TARIMSAL YAYIM ve İLETİŞİM - gokselarmagan.comgokselarmagan.com/tr/yayim/yayim2017.pdf · 1...

1

T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ

ZİRAAT FAKÜLTESİ TARIM EKONOMİSİ BÖLÜMÜ

TARIMSAL YAYIM ve

İLETİŞİM Prof. Dr. Göksel ARMAĞAN

2017

İçerik

2. YÖNTEM ve TEKNİKLER Görsel Araçlar Çiftlik ve Ev Ziyareti Konferans Grup Tartışması Beceri Eğitimi Tarımsal Geziler Grup Demonstrasyonu Kitle iletişim Araç ve Yöntemleri

1. İLKELER Tarımsal Yayım Kavramı ve Tarihi Gelişimi Algılama İletişim Davranışların Temelleri ve Güdülenme Öğrenme ve Öğretme Sosyal Etkiler Yeniliklerin Benimsenmesi veYayılması İnançlar, Değerler, Normlar ve Tarımsal Yayım

3. PLANLAMA ve DEĞERLENDİRME Yayım Programlarının Hazırlanması Değerlendirme

Prof.Dr. Tayfun ÖZKAYA EÜ Ziraat Fak. Tarım Ekonomisi Bölümü

Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Uluslararası Tarımsal Eğitim Merkezi Müdürlüğü (http://www.utem.gov.tr)

İçerik

1. Tarımsal yayım gerekli midir? Üreticilerle olan ilişkiler nasıl olmalıdır?

2. Tarımsal yayımda temel kavramlar

Yayım Kavramı (yayımcı iletişim ağı)

Araştırmacı-Yayımcı, Yayımcı-Üretici, Araştırmacı-Üretici ilişkileri (Empati)

Tarımsal yayımın temel hedefi (daha iyi yaşam koşulları)

Tarımsal yayımın temel özellikleri (hedef kitle, hedefler, içerik, işleyiş)

Tarımsal yayımın ilkeleri ve amaçlar

3. Küçük çiftçiler ve tarımsal yayım (köylü, çiftçi, üretici kavramları)

4. Etkili bir yayım için bilinmesi gerekenler:

Algılama ve iletişim (etkin dinleme)

Sosyal Etkileşim ve İletişim Becerileri

İletişim ve Empati

Davranışların temelleri ve güdülenme (motivasyon)

Sosyal etkiler (aile, arkadaş, komşu, kırsal toplum, liderler, önderler, öner çiftçi)

Öğrenme, eğitim hedeflerinin sınıflandırılması (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlar)

2

İçerik

5. Kırsal Kalkınma ve Halk eğitimi

Köy Sosyolojisi, Köy Enstitüleri

6. Yeniliklerin Benimsenmesi ve Yayılması

Kabul Etme Süreci, Yenilikleri Kabul Etme Kategorileri, Yenilikçilik İndeksi

Yeniliklerin Karakteristikleri

7. Tarımsal Yayım Araç ve Yöntemleri

Bireysel Yayım Yöntemleri, Grup Yayım Yöntemleri, Kitle Yayım Yöntemleri

8. Tarımsal Yayım programlarının Planlanması ve Değerlendirilmesi

9. AB Ülkelerinde Tarımsal Yayım

AB Tarımsal Yayım Politikaları, Çiftlik Yayım Sitemi

Ana Felsefe

Aç bir insana bir balık ver, doysun bir kere,

Balık tutmayı öğret doysun ömrü boyunca.

ÇİN ATASÖZÜ

Bir yıl sonrası ise düşündüğün tohum ek.

Ağaç dik, on yıl sonrası ise tasarladığın.

Ama, düşünüyorsan yüz yıl ötesini, halkı eğit o zaman.

KUAN TZU (M.Ö.650)

AMAÇLAR ve HEDEFLER Ders Öncesi Soru Formu Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına �D�, yanlış olanların yanına �Y� harfi yazınız. İlkeler

Tüm faaliyetlerin özünde ekonomik ihtiyaçların karşılanabilmesi esası yer almaktadır. �Tarımsal Yayım� ve �Tarımsal Yayın� kavramları biribirlerinden farklı değildir. Araştırma ile uygulama arasında bir bağ olmasına gerek yoktur. Tüm üreticilerin temel amacı yaşam standartlarını yükseltmektir. Herkesin kendine göre farklı bir algılama biçimi olabilir. Empati etrafımızdaki kişilere duyduğumuz saygıdır. Eğitimde bir iletişim sürecidir. Motivasyonun eğitim sürecinde çok fazla önemi yoktur. Öğrenme davranış kalıplarının elde edilme sürecidir. Yetişkinlerin öğrenmesinde farklı yöntemler izlenmesine gerek yoktur. Eğitimde gönüllülük esasına uymak zorunda değiliz, zorla eğitim olabilir. Üreticilerin yeni teknikleri kabul etmesinde sosyal etkilerde önemlidir. Kırsal alanda yaşamak her zaman çok kolay olmuştur. Yenilik, bir birey tarafından yeni kabul edilen bir fikir, yöntem veya bir objedir. Genel olarak yenilikler bir anda kabul edilir veya red edilir. Kitle iletişim kaynakları yeniliklerden haberdar olmada etkilidir. Bireysel ilişkilerin güçlendirilmesi yeniliklerin benimsenmesinde oldukça etkilidir. Herhangi bir yeniliğin gözlenebilir olması daha çabuk benimsenmesinde etkili olur. Üreticilerin kendilerine özgü standart davranış kalıpları olabilir. Kırsal alandaki değer yargıları hiç bir zaman değişmez.

3

AMAÇLAR ve HEDEFLER Yöntem ve Teknikler

Demonstrasyon yaparak ya da göstererek öğretme anlamına gelir. Üreticilerin eğitiminde sadece bireysel yöntemler kullanılabilir. Görsel araçların daha iyi anlamayı sağladığı herkes tarafından kabul edilen bir gerçektir. Üreticilerin evlerine ya da çiftliklerine gitmek onları rahatsız edeceğinden kullanılmamalıdır. Konferans beceri eğitimi için bir örnektir. Farklı görüşteki üretici gruplarını karşı karşıya getirerek tartıştırmak hiç doğru değildir. Yetişkinlerin beceri eğitimlerine ihtiyaçları yoktur. Bir yayım yöntemi olarak tarımsal geziler, çiftçinin komşularını merak etme olayının organize edilmiş halidir. Internet son yıllarda kitle iletişim araçlarından en önemlisi haline gelmiştir. Üreticilere vermek istediğiniz mesajı posterlerle anlatmak istiyorsanız, yazılar küçük de olsa posterlerin tüm bilgileri içermesine dikkat etmeniz gerekir. Küçük çiftçilerin koşulları farklı olsa da aynı yayım yöntemleri kullanılmalıdır. Küçük çiftçilerin yüzyıllardır kullandığı bilgiler artık hiç kullanılmamaktadır.

Planlama ve Değerlendirme

Yayım kuruluşlarının başarılı çalışabilmesi için bir programlama şarttır. Hazırlanan programlar esnek olmamalıdır. Programlar hazırlanırken durum analizi yapılmalıdır. Yayım programlarının değerlendirilmesini üreticiler yapamaz. Değerlendirme sonuçları yayım programı yürürken yapılarak geri-besleme (feed-back) sağlar.

TÜRKİYE�de TARIMSAL YAYIM ve DANIŞMANLIK HİZMETLERİ -  Devlet destekli kamu yayımı (2006�ya kadar) -  Tarım Kanunu (18/04/2006 tarih 5488 sayılı kanun)

-  Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerine destekleme ödemesi yapılmasına dair tebliğ (21.05.2009 tarih 27234 sayılı yönetmelik)

!!! Ödemenin üreticilere yapılması çok tartışıldı. Özellikle il teknik komitelerinin ana gündemi bu konu idi. !!!

Çiftçi eğitimi, yayım ve danışmanlık hizmetleri MADDE 9 – Bakanlık; tarım, çiftçi eğitimi ve yayım faaliyetlerinde, sivil toplum örgütleri, özel sektör kuruluşları ve serbest danışmanların görev almasını sağlamak için gerekli düzenlemeler yapar, bu kuruluş ve kişileri teşvik eder, çalışma esaslarını belirler ve denetler. Çiftçi eğitimi, özel yayım ve danışmanlık hizmetleri çalışma esas ve usûlleri ile ilgili diğer şartlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

MADDE 9 – (1) Başvuru tarihi ve işlemleri, askı işlemleri ve ödemeler aşağıda belirtilmiştir. ….. ç) Ödemeler banka tarafından yapılır. İl/İlçe Müdürlüğü ödeme icmalini ilgili banka şubesine gönderir. Tüm ödemeler, gerekli kaynakların Bakanlık tarafından Bankaya aktarılmasından sonra Ek-3�teki ödeme icmallerine göre ilgili Banka şubesince çiftçilerin/tarımsal işletmelerin hesabına aktarılır.

-  Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerine destekleme ödemesi

yapılmasına dair tebliğ (04.07.2014 tarih 29050 sayılı yönetmelik) Ödeme MADDE 10 (1) Yönetmelik ve Uygulama Esasları kapsamında tarımsal danışmanlık hizmeti alan her tarımsal

işletme için, hizmet aldığı kişi veya kuruluşlara 600 TL tarımsal yayım ve danışmanlık desteği ödemesi yapılır.

(2) Bakanlığımız tarafından yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan; üretici örgütü, ziraat odası, tarımsal danışmanlık vakfı, tarımsal danışmanlık şirketi, tarımsal danışmanlık derneği ve bunların şubeleri de dahil olmak üzere bünyelerinde çalıştırdıkları en fazla sekiz (8) tarım danışmanı için TYDD ödemesi yapılır.

(3) Her tarımsal işletme için yıllık 600 TL TYDD, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren beşinci ay ve on ikinci ay sonunda, 12 aylık hizmet sunumu zorunluluğu saklı kalmak kaydıyla iki dilim halinde 400 TL ve 200 TL olarak Bakanlıkça belirlenen tarihlerde ödenir.

(4) Tarımsal işletme birden fazla kişi ve/veya kuruluştan hizmet aldığı takdirde, yazılış sırasına göre olmak üzere, sözleşme tarihi, üyelik durumu, işletmenin ağırlıklı tarımsal faaliyeti ile tarımsal danışmanlık hizmetinin uyumu ve başvuru tarihine göre il/ilçe müdürlüğünün, belirlediği bir kişi veya kuruluşa ödeme yapılır.

(5) Ödeme tarihleri kaynak durumuna göre Bakanlıkça belirlenir. TYDD ödemeleri 2014 yılı bütçesinden karşılanır. Kaynak yetersizliği nedeni ile yapılamayan TYDD ödemeleri bir sonraki yıl bütçesinden yapılır.

(6) Üzerinde haciz kararı bulunan kişi ve kuruluşlara on iki aylık hizmet sunumunu müteakip TYDD ödemesi yapılır. Bu durumdaki kişi ve kuruluşların 1 inci dilim TYDD ödemesi 12 aylık hizmet sunumu sonuna ertelenir.

(7) Tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kişi ve kuruluşlara 14 üncü madde kapsamında yapacakları geri ödeme işlemi tamamlanana kadar kendilerine TYDD ödemesi yapılmaz.

(8) TYDD ödemeleri, şubesi olan kuruluşlar için, yetki belgesinin verildiği ilin banka şubesinden yapılır.

4

Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerine destekleme ödemesi yapılmasına hakkında (10.10.2016 tarih 2016/25)

Ödeme MADDE 10

(1) TYDD’ye başvuran kuruluşlara, Uygulama Esaslarında belirlenen işletme sayıları, 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (j) bendinde belirtilen oranın altına düşmemesi ve hizmet sunması koşulu ile bir tarım danışmanı için 30.000 TL tarımsal yayım ve danışmanlık desteği ödemesi yapılır. (2) Bakanlık tarafından yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan; üretici örgütü, ziraat odası ve bunların şubeleri de dahil olmak üzere bünyelerinde çalıştırdıkları en fazla beş tarım danışmanı için TYDD ödemesi yapılır. (3) Her kuruluşa bir tarım danışmanı için yıllık 30.000 TL TYDD, 12 aylık hizmet sunumu zorunluluğu saklı kalmak kaydıyla, 31/12/2016 tarihinden sonra ve bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren on ikinci ay sonunda iki dilim halinde 15.000 TL ve 15.000 TL olarak Bakanlıkça belirlenen tarihlerde ödenir. (4) Ödeme tarihleri kaynak durumuna göre Bakanlıkça belirlenir. TYDD ödemeleri 2016 yılı bütçesinden karşılanır. Kaynak yetersizliği nedeni ile yapılamayan TYDD ödemeleri bir sonraki yıl bütçesinden yapılır. (5) Üzerinde haciz kararı bulunan kuruluşlara on iki aylık hizmet sunumunu müteakip TYDD ödemesi yapılır. Bu durumdaki kuruluşların birinci dilim TYDD ödemesi 12 aylık hizmet sunumu sonuna ertelenir. (6) Tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kuruluşlara 14 üncü madde kapsamında yapacakları geri ödeme işlemi tamamlanana kadar TYDD ödemesi yapılmaz. (7) TYDD ödemeleri, şubesi olan kuruluşlar için, yetki belgesinin verildiği ilin banka şubesinden yapılır. Merkezinde faaliyet göstermeyen kuruluşlara şubeleri için ödeme yapılmaz. (8) Tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kuruluştaki kadın tarım danışmanının doğum yapması ve durumu doktor raporu ile belgelemesi şartıyla, tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kuruluşun talep etmesi durumunda, bu Tebliğde belirtilen 52 haftalık hizmet sunumunun en az 36 haftalık süresinde tarımsal danışmanlık hizmeti sunmaları halinde, tarımsal danışmanlık hizmeti sunan kuruluşa bu tarım danışmanı için 20.000 TL ödenir.

TARIMSAL YAYIM Bütün faaliyetlerin özünde, ekonomik kriterler taşıdığı fikri oldukça yaygındır. Gerçekte her çeşit düşünce, çalışma ve çabaların ülke ekonomisini geliştirmek, halkın daha yüksek kültür ve refah düzeyine erişmesini temin etmek yönünde yürütüldüğü görülmektedir. Türkiye�de kırsal nüfus, oldukça önemli bir kesimi oluşturmaktadır ve bu kesimin ekonomik kalkınma sürecinde gerilerde kaldığı görülmektedir. Kalkınmada en etkili araç eğitimdir. Yayım kavramı kimi kaynaklarda öğretime eş kullanılmaktadır.

Tarımsal Yayım Kavramı Yayım etkinliklerini tanımlamak üzere değişik dillerde değişik terimler kullanılmaktadır. ABD ve Britanya�da �Extension Education� terimi kullanılmaktadır. �To extend� yaymak genişletmek; �education� ise eğitim demektir. Hollanda dilinde,�Voorlichting� halkın yolunu bulabilmesine yardım amacıyla önünün aydınlatılması anlamına gelmektedir. Almanya�da kullanılan terim �Beratung� dur. Danışmanlık yapmak anlamındadır. Fransızca�da kullanılan terim �Vulgarisation� dır. Basitleştirme anlamındadır.

5

TARIMSAL YAYIM FELSEFESİ

Tarımsal Yayım Tarımla uğraşan kişilerin sosyal, ekonomik ve kültürel yönden kalkınmalarına yardım etmek amacına yönelik, okul dışı ve gönüllü eğitim sistemidir.

Tarımsal Yayımın Konu Alanları -Üretim tekniğine ilişkin konular -Pazarlamaya ilişkin konular -İşletmeciliğe ilişkin konular -Doğal kaynaklara ilişkin konular -Üretici örgütlenmesine ilişkin konular -Gençlik eğitimine ilişkin konular

6

Tarımsal yayımla ilgili ilk bulgulara M.Ö. 1800 yıllarında Mezopotamya�da rastlanmıştır. Arkeologlar o dönemlerde vergi kayıplarını önlemek için tabletler üzerine sulama ve fare mücadelesi konularında bazı yazıların yazıldığını bulmuşlardır. Aynı dönemlerde Mısır�da ve Antik Yunan�da da benzer tabletler bulunmuştur. M.S. dördüncü yüzyılda Romalılarda toprak sahiplerine yönelik bilgiler içeren tabletler bulunmuştur. Yine bu dönemlerde Çin�de tarımsal konularda tabletler bulunmuştur.

Yayım deyiminin kullanılması ise 1850�lere rastlamaktadır. İki önemli üniversite olan Cambridge ve Oxford kentsel ve endüstriyel alanlarda yaşayan insanların eğ i t im ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmışlardır. �Üniversite yayımı� ilk olarak hayata geçirilmiş, başlangıçta sosyal konulara ağırlık verilmiştir. 1890�larda ise kırsal alanlarda tarımla ilgili konularda eğitimler yapılmaya başlanmıştır.

Avrupa�da bugünkü anlamıyla modern yayım servislerinin kurulması Avrupa�da 1845 yılında patates salgın hastalığının ortaya çıkışından sonra başlamıştır. Bu hastalık en çok İrlanda�yı etkilemiştir. Çünkü İrlandalıların beslenmelerinde patatesin önemli bir rolü vardır. Bu salgın hastalık üzerine İrlanda�da gezici eğitmenler istihdam edilmiştir.

7

Bu uzmanlar İrlanda genelinde bu hastalıktan etkilenen bölgeleri gezerek, hastalıkla mücadele konusunda üreticilere bilgi vermişler, hastalıkla mücadele yollarını anlatmışlardır. 19. yüzyılın sonlarında Almanya�da, 1870�te Danimarka�da ve 1840� ların sonu ve 1850�lerin başlarında da Hollanda�da yayım elemanları atanmıştır.

Tarımsal Yayımın Temel Özellikleri - Tarımsal Yayımda muhatap, tarımla uğraşan kişilerdir - Tarımsal yayımda amaçlar çok yönlüdür. - Tarımsal yayımda felsefe, çiftçilerin kendi kendilerine yardım etmelerine yardım etmektir. - Tarımsal yayım teknik bir hizmettir. - Tarımsal yayım okul dışı bir eğitim sistemidir. - Tarımsal yayım eğitimi gönüllülük esasına dayanır. - Tarımsal yayım teorik yönü kolay fakat pratik yönü zor olan bir konudur.

Tarımsal Yayımda Amaçlar Temel amaçlar, yasalarda ve yönetmeliklerde yer alan çok geniş kapsamlı amaçlardır. Yayımda temel amaç, çiftçilerin kalkınmalarına eğitim yoluyla yardım etmektir. Genel amaçlar, tarımsal yayım programının konusunu oluşturan geniş kapsamlı fakat sınırları belli olan amaçlardır. A ilinde pamuk üretimini geliştirmek B ilinde hayvancılığı geliştirmek C ilinde organik tarımı geliştirmek İş amaçları, aksiyon planında yer alan dar kapsamlı ve özel nitelikli amaçlardır. Çiftçilerin x elma çeşidini tanımalarını sağlamak Çiftçilerin sertifikalı ve ilaçlı tohum kullanmalarını sağlamak

8

TARIMSAL YAYIMDA YAKLAŞIMLAR Yaklaşım • Yapıya • Liderliğe • Programa • Yöntemlere • Kaynaklara • Aktör ilişkilerine

REHBERLİK EDER

Yaklaşımlar? - Genel Tarımsal Yayım Yaklaşımı - Ürün Bazında Yayım Yaklaşımı - Eğitim ve Ziyaret Yaklaşımı - Katılımcı Tarımsal Yayım Yaklaşımı - Proje Yaklaşımı - Çiftçilik Sistemleri Araştırması ve Yayım Yaklaşımı - Maliyeti Paylaşım Yaklaşımı - Kurumsallaştırılmış Eğitim Yaklaşımı

Yaklaşımların ortak özellikleri

Informal eğitim Tarımla ilgili içerik

İletişim teknik ve araçları Kırsal insanların yeteneklerini geliştirmek

9

Genel Tarımsal Yayım Yaklaşımı Merkezden taşraya Tarım Bakanlığı bünyesinde (en azından denetleme) Kırsal kesime teknoloji akışı varsayımı Tarımın gelişmesini hedefler Üretim/Gelir artışı temel hedeftir Planlama devlet tarafından yapılır

Ürün Yaklaşımı Belli bir ürünle ilgilenir Uzmanlaşmıştır İhraç ürünlerine yönelmiştir Plantasyonlar (şeker, kahve, kauçuk, muz vs.) Üretim artışı Kaliteyi iyileştirme Planlama ürünle ilgili örgüt tarafından yapılır Çiftçiler kendilerine denileni yapmak zorunda

Eğitim ve Ziyaret Yaklaşımı Çiftçilere faydalı olabilecek teknolojilerin merkezi yönetimde olduğu, bu teknolojilerin üreticilere aktarılması ile daha iyi üretim yapılabileceği, dolayısıyla tarımsal gelirin artacağı varsayımına dayanmaktadır. Dünyada ilk kez 1962�de Seyhan Sulama Projesi (Adana) 1970�lerin ortalarında diğer ülkelere önerilmiş Düzenli eğitim ve çiftçi ziyareti Temel hedef üretim verim artışı Kamu yayımı Yukarıdan aşağıya bilgi transferi

10

Katılımcı Yaklaşımlar Dünyada 1990�lı yılların başlarında ise Katılımcı Yaklaşımlar gündeme gelmiştir. Katılımcı yaklaşımlarda yerel bilgiye önem verilmekte ve kırsal alanda yaşayanların sahip oldukları yerel bilgiler başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Yaklaşımın temel prensibi, karşılıklı öğrenmedir. Yani hem üreticiler hem de dışarıdan gelenler (ziraat mühendisleri, teknisyenler vb.) birbirlerinden bir şeyler öğrenmektedirler. Önceden planlanmış toplantılarda sorunlar görüşülmekte, fırsatlar ve potansiyeller belirlenmekte ve sonuçta eylem planları hazırlanmaktadır.

Proje Yaklaşımı Belli bir yörede, belli sürede dış yardım Hedefler bölgesine ve yardım kuruluşuna göre saptanır.

Maliyeti Paylaşım Yaklaşımı �Yararlanan öder� mantığı olabilir. Yerel koşullara uygun olmalıdır. Avrupa Birliğinde masraflara katılanlar programda söz sahibidir.

11

Çiftçilik Sistemleri Araştırması ve Yayım Yaklaşımı Araştırma ve kalkınma programlarından daha ziyade büyük ölçekli işletmelerin yararlandığı ve küçük ölçekli işletmelerin ihmal edildiğinin anlaşılmasından sonra dünyada 1970�li yıllarda çiftçi öncelikli yeni bir yaklaşım gündeme gelmiştir. �Çiftçilik Sistemleri Araştırması ve Yayım Yaklaşımı�nda amaç küçük ölçekli işletmelere yönelik teknolojilerin geliştirilmesidir. - Kalkınmaya yönelik - Aktif katılım - Çiftçi örgütleri - Aile - Transfer mekanizması etkindir - Sürdürülebilir

YAYIM ELEMANI

Tarım Becerileri İletişim Becerileri

Tarım Bilimi Davranış Bilimi

Yayımcının Rolü -Çiftçilerin problemlerinin farkına varmasını, problemlerini çözmelerine, nasıl çözeceklerine yardımcı olur -Davranışların, eğilimlerin ve sosyal örgütlenmenin değişimi/dönüşümü -Kırsal kesim ve diğer aktörlerle bağlantı noktasıdır -Yayımcı, kırsal toplumun değişimi için eylemi motive eder - Kısal kesimin sorunlarını aşması için kendi örgütlerini harekete geçirir -  Arzulanan değişim için karar alma sürecini etkiler

12

Yayımcı Kimdir/Nedir?

Öğretmen/eğitimci Lider

İletişimci Organizatör

Aracı Danışman Dinleyici Tedarikçi Arkadaş

Kolaylaştırıcı

Dört konuda bilgi çok önemli Teknik Kırsal yaşam Politika Yetişkin eğitimi

Kişisel Beceriler Organizasyon ve planlama İletişim Analiz ve teşhis Liderlik Girişimci

Kişisel Özellikler Yayımı sevmeli Güvenilir olmalı Alçak gönüllü olmalı Kendine güveni olmalı

13

Genel bir yaklaşımla yayım, araştırmacılar ile çiftçiler arasındaki bir bağ olarak düşünülebilir.

ARAŞTIRMA VE ÇİFTÇİLER ARASINDA YAYIM BAĞI

Bilimsel Araştırma YAYIM

Pratik Uygulama

PROBLEMLER

ÇÖZÜMLER

Yayım Kavramı

Çiftçiler

Girdi Satanlar

Toptancılar Fabrikalar

YAYIM

Hükümet Araştırma

YAYIMCININ İLETİŞİM AĞI

Yaşam Standartlarının Yükseltilmesi

Gelirin Arttırılması İşlerin Kolaylaştırılması Çalışmada Sağlıklı KoşullarınSağlanması

Üretim Giderlerinin Azaltılması

Satış Tutarının Arttırılması

Verimin Arrtırılması

Satış Fiyatının Arttırılması

TEKNOLOJİK VE YÖNETİMSEL YENİLİKLER

14

Tarımsal Yayım ve Küçük Çiftçiler Tarımsal yayım etkinlikleri her zaman kırsal

kesimin tümüne eşit ölçüde yarar sağlamayabilir. Tarımsal yayım sihirli bir sopa olmayıp etkileri ancak diğer faktörler de dikkate alınarak belirlenebilir. Bazı yenilikler her kesime de yararlı olabilir. Yeni ve yüksek verimli tohumlukların çoğu hem küçük, hem de büyük çiftçilerce fazla zorlanmadan kabul edilebilir. Halbuki yeni makinelerin çoğu ancak belli büyüklükte çiftçilerce satın alınabilir.

Tartışma Konusu

Eğer tarım politikası ve kooperatif hareketi dengeyi küçük çiftçiler yararına değiştirmez ise bazı yayım etkinlikleri küçük çiftçiler için yıkıcı etkiler bile doğurabilir. Böyle durumlarda yeniliği ilk benimseyen büyük çiftçiler verim artışı veya maliyetlerin düşüşü ile büyük gelir artışları sağlarlar. Bir süre sonra orta çiftçiler de yeniliği uyguladıklarında artan üretim nedeniyle ürün fiyatları düşmektedir. Henüz yeniliği uygulamamış küçük çiftçilerin geliri düşen fiyatlar nedeniyle azalmaya başlar.

Tartışma Konusu

Tarımsal Yayım Tarım alanında ortaya çıkan yeni bilgi*, teknik ve araçlar konusunda çiftçilerin (üreticilerin) eğitilmesi, bilgilendirilmesi, onlara bu yeni teknik ve araçların eğitimsel bir süreç içerisinde benimsetilmesi çalışmaları olup, böylece onların ekonomik , sosya l ve kü l tü re l aç ıdan kalkınmalarına yardımcı olmaktır. * invention+novation=innovation buluş+yenilik=yeni bilgiler (yenilikler)

Yayım Kavramı

15

•  Veri(Data) sadece rakamlar, semboller. •  Haber(Information) Verilerin işlenerek anlaşılır hale

gelmesi. Kim, ne, nerede, ne zaman sorularının cevabıdır.

•  Bilgi(Knowledge) Bilgilerin uygulamaları açıklayabilmesi aşaması. Nasıl sorusunun cevabı bu aşamada veriebilir.

•  Kavrama(Understanding) Değerlendirmelerin yapıldığı aşama. Neden sorusunun cevabı bu aşamada veriebilir.

•  Bilgelik(Wisdom) Değer (sosyal veya ekonomik) yaratma aşaması.

Kaynak: http://www.systems-thinking.org/dikw/dikw.htm Data, Information, Knowledge, and Wisdom, by Gene Bellinger, Durval Castro, Anthony Mills

İlkeler ve Amaçlar 1

Tarımsal yayım halk için değil, halkla birlikte çalışmaktır.

Tarımsal yayım çalışmaları mevcut koşullara uygun olmalıdır.

Yayım programları esnek olmalı, halkın istek ve gereksinmelerini karşılamaya dönük olmalıdır.

Ülkenin makro anlamda ekonomik ve sosyal politikalarına uyumlu olmalıdır. Tarımsal yayım programları uygulanırken hedef kitleye karşı sorumlu olunduğu unutulmamalıdır.

Genel Olarak Tarımsal Yayım


Tarımsal yayımda hedef kitle kırsal kesimde yaşayan kişilerdir. Tarımsal yayımda ulaşılmak istenen hedefler ekonomik, sosyal ve kültüreldir.

Temel öğretim tekniği �yaparak öğrenme� (demonstrasyon) olarak belirlenmiştir.

Okul-dışı bir yönü söz konusudur.

Tarımsal yayımda gönüllülük ilkesi mutlaka olmalıdır.

16


Tarımsal yayımda yerel önderlerden mutlaka yararlanılmalıdır.

Tarımsal yayım çalışmaları demokratik olmalıdır.

Tarımsal yayım süreklilik özelliği gösteren bir bilgilendirme sürecidir.

Kırsal kalkınmanın sağlanabilmesi için mutlaka gereklidir.

Kırsal kesim insanının tarım dışı konularda (ağız ve diş sağlığı, aile planlaması, çevrenin korunması vb.) da bilinçlendirilmesi yine tarımsal yayımın kapsamındadır.

Yetişkin Eğitimi YETİŞKİN EĞİTİMİ KAVRAMLAR: Eğitim, Öğretim, Yetişkin, Pedagoji, Androgoji, Yetişkin Eğitimi EĞİTİM: Bireyde davranış değiştirme sürecidir. ÖĞRETİM-ÖĞRENME: Öğretim; davranış değişikliğinin okulda planlı ve proğramlı bir şekilde yapılma süreci, Öğrenme; Yaşantı ürünü ve az çok kalıcı izli davranış değişikliğidir. YETİŞKİN: Biyolojik olarak yetişkin; üreyebilme yetisine ve becerisine ulaşmış bireylerdir. Bu dönem ergenliğin ilk safhasına denk gelir. Yasal olarak yetişkin; imza atabilen, başkasının iznine ve himayesine ihtiyaç duymadan yükümlülüklerini yerine getirebilen, ülkemizde yasal yetişkin lik yaşı olan 18�i bitirmiş kişilerdir. Sosyolojik açıdan yetişkin; toplumda yetişkinlerin rollerini üstlenmiş ve tam zamanlı çalışma, oy kullanma gibi sosyal sorumluluklarını yerine getirebilen bireylerdir. Psikolojik olarak yetişkin; Öz-beni gelişmiş, kendi yaşantısını kontrol edebilen ve yönlendiren, öz-güven, öz-saygı olgularını hayatının her kademesinde kullanan ve geliştiren bireylerdir.

Yetişkin Eğitimi

YETİŞKİN EĞİTİMİ PEDAGOJİ: Kökeni eski Yunanca�da �paid� (çocuk) kelimesinden gelen pedagoji, çocuğun yönlendirilmesi ve yetiştirilmesi bilimine ve sanatına karşılık gelir. Bilmek ve öğrenmek hem bilimsel hem sanatsal boyutu içeren bir olgudur. ANDROGOJİ: Eski Yunanca�da �adam� kavramına karşılık gelen �andras� kökünden gelmektedir. Yetişkin eğitimini inceler. Pedagojik ve androgojik yaklaşımların bileşkesi ise; bireyi yaşam boyu öğrenmeye hazırlamak bilimidir. Androgoji ilkeleri: -Yetişkin,güdülenmesi ve başarılı olması için amaç ve hedeflerini bilmelidir. -Yetişkin,öğrenme sürecine aktif katılmalıdır. -Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici olmalıdır. -Öğrenme için olumlu eğitim ortamı sağlanmalıdır. -Çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır (Düzanlatım, tartışma, örnek olay, yaşantı paylaşımı vb) -Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir. -Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır. Geçmiş deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler eskilerle bütünleştirilmelidir. -Bilgiler basitten karmaşığa gitmeli, kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır. -Öğrenilenler arasındaki bağlantının yetişkin tarafından keşfedilmesi sağlanmalı, uygulama ile öğrenmenin kalıcılığı ve farklı alanlara aktarılabilmesi gerçekleştirilmelidir. Öğrenme sonunda �geri bildirim� ile doğru ve yanlışlar verilerek öğrenmede olumlu tutum geliştirilmelidir. -Yetişkin eğitim proğramı işlevsel ve dinamik olmalıdır. Bireyin ve toplumun değişen gereksinimlerine göre sürekli şekillenmelidir.

17

Yetişkin Eğitimi YETİŞKİN EĞİTİMİ Yetişkin Öğrenme Engelleri; - Olumsuz eğitim ortamı - İlgi duymama - Uyumsuzluk - Kendisine yararlı olacağına inanmama - Öğrenme hızını zorlama - Sosyal statü ve görünüşünü uygun bulmama - Korkma - Bunalma - Öfke - Baskı Yetişkin Eğitiminin Özellikleri; - Doğan ihtiyaca göre düzenlenir - Zaman ve yaşla sınırlı değildir - Proğramlar süre ve içerik olarak değişkendir - Eğitim görevlileri mesleki niteliklidir - Metotları değişkendir - Eğitimde klasik öğretmen-öğrenci ilişkisi yoktur - Toplumun bütün üyelerini içine alır - İlke öğrenmektir - Gönüllülük esasına dayanır.

Yetişkin Eğitimi YETİŞKİN EĞİTİMİ Yetişkin Eğitiminin Temel Prensipleri; - Yetişkinler daha çok kendi kendilerine bağımsız olarak öğrenmeyi tercih ederler - Yetişkin kendisini, kendi öğrenim hızı ve gidişatına göre ayarlar - Kendi öğrenim şekillerine kendisi karar verir - Öğrenme şeklini kolayca değiştirip daha esnek hale getirebilir - Öğrenme projelerine kendi tarz, yapı ve planlarını uygulayabilir. - Öğrenme konusun da yetişkin deneyimleri önemli bir yer tutar - Yetişkinler, öğrenmeye karşı farklı motivasyonlara sahiptirler; yetişkinler öğrenmeye ancak; gerçek hayatla ilgili herhangi bir problemleri olduğunda, böyle bir şeyi tecrübe ettiklerinde ve onları çözmeye ihtiyaç hissettiklerinde hazırdırlar. - Yetişkin eğitiminde fiziki ve psikolojik çevre çok önemlidir - Yetişkin için zaman çok önemlidir. Bir çocuk, zamanı �doğumdan şu ana kadar� olarak algılarken; bir yetişkin, zamanı �şu andan ölüme kadar� şeklinde değerlendirir. - Yetişkinle öğrenme kabiliyetinin gerilemesi arasında zorunlu bir ilişki yoktur; sorulan soruya verilen cevabın doğruluğu zorunlu olarak yaşlılığın bir sonucu olarak etkilenmez, ama cevabın hızı etkilenir. - Yetişkin eğitiminde en büyük engel görme veya işitmedir - Yetişkin eğitiminde ihtiyaçların teşhisi, planlanması ve değerlendirmesi işi yetişkinlerin kendilerine bırakılmalıdır - Yetişkin eğitiminde öğretmenin görevi sadece �rehberlik� etmektir.

Algılama beş duyu organımızın alıcılarına gelen enerji ile başlar. Algılama beynin dışındaki dünyanın, reseptörler (alıcılar) aracılığıyla beyne ulaştırılması ve orada anlamlandırılmasıdır.

ALGILAMA:

Beynimize beş duyu aracılığıyla sürekli olarak girdiler ulaşmaktadır. Beynimiz bu girdileri örgütlemekte, yorumlamakta ve onları anlamlı bir şekle sokmaktadır. İşte beş duyu aracılığıyla elde edilen �ses, görüntü, tat, koku, titreşim� gibi duyumların beyin tarafından bireysel yaşantı ve deneyimlerin etkisi altında anlamlandırılmasına algılama denir. Algılama duyumları yorumlama, onları anlamlı biçime getirme sürecidir.

Algılama

Etkili bir yayım için üreticilere bilgi sunulmalıdır. Bu bilginin algılanması gereklidir. Bu nedenle yayımda algılamanın önemi büyüktür.

18

Algılamada daha önceki yaşantı ve deneyimlerin etkisi büyüktür. Bu yüzden algılama son derece öznel bir süreçtir. Her düşünce ve davranış algılama sürecinden geçerek ortaya çıkmaktadır. Kendimizi ve çevremizi anlama bu şekilde gerçekleşmektedir. Algılama süreci genel olarak ele alındığında iki boyut karşımıza çıkmaktadır..

ALGILAMA:

Seçici algılama ve algısal örgütleme.

Duyum bir uyarıcının duyu organları tarafından alınmasıdır. Duyum sadece fizyolojik bir süreç değildir.

Seçici algılamada hangi uyarıcıların seçileceği kişisel faktörlere ve uyarıcının yapısına bağlıdır. Kişinin ihtiyaçları ile yakından ilgili olan algılama sürecinde, insanlar ihtiyaçları olan şeyleri algılama eğiliminde olacaklardır. Örneğin karnı aç olan birinin yiyecek ile ilgili olan olaylara dikkati daha açıktır.

SEÇİCİ ALGILAMA:

Uyarıcının yapısını tanımlamada zıtlık, büyüklük, şiddet gibi kavramlar karşımıza çıkar.

Neyin algılanacağı ve nasıl algılanacağına etki eden bir çok değişken söz konusudur. Kişi, her an sayılamayacak kadar uyarıcıyla karşı karşıyadır. Ancak bunlardan bir kaçı belirgin olarak algılanır. Kişi sadece algılama istediklerini algılayacaktır.

Kişilerin nesne algılamalarındaki başlıca örgütleyici eğilimi, şekil ve zeminin bir birinden ayrılmasına ilişkindir. Bütün görsel algılamalarda bir şekil ve bir zemin vardır.

Gruplamada ise birbirine yakın olan nesneler gruplanarak algılanır.

ALGILASAL ÖRGÜTLEME:

Tamamlama eğilimi ise, kişinin kopuk parçalar yerine bütünü algılayacağını açıklar. Müzik dinlerken tek tek notalar yerine melodiyi algılamamız bu ilke ile ilgilidir.

Kişi bir uyaranı örgütleme ilkelerinden biri ya da birkaçına göre algılar.

19

Algılamalarımız çok seçicidir.

Algılamalarımız organize edilmiştir.

ALGILAMANIN GENEL İLKELERİ:

Neyi bekliyorsak veya neyi algılamaya koşullanmış isek onu algılarız.

Algılamalarımız kesin olmaktan çok görelidir.

Değişik idrak tarzları nedeniyle aynı koşullarda herhangi bir kimsenin algılaması diğerlerinden belirgin şekilde değişik olabilir.

Nasıl İletişim Kurulmalı?

Sempati ______________ Antipati

EMPATİ

İletişim

Empati Empati iletişim içerisinde kritik bir rol oynar. Empati Webster Sözlüğü�ne göre �Bir kişinin diğer kişinin duygularına ve hislerine iştirak edebilmesi yeteneğidir.� H i n t l i l e r empa t i y i �d iğe r k iş i n i n makosenlari ile bir mil yürümek� olarak ifade ederler. Kendini diğer insanın yerine koymak, diğer kişinin perspektifinden olayları analiz etmeye yardım edebilir. Mesajı gönderen ve alan arasındaki karşılıklı anlayış, geniş bir ölçüde, taraflar arasında etkili bir iletişimin gerçekleşmesini sağlar.

Empati ve İletişim

20

İletme ve İletişim Empatinin daha iyi anlaşılabilmesi için iletişim ile ilişkisinden söz etmek yerinde olacaktır. Bilindiği üzere iletişim karşılıklı bir ilişki demektir. Bir tarafın diğerine herhangi bir mesaj vermesi, bunu sadece karşı tarafa iletmesi olayına iletişim değil �iletme� adı verilir. Bu ilişki karşılıklı olduğunda ise iletişim gerçekleşmektedir.

İletme ve İletişim

Bilgi İletişim Nasıldır?

İletişim Çeşitleri

İletişim Çeşitleri

Çatışmalı iletişim (bilgi aktarımı yok, yanlızlık var)

Çatışmasız iletişim (bilgi aktarımı var, yalnızlık var)

Empatik iletişim (bilgi aktarımı var, yanlızlık yok)

* Prof. Dr. Üstün Dökmen, İletişim Çatışmaları ve Empati, Sistem Yayınları, 1997.

İletişim Tutumları

İletişim Tutumu 1: �Karşımdaki İnsan Küçük�

Eğer bir kişi diğer insanı kendisinden aşağı görüyorsa şu tür varsayımları iletişim kurma biçiminin merkezine koyacaktır: �Benim istediğim gibi düşünme hakkım var, onun yok, benim istediğimi hissedebilme hakkım var, onun yok, benim istediğim gibi davranabilme hakkım var, onun böyle bir hakkı olamaz. Ben ondan üstünüm, onu denetleyip, değerlendirebilirim ve onu eleştirebilirim. Onun ise böyle bir hakkı yok. Ben ondan daha değerliyim, bilgiliyim, benim düşünce ve görüşlerim dikkate alınmalı, onun düşünce ve görüşleri benimki kadar önemli değil ve dikkate alınmaya değmez�

21


İletişim Tutumu 2: �Karşımdaki İnsan Üstün�

Bu tür eğilime sahip olan birey kendisini güçsüz, diğer insanları ise güçlü görür. Bu kişi kurduğu i letiş imde karş ısındakini kendisinden güçlü görecektir. Özellikle de bu durum herhangi bir otorite karşısında kendisini daha iyi gösterecektir. Bu kişi kendisinin yetersiz, eksik ve kusurlu, diğer insanların güçlü, saygıdeğer olarak görecektir ve diğer insanın isteklerine, en ufak bir zor durumla karşılaştığında, kendi isteklerini bir kenara bırakarak, boyun eğecektir.


İletişim Tutumu 3: �Empatik İletişim�

Bu tür bir yaklaşım ile iletişim kuran bireylerin kurdukları iletişimin temelinde şu varsayımlar bulunacaktır:

�Bir insan olarak benim kendime özgü, herkesten bağımsız, duygu, düşünce ve davranış biçimim bulunmaktadır ve bunlar benim benliğimin bir parçasıdır. iletişim kurulan diğer insanın kendisine özgü bir düşünce yapısı, dünyaya bakış açısı ve duygusal yaşantısı bulunmaktadır.� Bu noktada birey bu bakış açısı ile empati kurmak için çok uygun bir zemin oluşturmaktadır. Empati kurmak için bireyin hem diğer insanı hem de kendisini saygıya, ilgiye değer bulmasının yattığı söylenilebilir.

Diğer kişiye karşı şunu veya bunun yapmalısın gibi ifadelerden kaçınmak. Sözünü kesmekten kaçınmak. Sözünü kesmek, konuşan kişinin söyleyeceklerinin, diğer kişinin söyleyeceğinden daha önemli olduğuna işarettir

�Seni anlıyorum�ve �anladığıma göre� gibi ifadeleri kullanarak, diğer kişiye anlaşıldığı izlenimini vermek. Diğer kişinin mesajını doğrulamaktan ve düzeltmeye kalkmaktan kaçınmak: Böyle bir durum eşit olmayan bir ilişkinin bir işaretidir ve diğer kişiyi rahatsız eder.

Empatik İletişim İçin *:

* Joseph A. Devito, The Interpersonel Communication Book, Harper Colins College Publishers, Seventh Edition, 1995.

22

Nasıl Uzlaşabiliriz? �Portakal Testi�

Sempati ______________ Antipati

EMPATİ

PORTAKAL İHTİYACI Empatik iletişim ile uzlaşma sağlanacağına inanıyorsunuz. Sizin bir tek çocuğunuz var ve o da amansız bir hastalıkla boğuşuyor. Tüm doktorlar çocuğunuzun ihtiyacı olan portakal suyunun bir an önce verilmesi gerektiğinde hem fikir. Çocuğunuzun tek ilacı bu. Ancak ne yazık ki sizin ulaşabileceğiniz tek bir portakal var. Bu portakalı almak istiyorsunuz.

PORTAKAL İHTİYACI Empatik iletişim ile uzlaşma sağlanacağına inanıyorsunuz. Sizin bir tek çocuğunuz var ve o da amansız bir hastalıkla boğuşuyor. Tüm doktorlar çocuğunuzun ihtiyacı olan portakal kabuğunun bir an önce verilmesi gerektiğinde hem fikir. Çocuğunuzun tek ilacı bu. Ancak ne yazık ki sizin ulaşabileceğiniz tek bir portakal var. Bu portakalı almak istiyorsunuz.

Yayım çalışmalarının temelinde iletişim yatar. Bütün yayımcılar hangi alanda uzmanlaşmış olurlarsa olsunlar, usta iletişimciler olmak zorundadırlar. İletişim anlam ve fikirlerin bir kişiden diğerine iletildiği bir süreçtir. İletişim sürecinde; - Fikirler azalmaz. - Alıcının kafası fikir iletilmezden önce boş değildir. - İletişim süreci sonunda fikirler değişebilir, tamamı yanlış anlaşılabilir veya fikir bambaşka bir şekilde kullanılabilir.

İletişim:

23

Bir düşünce yaratılılır.

Kotlanır ve mesaj oluşturulur.

Bir kanal ile iletilir.

Alıcı tarafından alınır.

Kot çözme işlemi uygulanır.

Çözülen mesaj özümlenir. FEE

DB

AC

K

İletişim Süreci

Konuşulanlar duyulmayabilir.

Duyulanlar anlaşılmayabilir

Anlaşılanlar kabul edilmeyebilir.

Kabul edilenler uygulanmayabilir.

Uygulanılanlar sürdürülmeyebilir.

Sürdürülenlerden memnun kalınmayabilir.

İletişideki Temel Problemler

Güdülenme

Davranışların Temelleri ve Güdülenme

Kırsal toplumun yaşam standartlarını yükseltmek için tarımsal yayımcılar, topluma teknik ve sosyo ekonomik yenilikleri benimsetmeye çabalarlar. Bunun için hedef kitle üyelerinde bir davranış değişikliği yaratmak zorunluluğu vardır.

Toplum önderleri bu davranış değişikliğinde nasıl rol oynar?

24

A- Bilişsel Alan (cognitive domain)

Üç Temel Davranış Alanı

B- Duyuşsal Alan (affective domain)

C- Psikomotor Alan (psychomotor domain)

A. Bilişsel Alandaki Davranışların Sınıflandırılması

Bilgi Bilginin aynen tekrar edilmesi. Olay, yer, tarih ve ana fikirlerin aynen tekrarı. Belleğe kayıt; papağan gibi tekrarlama

Kavrama Bilginin anlaşılması , anlamın kavranması Verilerin yorumlanması, karşılaştırılması, zıtların belirlenmesi Kendi sözcükleriyle anlatma Gruplandırma, nedenlerini belirleme, sonuçları öngörme

Uygulama Öğrenilen bilginin, kavramın, metot ve teorilerin yeni bir durumda kullanılması Yeni bir problemin önceden öğrenilmiş olan çözüm yolları arasından seçilen bir çözüm yoluyla çözümlenmesi , hangi çözüm yolunun izleneceğinin bulunması

Analiz Tekrarlayan motiflerin tanımlanması Bileşenlerin tanımlanması Bileşenlerin yeniden organizasyonu Gizli anlamların farkedilmesi Ögeler arasındaki ilişkilerin keşfi

Sentez Eski fikirleri kullananarak yenilerini yaratma Eldeki verilerden genellemeye gitme Farklı alanlardan bilgiyi toplayıp ilişkilendirme Sonuç çıkarma, tahminde bulunma Özgün bir ürün ortaya koyma

Değerlendirme Fikirleri karşılaştırma ve birbirinden ayırdetme Teorilerin değerlendirmesini yapabilme Mantığa dayalı seçim yapma Kanıtların değerlendirmesini yapabilme İç ve dış ölçütleri göz önüne alarak yargılama

B. Duyuşsal Alandaki Davranışların Sınıflandırılması

Alma

Bu kategorideki davranışlar, belli olaylar ya da uyaranlara dikkat etme isteği ile ilgilidir. Farkında olma, almaya açıklık ve kontrollü-seçici dikkat alt kategorilerinden oluşmaktadır.

Tepkide Bulunma

Bu düzeyde, uyaranların farkında olmanın ötesinde uyaranlara tepkide bulunma davranışları görülmektedir. Tepkide uysallık (oyunun kurallarına uyma gibi), tepkide isteklilik (gönüllülük) ve tepkide doyum (çoşkuyla şarkı söyleme) alt kategorilerinden oluşur.

Değer Verme

Kişinin bir davranışa, bir olaya, bir nesneye değer ya da önem vermesiyle ilgilidir. Bir değerin kabulü, bir değeri yeğleme ve bir değere adanmışlık alt kategorileri vardır.

Örgütleme Örgütleme, iç tutarlılığı olan bir değerler sistemi geliştirme ile ilgilidir. Aralarındaki ilişkilerin belirlenerek, farklı değerlerin bir sistem oluşturacak biçimde örgütlenmesi söz konusudur.

Değerler

Bütünüyle Nitelenmişlik

Duyuşsal alanın bu düzeyinde, kişi davranışlarını sürekli olarak kontrol edebilen bir değer sistemine sahiptir. Birey, özümsediği değerlerle tutarlı davranır.

25

C. Psikomotor Alandaki Davranışların Sınıflandırılması Psikomotor alan, vücut organlarının birisi tarafından yapılan ya da yapılması birden çok organın koordinasyonunu gerektiren hareketlerle becerileri kapsar. Psikomotor beceri terimi ile karmaşık davranışlar zincirinden oluşan ve psikomotor yönü ağır basan beceriler ifade edilmektedir. Piyano çalmak, bisiklet sürmek, on parmak klavye kullanabilmek, yüzmek vb. bu tür becerilerdir. Hiçbir becerinin sadece psikomotor davranışlardan oluşması düşünülemez. Bütün becerilerin bilişsel dayanakları vardır. Bir çok beceri de duyuşsal davranışlar doğurur.

Güdülenme ihtiyaçların üstesinden gelmeye yönelik davranış ve bu ihtiyaçların giderilmesi arasındaki ilişki olarak tanımlanabilir. Güdülerin tümü fizyolojik ihtiyaçlardan kaynaklanmaz, takdir edilme duygusu, başarma arzusu gibi sosyo-psikolojik ihtiyaçlarda motivasyon sürecinde etkilidir..

Güdülenme süreci; - Belirli bir amaca yönelten güdüleyici durum, - Amaca yönelik davranış ve amaca ulaşmak.

Güdülenme (Motivasyon):

Güdülenme kuvvetlerini itici ve kısıtlayıcı olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. Bütün eylemlerimiz kısıtlayıcı ve itici kuvvetlerin değerlendirilmesinin bir sonucudur.

Zaman

Davranış Değişikliği

İtici ve Kısıtlayıcı Kuvvetler

İtici Kuvvet

Kısıtlayıcı Kuvvet

26

Zaman


Kısıtlayıcı Kuvvetleri Zayıflatmak

İtici Kuvvet


Zaman


İtici Kuvvetleri Güçlendirmek İtici Kuvvet


Zaman

2. Davranış Değişikliği

Daha Güçlü Kısıtlayıcı Kuvvetler İle Önceki Davranışa Dönme

İtici Kuvvet


1. Davranış Değişikliği

27

1. Para kazancı veya kaybı

Güdülenme Faktörleri

2. İşgücü ve zamanda artış ya da azalış 3. Kişisel tatmin

4. Kişisel ilkelerle uyum

5. Başka insanları taklit

6. Seçkin biri olma arzusu 7. Grup baskısı

8. Başka insanlarla ilişkiler 9. Yayımcı ile ilişkiler

10. Diğer faktörler

Öğrenme ve Öğretme

ÖĞRENME VE ÖĞRETME

Öğrenme yeni davranış kalıplarının elde edilmesi sürecidir. Öğretme, öğretme sürecinin kolaylaştırılarak halkın davranışlarının değiştirilmesi sanatıdır. İnsanların gösterdikleri davranışlar ya genetik olarak aktarılmıştır, ya da öğrenilmişlerdir. Öğrenme davranışını üç kategoriye ayırmak mümkündür, bunlar bilgi, beceri ve eğilimlerdir.

Bilgi

Bilginin Algılanması

Bilgi bireyin beş duyusu ile aldığı herhangi bir veridir. Ancak algılama seçicidir. Etkili öğrenme sürecinin olabilmesi için bilginin bireye uygun koşullarda verilmesi gerekir. Bilgiyi öğrencinin beklentilerine ve önceki deneyimlerine uygunluğunu özetleyerek ve vurgulayarak sunmak iyi bir öğretme yoludur. İnsan beyni sadece seçici olarak algılamaz, aynı zamanda seçici bir şekilde hatırlar. Bilgiyi öğrenirken hatırlanmasını istiyorsak, bunları bir biriyle ilgisiz bir şekilde sunmak yerine birbirleri ile ilgilerini kurarak sunmak daha iyidir.

28

Beceriler

Becerilerin Pekişmesi Beceri bir kişinin çabuk ve düzgün bir şekilde uygulayabildiği hareket veya etkinliklerdir. Motor beceriler veya beyin becerileri. Hoş duygular kendilerini doğuran davranışları pekiştirirken, hoş olmayan deneyimler kendilerini doğuran davranışlardan uzaklaşılmasına yola açar.

Pekiştirme ilkesinin bir çok davranış biçimlerinin öğrenilmesinde değişik uygulamaları vardır. Fakat özellikle becerilerin öğrenilmesi ve öğretilmesi bir etkinliğin tekrar edilmesi ile edinilebilir. Bireylerin aktive edilmesi başarılı beceri eğitimi için gerekli bir şarttır.

Eğilimler

Eğilimlerin Bilinçsel Dengesi

Eğilimler bir kişinin sosyal çevresi ile ilgili olarak düşünces in i n dav ran ış ka l ı p l a r ı o l a rak tanımlanabilir. Eğilimler bilgi, inançlar, heyecanlar ve değerlendirmelerden oluşan karmaşık akli yapılardır.

Alışkanlıklarımız hakkında çok seyrek olarak düşünürüz, alışkanlıklarımızı korumak isteriz. Eğilimlerde akli alışkanlıklar olarak düşünülebilir. Eğilimlerimizin biribirleri ile uyumlu olması gerekir buna �Bilişsel Denge��denilir.

Eğilimler bağlandığımız alışkanlıklar olduğundan kolayca onları değiştiremeyiz.

ALGILAMA PEKİŞTİRME BİLİŞSEL DENGE

BİLGİ

BECERİLER

EĞİLİMLER

ÖĞRENME ÜRÜNLERİ

29

Örnek Olay: Olumlu Eğitim Ortamı

Katılımcının gözüyle eğitim Tarım İl Müdürlüğünde ziraat mühendisi olarak çalışmaktasınız.

Şefiniz tarafından ikinci ürün tarımı ile ilgili üç günlük tazeleme eğitimine katılmak üzere görevlendiriliyorsunuz. Kursun başlamasından ancak üç gün önce haberdar ediliyorsunuz ve Tarım Bakanlığına gönderilen yazıda adınızın katılımcılar arasında geçtiğini öğreniyorsunuz. Bu kurs için sizin seçilmiş olmanızın iyi mi, yaksa kötü mü olduğuna karar veremiyorsunuz. Size terfi yolu mu görünüyor, yoksa birileri işinizi iyi yapmadığınızı ve eğitime ihtiyacınız olduğunu düşündüğü için mi bu kursa gönderiliyorsunuz? Eğitim hakkında tarihi, yeri ve saatinden başka bir şey bilmiyorsunuz. Kusun birinci gününde, ilk bölüm başlamak üzere ve siz ne yapılacağını bilmediğinizden biraz endişelisiniz. Arka sıralarda bir yere oturup çevrenizi kolaçan ediyorsunuz. Diğer katılımcılardan sadece bir tanesinin yüzü tanıdık geliyor. Dersin başlaması gereken saatten 10 dakika sonra, bir kurs eğitmeni kolunda bir tomar kağıtla apar topar içeriye dalıyor. Gördüğü ilk kişiye �Lütfen şunları dağıtır mısınız?� diyor ve dersine başlıyor. Öteki katılımcılara göz atıyor ve onların da sizin gibi kursun bir an önce bitmesini isteyip istemediklerini anlamaya çalışıyorsunuz.

Eğitmenin gözüyle eğitim İki haftalık bir hizmet içi eğitim kursu vermekle görevlendiriliyorsunuz.

Kursun özeti, taslağı ve kurs programı veriliyor. Kurs gereçlerinizi toplayıp eğitimin yapılacağı şehre gidiyorsunuz. Oraya ulaştığınızda bir de görüyorsunuz ki: •  Katılımcıların bilgi, görgü ve beceri düzeyleri sizin beklentilerinizin çok altında, •  Sınıf çok küçük ve havasız, •  Ne slayt makinası, ne tahta, ne de tepegöz var, •  Sınıfta sandalyeler arka arkaya sıra halinde dizilmiş, •  Planlarınızı 15 katılımcıya göre yapmışsınız, ama sınıfta 45 kişi var.

30

Hiç başınıza benzer olaylar geldi mi? Böyle bir durumda kalsaydınız neler hissederdiniz? Böyle bir durum eğitmene ve kursa karşı tutumunuzu etkiler miydi?

OLUMLU EĞİTİM ATMOSFERİ SAĞLAMA

•  Yetişkinlerin nasıl, hangi ortamlarda öğrendiklerini esas alır,

•  Öğrenmeyi destekler ve kolaylaştırır, •  Katılımcıların soru sormaya cesaret

edebildikleri güvenli bir ortam yaratır,

Olumlu Eğitim Atmosferi;

31

Olumlu Eğitim Atmosferi; •  Eğitimin başarılı olması ve amaçlarına

ulaşması ile ilgili sorumluluğu sadece eğitmene değil öğrenenler dahil herkese yükler...

Eğitim konusunun içeriğinin; Ø  amaçlara ulaşmadaki yararları, Ø  mesleki sorumlulukları ve

mesleki performans ile bağlantıları NET olarak anlatılmalı...

Bağlantı

Net ve açıklayıcı hedefler;

v Öğrenenin ihtiyacı ile eğitim konularının bütünleşmesini sağlar,

v hevesi artırır,

v ilgiyi doğru yöne yönlendirir.

Güdüleme

32

Etkin katılımı sağlamak için •  Olaylar hakkında görüş almak,

•  Soru sormak, olumlu gelişmeleri

geri bildirmek,

•  Beyin fırtınası ve tartışmalar yapmak

•  Görevler vermek,

•  Bireysel / toplu projeler hazırlamak,

•  Sınıf etkinlikleri düzenlemek...

Çeşitlilik Görsel İşitsel Araçlarda Çeşitlilik

tepegöz saydam video-projektör yazı tahtası kağıt tahtası modeller gerçek nesneler......

Çeşitlilik

Yöntemlerde Çeşitlilik

•  SINIF DERSLERİ

•  BEYİN FIRTINASI

•  KÜÇÜK GRUP ETKİNLİKLERİ

•  GRUP TARTIŞMALARI

•  OYUNLAŞTIRMALAR

•  ALAN ÇALIŞMALARI

•  KONUK KONUŞMACILAR....

33

Eğitim tekniklerinin etkinliği

10 8 9 7 6 Coaching

5 4 10 8 6 Vaka

4 9 9 9 5 Role play

5 2 5 4 7 Slayt / Video

3 8 7 10 9 Tartışma

1 3 5 4 8 Sınıf Dersi

El becerisi

İletişim Problem çözme bec.

Davranış değiştirme

Bilgi kazanma

% 70 % 90 Katılımcı (oyun,vaka çalş,uyg.)

% 65

% 80 Sınıf Dersi (görsel, sözlü)

% 10 % 72 Okuma

% 10 – 20 % 25 Konferans

yeteneği 3 gün sonra

Hatırlama 3 saat sonra

Sunum tipi

Sunum tipine göre hatırlama yeteneği

Olumlu Geribildirim

Ø Öğrenen, eğitim konusunun amaçları ve beklentilerin ışığı altında, ne derecede başarılı olduğunu bilmek ister.

Ø Öğrenenin kafasındaki sorular OLUMLU GERİBİLDİRİM ile

yanıtlanmış olur.

34

Kişisel Kaygılar

•  Rahatlatıcı ve güvenli bir atmosfer mesajını veren bir etkinlikle başlamak,

•  destekleyen ve yüreklendiren öğrenim

deneyimleri

•  kişilerin birbirini / kendini yargılayıcı tutuma girmelerini önler...

Yetişkin, farklı bir geçmişi,

deneyimleri ve gereksinimleri olduğu kabul edilen

bir BİREY olarak görülmeyi ve kendine böyle davranılmasını ister.

Birey Olarak Görülmek

Eğitimde özgüvenin korunmasında, eğiticinin

yargılayıcı geribildirimden kaçınarak saygılı davranması

anahtar noktadır.

Özgüven

35

Yetişkinlerin hem kendileri, hem de eğitmenleri için beklenti

düzeyleri genellikle yüksektir.

Eğitmen, geçmişi ve yetenekleri hakkında dürüst olmalıdır...

Beklenti Düzeyleri

Unutulmamalıdır; •  Uygun yerlerde ara vermek, •  Ergonominin sağlanması, •  Ortamı dikkati dağıtacak

nesnelerden arındırmak,

GERGİNLİĞİ AZALTIR...

Kişisel İhtiyaçlar

Öncesinde yapılan iyi bir planlama, olumlu eğitim ortamı yaratılmasını

sağlayacaktır;

36

•  Katılanlar hakkında temel bilgileri

toplamak, •  Eğitim gereçlerini gözden geçirmek, •  Eğitim verilecek yerdeki fiziksel

koşulların organizasyonunu yapmak,

•  İhtiyaçlarını önceden tahmin etmek ve bunlara uygun düzenlemeler yapmak,

•  Kendini eğitim için hazırlamak, gereklidir.

Eğitim sırasında olumlu eğitim atmosferinin oluşturulması ve sürdürülmesi

eğiticinin bilgiyi sunuş şekline bağlıdır.

37

Konuya giriş yaparken;

•  Tanışma, •  Beklentilerin öğrenilmesi,

•  Amaç ve öğrenim hedeflerinin

gözden geçirilmesi, •  Program ve etkinliklerin açıklanması,

The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.

•  Isınma egzersizleri,

•  Sözlü ve sözsüz iletişim,

•  Mizah,

•  Konu dışı sosyal etkinlikler.

Eğitime katılanları ortamlarında/işyerlerinde

ziyaret ederek sorunlarını çözmeye yardım etmek,

kurulmuş olan olumlu atmosferin devamını

sağlayabilir...

38

Özetle, •  Yetişkinlerin nasıl öğrendiği konusuna

özen göstermek,

•  Eğitime başlamadan önce hazırlık yapmak,

•  Eğitim sırasında olumlu bir eğitim atmosferi oluşturup, bunu sürdürebilmek ,

•  Eğitim sonrasında da olumlu atmosferin devamını sağlamak gerekli...

EĞİTİM ve ÖĞRETİM* Eğ i t im sözcüğü , fark l ı görüş tek i eğitimcilerce değişik biçimlerde tanımlana gelmiş olsa da bu tanımlarda bazı ortak nokta lar bulunmaktadır . Bu or tak noktaların ilki eğitimin bir süreç olduğudur. İkinci ortak nokta bireyin mevcut haliyle yetersiz bulunduğu ve yeterli sayılacak bir hale getirilmesi gerektiği sayıltısıdır. Eğitim konusunda tüm eğitimcilerin katıldığı diğer bir husus ise eğitim sürecinde bir değişim beklentisidir.

*Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme-Doç. Dr. Halil TEKİN, Yargı Yayınları.

Ek Bilgi

UYGULAMA

ÖLÇME

DEĞERLENDİRME

PLANLAMA

Süreç Olarak Eğitim

39

Öğrenme ise davranışla ilgilidir. Davranış bireyin (organizmanın) yaptığı her türlü hareketi ifade eder. Öyleyse, organizmanın doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilen her türlü hareketine davranış diyebiliriz.

-  Her davranış değişmesi bir öğrenme değildir. - Öğrenmenin olup olmadığı doğrudan gözlenemez;

davranış değişikliği gözlemlenerek öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğine karar verilir.

Eğitim, geniş anlamda, insanı şekillendirme bilgi ile donatıp biçimlendirme, yeni beceriler kazandırma, tutum ve davranışlarda olumlu yönde kalıcı değişimler yaratma ve içinde yaşadığı topluma yararlı birey haline dönüştürme eylemi olarak tanımlanabilir. Eğitim sürecinde, bireyin istek ve ihtiyaçları, konu alanı, içinde bulunulan yaşam koşulları göz önünde bulundurulmalıdır.

Eğitimin temel ilkeleri; amaç, öğretme ve öğ r enme e t k i n l i k l e r i i l e ö l çme ve değerlendirmedir.

- Seçilen yöntemler amaca uygun olmalıdır. - Eğitim ortamı kişilerin yeteneklerine uygun olmalıdır. - Eğitimde istek ve ilgi çok önemlidir. - Geçmiş bilgi ve birikimlerin dikkate alınması gerekir. - Sunulan bilgilerin gelecekte de kullanılabilirliğinin olması gerekir.

40

Eğitimin çeşitleri; formal veya informal, örgün veya yaygın, hizmet öncesi veya hizmet içi eğitim olabilir.

Eğitimde ölçme ve değerlendirme; Belirlenen hedeflere ne derece ulaşıldığını belirlemek için ölçme ve değerlendirmeye gerek vardır. Ölçme araçlarında aranılan özellikler Geçerlik, Güvenilirlik ve Kullanışlılıktır.

Sosyal Etkiler

Sosyal Etkiler

Bireyler gerekli araçlar, bilgi, beceri ve eğilimlere sahip olsa da akrabalar, arkadaşları, komşuları ve tanıdıklarını dikkate almaksızın her istediğini, her istediği zaman yapamaz.

Yaygın bir sosyal ilişkiler, karşılıklı beklentiler, haklar ve ödevler ağı bizi her yerden sarar, kurallar, informal normlar ve geleneklerle eylem ö z g ü r l ü ğ ü m ü z ü k ı s ı t l a r v e b ö y l e l i k l e davranışlarımızı şekillendirir.

Birincil Gruplar-Liderler ve İzleyiciler-Kırsal Toplum

Sosyal Etkiler

Birincil Gruplar (aile, arkadaş, komşu vb.) Birincil gruplarda sosyal ilişkiler genel olarak yüz yüze, göreli olarak içten, sürekli ve duygusaldır. Birey biricil grupta kabul edilmiş bir kimliğe sahiptir, birincil grup üyeleri arasında biz duygusu gelişmiştir.

Her normal kişi bir dizi birincil grubun (aile, komşu, arkadaş) üyesidir. Her birincil grup bireyden bazı isteklerde bulunur. Birincil grup içinde bireyden beklenen bazı roller vardır. Bazen bireyin davranışları ile beklenen roller çelişebilir bu durumda �rol çatışması� yaşanır. Birincil gruplarda üyelik zorunlu da olabilir (aile), gönüllü de (arkadaşlık).

41

Sosyal Etkiler

Liderler ve İzleyiciler Yayımcı düşünce vaya uygulamaları tanıtma görevi ile karşılaştığında, çalıştığı sosyal koşulların farkında olmalıdır. Bazı durumlarda yayımcının tavsiyesini dinlemeye karar veren her hangi bir kişi varolan grup normlarından kendini sapmış olarak algılayacak, ayrıca ait olduğu grup tarafından da benzer değerlendirme yapılacaktır.

Bu yüzden yeni uygulamalara sosyal bir fiyat biçilir. Bu fiyat bir çok kişi tarafından ya ödenmek istenmeyecek veya ödenemeyecektir. Bir toplumda yeniliği kabul edecek ilk kişiler olan yenilikçiler halkın düşüncesinden farklı düşünceye sahiptirler.

Sosyal Etkiler

Liderler ve İzleyiciler

Her toplumda sosyologların �fikir önderi� dediği kişiler bulunur. Bu kişiler deneyimleri ve geçmişte gösterdikleri başarılar nedeniyle toplum tarafından belirli konular için otorite olarak kabul edilir. Fikir önderleri resmi olarak atanmazlar.

Yayımcının ilk görevi bir toplumdaki fikir önderlerini saptamak ve onlarla çalışmaktır. Şüphesiz onlar y a y ı m c ı n ı n s u n d u ğ u h e r ş e y i k a b u l etmeyeceklerdir. Akıllı yayımcı onları dikkatlice dinlemeli ve yargılarına önem vermelidir.

Sosyal Etkiler

Liderler ve İzleyiciler

Önderler bir kere yeni düşünce konusunda ikna olurlarsa, yeniliğin çoğunluk tarafından kabul edilmesi sadece bir zaman sorunu olur. Fikir önderlerinin temel nitelikleri sadece başarı ve uzmanlık değildir. Fikir önderleri toplum içinde sevilen ve saygı duyulan kişilerdir.

Yayımcı içinde çalışacağı toplumu tanımak zorundadır. Çünkü fikir önderlerini belirlemek rasgele bir tanımanın çok ötesinde olmalıdır. Fikir önderlerinin belirlenmesinde �sosyometri� gibi sosyal araştırmalar bize yardımcı olur.

42

Sosyal Etkiler

Kırsal Toplum

Dünyada bir çok ülkede yayım çalışmaları, geleneksel olarak tarım üreticileri ve kırsal topluluklar üzerine odaklanmıştır. Artan iletişim olanakları sayesinde dünyada kırsal kesimlerin bir çoğunda kültürel olarak bir yalıtılmışlık yoktur. Dünya olaylarına yabancı değillerdir. Genel olarak bakıldığında köyler kent değildir, hiç bir zaman da olmayacaklardır. Yaşanacak ve çalışı lacak bir yer olarak kısıt lı l ıkları ve noksanlıkları vardır. Ancak, kırsal alanların bazı avantajları da vardır.

KIRSAL SOSYOLOJİ

Sosyoloji Toplumsal hayatın bilimsel yönden incelenmesini esas al ı r. Sosyoloj i toplumun biç imlenmesinde ve gelişmesinde etkili olan faktörleri inceleyerek bunlar arasında ilişki kurmanın yollarını inceler. Bundan dolayı da sosyoloji özellikle toplum içinde yaşayan insanları konu alır ve bu yaşam biçimini araştırır. Sosyoloji ekonomi, hukuk, felsefe, tarım, psikoloji gibi bir çok bilim dalı ile de yakın ilişki içinde olup, bunlar arasındaki ilişkileri de konu edinir.

43

Kırsal sosyoloji Kırsal alanda yaşayan ve çoğunlukla da tarım, ormancılık ve benzeri mesleklerle uğraşan insanların bir arada yaşamaları sonucu ortaya çıkan sosyo-ekonomik, politik ve kültürel ilişkileri inceleyen bir bilim dalıdır. Kırsal sosyolojinin konusu içerisinde kırsal alanda yaşayan nüfusun sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı, davranışları, üretim biçimine yansıması, toplumsal ve mesleki hareketlilik, yerleşim biçimleri ve bunun toplumun sosyo-ekonomik yaşamı üzerine etkisi, kır-kent farklılıkları, kırsal aile yapısı ve iş bölüşümü, demografik nitelikler ve araştırma yöntemleri vd. yer almaktadır.

Köy sosyolojinin önemi -Köy toplumu ile ilgili tipik sosyal oluşumları ele alır ve bunların nedenlerini araştırır. -Köydeki sosyal ger i l imler i inceler ve bunların yumuşatılması için önerilerde bulunur. -Köy topluluğunun davranış ve sosyal değerlerini inceler, i rde le r ve bu öğe le r in top lum yara r ına nas ı l kullanılabileceğinin yollarını gösterir. -Bölgeler arasındaki farklılık ve sosyal yaşamdaki aksaklıkları gidermeye yönelik çabalar için, gerekli olan bilimsel verileri üretir. -Köy kalkındırılmasına yönelik eğitime veri hazırlar. -Köye ve kırsal kesime yönelik kurumsal ve yönetsel düzenlemelere ışık tutar ve yol gösterir.

Kırsal Sosyolojinin Gelişimi Kırsal Sosyoloji bağımsız bir bilim dalı olarak ABD'de XIX. yüzyıl sonunda ortaya çıkmıştır. Avrupa'da ise Kırsal Sosyoloji I. Dünya Savaşı sonunda gelişmeye başlamıştır. Türkiye'de Kırsal Sosyoloji bağımsız bir bilim dalı olarak 1950 yılından sonra sürekli ve düzenli bir gelişme göstermiştir.

44

Sosyal ve Kültürel Değişim Toplum statik değildir Değişim hızı Diğer kültürlerle iletişime Yeni fikirlerin varlığına Bireylere (değişimi hızlandıran) Değişimde faktörler Yenilikçiler Diğer kültürlerle temas İletişim-ulaşım Nüfus artışı Ekonomik unsurlar

Değişimde Sosyal ve Kültürel Engeller Gelenekler Kendi kültürüne inanç Göreceli değerler Sorumluluklar ve sosyal zorlamalar Övünme ve itibar

KÖY İdari örgüte sahip en küçük yerleşim birimidir. 1924 tarihli Köy Kanunu�na göre, Nüfusu 2000'e kadar olan yerleşim birimleri köy, Nüfusu 2000 ile 20 000 arasında olan birimler kasaba, 20 000'den fazla olan birimler ise şehir olarak nitelendirilmiştir. KIRSAL ALAN Kırsal alan köyden daha geniş kapsamlı bir kavramdır. Şöyle ki, bir yerleşim merkezinin nüfusu 2000'den fazla olduğu halde, kırsal alan kapsamında sayılabilir. Nitekim imar kanununa göre nüfusu 5000 den fazla olan yerler için imar planları gereklidir. Bu açıdan nüfusu 5000 den az olan yerler kırsal alan kapsamında sayılmaktadır.

45

Köyün Bazı Özellikleri -Köy ve köy toplumu doğa ile iç içedir. -Köy ve köy topluluğu sosyal öğelerle karşı karşıya bulunur. -Köy tarımsal üretim merkezidir -Köy küçük el sanatlarının da üretim merkezidir -Köyler yerinden yönetilen endüstrilerin yani çok sayıda bölgelere dağılmış endüstrilerin de merkezleri olabilirler. -Köy aynı zamanda bir dinlenme yeridir. -Köyler olağanüstü durumlarda elverişli bir barınak yeridir. -Köyler toprak, su ve bitki örtüsü gibi doğal zenginliklerin koruyucusudurlar.

Ayrıca, -Köy ailesi, aile üyeleri için ortaklaşa bir iş-güç alanıdır. -Köy ailesinde çocuklarda baba mesleğinin devam ettirilmesi oranı daha yüksektir. -Köy ailesinde baba otoritesi kente oranla daha yüksektir. -Köylerde aile nüfusu kentlerden daha fazladır. -Köyde aile, ev ilişkileri, kentteki aile ve ev ilişkisinden çok farklıdır. -Köylü kadın kentli kadından daha doğurgandır. -Köy nüfusunun ulusal kültürün korunmasından kaynaklanan önemli bir rolü vardır, -Köylü sınıfı ekonomik bunalımlarda da kentlere oranla daha az zarar görür. Çünkü karşılıklı yardımlaşma duygusu ve olgusu köylerde kentlerden daha baskındır.

Köy-Şehir toplumları arasındaki farklılıklar: -Köy hayatı yerleşik ve şehir hayatından öncedir. -Köy halkı yerleşik şehir halkından daha sağlam, cesur, kendine güvenen, serbest, köklü, daha az bozulmuş bir yaşama sahiptir. -Köy aile hayatı şehir hayatından daha istikrarlı ve sağlamdır. -Toplumsal bilinç köyde daha canlıdır. -Toplum dayanışması ve karşılıklı yardım duygusu köyde daha fazla gelişmiştir. -Yaşlılara ve kadınlara olan saygı köy halkı arasında çok önemli bir yer tutar. -Şehir nüfusu köyden gelen göçlerle gelişir. -Elverişli olmayan sağlık şartları,lüks, sapık davranışlar şehir hayatını içten kemirir ve zamanla toplumu çökertir.

46

Sosyal Tabakalaşma Durumu Sosyal tabakalar bir toplumda birbirine yakın geliri, tahsili ve hayat tarzı olan kişilerin oluşturduğu sosyal sınıfları ifade eder. Genellikle bir ülkede sosyal tabakalar, alt, orta ve üst tabaka olmak üzere sınıflara ayrılırlar.

Az gelişmiş ülkelerde sosyal tabakalaşma piramidi.

Gelişmiş ülkelerde sosyal tabakalaşma piramidi.

Sosyal hareketlilik Sosyal hareketlilik; sosyal gruplarda, yer, meslek, iş ve sosyal tabaka değ iş t irme şeklinde meydana gelen durum değişikliklerini ifade eder. 1.Coğrafi Hareketlilik Örneğin bir köyde nüfusun artması, buna karşılık tarım arazilerinin sınırlı olması bir nüfus baskısı meydana getirir. Bu durumda nüfus baskısı fertleri göçe zorlayan itici bir faktördür. Aynı şekilde bir yörede hayat şartlarını ağırlaştıran tabii bir afet de yine itici bir faktördür. Bunun yanında bazı yörelerde iş alanlarının gelişmesi veya yaşama şartlarının kolay ve elverişli olması gibi nedenler çekici faktörlerdir.

2. Mesleki hareketlilik Fertlerin çalışma alanlarını değiştirmelerini ifade eder. Örneğin bir çiftçinin çalışma alanını değiştirerek ticaretle uğraşması 3. Yatay hareketlilik Kişilerin sosyal tabakalaşmadaki yerlerinin değişmesine neden olmayan çalışma alanı değişiklikleridir Örneğin bir öğretmenin muhasebeci olması onun içinde bulunduğu sosyal tabakayı değiştirmiyorsa bu bir yatay hareketliliktir. Bu durum bir iş değiştirmesi olarak da ifade edilebilir. Köyde iş değiştirme ender rastlanan bir olaydır.

47

4.Dikey hareketlilik Sosyal tabakalar arasındaki yer değiştirmeleri ifade eder. Bir seyyar satıcının daha fazla gelir getiren bir dükkana sahip olması dikey hareketliliğe bir örnek olarak gösterilebilir. Dikey hareketlilik bakımından köyler şehirlere göre çok daha durgundur.

Kırsal Alanda Yerleşme Düzeni -Toplu Köy, Türkiye�de -Dağınık Köy, AB ve ABD -Hat Köyü, Güney Amerika -Daire Köy, İsrail

Köy Muhtarı 442 sayılı Köy Kanununun 10. maddesine göre köyün başı olarak kabul edilmiştir. Kanunda muhtarlara köyü ilgilendiren konularda birçok yetki ve sorumluluk verilmiştir. 442 sayılı kanunun 35. maddesine göre muhtarının görevleri: a. Köyü temsil etmek. b. Hükümetçe gerekli görülen kanun ve yönetmelikleri köy halkına duyurmak, ilan etmek. c. Köy ihtiyar meclisi kararı ile köylüleri imece işe çağırmak, para toplamak, harcamaları yapıp hesapları ihtiyar meclisine sunmak. d. Doğum, evlenme ve ölüm gibi olaylarla ilgili işlemleri yapıp ilgili yerlere bildirmek. e. Seçmen ve kredi listelerini hazırlamak.

48

f. Salgın hastalıkları ve suç durumlarını ilgililere bildirmek. g. Askere alınanların orduya katılmalarını sağlamak. h. Köy sandığı için vergi toplamak. i. Köy sorunlarını çözmek için mevcut imkânlardan yararlanmak ve sorunların çözümü için ilgililere başvurmak.

KÖY ARAŞTIRMALARI (MONOGRAFİ) a. Genel Köy Araştırmaları: Köyü bir bütün olarak ele alan ve böylece köyü genel açıdan inceleyen araştırmalardır. b. Aile Köy Araştırmaları: Sosyal yapı ve değişmenin tüm unsurları ile ilgili, ayrıntılı veri elde etmeye imkan veren çalışmalardır. c. Özel Amaçlı Köy Araştırmaları: Sosyal yapının yalnızca bir yönünü çok ayrıntılı bir biçimde inceleme amacına yönelik araştırmalardır. Örneğin örf ve adetler monografisi

Yenilikler

Yeniliklerin Benimsenmesi ve Yayılması

Yenilik, bir birey tarafından yeni olarak kabul edilen bir fikir, yöntem veya bir objedir.

Kabul etme sürecinde aşamalar: Farkına varma: Yeniliği ilk defa duyma. İlgilenme: Yenilik hakkında daha fazla bilgi arama. Değerlendirme: Avantaj ve dezavantajları Deneme: Küçük ölçekte test Kabul etme: Geniş ölçekte uygulama

49

Yenilikler

Kabul etme sürecinin aşamalarına farklı yaklaşım: Bilgilenme İkna (eğilimlerin belirlenmesi ve değiştirme) Karar (kabul veya red) Uygulama Pekiştirme

111 Üreticinin 13 Yenilik İçin

%100

Kabul Etme %30 Kabul Etmeme %70

Kabul Etme

%22

Devam Etmeme

%8

Kabul Etme

%18

Kabul Etmeme

%52

Kabul Etme

%17

Devam Etmeme

%5

Tekrar Kabul

%3

Devam Etmeme

%5

Kabul Etme

%10

Devam Etmeme

%8

Kabul Etme

%13

Kabul Etmeme

%39

YENİLİK KULLANIM AĞACI

Bilgi Kaynakları

Kişisel-Yerel Kaynaklar (arkadaş, komşu, satıcılar)

Kişisel-Kozmopolit Kay. Bireysel İlişkiler (Yayımcı İlişkisi) Grup İlişkileri (Yayım Yöntemleri)

Kitle İletişim Araçları Sergiler Filmler Yayınlar Gazete, Radyo, TV

Yeniliklerden Haberdar Olma

Yeniliği Uygulama (Benimseme)

50

Yenilikler

Yenilikleri Kabul Etme Kategorileri

Yenilikçiler Erken Benimseyenler Erkenci Çoğunluk Geçci Çoğunluk Gecikenler

Kırsal toplumun bütün bireyleribir yeniliği aynı anda kabul etmezler. Toplumun bir kesimi kabul etmede daha istekli davranır ve diğerlerinden yıllarca önce benimseyebilir. Diğer bir deyişle yenilikçilik olarak tanımlayabileceğimiz psikolojik bir olay işin içine karışır.

Yenilikçilik İndeksi =

Üreticinin Aldığı Toplam Puan

Üreticinin Alabileceği Toplam Puan

x 100

Yenilikçilik İndeksi İle Pozitif İlişki Gösteren Bazı Değişkenler: Eğitim Krediye daha olumlu yaklaşım Eğitime daha olumlu yaklaşım Yayımcı ile ilişkiler Daha aktif bilgi arayışı Fikir önderliği Yayımcı ile ilişkiler Kozmopolitlik (kentle ilişkiler)

51

1.6 yıl

YILLAR

5.7 yıl 7.3 yıl

Yenilikçiler ve Erken Benimseyenler

4.4 yıl 4.4 yıl 8.8 yıl

Erkenci Çoğunluk

6.4 yıl 2.7 yıl 9.1 yıl

Geçci Çoğunluk

9.5 yıl 1.5 yıl 11 yıl

Gecikenler

Deneme:

Yenilikler

YENİLİKLERİN KAREKTERİSTİKLERİ: Karşılaştırmalı Üstünlük Uygunluk (uyuşabilme) Karmaşıklık Denenebilirlik Gözlenebilirlik

İNANÇLAR, DEĞERLER ve NORMLAR

İnançlar: Gerçek ile ilgili sembolik bir ifadedir. Hayatın her alanı ile ilgili inançlar bulunmaktadır. Evrenin doğası, halkların özellikleri ve dinler konusunda bir çok inanç vardır. Değerler: Değerler neyin doğru ve önemli olduğu ile ilgilidir. Sosyal değerler, kültürden kültüre değişir. Değerler ve inançlar biribiriyle yakından ilgilidir.

Normlar: Bir toplumdaki beklenen davranışlardır. Normlar standart davranış kalıplarıdır. Yasaklanan veya yapılması istenen normlar olabilir.

52

İnançlar ve değerlerin değişimi 1- Değer ve inançların halka hizmet edememesi, olayları açıklamada yetersiz kalması

2- Rakip değer ve inançlara sahip kişilerle kurulan ilişkiler

3- Halkın değer ve inançlarını sorgulayan ve bireyleri bunları değişitirmeye zorlayan fırsatlarla karşılaşma

Bazı değer yönelişleri

1- Aileye bağlılık 2- Kadercilik 3- Düşük empati 4- Risk yüklenmekten kaçınma 5- Gelenekçilik 6- Bugünkü tatmini arama 7- Doğaya boyun eğme

•  Bireysel yöntemler: Üretici ve yayımcının yüz yüze yapmış olduğu iletişim biçimidir. Burada bir yayımcı sınırlı sayıda üretici ile ilişki kurabilir.

•  Grup yöntemleri: Yayımcı ile bir grup üreticinin iletişim kurduğu yöntemleri kapsar. Grup yöntemlerinden �Demonstrasyonlar� oldukça etkili yöntemdir. Yaparak öğretme ya da göstererek öğretme anlamına gelen demonstrasyonlar yöntem ve sonuç olmak üzere iki şekilde uygulanabilir.

•  Kitle iletişim yöntemleri: Yayımcıların kitle iletişim araçlarını kullanarak, çok sayıda üreticiye ulaşmayı hedefledikler yöntemlerdir.

Yöntem ve Teknikler Yöntem ve Teknikler

53

BİREYSEL YÖNTEMLER

GRUP YÖNTEMLERİ

KİTLE İLETİŞİM

YÖNTEMLERİ -Çiftlik ve ev ziyareti -Büroda yayımcıyı ziyaret -Telefonla görüşme -Kişisel mektuplardır.

-Demonstrasyonlar i)Yöntem ii)Sonuç

-Konferanslar -Grup Tartışmaları -Tarımsal Geziler -Kurslar ve seminerlerdir.

-Radyo -TV -Gazeteler, dergileri -Broşürler -Yarışmalar -Posterler -Sergilerdir

Yayım elemanlarının, yayım yöntemini belirlerken dikkat etmeleri gereken hususları şu şekilde sıralamak mümkündür:

1- Hiç bir eğitim yöntemi diğerlerinden daha iyi değildir. 2- Programı yürütmek için birden çok yöntem kullanılmalıdır. 3- Yöntemler bir biri ile örtüşmelidir.

4- Görsel ve yazılı materyaller mümkünse kullanılmalıdır.

BİREYSEL YAYIM YÖNTEMLERİ

54

Bireysel Yayım Yöntemleri Bireysel yayım yöntemleri dünyada en yaygın kullanılan yöntemdir (%50)

Yayımcı

Bireysel Görüşmeler

Formal

Üretici

İnformal

Bireysel Yayım Yöntemleri •  İşletme Ziyaretleri •  Telefon •  Kişisel Mektup •  Büroda Görüşme

Çiftlik ve Ev ziyareti

Yayımcının işletmeyi ziyareti, kısa süren fakat yoğun bir şekilde düşünce ve deneyim alışverişinin yapıldığı, eğitimsel bir etkinliktir.

Çiftlik ve Ev Ziyareti

1- Çiftçinin öğrenme stili önceden bilinmelidir. 2- İhtiyaçlar ve ilgiler açıklığa kavuşturulmalıdır.

3- Karşılıklı etkileşimle öğretme/öğrenme süreci paylaşılmalıdır.

4- Geri besleme alınmalı ve verilmelidir. 5- Çiftçinin yapması gerekenler test edilmelidir.

55

Çiftlik ve Ev Ziyareti

6- Ben ve o yerine biz ilişkisi olmalıdır. 7- Sade bir dil kullanılmalıdır.

8- Çiftçinin aktif işbirliği aranmalıdır.

9- Herhangi bir başarısızlık karşısında yayımcı bu başarısızlıktan sorumlu olmalıdır.. 10- Çalışmalarda tekrarların olmasına dikkat edilmelidir.

10- Bir grup çiftçinin ziyaret edilmesi yerinetek bir çiftçiyi ziyaret etmeyi tercih edin.

İşletme Ziyaretleri Avantajları -Her şeyden önce üretici kendi üretim alanında olmanın verdiği güvenle kendini daha rahat hissedecek ve tartışmalara daha açık olabilecektir. -Yayımcı sorunu bizzat yerinde görecektir. Sorunu görme sorunu çözme açısından kolaylık sağlayacaktır. - Yayımcı üreticinin yaptığı hatayı hemen gösterip anında düzeltme olanağına sahiptir. - Üreticinin görüşü de alındığından sorunların çözümü ile ilgili uygulamalar, üreticilere daha hızlı ve etkili olarak ulaşır. - Ziyaretler düzenli yapılırsa periyodik bilgi akışı sağlanır.

Dezavantajları Çok fazla üretici var hepsine ulaşmak mümkün değil Masraflı bir bir yöntem (Araç, yakıt, harcırah vs.)

56

İşletme ziyareti için -Yayımcı ve çiftçi birbirini tanımalı -Çiftçiye özel bilgi veya öneri verilmeli -Yayımcı yöreyi ve sorunları bilmeli -Yeni öneri verilmeli, sonuçlar izlenmeli Ziyaretin planlanması -Randevuleşilmeli -Ziyaretin amacı belirlenmeli -Önceki bilgi ve kayıtlar gözden geçirilmeli -Gerekli ise uzman desteği bulunmalı -İş planına göre düzenlenmeli

Ziyaretin Yapılması -Kararlaştırılan zamanda varılmalı -Çiftçi ile selamlaşılmalı (sohbet) -Çiftçilerin problemlerini açıklaması için teşvik -İstenen bilginin verilmesi /temini -Ziyaretin kaydedilmesi -Gelecek görüşmeyi planlama (zaman, konu)

Büroda Görüşme Az gelişmiş ülkelerde büroda görüşme sık olamamaktadır. Nedenleri, Ulaşım güçlüğü Haberleşmedeki güçlükler Daha önceki ziyaretlerde üreticilerin umduğunu bulamaması Gelişmiş ülkelerde, Gelir, eğitim ve sosyal düzeyi yüksek üreticiler yayım bürolarını daha çok ve sık ziyaret etmektedirler

57

Dikkat edilmesi gerekenler; - Ziyaretler belirli zamanlarda aksatılmadan yapılmalıdır. - Büroda üreticinin rahatça konuşabileceğ i ortam hazırlanmalıdır. - Üreticiler rahatlatılmalıdır. Hemen konuya girilmemelidir. - Görüşme konusu önceden belirlenmelidir. - Görüşme sırasında üreticilerinde görüşlerine yer verilmeli ve görüşülen konuları anlayıp anlamadıkları kısa sorular sorularak kontrol edilmelidir.

Telefon İtalya�nın Trentino Bölgesinde telefon yayım çalışmalarında yoğun olarak kullanılmaktadır. Yayımcılara telefon ve buna bağlı bir telesekreter tahsis edilmektedir. Üreticiler herhangi bir sorun olduğunda yayımcılara kolayca ulaşabilmekte, ulaşamadığı zaman ise çiftçi mesajları kaydedilmektedir.

Kişisel Mektup Üreticinin yayımcıdan yardım isteğini bildiren mektuplara karşılık olarak, bir sorunun çözümü için yayımcı tarafından yazılır.

58

GRUP YAYIM YÖNTEMLERİ

Grup Yayım Yöntemleri Aynı veya benzer özelliklere/problemlere sahip sınırlı sayıda çiftçiden oluşan gruplara yönelik yayım çalışmalarıdır. Grup yöntemleri yayımcı ile bir grup çiftçinin topluca iletişim kurduğu bir yöntemdir. Demonstrasyon Konferans Gezi Tarla günü Toplantı Yarışmalar Çiftçi kursları

GRUP YAYIM YÖNTEMLERİNİN ÜSTÜN YANLARI Etkili bir yöntem, görme, duyma, karşılıklı konuşma Önder çiftçilerin ortaya çıkmalarına ve yetişmelerine olanak verir. Çünkü bu yöntemlerin kullanışı ve uygulanışında çiftçilere aktif rol verilir. Yayımcılar içinde bir eğitim ortamı sağlar. Başarı ile yürütülen grup çalışmaları çiftçilerde tarımsal yayım kuruluşlarına karşı güven duygusu meydana getirir. Grup çalışmaları hem tarımsal yayım kuruluşu ve hem de görevlileri için etkili tanıtma araçlarıdır. Başarılı grup çalışmaları ile ilgili haberlere basın ve yayın organlarında ilgi gösterirler ve sonuçların duyulmasını kolaylaştırırlar.

59

UYGULAMALI EĞİTİME YAKLAŞIM

•  Eğitim; kişinin eğitimden hemen sonra kullanacağı fizik / zihinsel becerilerin kazandırılması

•  Öğretim; kişiyi, gelecekte kullanacağı bilgi ve

beceri ile donatılma etkinlikleri

Eğitimin birincil amacı; kişilere �belli� bir işlem veya etkinlik için gerekli

olan bilgi, tutum ve beceriyi kazandırmaktır.

60

Etkili bir eğitimde , asıl önemli olan

öğretilenlerin uygulamaya geçirilmesidir.

Bilgi aktarmada veya tutum değiştirmede ne kadar

etkili olursa olsun, eğitilenler söz konusu

işlemi yeterli bir şekilde uygulayamıyorlarsa

eğitim başarısız kabul edilir.

Beceri Eğitiminin Temel İlkeleri

61

•  Öğrenme, kişi öğrenmeye hazır olduğunda gerçekleşir (öğrenenin güdülerini besleyecek bir atmosfer

yaratmak eğiticinin elindedir).

•  Öğrenim, kişilerin önceki bilgi / deneyimleri üzerine yapılandırılırsa, daha etkili olur.

•  Kişi neleri öğrenmesi gerektiğinin farkında ise, öğrenme daha etkili olur.

•  Eğitim teknikleri ve yöntemleri çeşitlendirilerek öğrenme kolaylaştırılabilir.

•  Gerçeğine benzer ortamlarda (oyunlaştırma, modeller) uygulama yapılması beceri kazanmak / beceride yeterli hale gelebilmek için gereklidir.

•  Öğrenme ortamı gerçeğe ne kadar yakınsa,

öğrenme o kadar etkili olur. •  Beceride yeterli olmak / ustalaşmak için tekrar

yapmak gereklidir.

•  Gelişim için GERİBİLDİRİM gereklidir. Geribildirimin etkili olabilmesi için,

Ø  eğitimden hemen sonra verilmesi, Ø  olumlu olması,

Ø  geliştirilmesi gereken yanlar için yargılayıcı olmaması gerekir.

62

•  Mesleksel beceri eğitiminde, •  Problem çözme becerilerini aktarmada, •  Olumlu mesleksel davranış

geliştirmede ..vb

klasik ders yerine yetiştiricilik ( coaching )

C ( Clear Performance Model ) (Açık / Net Performans Modeli) Becerinin açık olarak gösterilmesi / Davranışla örnek olma,

O (Openness to learning) (Öğrenmeye açık hale getirme) Yeni beceriyi öğrenmeye ve kullanmaya hazır hale getirecek atmosferin yaratılması,

A (Asses Performance) (Performansın değerlendirilmesi) Yeterliğin değerlendirildiği objektif ölçütler bulunması, Geribildirimle sonuçların aktarılması,

C (Communication) (İletişim)

Etkili iki yönlü iletişim,

H (Help and Follow-up) (Yardım ve İzlem).

Yeterli zaman ayrıldığı ve uygun eğitim

yöntemleri kullanıldığı takdirde

herkes öğrenebilir

Temel Yaklaşım:

63

•  Öğrenim sürecine katılma ve yönlendirme esastır.

•  Önce usta birisi gözlemlenir, sonra yaparak öğrenilir (taklit).

•  Yeterliğe dayalıdır. Mesleki performans için

mutlaka gerekli olan (olmazsa olmaz) bilgi ve beceriler kazandırılır.

Beceri eğitiminde; beceri ana basamaklara bölünür, basamaklar standardize edilir, Öğrenim Kılavuzu

performansın objektif değerlendirilmesi için kritik basamaklar seçilir. Değerlendirme Kılavuzu

•  Öğrenme düzeyleri sürekli değerlendirilir (hangi konulara ağırlık verilecek?).

•  Değerlendirme sonuçları katılımcılarla paylaşılır (katılımcı kendi durumunun farkına varır).

64

•  Yeterliğe dayalıdır. Olmazsa olmaz nitelikteki

temel bilgi ve becerilerin kazanılması ön plandadır.

Beceri kazanma bakımından temel performans düzeyleri:

–  Beceri kazanma: Yardıma ihtiyacı var

–  Beceride yeterlik: Yardımsız (tek başına) yapabiliyor

–  Beceride ustalaşma: Yetkin bir şekilde yapabiliyor

•  Dinamiktir. Sürekli ve karşılıklı geribildirim sayesinde katılımcılar kendi düzeylerini izleyebilirler (her sınavdan sonra doğru yanıtların gözden geçirilmesi bir öğrenme

aracıdır).

•  Daha az stres yaratır. Çünkü katılımcılar neleri öğrenmeleri gerektiğini ve bu bilgilere nasıl ulaşabileceklerini bilirler.

�hamdım pi�tim yandım� yunus emre

65

Beceride ustadır

Eğitime ilgi duyar

Alçak gönüllüdür

Hedeflere ulaşmada sorumluluğunun farkındadır

Öğretim yöntemlerini iyi bilir

İyi iletişim kurar

İyi bir eğitici,

DEMONSTRASYON (GÖSTERİ)

Yöntem demonstrasyonu

Sonuç demonstrasyonu

Beceri Eğitimi

Birçok yayımcı, geliştirilmiş tarımsal yöntemlerin avantajlarını anlatarak gösterdiklerinde, çiftçileri i kna edeb i lecek ler in i düşünür le r. Ancak demonstrasyonlar yalnız başına yeterli değildir. Kişinin isteği ve becerisinin olması gerekir.

Beceri Eğitimi

Süreç, Giriş Planlama Hazırlık Organizasyon Uygulama

66

Tam Demonstrasyon Süreci

Yapılması planlanan işin �yavaş çekim� halidir. Hazırladığınız klavuzlara uyarak, her adımı göstererek ve açıklayarak işlemin tamamlanması gerekir. Aşağıdaki konulara dikkat edilmesi gerekir;

Beceri Eğitimi

Çiftçinin yanında durun karşısında değil Çevre koşullarının uygun olmasına dikkat edin Gelişme sizin umduğunuzdan daha yavaş olsa bile sabırlı olun ve sinirli olmayın Ayarlanmamış bie alet, ekipman vb. Ciddi sıkıntı yaratabilecektir, mutlaka kontrol edin. Çiftçiyi soru sorması için cesaretlendirin.

Yöntem Demonstrasyonu Uygulamanın nasıl yapılacağı konularına odaklanmaktadır. -Budama nasıl yapılır ? -Aşı nasıl yapılır ? -Fidan nasıl dikilir ? -Mibzer ayarı nasıl yapılır ve mibzer nasıl kullanılır ? -Pülverizatör nasıl kullanılır ? -Mısır silajı nasıl yapılır ?

Yöntem Demonstrasyonunda Temel Aşamalar Bilgi Toplama: En son bültenler, veri ve raporlar gözden geçirilmelidir. Detaylı plan hazırlama: Gösterilenlerin ve anlatılanların mantıki sıra izlemesi, gerek duyulan araç-gereç ve girdilerin listesi, elde edilmesi, demonstrasyon sırasında dağıtılmak üzere metin hazırlanması Demonstratör Seçimi: Demonstrasyonu yapacak çiftçi belirlenir, ziyaret edilip uygunluğu kontrol edilir. Vurgulanması gereken konular?

67

Demonstrasyonun Yürütülmesi: İzleyiciler karşılanır. Demonstrasyonu yapacak kişi tanıtılır. Demonstrasyonun amacı, yöre ile ilgisi anlatılır. Aşamalar yavaş yavaş yapılır. Sade bir dil kullanılır. İzleyici duyup görebilmeli, denemeleri sağlanabilmeli, metin dağıtılmalı, teşekkür edilmeli İzleme: Rapor; Konu ile ilgili veriler Üreticilerin problemleri ve ilgileri kayıt edilmelidir

Sonuç Demonstrasyonu Amaç: Yerel koşullarda uygulanabilir özel bir tekniğin üreticiler tarafından kabul edilmesini sağlamaktır. -Sulama sayısının verime/ürün kalitesine etkisi -Yabancı ot ilacı uygulanmasının verime etkisi, -Gübre kullanımının verime etkisi, -Gübreli ve gübresiz uygulamaların karşılaştırılması -Yeni bir tohumun hastalıklara dayanıklı olduğunun gösterilmesi İdeal olan seçilmiş çiftçinin arazinde yapılması, seçilmiş çiftçinin belirlenmesi önemli

Sonuç Demonstrasyonunda Temel Aşamalar Bilgi toplama: En son bültenler, veri ve raporlar takip edilir. Detaylı plan hazırlama: Kim, Ne, Ne zaman, nasıl yapacak? İkna için kanıtlar? Demonstrasyon sayısı? Gerekli materyaller? Demonstratör seçimi: Zamanı, ilgilenecek çiftçi, davet edilecek kişiler? Demonstrasyona başlama: İlgiler çekilmeli, ne amaçlandığı ne umulduğu çiftçilere anlatılır. İlgili metinler dağıtılır. Demonstrasyon denetleme: Kayıt tutulur. Radyo, basından duyurular yapılır. Demonstrasyon parseli sıkça ziyaret edilir.

68

Demonstrasyon tamamlanması: Sonuçları tartışmak için toplantı düzenlenir. İşlemler ve bulgular özetlenir. Fotoğraf, film vb gösterilir. Yazılı metin dağıtılır. İzleme: Sonuçlar ve etkileri rapor edilir. Radyo, basın, toplantı çiftçi ziyaretleri ile sonuçlar aktarılır.

Konferans

Bir kişinin bir grup dinleyiciye bilgi aktardığı sözlü bir iletişim tekniğidir.

Konferans

Bazı olumsuzluklar: Konunun hatırda kalması zordur. Dinleyiciler pasif durumdadır. Beceri eğitimine uygun değildir.

İyi Bir Konferanscı

Önceden hazırlanmış dispozisyona sadık kalır Konusua çoşku duyar Notlarını kullanır Anlaşılır bir dil kullanır Açık ve akıcı şekilde konuşur Bir konudan diğerine atlamaz Dinleyicilerin aklına hitap eder Hoş olmayan tavır ve jestlerden kaçınır Dinleyicilerin her birinde özel olma duygusu yaratır

Konferans

69

Konferans Bir kişinin bir grup dinleyiciye bilgi aktardığı sözlü bir iletişim tekniğidir. Avantajları Birçok bilginin oldukça kısa bir zaman içinde aktarılabilmesi, Birçok kişiye hitap edebilme Soyut düşünceler ve alışılmadık konuların uygun bir şekilde sunulabilmesidir. Dezavatajları Konferansın konuları genellikle iyi hatırlanmaz Dinleyiciler pasif Beceri eğitimine uymaz ve nadiren eğilimleri değiştirmeye uygundur.

Dikkat edilecek hususlar Konferansın duyurusunun iyi yapılması Katılımcı sayısı: Mümkün olduğunca fazla katılım sağlanmalı Katılımcının bilgi düzeyi Konferansın yapılacağı yerin fiziki imkanları: Isı, ışık, ses düzeni vs. Konferansın yapılacağı gün Konferansın süresi

Grup Tartışması

Yayım yöntemleri içinde en etkin olan yöntemlerden biridir. Bilgi değiş tokuşu yapmak, grup problemlerini çözmek, fikirleri ve anlaşmazlıkları ortaya çıkarmak ve çatışmalı konularda uzlaşmayı sağlamak için kullanılabilir.

Grup Tartışması

Grup tartışması, katılımcıların eğilimlerini değiştirebilir katılımcıların işbirliği ruhunu geliştirebilir katılımcıların sorumluluk duygusunu geliştirebilir eleştiri duygusunu geliştirir yaratıcı düşünceleri geliştirir liderleri cesaretlendirir.

70

Grup tartışması için kontrol listesi;

Grup Tartışması

tartışma için hedeflerin belirlenmesi katılımcıların kimlikleri tüm kesimler davetli mi? konu hazır mı? kaynak kişi çağrıldı mı? vurgulanacak konular neler? ortaya çıkabilecek olası problemler.

Grup tartışması liderinin yapması gerekenler;

Grup Tartışması

Samimi olun ve her şeyi bildiğiniz izlenimi vermeye çalışmayın.

Dikkatli dinleyin. Açık fikirli olun, yeni fikir ve görüşleri kabul etmeye

hazırlıklı olun. Yavaş düşünen veya yavaş kounşanlara karşı

toleranslı ve sabırlı olun. Her grup üyesine aktif katılım için şans vermeye

gayret edin. Tartışma sırasında kişisel konuları açmamaya özen

gösterin.

Geziler Bir yörede bulunan çiftçilerin başka bir yöredeki başarılı uygulamaları gezerek ve yerinde görerek izlemelerini ve inceleyebilmelerini sağlamak amacıyla düzenlenen grup yayım yöntemleridir.

71

Tarla Günü Bir tarımsal kuruluşu tanıtmak, çiftçilerin tarımsal yenilikleri ve gelişmeleri yerinde görüp, inceleyip benimsemelerini sağlamak amacıyla açık alanlarda düzenlenen grup yayım yöntemidir. Tarla günleri, Tarım İl Müdürlüğü, Devlet Üretme Çiftlikleri, Ziraat Fakülteleri gibi uygulama imkanları olan kuruluşlarda yapılır. Amaç Çiftçilerin kişisel olarak gözlem yapmasını sağlamak, başarılı tarım uygulamaları ile ilgili sorular sorulmasına izin vermek ve gayri resmi temasların ve öğrenmenin olabileceği bir ortam yaratmaktır.

Toplantı Herhangi bir konuda karar almak, bilgi vermek, görüş alışverişinde bulunmak veya tartışmak amacıyla ilgililerin bir araya gelmelerini sağlayan iletişim yöntemleridir. Kuruluş toplantıları: Herhangi bir kuruluşla ilgili konularda ve çeşitli amaçlarla yapılan toplantılardır. Yıllık kongreler, yönetim kurulu toplantıları Planlama toplantıları: Tarımsal yayım çalışmalarında önemli bir yer tutar. Yapılacak yayım çalışmalarını düzenlemek üzere planlama toplantıları yapılır.

Eğitim toplantıları: Önceden belirlenen bir grubu belli bir konuda eğitmek üzere düzenlenen toplantılardır. Hizmetiçi eğitim toplantıları Özel çıkar grubu toplantıları: Bal üreticileri, sığır yetiştiricileri gibi özel çıkar gruplarının bir araya geldiği toplantılar Köy toplantıları: Yayımcıların köyün ortak sorunlarını görüşmek, herhangi bir yenilikten çiftçileri haberdar etmek ve onlarda ilgi uyandırmak vb. sınırlı amaçlarla köylerde düzenlenen toplantılardır Müzakere toplantıları: Bir konu hakkında değişik görüşlerin ortaya konulmasını sağlamak ve/veya çoğunluğun (tercihen herkesin) benimseyeceği bir karar alabilmek amacıyla düzenlenen toplantılardır.

72

Yarışmalar Üreticiler arasında rekabet oluşturarak, üreticilerin tarımsal becerilerini yükseltmek ve böylece etkinliklerini artırmak için yapı l ı r. Özel l ik le genç üret ic i ler i özel konulara yoğunlaşmalarını ve yeniliklere açık olmalarını sağlamada etkin bir yöntemdir.

Çiftçi Kursları Çiftçilere tarımın her dalında yeni bilgi ve tekniklerin öğretilmesi amaçlanmaktadır. Mekanizasyon Kursları Kooperatifçilik Kursları Tarımsal Üretim Teknikleri ile ilgili Kurslar Sulama Tekniği ve Mekanizasyonu ile İlgili Kurslar

KİTLE YAYIM YÖNTEMLERİ

73

Görsel Araçlar

1- Daha iyi anlamayı sağlarlar 2- Hatırlamaya yardımcı olurlar 3- İkna edicidirler 4- İnsanların ilgisini çekerler 5- Zamandan kazanmayı sağlarlar

Görsel Araçlar

Görsel Araçların Planlanması

1- Konu: Neyi göstermek istiyorsunuz? 2- Yaklaşım: Konu ile nasıl ilgileniyorsunuz? 3- Uygulama: Ne göstereceksiniz?

Kitle Yayım Yöntemleri Poster Gazete Sirküler mektup Broşür Liflet Bülten Televizyon ve Radyo İnternet Sergi

74

Tarımsal Yayımda Basılı Yayınlar Basılı yazılar ve resimlere dayanan iletişim teknikleri Üstünleri -Alıcı zamanı kontrol olanağına sahiptir -Alıcı tekrarlama olanağına sahiptir -Konu daha iyi işlenebilir -Uzmanlaştırılmış sunuma elverişlidir -Yüksek bir prestije sahiptir -Güven duygusu yaratır -Diğer yayım yöntemlerinin desteklenmesinde önemli rolü bulunmaktadır

Sınırlılıkları -Okuma yazma bilmeyen çiftçiler yararlanamazlar -Değişen şartlara ve teknolojilere bağlı olarak sık sık gözden geçirilerek yeniden basılmaları gerekebilir -Basılı yayın içinde yer alan bilgiler yerel ya da bölgesel şartlara uymadığı taktirde yarar sağlanamaz -İlgililerin eline geçmediği taktirde yarar sağlanamaz

Basılı Yayınların Hazırlanma İlkeleri -Konu hakkında olabildiği kadar bilgi toplanmalıdır -Metin için emek ve zaman harcanmalıdır -Belirli bir amaç için yazılmalıdır -Basılı materyalin hazırlanmasında okuyucular devamlı akılda tutulmalı, onların ilgilendiği şeyler yazılmalıdır. Doğru, açık ve kesin ifadeler kullanılmalıdır -Hitap edilen okuyucu değiştikçe sunuş şekli de gençler, kadınlar ya da üreticiler şeklinde değişmeli, güç, bilimsel ve teknik terimler kullanılmamalıdır -Okur-yazarlığın problem olmadığı yerlerde bile halk, geçmiş deneyimlerindeki farklılıktan dolayı kelimeleri farklı yorumlarlar. Buna dikkat edilmelidir

75

-Resim ve şekiller yanlış anlamayı önler. Mesajın açık ve çekici olmasına yardımcı olup, öğrenmeyi artırabilir -Materyal mantıklı, kolay takip edilebilir bir şekilde düzenlenerek, okuyucu için daha cazip hale getirilebilir -İyi resimler, bir yayının anlaşılmasını kolaylaştırır. Ancak resimlerde gereksiz detaylardan kaçınıp, çizgiler basitleştirilmelidir - Renkli broşürler, siyah beyaza göre daha çekicidir - Özellikle kapak göz alıcı olmalıdır. Okuyucu kapağı görünce içine bakmak için acele etmelidir

Yazı Yazmada Önemli Noktalar -Amacı Saptama -Konuya ilişkin yeterli bilgi edinme -Okuyucu kitlesini tanıma ve yazış tekniğini bilme -Yazıya emek vermek

Yazı Yazmadaki Evreler 1. Hazırlık 2. Yazış (Redaksiyon) a. Yazı, açık ve tutarlı bir üslupla işlenmelidir b.Fikirler kolay anlaşılır birimler halinde sunulmalıdır c.Sözcükler dikkatle seçilmelidir d.Sosyal hitaplara yer verilmelidir 3.Kontrol

76

POSTER Resim + Birkaç kelime Amaç Haberdar etme Kamu oyu oluşturma İlgi uyandırma Davranış değişikliği

POSTER

Bir poster Bir amaç

Hazırlık öncesi Sorular Amaç? Verilecek bilgi? Hedef kitle? Kaç kişi? Maliyet? Sosyal özellikler? Kurallar Olumlu Yaklaşım İçerik Sınırlandırılmalı Hatırlanmalı Okunabilmeli-yeterli büyüklük

Minimum Harf Büyüklüğü ve Okunabilirlik Büyüklük (cm) Uzaklık (m) 2,5 5 5 10 10 20 15 30

Satırlar arası mesafe= A 2

Ne kadar renk o kadar para Rakam yerine grafik

77

İyi bir poster Okunaklı Basit Net İlginç Hazırlandıktan sonra şu sorular yanıtlanmalı Amaca yardım edecek mi? Kişileri düşünmeye yöneltiyor mu? Kişilere yeni bilgi kazandırıyor mu İlgiler ana fikre çekilebiliyor mu?

229

Posterin Dezavantajları Pasif yöntemdir Yansıma (geri besleme) yok Tartışma yok Hemen uygulama yetersiz

Gazeteler Az gelişmiş ülkelerde pek kullanılmıyor Bazı Tarım İl Müdürlükleri belirli dönemlerde yayınlamışlardır Anafi projesi kapsamında Siyah Beyaz Gazetesi yayınlanmıştı

78

Duvar Gazeteleri Çok resim +çok yazı Amaç Anons Rapor Acil haber

Sirküler Mektup Bir fikir, bir yöntem, bir uygulama ya da bir projeye ilişkin üreticileri aydınlatmak amacıyla hazırlanır. Üstünlükleri -Yayım toplantı ve çalışmalarına katılmayan üreticilere de ulaştırılabilmekte dolayısıyla yöneldiği kitle geniş olmaktadır -Üreticinin eline çabuk oluşturulabilmektedir - Her türlü tarımsal konuda kolaylıkla uygulanabilmektedir - Diğer öğret im ve i let iş im araçlarını tamamlayıp desteklemektedir - Uzun süre saklanabilmektedir - Yazılı yayım yöntemleri arasında en ucuzu olmaktadır - Göreli olarak daha az masrafla öğretip, yenilikleri benimsetmektedir

Broşür -Geniş bir kitleye ulaşmak isteniyorsa -Tek tek veya seri olarak hazırlanabilir, örneğin sığır yetiştirme konusunda beslenme, barınma, üreme gibi broşür serileri hazırlanabilir -Resim, şekil ve çizelgelerle desteklenmiştir

79

Liflet Belirlenen bir konu ile ilgili olarak bilgi vermek ya da herhangi bir tarımsal faaliyete ilişkin kademeleri birer birer açıklamak ve üreticilere anlatılan bilgilerin unutulmamasını sağlamak amacıyla hazırlanır. Liflette yer alan bilgiler çok kısa olmalı Çizgi resim, grafik ve resimlerle süslenmeli

Haber Bülteni Bültenler, elle yazılmış, daktilo edilmiş, ya da matbaa kopyası şeklinde kullanılabilmektedir. Gazetelere göre sayfa ebatları daha küçük olup yer kısıtlı olduğundan bu bültenler için kısa makale daha geçerlidir. Haber bülteni, gazeteye göre daha seçici bir kitleye yönelik olmakta ve konuları itibariyle yöreye has yayın organı niteliği taşımaktadır.

Televizyon ve Radyo 1991, Yayçep Yaklaşık 350 video kaset hazırlanarak televizyonda yayınlanmıştır

80

İnternet Günümüzde internet önemli bir enformasyon kaynağı durumundadır. AB�de üreticilerin internete ulaşım oranı oldukça yüksektir. Örneğin, 2004 yılı itibariyle Fransa�da çiftçilerin %62,6�sı kişisel bilgisayara (PC) sahip olup, çiftçilerin %50,1�i internete erişebilmektedir. Danimarka�da çiftçilerin internete erişim oranı %76�dır. Hollanda�da 2005 yılında üreticilerin %75�den fazlası internete erişebilmektedir.

Sergiler Sergiler, bir kuruluşu veya ürünü tanıtmak amacıyla, kuruluşla ilgili bilgilerin veya ürünlerin halkın görüşüne sunulduğu düzenlemelerdir. Sergilerde, hedef kitle kuruluşlarla ilgili genel bilgilere ulaşabilir, faaliyetlerden haberdar olur, ürünleri genel hatları ile tanıyabilir. Sergiler daha çok fuarlarda etkin bir biçimde kullanılmaktadır

TARIMSAL YAYIMDA HEDEFE YÖNELİK PROGRAM HAZIRLAMA

Planlama ve Değerlendirme

81

Yayım Programları

PROGRAM, bir yıl veya daha uzun süre boyunca tek bir amaç

üzerinde yönelmiş faaliyetlerin planlanmış olarak biribirini

izlemesi anlamına gelir.

Herhangi bir yayım programının planlanmasında temel amaç,

yayım hizmetlerinin daha etkili yürütülmesini sağlamak ve bu

yolla programın uygulandığı ilde tarım sektöründe gelişmeyi

sağlamaktır.

�Tarım� ve �Tarım Sektörü� tanımları....

Tarım ve Tarım Sektörü

Tarım: Toprak ve tohum kullanarak bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi

ve bunların çeşitli aşamalarda değerlendirilmesidir. Kısaca bitkisel ve

hayvansal ürünlerin üretimi ve değerlendirilmesidir.

(Prof. Dr. İ. Hakkı İnan,Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Ders Kitabı).

Tarım: İnsan tarafından kendisine yararlı, özellikle beslenmesi için gerekli

hayvansal ve bitkisel ürünler elde etmek amacıyla, belirli biyolojik ve

sosyo-ekonomik ortamda girişilenetkinliklerin tümü. (Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi).

Tarım ve Tarım Sektörü

Tarımsal Faaliyet: İnsanın beslenme, giyinme ve barınma ihtiyaçlarını

karşılamakamacıyla doğal kaynakları işlemeye yönelik tüm uğraşları

kapsar.

(Ekonomi Ansiklopedisi)

Tarım Sektörü: Başta tarımsal ürünler olmak üzere beslenmeyle ilgili tüm

maddelerin (su ürünleri, maden suları, mayalar, orman ürünleri vb.) insan

ve hayvan beslenmesinde doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak

(hammadde) kullanılmak üzere işlenmesine, hazırlanmasına ve son

tüketiciye sunulmasına ilişkin tüm işlemleri içeren sanayi. Bitkisel üretim,

hayvansal üretim, tarım ürünleri ve girdileri teknolojisi (tarıma dayalı

sanayi, tarıma yönelik sanayi) alt sektörlerinden oluşmaktadır. (Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi).

82

Yayım Programları

Herhangi bir yayım programının tarım sektöründe yaşayaların

gelirlerini doğrudan artırmasını beklemek doğru mudur?

Yayım Programları

Yayım programlarının etkilerinin dolaylı olduğu kabul edilir.

Ancak yayımcılar tarafından önerilen yeniliklerin üreticiler

arasında kabul ya da red edilmesi mümkündür. Bu nedenle

etkili ve iyi planlanmış programlar tarımsal gelişimin seyrini

etkileyeceği açıktır.

Yayım Programları

Tarım Politikası

Çiftçilerin ekonomik yaşantılarını iyileştirmek,tarımsal üretimi kamu yararına düzenlemek,

kırsal toplumların refahını yükseltmek ve tüketicileri aşırı fiyat artışlarından korumak

amacıyla uygulanan devlet önlemleri dizisidir.

Politika

Bir devlette yöneticilerin belirli bir alanda uygulamaya geçirdikleri görüşlerin tümü.

Kalkınma Planları (10. Kalkınma Planı 2014-2018) İktisat biliminde 'doğrular' yok, sadece 'tercihler' vardır ve hiçbir tercih mükemmel değildir.

�Ekonomik Sistem� Ekonomik olayların içerisinde oluştuğu hukuki ve sosyal çerçeveye denir.

83

DOKUZUNCU KALKINMA PLANI STRATEJİSİ (2007-2013) Vizyon: İstikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel

ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen ve AB�ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye.

Ekonomik ve Sosyal Gelişme Eksenleri: •  Rekabet Gücünün Artırılması (10), •  İstihdamın Artırılması (3), •  Beşeri Gelişme ve Sosyal Dayanışmanın Güçlendirilmesi (5), •  Bölgesel Gelişmenin Sağlanması (4), •  Kamu Hizmetlerinde Kalitenin ve Etkinliğin Artırılması (6).

9. Kalkınma Planı

Bölgesel Gelişmenin Sağlanması Hedefinin 4 alt hedeflerinden biri de;

7.4.4. Kırsal Kesimde Kalkınmanın Sağlanması (674. ve 683. hedefler) •  674. Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi doğrultusunda, Kırsal Kalkınma Planı

hazırlanarak uygulamaya konulacaktır. •  675. Kırsal kesimin örgütlenme kapasitesi geliştirilecek ve üretici

örgütlenmeleri güçlendirilecektir. Farklı üretici örgütlenmelerinin işlevleri AB tarım piyasaları ile bütünleşme çerçevesinde yeniden düzenlenecektir. Üretici örgütlenmelerine sağlanan destekler etkinleştirilecektir.

•  676. Sulama altyapısının işletme ve yönetiminin katılımcı mekanizmalarla

gerçekleştirilmesi sağlanacak, toprak ve su kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir kullanımı için üreticilere yönelik programlar uygulamaya konulacaktır.

Kırsal Kalkınma

7.4.4. Kırsal Kesimde Kalkınmanın Sağlanması... •  677. Kırsal alanda, e-ticaret de kullanılarak, tarım, orman ve gıda ürünlerinin

tanıtım ve pazarlanması, turizm ve rekreasyon, el sanatları, tarıma dayalı sanayi vediğer alternatif üretim faaliyetleri geliştirilecektir.

•  678. Kırsal alanda tarım ve tarım dışı ekonomik faaliyetlere yönelik insan kaynakları geliştirilecektir.

•  679. Kırsal kesimde kalkınmanın hızlandırılmasında ilçe merkezleri ve belde belediyeleri ile diğer gelişme ve çevresine hizmet sunma kapasitesi bulunan merkeziyerleşim birimlerine öncelik verilmek suretiyle kaynakların etkin kullanımı sağlanacak ve uygulama ülke geneline yaygınlaştırılacaktır.

•  680. Kırsal kesimde merkezi yerleşim birimleri öncelikli olmak üzere, temel altyapı ihtiyaçları karşılanacaktır. Ekonomik ve sosyal gelişmeye yönelik proje ve desteklerile eğitim ve sağlık hizmetlerinin sunumunda bu merkezi birimlere öncelik verilecektir. 674. Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi doğrultusunda, Kırsal Kalkınma Planı hazırlanarak uygulamaya konulacaktır.

Kırsal Kalkınma

84

7.4.4. Kırsal Kesimde Kalkınmanın Sağlanması... •  681. Kırsal yerleşim planlamasının esas ve kriterleri, kırsal alanın

özelliklerine ve kırsal toplumun ihtiyaçlarına göre belirlenecek, plan yapımında gelişmekte olanmerkezi yerleşim birimlerine, turizm bölgelerine, koruma alanlarına ve afet riskiyüksek yörelere öncelik verilecektir.

•  682. Yerel düzeyde aktörler arası işbirliğini geliştiren, yerel ihtiyaçlara duyarlı kalkınma girişimlerini tabandan tavana yaklaşımla güçlendiren, katılımı ve maliyet paylaşımını esas alan projeler, öncelikle pilot düzeyde uygulamaya konularak, iyiuygulama örnekleri yaygınlaştırılacaktır.

•  683. Kırsal kesimin kaynak ihtiyacının giderilmesine yönelik olarak uygun finansman araçları geliştirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.684. Başta il özel idareleri olmak üzere, yerel yönetimler ile birliklerinin kırsalkalkınma konusundaki etkinliğini artırmak için teknik, mali ve kurumsal kapasiteleri güçlendirilecektir.685. AB kırsal kalkınma politikalarına uyum için gerekli kurumsal çerçeve oluşturularak, kırsal kalkınma fonlarının yönetimine ve etkin kullanımına ilişkinidari kapasite geliştirilecektir. 677. Kırsal alanda, e-ticaret de kullanılarak, tarım, orman ve gıda ürünlerinintanıtım ve pazarlanması, turizm ve rekreasyon, el sanatları, tarıma dayalı sanayi ve diğer alternatif üretim faaliyetleri geliştirilecektir.

Kırsal Kalkınma

ONUNCU KALKINMA PLANI STRATEJİSİ (2014-2018) Karar No. 1041 Karar Tarihi: 02.07.2013

Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), 30.10.1984 tarihli ve 3067 sayılı Kanun gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun 01.07.2013 tarihli 127�nci Birleşiminde

onaylanmıştır.

2014-2018 dönemini kapsayan Onuncu Kalkınma Planı, ülkemizin 2023 hedefleri doğrultusunda, toplumumuzu yüksek refah seviyesine ulaştırma yolunda önemli bir kilometre taşı olacaktır. Plan, küresel ekonomide geleceğe dönük risklerin ve belirsizliklerin sürdüğü, dünya ekonomisinde değişim ve dönüşümlerin yaşandığı, yeni dengelerin oluştuğu, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında güç dengelerinin yeniden şekillendiği bir ortamda hazırlanmıştır.

Kalkınmanın amacı insanların refahını artırmak, hayat standartlarını yükseltmek, temel hak ve özgürlüklerini güçlendirerek adil, güvenli ve huzurlu bir yaşam ortamı tesis etmek ve bunu kalıcı kılmaktır. Bu çerçevede, Onuncu Kalkınma Planı kalkınmanın sürdürülebilirliğini merkeze alan bir yaklaşımla hazırlanmıştır. Planın kapsayıcı bölümü dört ana başlıktan oluşmaktadır.

-  Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum -  Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme -  Yaşanabilir Mekânlar, Sürdürülebilir Çevre -  Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği

85

�Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum� başlığı altında insan için ve insanla beraber kalkınma yaklaşımının hayata geçirilmesi ve gelişmişliğin toplumun farklı kesimlerine yaygınlaştırılması amacıyla uygulanacak politikalara yer verilmektedir.

�Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme� başlığı altında üretimde yapısal dönüşüme ve refah artışına yönelik hedef ve politikalar ele alınmaktadır.

�Yaşanabilir Mekânlar, Sürdürülebilir Çevre� başlığı altında çevreye duyarlı yaklaşımların sosyal ve ekonomik faydalarının artırılması, insanımızın şehirlerde ve kırsal alanlarda yaşam kalitesinin sürdürülebilir bir şekilde yükseltilmesi ile bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması kapsamındaki hedef ve politikalara yer verilmektedir.

�Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği� başlığı altında ise kalkınmanın dış dinamikleri ile ülkemizin ikili, bölgesel ve çok taraflı ilişkilerindeki temel öncelikler ve politikalar ele alınmaktadır.

BİRİNCİ BÖLÜM 1. GİRİŞ 2. KÜRESEL GELİŞMELER VE EĞİLİMLER2.1. KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE ETKİLEŞİMİ 2.2. DÜNYA EKONOMİSİNDE MAKROEKONOMİK GELİŞMELER VE BEKLENTİLER 3. PLAN ÖNCESİ DÖNEMDE TÜRKİYE�DE EKONOMİK VE SOSYAL GELİŞMELER İKİNCİ BÖLÜM 1. PLANIN TEMEL AMAÇLARI VE İLKELERİ 2. PLANIN HEDEFLERİ VE POLİTİKALARI 2.1. NİTELİKLİ İNSAN, GÜÇLÜ TOPLUM (17 alt başlık) 2.2. YENİLİKÇİ ÜRETİM, İSTİKRARLI YÜKSEK BÜYÜME (21 alt başlık) 2.2.15. Tarım ve Gıda (740.-776. a.Durum Analizi, b.Amaç ve Hedefler, c.Politikalar) 2.3. YAŞANABİLİR MEKÂNLAR, SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE (9 alt başlık) 2.3.6. Kırsal Kalkınma (1007.-1027. a.Durum Analizi, b.Amaç ve Hedefler, c.Politikalar) 2.4. KALKINMA İÇİN ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ (3 alt başlık) ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1. ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI (25 program) 1.1. Üretimde Verimliliğin Artırılması Programı 1.15. Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı

Yayım Programlarının Özellikleri: -  Hizmet verilen kesimin bir ihtiyacını karşılamalıdır. -  Programlar esnek olmalı değişen koşullara uyum

sağlayabilmelidir. -  Tek bir ihtiyacı karşılayacak şekilde olmamalı, çok yönlü

olmalıdır. -  Kırsal kalkınmaya sürekli katkı sağlayacak nitelikte

olmalıdır. -  Kırsal kesimde yaşayan halkın gelecekteki ihyiaçlarını da

kapsamalıdır.

Yayım Programları

86

Yayım Programlarının Hazırlanma Aşamaları: -  Mevcut durumun analizi -  Program amaçlarının belirlenmesi -  Yapılacak faaliyetlerin planlanması -  İzleme ve değerlendirme

Yayım Programları

Planlama ve programlama her zaman gerekli midir?

Yayım Programları

Planlamaya Yönelik Eleştiriler: •  Zaman ve Maliyet •  Yaratıcılığı Engelleyen Bürokrasi •  Üst Yönetimin Dar Görüşlü Olması

Yayım Programları

87

Mevcut Durumun Analizi

1. AŞAMA: Mevcut Durumun Analizi:

Gerçekçi bir program için objektif olunması gerekir.

Çiftçiler ne biliyor ve hangi yöntemleri uygulayabiliyorlar?

Bireylerin oluşturduğu gruplar ve ilgi alanları neler?

İhtiyaç ve sorunlar nelerdir?

Mevcut Durumun Analizi

Mevcut Durumun Analizinin ortaya konabilmesi 3 aşamalı bir

faaliyet sonucunda olur:

-  Verilerin (data) toplanması (yerel liderler önemli)

-  Verilerin analiz edilmesi

-  Sorunların ve potansiyelin belirlenmesi

Hedefe Yönelik Program Planlaması: -  Başlangıç durumu (nereden hareket ediyoruz), -  İşbirliğinin amaçları (nereye gitmek istiyoruz), -  Amaca ulaşma stratejisi, rizikolar, başarı kriterleri,

Hedefe Yönelik...

Hedef Kitle Kalkınma Organizasyonları

Finans Kaynağı

MUTABAKAT

88

Hedefe Yönelik Program Hazırlanırken..... -  Problem Analizi ve Problem Ağacı Yöntemi ile durum analizi

yapılabilir. -  GZFT (SWOT) Analizi ile durum analizi yapılabilir. -  Misyon, Vizyon, İlkeler, Staratejik Amaçlar ve Plan Hedefleri

belirlenerek program hazırlanabilir.

Hedefe Yönelik...

Hedefe Yönelik Program Planlaması ..... -  Programların temel amacı �davranış değişikliği� yaratmaktır, -  Farklı uzmanlara ihtiyacımız olabilir. -  Karmaşık değil, basit olmalıdır. -  Gerçeklere dayanmalıdır. -  Amaçların projeye taraf olan her kesim tarafından ortaklaşa

belirlenmesi gerekir. -  Temel amaçlar (vizyon, misyon, ilkeler), programın genel

amaçları (stratejik amaçlar) ve faaliyet amaçları net olarak belirlenmelidir.

Hedefe Yönelik...

Program Amaçları

2. AŞAMA: Program Amaçlarının Belirlenmesi:

Mevcut durumun analizinin ardından açık ve belirgin bir

şekilde ortaya konan program amaçları;

-  Ekip çalışması ve işbirliğini geliştirir.

-  Doğru eğitim yöntemlerinin seçimini sağlar.

-  İzleme ve değerlendirme için gerekli olan ölçütleri belirler.

89

Program Amaçları

Program amaçları belirlenirken;

Kalkınma Planları,

Gelişme için yararlı yöresel potansiyel,

Gelişmeyi etkileyen teknik problemler,

Yöre çiftçisinin bulduğu çözümler,

Gelişmeye engel olan sosyal problemler,

değerlendirilmelidir.

Program Amaçları

Program amaçları:

- İhtiyaçlar ve sorunlarla doğrudan bağlantılı olmalıdır.

- Kırsal kesimin önceliklerine ve hedeflerine uygunolmalıdır.

- Hedef kitlenin neyi başaracağını veya geliştireceğini ortaya

koymalıdır.

- Kısıtlamalar (zaman, maliyet, personel vb. ) dahilinde gerçekçi

olmalıdır.

- Mümkünse ölçülebilir olmalıdır.

- Yayım yöntemleri için yol göstermelidir.

- Programın bütününü anlaşılır ve açıklar nitelikleri olmalıdır.

Program Amaçları

Program amaçları belirlenirken yararlanılacak kaynaklar;

Yayımcıların çiftçi sohbetleri,

Proje İstatistik Şubesi kayıtları,

Önceki yayım faaliyetleri,

90

Program Hazırlama

Program hazırlamada uygun içerik seçimi;

Teknik uygulanabilirlik

Ekonomik uygulanabilirlik

Toplumsal kabuller (sosyal kabul edilebilirlik)

Çevre bakımından güvenilirlik ve sürdürülebilirlik

Program Hazırlama

Program hedef kitlesinin belirlenmesi;

Hedef kitlenin seçiminde kullanılabilecek grupların tarımsal

belirlenmesi programa göre değişebilir. Genel olarak

yaklaşımlar şunlardır.

- Ekolojik ya da çoğrafik bölgelere göre gruplama

- Kaynak durumlarına göre gruplama (toprak büyüklüğü, mülkiyet durumu, sulama olanakları, iş gücü durumu,

Pazar koşulları, sermaye vb.)

- Demografik özelliklere göre gruplama (yaş, cinsiyet)

Program Değişimi

Programları değiştirme;

- Benimseme aşamasında yaygınlık sağlanmışsa,

- Makro politikalar değişmişse,

- Programların öncelikleri değişmişse,

- Koşullar tamamen değişmişse,

- Uygulanabilirlik ortadan kalkmışsa,

- Yayım faaliyetleri etkisiz kalmışsa

mümkündür.

Yayım Programlarının başarısızlık nedenleri.

91

Program Revizyonu

Programlara yeni konular ilave etme;

- Yeni makro politikalar belirlenmişse,

- Yeni teknolojiler geliştirilmişse,

- Yörede gelişme potansiyeli yüksek yeni konular belirlenmişse,

- Yayım çalışmaları sırasıda yeni sorunlar belirlenmişse,

- Çiftçilerin farklı beklentileri tesbit edilmişse,

mümkündür.

Faaliyetler

3. AŞAMA: Yapılacak Faliyetlerin Belirlenmesi

Durum analizinin ardından, uygun amaçlar belirlendikten

sonra bu amaçlara ulaşmak için yapılacak faaliyetlerin

tanımlanması gerekir.

Faaliyetler programa dahil olan kesimlerin yapacaklarının bir

özeti niteliğindedir.

Faaliyetler

Faliyetler;

Yayım yöntemleri (eğitim metodları) tanımlanmalıdır.

Yeni yöntem veya teknikleri içermelidir.

Hedef kitlenin katılımını sağlamalıdır.

Kendi içinde mantıksal bir sıralama göstermelidir.

Diğer faaliyetlerle tutarlı ve uyumlu olmalıdır.

Ayrıntılı uygulama planı (zaman açısından) olmalıdır.

Yetki ve sorumluluk alanları bakımından açık olmalıdır.

İşbirliğini sağlayacak nitelikte olmalıdır.

Geri besleme ve değerlendirmeye olanak tanımalıdır.

92

Yeniliklerin Benimsenme Süreci ve Yayım Yöntemleri

Çiftçi Toplantıları, Grup Tartışmaları,

Tarla Günleri, Çiftlik Ziyaretleri İlgi Duyma Bilgi

Kitle İletişim Araçları Haberdar Olma Enformasyon

Yöntem ve Sonuç Demonstrasyonları,

Çiftlik İnceleme Gezileri Değerlendirme Beceri

Bireysel Ziyaretler, Çiftlik Denemeleri,

Yöntem Demonstrasyonları Deneme Davranış

Programı Tanıma ve Uygulama Kabul Tutum

İzleme ve Değerlendirme

4. AŞAMA: İzleme ve Değerledirme

Program sonunda değil, planlama aşamasında hangi

değerlendirme kriterlerinin ve yöntemlerinin belirlenmesi

gerekir. Değerlendirmenin eksiksiz yapılabilmesi için her

aşamada ölçülmesi gereken kriterler önceden ortaya

konmalıdır.

İzleme ve Değerlendirme

Değerlendirme;

- Amaçlara ulaşma derecesi ölçebilmelidir.

- Programın etkisini net olarak ortaya koymalıdır.

- Değerlendirme sonuçları programın her aşamasında

programı revize edebilecek verileri içermelidir.

- Program içinde bir plan dahilinde yapılmalıdır.

- Mevcut personel ve bütçe ile yapılabilir olmalıdır.

93

İzleme ve Değerlendirme Kavramları

İzleme, yapılan çalışmaya ait girdilerin kullanımı, faaliyetlerin düzenliliği, çıktıların zamanında elde edilmesi ve çalışmanın tamamlanmasında etkili olan kritik durumlar hakkında bilgi toplanması işlemidir. Proje süresince yapılan değerlendirme çalışmanın etkinliğinin belirlenmesi, hataların düzeltilmesi ve önceki dönemlerle yapılan karşılaştırma amacıyla yapılır. Proje sonrası değerlendirme ise gelecekte yapılacak benzer çalışmalara yol gösterir.

İzleme ve Değerlendirmenin Gerekliliği

Bir çok faaliyetlerde olduğu gibi tarımsal yayım çalışmalarında da en az masrafla kısa sürede en fazla faydanın sağlanması hedeflenmektedir. Bu nedenle yayımcılar kendilerine �doğru yapıyor muyuz?� sorusunu sürekli sormalıdırlar.

Yayım Çalışmalarının Üç Aktörü -  Hedef kitle: genelde çiftçiler. -  Yayım servisi: yayım programlarını

yürüten organizasyonlar. Tarım il müdürlükleri, kooperatifler, birlikler veya danışmanlık firmaları olabilir.

-  Devlet/Üretici Örgütleri/Şirketler: finansman sağlarlar. Verimlilik tüm finansörlerin sorunudur. Ayrıca şirketler için rekabet gücüde önem taşır.

94

İzleme ve Değerlendirmenin Gerekliliği

Devlet, kamuoyuna ve hedef kitleye yapılan çalışmalar hakkında hesap vermelidir. Üretici Örgütleri, üyelerine/ortaklarına hesap vermek ister. Şirketler, hissedarlarına hesap vermek ve geleceği görmek isterler.

Hepsi için tek bir yöntem vardır; İzleme ve değerlendirme.

İzleme ve Değerlendirme Faaliyetlerinin Yararları

Yayımcıya destek sağlar. Programın kontrolü sağlanır. Program hazırlıklarına yol gösterir. Üst kademe yöneticilerine yol gösterir.

Uygulama Sıklığı

Uygulama Yöntemi

Uygulamaya Katılım

İzleme

Kısa aralıklarla

Spesifik Faaliyetler

Dar

Değerlendirme

Uzun aralıklarla

Tüm Faaliyetler

Geniş

İzleme ve Değerlendirmenin Farkları

95

İzleme ve Değerlendirme Kriterleri

İzleme ve değerlendirmede ele alınacak kriterler belirlenirken hem projenin amacı hem de faaliyetlerin amaçları dikkate alınmalıdır. Kriterlerin; - amaca yönelik, - ölçülebilir, - ulaşılabilir, - gerçekci - zaman bakımından karşılaştırılabilir olması gerekir.

İzleme İzleme sürecinin eksiksiz yerine getirilebilmesi için aşağıdaki soruları cevaplamak gerekir ; - Ne izlenecek (faaliyetlerin etkileri)? - İzlemeyi kim yapacak? - İzleme sıklığı ne olacak? - İzleme sonuçları nasıl dökümante edilecek?

Değerlendirme Değerlendirme sürecinin etkili olarak yapılabilmesi için, değerlendirme kapsamında; - Hedef kitle, - Yayım servisi, - Yayım programı, - Çalışma alanına, ilişkin verilerin toplanması gerekir.

TARIMSAL YAYIM ve İLETİŞİM - gokselarmagan.comgokselarmagan.com/tr/yayim/yayim2017.pdf · 1...

Documents

Transcript of TARIMSAL YAYIM ve İLETİŞİM - gokselarmagan.comgokselarmagan.com/tr/yayim/yayim2017.pdf · 1...