Tröôøng : THPT Baûo Loäc

KIEÅM TRA BAØI CUÕÑeà baøi: Saép xeáp theo chieàu taêng daàn

ñoä phaân cöïc cuûa caùc lieân keát trong caùc phaân töû sau:

HF , H2, HBr, HCl, HI. Coù giaûi thích?

Bieát: 9F, 17Cl, 35Br, 53I cuøng thuoäc nhoùm VIIA

Baøi giaûi :- H2 laø lieân keát CHT khoâng phaân cöïc.

- F,Cl, Br, I cuøng thuoäc nhoùm VIIA, theo chieàu taêng daàn cuûa Z+, ñoä aâm ñieän giaûm, neân ñoä phaân cöïc seõ giaûm.

- Chieàu taêng daàn ñoä phaân cöïc laø: H2 < HI < HBr < HCl < HF

I. Khaùi nieäm veà söï lai hoaù

Xeùt phaân töû Metan: CTPT: CH4

CTCT :

2 1 31 2 2s s p

C H

H

H

H

6C2 2 21 2 2s s p

1H11s

*C

H

H

H

H

C1 AO s 3 AO p

4 AO lai hoaù sp3 cuûa nguyeân töû C

H

H

H

H

C

Phaân töû Metan

Ñònh nghóa: Söï lai hoùa orbital nguyeân töû laø

söï toå hôïp “troän laãn” moät soá orbital trong 1 nguyeân töû ñeå ñöôïc

töøng aáy obitan lai hoaù gioáng nhau nhöng ñònh höôùng khaùc nhau trong

khoâng gian.

•Ñaëc ñieåm cuûa caùc orbital lai hoùa:

– Coù kích thöôùc vaø hình daïng hoaøn toaøn gioáng nhau chæ khaùc nhau veà phöông phaân boá trong khoâng gian

– Coù bao nhieâu orbital nguyeân töû tham gia toå hôïp seõ taïo neân baáy nhieâu orbital lai hoùa

•Nguyeân nhaân cuûa söï lai hoùa :

Caùc orbital hoùa trò ôû caùc phaân lôùp khaùc nhau coù naêng löôïng vaø hình daïng khaùc nhau caàn phaûi ñoàng nhaát ñeå taïo ñöïôc lieân keát beàn vôùi caùc nguyeân töû khaùc .

•Ñieàu kieän lai hoùa: Caùc orbital chæ lai hoùa ñöôïc vôùi nhau khi naêng löôïng cuûa chuùng xaáp xæ gaàn baèng nhau .

II. Caùc kieåu lai hoaù thöôøng gaëp 1)Lai hoaù sp

1 AO s 1 AO p1AO s + 1 AO p2 AO lai hoùa sp

Be HH

Söï lai hoaù sp : laø nguyeân nhaân daãn

ñeán goùc lai hoaù = 0180

( Lai hoaù ñöôøng thaúng )1AOs +1AOp => 2AO

sp Xeùt phaân töû

2BeH

Vd: BeCl2 , C2H2, CO2....

BeBe*

2p12s11s21s2 2s2

2) Lai hoùa sp2

1 AO s

2 AO p

3 AO lai hoaù sp2

1AOs + 2AOp =>3AO 2sp

Söï lai hoaù sp2 laø nguyeân nhaân daãn ñeán caùc goùc lai hoaù phaúng 1200 . Caùc obitan lai hoaù ñònh höôùng töø taâm ñeán ñænh cuûa tam giaùc ñeàu.

( Lai hoaù kieåu tam giaùc )

1200

VD : BF3, C2H4, SO2,SO3…

Phaân töû BF3 B*

1s2 2s1 2p1 2p1

3) Lai hoaù sp3

1 AO s 3 AO p4 AO lai hoaù sp3 Söï lai hoaù sp3 laø nguyeân nhaân

daãn ñeán goùc lai hoaù 109028’. Caùc orbital lai hoaù ñònh höôùng töø taâm ñeán 4 ñænh cuûa hình töù dieän ñeàu.

1AOs + 3AOp => 4AOsp3

( Lai hoaù kieåu töù dieän )

VD: H2O, NH3, CH4, Caùc ankan

Phaân töû CH4

* Phaân töû CH4

III. Nhaän xeùt chung veà thuyeát lai hoùa

YÙ nghóa cuûa thuyeát lai hoa:ù laø ñeå giaûi thích daïng hình hoïc cuûa phaân töû.

Chuù yù:

H

H

O

Phaân töû BeH2 coù

daïng ñöôøng thaúng

Phaân töû H2O coù daïng gaáp khuùc

Coøn Phaân töû H20 thì

sao?

BeH H

III. Nhaän xeùt chung veà thuyeát lai hoùa

YÙ nghóa cuûa thuyeát lai hoa:ù laø ñeå giaûi thích daïng hình hoïc cuûa phaân töû

Chuù yù: chæ sau khi bieát daïng hình

hoïc, hoaëc soá ño goùc lieân keát baèng thöïc nghieäm môùi duøng thuyeát lai hoaù ñeå giaûi thích.

Cuûng coá Haõy choïn caâu ñuùng: Caâu 1: Theo thuyeát lai hoùa, caùc obitan tham

gia lai hoùa caàn phaûi coù caùc ñieàu kieän:A. Caùc obitan gioáng nhau hoaøn toaøn veà

naêng löôïng.B. Caùc obitan coù hình daïng hoaøn toaøn

gioáng nhau.C. Caùc obitan coù naêng löôïng gaàn baèng

nhau D. Caùc obitan lai hoùa luoân nhaän taát caû

caùc truïc toïa ñoä laøm truïc ñoái xöùng.

Caâu 2: Kieåu lai hoùa ñöôøng thaúng laø

•A. lai hoùa sp3.•B. lai hoùa sp.•C. lai hoùa sp2.•D. lai hoùa dsp3.

Caâu 3: Phaân töû nöôùc coù daïng goùc, vôùi goùc lieân

keát HOH baèng 104,50 chöùng toû

A. nguyeân töû oxi ôû traïng thaùi lai hoùa sp3.

B. nguyeân töû oxi ôû traïng thaùi cô baûn.

C. nguyeân töû hiñro ôû traïng thaùi lai hoùa sp3.

D. caû nguyeân töû oxi vaø hiñro ñeàu ôû traïng thaùi lai hoùa sp3.

Caâu 4: Cho bieát Nitô trong phaân töû NH3 ôû traïng thaùi lai hoùa sp3. Vaäy phaân töû NH3 coù ñaëc ñieåm:A. Coù hình tam giaùc phaúng,

goùc lai hoaù 1200.B. Coù hình töù dieän, goùc lai

hoaù 109028’.C. Coù hình thaùp, goùc lai hoaù

1070

C Coù hình töù dieän, goùc lai hoaù 1070.

Hình dạng NH3

. .

Nhaän xeùt

• Cuøng 1 loaïi lai hoaù goùc lai hoaù seõ giaûm xuoáng khi soá caëp electron khoâng lieân keát taêng leân.

• VD: Cuøng lai hoaù sp3

H

N

H HHH

104,50

O1070

H H

H

C

H

109028,

N

H H

1070

N

H H

1070

H

N1070

H H

N1070

H H

N1070

H H

N1070

H H

N1070

H

N1070

H

N

H HHH

104,50

O1070

N

H H

1070

N

H H

1070

H

N1070

H H

N1070

H H

N1070

H H

N1070

H H

N1070

H

N1070

H