commission national de linfonnatique et deslibertes
USATD United Stales Agency for lmemational Development
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Mirenjohle
N Irfimdim t~ ketij punimi Iliej rastin Ie boj di falenderime FaI~odmgtj pedagogun
~ProfAsl)r flfrim Ktasniqi centTDdihm~n dbe b3sbkpomimin elij
Gjithagthtu Duk mund t~ I~ pOplirmcndLIr fwniljltn tim q~ m~ ka mbCshtotur Ianalthe
JUFALIMlNDEJU)
bull
oemi QlIim I ky punimi eshlc qo Ie bltbet nj~ dingt lcorlk per Ii kupruar i qcndron
lltsjildoni hqipilar~ [iohje me II drejWn per informim rr kundrjt IcgiiaciOlolcent tlt cit proj hIOlo iltr)o ouropianC dhc SHBA-ve
Obiekti~M
ObjekiOljn
~ Sudimn di prltj iesjilaolOngt Ie huaja n lidhj me I droilOD per informim_
-- ~otj c ri nC legjilocion shqiptare n1lidhjo 1110 kele Ie dj~
-- Studitnin e ~ drltjls plr infonnim oil kCndltgtehtrimin hirik
Metodologiia
MclOdoioj(ji lt rlrdoru n~ pergatitjrn c loaj Ie perfhin hctimin c iiMi ltI fu~
Studinin gJilhe lcgjislcioni gthqipew db huaj tnbi 0 drojlen per informim Litcrntura
prfJtin botim i ibn dhe revira hkenoore Ne lilctlur( pe(hihot edho 00za ligiore si
-KwhiOii Republike Shqiperisc dhc hilii Per I drejlln bull infonnimil
Shkurla
KEDNJ Konvema Europiane perte Drejtat e Njeriut
OSllE Organizata per Siguri dhe Bashkepunim n~ Evrop~
BE Bnshkilni Evropian
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
CADA Commission dAcces amlt Documents Administrotifs
CNfL Commission national de linfonnatique et deslibertes
USATD United Stales Agency for lmemational Development
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
oemi QlIim I ky punimi eshlc qo Ie bltbet nj~ dingt lcorlk per Ii kupruar i qcndron
lltsjildoni hqipilar~ [iohje me II drejWn per informim rr kundrjt IcgiiaciOlolcent tlt cit proj hIOlo iltr)o ouropianC dhc SHBA-ve
Obiekti~M
ObjekiOljn
~ Sudimn di prltj iesjilaolOngt Ie huaja n lidhj me I droilOD per informim_
-- ~otj c ri nC legjilocion shqiptare n1lidhjo 1110 kele Ie dj~
-- Studitnin e ~ drltjls plr infonnim oil kCndltgtehtrimin hirik
Metodologiia
MclOdoioj(ji lt rlrdoru n~ pergatitjrn c loaj Ie perfhin hctimin c iiMi ltI fu~
Studinin gJilhe lcgjislcioni gthqipew db huaj tnbi 0 drojlen per informim Litcrntura
prfJtin botim i ibn dhe revira hkenoore Ne lilctlur( pe(hihot edho 00za ligiore si
-KwhiOii Republike Shqiperisc dhc hilii Per I drejlln bull infonnimil
Shkurla
KEDNJ Konvema Europiane perte Drejtat e Njeriut
OSllE Organizata per Siguri dhe Bashkepunim n~ Evrop~
BE Bnshkilni Evropian
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
CADA Commission dAcces amlt Documents Administrotifs
CNfL Commission national de linfonnatique et deslibertes
USATD United Stales Agency for lmemational Development
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Shkurla
KEDNJ Konvema Europiane perte Drejtat e Njeriut
OSllE Organizata per Siguri dhe Bashkepunim n~ Evrop~
BE Bnshkilni Evropian
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
CADA Commission dAcces amlt Documents Administrotifs
CNfL Commission national de linfonnatique et deslibertes
USATD United Stales Agency for lmemational Development
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
PERWBAJTJA E TEMES
illIU 8
K I bull (II_3U
11 KUSHTETUTA E SHQIPERISE DIIE LIRlA E lNfORMIMIT
12 OARANCITE IiCiJORE NE UIlIUE M- URIlJP I INfORllMlT
13 E DREITA E NFORII~DHEAVOICATII POPULUT (OMBUDOSMAKI~
14 Tt OR[olTA1 E INOIVDTT PEIlIJgtfORMIM Him MASMflJIA
U VECORI Tpound KLs~ SHQIPSlARE (risil)
KIL_ _ _ _ _ bull _ _ _ 31
STATUTETE SHQIPERISE DIIE E DREITAEINFORMllliT
21 STATUTI THIl)1IlLTAR 1M1JRETERIsil SHQIPTARE
22 KUSllTETIJTA E REPlIlILlKRs POPULl011f TR SIIQII~R1SR
23 KUSHTETUTA E REPUBLlKJlS IOPULLORE SOClALlSTE Tl SHQIPERISE
Kreu 111 _ 3247
E DREITA E FORMJMIT DHE LEGTISLACIONII HUN
31 ED1EJTA E INFORMIMTTDHE LEGllSLACIONII SHBAmiddot
32 Ii ORElTA IiINFORMLIIT DIIE IEGJISLACIOlllllT AlISpound
l3I1SlORIA H URISE Sf SlllYrrr OIiE Cfo-SURIMI NE FRASCpound
DUKE FlLLLUAR PREJ SHEKULLITXVIll
34 E DREITA PER TV INfORMUAR DHE 1EGJ1SLACIOSl OJERMAN
35 E DREITA PER INFORJ[]M PER PAKlCAT KO)dBETARE _ SJE SHB1BlgtLL NGA
MAll I Zl
KONKLUZIONE 48middot5Q
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
E drltjIa pr tu informuar ~htl nj~ e drltjte kushtetucsc e da fIlnlwhct gthprehimjh~ nlt
KuhktutCn 0 RcpubhkC ShqpCrigtC i dhlt nj lt ditO 1hemdlnre bull en pltrishirlt dhe hum~
W drejta W Ij iu k W gjhh~ prltonve_Kjo e drltjrt rul kuptimin juridik nenkupton te
drejtn per ru informuar p1r sltJo aspekt t~ jete politikc ocillt ekonornikc lruHmore ~ gt1 db
per ccurim 0 priml ill1ltIltrore gt Lhillimin OfgOlliimin i dhe funhionimin e gjith~
apatltil shllt1~t(lrsi j~ drojt kaq e rlnd1ilthme kjo e drltjt~ paraqct mtcre jo velem per
juritt por dhe pCr Ie gjithe stumilcit c hkcneayo juridi- Ne kolo punim pltrfsh~
dokumcnlol kombltlorlt i dhlt Iu nltIOrkomblt1M 0 eilot daJin no mbrojlje dh garantojrul n~
m~yrlt absolute kW W drejt centeo diM p1rjhtimve t~ ar)oshmo dh te prlillltrnl Kot
perfshihct gjithashru men) se i ka qenC patlsukWlr kjo 0 drcjto nlt penudh W ndryshme
kooore Ie egIltneos shut Shqipltw nli m~nyr~ m~ 1~ 7gjeruar gjaW periudh
pogtllwmW1izmi E drejla po tu informuar pamshikohet edhe n~ hum~ Ieurogjhlacone re shlllllC
hteteve t bot~ W clat jan prezente edhe ne keto pm te cilln po c tralloj amphlo mjon 0
rcndblshmc te thcbo) e drcjta plt lu informuar ganmlukl dlte h nO vltmOndje ~ shum~
konwtltave i d~e legjisldoneve ndltrkomb~tare me mjall autoritet dhe r1na1si nderkombltaro
bull
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
KREUl
11 KUSIITETUTA E SIlQIPERlSE DIiE URlAEINFORMIMIT
Kulthtetuta e Republik~ ~ Sllqirltti~ bull miMuar ngo KUondi Populi no 21 loWr 1998 0
pershkruar toisllt nga fryma dll parimet demokratike parashikon hum~ t~ drejta dlle Iiit
tllmdore P IOno monj IIaJtiJnin no mcnyre Ie hollchm te drcjten e informimit No
Kuhltetutin e Shqiperislt kjo e drejto ohW e vndour no KREU II ok lirit dbo to drltjilll
middotc1jili nen 23 paragrafi pare (0 dr~ta e infunnimit bte e garanturr) pragrafi dyt~ (kmhdo
ka Ilt drltjelt nO pltrpuiliJo mo l~in 1lt IruITO inIonnacion rill hdhjc Il1C vcprimlllnflc c orgHD
htet~roleuro idhe til pe q~ ulthtroj~ funkon hteterorel i dhe~ JIlflBrafin e tret~
(kujtdo ijcpct mundia to ndjcltO rnblcdhjct e or~meve t~ z(ljedhura kolekiive Parasllikimi i W
drej$ ~ infonnimit ltlite gararWmi i j nga kuilitdul gthCrlJcn i n]o mat i Illmiddotelil dmwkrtik
ne vnd E drejta e infomlimit h~ nj~ e drej~ tomellarebullbull palje(1)reshme dhe 0 po
IJl(Jhuebme Kjo c drltt nuk i perkct middotct~ nj~ grupi til cakturr W hoqiri i eili qeveri dbe
drej(On sh-lOrinlt por i por kol nC Irun)re OOoloto dhc pa =jc llol digtkrimininn kojtdo penmm
q~ jetrln dhe ~1nI pj~ e oqri paihl ivolil intelekUlI ekonomik slwqoror si dh
dalhmcve gjinore raciak fetrr nike etj pro cdo Ion ka t~ drejtH~ infonnohet p~r cdo poundi~
qo ndodh nO jolltn ekorumuke polilikc hltrorc nC 5hoqrnne dhc btctin ku ai jcton Mnon apo
pumn lirend kufijve Ilt caktu() ligjore dhlt P i kpn-YeI 1 ~do pltrwn ltnd po i lwi ka
hri per til ditur n~ lidhj me ecurin~ pun~n ill veprimtarin~ e orso hteWro dho Ilt
dukllIIlCJllcc zn1lTC tt eilat ai i konsidcron t~ rnd~ihme rlt til liohur me to pa hpjeguar
mmiWI se pltre do ~ njihlaquo me lomiddotSi gthumio 0 10 drcjillve kushicluogtlt dhe ligJore to
srnhionuara dhe ~ garanruara edh bullbull drejla e nfomlimil nok tsbt~ oiO 0 drjW absolute por oj~
o dICjtt rclatigte e cila ka kufizimct e ta po qe jm~ poundiithmon~ It pltrlipoundiura t~ drejta dhejo
arbilnirlt Ko(O kuilzirno gjithC to tiert cdhe pIT te drcjtfu c informirnit iRIlt te noooura pOr
to mbrojtur intero til pltrgjithhme dbe middotecanliht igurin~ kombampare
h b1 5 Sh ~sI TJre AJ OJ 2011 fo 16
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
PiIj-htim jeW n~ ~ dl~n mi te kufimhot e drojl3 bull infmminrit tltbli rOltti i seirctcc
eICroJt dbOni I publilltimi i Ii dla~e do tl Rile demo Msht U renda per 5htolin no
pagjilh5i dIR organlt inlttillJcione Ie aIIl 1 lij ROSpltktimi ~prnkill i lesj 1e djlte
lhemel rlmn je bIshk~puIrim dhe mirekupim U mdb nga all C orgMbullbullhletororo ne
polrgjithi i dhc tl nCnpunClii shumt~o oe ve~ni Nonp_t ~ odminiUOIbullbullhlO1eroro ne
odo ret mo ~lIim q~ kJo drejt kllshtctuos W bULoht~ pral~ik~ duhot t~ ofroin( dihm~
_lyre til cilll ju drejtoh otyro Nga lio dahm ne yeimn se kjo 0 ltrejl hyn n~ kategorine c
IIyre U ltrej1aVC It oil quben I~ drejta porili Ie dlo mun Ie gjejne hatim n~ paktikc olEIn
me ndah-jeo bull shltetiL Rjo drejtlt bene ckklio Iem rezutat i ohiooil Ie gthllttiL B drejta
pirru infomruar katakrerizobct D~ keto lipO
I) Pluraiimi i hurim I~ infonnacionilt (runkuplon burrni i infornmmlt nuk fhU vltWm nje
plth adminhtrnta shlclilroro pornj mon burimeh ndlr me WrCruiltifilimin fI rnondim aU 1lt
media 1lt illhLlllj1Ut po elktronike i eli blue m( i ptrhpuri dho m~ i thioshl pe nuk
kOtkon procodura tl oItwnm per marrj OIl e informiit)
2) Olrje1Iii1i dbc pwgtfsibullbull Ilt dhelll ~e jpon (ninTrupton p=onil Ie iat= do ti
jopclai infulTlladon q~ oj kMwIme mltn)Ti spocifike dhe n mfn)7c Ie paangthrn)
J) PlotiSi komkia do vazhdimC5i ktivltetlt t infurmimit (nenkt pernit t~
lltsuar ajo qlt oj kCdwn Ie cljW do i jepet e plol~ j dbo brcnd afeo Hampior I paraslnlmara
p C OD dht fund ampinto ampii~~ koh~ pa Ddlrprajo)
4) Respekti i diojiltetil ojotUuti nndit publik i oncgt Ilt mira dill nga z1t~illiml i lire pilik
dhc mom i rcmije (ninkupton U lliitha burlml ~ iafonnimit lllaU dhampios inCotDWave
dollel qo Ie respeicttgtjne dh I vendosin ne plm Ilt pori dinjitetin njertror p neptrkernbur at~
dho k~to infurmata III jone shkok rlt rrihjen e rendit publik db kr1JoJnl doslabili1Ol
siilhamtu ato nuk dullel qiw ndikojn~ p~r koq Ill pikikc dh moralin e ftmij~v)
1 koto lmhlltlule ehU njohur n~ menyU te pltrf~n dlej e informimil 0lt OrgMe 0
jed] kolk n men-e Ilt e pir ltgtltgltIet~ 78jlaquolhUI3 nC Divel dor Kushtetuta c
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
RpblikfS ~ Sbqi~ si gun i emeit te nj~ hlltti dolltTltlil iujop nje tiri to madbc per tu
informlW kIljtdo fCi pOr on mTe 1lt duan q t~ jfl fnnndM
12 GARAIICITE UfJORE N~ LumJE ME URINE E INFORMIMIT
E djto e infunnilnl i 1i~ c djt~ themelo Barantolle go nj~ humellojbmtn dokmncnteh
komblwe i dh namprlomblan to mtifIk nsa hteti Igtqiptor
12[ NDER DOKIDfENTAT KO1BEfAIIF MF TE RENDESISHME TE CILAT
GAIUN1UINF URINE E INFORlU~nT vIIDon [I([IMlmiddotIIIM
Mirlnwggt Kutrnli PopuUrn daten 21 Toto 1998 pIrIlhikon AAprlthimisht 1ueun2 te saj
ncni 23 pmgrafi i pare (e drejta e infonnimit Cgthli goranllW) si dhe ~ pgrafin e ~~
Kusbolo ko Wdrtjte nt pIpIItIlje me ligjin tll Dtgttlaquoi infumwciOll per ~ C otglIlltlt
shtctr1 dII 10 pmiddotC 10 U5htrojo~ funk htellro KueUla e sbqipfu
Wllooionon Icjo drej~ talco tll gjilhe pltJgtC p i~ Iloj diskriminimi~ Kuptimi dho
di$j bull IrtllSPonce 0 vcndour n~ Kushtowte murnl to thihc( qllrt~ q~ n~ diskutimet e
2lWitlUBlA gJ hlll1imit II KnhtctutC No to ~shU ok bullbull bulllja Ui nmi tslue m bullbull dommllio bullhm dh padyhim dQ Ie jete rife n(Q eiemenm bull rl1 thdhalN qe do Ii men n
Ii~ Kumiddotwrue Apoktot q~ (jdhen e lranspn Unjl0 0 qytctarit pIlr t~ marr~
infonnoclan j dh Myrimi i shtetit pIl t~ dh~n~ informocion jno lhltkgtu glnW hanirrut te
Kutt~ i U ~ndlsish~m pIlr kuplimm c sakW dhe II plat II k~J to drojt Nil qoftlt
qwar Iw I~ drltjle Ie IMf~moktgt (11lt dluil 1lt lrzlJloj~ ltIM dtyrlm I -Nit ~
injOfmunr sJltlltIil Po Ushu edhlt 01101ltlt1middot ql zgjltJh pop1II luh liijenii Iii hapura
dM pjetmtJrTjg ~ POPWlil dullell jetf bull i bulliguTibs bullipabull ni llCtdwe ~ e ltiren do I poFushlltohet etJIIlt muntfltio e realizimilli wlaquoi kbi tift sQb~slm Iformllc st p8gj~
cent la biTt mf plO1~ dh~ m~U q=~ dnJ e fda hJ~I1 pC I~ marrt nflN7gttlKwn
E djtn ~ informiltnit ip Kushtetut~ hh1~ e rregl1uor n~ dy pekw lt drejtn pcr tu
Po I
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
infomlUr n~ lidhje me pimtario e OrgM hleltrOrlt i uru infommni TIlbl tc dhcnat
Ijake 10 r=onyo qc l1shtrojne funkione hteWroleuro Ajo i garanohet laquo gjitM persOM po
-j~ Hoj dallimi dhlt plNreht ngo b raea fcja bindjt politike prejardhja hoq~m
etjduke hmangur k~htu 00 lIoj dbkriminirrri Nlt p~ilin 0 trei te ncnit 23 afinnohm dy
porimc Ie rendesishme
- parimi i Irunspmces qe rcahzoht ncptnnjct ocrjes puhlike I~ mbledhjee ti organ ti
zgjedhura knlekti i dhe
bull porimi bashictpunimit~ persoI prl me og1 udminisrals pubike Ky rim
realiLohlt nltpnnjct picsCmarrJ dhc informimit t1 persona privati Plt pclaquoi
vendimmarr1 t organe llt zgjltdhur qendron1 crulorc rrcglllim i ktrkuaT hprehin1iht
nga Kushtctuta nil nenin 23 Pj~marrja publiku bhet kosMu nje mje eil1a per mum c cI6~ slt enduneve tlt 1ninParcnccs Ie ndCrgrcgjoh~it ti e~ pubiikut ~ lidhje me t~ drojtat
dhe lirit~ e tij
E drcjta e informlmit ne Kllhtetuti rregullohet edhe n~ nene W Ij N~ 1( dokUffiOll( 1herrulor
ligjor LOno nj gtend Ie rendcsihem garancit~ plOCeurodurale penale t~ individi~ ~ lidl1je me ko
neni )111 nksiooo se kushdo gJao prot pmal ka tc drejtt to informohet mj~herl dhe
holl~iht per akuz~n q~ i blthet dh pOt to drej qo g nlt lidl11c me procooirnm pltnal Po
ailiu privatiownsidcrohct me r1ndei pa~ore pltr ruaj~en 0 dijire j~Wt Sipos neni135
W Ku~tetuW osIltuh k mund tC dctyrohct perYCl kur 0 k~rkon ligji t~ blj~ puhlike laquo
dh~nat q~ lidhen mo personi 0 tij Ky non Ihokson peowrud nul mund tC dC1yrohcn te japm
infurmaeionc qlt koniderohen lIltoale Sip ketij nen mbledhjo pOrdorimi ltIhlt bi~ publike
1lt dhltruW Ii prnt p pClqlmin c tij lshti e ndeluar me p~jashtim t~ rnswe q~ lidhen me
into publik mndhore KufuJm gjithagthlu ipRgt nenit 35 to KushtctutC duhet t~ jltn~ t
parashikuara n~ ligj Pnit i njihet e drejla pOt to ndrequr 0 [sJllri 10 dhltna llt vltltlet 0
llt paplota Sipaslcgjilacionit vend iofomladonet perwoale mhmhen nga Ugji Nr ~~S7 dt
103200S Mb mbroj~ c te dhCnavc porsonalc (clth1j~ e ruaJtje s~ infilnnaoionee
pcrsonaic cht~ mjafl e dikuruar pOt shkak llt teniltgtnitt IIlIlyrgthOm qo Imd mlt rj~e
konfidendaliei( dhlt gtlrpaJoIOS s infomgtacionit per punonj~it e instilucioneve publike
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
njedhoj~ inlercsIt pubUk ~ tl njobur kfupunonjlts
B Licli rtI47~ dal Il~1999 Kodi i Procodurue Adminiotrrtv I lepubli~C
~hqiplt
Nil klaquo kod CiliC 1fO~Illlu me hollsi e drejta pr tu jnfunnuLLr kujto pom per pun
3ciinit pe okLOnntol Z)TtafCpcr to dh~nat Yetjaklt tl 1ynw- qe kI)ltjne
funbiono shtctrrore 0 hrtirne publikpltr njlt 10lt Ie cit odllimativ eg_ K~ nj~ em domobntik ~ilile ~ mI teplr erk- leur publilu ehte j nil infomnUllr per cesh1jct
me int tl pltmashke~ 5CpgtC lnformimi j pubtikul plr ~ bull ttdmini~ konamptobet si 1lC
oga prctnist pl njl qlterije It sub- middotbmbull Admintnda lihlct~re duhet It jelt m~ shnrn~
~O publiknn- Trnnsparenca ~ rimarin odrnirUsuntibullbull nit bogtimin bull qyIcIarCgt-
o ttdminifo c 1T1 gil qc CshlC thclbCsore pr in ~ poliiklr odmnistralibullbull Sipas
letij Ugi lushdo qofU Ion fizik apo iuridillt endbullbull opo i huj g= It drej~o e infonnimi
po ~io 11~ diskrintinimi n~ m~n)ll m~ konciu kjo e dlaquole lIlumi laquol poCnnblidhctnc keti
mn)ri sjilM kune tt dnitc Ie nJihltD me dokumellta ryrtoroporvoc t kur nj Kilt ~n
ruialoht mo lisi elj Sip KfAbull drojta pcr infonnim~ilile G0lI= n oj~ r ojvelelth S~
purl j 0 drojt~ ~r I~ marr nfonnacion mbi do~umCJItt 0 ~dor ~ proocdurat
3ciminitio lie j ~ht~ garantunr wm po pjeslrnOlrlt 01 nj~ proocdim tldminigtlnltLiv
Ii ~1l4 mll1d to jn~ okl Ie ndrygthmo admirustratio dimo opo cdlt kekime q~ mund ti
blthon pcrsonoljht sa pal~~ Kja bull drejtlt mund Ie ushtrohct pcrsoulisht nga palID oe n~a
pa-fleuci j autorizuar i lyre (neni 20 psrafi 2)_ Orlloni oJminigtlruljv q~ procedon CshtC j
delyrunr Ii jpO inrciOD cdhc per ti drejta1 dbe detyrlbullbull rjOltomonosvo no prncedim M
lidhje me kh p3lOShikim neni 51 j KPA po=hikoo qf ~do penon b ti drejt1n pr tu
worn DgI odmjnjstraLgt n~ lidhj me bullhi1imd Jgtir Ii oil oj eshti drcj~te j lnter=
Kjo mblsh me lej nga no nO zIjm tc ella uumojDf ti drejten e polgt t~ intltreltruara
per I~ impcbcw dojlaquo apo pr ti rnorr ltrtelime opo kepj 1e _ertctu ll dokumonov
rpANonl20
KfA Non 51 12 O~ 53
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Sipas KiA ofati per dbeniltn c informacioni hhto 10 di~ nS dita lt ngjistrimi tC kcrko~ per
inf=iOJlmiddot Sf dyti KPA liIgthiIwn oltllw qje gtmltim Ill oi me t~ gion Ie ~
)0 me te lidbur~r proudimin oomini1luli Si~ obpnhct KPJ ne nenin 55 It 81M
~ to drtito to njihcn me dosjOl db 81W31 bull adminume koruk po zhillobrt Ddonje
procedim adminiW31iv qe ~I)TI lu iDl=je Jgtlr~ Iur nje gj~ e tille Ddaluhct me Iigj SO d1i
KPA Pign odbe nj ggtrllIim iii njl me te mot laquo tntDpUeII~jQ m1 IE lidhurngtlt
me procedimin dmjnjgttra~v Si shprehtl KPA ni nltrun 55 giilhe kaOC t drejti t~ njiben me
dosjet db regjistrl1 e oorninilrOlo kill Duk po zhgtUohOl ndonjl procedim adminimiv qe Blyrlt
ru int=jf pM~ Iur nj 8J tiHe ndLIIghct ligj E ltlreita plr lu dlgjuar gjithasbw
ehto pjeslt c KPA ltIlw qj~ ~OIer dimonion I to ~njtf po informim te garantuar ngo ky lig)
Si1 pLIIl De nil Jim adtninistrotiv duh laquo keU mund~ine Ie shprclu1 diu tc dCgjohct
jWa 1lt1001 dimmOlTilte Sir KPA patel kaOC Ie drojt(n U hpben lti pas rrldintil
til prociltlure limore oItttI cdh morri 0 dimit pitfundimtar neni 93 i KlA
parahilron hprehimhht Ie drejlCn 0 pLIIeo laquo intmuara t hpreben pOl1 mllIjo ltndimit
centrfundimtar
C Ligjl plr I~ dreJI~D 0 Infnrmlmh no Rltpublikin Sbqip bullbulli
N~ RSlJ kjo djlil hW qjohlll q~ pi Vllil 1999 mo llgjin Nr 8503 dol 30061999 PC te
drjWn informiniil pir dokumnlcl ZYNo Ie vii 2014 lraquoIliru u ~endeua mo L~in Nr
11912014 P~ If ltlrejlfn 0 infnrmimit Lisii poniliikon 0 eilido g~ZOII t~ drejlEn ~ rna
informdon po dokllIllctllO ZJ11re S AUlorirel pubhk Nom 3 c pcrkufizon (do perlon
giZon t~ dreJtin nJoh) flfltirmacfofn pUhllk fK dy I hpjl(oj moUvet Dhc
vijon me Autoritltt bIi lthle I dltIyt I~ IroYmoJe rcI~ ~Clt jQ rn ofrim
Mjociunin lt hrlrw1 Llgjl Ito dllluv odh nj~ gori II I~ tc dokumenteve zynare
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
q~ b~het public po kke~ No pOJpuilije mlt prognunin 0 1nInp= mimlar per ~do
autoritet pblik keto Ie fundit p~rgatitin parapakiltht ~ formate leh~i1tt ~ kurgttuehrne dhe ~
akoshmo i dhc venc ne dipieion ti publikut ni faqen e tyre n~ internet kate~oritll e
m11hme R infonnaciorul 1 njlt p[~gthkiim to truklures orgRIliztivc funbwncvc dhc
dctyra-e Wautoritetit ~uhlik b) tehtet plota i) Wkonventave qo jonO ralifiJuru- nga Republila
lt ShqipeTISC iil te lig)cvc iIi) te akteve nfulliRiore Iv) ~ kodeve t~ jelljelt v) til do dokumenti
1liih vi) Ie rrumLlit ndonjc dokumcnt ticter qlt ka liilllilt me ugthtrimin c funkllOllCe tc
utmitctit publik dhe q~ prltk publikll1 e gjert mltiniomu mQ~iIu Jhe I (rollil qi
Vlt)JrQinc mb autQntetm pubillc perfshi planet lttra1egjiklt pun raflOrtet e audmmit nga
Kotrolli iLae Idil jormaon ph procedural e prokimil aplt proredUfat
kfmkumJlt_ kOfClaquoirgtnilipanrjIltlU pubik priml Gjllmshtu ligji pahilon oltIIte e
ouloritctl publik krijon mban dllo b~n publik nj~ regjt~r t~ po~~m ku p3ltqyrohen t~ gjitha
k~tkst pOt inforrmm dho infonnacionct 0 dhena nC perwig)~ ie tyre llWi parlnkon cdhc
rastet e kufizimit te keltaj te drltjlO_ r drjta e infonnimil mund R kunrohel no t lthW e
domodoslunc propoocionale dhe n~e dMnia e infomlacionit Mmton inter e m~roht~m
t~ drcjtcn p~r nj~ jeW private b_ reli tregtar c te drcjten e utorOt d_ pOen
Vor [iampii kerkon te saktewj se middotp(I_ifisM n(U sa parahikvlul rU irel piilaquo informacion i
Idrkuar nut iuzoher nt rast dcrlto~ n) Inen phiic m i lam jW dMe~ W Ver
morclciltUmi 0 dlspoZltave tc ketij ligji pssjell pIlrgjegj1si adminitrative_ Nje risi e ketij ligji
hle thmelirni i institucwnil 10 Komomrit per to Drcjtcn e Informimit dhc )[brojljm 0 tc
Dh~nave ~eoale
LK)inNr 11912014Noni 7
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
111 NDER DQK1lI1ETAT lgtDERKmmETARE n RATItIKUARA liGA SHTET
~1I011TAlt nCILAT GARATOJ1E DHE KANE PER OIlJEKT URINE E
INFORMI~lIT JANE
A Ddltlbullbullbull Univubullbulllbullbull Ii D 11~e I~ Slltdul
Dokl= UnlIbullbull 1 Drelgtlvo 1lt Kjltnut lt firm n~ Iuombln~ e Prgji~hme I~
Or~Wlit t KornbciO ~ Bhkuar n~ 194amp rendit t~ dltjUlI uiele I~ njcriu~ nder It dot
dhe JrejLa per lnformim c hprchur n~ nenin 19 rJo njrrj geron IJrj~ lt HmU dh I bull
bullhpnIJj kjo Jrej~ f~rlhjn linn per Iii P endj pIl nltlirhyrje dl pltr runr mam tiM ShptlIHi informM dh iJ nltJrmj1 fJq mltJIIl diu Plt kufiJ
Ky ~n io wllm lirin~ e mendimi( dbe Il bj polt tdbo ~Ic per 1lt
inronnaQoB db pCT sbpCmdari all nI ~ men) (~iUI fbull ~uriraquo e DltDi i
refrohot derimi ~ Ie =pdtuar kaC IC dJjIC pa asnje Iloj diskrimioimi n~ ldhje me
oriroillln kom~ l =ike I iTJdividiL Ky eIlle nj( nga ncnC1~ I~ njohurn Ill IUshen
lirigti gti gthpltbjegt dhlt infrumdonit dho i ka dMn emln dhe Mlol 19 nj~ ngo OTgIni me
I1i n fuhW ~loblo vcr Ie mbrojtur lirin c hprcl~ dhe II infonnocionit
B Konena Vuruplalt e W DlaquoIII WhIIl1n
KEIThJIIi~ dokumm 0 ruillsi rnadholt rojonale ovropino i ebillit til Evrope raifikuar
nil Republib 0 Shqiperisll n~ vitin 1996 par hiknn n Nin 10 te drejUn ptr inforrnim
PoroBfj parl il )0 10 KED~J Cshte oj penortirn 1Noni ]9 I DUDgtJ KEtlNJs~
yazhd= e fl)ms ~ Ueklnlt UnigtltrgtIIIe te 1( DrltjtaYO II Njorill1 Ajo ohpreh YUllnetin e
palh~ nOtlslWutso peltW igmnar nI maksimum garnntirnin dblt dIoti1ln II drtjtc tenjcriut
Ne Nenin 10 1e KEDNJ Eshte sanksionuar e drejta e lirise $a shhj01l sO m~ime dhe
opiniOtleV1 polSOIl31bullbull Pj~ pIblt (s e Wij ncni ohte odhe Iiria per ~ IUUTIi dho per t dhen
inrormnoiQII E drcjta infmmimit Ilsht e hpur plr U lith ojo nlilirohol Jrltjl~rcjli p
pasur 1IOj~ pe nxjerrjn e nj ltllilimi _ e ortoritoto shtollrore p~ nmrimin e saj_
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Kelu dol ~e paIi upari i osIUfizimil ushIrimil D hapfsirl klWIj III dnj~ pa marrC paras)Sh
lufijt midiS hlelltgte
~ KlZDNJ lojohct do nga OIla e htltlcyc nenshkruo I kufiimey ne htrimin c k~saj
t drojle em mbi baz Hgjorlt Ky kuHzirn hie ne fimlulon t mbrojlje 0 mLlt=S3C
dhore flUblik I~ eihl nuk duhct t~ ltenQile e cenii i III cilloe duhot t~ jet Ole nj~ InOSlt 0
Ii u1~1 e enml q~ mund 10 POIindivim ngo mop~rlitimi i inrunnadonit q~ ka kMma
110711 n~ Nonin 10 te KEDIJ =)lt1 lt rnigthImc i~ koid1IW ~ pir lwfioimm c Ie
drejt~ plr u infunnu
L ~i8wi kocnbeltgtre b Sliuria publ PlImodidimbimi1nZi=b d Mbmjtioe ohtnddit moral Mbroj~u repf Pamiddotl im i i gthpCmltaojltgt e informaciooit te m=f II 1ltoorlto1 II- Ruqjtibullbull ouInrilCtit ltIlle i~ s puhllaquoillbltriour
Kltl diociw Ie KEONJ bn~ k=klet unlhOruIS 010 konsislojn Jo etm no dlt1rimin c
bolimil I UlWlj Ie dnjtc por OOhc n~ sigurimin e kMij infotmOcioni III Ojshlm Ill nj~ koh~ lta
m I sltlurlr dh ne Dle gjuhlt go i pandclruri e kupton
c llklr~1 bull Kfhitlit ~ toropltO mbi Linni Shpht rlb tH Infnrm)mi 11982)
)j~ tiotlt-r or~unit~ q~ e ka ak in ni infOIIIlaCion nje pre) pjl]lulive III oj ~sht~ Ktshilh i
Etucpols i eili oil Dltk1ara~n e nhillit WEuroplt mbi Lirin bull ShprtlUe dne W loforrnimit
(1982) porWlon flrimltl kr-eorc nO lidhje me Wdrltjtlt-n c infotmimit dhelll rolin e saj n~
~ SiplS ~saj dklltualte liD c hpRbjes dh informirnlilsilta ~j~ ll i ncvojsbltm per
illimi c 5ItlIrbe SIneet anllar( ~ del-reuro W hmd~n keljen e ta dreillts i
infonnni~ PI ju gtelim Ii =peklojo dI1e ~ pltrmbuhln W ti drejll pot ti mbajlll njt
qindrim m~ Ie vendosur Ill l~ fbe Gjilha5lttu oil nj koIt kur ttknologji ~ me hapa Ie
~ ~) 10121 KFTlNI
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
nolhhlm Dclol3ntta ~ so hilfunj i Iltkrwlogjigtlt slt infomucionil duhet Ii h~j~ tll
drltjl1 pltr infoltllim
No tlllOdrln ~ parilncve I~ k~j Dekl objoklial kl)ogtorc I~ hlotc nw t~ Kllthillit tll
Jupo june
J Mulll ~ eollIlllltlwntrollit mbi pjesimarril no proeoin e infonnioni (p~rfhi~
qyttHrlt1 e ihjhte gazctarft dhe k-hdo ljet~r)
~ NdJkJ bullbull nj~ politiklt Ii hapm nO ktari publik plrfhih okn nt nlIIlUlcion
3 Etzist= e nj~ humlIojshmerie tIlodiogth 10 P db nutonom
4 Akoi ~e iIlfolluiOD dhe zbatimi i tij n~ hklI kombltln
I n mbfojlUr II drejlli e d litdo pi lirin~ e shprdIj dhe infolllllmit
2 n wlur ~jet imitushtrimin e ~j~ drejle
3 n iM njedhen e lire Ie infornuocionit
4 n igunw q~ teknologjia e e infomulCionil Ii pirltlorct p~ te ~IDroar fhn e iris
sO gthprhj dhlt informirnit
0 Rcknmandimi 2002 (2) i Kebillit tc Enrltgtp~ pVr Akbullbullsin n~ Dokllmentu 7~rt9rc
Nj~ dokumonl ljot~ i KCshiliit t~ Europs q~ piIltndroh~ to bull rtjl 0 inIbnnimit eshte
Rckomolldiml 2002 (2) i KeJrillil Europe per Mosin n Doment Z)lUlre Si ~tll bull
qrtl dhe ng titulli ky 1romandinl bull SliJilon te dnjten bull infonnimit duke u p~rqendruar Ie e
dejUl bull u1 ne dolrumonta zymre P~r 1o1~ y koaumdlmi ben dhe oj~ pcrkufizim tI
II1IICIritot publile dhc IC ltIokumcntagt-e zynare u m pchtl
AUloril publiko
1 Qrl~b admini_qCIldrore rnjonalo ndo
2 Pcrs0n3 fwk~ oejoridikO nlt fLrnbiom pubilc 0 me nutoritet odmini=niv
on ThOAvbllltvof pid omot1 D In Eropon Unio Amlterdm ltiower Lo
InmUbullbulli 2010 fqlgtO
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
1nJmcioni i lIii i bartugtr~ matTii UK lfIltIritctct pnblih q lidlge me
funksionet publiko _ adlniniSU-olie
N~ dot)rimi p~r ok nil dolmmcnta zyrtare p~rjhLoh vlttern ato dokumonta qe jan nO
perpltmim lt ipcr
Parirni i pcrgjithshtm I Rommdimit eshtc s ltfllett TIeUlre duhot lC _tojn~ lI ltlrejn e tl
gjilM piX tcpatur ak5cil-lt Urkesis dolWlom1 ltY q~ k~ toritotol publikc K)
porim eshtl i ~ersbltm PI je Hoj diskriminimi ~ dhc atlt II origjlnes kom1gtttan
MogjithatC eshtl k-pluoshmo ~lt kjo c ltrejlt zhotohet me kufiamd pcrkotlslt n~ herbim lI
inrereit pblik Por rdortUldimi thekwn kelo kufizime dullet t~ jen lie te pakta no
nUlll dlle p1rcaklOn krilflt P~ kufizimet n~ Jial=
o Kufillmltt duhlt1 II p-hikohen me Oi nil Ugj
o Nc kpoundt~ Irnnyr blMDilt1 ltdo paq_sl aptgt ond p1t keqluptimcpo ~puJime_
o Kllrriimct d eI t jene to rnVl1islmu
o Nuk IIund I~ k1irlkohen dn~I Dl31erile q~ nuk bull JutiHkojnO l-tI c
klasifikimillO 1)flt KuflZimet duhet t~ jon nil pClpJcstim me qllimin 0 mbrojlj
mformacionil 11 nul munlt te klaoiflkohn p~r njo prnudh w ~i~W kohlt dia
dnkUInltnt~ Ie nj~ Shlti jn t~ profilil 10 l11t~ n~ plOC me dnlrumonle qe Iwgtillidhjc m
slgurin~ kombttll
N~ 1111 kuader Rokomlndimi ~ dbe pi t1 tjera IE endi ku duhct
perqcndroben shtete1 oWlt
1 ln1ltresi publik ko gji~lnj~ plrparltsin nil dhlnicn 0 mbajtjen e illfnncomi
2 Shtetet otaro duht t~ koiderojn~ t~ wIIduin ofatc caktuara pol pavlerhmOrinlt c
kuJizinu~ pm pt deklfiIamin e infmntdont
3 Aplikanti nuk duhlti Ie ryetoj~ k~ pOr inonnacion
4 AlloritctCl duhtt to l-ltti ~kojlC aISlO plr mosdhtnieo e iu rorm cioat
)0 lb A bull of ~I n o~rooml COl n the Eropn Uno 0fdIm ltI rnI 2010 fq 2l
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
E OSBI
Njo ~lIIiZllt~ tjete ngaihmtr nc fushcn e t~ drejt~ informimil ~ht~ dho OSBE dle n~
klt opklllll 2004 u finno ]gteklatta e PltrWbkct p~ Meklmnt -IamprkomgtiIrC t~ Kxilje
oj Uri~ Shprlthj Iljl Raportllesi i OSIlE pOt Lirin~ 0 Modi RIIJ1Ortetl i POfgtilltm i OKB
pC Lirin~ e ~nprlthjes dn lnlormacioni4 j dhe Ilgo Plrroqogturn i O~ oj Shtete
Arnkuno Kio dckltl erdn lthe i Ioagim i njlt pTi~j (lltr t~ b~r~Il1 to rnpta tigict pr
sekrlaquoin blaquoLimt dho lttill~ aja pIlrqendmhet ~ dy ugtpltklolryc
1 Ab iii ilIfonmoion
2 Ugjislaoioni per selnlin shtctcrru
-~ keto Icuade Dltklla pcrmOOn keto parime kry no lidlU me ~drejbl bull informirnit
E dcojl4 oki ~ infmmsoionit q~ k~ aU1m~ publib ~Iu~ themelore lthe dub
gtuor mbi W~ e transplIfcmcs maksimk (Dom~~ duhot leju nuntri minimal i
kufiocio oslt mobatimit ~ loj I drltc)
AUloritctct puhlike dulle Ie Jonc proakti~ ll~ fuIln e kjj n~ iIlibnmcion (Nuk ~ht~ e
mjonuhmo C1etn q~ htetet W ZlOjn te droj~n PO dh t~ kne nje Itndrirn akti~ nc
fuh3lil ret ~ergjeiiesimin dhe zbatimi sa mo 0 ploW (I klu t~ drltjte)
PocedUI1U duhot (~jon W tIljeslna U mpltj lthe mo koSlO t ul~t (Duhel ulor bLrrOkracia ne
maksimum dnlIlriful nullt duhct t~ je~ m~ W lorta s ohponzimct pt to dn~ne infomtacionin)
c justifikimit Ii Jgtlt1isbtimiL
Ugjlaquo fgtI1 Ii drltjeu c informimit kan ~i mbi ~o ligj ltjele kilt ka m~jc nC
legj islaoionin komhetat
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
j~IIO~igtPgt~ Qiriq lop lwIJ)lJloNlmmn vJiUiIli1 )1 uri iVA7rcfnQ 01lttS
liiOiiWiOJili-0- lII=uOW 4JUdIWllIJ-POWSJUdJ_I --lt7f0Illl ~IS
lt- l1lIII[[LolZ ~1P Ilnd lO0JU is lorn~ OIIIspn111 l_[1II iif IIP 0
1[Ilffi 11 d UOOI ~rlWld
rmJn~ ill ~d IOfW ocI 10)gt4 ~U WJIlb 1 ~n lUOpBUJOJII bull nljl10I0u~L V
al)rl ill )d OIOJ1 J~ ~ilPIl1m ~nfruolll7 ~b ~Iqnltl [llod ~IO~ ~lla ( ~ql1lI illJ~d tPZodlP
~ i ill qp it(l1ll ~l nlll ~Ol lgtltlPJ)J ill IgtLrnP ~Hqnd lJ 1 OiUJ1 t
~lrloP
op ~ Jgtll oqp gtfWUJiPUgtlt II luaRldrulUj 11=rud I ill4~ UOOJUI I
~fouunl1p
fult~ ill ou 1wId 1UOgtltWI0JU iIS 11ltJlbmt 3 l)ltuJO ill punw ab solIuod Oqpgt
rod ~~~ lP ~p gtliP UUFlWltIJIl1 ill JSOqII JgtI[Om~ ill illlfSi llP
~ =tI~ W1l1~ 1118 l~~ WptI n Tq roOl QltI 1qWn11I ill
3AJI 21 tndJlfu IlOI1SJjltIm 1flun I =l1IDIIUOJUI iIS abatjs gtOJ~oa lJlllS
11~Z n (00lt gt ntN 1lUlwRgtjiir ~I- m[p uIIz i1IroJlugtd oon ru(yenP II
N om ltgtlt nJu~ IP IqISolUlf1JI gtIIIIII tI1 TtltnI IPII 1yen UOIjIq I 1J1
~Hds W n~J ~ru v~ iLI~ flIIItIIl~lO = 1tII~)1la OJSa-Ul ~Iil W~J1
O)lgtJP ol I l ~0l1 oqp i)tII1d 1 ~ u~ bull ilb mgtqUIOW[lU lIl7US r f oO)suJri ~
(1mndod l~V 1-d) ltllCI1)11OUI II_J ll Olll)lltllJlO II llgtdo ~ ~rp i ifi~ il lgtI[IIP ffiIOJD bull ~rp ~ 10401[0W n b v
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
(l ni~iv e Mbrojnll nbn Pon (~~14~1FQ
Kjo ~irclrthe pjrbn kuaJrin mgulWor europilUl pir te g~ b41lUlctn midi mbrnjtjes s~
ivlit I~ lur1~ l priotiltI db [ltizlos sO IiI ~ t dhIIlt pcrsonol brenda )lE rdej
kr)o bull k~i dircktivo ~h~ q~ 11 per duhct laquo jaMh p~r do nbegt 0 centrdorim tl W
dMnv Ie tiJ pnok Gjirushtu direktiva paroshikon OltIho ngtjn e UOrileltev mbikgyrcsc
n ~du d per k~t~ qellim
SiplS Iej dirltktJv ~do p=orn duhct t~ njnfrohet plt
J ldentitOi n bull kerlI it Ii tc ltIIlena-e
2 Q()limin proccirnil tlt tltdhCIllllt
3 Iwan ligj~ te PJltgtCltimit
4 Marrtsi e Ie db_v
S Te drcjlamp ~ te dwuar uscsiu no tl dbena personal db pasoj bull muruihme ne Iltee
~
Ilirektivu pmbikon lthe rosie pltJjbtu= tl gtbotimi t kuhlC e dirltktilt dial
pltrmhlidh ~ dy koc~ori kryesiht nO lidbjo me hctimot bull Interpol dhl ltprimtannc e
ogrutllIIve II ye te ntishmc
1 Pndolimi bitimi iotj 0 ndjekj e Ilkdjltvc pl
2 Pndallmi lLOroomovc ndaj iguri~ publiko 0bullbullig~ pnl bull
-
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
13 E DREJT A E IlWORmnT DH) A OKATt IIOPULLIT (OMBUDOS~lANI)
llvokoti i Jltpullit no nje hoqCri dcmokratike luan j~ rot LO pudCndCuosblE Kuhtltnrta e re
bull hqipCri~ bull mituar me Ligjin 8417 ltlate 2110 199 n kn IV t~ j ko hluliimin
VOKATl [POPULUT Ky organ kushlu u krijua nw qmtim mbroj~cn me II mil~ ~ laquo
drojtv dh Ii l~ hIdyc hqipftar si dhe t~ cdo iadiidi ~ hu 0 pugthtcti~ 00 ~do
nim (( ~tyY1I drejligte ns 0lt10 qlt ijnC ato Pavlht hkall~ sl hvillimit ekonomiJ
dh polili) ne ~i~ vend lemetill 0 n~nrttlOs laquo oakloar I~ lij ofnojne dh Ilkelin n m~nyr
Ibsrlnto 0 Ii fgthlthtl[ ~ dnjtat dbe lirin hemelo Ii huo I~ lttIdo Ie tyIc oc It
ohtctasvt t~ huaj po pa shldltsi qi tmojnC = jan reridcntl n endc e lyre ~ lUlldlt- Ii
klttyn 10 dnjo dho Urive themelore finel edbe Uria deginformimi si nje ndlr 11 drojtat q~ i jep
fi)mmOnje nje bltgtltjlric dcmoknrtiio Roli i lijshU Ii m~ Ii lliitbi prsom Ie ciI-c u
=ohcl upo u shkelet ~jo e mjlo brilllt1ucsc Per illak tl rolil dhe rendsili ol nudh q la
kjo e drltjl~ ne ~j~ shoq~ri demokratike ngo ana elru olt vokBnt te populli hqiptar j~
realiruaT dno bjltl[ konf=nca t humta komb ~vnrpi dh ndltrkomOCtare
Problomotiko bull Konferenouvc igthte c drojta pcr infomlm i bull droil themd ~ njoriul dhc roli i
intiludunit 10 OmbndmaniI no pe jltlil Ie trnruiUltnoo pO njo hoqeri demokratike Ie
nPUT pot 10 prunt dho njckohltsiht peT tu desltur me li~ 0 intcgrimit P1r lirin~ e
informiml nJ yre OmbudmHIri mLInd Ie b~j~ vrtet~ hum mb I~ gjilhu ptr 1lt vrrenjotI[
komplckin degfla ~ n~p_o ~o hltritojno Ie japin informgteian S dhe r~r punltn lt tyrlto
Kjo rculizohot dulc U daM n mbrojtje t~ gjiiho uyr~ )n~ovo qe u klr~het vendi i pun1s
ngo hfat pltrrno Kogolit tl j~es sl sekreK N~ rasl nj pmonj Upltgt lje (1nJIli pcrsrmash i
eltnohtt drojtgt e Infoimi dhe bti i popullit het nl eli)enl por kfOf ceni ngo eli te
ltCDoarit aptgt nfponnjet nje m~nlre ~dlt- iii Jut pltr dct)-re qe t~ ~ondOli n end k 11 drojl si
db marl IIUIS8 per parandilimin e ceni Ii lilla De I~ ltrnIhm= Inkcso mund t behen nga
indildlt Vp indi~idNgt si dho Dglgt mganizatat bull ndryslun joqntlln ligjin ~ hfuqizullr
1 viti 1999 middotP(r te Drejtln e Informim1 pltr DukumoDlOl Zyttarc~ parashikDn 50 me
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
monitorimio baumi ~ k~tij ligji ngarko~et AWlkoi i Popullit AvokltI i Popullit
Iwosiderohet lti nj~ ~ bull fuqLh n~ d C q1oweve dnke shlttb) nj~ jet p(r Ii
hmeuar Iri~en e JlIl-ltohI~1 to odmini_ puhlilcent
lA TR IlREJTAT E lIiDIVll[T PER [~ORMIM [WI MASMEDIA
E drejl p~r IE 1IDL1rtl infotmooio 6ho nje lt dreje e individil dh jo Dj lt drejt~ bull illelil N~ Dj
htlcri demokratik nje perlon ka til dejl~ to mane infonnacion illtgtq kullUlaI politik
liampjar ltli te pltltnltUrIIlt nsa qevtriaZlt Kjo e cireili nok ptrfshiIr IC ltirej q iooiule qevcri
apuorganjgt01a te manin informacion print mbi q-1ltttrl t -epnlo pu te dreiUn ~ qyteltara to
marrin ngo ltri infurtllOltiQne [idhur me odrcl whrarake emnt to te IDituli l~
lOhltn per him E drci va t IIl3fii informoclon ehte lie billmdm midi t drltjttgt
popullit pir IE diM dbe p~r te mOffigt ullormaoian n~ njra on dho te drojt ol tij jlltr jeten
priV3tc_ Dube [11 ~Ct q~ leveri ka t~ drejtO ltI~ di informacion I mbli~ krct pIlr tltl
mir~n lt kombit dhe ~ prgtpulhltDe ltlitct q~ iUlima nj~ rol IItJaft tI m3dh dh hLlm tc
~i~ pltr mllJjcll ~ informacionevc IC Uojc t~ nelysh c b =cdi~ humic c
gtbjqCri demokrntikc dho U zhviU toli 1)1lt per shpllmdarjen c infOflllCionit 1Itl
pOIhusjsc i paz~vndsuegtIl_dotyra e S-cent bull 00 n~ pIllllitl ltgthIe U informoj~
publikun n~ mrnyri t~ pndllrenlt koh~ lt me ll1ltiplr ngj~ c rrjcdhol bull Jet pu[itik
okonomike ku[ua loq(lore etj lt into ~ p~rgjithh~m IE bOjrul porhikime e W
driligtojnc opinionin publilulli dobi tI zhvillim bilikohore dbe n~ repkti~ io deI)-~~
buron nga pcrmhojtj fkiani dho miSloni I B1IIrif nlt shoqCrl rnbo~ur ~Lmlohcrf nC
Iilliet dho IIODllII1 shoqerore dhhe sbletirrm ~c mgul[oj~ ecnrinltjctCs q-= Oearria
vtprimtari profeslonalc e rcres prgtitikeshoqre c kul1111gtre si nj~ pnj formal bull ltlMijes
hltrorc csht~ eli dhbullbull povltl1lfAjo wpron dul uar dho respektuar lt djlllt dbo EriH c
ne lilim lt parc shqipW per htypin
(7756lt10 1110l99~) aflrmnhet primi mtypi ~hl( i [ilaquo ltlito kio lir nuk mund t~
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
kuflIDhete me dhpozitat lrulthtetuesedh llt klij liIDi Ky parim ankionohet He
Kusnretu bull ShqipcTi te 21 totorit 19980 n~ kreunlirit~ dlle ti djw vltIJoko(runi22) c
drOjla e med So sltkr dhlt dcktronikc percaktoht qaneliria e htYlit e radios dhlt lt
tclcvizionit esht~ e gar- ~~pehhlt nlt praktikC ka pagtur tcndenoa dhe preione t~
ruilluru IW ana lt autone zyrtare p~r tlt b~ W heshlm modi Ie ruirygthme Shumo rast
jan~ bi~ objekl lrajLliru odhc IW organet e drejtsi_ N palttik~n e d diov vOreh
shkelje W t~ drltjtaw ~ inltlividil Dim pmIH- e diTIjitcrl dukmi q ~ m~nyra t~
ruiryhmc hera heres t~ shfaqura e herlgt t kmutluara gjilbnj lt m shum po shfaqcIl donlOS
no prok~kn lt media e hkruarAto paraqiteH kryesit i lrun7irn dhu~ e presion pikulol1iil
n~ procein e informii publik ~ka VJOIl no kundcrshiun me linnc dhe t~ drejtn e informimit t~
gRImtuar nga kushtetuta i dh hum~ konvenla ndltrkomlxtrlt 10 IRLilikrd ny hten Shqiptar
si 10 djla llt podlskutucime dbo tt pa dhunuehme_
Nj prltj gthkcljcc flagrante q~ b~hH nga ana e mediavo mund W pOrmltndim
I) Slpifja e drejta lr nje lthtyp W lir~ shW nj lt drltjti Kuhtctuegtc no humc -ende
LigjOnil dhlt dnjtu eart (president dhe kryeministra) nuk muod llt Ilproyojno ligjlt 10
dbt lrufi7~j lirin bull glaree nc dheniCll e infonnacionevo_ Qeverit kal~ t drejt~n ts
perdorin enurimi pta W lrun7~jo shl)-pin n mSlol lt ~ogthjovc qt kant to ocjno me sigurimin
Iwmoclar Megjithatc ky kunzim dullet t~ hqyrtohel gush~siht nga gj)kt hllc lin_ ura os ndonjlt lorrne ueter 0 ruicrhYie qevoritare n~ mbledhjen dlle lthpltmdarjen e
infonnacioe q~ POtbOIl thdbin kupLirmt tC brisC 0 shtypit
Lilia e shlypil nul do tt thotC go gazctarct no m~n)rll t vetdijhme t~ puhlikoj~ g~jhUIlpo
gabime tr-hanike N~ qofit galaquoll hkruajnt dilka qo e dine se ltht~ e ITeme m
pubhlwj~ fakte pr t cilat duhet ta khin diM OSlt doheL 1lt klshin dygthu jane te mo dhc
nuk bltjne mj perpjckjc per to ptrcaktuar 1in~ e)re ather~ ala ItllI1d t padhen centr
hlifje perfolj 0 ergujun Ii pcrsonalitctit Shpifja (nj~ hkrim q~ ~sht~ n~ m~nyri t~ qan~
apo qclliniisht -i rrcm~ dhe q~ d~rnton reputadoin e pri~ e bEn atlt objekl pc~bultj~ dh
urrejtje n[tO pubhku Q ornD rqmtacionin e bizneit t~ rij) pMblja (e j~jta gj~ ikurse edhe
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
)U mqnd otio al ownnilmU ~ uotlIlRP I~q I ~ oltttll0Jl IPId
-smjtq wfldo af all1 iJ~ Ap B ~f 1rSlrnIltbsed 9l lqOJd bullbullfltlaquoOl iU Uil Oltk
bullbulllt=1[bullbull mnndjUlllll mftnb bull ~u Imiddotd ~ om bull Jm1TAP ~I ~~0l
u bull ~flElrelI iU 1fPgt lOboJq middotrenIfLrSLIU bull Iw iU JIlInp lOq[U Wll1[SlW lOU ~)I
IfIqnd 01UIltkgt=mqltma ~ ~ ~lRb ngtII=illp[lt 1I[SIl~ ~UJidgtA ~rllUllltlj
~ flIO= llmmn ~ ll1 ~fu bullbulltlll~P Oltk llm1l[II bull lIIlIpgt1l1 QII bpgtH middotA~lfqo
IP ~I OJ idp)IIpul n [1 r flw l[IldUCW bull ItttlIOJ rtri[
JIU1mJ~ ~~ ~ jd 4 [mrau 0IP oIJ WOJ~l W4W1l~b bull r~Hq
~I~ ~ Ul0Jl(IJU l~ lpIpmgtlt ~P1 ll ~ fllfI ~ PllUQ1
AllpJdlf fd ~ru ~II[S~ 0IOJolil fll il )1JBd ode IURj-=il illt ~)lllllIi)dd
bull lo4l[u gt fA Irgt~d uf~ m)l ~lqnd twuJ n _lWU) bull d 11
rIPill U Pllll(1ldfUOW OhOl[l)[Olil (old p ~ptI~l
w Iqllld 0 [I lJ l[ W igt=q I 1 JIm ql) =tnP vJImUOI1S
1 opo-jlIIm ttgtqq OJbullbull) UOlt=I 1~1i ~ bullbullPl 1IJIIlIOJI ~ J1OI1 111
~I(gtJP ill iIltI[mmtjp ~ ii w]u-s om mnqgt 1l ~qlt OlIP mltIod 1IJIIoJUd~
um uIgt iJ bull1JgtWl iI J~ II11IfOJp ~ ~P lnmJlltgt1jQ15 iI ~IQUI l lOWifIdy ltt
-I 1fP ~aJ illi lfllll d II ~a [Rplt )llJd ~AP lPd 0121
llaquo1IlpmgtJ-d on _f ~I pun gtWlltgtbfild-Jd il Oltbl m~~ OS IuU ~ u middotrlUI
ltm1l1lj1lt =lgts polb1Iq ~I ~I1r lu -1=11 lf1lSo t=p liI m Rrud ~u qW~yenWP
os nfl it OJ ~b middotHA IPJ i[iIId OI~ q)p n lUlSlP~ 0 gIliI lIIqltl[O
m[oll1d od fjJlild Odq Ji)d ud(lq ~)JIltI punlU U ogt 1I 1 [P
oflIP lPlA1PU ) Olrlp ~f lUl[olIJi)d lP flOWd yolllaquo l1[P ~l I~rU~l )1lfZl
llrlhrd OJ ( bull 0111) OMmIIIOJU I l0UlSU1lJl Su leu ~rllll il1
dlung ode lU7jq )llrf I0l uo ~lu du rrqulull pm lHll ~I rotlt bull jWI]
~f (ItwO) ~IO uq I)o il Jjd 11L1od Uuo-ndfo~ 1I~b~ I ~
0 [oj m JmlWWlIIl ~ lWOJU l1) ~~d ugtfjltlJlill IP ~dl
w sltlItr bullbull~ J1II[otIJlti oqp (lll[oa pqOlmS1lRllOlt191J itl DJIfiltIW v~d
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
f hums( duke ia obuar drtjoltn c Informmi It clj ti $hpcjte saldC Di kobo dhe
moprgjltampjlti
oFbohj bullbull brimi~ Dihetlte cdo 110j infoIIrnlcioni zlt fill nsa nj n di IUklo ~~ mbbhtctOIl nc
nj D di$ll hLirinlCburlmi i kltij fakti diho joW i bosucshlm I koph~ i p kshlm ltlho i
vrifikuob~ sa ampari diho sa m~ i gjer~ dh mo bull qr1C Wi1~ bozo burimore aq m~ i
i~nC do laquoi jt~ S n~ pIgtq)rimin c faktcw n~ Yetimt p~r to ltiho ncih t)TC MbIhtetja
fat ~ burlmore til beulaquohme ko 10 biiio mO pergjgji~ lt ~wil dhe ti medgt
edhe pr~oro opinionil publik Prandaj iexuesve 0 hih ltIuhcl gjiihrnool tIJ thuh burirni i
info=cionit dhe nl b~ to) burimit ata gjrkojn~ pir vlenln 0 tij Injorimi fshchja c burimit
I $h10 110 ~~ e fakt apo ngjwjgtv~ ~c pasqyrohen 1 dhe e corienlOjlllt opiniunio
pIlhliluluLwi 0 ~lucshm~ sI infolTl1adonit 1llibol si metod~ IlUtllipnlimi T~ lliith~
kCtkojnl bwimelt belue$hrn pOT ale _ pygtet n modi
d Corodilje t ~rlnl~nl1 publik Si~ i infolTl1acianve ll ndllIhm qe penjclL
E ltlreil 0 infwmimit dhc 0 ltrejta pir til infonnl()f io W drojllltC pandallthme Atltgt i frsin ~
~iid J1ktogt II jeee ciwnornikc sociale dhe Iiike Il rejt 0 Ie infUuoril ~htI nj~j i
bull drejla c $hpollje dI1e e dhnies upinio nj~ bull djt~ nciol qo ltluhltl U n]Ihc1
lliversolihl lC iitb~c pa j~ Iloi dollimi KjQ 0 drejte u ~rkel t~ ampiih~ve dhe nok ltgthIe
manopoli dj iruliyjd~opo organee t~ ve~anta ~ informimil po i indjyje vecan~
dlido qofU oil 1 I)relt dnjla per til informuar garanlohlt1 dori ne ll1enyren kur qytetara
dilniojlll Iictet e pIhtthme pOt informimin ltt)~bull
Dubct pzhmangfri$hl qe 1e lLlflltlhct kunricr pabarn7ive q ohilQjlllt1 De lufIfD pOT informim
ndltmjol maDdia dhe uqisl publile dho slt popull~ ng311ta ~eOte drejta pOT u
inform dbo drtj13 pir t infom j~ dy te dnjla 10 ~ dbe monel It gararnohen
laquoCgtO prej pluraiizmjt iclk te OIlde E drtjta per In infomnw I dhe e drejta pOT 1lt infmmuar
jan bn7n c liris( ~ shypj~ dho SUP07oj~ pa1lfiinC C prodhU05VC t~ informadnnil dI1e tnbj 1lt
giilha povarsjn~ SO=evlt nlt ugthlrimin c proresionit ~ tyro
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
IS HORl Tt KUSHTETlIT[S SIIQlrpoundTARE (rlIi~)
To djlat dhe lint hemelo Ie parnshikuarn n~ Koftgtin Iluropiono II t~ ltireJ I jeri no
11lhuI~n onil kanIl lallLn e oko kgjim n~ I-uhtetuin unl dm th kon-em 1m
plrpori bi no tigjore kjo ~htlt posujo 0 ncnit 12212 tI kuhtelf hlipMRICi nli nil
m(lnyrf I qrtl p hikon jt marevehje ndrkomb 0 (jUku nle liill ko epltri mbi
ligj_ vondit q~ nuk paj Illlt It 110 dot thot~ nent komntj~ vcndosur mhi liampjet
bull bodhm po Jo mbi kushte_nkjo I njc vltcon m~ normal per nJo nLmler to madh
kU5htctuCLh vrQpimegjlthat~ prohlem nuk ltgthte 1 i Icht~ per ye Ii QltrulriIml lC
mbajt iii projktuit e kltSIWlullt Ie eilet e gjykuan )Iunc laquol vcndosnin lruflzime e
Ieon 0 u lt nJ~ ference I centIl1jithshmc Keshru duke iu dnjtuur runil 1712 i eili
parashikon unmt qe mund tju hen ~ drejla 10 njorio KeIO Iufjme nuk mWld Ie
tinojne Ihclbin bull liri dhe llt drcjtaYe tI njeri dhe _ni rut auk mund tI jJcalojn~
uflm ~ panochikuara n~ Konei11lttt Eurnpiano to ojtl~ L 1joril1)e kaC menyrl
attijmr n menyrlt iOOirrllle n plrfunclirnin IE djlavo Ie p3tOShiklwa nil KEDNI null iu
ehtil gararllU3l = ku[Jlelwr Jgt01la i p~et plnnj~ lyrlt por nJ~ lttatm i till~ ~
pai p~ tufrzirnet 0 ~Y tlt drltjtagtc Kjo doklrin ldonllit Ie uizimOC ic do ta
qtlljo It1~ ori ~ e dullhme e lushtelutltgt K~I~ gi~ nuk mUM ta ampjejmo n agtnjc
ilom ~~ Jurldi a ~llt kjo nje pa3akt~i al nj~ tiiedhio e I~llimhm
151 SIMF11I1A~ pERKUFlZlMEVE
Duk tpe qane bullbull Kushtetuta Shqip POI u peltkltt tl drltj dh litie Ie njltriut ltgtInC
ndlltU3r n~ miinye imotrikc me none centrtil tE lonorne cvropi ~ I drej (~njltri
Ndonji ndryMim no centrkufizim do te thot~ nj~kobisisht cdhe ndJyshim n kuptirn Cjenclja
ndl)gtbon podwIjse kRj(sb~ kur rnnct pfdatol jan forml_ Dilll1enyrt tl ndryhrne jo
sinmrikbull Non1 0 ktubtenrtIs dnh IE zhoWbcn nga Syknw 10111 nJoj sic ben laquoIho Gjykma
EutOpian dhe cilado ~une prnktila e tI ltlrejla db 1iri til kuf1ZlWO OSlt jn 0QIQritetlt
tilron dhe S)kotatjano kush101uegthmerisb te y t teltplt~lOjne lfirimol pahtesc
Mcgiilhlt fOlrnulimi i ndrybfm i ktyre til ltlrej kuohleluoslt l~ cilllli Ilijme gjithashw edlre
n Konvonlen EWOpiano b~ til mlmdur nje hapr t~ vojhmlt limi q~ shtcti duhet~
gfzoj nr monjn 0 vo mbrojampe dh nderhl1ie ne fush~n 0 tI drejtave Iii njetiul jltljolltr
eosMo 0 ~ndlihm ka til bltjt me m~nyr~n e htimit ~ k~IYO kufimcvo lillJltetuta
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
pcnnban nj~ num~ I( drejUlh 10 cillil nuk Jano parashikuara n~ KRIlNJ k~hlu ~ kulizurul c bull
Ilo~rilur vctCm p t~ drejtat e centrfhita no konvenli mund to mos jcn kushtetuenm~rish ~
delyruegthrnc per utontetu _core dle lliykoial pOI U pl~kc1 to drgtave II Ijera
Pmtmdimi q~ nxjelTirn ~lth~ KllWnlt1 nO 1lt drcjtat c njcriut parahikuar n~ konvenl( balohon
mm per to to drcjt to cilat jan imetrike me Uhlltlulltn lunc ndersa garandtl themelore tl
KEDgt 7bat(lhen pltr Ie gJitha e drcjtat c parnshibra n~ Kuhteture No lolo mCn)TC hartUI C
kushtctutos shqiptare yoi 10 hernonin Kunvcntcn me istcmin kQmb1tar t~ mbmjje re
(irltjlac
1 52 GJYKATA KUSHTF T()liE
]gtc rn se lye pern i cenohen 10 drltjlal liriU dhc intcreat 0 tij IigjDT dhe kllhtetnese mund
ti Jrltjtohd njc wykate t~ paaohme dhe t~ pav pltr hVlllimin 0 njc gi)kimi til drejt~ dllo
publik brenda njts ufuti 1lt anlyclcm 1--0 p~rputhje dhe me Konven EOmpiflIlO askuh uk
mtmd t~ privohet nga kjo e drltjt Gjl-latta kushtlttucsc si autoriteti q~ 8ar0 relltilnin lt
kushlaquoutc ka to parashikuar edhe n~ juridiksionin lt aJ shq)TtUDD C ankcsavc tl indiidve cent
mbrojljen e 1lt drcjtvc t~ yre kultteruese r~ykata kushlelue yond per gbkirrun
p1rfundimtar IE nkoove re indiVld~c per shkoijcn c te drejtave dhe lirivel tyre kushtelOese
Fa to jcnC hie ~ gjitho mjelel juridlko per mbrojljcn c ketyre tl drejtave Gjykata
kushteu ka pushtctin Ie shqyrtoj~ q~ kqo~ to ~jn mlt kuliimo 1( to drcJtavc Ie njcriut
Kufiimel dole qltnlt njc ohljc kuhiettJese n~ dallim SO wI( to drejlal duhet til shqyrtohcn
nga kjo gjykatl i orgi kompolOllt Nuk ehte njeuro zmadhim q~ o~ I l1( procesel pom
g)ykatave problemi kryesor lind nO lidhjo me kufizimct nO ushttimin e t~ drejtavo YJo
momurrcchlO Imd rrcth lij~ tl drejte e cil ~hl0 Iiu riga hgji1- c-primtRIi htctcrore
Kjo do I illollt qlt Gjykata ka ojc ndikirn mjaft tl ampjeT~ problem to drltjlavlt 1lt njcriltIf
Melliitllat~ gjykata e ipoundJtt(S do 1lt jlttlt [umh i historise per W Iilla raste sope ampjYkato kuhtetuese
Vlhe ne levizje kur gjkaa m~ re ulla mltndojnc te ncvojshmc nlp1nnjet tl ashtuquajtllri
rihqyrtim incidenlollO kuhlctucshrnCrisC n drejtat dhe lirit~ e njeiltt bashku til j)ltUirno 0
tier jgtCrocjn~ bazat e htetil i oili ko pltr dltlJTI ti rcpcktoje dhc ti mbroj~ ol-lrtetasit kur i
hkeie laquo drejtal lirit dhc urtcrcgtat e tij ligjoT dhe kutetu mund ti drejlohe njlt gJykallt to
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
pltIlIngthmc dIle l~ paWlnlr per millimin e nj~ giylWni Ie drit dhe publik bnnda ni~ ofati t~
yesMmrn pltrputhje dbe me KonvcntCn Enrllpi kuh nllk mund I prih nga kjo c
drejtl_ Cj)1ltala Iw5blctuese 5i OUIOtildi ~lt glIIlIIlIon eltpelt1min ~ lrnslrtctuo Ita 1l ~uar
1Xlhc juridikionin bull sU ilhqyrtimn e ew Ie individ~v pIl mbrojyon ltW drojte tl tyre
kuslllduosc Gjykl 1ru1~laquoo vcndo plr amplykimin ptlfundimta t~ LVO l~ indivi~ve
plr hlteljen to drltjlVO dno Ii (0 lyre drcjtave
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
KIlIW II ~TATUTET DRE E DREJTAE INFORlfillHT
21 STATUTI TREMEL TAR I MlIR~T~IUSI SIlOIIFT ARF
SIuli Thcrndlllr i mbrctcli Shqipllre i miratuar ngo kUendi Kulthtetuelt m~ datE I dhjetor
]92~ no liloilin lt VI ART I97pRIshikon shprchimishte Liria 0jjal~lt dho c htyptIshto e
garantuar CmWG pmGtkI uk munlt If vjjlt me kohi luj mQbjli=jmj j Inlt nlt
rase to jash~zakmh_ parashiiruarG m IIIJ xhM mbi rrgulli~ bull MypU nfiklmi I
hlphkrimlt dh ndjoijel Kiore mb gab e htp cakrQhon me lig Vetem sMetas
ltJqpUG md ti Ittjin gltla lt Shqiphjmiddot
21 KUSHIETUTA E REPUBLIKtS POPULLORE 11t SHOIPttRISJ1
Kuhllula 0 Rltpubhk Popuilon te Shqipcrise e mlratuar nc kapimllin e III (te drJIat lthe
dety e lIterae) neni 20 proshikon shpreltimishl slt T giUhe shiel II guralohellicju lt
Jiales dhe e shtp Kwhtctuta e vitit 1946 hdon per nje momet~fundit te ece
giOrtnl lt 1111laquolt pHnrrmdcgt qe ]hi ohonuar nje hap domcthcncs no dreitlln to ndJckjes so
demolraoi europiane Ndoshta ka qenlt tgtJhlt nJikllru i inlaquolltkltJlty~ o kQm dho )eja mlt e
madhe ende Shqilia nuk ihte ltankiOIluaimiddot i nje diklature e mirefillte pmletuiatimiddot
l3 KUSHTETlTTAE REPUBLIidtS POPULLORE SOCIALISTE III SHOIPitRISE
Kushlltluia 0 RltpubIiklt Populiorc SocIRite e Shqipcrisc miramar nga Kuycruh Populior i
Shqip1rilto1 n~ vitin 1976 nuk e proshikon laquo drejlOn ~ inlOrrnimil nO Llpiuliin lt Ie drlti ltJhe
detyve ti q)te~ve Kem per here te pare truk i njihet e drejta e informimit shtetasit dl kjo
per here to paro Illlk cshtc cdhc c akiolluar ne te dljtat therneltare Duket nje hap i madh
mbnlpa ne Peklimin 0 laquo drcivc thcrndlarc dbo kjo e drrjtc nul ITc~Iohcj as nc reahlaquot
~ t Thmelt 1Mbol TIr 1923 An 197
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
KRlU In E DRFJTA I INFORrIDUT DHI LFGJISLACIOrETEHUAJA
31 EDRFJTA r IWORlmITDHE LEGJtSIACQ~I SHB
SHBA si nJ~ nd~r htltI1 m dltmokratike n~ bot~ lea nje ]cgis]lICion rnjfI l POSllt qo haocn
i samnt p~r Ii~ nurn~r I~ moltlh l 1lt Jrcjtavc dhc jjrivlt theme] te lllollo amerikn i to
buoj qjoujn~ 0 pmDjn~ n~ w Kjo rulltr Ie drojM g~ pound1njn~ ~men~T~ lC padikutuehme
gttIe 00 e drojt e lildo pcrsoni q~ W infomtohl P~ cdo pokt t~ jete po]illk k
ekolWllliko pj~ Sese amppo digtkriminim N~ mh~hte~ 10 gtil drcjt~ ~ltIo rnni ~r Ie
dirur n ilin 1966 Kongrei Amen pruvoi Ligjin mbl Lirin~ bull Infonnacionit (FOIA)
duke u kriJ= keshlu ~i1Zclarvc dhe roo lto1lttori njo mundo t~ re~ Il monil infunnioD
mbi rprimwit~ qeveritare 1 Ie kctij [igil ata murd to kCrlwjoo lC bobin dojet qlt jo Iampn 010 qe ITltdi-cionlliltht k qOni lC hapuralf publik PO m pltojdjme ogl tl
gjilho doojet e PrimtaJiloo ICritare Ugji mbi Inrltrrll1llcionin c Lin ~~CJ penonraquo
lea 1~ drtjC t~ ~Jt(Ije regjistrlll c lIl1imciI Ie ltleges kkulie Ie QC~ rOOeril Ky ligj
nullt likohlt1 pemo u pllrket regjimiddot Ie mbojtura nsa Kongresi i Shlltlve t BashIruarn
silCnti gj)I~1lI1 redolpo nga gttafi ebduth i pniontit n~ Shtpin~ IIrdhe Rrogutl te
lio pCrcoItojn~ mn~ren 0 si mund te vihen ~ dipozicion ktlo lloj regi=h
Pcr jn 0 inlormoionltvo nsa qeveria fed nO be tl LlgJit t~ 1lri~ Sf lnforrruoci~nil
~dQ on setabull qyt madjc dhc nje hleta i buli phlwn Ii~ k~rke~ me lthkrim aok
plrltukw informtinni q~ ai Po jo dCshiron e ja 0lt100 P~Wgtit t~ Li~j~ t~ Lirislt
Ill Infnrmruioni De t~ agjend ku jan dhc laquogjilm Mund Mohol qe Ie shqynohcn
dokurnonut OSlt db Ie kopjltgthen am Agjenci mund te k~koj~ nj roses te yltilimc per byt1jcn c korldm dhe plaquo kopjct e krIruara
Agjcnei h 10 dil~ disporicion ~ IE VOne IIlt dispozieion dolwnenw e en te jape
shpjqime5O n~ bv1 If Ligin per Lirioe e [nfurmdoni~ ojo gthl c lcj=ta refu1ojo kMesin
]nfnndoni i oili fu1et ne katcgori Ii cakruara n~ ~ilhesi ~uk jpet klo kmtlori tE
lrufi11lOtt1ji si~Urlnl komblar =te trcgt= dhe infonnocton konfolltneiHle mb lrltgtin
Shko blRImiddot1www 0 lfdIgtTAlUTHOpdflAnmmiddotO pZOodl
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
morandUIJ1ltle brendltnmlt ~ gjcncigto dolrumnlO q~ ~nojnlt 10 drcjlfD inlime Ii oje petWni
belime Ii pol Ie rcncIh 0 dbe infonnacion i ltiIi ~~ Jrjoslnuarne 1Dn)ft peciflle nil
nje ligj Tjea (pltr bcmbull nformacioni mbi Ie udIuw)[ga taksat) 10 ntltI Ii~ kerlltes
rcluzoh~ ~h muod I drtjtltgthelth centlSltn gjltnruo per rishq)rtlm dh fundi i drtjlohct
~i giykatc federal bull Qmiddotriu duhl te kct pro 11 qorta SO infoIIlllliom I oitl refungthl m 1(
v~rteW eShlo i lillo
Megjilhatlt gjate ltkzt ~ Ligjit ltC Urie sf lnfooltioni~ shomo nCpunls sh~ror e
kanl it1erpleluat Iigjin Cpt nsuhIlt duk~ i dctyruM klshm HrIruoi( bull infomwionit ti
dfcjtohon IDyqit pamp IorinIc NdOOh shpesh q nj llJcnci nuk pagjigjd brcndlafltltit 10 dilOrte
perctlkUlar Dgll Ligji i lirie~ Informooiomt db gjybw nsa ona lto bile nllu q~ t~
kerkoi~ balimin moroz laquo klmiddotltai norme Polt iC1yrlt pcIlgllsaYlt prooeduriore ]lDe j)lruar
nj~ rnlD(r i pafund mh pO lthljc thclb~w podl I~ huml pir faktm 0 cfo~ qulbullbull ~ge
te ylthmc per kfrkim dh kopjim p gtC ligji Mbi Lri~ e Infionil l~ kthchcj n ligj
doie ti till kWIi nullt do to hin bltre Ilt njob puhlikihL Ligji favorionl l~ drltjten e
qoverhl per tl vltnltiwu kush mUDd t~ ami nonte dhe ltC kopjontlt tii e j
N~ vi~n 1789 kill qOlcrl3 federallt u form per bert to parlt 0 drejta pIr tl mhllj djd e per
Ii ruajtur dhe pI pj~ ltdhe perdorimi i tyre iu I n dore knrt-e te ocpntbull Ne fillim
lt)llltIrC m~shtel1 n~ pktikln Jl(Jrmaic t tlgjlt per Ii hop klo dojhe rcgjira vet~m
pltr ota qi trltgonin inlorc per tEl q~ IlOnrudigthl 1iihot 5 doktrina e nmiddotoj per to dilLlf Qcvcria
q~ndrore dhe ajo lobI ndoq~n t( nj~jtin ligj )1 kJmin ~ OWl- pushteti i yrlO ~ ICrisC
shtelroTe dhe lokle per ~ moIruar tl drcj n pi Ie hq)rt Iqjistrnt shl ZOleluat si
rcndtat i ktiillltioni dh dimc-c gjyqlsO h ni1 fed= me 19~6lCongregt u plIpoq
q~ ~ librnilizonto rrogullot 0 s1mrtimit l~ rcgjisuave federalbull LiiCi i Pro=iurave
Ailmini(raJive i po Mij viti thoh Ilish~e qi Unkohcn si regjistra 7jTIo dhltl It hapltII
p~ publikuo Im htonio 0 ni~ agjend e cakrua mund t~ Iwfionto hapjcrt bull dClkumemv t( soj
r~ blaqlt Ic bazuara opo Me intltrlt llt publiklbl Endejeronte dClktnno noje per tc ditur
51 fimlltsio~nt n~ prukliU p3rimi j nevoj~ (lamp Ii dilur7 WlLe nJc zTlarqitlr dB do Ie
tfukonLe po OSlt JO nelto dikulth qe kinonle Dje dokwnem po JlOrI I h IIisur Dga pozita e
IIlj I e ltai opo ~ punlt opo dh nil rUI gtcent ~farC kiilitc nim U bine al opo yo me
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
ket infumocion Nuk kihlo pltlim pCr mohimin nga ana nj yrtn Ie s drltj1l1 pCr Ie
shqyrluar doiet
Sot t gjillul htctet e kane Iusin e ~ djle per t ditur Klaquou pCrfshihll kmcnte
Ihclbilorl pupolZiml i~ drejL~ publikul p~r to hqcrtuar dokumene ~cvCIjlrlt fokte per
noril qcveritar( 1l dllaquo pnsojn~ dhlni bull infnrmdunil zbltimi go 0 0 gjykat s1
llsaj tl drltjto pulllilre dho pCljuhlimi j neguUc starut i disn IIoj infonnacioDltSh Iill si
alO mbi tl anihu1 nga tahi~J
Palllbull i lilllit mbi t~ drljton p~ Ie dltur n~ ~hlltlltt 0 Bh hpreh hpirtUl domnklik qlt
pCrshkon kltt legjilacion ltIf Ikirelimin e Kollj gtaIJlUJIj u)jlslallm mendon diu dltkl(1Ton se
tnnuJuncl boTtkl dheuro ~hIkJt si dblt agjmcl publil Ill W~ JtJ~1 elzistlt11ll 1 I~ ndihmuar
per t~ dnjt ~htjltt e poplIil Sipagt ligiil prim dhe lJ-el e Ir duh1 If Jr= hapli POPlIi Irelij hl uk ia nenshlrort sovruniMin ( Ilf alJltmJ q I s~rbojne atlj
lojndil dUM la ddlJur ~ulorjlCtin tlf Plitsw puhliki nuk u jop atyre t~ JrltjlOn per te
wnda ltfure JtJ e prshtatshmpound Ilptgt jv qe populli tflt FDpd1i IlISSl tt jOllt
tnfimJ1 Ill milTii q~ I ~ UU doll ifUtniaf bull kriuora pre llj~
Ligjet mb I~ drcjlfn centr t diM W krijuara go Jo~iilaturat lt hteLlrore u lIDqfulan ns j~ lloj
~ctcr liajl q~ e bcnlc mo II Iht~ monitoririmin bull vepnmlanvo qritare - ligji i Llkimeve laquo
hapilIlL Nje Ijgj i tille lltClkon qe ltdo agjcnci qe-we e dnjh Dggt Dj~ bon dublt LI njofioje
publiligthl 50 kur dhe ku lok~it duhct l~ lret II hlura centr puhlilrun dh nuk ~uhot It
zj(loj Ii~ problem rublik (1110 disa pe~ruhlil11o) jashlaquo esionil
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
32 E DREJTA f lrroRI~T DIIE LECnSUClOS IITAIISI~
Kapitulli V I IIgjil nt 241 7 Gt11btit 1990 siguron ok= per dokumental odminigttn1G
Gjillsesi dRjlll pot akslt osh linliluar Ligi pltmIkwD klttk= per iniorn=ion dube1
Ute nje ime Ie li8igthltm
Se BUllote1 elm lerkohol njo intcreo k~nkret non per Ie~mbrnjtjrn c ituata-e
Gjkatat bnbullbullbullndo= q kjo duhc1lo pcfsilijo I drej srur 1001 dh kogthilluegt-vo
loca1 Pltt 10 lcrkuar informion n atyr 4 1 pcfaqooj_ Eshre amenduar ne vitin
2005 Rizioni bihct do 10 odoflUje gullt lIiykVl db endo abc kur nje
indlvid mund Ie lreSo) pqo llio itore_ me t persjithshem publik
OoblllOetat perr1tijne fltlu grltfilro jillngtafllu kJnltmulire llklromagnnkR me cento
pifaqwm (jter no kanlltk altJ bullbull lt1 pegtfthlro alae 1lt hnmdshme Ie proltlhm nga
admii1rare publilu 0 Ie [ltroo m qlIm per wprlmarrino ndmmLlttrarrllt_ Ligj aplikohe
~ orsont oominhlrivo 10 mloti~ duke perflhire orSflll I InW dh utonorno ent publike
dbe isul1li e hertm publiko dllo sjili1l1htu witlev gatnl dhe mbikgyrosc
Korkosa rnund Ie jete hmar 0 orb~o Cryanot publike mund Ie rergjigjen brend 30 diteve
por 1 mund to vonojne pogjlgjn no kju OU Ie parandaloMtlt as do Ie pengo rend
perform~bull bull WiprimU admlnlurali
Infonnaciono 1 lidhura me ~ret htlror PlOltltlu fisbk zhilliruin e plotikave dblt Ie
lidbura m 1 dnjlol pal t 1rlt01 Jone t porj bullbullhr1 Infonnacion 10 Iidhur = mbrojtjcn
lrombetare lidbi ndortltombowc politikat monltWe rendin public lthe p~liruin 0 knmi~
priltY-fllt pergtonalbullbull dho ckrelt profioUle mund t ndslQjne PO duhct to jopeD no rnst Ie
mbj~ so int~ Ie )10 lilli
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
RqoHimd bull ii 19~2 kerkojncjo - zbulimo duI j tojustifikU3fO ne kuptimin e cl=i
konkTe PO intern public 1ltto prcaklojnc akse Olund muhohct IlC rsst s ko dern Ie
veebullbull to poltnkur per gunne lt001= clhc mbmj~cn mdhcnio nJcrkmnbotareuro
dho no OS Ildh mo frcimm e ligjit dhe mvc)-no 0 indiid Ie pna ligjorc
grupovo ndcrmorrjove dhe SbOQor1Vlt to tiora
M It bohe opel no nj gjykate rajonale adminisntic Vondimi I sjykole mude pclohltt
n Khiilin c Shlotit
Orpnov qri u kerkobel 1C pubiikoj gjilba dirdtival Iogrornet gnU
udho7im~ qlllkulloftt dbe gjitha akteltltt~ pab5io ltgtql1li1=~ fohiO Q50 qdlimeve
ojc onli pubiik KhniSlrntivO tdltgt otgl dubt mooj nj dltlbalte pltr infonnacionin c
kltikuar i cili cshte i ildh m~ njc dat3base kombeTate
Nc jonar to vitit 2006 odoptua dekret per te implonlU11r dirtkticn e KE per riperdmimin
dh kqYlion trogwe 1lt informacionit Ie cktorit publik (200J9S1EC)
KQlIioni per abc ne Jokumcnt3t dminii non yrcn 0 Kryominitrit O1onitoron ponon
ligjil Kotnisioni hell Sollimot c organeve komentoM n lob)ilucionin 0 iidhur me teo hen nj
[1lt1 vj(I lho und te kltlkoje te gjhhe dokumcntat me Jhlm Ibullbullt)TO 1lt kano subjokt
sckmln hlrobull
33 II1SIORIA E LltIlS 8pound SBTYPIT Dm CFiStlR[M[ NE FRACE DIIKF
flU [JAR PRpoundJ SHEKULI1T XVIU
Cenlturimi ~ f~ mund ~ h_tlttc prcj mjl~ 1275 11ipi Ill_If j Fc los
SaiptOri l3risiancen komrollin e [In lit (~ 1Hrisilt j cili kontrollonIe lim If shhuar me
dotlt per te middotcrlfil-nar nfSe t bin 10 kopjuar mir apo jo Kltgtrrclteia c toltit j~ ~baj~
ishto 5hqUsimi dorl ne filIimet e 1500-ls k igtbin printuar cdho troItet bull Manin LueriI ~e 12
Qmhor 1521 fii i Fnmce dckrltoi q~ t gjilhe lib (rewe) dullebin s pari tl)
e AnmrI~ lon e ob mlmJ iMi DoII1 dQm 0110 dlSpbIl06 d11lt 0101 r cow Edo S 2012 fqet 224l
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Ixohhin dh 10 provoheshill go Pkuitcti i Tltologjj~ i Uni=tod dh nf 3 GlIht 1521
PIt urdh~roi q~ I gjithl libra lutrino ~hlthin mheldh nJ l1i~jve
~~ 3 Janar 1535 DJC statut ok u miratua pir tlt ndoluar t~ il puhlilumltl nCn
kircenininrin e vaties dhc Ie mbylljbullbull if to liitlm libmri tl kohllt Ky Hii u broktl hrej dbe
r Iltni frmnoi nje Iromisi per~ ripui botimio e bo
Ne 1536 u urdh~rua q~ Ie gjilhl libm mjelewrlt duhoj tl apromhclWl prltj Falru_ to
Mjlesie dhe u ndemlOrren he m kuodlr dia bot ~ lihm Ie jdcsi~ dhe
trologjii )oI~ 1544 Universiti dooi boUmin e cdo lion jo to mirtuor n~ II pltclllmt
p~oprokisht nga lJnivrgtiloli K~ 1S43 1ullCU i Toologji~ mod Inddlgtin 0 por~ t~ librav tlt
nd4iLltlr Ie gJithC fotari q~ proprihoj J5 vjot n~ pari prej dI ~ Vtlknlt t~ Indx Librorum
Prohihitarum no 1559 Edikti 1 ~holobrinit i dal~ n~ 27 (Jergthor 155 nd3Ionte 101lriniin 0
-mt prej librave t~ lile nO Indln Univ=iletit duke piricthyor Biben punimeI e
to KishCs dule impoll librll nga OJneva dbe vcndc to tjerajo II Iron~Uin c Kishes
OSlt botimin slriljrne cdo lihri rew Ie slWuar no 40 ~te e fundiL
VeU shlfi Jilloi t~ m=te nie Il~ rendihem nf laquo=urimin lt milt U Unimiddotrnilltti dhc n~
J6 doli Urdhlt=3 0 loulini nJuloi gthkruaJjen ootimin e gthitj e librtlvo dikktitu
duke goditur rerutaciunin bull mirl dlvi~ul dbe duke ketlrua q~ 11 gjithe liblllt e bull 1gt0= dohl
t minllubcn dbe te p~rfblini privilolliin dh vul~n bull madhc Kontlolli i hlo(il u Jore n~ 1571
nga laquoIlkli i Gaillonmiddotit i eili nJoi perforoimin e cenlaquorimil te ligjove Ii cenuTt ne Zjmiddotrtn e
weelit duke end atl tl Unh=ilCtit j~ miratim i censure n~ nj~ shfoqj tl botuar
Igtl Poris ne 1146 De BoiraquolIre Modin pol Occasion Sbqel~imi i eurucsve WI=la blt1lmi dhc shpifjet persoDldc dori ne 1629 kur cemurimi filIoi tl fohlttgthoj Lltk imonditcti dbe
p3dnjOgti~ IncW_q-na amj~here nul ka qenlt bq 0 5hqct~ mbi bwn11Ion 0
moalit si mund Ie kctc qcn~ linne 0 Illrndimit marrultkripLlt1 duhoj U mirgttohehin nil
Kancoui plrpara botirni dhe i odhe nje lojlt lt PO q~ rregjihoj PCOpoundiBt~ shelrulJil
XVII Uoivoiot dhc htot lullu per W mll1Tl kontrollin bull courimit N~ l6Sl Universileti
iWvcnd~i cenurimio mbrcttror ZYImiddota ltenunmit mbrctero ihte J1ltlrrupUf n~ shck XVIII dbe
klht l1ltIu m qindra tilUj Librlll dohet tl r~mbanin cortiJikalen e mililtimit Cenit
duhct Io Ishin tlen aLlllritctin e zyn~ Drejloril U botimil t~ Lihrit me ltfllltlhmja prej tl ell
It Lmooi~nt l1aleshctbcs ~nimet pir IhOJjen e lctoTC ltttgUI1 Ishin lonflSkimi i
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
libravc ti dl hpelthher~ digjlaquohin gjnha burgosj he don deljo No Jund tlt gtbek XVIII
klu gullu lL gtbrIHmgen nO rritjc nga ootueltil dhe libra~lit~it
SHEKULLI I XIXmiddotte
Ligji mhi liin~ e hty~it j 2~ Korrikut 1881 Ioloi DEn RepubbkOn ~ Trol FnmOLlt nO 1881 n~
Rcpubhkanet 0 atehersh~m dominues tlt eil ~an~ If )esune t~ libetali7(1hej htypi dh to
promoonin ltlikunin e lire pubho Ligjl i ri la menjanc nje mumtr Ie ruliIteve m~ tlt
her-hme q~ p~rltaktoi fJIlimin e pllrirnil hlypju dh bolimi jan Ie lire Duke ndjekur
ptrpJckjcn per vrasjcn e Augultrte Vaillant u vo= ligjet e para antimiddotterroriltte u vo= n~ 1~93
(i O11laquo gtbpOJ( Duk vonn tC dcnoncohcshin si loi sdlltratcs Keta lillie ndalonin presiht
lirin e hprehjelt
ligj i pore dltnonce Pllugjlllo lt ltlt10 krirni duke kjlLar perhapjc tlt g]crc te CClITCs rubi
htypin
Ligji i dytlt lejome Mnimin bull cdokuj 10 pr[bin nO propgand lt voprirrul cdhe P krirni nul
ihte bye
bullLigji i fundit dootUe ydok~nd ose gnzltle qi pOrdorte propagandltn OJlorkik
lEdhe no provulim Q no mbrujue [~Jkuh qt ka]lIlkura1lLllI nit di P=OIllO Ill
kryerjeo qoft~ edhe t~ jedhje ose edhe krirne e je grnJij 0 zjotnenes
200 ka bltre nJlt provoklln usharnk nga Ugtbtria 0 Amjet me qClhmin per Cu rgltiur prltj
funksione uhrarake dhe hindjes ndaj epro~yedo to oxirre plt1JI gjkatls dhe do tI
Mnohet me nj~ Moim me hurg nga tre muaj deri o~ dy vjet
SHEKULL11 XXmiddotte
P8-goj Lu((s Pmlt Bolerolaquo eltruurirru Plud lshk ru JUgl pi hleU Fn mendon
isht e ncvojshme I~ kontrollohej morali public dhe kisoi u angazhua n~ 1iO lloj Illfte
poilltoioampjike Censurimi ish(e 1 prrush Juio lui dule ~lLllI odha n~ krijim e
cent~~hmes Le Canard enchatne e eila p~rdon~ =irful dlle lojta tlt yeta q~ I~ kalontlt ndr
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
selinl c AnasWi oi iwe quajtur n~ gjuha popullore rensuru Ligjct laquonimi
mOknn me tbemdimin c Re~lik sC Peste II 1958 edbc psc raste to~ == ~ozhduan
llt ndosheshi- Sbpallj c shtttit to tIlJliltDCCs e Idona Iiie Julies AJerie (195462) dhe
gjilhashiu nC 2005 Je gthqlttet chil lojoi ohtctin to cen ligjcruh ortikuj e rinj dhe
pltgtdi1imel e media ~
Libri i Hcnri Alleg 10 Qution _ ~~Iuj IC dononcoe torHl 0 kryo g Uhtrio
F plrgjulo JuftI olgjeione CCIl5lt11lJai edll hLC liIma db libra llt ljortj pgth Beteja
e AlgjeTi~e_
N~ 19811caloi nj ligj q ndalonte kimin nd3j ~mjes- pas botimi Ie nj~ libn best_
50llaIC qUlljlUr Vetj -1D~nyrl pune- 1lt bo nf 19a2 K liber i shlruar nga d~ uti (Cioude Guilion dhe Yv 1lt Bonniee) p~mlbl ~W 0Jll historike dh oonko t~ olgtltjlaquo
dbo nj~ pikpamje krhike Gie pltr 10 krycr vctvr ltj
Ribotimi i ll~i libri n 19S9 U pltrdor 5i nje prlte pltr Ie ndalar n~ erner Ii Ulij lillii Libri u
= d~ fucto i podisponuelthtm nC Ii gjitha librtrili dhe hibliockal nl InInCi AsDj_
nuk upcrlLlhye ne anglishl
331 SHnI1
Sh1pi ~iltl gjereuroiml i pdalu ngo ligji n~ F edh P ndonjNler~ ~hl~ ushlrum 1r=i
drojtplrdrejt~ me qUirn parandLlimin bolimil I moterial bullbullbull kundcr inOr6ltVI ~ qbullbullltrigtC
050 e industri I~ inH Prnsri~a e qe-eri~ dhe gropeve to m5dha indU5lrial ndOjober~
me q~1lirni Ililike me diso Iluje _I~) ndonjobrfe acenthet pyetja bull olhisil ~ sbtypitpol
~ Illbltturnjtmltl i PLgtrur dh i pakulizuar
Shembuj I pfshijne
Agicnci France _ P (AFP) nj~ aJen rulMomb~tare lajmesh e pIlrtlcrur sa media
0IJlmbaru bots ~hlo Ilj~ kOPrat~ publlkc fonnalihle (Ia IlIl qevcri po q~ prfilOIr oje
pjelt Ie madhe Ie to ardhum I~ -j gtiore go hi~ct lCk qeveria
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Rodio Frunelt Inlltmllional (RFI) eshW 1hcrnoluor nEl MiIlilri i PUIlCo l~ Jashlmo dho
ndonjil1er( b q~ objlaquot krilikh~mbrojljen bull tij Ie igth Kolonie fr~
Serge D I~ biLru i plIihrrt no bimom bullbullvionegtc ]uj1IlIke dhc leisuj n( j~rimill
e loom qeveriure dhe nW Ie partigtf tMP lfron ~Ia i U Fi~ru i rltrCllkI~i
hapur sc ai kishte q~lIim q~ g=tal bull tij til phapnio d u hmdcrlth (idebullbull n) dll bull idllt bull krainrt to jte ishin It pashlndotgthmo
-Grupj i Bou)SUmiddot lt nj~ poralor j madh i pungt publike dhc kisoj tdho olnlktuOS i
Iltooe qevltrillre Irum klmalin lelill ITI i citi ka ltltIho audhDoen me Ie ho
Pltt mo 1lt gthumi C PllOIljc W shtypil vK nga lajm(rimj per te li=or leroburu
ohtj e p~1s( fohtil nj ~ olshje lltonstanie dhe e ~aihdueshmbull
Mogjithw ka oj OmOT bltmbujh Ii Iirie dhc Ie pavaresigtf Ie shlrlit dulo pltrfgthir
Canard encllaInt nje 11-1e1t q~ fgtnte njohw- pltr qltlIim e til dh bolim j Il p3UlIplthm
qoflo cdho kundenullncti t~ qctisl Ie Canard nullt P tI publikoj~ rdl qeUim
pOT te mblt1ur vltr1cl c P3IU[
JJ1 LIRIA E INFORUllUT
liria e infutmaciorut dbe ~lliegjlsia c DltIp11Ilsvc publike eInt nje c jll kashlotu= sip
DclIarmc Ie sC Dnja U ~lctiUl dhe QYlt1lril lmplollleatimi i kgjildooll Ie lirigtO si
iDfotlllllCionil ~te LJllJi nO 7s-7H i 17 Kmrikul 1978 qe illIle III Ie Jf)hm permiimi IE
iidbje nd1rmjet odmiD~ lthe publi1cut db disp07i II ndr)-hme 11 ndil
adminiSlrllm social dhe fi=l (Aln -lo 1amp-753 i 17 KoDi1cut 1978 Ai venda si nje nquIllI
perwJgthCm qc ltl)tltIMft mund t~ klrkojnl oj~ kapjle centCO doklDlllt11u dlllmiddotiti (no merbull
Ii dixhitalizuar ne cdo ionne ~ltIer) komiioci pltr IIk= ne dQkuta odminttnlliltoi
(Cornrniion dAects owlt Documerus AdminiSl lifs CAllA) nj~ rile odminiltl1iv ~
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
mund tc ndIlunoit nc proce Rrcgullorct pccifLkojne tarifat makimale p1r riprodhim Pm ka
nj nuruer Iiailitimh
bull Dokmnmta te vcnc no proccs ti dreiteio
bull Do~umltnlu ~ogthll h pcrp Ombudsmanmiddot kombdar
bull Dokumneta q~ mbajn~ j~ vlor6sim oso gj~im mbi njlt on lehtOgth 10
idcntifikucsheurom 0 me em~r oe q1 p1nnhan informaoion priat mbi ~ per (i ~r
ilicmbull I dhcrnI mjckcooro) kur pcrsoni qt kcrkon dokumcnnn nuk cshtc pcrsoni i
pltrshkrUOt nil dokurunl 00 nO di IIlt PIltj ~j 0 fumiljo kol dokumltnlu
hpchher nmnd to mmen p-i emrave t~ p~rfshir~ til jen~ fslirll
bull DokumcIl Ie oiM Illhme jane ne dipozicion per publikun
bull Jloknmenla qo centrfshijno ekre qo bn 1lt bijno mo mbroJuon kornbluro 00 poliukOn
kombtare t~ j-htme
bull Vcndimc te brcndshmc to ckzckutiit Kombcrarshy
bull DoIaUruIlIll mo gthue timore jjblc dogoooTI dhc krunirudo
Dia dokLmlcnla Ie pCrjagthtohcshin cdhe mund te bthehm Ie disponuogthem bazuar gttatutil te
lyre Per sbembulk di ifomlllClono hdh- mo lukt mbl nuonjlt Illk_e janO 1lt
dispolluhme ndaj nj~ apaguei tjeWr prej t~ j~jtit diikt takltaL CADA nuk ka fuqitgt1 t~
urdhCrojc adllllrnsrnrtCn te dOrCzoj~ dokumcnta edhe pe mund (i nxie ato fort per ocrlt keto
SiJoqufu Q)kUlrol mmul 1lt gtiiltiojne rciuzirnin 0 adminitmlo pltrpara Gjykolav
odrniniSirative loltkeqeslt k~1O ampi~kIllj - (ejmbugthura dbe qy(ewltt koniht duhe til
prltsin dis vje p~r tl patur t~ drejt~ll e tyre p~r 11 dal~ ~rpara gjyqit Fralllt ~hte deklaruar
mjto peI voncsa tC tojzgjatura (m~ hume e 10 it) hum here nga Gjykata Europianc e te
Drltjuwo Kjm
33 3 E DREJTA PER TUINFORMUAR DHE LEGJISLACIONIFRANCEZ
Nem 14 i gtitit 1789 Doklarata c to Drejtave t~ Njeriut p~cakton Te i1hr D1Carcl kltme If
dp I~ bullbullJ pltrQaiigtll niJpltrmj1 pltrj~q~W I i Jhlt per npoundvOjh bull
iwnmbutit publik ajapm ijtt lirisht dm slt pJr ifNpmorimesh ~hr cakwar
Kshilli i Shtetit n~ Prill 2002 p~rcaktoi e drejta p~r informim me dolrumcnta administtatlgtc
ltshllt nje 0 drltjtlt llomdorlt nOn nCnin 34 to Kmhtolutlt Ligji mhi aclti mbi Dohmenta
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
AciminrNfilt i vilil 1978 gumn 10 drojten per OSl lil1liilM personal mbi dolmmema
adminlsttatimiddoto U oxjOTO prej ofllllllee publilo Keto dolumn porrohijne dosjo rapOlto
-im rnlihuilllo tilttik nrdhra ohltlimo qarkulln minlnrih mltrnonmdum 00
komponlien q~ 100 tiJhjo mo inrpretimin e ligjil polil 0 lie p~~ltrim Olhi locaduta
ministtive rekomondimlt PbJkime dhe vendime II njodhra prej Shlltlil autoriteve
ilomol ngttilucieneve lhlike 0 orguml pnbllko 0 rrivo qe mCIl~lnC nj~
ilrhim publill Ate mund t jen~ t~ faramplo fotmo Dokurncnto q~ pelltklaquoljn~ rregulM c
oopyrijlht nuk Olund te nproltlhohcn per q~lIime tresti Or~nol publiko duhct ~ pergiigjen
brmL lie muoiL lrocedimet bull osamblltgtc parlamcnlre rekomondimol bull Hna nga KCslntli i
Shteti~ dh juridiksiol)O administrative dolrumw bull Z)rC c Auditi Il Shtetl dolcumenta GO i
fcrohon k~ t Ombooit tI ReJlUbli1os dbe dolum poronnampse draftit ~
WeWlimi U n~e te Oihltndctil j_ Ii ~~aIra nso perenllimi U dokmmntll
odminigtnl~C Dokumenttt jan~ ~ iii nje ltlldim adminisLt3liC deri t em oi
petfundimL4r jn~ Ie pavlcliduno derisa tI merret dinti p(rrundmULr Ko rasI pI~oshtimore
per dokumnto q~ mIln II k_jne sckrctin e podimo I qcrllt dhc llt oritctc
J)ldJologto vijrU nen vendimibullbull fuqie elLltkulvc krcto lidhur mo mbmjljen khlIarlt
pnhiken bull jugthUl1o t~ Fan~ sigurin~ bull Shtetit elj 10 qcrsinl 200S u odoptna nj~ urdltIre~ J)lr
t ndUII Ilgjln bull gtIti( 1978 por implememimin e DirekHgtC EU mbi ripErdorinlln dhe
pErdorimIlrlt~tr to informwoni( te dtoril publk (2003iRlEqU btn8 gjilhashlu cdh lie
nOIor rulylhimcsh n~ ligj p~fhi~ vendosjen e (rukllrrvo dhc p~rb~rjn bull Komiinnil duke
udMual O~lIlIol laquol lttojn nj~ POOIl pergje8ilt db kin lIC ibnrui dcktronik Komiioni
centr se~ dolrumltnlu Jminitraliv (CADA) ~htl nga p~r mbikqygtjcn Ai munci Ie
ncgodojf motvhjt dhlt iorr rclomandim por vendimo bull lij uk jane dd)IUCSC Nuk
111 IIpclim U bnndshme nln ligjin dhlt Ie ~in pelimct degjobcn proj CADA-s N~ JXrliihltsi
50 relomimltvlt tI tij ~JgtlrorgatOtq~ ~mjdIin infomwiolLiIL qe mbgtjlll N~ 20 tI
dolumon WILe dhCnC pmL se CADA tI mltIl1lt ~dimia Pj PrlY _ ja Cshe listuar
omeja lEU dgothfnegte ~ = e IIlUhimi per infomwintL Orsanet JlUblike i ndjekiD
ltomandmlaquo dltri D~ 70 Ie rastove dhlt refuzojnl U ndjkin lOgthilllll ne m~ pal sc Dil 10 til
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
IOe Nje ankim duhct Ie u nga CAllA cent so t mund~ Rpdohol n~ nj~ Shhl
lmjn1IaIi ~I perg)jth~i duket jLUI ka pal njohun mbi Iigjinumri i ~ drejtuar
CADA ishll mlUl ndjsIIl gjatl vi no ijiDgt CADA Do ruportin e saj 1l 2OO4-fs JIflIflOi ih vllthtill 1l Jeposhin konkIUzWDO mbi ligjin lgth km j klj komijo )tlchl Pu)oool
th so probkmct me II mMha ilin nga d~shtimj I Mgnev publikc ge I~ njobin ~forlt aplikon
lilli po la kn~ ende nooione tradiciollale t ekrc1il dhe mo~ Ii Iltjow
Kolllilcti anti - kmrujraquolon CLlE GRECO i dh Pranc13 vlereim poziuv no 2004 per rlrpikjet e
Ii~
Kbkct sfagj- jan r~tgjalta nnore dbc 1l sboqerur IIglI mbiLqy~ e pebmc
CADA I nj~ tol t vccontl dbe igurohct go indiidNjan~ ~autonzuar li Mohin dltlkUIJlIleuu
administrati
ligji i 1998-lt vendos rr~ult pCr k1gtiGkirnin lt infnrmooionit til siguri9i kombC Kiioni
konsuItativ i hctil i tnbrojljes kombamptre (CCSDN) jop kishillo mbi deklWkimin dbe
dbjnjrn c infornlociooil t igun kombetare nC ole gj)laagt Kjo kesllill~ pub1ikohcl nO
GaleItn )yrtare AIti i )1brnjlje Ie sC Dbena 197H lej indilidcr qt It tnarrin dhe tl
kboj~ til dbcoat q~ pl)nnbujni informeLM mbl t lt1~ IIl or~aruL publike dblt private
hte perforcu n~ Kumisioni Komblttar i Tnformtik~ dhlt Lin ((111) )~ 2004 Kodl i
P~urislt z6ven~oi IisJin bull 1979 Mbi Arkivat Koltli do ~ te elDctni kivu dori no 30
vjel Dosje q~ p~rmbmin infonnacioDcto hdhum m j111l Jlonale dhe li dhna mjkampgtre tI
individho murebbLio ndErlomblt1are dlte sigunn kom~larc mund Ii mbilltn I paMpw per
mlshumo TSOvjct
1 ninshlrroi KOltIICIlIlttI c Aarhus-it n~ IerMa 1998 dhc ratifikoi dho impTmcntoi aW nC
Komk 2002 Kjo KonvfiW plrfhinte nj~ dckloraW gii 0rl(l jrac do ~ shoM
plrhqllt inormaclolIlt Mralshm per mblliI bull mjdJsJt nJ~lta n~ f~ njlijlEn whi do
I lgGj~ mbG~M bull ltIToIlt indtilriul dht rrSfo me qllim q Ii moo njf Ir(ltiire
lipjo Iii apilooshmt nl F=cI bull ECJ-j D~ Q 2003 doi q~ Qtri Fran= ka
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
digtl_ ~ impiClDCllooje direkti~fu 1I9O-is)0 korrik 2005 K~miioni luropigtm loItoi 50
do t ndrm qgtrUn li[tior lrundr Fo~ dh gjoh( OIdcve t~ jOfa q~ kihin d~sI1war to
implomontonin Ilirektitn EU 2003 rubi hen n~ infciomin bi lliedisl
Ne Frone pirtiogjCia nCnpun~e publik~ filiIlt nil 0 droit~ ku]tlttue ip j)eklaratlt
~ DrcjlOv t~ Njonut dho Q)tc1Rrit
N~ irnplrnontimin kliilacionit ~ht ltdne Iiampj n 78middot753 i 17 Korrikut 1975 q~ lt011 Ill t
ndrohmc p~mltiml te liltlhjevc ndcrmjet dminiot$ dh publlkul dh dispozitave t
ndrytun (0 rondt odmiolstrotiv ial dhe liska (Akt No 78middot753 ( 17 KnrrilM 1978 of 17
July 1978 ) Ai percalJon si njf rreguI( t plrgjithshltm q lt0101 mund t~ klrkojn~ nj~ kopje
to cdc dokumenti ndministrlltie dbc pC=lkoo se do e jete KnOlson per Ak= nC Dok1lIllrot
~minitruli~ l~ IIWlnle1 ndminisualiy i paYllIlIr If do t mbikq)r JIOUSin
3~ E DRFJTA IRTU lrroRWARDHE lEGllSUCIlol GJEllIA-
Me mBZhor~n Gen to Kmhcionit BlllldB gjmnn (dhonuo 0 ul~l 0 Parlamentit)
LuI Ie oshtuqugtjrunn lfonnotionilicihlti1gtgcsctz (hri lnfnrmaoinnit Aot bull lFG ) n 3 Q=hor
2005 AiH hW riformu(uar p~r tu dbOD te rejte laquo)1O~1I~VO p~ ak n~ Informini rUlt to
rnbojtur go IOriIlaquo fedoralc Oponet e Aktit drub kju rnund 1~ soll~ nj~ ngark~ n~
punen bullbullutolritoteellltlmirntrtivc dbe gjykatave_ Xga 1ll1 tieler dl ndQj~ SO Aiti nuk
ihlwn um(liargbullidoOl~ n~ drejlim te list sf pe~ashtimve pjr t~ drejt~ inforTnoni Aili
leltleral per QasjCII ne informadonin Qevrnlar u miratu no iti 2013 federale (ashk~ IIllt
LIIkmhurampu Gj=-mi fsht~ i vlttrni nd n~ BE Jhc lena pnj t~ palruIve no KehiUin e
ElDOpfs pIaltses iii informacion Gjcnnani ~tI W t palitnl lId lturopilmo c cila piirsa i
pltrkot It ~jltse informaciooil kio e dnjtC oukshU p3ltUrW 1Il liampj Sitlaqufte lirUt vashyinfonnacion ltkziston Ill IIhJin rajOnal nlt Bltrlin BnmdOllbur SclIlteigUolstein db Rhinogtshy
~inc VrnlJ
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
J~~ F- IlIU~[rA [tR IN~oRMI1 PFR PAKICAT KO1llETARE JE SHEMBULL
NGA MALI I ZI
Siltete tl ndryilme q~ kan~ edhe nat) multktnike kan dotyrnn 4 to drijten per informim rio
SlbllIojno edhc pakieavc kometrc PIJot lt gjitlw hlolo qe kone ketlt natyre jan gjitilnjlt vullnct
mire pilt bmunr ltll)rimlt to (illbull M~ poht kerni nj~ ras konkret n~ lidhje me p1llillrn
knmwe ShqiJlltare n~ Mal te Zi N~ koM kur~ Mali i Zl duhd te JQrcoj kllPiCiklel e veta
juridike mhi rrepektimin e te drejtave t~ pakieavc no kuadcr te oil gthI edhe e drejta p~r
Infonnim nc Jliuhcn c pol Vin nje yondim i oili has no kundehtim me parimet e KehiIlit
(e Europgt dh principee rekomanuo n~a DE j klht andare q~ duhct tc permbuh
njo hoqon q~ pretend(lo to illtegrohet n~ km famjlje t~ htctcve to zlmliuar bull Pikmht ne koW
koh~ qevltTia e MaUt tl zi (minilttria e finamaye) ric luadc te rruukiIlll db raci(ltloljjmit tl
shpcnzimcgtc kcrkon qlt c gtctmj ~=I ne gjuhon gthqipe nil Mol 16 Zi koha javoTe tl redukohot
nO 4 foqe dh 16 hp~mdahet n~ kuader gaze Pobjeda_ Pavareishtc knzC mo porrnasa
bot~rorc dhc ndikimct qlt kjo krizC globalc ka nO iwwn 0 pltrgjlthhme financire parimi i
nevoicionil duhet t~ rrepet(lilet hru q~ pakicave e drejta e arritur nul duhd nO ni men~
ru OUlgobet dhe ru priyohct Sop kjo do te mzilwlc idltnliloUn poiio autot(lne Shqiptare
ne Mol Ie Zi Po n~udhi kjo atehe ky ampi do jet~ ~ lrundershtim me shum dokumonte
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
nd~kombltar~ q~ MU i zi i ka ratifiktllt apo iiht 0 detYrlIIl tl Milikoj Ky propoziln~
ionalizim i ltiii ~ht~ pmJgt07UlIi )linbubullbull f1ll103vc t~ qcveLIl gt Moli II Zi Ihll ~
kondmhlim IC rru~c drojt intSim dh OOrtnaVO qo )l1i i zi duhct u liko)bullbull q kon t~
hljnl me majlj C iiknlitlt1il dbe kultutc gt poki=o dh minlol ~ ltIt iii kugtdl) le tyr~
Cshtdhe infonnim De ltiob okicavc Shkallbullbull pektimit t~ drejUle I njltriul wo I1jo
1hds te no t~ drejtl bull pakic lgthll ~ wf i min i pjluri~ kolebi dh
pasq)rt II oilgo Jmqcri 0 arnn no rujum t dernokrntiamilll gtholttltrlslt De tlJhi
randaj d Ii --i disa pika q dokumentlt1 nrlCriombouui rdboD sIuctcve Il 1=~r
ruajtjoo e idltntitOliI dbe kulluri bull cprkioa-c
KCltlWnU KdltdwnhlthIn per Il Orejul Ciilo dht Poliuke (16) lcni 27 l~ IIlO shllttc ku
ekziltIDjn~ minorilele etnik fohlre 0gt0 linguistike personr q u llIlcojn k~y mio
mrk do tmiddotu mohobet e drejta n bclIlltsi me QD(urrlt c Ijore ~ gnrpilll~ II ~ezojno Iuhurfn
e I) 1lt pmlikoj db pzaktikojno f~ OJln lI poiQrin lIihin bull )10 Odhrnr por lI
IJrejtat e Persona qe Ilrkojne MiooritclCC Kombttlte cu Fike Yo dh Gjobesore (e
miratuar ngaAsarnblejae Plrampiithslrrrn e Klh R=1Ua 41IBS bull 18 dhjetorill992)
1 Shllt1lt1 do Ie mbroj~ hi 0 idni it nooional oSlO ltlnik kiluro friar db
Ilihisor 1C minwillt1ovo brenda terTi t tyro relktive dho do t i~~rjojne ~ushl
pr promnm 1( atij idoodd
2 Shtetet do mij~ lelliilm to plrgthtalgthem dho mjcto Ie lien p~ II arnnrr keto
pltdundirrn
DoJrurnenti i takimit KOpeMogo 1lt Konf~ pOl Dimensionol licr~zo 1( KSBE~
KopltIJhoge 29 qccllOr 1990
Nltni35
Shlolo pmicipu= do peklojn t~ drejt 0 pelSona q~ u (u~oj~ minoriti naOIlllh
plr partkipim erektiv n~ punO~ pobliko ~dhir~ participhrnn n~ ptIIll1lidhw me mbrojljcn clhe
promovimin e ideurontitetitll k~ty~ miooilClcc bull
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
Shle1ltt pIIIicipe i dallojne perrjekjct c ml= pir mhrojljCII dhc krijiniligt e kmhte1e p(r
plOmovimi c idClltitotit etnlk kulruror gjuhCsor dire fetal minmwobullbull lecaklUIIl kombftare
~ Ndtrknmhltare e PunO Konvcma lidhur m Popujt Vond diu Fisnor n~ Shtete ~
Pbullbullarum l 169(1989)
Noni 41
M 1oillo do II mitoto 0 pCrshtathme centr mbmjt)on ~ ptrvo institucioneve
lm~ pones kulturls db mjedit ~IXlPLijYC nt fjal~
N kulCr Ie k~j dugt e the~j cdhc dispolal kushtetu q~ Muti i Zi i ka cckur n
kushwte l~ ~rosI jtohon te drejta e lVe lC pakivc Ill kapitullin ~ ku eeke Mbrojlja
c idltntill pol prandaj Xmi 79 pika e 11 n~ lidhj me inCormimi Ill Iliohln e paki=
si bogth i ruJjtj ~ identi~l1t palicave tlwte Fjegtltufi- II po) pki~ dhc Ie hCsj
lIj miDoriwe u prantDhet e drejtae inrnnnimit no Wuh~ e eL
p u =Ohet ijola dn 1~ tlgto edh~ obJigun i shtctit q~ km t~ npoundlil n je fandro ~i do Ii
pinnhulhi nje minimum tl kerl=ve 1~ Ii pOt te pur nj~ sazltt Ill poundluM e vet e jo IE
shkelen tlpoundlIIl1 purim_ t lana perrn~ndura duke shkolur MIltI dh I~ tirej e pakic~
Shqiptart d II drejtt e nj t gmrntuar per infurmim Il~ poundiuh~n ~ VOl
Prando) duko u hlltu~ n ~gjitha kto asument dh no to Iillln peT til patur informim n~
gjuhln IOn omtarlt kuruHrooj kelt maslt t~ propozuar nga nna lt Minhlri~ c firumcavc dhe
mbclll flimim I~ drltj~n per Ie palm nJc gazcr nf poundlw~n S~qipo mbullbullhprc qTri c
ma~t to Zi do t~ mar - tl nevojhe qi galtole 10 beilct dilo c jo II botnhet vetem j~ here
II j3l~
s ~PIIwww oI04I17Iigt r te_~middot-r_iDI9tmm1rr01p~dtIt1t~e-~I-nUlllluIL
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
KOSKIJampOE
E Drejta 0 Informimil Korlon Tparence dh Vullncl Politik N~ Shqiplrin~ li kuhlgt igth kQIllunizmit as q~ mund 10 lilltj por ~~imin I to ~ djlavo dhc lirivc theo jeri lthe
q ~ tepr pltr to drcj~n htUISe pr llt nwre infomlacioo p(lt punl bull jUotil
Pot nga i~ DC riL 1eLi 1 sa d~llts DC Shqipfri omri 1millim sepgtltg IIg3 Uilnot me Ie
rendeltilthrne Ie lij cgthlo ~mi drejlltgt ~okujl q~ Ie k akselt ne dh ltimlt=gtit
pugtlik dhe t mbroj~ dhma e lij personale
Ndcr Ie ~era dubel W okzillojo odho ulli i oltrio ltliptar qo to jete mJan bull inum pcr
tizimin me nee Ie e ilrcjte p~r informm Duho Ie jeltc ullnct i qmiddoti~ nformi
publiku me lrnnJlIOnc t plOI- Pl vlcdhct mjet q~ ndihmon pltr lllMn lrundr
lomlpsiani dhe kcimit Agtljo instinrion nuk mlllld wjwtifikohet ml plr m~n e njohjes sC
Ugji P~rto Drejlttn e Infurmiugti-
7htimi i ligji pr te drltjt~n e informimil egthli krltik per admini~n puhlik n~ Shqipiri
Ruajv e t~ drejts 0 lYlcWri plr (u informuar ~hlaquo guri Ihcmclit pCr qCmiddotonJe uanole
he W pcrrocgjhme N kOo kuauer no bashkepw1im m ~ume gIlpo inl ruler to ljcret ento
nderkobltlarc dhc AvokBti Iopul~l ltgthle bart= Rrgullo~a e to drltjl ~ 1normimit te
IwIuar st hahl me USiJDin to CilOB lt10 munciOll pubhl dhe shtetomr dohel a zhatoji
plr ltdo qyto1ar Gjillwluu duhot vene theks n dQmltraquoltkgtltbmCrini pCT laquo ibiliwar m~
ohum~ 1)_ p(r ~ drojlen q~ kane per infonntm I hfhje e rriUltgt loll1llts qyt= dhlt
demltgtlillocio nlt rul Kujlltlj lina lt hpnhjegt n( Iholb ~htI j~ e drejtl ognuv u pr ta
d~ ndte oh~ 0 drojla per t q~~ ile liri n~ ndrhyrjct me karalctcr ~ qofhin ato
(nllcrb)Ijct) me orillli~ hW~ronraquoO prigta N~ vUlm dull th~n~ SO liri~~ Ilhprchjeo ~ohtc nje
melaniem byet politik qe Imltldeson rolin politii laquo indiriditdbe to grupiee~ nilryshme
ne jnlnpolitike to ~1 ndonEslt disahrolla mendim e bobinre (lirini c 5hpttbj ) cdhc
mjcr per zbulimln e a el1lt1e oojektimiddot esc per regtlizimin lthpirtlmr dh nltieUual 1lt
indiridit Nga on joCr n( lltootrast t~ plQt me nlllyren uilitarulc tc tinslt ~ prehje e ltlrej
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
e InfortninJit c guajtl11 ndle bull drejla per If ditl11 ~h~ nj~ e drejtlt poriti cil diltun
vltprim (lii podliv) no shwi plrt mondltUlII rcdizimin e stlj Pro nO ralt1 se pronojm~ q~ e
drlti per en informuar ltgthte n)C ingredient i I~ 0 shptdlj= del n~ pah nI=lia ~ qEndron
~ idcimit Ie slt drtjtl ~r infortninJ ip eillS lurrfgtltsi nuk mjafton bionimi i se
drtjW per e folur lthe p~r 11 h~r lUih per tl IMn q~ liria e sb]gtIlthjc g~zohot cfktivihL
Krojl ndyshe llna e hpr~ic I bull drejta ~~ proP cdhe igurimin tipikih( n~a weo
Ie gtjotltgto plr ta llhlTUll i duhel le Nuk ~hto 0 eshlire tlt IIDlc10h q~ Iiri3 0 hrrtnjeg nuk
md tlt htrohct i~ duhel ~r so kohe qe kushtct ptr IU hprehur nuk ulojttf Fjala per
kultIte l tina si c drltjUl dbc ~a real per 1 infomrUIIr 00 lidhje me punltt c gthtcrit per
mundsin~ per tf DJSOniLWJr lubim to ~sim mundtSi pC- tlt opcruar linb dhe me
POflicgiiosl no tregun modilamp1ik Olj Ne lijim t~ centrslotjc W m~ltip~ 00 tidbjo IIO natyrtn e
51 drtjtls per infurmim (0 drojlf ~ vetegtpo pjo 0 tiri hprehjeJ ia vlon W pennendo
~dilc dl~ka ~r rjlll~ ~iiI1le per faktin nltWa liria ~ hprlth) wnulIlohol ~Ii~l I~ media
dhc(II njelizi e medi 010 1lt pulitikc nC ndjckj t~ ioi publlk ltInI per infomrim
ew me cgoccmrike n kurimi lt1lt ajltgt imtbcn Ill Itdhl to pari inter= to 8ln 1C
indiidil
Po fu hto5h k~tyr mondimevo edhe ~Lmlnlin fomW e drejta centr infonnim rguron
ltIe ne nie nen to po~~m II KILlthtetullis s~ RpubliM~ Shqiperie bosoj nuk do tejele e
qrte qt W pltiktltn-lP piMpamja furmalotknik Ilri hprehje 110 drojlu 0 infonnimit
duken i dy t~ dre)1a I~ ndryhtnc 1lt tc vert~ nul Ihll tamam lt~shtu
Itt e gtOtlee Iirl shprohjlts WID nj e dteil~ ntgaIive nC kuptimin o 1~ IIjafionto
mprimigo c ihleul qeo (liria) Ii sZoboj efektlid ngo plrdorujl e jpo nga
1jcter duhe1 to prollim 1iriae ])prehi do tI humble kuptimin e saj II m (knntributi
~joIOn politike demo JIrjoipaltore zhutimi i OrIel objekligto rulizim inloloktual lt
hplrtltror i indjidil o~) nil qoftl ajo nuk do t knmplomentohej ngo di Ii il I tI
tashm~ poritivlt n~ kurtlml dhltno mo lar i 0 droita per fu infQrmuar bull drejta replik~ no
htyp bull teleiLion c dnjll bull tubimit lthe e drltjta 0 pjmanjeg ~ forum Ie IIlt)rlhInc pubhlc
(gjykat~ klshill taltkiak elj)
~rirni i kEtyre ll drejUlo W yellgt pozitivo q~ blhel i rnundm nga priml I bteti~ i jep
pfunbajyo IirisC sO hprcltje e llplton ~ SO abuimi mo jol ng opckullimi dho renia no
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
bolalun c shpifjos Ne ~wnlim tlt kCsaj anlIize hplltSOj nuk do tl j~ bull vlshtirf tlt
konkordojme per rabin bullbull lina p(r tu sbprcllur ne qofu so JwihoL1gt 0 enOla dhe thelbi
infonnUlt_ dikre~LOhl ne yt~ e puhlilrut dho IIgtli Ii poliLik I delhi ngo It gjithC
njonsohoL E nj~jto sii_ rulonOsc no njo shkall~ m~ Ii 101 mwnlllluht dhe p~ 71wHlimin
individu1 0 pconit
KonIluzioni im ~hli q~ bull rltjta per informim hru i bull drltil 0 rcplllct_ e tubimi~ e
pjeml1TTj ne fo 11 rulryshme endirmnarro ne I~ vflt1el ~nli nj~ pcPJo lirisC~
opreoj q kQmpngtOI dcfcktin natyror Wltaj (paa1Osine pO I~ W n~ Uwje Mte1in)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)
RIHLlOGRAFT
loloci K E dnjla KIdultru= TImne Shtcpigt botuelte De RaIl 1997
AruIgtlasi A Iidrojla Kush TlI1lIlo Shtpio weo P~gi 2004
SmllIlt U~ MediltJ fmmalnmltII1Iav Ne Lltmdon Rouded8e 2014
J K The A-ibbility of Spalial and EnvimnmenW Data in the Europoan Union
Amonl1un Kluwe I w nlctnational 201 O
Allnamaria B 1yltJfmofam lt Ihbliche mllliniltlraionl- Dliarcesso al dacumui alia
dponibilitil delle injormrujQnl Bari Caruod EJilorc 5 2012
SWUIi Themhar i MbnInls SIqparlt TIIlIIlC I92amp
Suml i RopublikC POflUlinre Ie ShqipCri~ Tn~ 1946
Kod ProcooLllav IIdminSnllivlt i Ropublik~ e ShqplrUC (gjendet Ile
httpilowaru bull lldKodi i Pc-(lUrtlc Adlninilljvo 20Ilpdf)
KonCIlIa hropione plr 10 DItj e Njeriut (gjendel Ie
hfpoclo-ltOCV)Qcunen~Ccn=tion SOIplD
Ugji nT 119120141~ ~ djlen c infDrmimi (gje-ndel no
htrnmiddotlUdpaliimaeo18rjjJllciQnILigjlti1602014DJOlt1J)
freedom ofJnfurmation II (gjendot no httpsllwgrogmmiddotlJvspkglSTA]UIl
80pdfSTA1l JIE-S()PII2 5 nOlt1f)