Substancje stymulujące
description
Transcript of Substancje stymulujące
![Page 1: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/1.jpg)
Substancje stymulujące
F 14.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem kokainy
F 15.- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem innych substancji
stymulujących, w tym kofeiny
![Page 2: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/2.jpg)
Erythroxylon coca – krasnodrzew peruwiański
• Boliwia, Kolumbia, dorzecze Amazonki
• 1859 r Albert Niemann wyizolowanie alkaloidu kokainy z liści coca
• Dzialanie stymulujące na OUN reklamowano do lat 60-tych, jako lek
![Page 3: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/3.jpg)
Zależność czasu działania kokainy od drogi podania i postaci
• Kokaina HCL (proszek); liście kokainy –doustnie – od 45 do 90 min.
• Kokaina HCL; donosowo - 30 do 45 min. dożylnie - 10 do 20 min.
• Pasta kokainowa; palona - 5 do 10 min.• „crack” czyli wolna zasada kokainy (free base);
wdychane opary – 5 do 10 min. Jest to bardziej lotne postacie kokainy.
„Kryształki” przy podgrzewaniu w fajce „pękają”. Crack można mieszać z tytoniem
![Page 4: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/4.jpg)
Stymulanty
• Krótki czas działania• Krótkie „ciągi”• Psychozotwórcze• Pobudzające• Z. Abstynencyjny –
dominują objawy psychiczne
• Ostre zatrucie – psychoza
• Znacznie dłuższy• Długie „ciągi”• Antypsychotyczne• Uspokajające• Z. Abstynencyjny –
dominują objawy fizykalne
• Ostre zatrucie – śpiączka
Opioidy
![Page 5: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/5.jpg)
Alkohol + kokaina
• Przy stosowaniu w.w. w drodze metabolizmu tych substancji dochodzi do transesrtyfikacji kokainy (zamiana grupy metylowej na rodnik etylowy) i powstaje etylokokaina.
• Jest to związek który potęguje efekt euforyczny, wydłuża czas trwania zjawiska
• Jest bardziej toksyczny niż koka, daje silniejsze objawy niepożądane
![Page 6: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/6.jpg)
Struktury oun – działanie kokainy
• Bardzo silna stymulacja Układu nagrody (mezolimbiczny układ dopaminergiczny)
• Układ nagrody: neurony dopaminergiczne w nakrywce brzusznej śródmózgowia (VTA) oraz docelowo:
1. Jądro półleżące (n. accumbens)2. Jadro ogoniaste3. Jadro migdałowate4. Kora przedczołowa )prefrontal cortex)
![Page 7: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/7.jpg)
c.d.
• Narkotyki zakłócają stan równowagi dopaminy w układzie nagrody
• Narkotyki pobudzają sekrecję dopaminy znacznie bardziej niż w warunkach fizjologicznych
• Kokaina – blokuje wychwyt zwrotny w VTA• Amfetamina – j.w. + hamuje enzym MAO
+ stymuluje sekrecję DOPA w neuronach VTA
![Page 8: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/8.jpg)
I m.in. z tego powodu
• Kokaina czy amfetaminy są łączone, w kolejności z: alkoholem, opiatami, BZD w celu „wyciszenia” psychicznego, zaśnięcia, przyjęcia pokarmu.
• Do opiatów najczęściej dodawane są: alkohol i stymulanty (stosowane jako „dodatki energii”) oraz BZD („wzmocnienie” działania opioidów)
• Łączenie sub. psych. modyfikuje przebieg uzależnienia oraz pogarsza rokowanie
![Page 9: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/10.jpg)
Kokaina - dlaczego biała dama?
• Powoduje euforię nie do nasycenia, euforię której nie można zaspokoić, stąd często zużywa się cały zapas kokainy
• Wyostrzenie spostrzegania (gotowość do iluzji)• Wzmożona samoocena, pewność siebie• Zwiększona sprawność (tylko do określonej
granicy)• Ustąpienie zmęczenia, bezsenność• Potrzeba kontaktów emocjonalnych z ludźmi• Ogólny wzrost aktywności
Granica psychozy, przedawkowania
![Page 11: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/11.jpg)
• Zmniejszenie lęku społecznego• Podniecenie seksualne• Spadek łaknienia• Wytrzeszcz gałek ocznych
• Rozszerzenie źrenic• Wzrost ciśnienia krwi, tachykardia i tachypnoe• Ból w klatce piersiowe, poty, z dusznością występują
zazwyczaj w godzinę po przyjęciu kokainy u 40% przyjmujących
Skurcz mięśni poruszających
gałki
![Page 12: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/12.jpg)
• Kokaina zwęża tętnice m.in. mózgowe
• Jeżeli poziom kokainy we krwi utrzymuje się przez dłuższy czas – występują objawy udaru
• Kokaina przespiesza rozwój miażdżycy n. mózgowych !
• Krótkie ciągi, intensywne, zazwyczaj powtarzane dawki co 30 min. (rush)
![Page 13: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/13.jpg)
Efekty działania wyższych dawek kokainy – objawy zatrucia
• Znaczne pobudzenie psychoruchowe• Pocenie się, gorączka,• Szerokie źrenice• Suche śluzówki• Bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu serca, wysokie RR• Biegunka, nudności, wymioty• Lęk………………nastawienia urojeniowe• Gadatliwość, przyspieszony tok myślenia aż do mowy
inkoherentnej• majaczenie……napady drgawkowe
![Page 14: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/15.jpg)
Przewlekłe przyjmowanie
• Objawy psychotyczne: urojenia prześladowcze, omamy wzrokowe i słuchowe, niekiedy pseudoomamy cenestetyczne
• Zaburzenia nastroju• Zaburzenia snu • Wyniszczenie• Stereotypie ruchowe• Szereg dolegliwości somatycznych
Robaczki pod skórą
AgresjaSamobójstwaDrażliwość
z. depresyjny
![Page 16: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/17.jpg)
Wybrane powikłania somatyczne u uzależnionych od
stymulantów• Zaburzenia układu krążenia: rytmu serca,
nadciśnienie, przewlekły skurcz n. krwionośnych, przyspieszenie rozwoju miażdżycy n.wieńcowych, uszkodzenie płytek krwi – bóle wieńcowe jako niedokrwienie - zawał
• Zaburzenia układu oddechowego (głównie u palaczy i przyjmujących donosowo): kaszel, bóle w kl.p., duszność, rozedma, tzw.”płuca palaczy kraku”, odmy samoistne, aseptyczna martwica przegrody nosowej
![Page 18: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/18.jpg)
• Zaburzenia ukł. nerwowego: napady drgawkowe, udary mózgowe (niedokrwienne i krwotoczne), bóle głowy, stereotypie ruchowe, drżenia mięśniowe, ataksja.
• Inne zaburzenia: nieprawidłowy rozwój płodu, poronienia, hiperprolaktynemia.
![Page 19: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/19.jpg)
Typ A Typ B powody używania
raczej
środowiskowe genetyczne
kobiety 79% 21%
mężczyźni 61% 39%
osobowość Niska pobudliwość
Słabe dążenie do intensywnych przeżyć
Wysoka pobudliwość
Wysokie dążenie do
Intensywnych przeżyć
Inicjacja nar. późna wczesna
Przebieg używania
Lekki, epizodyczny b. ciężki, powikłany przyjmowaniem innych narkotyków
Uboczne skutki
Słabo wyrażone bóle w kl.p., agrasja
dawki niskie wysokie
![Page 20: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/20.jpg)
Stymulanty a ciąża
• 20% kobiet w ciąży używa kokainy (USA)
• Crack babies – wady wrodzone (10% dzieci); zespół abstynencyjny (upośledzenie łaknienia, nadpobudliwość, płaczliwość, zaburzenia snu i czuwania, mały przyrost wagi)
![Page 21: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/21.jpg)
Odstawienie amfetamin, kokainy
• Ostra faza początkowa zespołu „crash”• Spowolnienie psychoruchowe• Przedłużony czas snu (nawet do kilku dni),
rzadziej bezsenność• Uczucie krańcowego zmęczenia, apatii• Obniżenie nastroju • Nadmierne łaknienie• Obniżenie napięcia mięśniowego
![Page 22: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/22.jpg)
c.d. zespołu odstawienia
• Często zespół następuje samoistnie (zasypianie) po „ciągu”
• Obniżenie nastroju porównywane jest do nastroju w dużej depresji, często występują i są realizowane myśli samobójcze
• Godzinowa zmienność ujemnego nastroju (złość, drażliwość, rozpacz) jest cechą charakterystyczną
• ANHEDONIA, APATIA, ANERGIA, GŁÓD KOKAINY - objawy mogą utrzymywać się do 3-6 tygodni.
• Faza wygasania objawów zespołu abstynencyjnego
kokaina
![Page 23: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/23.jpg)
Rozwój tolerancji - stymulanty
• Szybki: efekt euforyczny, anorektyczny, zaburzeń snu
• Wolniejszy: rozszerzenie źrenic, hipertermia, tachykardia, nadciśnienie, tachypnoe, pobudzenie
• BRAK tolerancji w zakresie działania psychotycznego amfetamin i kokainy.
![Page 24: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/24.jpg)
Amfetaminy – pochodne B-fenetyloaminy
• Amfetamina (prawo- i lewoskrętna, racemiczna) okres biologicznego półtrwania 4-6 godzin sprzedawana jako sól kwasu siarkowego. Zmienność produktów i technik pozwala ustalić nawet laboratoria gdzie była produkowana.
• Synteza 1887 r.• Zastosowanie w medycynie: dawniej: otyłość,
depresja, parkinsonizm, nadmierne uspokojenie przy leczeniu epilepsji. Obecnie: ADHD, narkolepsja
![Page 25: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/25.jpg)
Drogi przyjmowania
• Doustna, do nosa, dożylnie• Palona (d-metamfetamina) „ice”• „Run” – ciąg przyjmowania amfetamin trwa
zazwyczaj kilkanaście dni, po którym następuje samoistny okres abstynencji.
• Dawki są indywidualnie zrożnicowane, nawet do 2 g/doba
• „Rush” – występuje po przyjęciu amf. – przeżycie zbliżone do orgazmu, krótkotrwałe
![Page 26: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/26.jpg)
Działanie amfetaminy – optymalne dawki
• Pobudzające OUN
• Zniesienie uczucia zmęczenia
• Euforię
• Wzmożona koncentrację uwagi i kojarzenia
• Poczucie wydolności fizycznej i psychicznej
• Nasilają: inicjatywę, napęd, agresywność
![Page 27: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/27.jpg)
Działanie amfetamin c.d.
• Obniżają potrzebę snu
• Oraz łaknienia
• Rozszerzają źrenice
• Przyspieszają czynność serca, podnoszą ciśnienie tętnicze
![Page 28: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/28.jpg)
Pośrednie skutki przewlekłego przyjmowania amfetamin
• Choroby wszczepienne (wirusowe choroby wątroby, HIV, posocznice)
• Zapalenie bakteryjne wsierdzia, ropnie
• Zapalenie żył
• Zatory, wylewy
• Przyczyny nagłych zgonów: samobójstwa, wypadki, pobudzenie z agresywnością, zatrucia
![Page 29: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/29.jpg)
Narkotyki zmodyfikowane _designer drug
Podział na dwie grupy
1. Pochodne o działaniu podobnym do amfetaminy (analogi amfetaminy i metamfetaminy)
2. Pochodne o działaniu podobnym do opioidów (analogi fentanylu i fencyklidyny)
![Page 30: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/30.jpg)
Działanie na OUN
• Działanie stymulujace – amfetamina i jej analogi: amfetamina, metamfetamina, efedryna, cat oraz zaliczane do halucynogenów ICD-10
• Działanie dominujące halucynogenne analogów amfetaminy: DOM, PMA, DOB
• Działanie stymulujaco-halucynogenne analogow amf.:MDMA, MDEA, MDA, PMMA
![Page 31: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/31.jpg)
metamfetamina
• Okres biologicznego półtrwania do 9 godzin• Ma silniejsze działanie ośrodkowe niż
amfetamina• Przyjmowana dożylnie, doustnie, wdychana
przez nos• Bardzo intensywne ciągi (run) b. szybko narasta
tolerancja na działanie euforyczne• Chlorowodorek metamfetaminy „ice” , „cristal
glass” jest palony (odgłosy jak crack)• Neurotoksyna : niszczy zakończenia
serotoninergiczne i dopaminergiczne
![Page 32: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/32.jpg)
kofeina
• Powoduje uzależnienie psychiczne, fizyczne oraz wzrost tolerancji.
• Działa stymulująco na OUN powodując:• Poczucie jasności myślenia• Przyspieszenie akcji serca• Dodatnie działanie inotropowe• Pogłębienie i przyspieszenie oddechów• Wzmożenie diurezy i wydzielania soków
żołądkowych
![Page 33: Substancje stymulujące](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062314/56813b63550346895da460a2/html5/thumbnails/33.jpg)
Objawy uzależnienia od kofeiny podobne do nerwicy lękowej
• Stany lękowe• Zaburzenia snu oraz• Nastroju: przygnębienie, drażliwość• Niepokój, kołatanie serca• Bóle głowy• Nadwrażliwość na ból i dotyk• Dzwonienie w uszach• Drżenie i kurcze mięśniowe• Zaparcia/biegunki