SU YALITIMCISI (SEVİYE 3)

DERS NOTU

2012

Hazırlayan

Doç. Dr. Tayfun UYGUNOĞLU

- 1 -

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ ............................................................................................................................. - 2 -

2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ ................................................... - 2 -

2.1. Su Yalıtımı İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Önlemler ............................................. - 2 -

2.2. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) ............................................................................ - 2 -

2.3. Şantiyedeki Risk Unsurları ve İkazlar ........................................................................ - 4 -

2.4. İlk Yardım ................................................................................................................... - 6 -

2.5. Şantiyede Uyulması ve Yapması Gereken Kurallar ................................................... - 6 -

3. TEMEL BİLGİLER .......................................................................................................... - 7 -

3.1. Su Yalıtımı .................................................................................................................. - 7 -

3.2. Su Yalıtımı Terim ve Tanımları ................................................................................. - 7 -

4. SU YALITIMI ÇEŞİTLERİ .............................................................................................. - 9 -

4.1. Yapısal Su Yalıtımı: ................................................................................................... - 9 -

4.2. Yüzeysel Su Yalıtımı: ............................................................................................... - 10 -

5. SU YALITIM MALZEMELERİ .................................................................................... - 10 -

5.1. Çeşitleri ..................................................................................................................... - 10 -

5.1.2. Serme Tip Su Yalıtım Malzemeleri ................................................................... - 16 -

6. SU YALITIMINA HAZIRLIK ....................................................................................... - 17 -

7. SU YALITIMI UYGULAMA ALANLARI ................................................................... - 24 -

7.1. Temel ve Perde Duvarlarda Su Yalıtımı Uygulaması .............................................. - 24 -

6.1.1. Temelde membran ile su yalıtımı ...................................................................... - 26 -

7.1.2. Surme ve Puskurtme Yontemiyle Temelde Su Yalitimi .................................... - 29 -

7.2. Islak Hacimlerde Su Yalıtımı ................................................................................... - 30 -

7.3. Çatılarda Su Yalıtımı ................................................................................................ - 32 -

7.3.1. Üzerinde Gezilemeyen Teras Çatılar ................................................................. - 32 -

7.3.2. Üzerinde Gezilen Teras Çatılar .......................................................................... - 33 -

7.3.3. Eğimli çatılar ...................................................................................................... - 34 -

7.4. Depolarda Su Yalıtım ............................................................................................... - 35 -

7.5. Havuzlarda Su Yalıtımı ............................................................................................ - 35 -

7.6. Tünellerde Su Yalıtımı ............................................................................................. - 37 -

7.7. Köprü ve Viyadüklerde Su Yalıtımı ......................................................................... - 38 -

7.8. Kanal ve Göletlerde Su Yalıtımı .............................................................................. - 39 -

YARARLANILAN KAYNAKLAR ................................................................................... - 41 -

- 2 -

1. GİRİŞ

Mesleğin tanımı: İş sağlığı ve güvenliği ile çevresel önlemleri alarak, kalite sistemleri

çerçevesinde, mesleği ile ilgili iş organizasyonu yapan, su yalıtımı öncesi hazırlık işlemlerini

gerçekleştiren, binaların iç ve dış yüzeylerinin su yalıtımını yapan, temel ve perde duvarlarda,

çatılarda, teraslarda, ıslak hacimlerde, depolarda, havuzlarda, tünellerde, köprü ve

viyadüklerde, kanal ve göletlerde su yalıtımı yapan, poliüretan esaslı bitümlü membran

kaplayabilen, kristalize su yalımı malzemeleri ile su yalıtımı yapan, uygulama sonrası onarım

işlemlerini yapan ve mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürüten nitelikli kişiye su yalıtımcı

denir.

2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ

2.1. Su Yalıtımı İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Önlemler

Çalışma hayatının tamamında olduğu gibi su yalıtımı yapılacak yüzeyde ve alanda ön hazırlık

işlemleri, su yalıtımı gereçlerinin hazırlanması, temelde, perde kolonlarda, çatılarda,

teraslarda, depolarda, havuzlarda, köprü ve viyadüklerde su yalıtımı yapma aşamasında iş

sağlığı ve güvenliği oldukça önemlidir. İş yerinde verimliliğin artırılması maddi ve manevi

kayıpların azaltılarak çalışma sürecinin sürdürülebilmesi için iş sağlığına ilişkin önlemlerin

alınması gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği önlemleri başlangıçta kişisel önlemler olarak

başlarken iş yeri organizasyonu ve genel güvenlik düzenlemeleri ile devam eder. İş

kazalarının olmaması kadar iş kazası sonrası neler yapılacağı da maddi ve manevi kayıplar

üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu bakımdan iş yerinde alınabilecek önlemler; kişisel

davranışların yanı sıra Kişisel Koruyucu Donanım (KKD), Risk Unsurları ve İkazlar,

İlkyardım gibi konuları kapsamaktadır.

2.2. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)

Yapım sürecinde çalışanların yürütülen işten kaynaklanabilecek, sağlık ve güvenliği etkileyen

bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan tüm

alet, araç, gereç ve cihazlara kişisel koruyucu donanım adı verilmektedir.

Şantiye ortamında yapılan diğer çalışmalarda olduğu gibi su yalıtımı yapım işinin de gereği

olarak bazı giysi ve emniyet araçlarının (Kişisel Koruyucu Donanım) kullanılması

- 3 -

gerekmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu gereğince inşaat işleri, özellikle iskeleler ve yerden

yüksek çalışma platformların üstünde, altında veya yakınında yapılan işler, iskele kurulması

ve sökümü, montaj ve kurma işleri, iskelede çalışma, çatıda çalışma, temelde çalışma, kazı ve

yıkım işlerinde bazı giysilerin kullanımı zorunlu tutulmaktadır. Su yalıtımı yapımında

kullanılan giysi ve güvenlik araçları:

Baret

İş eldiveni

Çizme

Reflektik yelek

İş elbisesi

Emniyet kemeri

olarak sayılabilir. Resim 1’ de giysi ve güvenlik araçlarına ilişkin örnekler görülmektedir.

Baretler İş eldiveni Çizme

İş elbiseleri Emniyet kemerleri

Resim 1. İş elbisesi ve güvenlik araçlarına ilişkin örnekler

İş eldiveni: Su yalıtımcısı iş yapar iken mutlaka eldiven giymek zorundadır. Eldiven elin

korunması için işçinin ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olmalıdır.

Baret: Genellikle, inşaat iş kollarında başa bir cismin düşmesi, çarpması veya başın bir yere

vurulması yahut başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılığına karşı kullanılır. Yönetim

- 4 -

faaliyetleri dışındaki çalışan ve buraları ziyaret eden herkes, baret giymek zorundadır.

Genellikle, barette renk standardı şöyledir;

Beyaz renkli: Üst düzey yönetici ve ziyaretçiler, Mavi renkli: Mühendisler ve teknik

elemanlar, Turuncu renkli: Formenler ve ustabaşılar, Sarı renkli: İşçiler, Kırmızı renkli: iş

güvenliği, sivil savunma ve yangınla mücadele elemanları, Yeşil renkli: Sağlık personeli

içindir.

Çizme: Su yalıtımcı, su yalıtımı için yüzey hazırlığı yaparken, temelde, havuzda, kanallarda,

köprü ve viyadüklerde yüzey temizliği ve su yalıtımı yaparken ayaklarının yerden zarar

görmemesine için kullanılan ayakkabıdır.

Reflektik yelek: İnşaat işlerinde çalışanların fark edilmesine yarayan renkleri, gündüz görüşü

kolaylaştırmak için, turuncu veya kırmızı fosfor file örgü kumaştan yapılır. Önünde ve ark

asında geceleri ışık yansıtan şeritler bulunur, kolsuz yapıldığı için iş elbisesi üzerine giyilir.

Yağmurluk: İşçiyi yağmurdan ve ıslak ortamın zararlarından korumada kullanılır.

Yağmurluk, kaynak dikişli ve dayanıklı fermuarlıdır. Boyu diz kapağının hemen altındadır.

Emniyet kemeri: Betonarme demircisi montaj ve demir bağlama işlerini yüksek yerde

yapması durumunda çalışmalarında, düşmeye karşı emniyetli çalışmayı sağlar.

2.3. Şantiyedeki Risk Unsurları ve İkazlar

Çalışma (şantiye) ortamında çalışanların kişisel koruyucu donanım kullanmalarının yanı sıra

ortamın yapısı ve iş hayatının gereği olarak bazı risk unsurları öngörülerek onlara ilişkin

ikazlar belirlenir bu ikazlar şekil, yazı, ışıklandırma gibi çok kolayca dikkati çekebilecek

unsurlardan oluşur. Genelde risk unsurlarına yönelik olarak kullanılan ikaz işaret ve

levhalarına ilişkin bazı örnekler aşağıda verilmiştir.

Güvenlik ve sağlık işaretleri: Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk,

sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği

hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretlerden oluşmaktadır.

Yasak işaretleri: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı

yasaklayan işaretlerdir. Bunlar aşağıda görüldüğü gibi genelde daire biçiminde, beyaz zemin

üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi ile oluşturulurlar.

- 5 -

Sigara İçilmez Açık alev kullanmak yasaktır Yaya giremez Yetkisiz kimse giremez

Resim 2. Yasak işaretleri

Uyarı işareteri : Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkında uyarıda

bulunan işaretledir. Bunlar aşağıda görüldüğü gibi genelde üçgen şeklinde sarı zemin üzerine

siyah piktogram ve siyah çerçevelidir.

İş makinası Elektrik tehlikesi Tehlike

Resim 3. Uyarı işaretleri

Emredici işaretler: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaretlerdir. Bunlar aşağıda

görüldüğü gibi genelde daire biçiminde, mavi zemin üzerine beyaz piktogramlıdır.

Gözlük kullan Baret giy Eldiven giy İş ayakkabısı giy Emniyet kemeri kullan

Resim 4. Emredici işaretler

Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi

veren işaretlerdir.

Bilgilendirme işareti: Genelde bilgilendirme amaçlı düzenlenen işaretlerdir.

İşaret levhası: Geometrik şekil, resim, sembol, piktogram ve renklerden oluşturulan ve

gerektiğinde yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiş özel bilgi ileten levhalardır.

Ek bilgi levhası: Bir işaret levhası ile beraber kullanılan ve ek bilgi sağlayan levhalardır.

Sembol veya piktogram: Bir işaret levhası veya ışıklandırılmış yüzey üzerinde kullanılan ve

özel bir durumu veya özel bir davranışı tanımlayan şekillerdir.

- 6 -

Işıklı işaret: Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yüzey görünümü verilmiş işaret düzeneğidir.

Sesli sinyal: İnsan sesi ya da yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir

düzeneğin çıkardığı ve yaydığı, belirli bir anlama gelen kodlanmış sestir.

2.4. İlk Yardım

İş yerinde iş kazasının olmaması çok arzu edilir ve buna yönelik bütün önlemlerin alınması

gerekir. Ancak bütün iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine rağmen iş kazası olması ihtimal

dahilindedir. İş kazası oluşumundan hemen sonra kazanın durumuna göre yapılabilecek iki

şey vardır. Birincisi ilk yardım ikincisi sağlık kurumundan ilk yardım (acil yardım)

çağırmadır. İlk yardım işlemi ilk yardım bilgisinin yanı sıra işk yardım malzemesi de

gerektirir. Bu nedenle ilk yardım işlemlerinin ve ilk yardım malzemelerinin yerlerinin

bilinmesi gerekir. İlk yardım dolabının yerinin kolayca görünebilir ve çalışanların bildiği bir

yerde olması gerekir.

İlk yardım dolabında bulunması gerekenler: Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m), hidrofil

gaz steril (10x10 cm üçgen sargı 50’lik kutu), antiseptik solüsyon (50 ml), flaster (2 cm x 5

m), çengelli iğne, küçük makas (paslanmaz çelik), bandaj, turnike (En az 50 cm örgülü tekstil

malzemeden), yara bandı, tıbbı eldiven ve el feneri olarak sayılabilir.

İlk yardım çağırma (112): Bir yaralanma veya sağlık sorunu esnasında, sağlık ekibinden

yardım istemek için bilinmesi gereken telefon numarasıdır. Zamanında telefon edilmesi kadar

elemanın iş yeri adresini tam olarak bilip tarif edebilmesi de önemli bir olgu olarak

görülmektedir.

İş iskelesi: İşin durumuna göre düşmeye karşı tutmayı ve dayanmayı sağlayan en az 60 cm

gezinme yeri ve basma yerinden en az 90 cm korkuluğa sahip iskeledir.

2.5. Şantiyede Uyulması ve Yapması Gereken Kurallar

a) Çalışacağı alanın gereken güvenlik donanım kontrolünü iş sağlığı ve güvenliği

uzmanının direktiflerine uygun olarak yapar,

b) Çalışma alanında ilgisiz kişilerin bulunmasını engeller,

c) Çalıştığı veya kullandığı makinede gerekli güvenlik tedbirleri mevcut mu ve görevini

yapabiliyor mu kontrol eder veya gerekli bilgiyi alır,

d) Kullandığı alet ve ekipmanların kaza riski olanlarda ikaz edici levhalara dikkat eder,

e) Elektrikli makinelerin şartellerini, düşen cisimlere veya çalışandan kaynaklanan hatalı

hareketlere karşı koruma önlemini alır,

- 7 -

f) Çalışma alanının temizlik ve düzenini sağlar,

g) İşin gerektirdiği çalışma alanını belirler,

h) Yapılacak işle ilgili ekibini oluşturur ve iş dağılımını yapar,

i) Çalışma alanında bulunan atıkların uzaklaştırılmasını sağlar.

3. TEMEL BİLGİLER

3.1. Su Yalıtımı

Yapıların, her yönden gelebilecek basınçlı/basınçsız suların, toprakta yer alan nemin; kapiler

veya sızıntı yoluyla yapıya nüfuz ederek zarar vermesini önlemek için suyun/nemin

bulunabileceği dış ortam ile yapı kabuğu arasında kesintisiz bir katman oluşturulması

amacıyla yapı kabuğunun yüzeyinde yapılan işlemlere “su yalıtımı” denir.

3.2. Su Yalıtımı Terim ve Tanımları

Ayırıcı tabaka: Su yalıtım örtülerinden farklı ısıl boy uzama katsayısına sahip malzemelerin,

su yalıtım katmanlarına zarar vermesini önlemek için araya konulan ve örtülere

yapıştırılmayan katmanı,

Bindirmeli ek yeri (enine-boyuna): Yan yana (enine) ve art arda (boyuna) gelen su yalıtım

örtülerinin bir bütün teşkil etmesi için birbirlerinin üstüne bindirilerek yapıştırıldıkları

kısımları,

Buhar kesici: Buhar geçişini sınırlandıran veya engelleyen, su buharı geçişine yüksek direnç

gösteren polietilen folyo, alüminyum folyo veya kraft kâğıt gibi malzemeleri,

Çakıl: Ø (16-32) mm arası yıkanmış ve elenmiş dere çakılını,

Drenaj sağlayıcı - koruyucu katman: Su yalıtım örtüleri ile birlikte kullanılan, sert – yüksek

yoğunluklu polietilen (HDPE) esaslı, mekanik etkilere karşı yalıtımı koruyan ve drenaj

boşluğu oluşturan malzemeyi,

Eğimli çatı: Eğimi %5 veya daha fazla olan çatıyı,

Filtre katmanı: Üstteki katmanlardan gelecek olan tozun ve istenmeyen yabancı maddelerin

geçişini engelleyen katmanı,

- 8 -

Geotekstil keçe: Yalıtım malzemelerini beton ve benzeri malzemeden ayırmak için serilen

tekstil ürününü,

Grobeton: Mukavemetin önemli olmadığı dolgu, tesviye ya da temel altı gibi alanlarda

kullanılan düşük dozlu betonu,

ISCO: Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması’nı,

Islak hacim: Bina içerisinde suyun kullanıldığı Banyo, WC ve mutfak gibi hacimleri,

İSG: İŞ Sağlığı ve Güvenliğini,

Su yalıtım malzemeleri: Basınçlı/basınçsız suların, toprakta yer alan nemin; kapiler veya

sızıntı yoluyla yapıya sirayet ederek zarar vermesini önlemek için suyun/nemin

bulunabileceği dış ortam ile yapı kabuğu arasında kesintisiz bir katman oluşturulması

amacıyla kullanılan, detayın gereksinimine bağlı olarak pozitif veya negatif yönden

püskürtülerek, sürülerek, yapıştırılarak veya mekanik tespit elemanları ile uygulanan su

geçirimsizlik sağlayan bitüm veya plastik/kauçuk esaslı örtü veya çimento, akrilik, poliüretan,

bitüm esaslı sürme esaslı özel malzemeleri,

Kişisel koruyucu donanım (kkd): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği

etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya

tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazları,

Noktasal yapıştırma: Alt kısımda delikli cam tülü örtü kullanılarak yapılan yapıştırmayı,

Polimer bitümlü örtü: Polimer esaslı plastiklerle bitümün (asfalt) modifiye edilerek

donatısız veya taşıyıcı donatılarla (cam tülü, polyester keçe gibi) birlikte üretilen su yalıtım

örtülerini,

Rondela: Sıkıştırılacak parça ile somun arasına konan ve bu somunun parça üzerine

uyguladığı kuvveti iletmeye ve dağıtmaya yarayan küçük delikli pulu,

Segragasyon: beton-agrega ayrışmasıdır.

Şalumo: Bitümlü örtüleri yapıştırmak amacı ile kullanılan propan tüpünün ucuna takılan özel

bir yakma düzeneğini,

Şeritsel yapıştırma: Su yalıtım örtüsünün bir alttaki katman ile örtü eni/boyu boyunca

şeritsel bantlar şeklinde yapıştırılmasını,

Tam yapıştırma: Su yalıtım örtüsünün bir alttaki katman ile tüm yüzeyi boyunca, hiç bir

boşluk veya yapışmamış kısım kalmayacak şekilde yapıştırılmasını,

Tamir harcı: Yapı elemanlarında meydana gelen kırık ve/veya çatlakların tamiri için özel

olarak imal edilen polimer veya elyaf takviyeli güçlü çimento veya epoksi esaslı harçları,

Taş yünü: Bazalt hammaddesinden üretilen ısı yalıtım malzemesini,

- 9 -

Teknik şartname: Kullanılacak malzeme ve yapılacak olan işlemlerin tarif edildiği,

uygulama çizimini içeren/içermeyen talimattır. Buna uygulama talimatı de denir.

Teras çatı: Eğimi %5 veya daha az olan çatıyı,

Tij: Beton kalıplarının uygulama esnasında eşit mesafelerde durabilmesi amacıyla demirden

üretilen yardımcı elemanları,

Tij delikleri: Betonarme imalat sırasında kalıpların sabitlenmesinde kullanılan demir

çubukların geçirilebilmesi için kullanılan delikleri ifade eder

Pozitif basınç: Yalıtım uygulama yüzeyi yönündeki su basıncını ifade eder.

Negatif basınç: Ters yönden gelen su basıncını ifade eder.

4. SU YALITIMI ÇEŞİTLERİ

Yapıların, uzun ömürlü, konforlu ve sağlıklı olması; ancak doğru şekilde tasarlanarak inşa

edilmesi ve yapıya zarar veren dış etkilere karsı korunması ile mümkündür. Temel olarak su

yalıtımı yapısal ve yüzeysel su yalıtımı olarak ikiye ayrılır.

4.1. Yapısal Su Yalıtımı:

Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı sağlamak, betonun kalitesini

artırmak, istenen özelliklerin verilmesini sağlamak ve su geçirimsizliği elde etmek amacıyla

toz ya da sıvı halde bulunan yapı kimyasallarının katkı olarak kullanılması ile yapıya su

girişini ve etkilerini azaltıcı uygulamalar bütünüdür. Su/çimento oranını düşürerek beton

içerisindeki kılcal boşlukları azaltan, beton içerisindeki kapiler boşlukların tıkayan vb.

fonksiyonlara sahip beton katkıları ve derz malzemeleri bu gruba girer.

Dış yüzeye uygulanan derz malzemeleri: Suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerine

girmesini engellemek için polietilen veya lastik su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma

veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar.

Betonun bünyesine uygulanan derz malzemeleri: Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme

veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için su tutucu bantlar veya su ile genleşen mastik

ve profil kullanılır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile

çalışırlar.

- 10 -

İç yüzeye uygulanan derz malzemeleri: İç yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat

derzlerinden geçişini engellemek için lastik su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma

prensibi ile çalışırlar.

4.2. Yüzeysel Su Yalıtımı:

Suyun bulunabileceği dış ortam ile yapı kabuğu arasında su geçirimsiz katman oluşturmak

için yapılan işlemler bütünüdür. Bu amaçla su geçirimsiz özel su yalıtım malzemeleri

kullanılır. Su yalıtımı, yapılara suyun girebileceği bölgelere doğru su yalıtım malzemelerinin

uygulanması ile yapılır. Su yalıtımı uygulamalarının suyun geldiği taraftan, yani yapının dış

tarafından yapılması ilk tercih olmalıdır.

5. SU YALITIM MALZEMELERİ

Binaya dışarıdan ve içeriden gelebilecek, yapıya zarar veren su ve nemi binadan

uzaklaştırmak için kullanılan malzemelere su yalıtım malzemeleri denir. Tasarımdan

uygulamaya kadar tüm yönleri ile bir teknik ve uzmanlık dalı olan su yalıtımın ana unsurları

problemin doğru teşhisi, detayların belirlenmesi, uygun malzeme seçimi ve doğru

uygulamadan ibarettir.

5.1. Çeşitleri

Su yalıtım malzemeleri kendi içinde oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bunların genel olarak

işlevlerine göre gruplandırılması, su yalıtımının önemini daha iyi anlaşılmasına yardımcı

olacaktır. Su yalıtım malzemeleri, sürme ve serme olmak üzere iki kısma ayrılırlar. Uygulama

çeşidine göre de sıcak uygulama ve soğuk uygulama olarak ikiye ayrılır. Soğuk uygulamalar

daha çok sürme işlemlerinde tercih edilmektedir. Sıcak uygulamaların ise, daha çok serme

amaçlı yalıtım malzemelerinin montajında uygulanmaktadır.

5.1.1. Sürme Tip Su Yalıtım Malzemeleri

Çimento esaslı su yalıtım malzemeleri: Adından da anlaşılabileceği gibi çimento esaslı

olup su ile karıştırılarak ve sürülerek uygulanan malzemelerdir. Tek bileşenli olan tipleri;

toz haldedir ve uygulamadan önce su ile karıştırılarak sürülebilir kıvama getirilirler. İki

bileşenli olan tipleri ise, ayrı paketler halinde sıvı ve toz bileşenden oluşur. Üretici

- 11 -

tavsiyesine göre gerekiyorsa su ile de karıştırılabilir. Çimento esaslı malzemeler

uygulama şekline göre ikiye ayrılır:

Kristalize olan çimento esaslı malzemeler: Betonun içindeki kimyasallar ile reaksiyona

girerek kristal üretirler. Bu kristaller betonun yapısına nüfuz ederek betondaki kapiler

(kılcal) boşlukları tıkayarak su yalıtımı sağlar. Kristalize olarak betona işlemenin yanı

sıra yüzeyde esnek ve dayanıklı bir katman oluşturarak iki aşamalı koruma sağlarlar.

Hem negatif (içten) hem de pozitif (dış) taraftan uygulanabilirler. Tek veya iki bileşenli

tipleri mevcuttur.

Resim 5. Sürme tip kristalize su yalıtımı

Kristalize olmayan çimento esaslı malzemeler: Beton, şap ve benzeri yüzeylere kuvvetle

yapışırlar, yüksek çatlak köprüleme (bağlama) özelliğine sahiptirler. Sadece pozitif

taraftan uygulanırlar. Negatif taraftan kullanıma uygun değillerdir. Rijit, yarı elastik ve

tam elastik tipleri vardır.

Bitüm esaslı malzemeler: Bu yalıtım malzemeleri; likit haldeki bitüm esaslı malzemeler

ve pasta halindeki kauçuk/ bitüm esaslı malzemeler olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır:

Likit haldeki bitüm esaslı malzemeler: Normal sıcaklıkta akıcı halde olan asfaltlardır.

Kendi aralarında üçe ayrılırlar:

o Asfalt solüsyonları: Bir bitümlü malzemenin seyreltilerek sıvı hale gelmesiyle elde

edilir. Özellikle astar amaçlı ve soğuk olarak uygulanır. TS’nın ilgili kısımlarında

tekniğine uygun olarak nasıl yapılması gerektiği detaylı olarak verilmektedir. Buna

göre astar beton, sıva, şap, gaz beton, ahşap, metal yüzeyler ve çimento yonga

levhalar üzerine uygulanır. Ayrıca toprak altında kalan metal yüzeylerin korozyona

- 12 -

karşı korunumu amacı için de kullanılmaktadır. Zemin altındaki metal yüzeylere

uygulanması durumunda 3 kat halinde en az 1 m3 suya 1 kg katılmak üzere malzeme

yüzey üzerine uygulanmalıdır. Betonarme yüzeylerin sülfatlı zeminlerdeki korunumu

içinse yine aynı miktardaki sarfiyat ile asfalt solüsyonu kullanılmalıdır.

o Asfalt emülsiyonları: Bir bitümlü malzemenin su içinde disperse (dağılım)

edilmesiyle elde edilir. Kullanımı sırasında su ile seyreltilerek soğuk olarak

uygulanır. Beton ve gaz beton yüzeylerde astarlama amacıyla kullanılırlar. Asfalt

emülsiyonlar metal yüzeylerde kullanılmazlar.

Resim 6. Su yalıtımında kullanılan asfalt emülsiyonu

o Kreozot: Metal ve ahşap yüzeylerin su yalıtımında, zift esaslı malzemeler

kullanılması halinde astar olarak kreozot kullanılır. Kreozot, solüsyon tipinde bir

malzemedir. Kömürden elde edilen ham katranın 2350 °C de kaynatılmasından elde

edilir. Kahve veya siyah renkli yakıcı kokulu bir sıvıdır.

Resim 7. Kreozot

Pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler: Bir veya iki komponentli (karışımlı)

malzemelerdir. İki bileşenli tiplerinde ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak

karışıma katılır. Kuru, hafif nemli, emici ve emici olmayan yüzeyler ile beton, sıva, şap,

metal, tahta, gaz beton vb. yüzeyler üzerinde de oldukça etkilidir. Esnek olmaları ve bina

hareketlerine dayanmaları nedeniyle yüzeye çok rahat uygulanırlar. Bunun yanında toprak altı

- 13 -

ve üstü mekânlarda, balkon, bahçe, teras, ıslak hacimler veya eski bitümlü membran

yüzeylere, zift, asfalt gibi yatayda ve düşeyde rahatlıkla kullanılabilmektedir.

Poliüretan esaslı malzemeler: Beton yüzeye fırça, rulo ile sürülerek veya püskürtülerek

uygulanan türleri mevcuttur. Kürlerini tamamladıktan sonra süreli olarak elastik kalırlar. Bu

tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüsü kurabilme özelliğine

sahiptirler. Binalarda dıştan temel yalıtımında, beton ve tuğla yapılarda su taşıyan çatlakların

yalıtımında, teras ve otopark detaylarında, çatı yalıtımlarında kullanılabilirler. UV (ultra

viyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan, tek veya çift bileşenli tipleri vardır.

Resim 8. Poliüretan esaslı su yalıtımı malzemesi

- 14 -

Akrilik esaslı malzemeler: Akrilik esaslı bir malzeme olup kopolimer akrilik dispersiyon

(dağılım) esaslı bir karışıma sahiptir. Beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır.

Su ile seyreltilerek kullanılır. Birinci kat astar olmak üzere en az üç kat, gerektiğinde de

taşıyıcı takviyesiyle uygulama yapılır. UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan tipleri vardır.

Islak hacim, teras vb. yerlerde kullanılabilir. Çok çatlaklı yüzeylerde taşıyıcı takviyesiyle

uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır.

Resim 9. Akrilik esaslı su yalıtımı malzemesi

Yapı kimyasalları, derz malzemeleri ile yapısal su geçirimsizliği sağlayan malzemeler:

Yapının her aşamasında, her elemanın imalatında iyileştirmesi, dayanıklılığın artırılması, hız

kazanılması, kullanım ömrünün uzaması gibi amaçlarla kullanılan kimyasallardır. Genel

olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı sağlamak, betonun kalitesini

artırmak, istenen özelliklerin verilmesini sağlamak ve su geçirimsizliği elde etmek amacıyla

kullanılan yapı kimyasalları toz ya da likit (sıvı) halde bulunurlar. Genellikle; beton eleman

imalatı sırasında, imalat kolaylığı sağlamasının yanında beton kalitesini artırarak istenilen

özelliğin verilmesini sağlar ve betonun su geçirimsizliğini artırmada yardımcı olur. Yapı

kimyasalları beton, harç katkıları ve derzlerde dolgu amaçlı olarak uygulanmaktadır. Derz

dolgu olarak kullanılan malzemeler de uygulamaya yönelik olarak; dış yüzeye uygulanan,

betonun bünyesine uygulanan ve iç yüzeye uygulanan malzemeler olmak üzere üç kısma

ayrılır.

Beton Katkıları: Taze veya sertleşmiş haldeki beton özelliklerini değiştirmek için karıştırma

işlemi sırasında betona çimento dozajının % 5’ini geçmemek üzere eklenen kimyasal

maddelerdir. Bu katkılar betondaki boşlukların doldurulması prensibine dayanır. Bir anlamda

da akışkanlaştırıcı katkılardır. Çatlaksız bir betonda, betona nüfuz eden suyun hacmi,

- 15 -

buharlaşan suyun hacminden daha düşük ise betonun su geçirimsiz olduğundan bahsedilebilir.

Su geçirimsizlik sağlayıcılar, içerdikleri kimyasal maddeler sayesinde betondaki kılcal

boşlukların içerisini su itici tabakalar halinde doldurur, böylece betonun su emmesini

azaltırlar.

Sıva ve Tıkaç Malzemeleri: Aktif su kaçaklarını genleşerek tıkayan şok prizli su tıkaçlarıdır.

Suyla karıştırılarak kullanılırlar. Çatlak, boşluk ve deliklerden sızan ya da basınçlı şekilde

gelen suların acil olarak durdurulması amacıyla uygulanırlar.

Derz malzemeleri:

• Dış yüzeye uygulanan malzemeler: Yapıya su girişinin cephenin her noktasında

durdurulması için kullanılırlar. Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat

derzlerine girmesini engellerler. Betonun dış yüzeyine uygulanan polietilen veya hypalon su

tutucu bantlardır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile

çalışırlar. Donatı yerleştirilmesinin dâhili su geçirimini etkilediği, direkt su basıncının betonda

hasar oluşturduğu (aşınma gibi), yapının dışındaki zararlı suların engellenmek istendiği

durumlarda kullanılırlar.

Resim 10. Derz malzemeleri

• Betonun bünyesine uygulanan malzemeler: Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme

veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun bünyesine uygulanan

su tutucu bantlar veya su ile genleşen mastik ve profil malzemelerdir. Suyu durdurma veya

beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar. Estetik nedenlerden dolayı

dışarıdan müdahale edilemeyen durumlarda, aşınma gibi direkt su basıncının betona etkidiği

hallerde vb uygulanırlar.

- 16 -

• İç yüzeye uygulanan malzemeler: İç yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat

derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun iç yüzeyine uygulanan lastik su

tutucu bantlardır. Suyu durdurma prensibi ile çalışırlar. Mevcut yapılarla temas, su yapıları ve

onarım işlerinde kullanılırlar.

Resim 11. Su yalıtımında kullanılan su tutucu bantlar

5.1.2. Serme Tip Su Yalıtım Malzemeleri

Polimer bitümlü su yalıtım membranları: Termoplastik atactic polipropilen (APP) esaslı

polimerik bitümle kaplanmış cam tülü taşıyıcı veya polyester keçe taşıyıcılı su yalıtım

malzemesidir. Alt yüzü polietilen, üst yüzü polietilen ya da mineral kaplamalı olarak

üretilmektedir. Rulo halinde piyasaya sürülmektedir. APP plastomerik ve SBS elastomerik

olarak çeşitleri mevcuttur

Resim 12. Polimer bitümlü su yalıtım membranları

Kiremit altı örtüleri: Kiremit altı örtüleri, eğimli çatıda çatı kaplamasının altında kullanılır

ve polimer bitümden üretildiğinden çabuk oksidasyona uğramaz. Çekme dayanımı yüksektir,

çatıda uzun süreli bir geçirimsizlik sağlar.

- 17 -

Resim 13. Su yalıtımında kullanılan kiremit altı örtüleri

Fibrocam taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 50 g/m² ağırlıklı fibrocam

kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP

(Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.

Kraft kâğıt taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 140 g/m² ağırlıklı kraft kağıt

kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP

(Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.

6. SU YALITIMINA HAZIRLIK

Su yalıtımının kalıcı olabilmesi, yüzey hazırlığının ne kadar iyi yapıldığına bağlıdır. Yüzey

hazırlığı işlemleri uzun sürebilir ancak harcanan emek, zaman, masrafsız ve kalıcı bir su

yalıtımı olarak geri döner. İyi bir hazırlık döneminden sonra uygulanan yalıtım daha uzun

ömürlü olur. Yüzey hazırlığı işlemleri, üzerine yapılacak su yalıtımı uygulamalarının serme

esaslı veya sürme esaslı olmasına göre farklılıklar gösterebilir.

Yüzeyin, üzerine su yalıtım kaplaması gelecek şekilde hazırlanması için yapılan tüm işlemlere

yüzey hazırlığı denir. Yüzey hazırlığı yüzeysel yalıtım uygulamaları öncesinde yapılır.

Yapısal yalıtım uygulamaları öncesinde yüzey hazırlığına gerek yoktur. Yüzey hazırlığı

işlemleri sırasıyla dört aşamadan oluşur.

1. Yüzey Temizliği

2. Yüzey Tamiratı ve Düzleştirmesi

3. Astarlama veya Kumlama

4. Köşeleri Pahlama

- 18 -

Yüzey Temizliği

Resim 14. Su yalıtımı yapılacak bölgede

yüzey temizliği

Üzerine su yalıtım ürünlerinin yapışmasını

önleyen inşaat artıkları, toz, yağ, boya,

silikon, kür malzemesi, deterjan ve kalıp

yağları gibi malzemelerden temizlenmiş

olmalıdır.

Su yalıtımı uygulanacak olan yüzeyler

düzgün, pürüzsüz, tercihen ahşap mala

perdahlı olmalı.

Yüzeyde çıkıntılar varsa giderilmelidir.

Resim 15. Su jetiyle yüzey temizliği

Temizlik işlemi gerekiyorsa su jeti, basınçlı

hava makineleri ve diğer mekanik yöntemler

kullanılarak da yapılabilir.

- 19 -

Yüzey Tamiratı

Resim 16. Çatlak ve bozuk yüzeylerin onarılması

Su yalıtımı yapılacak yüzeylerdeki

çatlak, kırık, boşluk, çöküntü gibi

düzensizlikler çimento esaslı, epoksi

veya poliüretan esaslı ürünlerle tamir

edilmelidir.

Resim 16. Çatlak ve bozuk yüzeylerin onarılması

Yüzeylerde bozuk, kabarmış,

pullanmış bölümler varsa buralar

kazınarak sağlam yüzeye

ulaşılmalıdır.

Resim 17. Çatlaklara enjeksiyon yapılması

Betonarme yüzeyde meydana gelen

çatlakların arasından su sızacağı için

su yalıtımı öncesi epoksi (kuru

zeminlerde) veya poliüretan esaslı

(kuru veya ıslak zeminlerde) ürünlerle

enjeksiyon yapılması da gerekli

olabilir.

- 20 -

Resim 18. Dökülen beton yüzeylerin onarılması

Beton yüzeyde donatıları görünen

dökülmüş bölgeler bulunuyorsa, bu

bölgeler rötre yapmayan tamir

harcıyla doldurularak onarılmalıdır.

Resim 19. Yüzeyden gelen akan suyun durdurulması

Suyun sürekli olarak geldiği ve su

yalıtımına izin vermeyen durumlarda

ani tıkaç malzemeleri kullanılarak bu

bölgelerden gelen su kesilmelidir.

Resim 20. Tij deliklerinin temizlenmesi

Tie-rod, çiroz ve tij delikleri

etrafında plastik malzemeler varsa

bunlar temizlenmelidir. Hilti ile tij

delikleri etrafı bir miktar açılarak

buradaki plastikler kesilir.

- 21 -

Resim 21. Tij deliklerinin tamir harcıyla kapatılması

Temizlenen bölgeler yüksek

mukavemetli rötresiz tamir harçları

ile doldurulmalıdır.

Resim 21. Tij deliklerinin tamir harcıyla kapatılması

Delikler doldurulduktan sonra yüzey

düzgünlüğü sağlanmalıdır.

Şayet yüzey temizliği ve gerekli yerlerin onarımları yapılmazsa engebeli, düzgün olmayan

yüzeylerin arkası, uygulama bittikten sonra su alıp şişer ve membran kullanılması durumunda

örtüye baskı yapar. Baskı neticesinde örtü şeklindeki bitümlü, PVC, TPO vb. membranlar

hasar görerek yırtılır, delinir veya kesit kaybına uğrar. Sonuç olarak su yalıtımı zarar görür.

- 22 -

Astarlama –Kumlama

Resim 22. Yüzeylere astar uygulaması

Su yalıtımı uygulanacak olan betonarme

yüzeyler, kullanılacak malzemeye bağlı

olarak kendi astarı ile astarlanmalıdır.

Sürme tip su yalıtımı için astarlama

işleminde rulo fırçalar kullanılabilir.

Resim 22. Yüzeylere astar uygulaması

Betonarme yüzeyler, standartlara uygun

olarak soğuk uygulamalı bitüm ile

astarlanmalıdır.

Bununla birlikte bazı ürünlerde astar

kullanmaya gerek yoktur. Yüzeyi

pürüzlendirmek için gerekirse kumlama

yapılır. Pürüzlü bir yüzey, üzerine gelecek

su yalıtım malzemesinin aderansını

arttırır.

- 23 -

Pahlama

Resim 23. Yüzeylerin köşelerine pah

yapılması

Tüm düşey ve yatay elemanların en zayıf

bölgeleri olan birleşim ara kesitleri ve düşey

elemanların yön değiştirdiği ara kesitlerinde

hem serme hem de sürme su yalıtımı

gereçleri için 45° eğimli en az 8 x 8 cm

genişlikte pahlar yapılmalıdır.

Resim 24. Pah bandının uygulanışı

Pah işlemi öncesinde elastomeresaslı,

polyester file yerleştirilmelidir.

Resim 25. Köşelere pah yapışması

Pahlama işleminde yüksek mukavemetli,

elyaf takviyeli, rötre yapmayan özel tamir

harçları kullanılmalıdır.

- 24 -

7. SU YALITIMI UYGULAMA ALANLARI

1. Temel ve Perde Duvarlarda Su Yalıtımı

2. Islak Hacimlerde Su Yalıtımı

3. Çatılarda Su Yalıtımı

4. Depolarda Su Yalıtımı

5. Havuzlarda Su Yalıtımı

6. Tünellerde Su Yalıtımı

7. Köprü ve Viyadüklerde Su Yalıtımı

8. Kanal ve Göletlerde Su Yalıtımı

7.1. Temel ve Perde Duvarlarda Su Yalıtımı Uygulaması

Yapıların yeraltında kalan bölümlerini su ve nem etkilerinden uzak tutmak, ana taşıyıcı

konstrüksiyonu korumak için temellerde izolasyon çalışması yapılmalıdır. Temel

yalıtımlarının diğer yalıtımlardan farkı; onarımın ve yanlış yapılmış bir uygulamanın

düzeltilme imkanının çok güç olması veya olmamasıdır. Bu nedenle temel yalıtımı

uygulamaları son derece titiz planlanmalı ve uygulamada hassasiyet gösterilmelidir.

Resim 29. Yan yüzeylerinde su bulunan temel örneği

Temellerde su yalıtımında üç değişik nedenle yalıtım yapılmaktadır. Bunlar;

zemin suyu,

basınçlı su ve

basınçsız su yalıtımıdır.

- 25 -

Zemin rutubetine karşı, temel perde duvarlarında uygulanabilecek 3-4 mm kalınlığındaki

polimerik bitümlü yalıtım örtüsü tek kat uygulanarak yalıtım sağlanabilir. Bununla birlikte

yapı çevresinde yapılacak drenaj sistemi ile yalıtım uygulaması desteklenebilir.

Resim 30. Temelde serme (membran) tipi su yalıtımı

Yapılan etüt çalışmalarının

ardından, mümkünse binanın

toplam oturma alanından daha

büyük olacak şekilde yatay olarak

grobeton dökülür ve bunun

üzerine su yalıtım katmanı

uygulanır.

Membran gibi serme tipi malzeme

kullanıldığında bu malzeme

üzerine membranın yırtılmaması

için koruyucu beton atılması

gerekmektedir.

Resim 31. Temelde serpme tip (kristalize) su yalıtımı

Serpme (kristalize) tip

malzemelerle de temelde

bohçalama seklinde su yalıtımı

yapılabilmektedir. Bu tip

malzemelerin kullanılması

durumunda koruyucu betona

ihtiyaç kalmamaktadır.

Bina su yalıtımının üzerine inşa edilir ve suyun etki edebileceği seviyeden temele kadar olan

düşey duvarlara da su yalıtımı uygulanır. Grobeton üzerine yapılan su yalıtımı ile düşey

duvarlara yapılan su yalıtımları üst üste bindirilerek bina dıştan bohçalanmış olur.

- 26 -

6.1.1. Temelde membran ile su yalıtımı

Resim 35. Temel yüzeylerinin astarlanması

Uygulama yapılacak yüzey; toprak, toz, kir,

pas ve yağdan arındırılmalı ve gevşek

parçalar kazınmalıdır. Astar kat olarak sürme

yalıtım malzemelerinden herhangi biri ile %

20 oranında su ile karıştırıldıktan sonra fırça

veya tabanca ile uygulanır. En az 4-5 saat

beklenir.

Resim 33. Temel yan yüzeylerinin yalıtılması

Temel yan yüzeylerine membranlar aşağıdan

başlanarak sıcaklıkla eritilmek suretiyle

perde duvara yapıştırılır. Bu sırada

yapıştırmanın bölgesel değil, tüm yüzeyde

olmasına özen gösterilmelidir.

Resim 34. Yüzeylerinin koruma altına

alınması

Her tür toprak altı uygulamalarında;

membran yalıtım malzemesinin yardımcı bir

ürünle agrega darbelerine karşı korunması

sağlanmalıdır.

- 27 -

Resim 32. Temelde drenaj uygulanması

Uygulamalar, yalıtımı geçemeyen suların

yapıdan uzaklaştırılması amacıyla su

yalıtımından daha aşağı seviyede drenaj

(tahliye) yapılması ile tamamlanır.

Yalıtım malzemesi örtüsünün enine

bindirmeleri en az 10 cm, boyuna

bindirmeleri ise, en az 15 cm olmalıdır.

Resim 37. Membranlarda bindirme uygulaması

Ek yerindeki mineral kaplı yüzey şalümo

alevi ile ısıtılıp, mineral üstüne mala

sürülerek minerallerin bitüm içerisine

gömülmesi sağlandıktan sonra ek yeri

yapıştırması yapılmalıdır.

- 28 -

Resim 38. Membranların yüzeye uygulanması

Tüm örtü katmanları aynı yönde açılmalıdır.

Birinci kat örtülerin enlemesine olan ek

yerleri, şaşırtmalı olarak yapılmalıdır. Üste

gelecek olan ikinci kat örtülerde ise, birinci

kat örtünün boyuna ve enine ek yerleri

ortalanmalıdır.

Çatılarda örtüler, eğimin en düşük olduğu

noktalardan (su iniş noktaları, dere

ağızlarından) eğime dik olarak

serilmelidirler.

Minimum 4–5 saat, tercihen bir gün kuruması beklendikten sonra bir kat membran yapıştırıcı

sürülür ve kuruması beklenmeden polyester keçe üzerine bastırılarak yapıştırılır. Keçenin

üzerine 2 kat daha mebran yapıştırıcı sürülerek yalıtım tamamlanır. Mebran yapıştırma gereci,

yaklaşık 2 saat gibi kısa bir sürede kurumasına karşın, birkaç kat uygulama yapılan hallerde,

katlar arasında birer gün beklenmesi daha faydalıdır.

- 29 -

Resim 36. Temelde bohçalama yöntemiyle dıştan yalıtımı

7.1.2. Sürme ve Püskürtme Yöntemiyle Temelde Su Yalıtımı

Günümüzde membranlara alternatif olarak beton yapılarda kimyasal su yalıtımı malzemeleri

üretilmiştir. Bunlardan birisi kristalize su yalıtımı olarak bilinen serpme ve sürme esaslı olan

yalıtım malzemeleridir. Bu tip malzemelerle de temeli bohçalamak mümkündür.

Temel bohçalama işleminde malzeme, temel

betonu dökülmeden önce grobeton üzerine

toz olarak serpilerek serilmiş olur.

- 30 -

Resim 40. Temelde serpme su yalıtımı

Genelde 3kg/m2 olacak şekilde temel betonu

öncesi serpme işlemi uygulanır. Daha sonra

temel betonu dökülür.

Resim 41. Sürme tip malzemeyle temel

perde duvarının su yalıtımı

Temel yan yüzeylerine de tij delikleri

kapatılıp, yüzeydeki kusurlar giderildikten

sonra sürme şeklinde su yalıtımı uygulaması

gerçekleştirilir. Kristalize su yalıtımı için

genel olarak 2-3 kg/m2 sarfiyat

bulunmaktadır.

7.2. Islak Hacimlerde Su Yalıtımı

Islak hacimler genellikle seramik ile kaplanır. Ancak seramikler su geçirimsiz olsalar da, tek

başlarına su yalıtımı sağlamazlar. Seramik derzleri, suyun geçişi açısından risk oluşturan

bölgelerdir. Bu durumda yapılması gereken en doğru şey, ıslak hacimlerin inşaat aşamasında

yalıtıma uyumlu giderler kullanılarak yalıtılmasıdır.

Tesviye şapı yapıldıktan sonra köşeler

pahlanmalıdır. Beton yüzeyler suya iyice

doyurulmalıdır. Daha sonra düşük devirli

matkap ile su yalıtım harcı şerbet haline

gelme kadar karıştırılmalıdır.

- 31 -

Çimento esaslı elastik su geçirmez yalıtım

malzemesi fırça ile zemine ve gerekli

yüksekliğe kadar duvarlara sürülür.

Çimento esaslı su yalıtım malzemesi henüz

yaş iken alkali dayanımlı sıva filesi şerbetin

içine bastırılır.

İlk kat kuru-yaş duruma geldiğinde ikinci kat

çimento esaslı elastik su geçirmez yalıtım

malzemesi sürülür ve yalıtım tamamlanır.

Seramik uygulaması en geç 1–2 gün içinde

yapılmalıdır. Seramik derzlerinin su

geçirimsizliğini sağlamak için derz macunu

yapılırken harç suyuna katılmalıdır.

Daha sonra su iticilik özelliği sağlayan, kılcal

kanallara suya karşı görünmez bir yalıtım

tabakası sağlayan su yalıtım

malzemelerinden derzlere ve kaplama

üzerine sürülür. Bu işlem için bir fırça veya

rulo kullanılabilir.

- 32 -

7.3. Çatılarda Su Yalıtımı

7.3.1. Üzerinde Gezilemeyen Teras Çatılar

Üzerinde gezilemeyen teras çatı detayında da gösterildiği üzere betonarme döşemesi üstüne

yapılan ahşap mala perdahlı eğim betonu üstünde iki katlı polimer bitümlü su yalıtım

membranı uygulaması bulunmaktadır. Ekstrüde polistiren ısı yalıtım levhaları, su yalıtım

katmanlarının üzerine serbestçe döşendikten sonra serilen bir ayırıcı katman ve 16-32 mm

tane çaplı dere çakılı yaklaşık 5 cm kalınlıkta düzgün bir şekilde yayılarak yalıtım işlemleri

tamamlanmaktadır.

Resim 48. Gezilmeyen teras çatı tiplerinde su yalıtımı detayı

Gezilmeyen çatı tiplerinde son kat membran uygulamasının arduvaz kaplı olarak yapılması,

ağır hava koşullarına dayanıklılık sağlanması için faydalıdır. Tercih edilen ısı yalıtım

- 33 -

malzemesinin türüne ve iç mekanın kullanım özelliği doğrultusunda bazı teras çatı

uygulamalarında buhar kesici membran kullanmak gerekebilir.

7.3.2. Üzerinde Gezilen Teras Çatılar

Aşağıda görülen üzerinde gezilen teras çatı detaylarında ise, teras çatı karoları yüksekliği

ayarlanabilir plastik karo takozları veya harç üzerine monte edilebilmektedir.

Resim 49. Üzerinde gezilebilen terasta su yalıtımı detayı

Resim 50. Üzerinde gezilebilen terasta su yalıtımı

- 34 -

Üzerinde gezilen teras çatı ısı yalıtımlarında ekstrüde polistiren dışındaki ısı yalıtım levhaları

kullanıldığında, ısı yalıtımının hem alttan, hem de üstten suya karşı korunması gerekmektedir.

Bunun için, ısı yalıtım katmanının altına önce bir buhar kesici katman uygulanır ve ısı yalıtımı

döşendikten sonra üstüne iki katlı su yalıtım katmanı kaplanır.

7.3.3. Eğimli çatılar

Eğimli çatılarda su yalıtımı, çatı örtüsü altına su yalıtım örtüleri serilerek veya çatı örtüsü

olarak güneşin ultra-viyole ısınlarına dayanıklı su yalıtım malzemeleri kullanılarak yapılır.

Yalıtımı aşamayan su, dere ve yağmur suyu drenaj (tahliye) boruları vasıtası ile yapıdan

uzaklaştırılarak uygulama tamamlanır. Eğimli çatılarda üzeri arduvaz ve alüminyum kaplı

membranlar son kat uygulaması için kullanılabilir. Çatılarda detaylar nedeniyle karşılaşılan

zorluklar, polimer bitümlü membran uygulamasıyla zahmetsizce ortadan kaldırılabilir. %15`in

üzerindeki eğimlerde tek kat 4 mm`lik arduvazlı membran kullanılarak su yalıtımı ve çatı

kaplama aynı ürünle çözülebilir.

Resim 51. Çatılarda su yalıtımı

Detaylarda aksi belirtilmedikçe bu uygulama, beton çatı yüzeylerde ilk kat (buhar kesici)

örtüler ile, ısı yalıtım katmanları üstündeki ilk kat örtülere (buhar dengeleyici) uygulanır. Çatı

ve temel uygulamalarında üste gelen ikinci kat örtü tam yapıştırma yöntemi ile birinci kat

örtülerin ek yerlerini ortalayacak şekilde yapıştırılmalıdır.

- 35 -

7.4. Depolarda Su Yalıtım

İzolasyonsuz su depolarında kolonlar ve binanın ana duvarları suyu zaman içerisinde

emmekte ve buda demirlerin paslanmasına betonun mukavemetini düşmesine sebep

olmaktadır. Su depolarında yalıtım işlemine başlamadan önce deponun iç yüzeyleri komple

tazikli su ile yıkanmalıdır. Deponun yüzeylerinde varsa çatlak ve dökülmüş yerler özel tamir

harcı (rötresiz) ile tamiratları yapılmalıdır. Deponun tüm alt köşelerine PVC köşe aparatı

yerleştirilmelidir. Deponun üst bitim kısımlarına paslanmaz galvanizli saclar monte

edilmelidir. Daha sonra PVC membranlar en az 5 cm üstü üste bindirilerek bohçalama

şeklinde tüm deponun yüzeyleri yapılmak kaydıyla özel ısıtma makinesi ile yüzeylere

yapıştırılacaktır. En son olarak PVC membranın üst bitim kısımlarına, emiş ve tahliye

borularının etrafına poliüretanlı mastik sürülerek sızdırmazlık sağlanır.

Resim 52. Depolarda su yalıtımı

7.5. Havuzlarda Su Yalıtımı

Havuz veya su deposu gibi haznelerin yapımı aşamasında geçirimsiz beton kullanılması, pek

çok sorunun daha yaşanmadan halledilmesini sağlamaktadır. Bu amaçla beton harcı

hazırlanırken su itici katkı maddesi kullanılmalıdır.

- 36 -

Resim 53. Havuzlarda su yalıtımı uygulaması

50 kg'lık her torba çimentoya, 330 g’lık bir poşet katkı ile hazırlanacak harç betonun

geçirimsiz olması için yeterli olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, karışımı

çimento + yalıtım malzemesi + kuru kum ve agrega ve en son su sırası ile hazırlamaktır. Aksi

takdirde yalıtım malzemesi karışmaz. Hazırlanan beton en az 300 dozlu olmalıdır. Beton

dökülürken iş araları nedeniyle soğuk derzler oluşturmamaya dikkat edilmelidir.

Kör cephelerin yalıtımı: Sıvalı kör cephelerde eğer çatlak yoksa 2 kat su yalıtım

malzemesi sürmek yeterli olacaktır. Bu işlem için astar olarak sıvı sürme tipi su itici

yalıtım malzemesi sürülebilir. Siyah görüntü istenmiyorsa beyaz veya farkli renklerde

olan malzemelerden de kullanılabilir. Yüzeyde 1 mm genişliğinden daha geniş çatlaklar

varsa önce bunların tamirinin yapılması gerekir.

Basınçlı suyun durdurulması: Su sızıntısı olan delikler su basıncını azaltmak için

matkapla suyun rahatça akmasını sağlayacak kadar derinleştirilir. Eğer sızıntı birden fazla

yerden ise, duvarın alt kısımlarına doğru suyun rahatça akmasını sağlayacak kadar

büyüklükte delikler açılır. İnce bir plastik boru tıkama harcı ile deliğe tespit edilir ve

suyun sadece takılan borulardan akması sağlanır.

- 37 -

7.6. Tünellerde Su Yalıtımı

Tünelin ya da yer altı yapısının delme ve güçlendirme islerinin tamamlanmasından sonra

izolasyon uygulamasının yapılmasına geçilmelidir. İzolasyon uygulamasından önce, eğer

güçlendirme ile birlikte yapılmamışsa asgari 5 cm kalınlığında ve olabildiğince düzgün

yüzeyli bir püskürtme beton uygulanması, yüzeydeki oyuk ve çıkıntıların yok edilmesi

gereklidir. Püskürtme betonla yüzeydeki kaba doldurma işleminden sonra gerekirse son kat

ince agregayla yapılan püskürtme betonuyla düzeltme yapılmalıdır.

Resim 54. Tünelde püskürtme beton yapılması

Tüm kesit kaplanacak ise öncelikle tabandaki drenaj hatlarının teşkilinden sonra dökülen

grobeton üzerine sırayla aşağıdaki tabakalar oluşturulacaktır.

I. Kat geotekstil

Geomembran

II. Kat geotekstil

Resim 55. Tünelde su yalıtımı

- 38 -

Uygun yüzey üzerine koruma geotekstili ek yerleri bindirilerek serilmeli ve ek yerlerinin

açılmaması için aralıklarla yapıştırılmalıdır. Bunun üzerine geomembran ruloları tünel

eksenine dik olarak serilmeli, ek yerleri yaklaşık 10 cm bindirilmeli ve test edilebilir kaynak

yapabilen özel makineler yardımı ile kaynaklanmalıdır.

Resim 56.Membranlarin ek yerlerinin kaynaklanması

Yapılan kaynakların tümü basınçlı hava testine tabi tutulmalıdır. Perde ve tavan döşeme

imalatından sonra ayni bölgeye gelindiğinde uygulama yapılacak yüzeyin uygunluğunun

yanında tabandan gelen izolasyonun hasarsız ve ek yapılmasına uygun olduğu kontrol

edilmelidir. Bundan sonra imalat kemerde tünel eksenine dik şekilde kesintisiz olarak

yapılmalı, en son olarak da perdenin altında taban izolasyonuyla birleşim yapılarak su

izolasyonu tamamlanmalıdır.

7.7. Köprü ve Viyadüklerde Su Yalıtımı

Betonarme köprü ve viyadüklerde yağış suyu, don ve buzlanmaya karşı kullanılan

kimyasallar, yapı elemanlarının servis ömrünü kısaltmaktadır. Bu nedenle betonarme köprü

ve viyadüklerin ekonomik olarak su yalıtımlarının yapılmasında plastomerik bitümlü örtüler

tercih edilmektedir.

- 39 -

Resim 57. Köprü ve viyadüklerde su yalıtımı

Otoyollarda ağırlıklı olarak kullanılan bitümlü örtüler, fren kuvvetlerinden gelen yatay

yüklere karşı dayanıklı, taşıyıcı alt katmana ve üst aşınma tabakasına tutuculuğu iyi olmalı,

sıcak olarak uygulanan son kat aşınma tabakası ısısına direnç gösterebilmelidir. Bununla

birlikte son zamanlarda geliştirilen kristalize sürme tip su yalıtımı malzemeleriyle de hem

otoyol üzeri hem de viyadük yan yüzeyleri suya karşı yalıtılabilmektedir.

7.8. Kanal ve Göletlerde Su Yalıtımı

Doğal zemin üzerinde veya betonarme döşeme üzerinde oluşturulacak suni göletlerde polimer

bitüm membranlar, su kaçaklarını engellemek amacıyla kullanılabilir. Doğal zeminde

sıkıştırılmış dolgu üzerine membranların zarar görmesini engelleyecek bir ayırıcı tabakadan

(Resim 41) sonra iki kat polyester keçe taşıyıcılı polimer bitüm membran birbirine tam

yapıştırılarak yüzeye serbest olarak serilir.

Resim 58. Kanal ve yapay göletlerde su yalıtımı uygulaması

- 40 -

Üzerine koruyucu olarak yine ayırıcı tabakadan sonra koruma betonu dökülür. Betonarme

döşeme üzerine de aynı yöntemle uygulama yapılabilir. Gölet su yalıtımlarında suyun basıncı

ile membranların kaymasını engellemek amacıyla kenar hatlarda, basınç kuyuları

oluşturulmalıdır. Kanaletlerde sıkıştırılmış zemin dolgusu üzerine yine iki kat polimer bitüm

membran ile su yalıtımı gerçekleştirilir.

Tüm yalıtım uygulamalarında yukarıda bahsedilen malzemelere alternatif olarak yeni

geliştirilen polimer esaslı poliüretan köpük malzemeler de bulunmaktadır.

Resim 59. Sprey poliüretan köpük ile su yalıtımı

Resim 60. Farkli yuzeylerde kopuk su yalitimi uygulamasi

Bu tip yeni geliştirilen malzemelerle betonarme yapıların neredeyse tüm bölgelerine su

yalıtımı yapmak mümkündür. Yüzey hazırlıkları tamamlanmış olan yapıya özel uygulayıcılar

tarafından sprey poliüretan kopuk malzemesi uygulanarak su yalıtımı işlemi

gerçekleştirilmektedir.

- 41 -

YARARLANILAN KAYNAKLAR

http://www.izoder.org.tr/suyalitimi/genel/TEK_CD_SU%20YALITIMI_GIRIS.pdf

http://www.izodamizolasyon.com/poliuretan-su-yalitimi-izolasyon.html

http://www.yalitimdetay.com/su-yalitiminin-faydalari/

http://www.yigitalp.com.tr/katalog/hyfix.pdf

http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/582YIM181.pdf

Interfix Yapi Kimyasallari, Beton yapilar icin kimyasal su yalitimi, Hyfix urun

katalogu, 94 sayfa.

BITUDER, Bitumlu Ortuler Rehberi, Bitumlu Su Yalitimi Ureticileri Dernegi, 16

sayfa.

ÖZARDA N., Delme Tip Tünel Su izolasyonu Uygulamalari Örnek Teknik

Sartnamesi, Izoder, Uygulama Teknikleri.

Tengizchevroil, Paint and Protective Coatings, Project Specification, Doc No. X-St-

2000.

Uygunoğlu T., Yücel K.T., Yurtcu Ş., Betonun Zararlı Ortamlardaki Durumu: Yeraltı

Suyu Etkisi, Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi 2006 (1) 29 – 35.

TS 3128 Binalarda Zemin Rutubetine Karşı Yapılacak Yalıtım için Yapım Kuralları.