Të jesh Femër!

Eni Alqi KristaqiAri Ergysi

Autori: Liljana Shanto Layout: Elton Rama Foto: Ledio TopalliMake-Up: Ada Galanxhi Regjia: Gjergji Trola

01 Në redaksi. Eni në tavolinë para kompjuterit. Vjen Kristaqi duke i sjellë një fletë letre.

novele

Po qëndrimi ynë shef se tema është e fortë?

Eni, ja ku ke dhe disa shënime që mora unë. Bëje kryeartikull, do ta vëmë në faqe të parë.

Shoq

ata Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.

02

04

03

05

Eni duke punuar në zyrën e saj. Vjen Ergysi.

Ergysi ulet në tavolinën përballë dhe i flet me pëshpërimë.

Ç’kemi Eni?Ai qëndrim që biseduam. Bisedova edhe me Alqin.

Pata një takim për temën që më dhe… Epo ndryshe është kur

mbledh ca thashetheme andej këndej… bëhet më pikante.

Në rregull, këtë doja të dija!

Je me vonesë Ergys...

Të thash i ke të gjitha në internet. Boll ti përpunosh…

Kujdes nga thashethemet pa baza Ergys.. se mund të përfundojmë në gjykatë dëgjove?

O Eni harrova të të them që në fillim… e ke marë vesh se kryeredaktori yt do të lëvizi?

Isha me Indritin dje dhe më tha se Kristaqi kryeredaktori yt do të shkonte tek ata si drejtor reviste.

Ti mendon se do kesh pasoja në punë…

Ti ç’ke… pse shqetësohesh?

10

08

07

09

06 Në shtëpinë e Enit. I shoqi po lexon gazetën. Eni po hekuros.

Eni vjen e i ulet pranë mjaft e interesuar.

Si the?

Ua? Kristaqi? Si s’më ka thënë asnjë fjalë?

Si të mos shqetësohem.. me Kristaqin kam 10 vjet që punoj. Është i vetmi që e çmon punën time. Ai më ka vënë shefe te sektorit politik.

Epo normalisht. Është çështje marrdhënieje

11

13

15

12

14

16

Në zyrën e Kristaqit.Hyn Eni.

Eni është e hutuar dhe nuk di ç’të thotë. Eni e shikon gojëhapur.

Eni ulet me shumë siklet.

Kristaqi duke e pritur këtë reagim fillon ti shpjegojë.

Ti do jesh një kryeredaktore shumë e mirë Eni. Ta njoh talentin për t’i nuhatur gjërat. Je e guximshme dhe e palodhur. Me ty në krye kjo gazetë s’ka për të lëvizur një fije.

Dhe në fakt mendimin e parë, para se të lëviz që këtu...e kam patur për ty

Më duket se s’po të vjen mirë.

Më thirre shef?

Nuk e di në ke mare vesh, por më kanë propozuar një vend të mirë pune, me pagë më të lartë dhe pa tensionet tona të gazetës së përditëshme.

Si the?

Vërtetë? E përse?

Kuptohet. Me ty kam kaq kohë që punoj.. ke qenë i vetmi që më keni çmuar këtu dhe…

Eja. . eja Eni.. ulu.

E di!

Për të më zëvendësuar mua…

Mos të propozojë gjë ty për kryeredaktore Kristaqi meqë po ikën?

Alo.. shef.. si je.. Po Ergysi jam. Desha të flisnim pak…..Mbasdite?.....

Dakort do të vij unë atje…

E ke marë vesh se do iki Kristaqi?

Ç’të donte Kristaqi?Ja keni thënë

pronarit,… Alqit këtë?

Edhe mundet.Po!

Për shkrimin e nesërm…

Akoma jo… Por s’ma do mendja që do kundërshtojë. Ti je kandidatura më e mirë.

21

19

18

20

17

Ergysi mosbesues luan me një stilolaps në dorë.

Eni kthehet në zyrë pak e hutuar. Ergysi e ndjek me sy.

Eni është e papërqëndruar. Ergysi e ndjek me vëmendje

Ergysi është jashte. Flet në celular tepër i mërzitur.

27

26

28

25

22 23 24Eni shumë e gëzuar... sa hyn Ari ajo i hidhet në qafë.

Ari uleti i menduar në kolltuk.

Eni e habitur dhe e indinjuar.

Po për karieren time nuk mendon ti? Sa u gëzuam të dy kur u bëre drejtor i zyrës juridike.. e festuam.. përse për mua nuk gëzohesh? Unë tërë jetën një gazetare e thjeshtë të mbetem… kaq?

Prisja tjetër gjë nga ty..

Nuk e prisja nga ty këtë Ari

E pse kështu? S’ke besim që mund ta bëj këtë punë?

Nuk gëzohesh?

Çfarë ka ndodhur që qënke kaq e gëzuar?

Prit.. prit.. nuk e thash këtë.. por…u tregova i sinqertë me ty.

Çfarë prisje?. Edhe unë kam plot punë Eni. S’mund të bëj dhe punët e tua këtu në shtëpi… tani dreqi ta hajë po dhe me para jemi mirë.Pse do ta ndërlikosh jetën më shumë?

Epo të thash… je femër. S’mund ti bësh të dyja edhe kryeredaktore edhe zonjë në shtëpinë tënde… këtu punët të presin ty, apo e harrove.?Kush e tha këtë? Jo.. jo..

nuk është kjo.Po ti je femër Eni… orare të zgjatura, përgjegjësi e madhe.. Shtëpinë do ta mari lumi!

Të them të drejtën… jo!

Kristaqi do më propozojë mua si kryeredaktore.

29

31

34

30Në zyrën e Kristaqit hyn pronari, Alqi.

33 Alqi ngrihet pak i irrituar dhe i drejtohet Kristaqit me indinjatë.

Kristaqi nuk i beson veshëve

32 Alqi i shtrembëruar në fytyrë.

Gazeta do këllqe Kristaq.. do dorë të fortë.Do një njeri që t’ua mbledhë rripat të gjithëve.. do zë burri si i yti e jo Eni që është si pilivesë.

Po…por i mungon një gjë kryesore. Është femër..

Eni?

E pse je kaq i sigurtë?

Hë si vendose?

Po çfarë thua kështu o Alqi?!

Si the?

Është e talentuar, e palodhur, e përgjegjëshme.. I ka të gjitha.

Sepse ta kam gjetur zëvendësuesen… do jetë Eni!

Do të iki Alqi.Po gazeta nuk do të lëvizi as një fije.

35

37

40

36 Alqi niset të dalë, duke lënë të kuptohet që ky diskutim ka përfunduar

39 Kristaqi fut kokën në derë

Ergysi në moment lë celularin dhe bën sikur shkruan.

Kur Eni del, Ergysi duke e ndjekur me sy, ngre këmbët mbi tavolinë

38Në zyrën e Enit dhe të Ergysit. Ergysi duke qeshur flet në celular

Eja një minutë në zyrën time Eni.

Qenke në qejf sot!

Punë që s’bëhet.. do vë dikë tjetër

Eee ditë e bukur është…

Do vë kryeredaktor Ergysin!

Si the?

Kë?

45

43

42

44

41 Kristaqi duke biseduar me Enin…ajo është e dëshpëruar.

Kristaqi ngrihet në këmbë duke u ndjerë në siklet.

Ai mendon se kryeartikujt do vazhdosh t’i bësh ti.. kurse Ergysi…

Ergysin!Po ti s’e di se kë ka vendosur të verë si kryeredaktor…

U përpoqa t’ia ndërroj mendjen.. po ishte e pamundur…

Të tundi zinxhirin dhe të jap urdhëra.

Si the? Ergysin? Po unë kam pesë vjet që mundohem ti mësoj diçka dhe ai vazhdon të punojë si një amator. Nuk e ka menduar kush do t’i bëjë kryeartikujt Alqi?Kë?

E qartëAshtu tha ë? Është femër… është femër.. po e dëgjoj ngado këtë përcaktim.. a thua se është një mallkim!

46

48

50

47

49

51

Kristaqi e shikon me hidhërim Enin. Ajo niset të dalë nga zyra.

Tek dera përplaset me Ergysin që mesa duket po përgjonte.

Në shtepinë e Enit. Ari shikon orën i habitur. Është vonë dhe Eni s’ka ardhur.

Eni me lot në sy bredh rrugëve.

Nuk e di nëse Alqi e mendon këtë në natyrën e tij maskiliste.

Le të flasim hapur Eni. Sado mirë ta bësh punën ti, Alqi prapë një mashkull do të vërë në krye.

Pa shiko sa mirë.. po interesohesh për punën e? Epo mirë të dhënat i paske.. ulu e shkruaje vetë kryeartikullin se unë nuk kam kohë.

Po del? Unë të kam sjellë ca të dhëna për kryeartikullin se…Për sot mjafton kjo

dozë që mora.. edhe pak dhe do pëlcas… më mirë po iki!

Pastaj krejtësisht punët do të m’i ngarkojë mua.

Sigurisht. Po kjo nuk do të thotë që puna do të bëhet njëlloj.

52

54

53

55

Vonë ajo vjen në shtëpi. Ari hap derën. Eni hyn si e përhumbur dhe nuk i flet fare të shoqit.

Ajo është shtrirë në divan duke qarë. Ari i afrohet me dhimbsuri.

Eni nuk përgjigjet.

56 Eni vazhdon të qajë. Ari e shikoni i dëshpëruar.

Dëshira? Çfarë dëshire?

T’u plotësua dëshira!

Po më thuaj pra çfarë të ka ndodhur.

Eni… Eni.. ngrihe kokën.. le të flasim.. çfarë të ka ndodhur.

Nuk më bënë kryeredaktore se jam femër. A s’e deshe dhe ti këtë? Shijoje!

57

59

61

58

60

62 Eni ja mban Manualin

Ligji garanton trajtim te barabarte per te gjithe njerezit qe jetojne ne Republiken e Shqiperise.Ky trajtim nuk duhet te ndryshoje as nga ndryshimi I gjinise, races,ngjyres,etnise,gjuhes,identitetit gjinor,orientimit seksual,bindjet politike.

Ma lër pak ti lexoj vetë të gjitha…

Tani më thuaj ç’ke ndërmend të bësh tani… do ulesh kokën?

Është një ligj që të mbron. . ja dëgjoje: Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si – Gjinia- pra rasti jot që je femër… dhe kjo është shkruar e para pastaj vijnë të tjerat.

E gjen!

Tani më dëgjo Eni. Më fal për ato që të thashë

Si të duash.. por dije se në manual sqarohet mirë se ka një komisjoner që është i gatshëm të të ndihmojë pa pagesë… duke mbushur një fletë ankese ku pasi i tregon emrin dhe adresën i parashtron problemin tënd… pastaj është ai që merr në dorë punën tënde.. deri në gjykatë.

Kurrsesi jo! Do ta lë punën. Kam punuar 10 vjet në atë gazetë pa u kursyer.. e si ma shpërblyen?

Çfarë është ajo?

E si?E ç’rëndësi ka tani? Ky mentalitet është gjithandej.. në shtëpi dhe në punë. Të jesh femër qënka një mallkim.. s’e gjen kurrë të drejtën tënde

Ja ku e ke

63

65

64

66

Eni në zyrën e punës duke mbledhur dosjet e saj.

Ergysi e ndjek me sy Enin që del nga zyra.

S’e dija se do bëheshe kaq xheloze!!!

E pse kështu?

Eni…çfarë po bën kështu?

Xheloze unë për ty? O zot. Po ti s’ke mësuar ende as A.B.C- në e gazetarisë more djalë. A s’të vjen zor të më flasësh mua kështu që u përpoqa 5 vjet të të mësoja diçka?

Po iki. Urime për punën e re.

Po mbledh dosjet e mia nuk e sheh?

68

70

Në korridor Eni përplaset me Alqin.

Eni duke ecur rrugës kokëulur dhe e mërzitur. Kristaqi e thërret nga larg.

Kristaqi dhe Eni janë ulur në një kafene. Ata po bisedojnë për punën e Enit.

Po dale një herë Eni.. hajt të bisedojmë nëse do ndonjë pagë

Ti po ikën pa më lajmëruar? E pse kështu?Eni?!

Eni… Eni…

Uroj t’ju eci mirë gazeta shef. Keni bërë goxha zgjedhje me Ergysin

Se jam femër zotëri. Ne nuk meritojmë më shumë se të jemi në fund të listës.. apo jo?

Mund ti mbani dhe lekët e 5 ditëshit të këtij muaji shef… nuk më duhen.

67

69

71

7372

74 75

76 Në shtëpi Ari dhe Eni po nisen të dalin.

Shkojmë Eni… Bisedova me Ilirin dhe do të shkojmë që tani tek komisioneri.

Kur të duash më thuaj se një gazetare si ti nuk gjëndet kollaj.

Dëgjo Eni… mos u dëshpëro. Mendoj se mund të të gjej një vënd edhe ty në revistë.Për gazetare si ty ka gjithmonë nevojë.

E kuptoj. Po nëse Alqi e mohon se të ka diskriminuar si femër?

Çfarë do të bësh?

Po bëjmë atë që duhet Ari.

Të faleminderit! Po në fillim dua të zgjidh këtë punë me Alqin.

Kjo është një nga pikat më të mira të këtij ligji.Pasi sipas ligjit të ri nuk ke nevojë për dëshmimtar që të akuzosh njeri për diskriminim, mjaftojn disa të dhëna fillestare dhe i mbetet të akuzuarit të gjejë prova apo dëshmimtarë për të provuar të kundërtën.

Do ta hedh në gjyq.. për diskriminim të drejtpërsëdrejtë, e kam këtë të drejtë ja lexoje këtu. "Diskriminim i drejtpërdrejtë" është ajo formë diskriminimi që ndodh kur një person apo grup personash trajtohen në mënyrë më pak të favorshme sesa një person tjetër, apo një grup tjetër personash në një situatë të njëjtë a të ngjashme.

LIGJ Nr.10 221, datë 04.02.2010

PËR MBROJTJEN NGA DISKRIMINIMI

Në mbështetje të neneve 18, 78 dhe 83 pika 1 të Kushtetutës, me propozim të një grupi

deputetësh,

KUVENDI I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË

VENDOSI:

KREU I DISPOZITA TË PËRGJITHSHME

Neni 1 ObjektiKy ligj rregullon zbatimin dhe respektimin e parimit të barazisë në lidhje me gjininë, racën, ngjyrën, etninë, gjuhën, identitetin gjinor, orientimin seksual, bindjet politike, fetare ose filozofike, gjendjen ekonomike, arsimore ose shoqërore, shtatzëninë, përkatësinë prindërore, përgjegjësinë prindërore, moshën, gjendjen familjare ose martesore, gjendjen civile, vendbanimin, gjendjen shëndetësore, predispozicione gjenetike, aftësinë e kufizuar, përkatësinë në një grup të veçantë, ose me çdo shkak tjetër.

Neni 2 QëllimiQëllimi i këtij ligji është të sigu-rojë të drejtën e çdo personi për: a) barazi përpara ligjit dhe mbrojtje të barabartë nga ligji; b) barazi të shanseve dhe mundësive për të ushtruar të drejtat, për të gëzuar lir-itë dhe për të marrë pjesë në jetën publike; c) mbrojtje efektive nga diskriminimi dhe nga çdo formë sjelljeje që nxit diskriminimin.

Neni 3 Përkufizimet1. “Diskriminimi” është çdo dallim, përjashtim,

kufizim apo preferencë, bazuar në cilindo shkak të përmendur në nenin 1 të këtij ligji, që ka si qëllim apo pasojë pengesën apo bërjen e pamundur të ushtrimit në të njëjtën mënyrë me të tjerët, të të drejtave e lirive themelore të njohura me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë, me aktet ndërkombëtare të ratifikuara nga Republika e Shqipërisë, si dhe me ligjet në fuqi. 2. “Diskriminim i drejtpërdrejtë” është ajo formë diskriminimi që ndodh kur një person apo grup personash trajtohen në mënyrë më pak të favorshme sesa një person tjetër, apo një grup tjetër personash në një situatë të njëjtë a të ngjashme, bazuar në cilindo shkak të përmendur në nenin 1 të këtij ligji. 3. “Diskriminim i tërthortë” është ajo formë diskriminimi që ndodh kur një dispozitë, kriter apo praktikë, e paanshme në dukje, do ta vinte një person ose grup personash në kushte jo të favorshme, në lidhje me shkaqet e parashtruara në nenin 1 të këtij ligji, në raport me një tjetër person ose grup personash, si dhe kur ajo masë, kriter a praktikë, nuk justifikohet objektivisht nga një synim i ligjshëm, ose kur mjetet e arritjes së këtij synimi, ose nuk janë të përshtatshme, ose nuk janë të domosdoshme dhe në përpjesëtim të drejtë me gjendjen që e ka shkaktuar atë. 4. “Diskriminim për shkak të shoqërimit” është ajo formë diskriminimi që ndodh kur ka një dallim, kufizim ose preferencë, për arsye të shoqërimit me persona që u përkasin grupeve të përmendura në nenin 1 të këtij ligji, si dhe për shkak të supozimit për një shoqërim të tillë. 5. “Shqetësim” është ajo formë e diskriminimit që ndodh në rastin e një sjelljeje të padëshiruar, kur lidhet me cilëndo nga shkaqet e përmendura në nenin 1 të këtij ligji, që ka për qëllim apo efekt cenimin e dinjitetit të personit dhe krijimin e një mjedisi frikësues, armiqësor, përçmues, poshtërues a ofendues për atë person, si dhe në rastin e një trajtimi më pak të favorshëm, i kryer si rezultat i kundërshtimit ose i mosnënshtrimit nga ana e personit të cenuar ndaj një sjelljeje të tillë. 6. “Udhëzim për të diskriminuar” është një udhëzim ose kërkesë, bazuar në marrëdhënie hierarkike, për të diskriminuar një ose më shumë persona, në bazë

Adresa:Rr. Thanas Ziko, Pall. 6, Shk. 3,Ap. 41, Tirana, Albaniae-mail: SHARSalbania@gmail. comMob. : 068 20 61 105

77 të shkaqeve të përmendura në nenin 1 të këtij ligji. 7. “Mohim i një përshtatjeje të arsyeshme” është ajo formë diskriminimi që ndodh kurdoherë kur ka një mohim ose kundërshtim për të kryer ndryshime ose rregullime të domosdoshme e të përshtatshme që nevojiten në një rast të veçantë dhe nuk imponojnë një barrë të tepruar, me qëllim që të sigurohet gëzimi dhe ushtrimi në baza të barabarta i të drejtave dhe lirive themelore për personat me aftësi të kufizuar, ose të ndodhur në kushtet e tjera të përmendura në nenin 1 të këtij ligji. 8. “Viktimizimi” është trajtim i disfavorshëm apo pasojë negative, që vjen si reagim ndaj një ankimimi a një procedimi që synon zbatimin e parimit të barazisë. 9. “Organizatat me interesa legjitimë” janë ato organizata, të cilat janë të regjistruara në Republikën e Shqipërisë dhe kanë si objekt të deklaruar të veprimtarisë së tyre mbrojtjen e të drejtave të njeriut, ose u ofrojnë ndihmë viktimave të diskriminimit

KREU V KOMISIONERI PËR MBROJTJEN NGA

DISKRIMINIMINeni 21 Komisionari1. Komisionari për Mbrojtjen nga Diskriminimi, më poshtë komisionari, siguron mbrojtjen efektive nga diskriminimi dhe nga çdo formë sjelljeje që nxit diskriminimin. Komisionari është person juridik publik. 2. Komisionari mbështetet nga Zyra e Komisionarit për Mbrojtjen nga Diskriminimi (zyra). Zyra ka personelin dhe pajisjet e nevojshme për të mbështetur komisionarin në përmbushjen e detyrave të ngarkuara me ligj. 3. Kuvendi vendos për pagën e komisionarit, strukturën organizative dhe klasifikimin e pagave për punonjësit e Zyrës së Komisionarit për Mbrojtjen nga Diskriminimi. Punonjësit e kësaj zyre gëzojnë statusin e nëpunësit civil. 4. Komisionari ka buxhetin e vet të pavarur, i cili financohet nga Buxheti i Shtetit dhe nga donacione të ndryshme

KREU VI PROCEDURAT PËRPARA GJYKATËS

Neni 34Subjektet që kanë të drejtë të paraqesin padi për diskriminim 1. Çdo person ose grup personash që pretendojnë se ndaj tyre është ushtruar diskriminim për një nga shkaqet e përmendura në nenin 1 të këtij ligji, mund të paraqesin kërkesëpadi përpara gjykatës kompetente sipas përcaktimeve të Kodit të Procedurës Civile për dëmshpërblim sipas ligjit ose, sipas rastit, të kryejnë kallëzimin përpara organeve kompetente për ndjekje penale. 2. Paraqitja e ankimit përpara komisionarit nuk është kusht për të paraqitur një kërkesëpadi dhe nuk përbën pengesë për personin e dëmtuar t’i drejtohet gjykatës ose organeve të ndjekjes penale. 3. Një organizatë me interes të ligjshëm ose komisionari mund të paraqesë padi në emër të një personi ose grupi personash, me kusht që komisionari ose organizata të ketë pëlqimin me prokurë të posaçme ose me deklarim përpara gjykatës të personit ose grupit të personave të dëmtuar nga diskriminimi.

Këtë gjyq e ke të fituar Eni…

Ashtu besoj… por edhe nëse nuk e fitoj me gazetën e fitova me ty dhe kjo s’është pak apo jo?

Shoq

ata Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.