Strategia rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego ...
Transcript of Strategia rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego ...
Strategia rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego
obejmującego Gminę Miasto Kołobrzeg, Gminę
Kołobrzeg oraz Gminę Ustronie Morskie
Redakcja i opracowanie
Wrocław, 30 stycznia 2014 r.
Strona 2/115
Spis treści
I. STRESZCZENIE ................................................................................................................................................... 3
II. WPROWADZENIE ............................................................................................................................................. 5
III. CZĘŚĆ ANALITYCZNO – DIAGNOSTYCZNA ...................................................................................................... 7
1. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU ......................................................................................................................... 8
2. GOSPODARKA ................................................................................................................................................ 25
3. ZASOBY PRACY ............................................................................................................................................... 34
4. POLITYKA SPOŁECZNA ................................................................................................................................... 39
5. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ...................................................................................................................... 44
6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA .................................................................................................................... 54
7. ANALIZA PORÓWNAWCZA – PODSUMOWANIE ............................................................................................ 60
8. PARTNERSTWO .............................................................................................................................................. 63
9. ANALIZA SWOT .............................................................................................................................................. 65
IV. CZĘŚĆ STRATEGICZNA .................................................................................................................................. 83
1. WIZJA ROZWOJU ........................................................................................................................................... 83
2. MISJA ............................................................................................................................................................. 84
3. CELE STRATEGICZNE ...................................................................................................................................... 86
4. CELE OPERACYJNE, ZADANIA I WSKAŹNIKI REALIZACJI STRATEGII ................................................................ 89
5. WDRAŻANIE, MONITORING, SZACOWANY BUDŻET/FINANSOWANIE .......................................................... 98
6. SPÓJNOŚĆ DOKUMENTU STRATEGII Z KRAJOWYMI I REGIONALNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNO – STRATEGICZNYMI ............................................................................................................................................ 105
SPIS TABEL ....................................................................................................................................................... 111
SPIS WYKRESÓW .............................................................................................................................................. 112
BIBLIOGRAFIA .................................................................................................................................................. 113
Strona 3/115
I. STRESZCZENIE
Strategia Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego, obejmującego Gminę Miasto Kołobrzeg, Gminę Kołobrzeg
oraz Gminę Ustronie Morskie powstała w celu realizacji ponadlokalnych, wspólnych działań rozwojowych,
wychodzących poza granice jednej gminy.
Do największych zalet Obszaru Funkcjonalnego należy nadmorskie położenie gmin tworzących tę strukturę
oraz walory środowiskowe i zasoby naturalne, umożliwiające rozwój sektorów związanych z szeroko
pojmowaną turystyką, w tym sektora uzdrowiskowo-sanatoryjnego, a także silna pozycja Kołobrzegu, jako
miasta stanowiącego lokalne centrum społeczno-gospodarcze.
Zalety KSOF wzmacnia bardzo wysoki stopień przedsiębiorczości mieszkańców regionu oraz znaczna skala
powiązań funkcjonalnych pomiędzy gminami Kołobrzeg i Ustronie Morskie, a ośrodkiem miejskim.
WIZJA zaprezentowana w ramach Strategii rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego brzmi:
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny to intensywnie rozwijający się obszar turystyczny w pasie
nadmorskim wraz z miastem Kołobrzeg - ważnym ośrodkiem rozwoju społeczno-gospodarczego, z silnie
powiązanymi z nim funkcjonalnie gminami: Ustronie Morskie i Kołobrzeg.
Wizja formułowana w ramach strategii jest swego rodzaju projekcją przyszłości, do jakiej dąży samorząd
i społeczność lokalna. Wizja rozwoju opisuje pożądany stan docelowy w perspektywie kilku – kilkunastu lat
oraz wybrane uwarunkowania, które posłużyły do wyboru i formułowania realnych priorytetów
strategicznych.
Wizja zawiera w sobie odniesienie się do głównej funkcji obszaru funkcjonalnego. Z racji położenia w pasie
nadmorskim, posiadanych zasobów naturalnych, funkcja turystyczna będzie dominująca dla obszaru
funkcjonalnego. Obszar funkcjonalny powinien dążyć do kreowania rozwoju regionalnych oraz inteligentnych
specjalizacji, w szczególności w oparciu o walory położenia i infrastrukturę (położenie nadmorskie,
powiązania komunikacyjne, port morski) oraz zasoby naturalne.
MISJA/ CEL NADRZĘDNY:
Docelowy kierunek rozwoju w formule misji, czyli nadrzędnego celu funkcjonowania sformułowano
następująco:
• Kreować rozwój w oparciu o przedsiębiorczość oraz zasoby naturalne obszaru funkcjonalnego.
Kierunki rozwoju:
I. Rozwój turystyczny obszaru funkcjonalnego z wykorzystaniem położenia w pasie nadmorskim w oparciu
o walory przyrodnicze
II. Wzmacnianie powiązań funkcjonalnych wewnątrz obszaru oraz wsparcie rozwoju społeczno-
gospodarczego obszaru
Kierunki rozwoju KSOF są rozwinięciem wizji rozwoju. Kierunki rozwoju są elementem pośrednim pomiędzy
nadrzędnym celem, jakim jest wizja i misja oraz celami strategicznymi i operacyjnymi.
Strona 4/115
CELE STRATEGICZNE
W ramach kierunków rozwoju wyszczególniono cele strategiczne, Główne cele strategiczne w sposób
bezpośredni nawiązują do wizji i misji:
1. Zachowanie wysokiej jakości ochrony środowiska i zachowanie walorów przyrodniczych
2. Kształtowanie oferty turystycznej obszaru funkcjonalnego
3. Poprawa funkcjonalności komunikacyjnej
4. Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej
5. Wzmacnianie kapitału ludzkiego oraz rozwój przedsiębiorczości
Celom strategicznym podporządkowano cele operacyjne i działania, których realizacja będzie prowadziła do
osiągnięcia pożądanego statusu określonego w misji i wizji obszaru funkcjonalnego.
Wdrażanie Strategii będzie się odbywać poprzez programy operacyjne (regionalne, wojewódzkie
i sektorowe). Na podstawie przeglądu i weryfikacji obecnie funkcjonujących i planowanych programów
i strategii sektorowych – zostaną opracowane konkretne programy operacyjne, realizujące jeden lub więcej
celów operacyjnych Strategii, precyzując, selekcjonując oraz hierarchizując problemy i działania rozwojowe
służące osiąganiu tych celów.
Strona 5/115
II. WPROWADZENIE
Strategia Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego powstała w celu realizacji ponadlokalnych, wspólnych
działań rozwojowych, wychodzących poza granice jednej gminy. Ma ona ułatwić samorządom lokalnym
przygotowanie i realizację wspólnych przedsięwzięć w oparciu o zasoby własne, jak i pojawiające się
różnorodne możliwości wsparcia zewnętrznego.
Realizacja strategii wymagać będzie zarządzania zintegrowanego: współpracy i koordynacji prac samorządów
terytorialnych. Współpraca powinna być dobrze zaplanowana, a skoordynowane działania mogą przyczynić
się do maksymalizacji efektów ponoszonych nakładów ze środków publicznych, co w sumie ma przyczynić się
do wzrostu konkurencyjności i zdynamizowania rozwoju Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru
Funkcjonalnego. Strategia przygotowana została w wyniku współpracy samorządów KSOF z ekspertami
zewnętrznymi. Proces budowy strategii wsparty został metodą konsultacji i partycypacji społecznej.
Wypracowane podczas warsztatu strategicznego główne założenia dotyczące wizji, kierunków i celów
strategicznych zostały poddane weryfikacji podczas konsultacji społecznych w dniu 22.01.2014 roku.
Przeprowadzono dyskusję nad konkretnymi zapisami, zebrano również uwagi i przedyskutowano
propozycje modyfikacji niektórych zapisów. Pozwoliło to wypracować wersję dokumentu końcowego.
Dokument składa się zasadniczo z 2 części:
I. Część analityczno-diagnostyczna, którą opracowano na podstawie danych dostępnych w bazach GUS,
dokumentów strategicznych województwa zachodniopomorskiego, powiatu kołobrzeskiego, miasta
Kołobrzeg oraz gminy Kołobrzeg i Ustronie Morskie.
II. Część strategiczna – wizja, misja, cele strategii, wdrażanie, monitoring i ewaluacja strategii.
W pierwszej kolejności sformułowano wizję rozwoju. Celowo wizję umieszczono na wstępie, ponieważ to od
niej rozpoczął się proces współpracy. Taka też jest logika tworzenia nowoczesnych dokumentów. Następnie
zostały określone kierunki i cele strategiczne oraz operacyjne realizacji strategii rozwoju obszaru
funkcjonalnego.
W kolejnych rozdziałach przedstawiono rekomendacje wdrażania Strategii – zawierające najważniejsze
wnioski dotyczące budowy systemu wdrażania, opartego o współpracę z instytucjami i podmiotami z obszaru
funkcjonalnego oraz monitoring i ewaluację strategii, czyli założenia dotyczące monitorowania realizacji
Strategii oraz zalecenia odnoszące się do jej ewaluacji.
Redaktorzy dokumentu pragną serdecznie podziękować wszystkim uczestnikom konsultacji za wkład
merytoryczny w ostateczny kształt dokumentu Strategii.
Dokument strategii KSOF poddany został konsultacjom społecznym. W dniu 22.01.2014 roku w siedzibie
Urzędu Miasta w Kołobrzegu miało miejsce spotkanie z przedstawicielami społeczności KSOF. Uczestniczyło
w nim 45 osób. Projekt strategii ukazał się na stronie internetowej projektu oraz partnerów projektu.
Informacje nt. strategii ukazały się w lokalnej prasie i telewizji.
Strona 6/115
Załącznik nr 2 do strategii KSOF prezentuje wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych wraz ze
zgłoszonymi uwagami.
W opracowaniu dokumentu Strategii obszaru funkcjonalnego uczestniczył zespół zadaniowy ds.
przygotowania oraz realizacji projektu pn. "Rozwój miejskiego obszaru funkcjonalnego na podstawie
wstępnie zdiagnozowanych zależności pomiędzy gminami: Gminą Miasto Kołobrzeg, Gminą Kołobrzeg oraz
Gminą Ustronie Morskie", dofinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach PO
Pomoc Techniczna. Umowa o dofinansowanie nr DPT/BDG-II/POPT/92/13 z dnia 11 lipca 2013r.
Skład zespołu:
1. Zastępca Prezydenta ds. gospodarczych Pan Andrzej Olichwiruk - Koordynator zespołu,
2. Grupa robocza ds. określenia granic obszaru funkcjonalnego oraz opracowania Strategii rozwoju obszaru
funkcjonalnego:
1) Monika Sielewska – Naczelnik Wydziału Urbanistyki i Architektury UM K-g,
2) Damian Kunz – Naczelnik Wydziału Gospodarki Nieruchomościami UM K-g,
3) Karol Królikowski – Naczelnik Wydziału Komunalnego UM K-g,
4) Agnieszka Marcholewska – Pełnomocnik Prezydenta Miasta Kołobrzeg ds. Strategii Rozwoju Miasta
UM K-g,
5) Krystyna Mikołajczak – Z-ca Wójta Gminy Kołobrzeg,
6) Adam Budka – Sekretarz Gminy Kołobrzeg,
7) Piotr Byczkowiak – Inspektor ds. funduszy pomocowych w UG Ustronie Morskie.
Strona 7/115
III. CZĘŚĆ ANALITYCZNO – DIAGNOSTYCZNA
Analizę stanu istniejącego opracowano na podstawie danych dostępnych w bazach GUS, dokumentów
strategicznych województwa zachodniopomorskiego, powiatu kołobrzeskiego, miasta Kołobrzeg oraz gminy
Kołobrzeg i Ustronie Morskie.
Wśród najważniejszych analizowanych dokumentów znalazły się:
• Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego
• Strategia Promocji Powiatu Kołobrzeskiego na lata 2012-2020
• Strategia Rozwoju Gminy Kołobrzeg
• Strategia Rozwoju Gminy Ustronie Morskie
• Strategia Rozwoju Kołobrzegu do roku 2020
• Delimitacja Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego (KSOF)
Ponadto analizie poddano informacje dostępne na stronach internetowych miasta Kołobrzeg, gminy
Kołobrzeg, gminy Ustronie Morskie oraz stron pokrewnych, np. Encyklopedia Pomorza Zachodniego
Pomeranica.pl.
Dane dostępne w bazach GUS przeanalizowano w przedziale czasowym 2007-2012.
Cześć analityczno – diagnostycza została przedstawiona także w formie analizy porównawczej z wybranymi
obszarami funkcjonalnymi w Polsce, które charakteryzują się podobnym potencjałem rozwoju społeczno –
gospodarczego (liczba mieszkańców, charakter ośrodka subregionalnego, funkcja turystyczna). W tym celu
przeanalizowano obszary funkcjonalnych z różnych części kraju. Analizę przeprowadzono na podstawie
opracowania Ministerstwa Rozwoju Regionalnego pod nazwą Kryteria Delimitacji Miejskich Obszarów
Funkcjonalnych Ośrodków Wojewódzkich.
Po wstępnej analizie zdecydowano się przeprowadzić analizę porównawczą KSOF z obszarami
funkcjonalnymi miast: Chojnice, Nysa, oraz Ełk.
Strona 8/115
1. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU
1.1 Podział administracyjny
KSOF - trzy nadmorskie gminy powiatu kołobrzeskiego.
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny leży w Województwie Zachodniopomorskim, w strefie
przybrzeżnej powiatu kołobrzeskiego.
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny tworzą trzy jednostki administracyjne powiatu
kołobrzeskiego:
• miasto Kołobrzeg,
• gmina Kołobrzeg,
• gmina Ustronie Morskie.
Od północy granicę Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego wyznacza linia brzegowa
Morza Bałtyckiego. Jedynym miastem KSOF jest Kołobrzeg. Mapa 1 Podział administracyjny powiat kołobrzeskiego, zasięg KSOF.
Strona 9/115
1.2 Charakterystyka geograficzna.
Morze, wydmy, jezioro nadmorskie, Parsęta
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny leży w północno-zachodniej Polsce, na Pomorzu Zachodnim,
w środkowej części nadmorskiego pasa województwa zachodniopomorskiego. Obejmuje przybrzeżne wody
Bałtyku, plaże, pasy wydm i nizin nadmorskich oraz niższy taras wysoczyzn morenowych. Według podziału na
jednostki fizyczno-geograficzne, Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny obejmuje wschodnią część
Wybrzeża Trzebiatowskiego, zachodnią część Wybrzeża Słowińskiego oraz północną część Równiny
Białogardzkiej. Naturalną granicą rozdzielającą oba wybrzeża jest rzeka Parsęta stanowiąca, obok morskiej
linii brzegowej, istotną barierę fizjograficzną.
Przy ujściu Parsęty do Morza Bałtyckiego centralne położenie w linii wybrzeża Kołobrzeskiego
Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego zajmuje Kołobrzeg, jedyne miasto obszaru funkcjonalnego. Ujście
Parsęty zabudowane jest obiektami portu towarowego, jachtowego, rybackiego, pasażerskiego i wojennego.
Uregulowane koryto rzeki posiada szerokość 60-100 m, a jego głębokości wynoszą 5-8 m. Parsęta, jako
jedyna z rzek przymorza posiada niewielką deltę, której stożek sypany jest w morze, a na lądzie pozostaje
pod pokrywą osadów eolicznych i nasypów. Na tym odcinku wykształciły się tarasy zalewowe i akumulacyjne.
Taras zalewowy ciągnie się po obu stronach rzeki osiągając wysokość 2 m. Budują go mady, torfy i piaski
rzeczne. Występują w jego obrębie niewielkie, wydłużone pagórki piaszczyste - nasypy powodziowe.
W końcowym odcinku biegu brzegi rzeki porastają pojedyncze drzewa. Przy moście kolejowym w Kołobrzegu
kończą się śródlądowe wody Parsęty, a zaczynają wewnętrzne i terytorialne wody morskie. Dolina rzeki
stanowi niezaprzeczalny walor krajobrazowy i przyrodniczy.
Obszar funkcjonalny położony jest w brzegowej części Wybrzeża Trzebiatowskiego i Wybrzeża Słowińskiego.
Linia wybrzeża morskiego leżącego w obrębie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego
ma długość około 30 km. W bezpośrednim sąsiedztwie morza ciągnie się pas wydm osiągający miejscami
wysokość kilkunastu metrów.
Powierzchnia terenu Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego podnosi się od morza
w kierunku południowym (z pominięciem pasa wydm nadmorskich). W rejonie nizin nadmorskich
w niektórych miejscach występują depresje.
Ukształtowanie terenu Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego ma charakter
młodoglacjalny, co znajduje odzwierciedlenie w rzeźbie, krajobrazie i stosunkach hipsometrycznych. Leżący
na południe od nizin nadmorskich teren KSOF stanowi zdenudowany skłon wysoczyzn morenowych,
poprzecinany krzyżowym systemem pradolin i dolin rzecznych, biegnących w kierunku północno-zachodnim
i południowo-zachodnim.
Głównym budulcem powierzchni terenu są pozostałości zlodowacenia bałtyckiego - utwory czwartorzędowe,
osiągające do 100 m miąższości oraz efekty procesów zachodzących po ustąpienia lądolodu w ciągu
ostatnich kilkunastu tysięcy lat. Utwory czwartorzędowe przykrywają głębiej leżące utwory trzeciorzędowe.
Spośród dominujących brzegów wydmowych należy wyróżnić odcinki mierzejowe jeziora Resko. Natomiast
brzeg klifowy rozciąga się od Kołobrzegu w kierunku do Sarbinowa; miejscami przykryty jest wydmami.
Wysokość klifu jest niewielka i waha się od 5 do 10 m.
Strona 10/115
Pas wydm na całym odcinku wybrzeża w większości jest porośnięty lasem sosnowym. Jego budowa i kształt
są zróżnicowane. W Dźwirzynie pola wydmowe sięgają 500 metrów szerokości i 15,2 m wysokości n.p.m. Na
odcinku, w którym plaża jest najszersza, utworzono dodatkowy wał wydmowy. W kierunku wschodnim
szerokość pasa wydm się zmniejsza do 200 metrów. Na wschód od doliny Parsęty, wzdłuż wybrzeża na
wysokości Kołobrzegu rozciąga się wąski wał wydmowy wznoszący się od 3 do 6 m n.p.m.
Wydmy położone przy wschodniej granicy Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego są
szare, o budowie piaskowo-gliniastej i gliniastej, w większości strome, w niektórych miejscach osiągają
wysokość kilkunastu metrów. Dopiero dalej w kierunku zachodnim, za Ustroniem Morskim, pojawiają się
typowe wydmy piaskowe. Wały wydmowe w gminie Ustronie Morskie nie są ciągłe, występują tylko na
krótkich odcinkach brzegu morskiego i są przeważnie zalesione.
Pas nizin nadmorskich ciągnie się od Dźwirzyna w części zachodniej Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru
Funkcjonalnego do Wieniotowa w części wschodniej. W okolicach Dźwirzyna pas ten jest zbudowany
z utworów torfowych, zalegających na poziomie 0,2-1,2m n.p.m. i powstał wskutek akumulacji osadów
u ujścia do morza, co doprowadziło do zamknięcia dawnej zatoki morskiej. Reliktem tej zatoki jest jezioro
Resko Przymorskie. Obecnie, wskutek przekształceń dokonanych w latach 1960-80, obszar ten stanowi duży
kompleks łąkowy z gęstą siatką rowów melioracyjnych i nielicznym zadrzewieniem.
Dalej w kierunku wschodnim, w okolicy Grzybowa, teren jest nieco wyższy, zbudowany z utworów
piaszczysto-gliniastych, do wysokości 1-5 m n.p.m.
Dolinę Parsęty i dolinę Błotnicy łączy wypełniona torfami pradolina o szerokości 1-1,5km, biegnąca na
południe od Starego Borku i Zieleniewa, dobrze zmeliorowana, używana, jako łąki i pastwiska. Ten otwarty
krajobraz stanowi korytarz ekologiczny pomiędzy dwoma środowiskami.
W rejonie położonym pomiędzy Grzybowem, Zieleniewem i Nowym Borkiem znajduje się obszar nieco
podniesiony moreny dennej, wznoszący się w kierunku południowym do wysokości ok. 16 m n.p.m. w rejonie
Zieleniewa i Starego Borku. W obrębie tej wysoczyzny znajdują się duże obszary bezodpływowe lub
o utrudnionym odpływie, wypełnione glebami pochodzenia organicznego.
Tereny położone na wschód od rzeki Parsęty, a także na południe od obniżenia pradolinnego rzek Parsęta-
Błotnica oraz w rejonie Drzonowo-Nowogardek, są strefą brzegową dennej wysoczyzny morenowej. Cała
powierzchnia obszaru jest zbudowana głównie z moreny dennej lekko falistej, w której skład wchodzą gliny
zwałowe, piaski, żwiry.
Druga wysoczyzna, wydzielona przez Błotnicę i Dębosznicę od wschodu, Błotnicę i jezioro Resko Przymorskie
od północy i obniżenie pradolinne (Sarbia-Samowo), miejscami płaska lub lekko falista, a w rejonach zboczy
dolinnych - zróżnicowana, wznosi się od 5 m n.p.m. w rejonie Karcina do 22 m n.p.m. w części centralnej,
a następnie opada do 12 m n.p.m. w części południowej (Samowo, Sarbia).
Falista wysoczyzna moreny dennej rozciąga się do wschodniej części Kołobrzeskiego Subregionalny Obszaru
Funkcjonalnego, gminy Ustronie Morskiej, gdzie charakteryzuje się niewielkimi deniwelacjami. Jest ona tutaj
poprzecinana zespołami dolin erozyjnych i obniżeń wytopiskowych. Obszar ten urozmaicają wzniesienia
będące pagórkami moreny czołowej lub kemami. Najwyższy z nich (Krzywa Góra) osiąga wysokość
33 m n.p.m.
Strona 11/115
1.3 Warunki przyrodnicze i zasoby naturalne
Obszary Natura 2000 oraz cenne zasoby naturalne
Głównym ciekiem wodnym Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego jest rzeka Parsęta,
wypływająca ze źródła na wysokości ok. 137 m n.p.m. z okolic Parsęcka na terenie Pojezierza Drawskiego,
o długości 139 km i powierzchni dorzecza równej 3151 km2. Rzeka dzieli Kołobrzeski Subregionalny Obszar
Funkcjonalny na dwie części i w Kołobrzegu wpływa do morza. Na terenie KSOF występują również niewielkie
rzeki o długości do 30 km; należą do nich głównie: Błotnica w zachodniej części Kołobrzeskiego
Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego i Czerwona - w części wschodniej. Ponadto na obszarze KSOF
płyną niewielkie rzeki i strumienie należące do zlewni w/w cieków.
Dolina rzeki Parsęty, otoczona wysoczyzną 10-20 m n.p.m., spełnia szczególne znacznie hydrograficzne
i krajobrazowe na trenie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego. Dno doliny przecinają
rowy melioracyjne, dzięki którym jest ono użytkowane rolniczo jako łąki.
Teren Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego cechuje się bardzo niską jeziornością. Poza
fragmentem znaczącego pod względem wielkości jeziora Resko Przymorskie, występują tu nieliczne jeziora
o niewielkiej powierzchni, głównie oczka polodowcowe, w większości bezodpływowe.
Gleby Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego to głównie kompleksy glebowe brunatne
i bielicowe, natomiast na obszarach dolinnych dominują gleby bagienne i torfowe.
W gminie Kołobrzeg dominują gleby torfowe i bielicowe, natomiast w gminie Ustronie Morskie przeważają
gleby brunatne. W wyniku postępującej urbanizacji występują zwarte kompleksy gleb pochodzenia
antropogenicznego (usypiskowe, sztucznie zasilane, urbisole).
Na obszarze Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego występuje wpływ dwóch różnych
krain klimatycznych. Krainy klimatyczne Trzebiatowska i Kołobrzesko-Darłowska, obejmujące miasto
Kołobrzeg oraz gminy Kołobrzeg i Ustronie Morskie, w stosunku do regionu zachodniopomorskiego cechują
się znacznie większą liczbą dni z dużym zachmurzeniem i opadami atmosferycznymi. Występuje tu obniżenie
temperatur w okresie maj sierpień (wpływ Morza Bałtyckiego), względnie mała liczba dni gorących, a zima
zaczyna się bardzo późno. Liczba dni z pokrywą śnieżną jest bardzo mała, natomiast wydłużony jest okres bez
przymrozków. Występują tu również jedne z najmniejszych rocznych amplitud temperatur (ciepła zima -
chłodne lato).
Na obszarze KSOF, w mieście Kołobrzeg, funkcjonuje największe w kraju uzdrowisko. Jedną z kluczowych
cech decydujących o funkcjonowaniu tego uzdrowiska jest napływ mas powietrza oraz jego walory lecznicze.
Suma rocznych opadów na obszarze KSOF przekracza średnie dane liczbowe odnotowane dla kraju, a średnia
roczna temperatura wynosi około 8 °C.
W strefie przymorskiej (do 1 km od linii brzegowej) w powietrzu występuje intensywne stężenie jodu
i aerozolu morskiego, istotne dla lecznictwa uzdrowiskowego. Masy powietrza napływające nad Kołobrzeski
Subregionalny Obszar Funkcjonalny są czyste i pozbawione zanieczyszczeń. W samym obszarze
Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego, a także w jego bliższym sąsiedztwie, brak jest
znaczących obiektów powodujących zanieczyszczenia powietrza, a jedyną formą zagrożeń są małej i średniej
wielkości lokalne kotłownie oraz indywidualne paleniska domowe wykorzystujące paliwa stałe (głównie
węgiel kamienny).
Strona 12/115
Najważniejszymi zasobami naturalnymi decydującymi o funkcjonowaniu uzdrowiska Kołobrzeg
są wydajne źródła solankowe i wody mineralne oraz torfy borowinowe wykorzystywane do celów leczniczych
i zabiegowych w zakładach przyrodoleczniczych i innych obiektach uzdrowiskowych. Solanki pochodzą
z osadów piaszczystych i piaskowcowych jury dolnej i środkowej. Na potrzeby lecznicze uzdrowiska woda jest
dostarczana przez 4 otwory wiertnicze. Dla eksploatacji złóż leczniczych wód mineralnych utworzono w 1991
roku obszar górniczy Kołobrzeg.
Występowanie wód mineralnych wiąże się ze strukturą antykliny, wysoko wypiętrzonej struktury
permomezozoicznej pociętej serią uskoków, na której wschodnim skłonie posadowiony został Kołobrzeg.
Wody solankowe należą do reliktowych wód mezozoicznych, a odnawianie ich zasobów następuje drogą
ascencji wód słonych z poziomu triasowego i cechsztyńskiego wzdłuż linii tektonicznych1.
Potrzeby rozlewni wód mineralnych zabezpieczają dwie studnie wiercone. Studnia o głębokości 46 m ujmuje
zasobne wody poziomu czwartorzędowego. Studnia o głębokości 67 m ujmuje wody poziomu liasowego.
Drugim podstawowym tworzywem leczniczym KSOF są wysokiej jakości borowiny. Borowina znajduje się na
obszarze dwóch pól (obszar Mirocic, obecnie eksploatowany i obszar Kołobrzeg). Dla powyższego złoża
ustanowiony jest obszar górniczy. Borowina kołobrzeska pochodzi z torfu niskiego, charakteryzującym się
bogatym składem chemicznym. Ogólne zasoby borowiny wynoszą 2872 tys. m3.
Obok surowców leczniczych do naturalnych zasobów Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru
Funkcjonalnego należą także surowce mineralne (piaski i żwiry – dawniej kruszywa naturalne, gliny
morenowe, surowce ilaste ceramiki budowlanej oraz torfy), eksploatowane na ternie gminy Kołobrzeg.
Na obszarze gminy Ustronie Morskie nie ma żadnych zasobów naturalnych.
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny jest jednym z najsłabiej zalesionych obszarów województwa
Zachodniopomorskiego. Z gmin tworzących KSOF, jedynie Ustronie Morskie posiada znaczące obszary leśne,
stanowiące 29% powierzchni gminy.
Według podziału geobotanicznego szaty roślinnej Polski, obszar zajmowany przez Kołobrzeski Subregionalny
Obszar Funkcjonalny należy do strefy klimatycznej pobrzeża bałtyckiego w środkowoeuropejskiej prowincji
niżowo-wyżynnej. Strefa Pobrzeże Południowobałtyckie charakteryzuje się zatorfionymi dolinami
przymorskimi, wydmami z roślinnością piaskową oraz płaskimi płatami pomorskiej moreny dennej
i wzgórzami moreny czołowej zajętymi przez lasy. Charakterystyczną roślinnością tej krainy są torfowiska
wrzosowiskowe (właściwie wrzoścowe) oraz, pomimo niskiego zalesienia, lasy bukowe i mieszane (bukowo
dębowe), olszyny, wilgotne bory sosnowe i lasy sosnowo-mieszane. Osobliwościami florystycznymi tych
lasów są: jarząb szwedzki i wiciokrzew pomorski2.
Obszary leśne o cechach terenów podmokłych (doliny rzek, torfowiska, podmokłe łąki) to miejsca
występowania łęgów olszowych i borów bagiennych. Niewielkie kompleksy leśne występują także
na terenach nadmorskich i wydmowych stanowiąc naturalną barierę łagodzącą intensywny wpływ wiatrów
i klimatu morskiego przejściowego.
1 Elżbieta Dobracka: 6.1.1 Geomorfologia i zarys budowy geologicznej. W: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta Kołobrzegu. Kołobrzeg: Urząd Miasta Kołobrzegu, 2001-12-04. (Studium miasta, Załączniki do Uchwały Nr XLV/470/01 Rady Miejskiej w Kołobrzegu z dnia 4 grudnia 2001 r. 2 Urząd Miasta w Kołobrzegu, Inwest Consulting SA: Plan rozwoju lokalnego miasta Kołobrzeg na lata 2005-2007. Kołobrzeg: UM w Kołobrzegu, 2004-11-08, s. str. 28-29
Strona 13/115
Obszary leśne to także siedliska licznych gatunków średniej i dużej zwierzyny leśnej (jelenie, sarny, dziki, lisy,
zające), natomiast tereny podmokłe, bagienne i wodne stanowią ostoję dla płazów i gadów. Strefa brzegowa
Morza Bałtyckiego stanowi naturalne siedlisko wielu gatunków ptaków (mewy, łabędzie, kaczki, rybitwy)
oraz sporadycznie ssaków (foki). W rzece Parsęcie i jej dopływach można spotkać ryby łososiowate,
natomiast doliny rzek stanowią ostoję dla licznych gatunków ptaków (łabędzie, czaple, kaczki, gęsi, żurawie).
W wielu miejscach można spotkać gniazda bocianów.
Znaczna część terenów Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego objęta jest obszarami
NATURA 2000.
Wybrzeże Trzebiatowskie (PLB320010) – obszar specjalnej ochrony ptaków w północno-zachodniej Polsce,
nad Morzem Bałtyckim, o powierzchni 31 757,6 ha, w całości w woj. zachodniopomorskim, na Pobrzeżu
Szczecińskim. Celem utworzenia obszaru jest ochrona populacji dziko występujących ptaków oraz
utrzymanie ich siedlisk w niepogorszonym stanie. Stwierdzono występowanie na tym terenie 35 gatunków
ptaków z Załącznika II Dyrektywy Ptasiej.
Obszar Wybrzeże Trzebiatowskie rozciąga się na długości ok. 54 km wzdłuż brzegu Bałtyku. Jego obszar jest
spójny, jednak bardzo wydłużony. Obejmuje głównie tereny mezoregionu Wybrzeże Trzebiatowskie, od
którego wziął swą nazwę, a także północne obrzeża Równiny Gryfickiej.
Ostoja zajmuje północno-zachodnią część woj. zachodniopomorskiego. Należy do siedmiu gmin, w trzech
powiatach: kamieńskim, gryfickim, kołobrzeskim. Teren chroniony rozciąga się od miasta Kamień Pomorski
przy ujściu rzeki Świniec, aż do przedmieść Kołobrzegu – miejscowości Grzybowo i Zieleniewo. Od południa
ostoję ograniczają takie miejscowości jak: Świerzno, Karnice, Lędzin, Trzebiatów i Gołańcz Pomorska. Obszar
zajmuje pas nad morzem od Pogorzelicy do Grzybowa z wyłączeniem miejscowości letniskowych: Mrzeżyno,
Rogowo i Dźwirzyno.
Na obszarze ochrony znajduje się 6 nazwanych zbiorników wodnych: Jezioro Jatkowskie, Jezioro na Górce,
Konarzewo (Bagno Pogorzelickie), Borek, w tym 2 największe jeziora lagunowe Liwia Łuża i Resko
Przymorskie
47% obszaru ochrony zajmują łąki i pastwiska, które dawniej były intensywnie koszone i na których było
wypasane bydło.
Obszar specjalnej ochrony ptaków Wybrzeże Trzebiatowskie częściowo pokrywa się z obszarem Natura 2000
o nieco innym zakresie ochrony – obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty Trzebiatowsko-Kołobrzeski
Pas Nadmorski.
Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski (PLH320017) – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty
w północno-zachodniej Polsce, nad Morzem Bałtyckim, o powierzchni 17 468,79 ha, w całości w woj.
zachodniopomorskim, na Pobrzeżu Szczecińskim. Celem utworzenia obszaru jest ochrona siedlisk typowych
dla południowego wybrzeża Morza Bałtyckiego. Stwierdzono występowanie 17 siedlisk przyrodniczych,
m.in.: bagienne solniska nadmorskie, nadmorskie wydmy białe i szare, lasy łęgowe, nadrzeczne zarośla
wierzbowe, grąd subatlantycki, płytkie ujścia rzek.
Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski rozciąga się na długości ok. 60 km południowego wybrzeża
Bałtyku. Jego obszar nie jest całkowicie spójny, lecz miejscami przedzielony pasami zabudowań i użytków
Strona 14/115
rolnych. Granice wyznaczają obszary nad morzem od kilkuset metrów do ok. 9 km w głąb lądu. Zawiera
tereny wschodniej części Wybrzeża Trzebiatowskiego, zachodnie Wybrzeże Słowińskie oraz północne
obrzeża Równiny Gryfickiej i Białogardzkiej. Pas Nadmorski obejmuje obszar wybrzeża od miejscowości
Trzęsacz do m. Gąski, z którego wyłączony jest teren zabudowany miejscowości: Rewal, Niechorze,
Mrzeżyno, Dźwirzyno, Grzybowo, Kołobrzeg (także Podczele), Sianożęty, Ustronie Morskie – ich linia
zabudowy jest granicą pasa.
Pas Nadmorski zajmuje środkową część wybrzeża woj. zachodniopomorskiego. Należy do takich jednostek
administracyjnych jak: gmina Rewal, gmina Karnice, gmina Trzebiatów, gmina Kołobrzeg, miasto Kołobrzeg,
gmina Dygowo, gmina Ustronie Morskie, gmina Będzino.
Fragment wybrzeża należący do obszaru charakteryzują brzegi klifowe, wydmowe, mierzeje oddzielające
jeziora przymorskie, a także płytkie ujścia rzek. Obszar ochrony posiada wykształcony pasmowy układ
siedlisk, który obejmuje wody przybrzeżne, plaże wraz z fragmentami kidziny, początkowe stadia
powstawania wydm białych, wydmy szare, wydmy ustabilizowane porośnięte lasem oraz zagłębienia między
wydmami z mokradłami. Pas brzegowy cechują także jeziora lagunowe (Resko Przymorskie i Liwia Łuża),
zamknięte od morza poprzez wąskie mierzeje. Południowa część wybrzeża przechodzi w rozległy pas
obniżenia Pradoliny Bałtyckiej, którą wypełniają głównie pokłady torfów niskich. Teren ten został
w większości odwodniony w przeszłości, a następnie wykorzystywany jako użytki zielone. Pradolina jest
poprzecinana siecią kanałów oraz większych cieków wodnych jak Rega, Stara Rega, Parsęta.
Specjalny obszar ochrony siedlisk Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski częściowo pokrywa się
z obszarem Natura 2000 o nieco innym zakresie ochrony – obszarem specjalnej ochrony ptaków Wybrzeże
Trzebiatowskie.
Mapa 2 Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski
Źródło: Patryk Korzeniecki na podstawie maps of European Ecological Natura 2000 Network.
Dorzecze Parsęty (PLH320007) – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty w północno-zachodniej Polsce,
utworzony w dolinach dorzecza Parsęty, o całkowitej powierzchni 27710,43 ha, w całości w woj.
zachodniopomorskim, na Pobrzeżu Koszalińskim, Pobrzeżu Szczecińskim i Pojezierzu Zachodniopomorskim.
Celem utworzenia obszaru jest zachowanie w stanie niepogorszonym występujących w jego granicach
siedlisk przyrodniczych i gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej Rady
Strona 15/115
92/43/EWG. W efekcie przedmiotem ochrony jest 25 rodzajów stwierdzonych tu siedlisk przyrodniczych oraz
11 gatunków ssaków, płazów, ryb i owadów. Siedliska pokrywają ponad 50% powierzchni obszaru.
Największy obszar pokrywają mają takie siedliska jak: łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe,
kwaśne buczyny, grąd subatlantycki, pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy, torfowiska zasadowe
o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, świeże łąki użytkowane ekstensywnie.
Rozciągłość obszaru od obszaru źródliskowego pod Parsęckiem w kierunku północno-zachodnim do ujścia
rzeki w porcie Kołobrzeg wynosi 85 km. Zawiera tereny od Pojezierza Drawskiego, przez Wysoczyznę
Łobeską, Równinę Gryficką, Równinę Białogardzką do Wybrzeża Słowińskiego. Wysokości chronionego
obszaru zmieniają się od 206 m n.p.m. do 0 m n.p.m.[2]
Główną oś obszaru ochrony stanowi dolina rzeki Parsęty z ościennymi obszarami.3
Inne formy ochrony przyrody.
Dużą powierzchnię Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego zajmuje obszar chronionego
krajobrazu pod nazwą „Koszaliński Pas Nadmorski”, który rozciąga się wzdłuż pobrzeża i wydm nadmorskich,
obejmując także północną część Kołobrzegu. Ochroną objęto krajobraz oraz naturalne walory środowiska
przyrodniczego pasa nadmorskiego, z jednoczesnym wsparciem ochrony walorów uzdrowiska Kołobrzeg.
Wyjątkowym obszarem chronionym jest użytek ekologiczny w Podczelu „Ekopark Wschodni”, stanowiący
zbiorowisko łąkowe i szuwarowe roślinności halofilnej z wieloma gatunkami słonorośli mających tu jedyne
stanowisko w Polsce, oraz położony na wschód od Kołobrzegu tzw. „Kołobrzeski Las” z najważniejszymi
i najcenniejszymi pomnikami przyrody – dębami „Bolesław” i „Warcisław”.
Na terenie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego znajdują się także wpisane do rejestru
WKZ parki i zespoły parkowe. W samym Kołobrzegu jest 6 parków o łącznej powierzchni 62,9 ha: park im.
Stefana Żeromskiego (31 ha), park im. Aleksandra Fredry (26,7 ha), stanowiący nadmorski park zdrojowy
tutejszego uzdrowiska, park im. Jedności Narodowej (6,5 ha), park im. 3. Dywizji Piechoty (4,5 ha), park im
Jana Dąbrowskiego oraz nowo wpisany Par im. Bolesławca Krzywoustego.
Ponadto na terenie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego znajdują się liczne objęte
ochroną obiekty przyrodnicze.
3 Źródło: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RP
Strona 16/115
1.4 Uwarunkowania historyczno-kulturalne
Bogate dziedzictwo kulturowe
Dzieje osadnictwa na terenie współczesnego Kołobrzegu sięgają okresu przedpiastowskiego.
Prawdopodobnie już w VII wieku u wybrzeży Bałtyku istniała osada, w której potrafiono pozyskiwać sól ze
źródeł solankowych na Wyspie Solnej, co stało się źródłem bogactwa okolicznych mieszkańców. W VIII lub IX
wieku ok. 4 km od wybrzeża w dół rzeki Parsęty wzniesiono gród. Jego ślady do dziś można odnaleźć na
przedmieściach miasta, na terenie dzisiejszego Budzistowa. Wokół grodu rozwijało się osadnictwo.
Eksportowano stąd sól m.in. do Wielkopolski i na Śląsk. Ten gród dał początek Kołobrzegowi, który stał się
dużym portem oraz ośrodkiem handlu solą i rybami. Atrakcyjność grodu sprawiła, że w X wieku został on
zdobyty przez Mieszka I i obsadzony jego załogą.
Stał się silnym ośrodkiem władzy Piastów na Pomorzu Zachodnim. Towarzyszyła temu (datowana na
l. 80. X wieku) przebudowa grodu oraz zmiany w produkcji rzemieślniczej miasta. Dużą rolę odegrało
korzystne położenie Kołobrzegu. Przede wszystkim był to naturalny port morski przy ujściu rzeki Parsęty,
położony w środkowej części ziem pomorskich, na szlaku łączącym Wolin z Gdańskiem. Bałtycka wyspa
Bornholm, położona naprzeciw Kołobrzegu, ułatwiała etapową żeglugę i handel ze Skandynawią, a zwłaszcza
z Birką - dużym ośrodkiem handlowym w Szwecji. Z drugiej, południowej strony w odległości 200 km leżał
główny ośrodek młodego państwa polskiego - Poznań.
Syn Mieszka, książę Bolesław I Chrobry, próbował utworzyć tu biskupstwo. Po raz pierwszy w dokumentach
nazwa ta została zapisana przez kronikarza niemieckiego Thietmara z Merseburga, gdy cesarz Otton III wraz
z księciem Bolesławem I Chrobrym w 1000 roku ustalili arcybiskupstwo w Gnieźnie i podległą mu diecezję
w Kołobrzegu. Kołobrzeg stał się stolicą biskupstwa, tym samym został wyróżniony i usytuowany na równi
z takimi grodami jak Kraków, Wrocław czy Poznań.
Jednak po śmierci Bolesława Chrobrego Pomorze wróciło do pogaństwa, co zmusiło biskupa do ucieczki,
a Kołobrzeg stracił status stolicy biskupiej na rzecz położonego dalej na zachód Wolina a późnej Kamienia.
Słowiański gród cieszył się wolnością aż do czasów Bolesława III Krzywoustego, który, jak pisał Gall Anonim,
musiał ponownie zdobywać „sławne miasto” Kołobrzeg. Odtąd całe Pomorze Środkowe ponownie znalazło
się w granicach państwa piastowskiego.
Już w latach 30. XII w., po śmierci Bolesława III Krzywoustego (1138), Kołobrzeg przeszedł pod
zwierzchnictwo cesarza niemieckiego, a następnie króla Danii. W XII w. Kołobrzeg stał się ośrodkiem
administracyjnym zorganizowanym na wzór kasztelanii.
W latach 1187–1227, gdy w Polsce powiększało się rozbicie dzielnicowe, Pomorze z Kołobrzegiem znalazło
się pod władzą Duńczyków. Związani z nim więzami krwi książęta zachodniopomorscy powoli odzyskali
niezależność. 23 maja 1255 r. książę Warcisław III i biskup kamieński Herman von Gleichen lokowali nowe
miasto na prawie lubeckim, zwolnione przez pięć lat z płacenia wszelkich należności. Nowe miasto otrzymało
100 łanów ziemi uprawnej, kołobrzeski las oraz prawo połowu ryb w morzu pomiędzy ujściami Regi i Parsęty.
Powstało ono bliżej wybrzeża. Opuszczono dawny gród, który w pamięci potomnych zachował się jako Stare
Miasto. Znajdują się tam m.in. pozostałości kilku kościołów: katedry pierwszego biskupa, Reinberna, kościoła
św. Ottona, kaplicy św. Piotra czy klasztoru benedyktynek. Pamiątką po dawnych czasach pozostał kościółek
św. Jana Chrzciciela, wymieniany w kronikach już w 1222 r.
Strona 17/115
W średniowieczu do miasta przybywali liczni osadnicy, zwłaszcza z Niemiec – m.in. z Lubeki i Gryfii. Na
przełomie XIII i XIV w. Kołobrzeg był już silnym miastem hanzeatyckim. Wkrótce został otoczony murami
i fosą, stając się ważnym ośrodkiem handlowym i gospodarczym. Europejskie kontakty miasta handlowe
sięgały od Anglii i Hiszpanii po Ruś Kijowska. Równocześnie powoli znikał jego polski, słowiański charakter,
ustępują żywiołowi niemieckiemu. W XVI w. władze miejskie zakazały m.in. przyjmować do cechów
rzemieślników z Polski.
W połowie XVII w. nadbałtyckie potęgi Szwecja i Brandenburgia zaczęły przygotowywać się do walki z Austrią
o panowanie w Rzeszy. Jak się wkrótce okazało, teren Pomorza Zachodniego stał się areną przemarszów
wojsk, a także działań wojennych. W okresie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) Kołobrzeg opanowały
wojska szwedzkie. Opuściły miasto dopiero w 1653 r., odstępując na drodze układów Brandenburgii.
W tym czasie miasto nad Parsętą zdominowane było przez niemiecki patrycjat. W 2. połowie
XVII w. Kołobrzeg otoczono potężnymi umocnieniami ziemnymi, ufortyfikowano nawet latarnie morskie.
Miasto stało się jedną z najsilniejszych twierdz regionu. W 1701 r., rada miasta przysięgła wierność królowi
pruskiemu. Nad starym gotyckim ratuszem powieszono sztandar z dwugłowym orłem. W rękach Prus,
a potem Niemiec Kołobrzeg pozostał aż do 1945 r.
Zerwanie stosunków z Polską oznaczało jednak dla mieszkańców miasta kryzys gospodarczy. Od wieków
przynoszący dochody handel solą zaczął zamierać, a prywatni właściciele musieli odsprzedawać swoje
zakłady. W okresie wojny siedmioletniej (1756-1763) miasto trzykrotnie oblegali Rosjanie, pragnąc założyć tu
bazę floty. Zdobyli Kołobrzeg 17 grudnia 1761 r. i okupowali do 9 sierpnia 1762 r. Po zakończeniu wojny
siedmioletniej Kołobrzeg powoli dźwigał się z zapaści. Zaczął rozwijać się tu przemysł włókienniczy.
Podczas wojen napoleońskich i ataku wojsk francuskich na Prusy, Kołobrzeg pozostał jednym z nielicznych,
niezdobytych przez Francuzów skrawków państwa pruskiego. W 1807 Twierdzę Kołobrzeg (Festung Kolberg)
oblegały (lecz nie zdobyły) wojska Napoleona.
W 1830 r. otwarto tu pierwszy zakład kąpieli solankowych i przed nadmorskim miastem pojawiła się zupełnie
nowa perspektywa. Przebadana przez specjalistów solanka zawierała brom, jod, sód, jony wapni, żelaza,
magnezu i inne korzystne dla zdrowia pierwiastki. Z rozmachem zaczęły powstawać coraz to nowe zakłady
kąpieli solankowych. W kilkanaście lat miasto stało się znanym uzdrowiskiem w tej części Europy. Decyzją
króla Prus twierdza została zlikwidowana w 1872 roku, rozpoczęła się rozbiórka fortyfikacji i stopniowo
zaczął się zmieniać charakter miasta. Bogacenie się mieszkańców widocznie było w dziedzinach miejscowych
władz. Odbudowano ratusz w stylu neogotyckim, kolegiatę, powstało nowe kamienne molo portowe,
wzniesiono nowy gmach Urzędu Miejskiego, otwarto teatr. Kołobrzeg uzyskał połączenie kolejowe ze
Szczecinem, Gdańskiem, Poznaniem oraz Koszalinem. Już pod koniec XIX w. ulice rozświetliły latarnie
gazowe, a na początku XX w. zaczęły sprawnie działać wodociągi. Aż do wybuchu II wojny światowej miasto
rozwijało się z dala od politycznego zgiełku, ciesząc się sławą znakomitego uzdrowiska.
Przez kilkaset lat miasto znajdowało się poza granicami Polski pod rządami: Duńczyków, książąt pomorskich,
Brandenburgii, Prus i Niemiec. Dopiero w 1945 roku powróciło do Polski.
W końcowym okresie II wojny światowej Niemcy ogłosili Kołobrzeg twierdzą. 18 marca 1945 Kołobrzeg
zdobyły przez I Armię Wojska Polskiego i wojska I Frontu Białoruskiego. Podczas działań wojennych w 1945
roku, znanych jako Bitwa o Kołobrzeg, miasto zostało zniszczone w 90%. W marcu 1945 roku odbyły się tu
zaślubiny Polski z morzem. W 1967 roku Kołobrzeg otrzymał formalnie status uzdrowiska. W okresie PRL
miasto słynęło także z Festiwalu Piosenki Żołnierskiej.
Strona 18/115
Bogata przeszłość miasta i regionu są dzisiaj źródłem bogactwa historyczno-kulturalnego obszaru
Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego, przejawiającego się w licznych pamiątkach
i cennych zabytkach architektury.
Strona 19/115
1.5 Ludność
Pozytywne wskaźniki demograficzne oraz silne powiązanie funkcjonalne pomiędzy Kołobrzegiem, gminą
Kołobrzeg i Ustronie Morskie.
Teren Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego był zamieszkany na koniec 2012 roku przez
60.750 mieszkańców, w tym 47.103 osób mieszkało w mieście Kołobrzeg, 10.004 osób - w gminie Kołobrzeg
oraz 3643 osób - w gminie Ustronie Morskie.
Tabela 1. Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Liczba osób faktycznie zamieszkująca zarówno cały obszar KSOF, jak i poszczególne jednostki terytorialne,
jest nieco większa niż liczba osób oficjalnie zameldowanych. Różnica wynosi niecałe 0, 5 procent.
KSOF obejmuje obszar o powierzchni 22668 ha. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 656 osób/km2.
W latach 2009-2012 nastąpił wzrost liczby ludności na terenie objętym przez Kołobrzeski Subregionalny
Obszar Funkcjonalny. O ile w gminie Kołobrzeg i Ustronie Morskie wzrost ten był stopniowy i w zasadzie miał
charakter stały, o tyle w mieście Kołobrzeg wyraźny skokowy wzrost liczebności populacji nastąpił w roku
2012.
Wydane pozwolenia na budowę na 1000 mieszkańców potwierdza trendy migracyjne występujące na
obszarze KSOF. W stosunku do danych dla powiatu kołobrzeskiego najwyższe wartości zanotowały gminy
położone najbliżej Kołobrzegu, a więc gmina Kołobrzeg (20,2 pozwoleń) i Ustronie Morskie (39 pozwoleń) -
ich przewaga nad pozostałą częścią powiatu jest duża. Wskazuje to, że poddane są one najsilniejszej presji
urbanizacyjnej, związanej z tworzącą się strefą podmiejską Kołobrzegu.
Mimo wzrostu liczby mieszkańców, w strukturze wieku ludności pojawiły się niekorzystne zmiany. Populację
mieszkańców silnie dotyka proces starzenia się. Najbardziej jest to widoczne w Kołobrzegu, gdzie nastąpił
znaczny przyrost odsetka osób starszych przy spadku odsetka osób młodszych, co w niekorzystny sposób
wpływa na wskaźniki obciążenia ekonomicznego ludności (liczba osób w wieku nieprodukcyjnym do liczby
osób w wieku produkcyjnym).
Na obszarze Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego wskaźnik obciążenia ekonomicznego
drastycznie się pogorszył w stosunku do roku 2010. Na koniec roku 2012 na każde 100 osób w wieku
Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania. Stan na 31 XII
Jednostka
terytorialna
2009 2010 2011 2012
Kołobrzeg miasto 44889 44925 44991 47103
Kołobrzeg gmina 9569 9690 9825 10004
Ustronie Morskie
gmina
3598 3593 3590 3643
KSOF 58056 58208 58406 60750
Strona 20/115
produkcyjnym przypadały średnio 52 osoby w wieku nieprodukcyjnym (wynik gorszy o dwie osoby
w stosunku do 2010), przy czym sytuacja zdecydowanie korzystniejsza występuje w gminach: Ustronie
Morskie i Kołobrzeg, gdzie wskaźnik ten jest o ponad 5-6 punktów proc. niższy niż w mieście Kołobrzeg.
Proces starzenia się widoczny jest także w proporcji liczby osób w wieku przedprodukcyjnym do liczby osób
w wieku poprodukcyjnym. Od roku 2007 udział osób w wieku przedprodukcyjnym ulega ciągłemu
zmniejszaniu, przy czym od roku 2011 dynamika tego procesu znacznie wzrosła.
Na koniec roku 2012 na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym na terenie Kołobrzeskiego Subregionalnego
Obszaru Funkcjonalnego przypada średnio 89 osób w wieku poprodukcyjnym. Pod tym względem
zdecydowanie najtrudniejsza sytuacja także dotyczy Kołobrzegu, gdzie udział osób w wieku emerytalnym jest
niemal dwukrotnie większy niż w gminie Kołobrzeg czy Ustronie Morskie.
Tabela 2.Ludność KSOF
Dane: 2012 powierzchnia
[ha]
gęstość zaludnienia [os./km2]
ludność w wieku poprodukc. na 100 osób
w wieku przedprod.
ludność w wieku nieprodukc. na 100 osób
w wieku produkc.
bezrobotni w ludności
w wieku produkc.
saldo migracji
przyrost naturalny
Kołobrzeg miasto 2567 1834 125,7 55,9 5,6 -30 -14
Kołobrzeg gmina 14403 70 63,7 50,0 6,6 82 43
Ustronie Morskie gmina 5698 64 76,1 49,4 8,4 7 6
KSOF 22668 656 89 52 6,9 20 12
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Na terenie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego poziom bezrobocia wśród osób
w wieku produkcyjnym ulegał w latach 2007-2012 sinusoidalnym zmianom. Najniższe wartości osiągnął
w roku 2008 (6,4%) i 2011 (6,5%). Na koniec roku 2012 wskaźnik wyniósł 6,9 procent. Nieco inaczej
przebiega zmienność salda migracji. Od roku 2007 ulega ono wyraźnemu obniżaniu na terenie obecnego
Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego, od wartości 78 osób w roku 2007 do 20 osób na
koniec roku 2012.
Jednym z najważniejszych wskaźników w badaniach powiązań funkcjonalnych relacji miasto-otoczenie, jest
liczba osób dojeżdżających do pracy. Wskaźnik pokazuje, ile osób w danym roku pracowało w zakładach
i przedsiębiorstwach zlokalizowanych na terenie miasta Kołobrzeg, będąc jednocześnie zameldowanymi w
gminach sąsiednich. Wyraża to realne codzienne ciążenia i przepływy ludności do miasta rdzeniowego z jego
otoczenia a także obrazuje zasięg przestrzenny tego oddziaływania. Najsilniej powiązanymi z Kołobrzegiem
codziennymi dojazdami do pracy są mieszkańcy gmin: Kołobrzeg gmina (88 osób/1000 mieszkańców),
Siemyśl (84 osoby) i Dygowo (78 osób). W przypadku gminy Ustronie Morskie (najniższa wartość: 25 osób)
mamy do czynienia z silną gospodarczo jednostką, która posiada dużą liczbę podmiotów gospodarczych na
swoim terenie, które zapewniają miejsca pracy mieszkańcom gminy. Z tego powodu, znajdując zatrudnienie
lokalnie, mieszkańcy nie podejmują wysiłku codziennych dojazdów do Kołobrzegu tak chętnie jak
wymienionych wyżej gmin.4
4 Źródło: Delimitacja Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego; liczba wyjeżdżających do pracy najemnej do rdzenia na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym [2006]
Strona 21/115
1.6 Infrastruktura społeczna
Dobrze rozwinięta infrastruktura społeczna
ŻŁOBKI, PRZEDSZKOLA, SZKOLNICTWO
Na terenie Gminy Miasto Kołobrzeg funkcjonują szkoły na każdym poziomie kształcenia – od szkół
podstawowych do uczelni wyższych. Do jednostek oświatowych zależnych od samorządu miejskiego należą
na terenie Kołobrzegu: żłobek, przedszkola, szkoły podstawowe oraz gimnazja.
W Kołobrzegu działa 9 przedszkoli, w tym 7 publicznych oraz 2 niepubliczne (dotowane przez miasto).
Z czterdziestu oddziałów przedszkolnych sześć stanowiły oddziały integracyjne. Na terenie miasta
funkcjonują również 2 przedszkola niepubliczne.
W mieście funkcjonuje 7 szkół podstawowych, w tym 6 publicznych oraz 1 niepubliczna. Szkoła Podstawowa
Nr 5 posiada oddziały integracyjne dla uczniów niepełnosprawnych.
W mieście działa pięć gimnazjów, w tym 4 publiczne oraz 1 niepubliczne.
Realizacja szkolnictwa ponadgimnazjalnego na terenie miasta należy do Starostwa Powiatowego. Starostwo
sprawuje nadzór nad niżej wymienionymi jednostkami oświatowymi:
• Zespół Szkół im. Henryka Sienkiewicza,
• Zespół Szkół Mechanicznych im. Bolesława III Krzywoustego,
• Zespół Szkół Morskich im. Polskich Rybaków i Marynarzy Polskich,
• Zespół Szkół Ogólnokształcących im. M. Kopernika,
• Zespół Szkół Ekonomiczno-Hotelarskich im. Emilii Gierczak,
• Centrum Kształcenia Praktycznego,
• Ognisko Pracy Pozaszkolnej,
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy "OKRUSZEK".
W Kołobrzegu działa Szkoła Muzyczna I-go stopnia, która naucza gry na 8 instrumentach: fortepianie,
akordeonie, skrzypcach, wiolonczeli, kontrabasie, flecie i gitarze. Ponadto szkoła realizuje dydaktykę
muzykowania zespołowego: zespół smyczkowy, zespół akordeonowy, zespół klarnetowy, zespół fletowy,
zespół kontrabasowy. Łącznie w szkole kształci się od 120 do 130 uczniów.
Na terenie miasta działają filie lub oddziały zamiejscowe uczelni wyższych:
• Społeczna Akademia Nauk w Łodzi Wydział Zamiejscowy w Kołobrzegu
• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny W Kołobrzegu –
kierunek kształcenia: pedagogika
• Zachodniopomorska Szkoła Biznesu
W gminie wiejskiej Kołobrzeg działają dwie szkoły podstawowe, jedno gimnazjum gminne oraz gimnazjum
społeczne:
• Szkoła Podstawowa im Mieszka I w Drzonowie.
• Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Dźwirzynie
Strona 22/115
• Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Drzonowie
• Społeczne Gimnazjum w Dźwirzynie.
W świetlicach wiejskich gminy prowadzone są zajęcia dla dzieci szkolnych przez Towarzystwo Przyjaciół
Dzieci Oddział w Koszalinie. Środowiskowe Ogniska Wychowawcze Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w gminie
Kołobrzeg mają siedziby w:
• Budzistowie - Środowiskowe Ognisko Wychowawcze TPD „Promyk”
• Drzonowie - Środowiskowe Ognisko Wychowawcze TPD „Tygielek”
• Korzystnie - Środowiskowe Ognisko Wychowawcze TPD „Świetlik”
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci prowadzi w gminie również Wiejskie Ogniska Przedszkolne w:
• Budzistowie - Wiejskie Ognisko Przedszkolne TPD „Słoneczko”
• Drzonowie - Wiejskie Ognisko Przedszkolne TPD „Morska Kraina”
• Grzybowie Wiejskie Ognisko Przedszkolne TPD „Muszelka”
• Starym Borku Wiejskie Ognisko Przedszkolne TPD „Żuczki”
W Ustroniu Morskim jest prowadzone jedno przedszkole publiczne. Na terenie gminy Ustronie Morskie,
działa szkoła podstawowe:
• Szkoła Podstawowa w Ustroniu Morskim.
Szkolnictwo ponadpodstawowe reprezentuje jedno gimnazjum w Ustroniu Morskim. W gminie nie działają
szkoły ponadgminazjalne.
Tabela 3. Wybrane wskaźniki w odniesieniu do infrastruktury społecznej i kapitału ludzkiego KSOF
Elementy Infrastruktury społecznej i kapitału ludzkiego KSOF
Gmina Miasto
Kołobrzeg
Gmina Wiejska
Kołobrzeg
Gmina Ustronie Morskie
wydatki budżetu na 1 mieszkańca na oświatę i wychowanie [%] 20,2 27 27
uczniowie na 1 komputer w szkołach podstawowych 12 13 7
uczniowie na 1 komputer w szkołach gimnazjalnych 16 5 7
wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach 14,3 20,7 21,4
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS (do weryfikacji)
Tabela 4. Zdawalność egzaminów maturalnych
2008 2009 2010 2011 2012 2008 2009 2010 2011 2012
% % % % % % % % % %
POLSKA 76,7 77,7 73,3 72,6 74,6 92,5 92,7 90,8 88,8 90,0
ZACHODNIOPOMORSKIE 76,0 76,0 74,5 73,7 76,2 90,3 90,8 87,3 86,4 86,1
Kołobrzeg (1) 81,7 78,6 69,7 77,9 81,8 95,6 93,5 90,4 90,1 84,8
Jednostka terytorialna
szkoły ponadgimnazjalne zawodowe licea ogólnokształcące
Źródło: BDL/GUS
Strona 23/115
Na uwagę zasługuje wysoki w porównaniu z wynikami dla kraju oraz województwa zachodniopomorskiego
poziom zdawalności egzaminów maturalnych w szkołach zawodowych. Zauważalny jest niestety spadek
zdawalności egzaminów maturalnych w liceach ogólnokształcących.
OPIEKA ZDROWOTNA
Opieka zdrowotna na terenie miasta Kołobrzegu jest świadczona przez dwa publiczne Zakłady Opieki
Zdrowotnej, w tym Szpital Regionalny oraz 61 niepublicznych placówek podstawowej opieki zdrowotnej
i lecznictwo uzdrowiskowe. Według danych z Raportu o stanie miasta Kołobrzeg, w 2011 roku zakłady opieki
zdrowotnej obsługiwały 60201 pacjentów zdeklarowanych do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
Na terenie miasta funkcjonuje Filia Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego Szczecinie.
Szpital Regionalny funkcjonujący w Kołobrzegu obejmuje swym zasięgiem cały powiat kołobrzeski. Posiada
18 oddziałów i 25 poradni specjalistycznych.
Ponadto w Kołobrzegu działa Międzynarodowe Centrum Dializ wyposażone w 14 stanowisk do hemodializy,
kilka pracowni analityki medycznej, 24 apteki oraz Oddział Terenowy Centrum Krwiodawstwa
i Krwiolecznictwa.
W gminie wiejskiej Kołobrzeg nie ma publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Podstawową opiekę
zdrowotną można uzyskać w niepublicznym zakładzie opieki w Drzonowie.
W gminie Ustronie Morskie, podobnie jak w gminie Kołobrzeg, podstawową opiekę zdrowotną zapewniają
tylko niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.
Ponadto opiekę zdrowotną świadczą na obszarze KSOF liczne ośrodki wczasowe.
W Ustroniu Morskim znajduje się apteka.
Gmina Kołobrzeg – 3 apteki.
SPORT
Sfera sportu i rekreacji w KSOF jest w wielu obszarach częścią oferty turystyczno-uzdrowiskowej, dlatego
doceniając rolę kultury fizycznej, gminy KSOF propagują, organizują i współfinansują różnego rodzaju
imprezy sportowe o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym, współpracując przy
tym z wieloma organizacjami pozarządowymi, tj. klubami i stowarzyszeniami sportowymi.
Na obszarze KSOF zlokalizowane są liczne szlaki piesze i rowerowe, wyposażone w niezbędną mała
infrastrukturę, które są elementem oferty turystycznej. Umożliwiają one uprawianie sportu oraz rekreację.
Jednostką, której głównym zadaniem jest realizacja zadań miasta Kołobrzeg i własnych w zakresie kultury
fizycznej, sportu i rekreacji jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. MOSIR Kołobrzeg oferuje szeroką gamę
usług dla grup sportowych, turystycznych, kuracyjnych jak i gości indywidualnych. Zajmuje się także
organizacją obozów sportowych, konferencji, imprez sportowych, integracją środowisk sportowych z regionu
oraz promowaniem sportu i zdrowego trybu życia wśród lokalnej społeczności. MOSIR Kołobrzeg zarządza
nowoczesnym kompleksem sportowym Milenium, w którego skład wchodzą liczne obiekty sportowe.
Strona 24/115
Ponadto w mieście zlokalizowane są: sala sportowa przy ul. Wąskiej, stadion sportowy przy ul. Śliwińskiego,
sala sportowa przy ul. Jedności Narodowej, Skate-Park, korty tenisowe oraz liczne szkolne boiska sportowe.
W Kołobrzegu działają również aktywnie liczne stowarzyszenia i kluby sportowe.
W Kołobrzegu zlokalizowane są także ścieżki zdrowia i placach do ćwiczeń, które są elementem
infrastruktury turystycznej. W Kołobrzegu zlokalizowanych jest również kilka Orlików. Ponadto warto
odnotować, że na koniec 2011 roku w samym Kołobrzegu działały aż 33 kryte pływalnie. Ponadto dzięki
infrastrukturze sportowej, być może największej w województwie zachodniopomorskim, oraz dodatkowo
bazie hotelowej Kołobrzeg stał się bazą pobytową dla piłkarzy reprezentacji Danii w trakcie Euro 2012.
Jednym z ważniejszych ośrodków sportowych zlokalizowanych w gminie Kołobrzeg jest Gminne Centrum
Sportu i Rekreacji w Dźwirzynie, które posiada hale sportową, pełnowymiarowe boiska do halowej piłki
nożnej, piłki ręcznej, koszykówki, siatkówki, tenisa ziemnego i badmintona z widownią na 450 osób.
W gminie jest sala fitness, siłownia i pełne wyposażenie w sprzęt sportowy potrzebny do treningów. Przy
obiekcie znajduje się amfiteatr z widownią na 500 miejsc oraz boiska do siatkówki i koszykówki, korty
tenisowe z trawy syntetycznej, skate park, plac do jazdy na rolkach, zimą lodowisko, pole minigolfa, place
zabaw dla dzieci w trzech grupach wiekowych i ogród botaniczny. Boiska sportowe zlokalizowane są również
w innych miejscowościach gminy Kołobrzeg. W zachodnim rejonie Grzybowa usytuowany jest zespół boisk
Orlik, gdzie można grać w piłkę nożną i koszykówkę oraz uprawiać inne dyscypliny sportowe. Podobne
boisko, tj. Orlik do piłki nożnej, siatkówki i koszykówki znajdują się w miejscowości Budzistowo oraz w
Drzonowie. W miejscowości Dźwirzyno znajduje się ścieżka zdrowia o długości 1600 m.
Na jeziorze Resko w Dźwirzynie znajduje się przystań wodniacka, w której można wypożyczyć małe żaglówki,
łódki, kajaki, rowery wodne. Ze względu na warunki sprzyjające nawet początkującym żeglarzom i amatorom
sportów wodnych, z oferty mogą korzystać nawet mało doświadczeni żeglarze.
Naczelną jednostką w gminie Ustronie Morskie odpowiedzialną za sport i rekreacje jest Gminny Ośrodek
Sportu i Rekreacji. GOSiR zarządza Centrum Sportowo Rekreacyjnym Helios, które obejmuje: pływalnię krytą
wraz z kręgielnią, kąpielisko otwarte, korty tenisowe, plac zabaw, boisko do siatkówki plażowej oraz
Stadionem sportowym wraz z bazą hotelową położonymi w bliskiej odległości od morza.
W Ustroniu Morskim znajduje się także zespół boisk sportowych „Orlik 2012”. W skład zespołu wchodzą:
boisko do piłki nożnej o wymiarach 30m x 62m (nawierzchnia z trawy syntetycznej) oraz boisko
wielofunkcyjne o wymiarach 32,5m x 19 m wykonane z nawierzchni poliuretanowej przeznaczonej do gier
w koszykówkę, piłkę siatkową, tenisa ziemnego.
Na terenie gminy funkcjonują ponadto: klub sportowy NKS Astra, Polski Związek Wędkarski, LOK, przy której
znajduje się strzelnica sportowa, Ośrodek Jeździecki Eronia oraz klub golfowy Golf Driving Range.
Boiska sportowe zlokalizowane są także pozostałych miejscowościach gminy Ustronie Morskie.
Strona 25/115
2. GOSPODARKA
Turystyka, uzdrowisko, budownictwo, gospodarka morska oraz wysoki poziom przedsiębiorczości
Najważniejszymi gałęziami gospodarki Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego są:
lecznictwo uzdrowiskowe, turystyka, handel, budownictwo, obsługa rynku nieruchomości, gospodarka
morska, przemysł rolno-spożywczy wraz z przetwórstwem rybnym i rolnictwo.
Największe skupienie potencjału gospodarczego występuje w Kołobrzegu. Aktywnym pod względem
gospodarczym jest pas dwóch gmin nadmorskich (Kołobrzeg i Ustronie Morskie) z dominującą sezonową
funkcją wczasowo-turystyczną, uzdrowiskową i lokalną gospodarką morską.
Wskaźnik liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców jest dwukrotnie wyższy niż średnia
krajowa. Udział sektora prywatnego w ogóle podmiotów gospodarczych wynosi ponad 96%.
W sektorze publicznym Kołobrzegu dominujący udział posiadają państwowe i samorządowe jednostki
sektora finansów publicznych, natomiast w sektorze prywatnym dominują osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą związaną z sektorem usług materialnych.
Największą dynamiką przyrostu podmiotów cechuje się branża związana z obsługą nieruchomości,
edukacyjna, hotelarska.
Wykres 1. Podmioty gospodarcze wg PKD31.12.2012
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
W 2012 roku największa liczba podmiotów gospodarczych działających w Kołobrzeskim Subregionalnym
Obszarze Funkcjonalnym zajmowała się handlem hurtowym i detalicznym (PKD - L, 2548 podmiotów) oraz
zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (PKD - I, 2320 podmiotów). Usługi zakwaterowania
i gastronomii są dobrze rozwinięte i działają na wysokim poziomie. Przyrost liczby podmiotów w branży
hotelarskiej oraz gastronomicznej wynika z funkcji turystyczno-uzdrowiskowej Kołobrzegu. W związku
z dużym rozwojem budownictwa, będącym trzecim pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów
Strona 26/115
sektorem na obszarze KSOF (PKD - F, 1013 podmiotów), rozwinął się również silny sektor usług związanych
z obsługą rynku nieruchomości (PKD - L, 902 podmioty).
Sektory przetwórstwa przemysłowego (PKD - C, 522 podmioty) oraz sektory związane z rolnictwem
i rybactwem, reprezentowane są przez małe i średnie przedsiębiorstwa, służące zaspokojeniu rynku
lokalnego.
Podstawę gospodarki gminy wiejskiej Kołobrzeg, podobnie jak gminy Ustronie Morskie jest turystyka,
uzupełniona o rolnictwo i przetwórstwo rybne. Bazę noclegową tworzą domy wczasowe, ośrodki wczasowe,
pensjonaty i gospodarstwa agroturystyczne, kempingi, pola namiotowe i kwatery prywatne.
Strefa nadmorska gminy Ustronie Morskie pełni funkcję letniego kurortu. Na terenach leżących
w południowej części gminy prowadzona jest działalność rolnicza i przetwórstwo rolno-spożywcze.
Szczegółowe zestawienie liczby rodzajów funkcjonujących podmiotów gospodarczych na terenie KSOF
w 2012 roku wg sekcji PKD przedstawiono na wykresie oraz w tabeli.
Tabela 4. Polska Klasyfikacja Działalności – lista kodów
SEKCJA Polska Klasyfikacja Działalności - lista hierarchiczna kodów
A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO, RYBACTWO
B GÓRNICTWO I WYDOBYWANIE
C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
D WYTWARZANIE I ZAOPATRYWANIE W ENEGRIĘ
E DOSTAWA WODY, GOSPODARKA ŚCIEKAMI, REKULTYWACJA
F BUDOWNICTWO
G HANDEL HURTOWY I DETALICZNY, NAPRAWY POJAZDÓW SAM.
H TRANSPORT I GOSP. MAGAZYNOWA
I ZAKWATEROWANIE I USŁ. GASTRONOMICZNE
J INFORMACJA I KOMUNIKACJA
K FINANSE I UBEZPIECZENIA
L OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI
M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA
N USŁUGI ADMINISTROWANIA I WSPIERAJĄCE
O ADMINISTARCJA PUBLICZNA
P EDUKACJA
Q OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA
R KULTURA, ROZRYWKA, REKREACJA
S DZIALALNOŚĆ POZOSTAŁA
T GOSP. DOMOWE PRODUKUJĄCE WYROBY itp.
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Gminy Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego posiadają na swoich terenach znaczne
zasoby nieruchomości na sprzedaż oraz do zagospodarowania.
Strona 27/115
Potencjalni inwestorzy mają do dyspozycji znaczącą liczbę pracowników w wieku produkcyjnym.
Poniższa analiza porównawcza gospodarki Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego wobec
innych badanych obszarów funkcjonalnych oraz średnich wyników ogólnopolskich i Województwa
Zachodniopomorskiego objęła następujące zagadnienia:
1. podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności
2. jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności
3. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym
4. podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym
5. udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem
6. dochody z PIT na jednego mieszkańca (udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa
- podatek dochodowy od osób fizycznych).
Strona 28/115
2.1 Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności
Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców jest zdecydowanie
wyższa w Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarze Funkcjonalnym niż w porównywanych obszarach. Jest
także dużo wyższa od średniej krajowej oraz średniej wojewódzkiej, chociaż od roku 2010 widoczny jest
wyraźny trend malejący dla KSOF, w przeciwieństwie do wzrostowego trendu krajowego.
Wykres 2. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. Ludności
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 5. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności
Jednostka terytorialna
Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 967 985 981 1015 1004 1032
ZACHODNIOPOMORSKIE 1245 1259 1270 1279 1246 1261
KSOF - - 2230 2179 2129 2104
Nysa OF - - 1146 1186 1168 1177
Chojnice OF - - 788 820 820 849
Ełk OF 736 761 758 733 718 729
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 29/115
2.2. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności
Mimo malejącej na obszarze Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego w latach 2009-2012
liczby jednostek już wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. mieszkańców (poprzedni rozdział), liczba nowo
powstałych jednostek na obszarze KSOF wykazuje trend rosnący od roku 2009. Jednak ten trend rosnący
powstawania nowych jednostek nie równoważy zjawiska wyrejestrowywania jednostek dotychczasowych.
Skala rejestrowania nowych jednostek jest zdecydowanie wyższa w Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarze
Funkcjonalnym niż na obszarach porównywanych. Jest także wyższa od średniej krajowej oraz średniej
wojewódzkiej, a szczególny wzrost różnic w stosunku do ogółu województwa i kraju nastąpił w latach 2010-
2011.
Wykres 3. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 6. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności
Jednostka terytorialna Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 77 83 92 104 90 93
ZACHODNIOPOMORSKIE 105 112 118 121 109 109
KSOF - - 138 156 171 170
Nysa OF - - 87 104 76 82
Chojnice OF - - 86 101 95 86
Ełk OF 70 80 75 89 68 75
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 30/115
2.3 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym
Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w przeliczeniu na 100 osób w wieku
produkcyjnym, jest zdecydowanie wyższa w Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarze Funkcjonalnym niż
na obszarach porównywanych. Jest także znacznie wyższa od średniej krajowej (ponad dwukrotnie) oraz
średniej wojewódzkiej (prawie dwukrotnie).
Jednak przynajmniej od 2009 roku na terenie KSOF występuje trend malejący - w przeciwieństwie do lekko
wznoszącego trendu krajowego.
Wykres 4. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym [jedn. gosp.]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 7. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym [jedn. gosp.]
Jednostka terytorialna
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym [jedn. gosp.]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 11,4 11,6 11,4 11,9 11,6 11,9
ZACHODNIOPOMORSKIE 14,7 14,9 15,0 15,0 14,5 14,6
KSOF - - 28,9 28,0 27,1 26,6
Nysa OF - - 13,3 13,8 13,5 13,6
Chojnice OF - - 9,8 10,3 10,1 10,4
Ełk OF 8,7 9,0 8,9 8,4 8,1 8,2
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 31/115
2.4 Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym W Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarze Funkcjonalnym wzrasta nie tylko liczba rejestrowanych
podmiotów w rejestrze REGON (w poprzednich rozdziałach), ale także wzrasta liczba ogółu rejestrowanych
podmiotów (na 10 tys. ludności), w tym na przykład organizacji pozarządowych. Wzrost ten w latach 2009-
2011 był znacznie większy nie tylko w porównaniu z wynikami uzyskanymi na porównywanych obszarach, ale
również w stosunku do średniej krajowej i wojewódzkiej.
Pod względem kwestii wzrostu aktywności gospodarczej i społecznej Kołobrzeski Subregionalny Obszar
Funkcjonalny należy do liderów aktywności w Województwie Zachodniopomorskim.
Wykres 5. Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Wykres 6. Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym
Jednostka terytorialna Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 120 129 142 162 140 146
ZACHODNIOPOMORSKIE 159 169 179 184 167 168
KSOF - - 207 233 255 258
Nysa OF - - 132 159 117 128
Chojnice OF - - 135 158 148 135
Ełk OF 107 122 113 135 104 115
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 32/115
2.5 Udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem
O ile Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny jest liderem wśród badanych obszarów pod względem
liczby powstających podmiotów gospodarczych i aktywności gospodarczej osób fizycznych (w rozdziałach
poprzednich), to w przypadku pozyskiwania kapitału zagranicznego przez przedsiębiorstwa sytuacja wygląda
mniej korzystnie.
Jednak w roku 2012 nastąpił wyraźny duży wzrost udziału spółek handlowych z kapitałem zagranicznym
wśród przedsiębiorstw w rejonie KSOF ogółem. Wzrost ten był znacznie wyższy na terenie KSOF niż
na terenach porównywanych (w powiecie ełckim i w obszarze funkcjonalnym Chojnic w tym samym czasie
nastąpił spadek udziału spółek z kapitałem zagranicznym).
Wykres 7. Udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem [%]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 8. Udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem [%]
Jednostka terytorialna
Udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem [%]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 1,67 1,70 1,76 1,75 1,83 1,88
ZACHODNIOPOMORSKIE 1,89 1,92 1,94 1,93 2,02 2,09
KSOF 0,94 0,85 0,86 0,85 0,90 1,21
Nysa OF 0,80 0,86 0,87 0,88 0,92 0,98
Chojnice OF 1,12 1,02 1,05 0,93 0,98 0,95
Ełk OF 0,41 0,46 0,52 0,52 0,56 0,54
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 33/115
2.6 Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca (udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa - podatek dochodowy od osób fizycznych)
Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca są zdecydowanie wyższe w Kołobrzeskim
Subregionalnym Obszarze Funkcjonalnym niż w rejonach porównywanych. Są one także wyższe od średniej
krajowej oraz średniej wojewódzkiej. Jednak w roku 2012 trend, dotąd wzrostowy, uległ niewielkiemu
załamaniu, mimo że w skali kraju i województwa pozostał wznoszący. Jednak niezależnie od załamania
trendu wznoszącego, dochody z podatku PIT na terenie objętym KSOF nadal były znacznie wyższe niż
na terenach porównywanych.
Wykres 8. Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca (podatek dochodowy od osób fizycznych) [zł]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 9 Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca (podatek dochodowy od osób fizycznych) [zł]
Jednostka terytorialna
Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca (podatek dochodowy od osób fizycznych) [zł]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA - - 388,95 389,48 437,59 465,50
ZACHODNIOPOMORSKIE - - 366,32 364,99 416,39 432,90
KSOF - - 510,81 552,21 606,77 586,96
Nysa OF - - 452,75 452,18 504,27 523,58
Chojnice OF - - 345,78 336,95 414,16 438,37
Ełk OF - - 318,14 316,33 364,74 375,20
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 34/115
3. ZASOBY PRACY
Niski poziom bezrobocia
Analiza porównawcza zasobów pracy Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarze Funkcjonalnym wobec innych
badanych obszarów funkcjonalnych oraz średnich wyników ogólnopolskich i Województwa
Zachodniopomorskiego objęła następujące zagadnienia:
1. saldo migracji
2. współczynnik obciążenia demograficznego, czyli odsetek ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób
w wieku produkcyjnym
3. ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym
4. udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym.
Strona 35/115
3.1 Saldo migracji
W porównaniu do innych badanych obszarów funkcjonalnych, migracja w Kołobrzeskim Subregionalnym
Obszarze Funkcjonalnym mieści się w wartościach średnich, i - co ważne - jest dodatnia. Jednak
w przeciwieństwie do porównywanych rejonów, migracja w KSOF wykazuje w latach 2007-2012 trend
malejący.
Średnia wartość migracji dla całego Województwa Zachodniopomorskiego jest zdecydowanie ujemna,
co oznacza odpływ ludności do innych województw i za granicę.
Wykres 9. Saldo migracji [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 10. Saldo migracji [osoba]
Saldo migracji [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA - - - - - -
ZACHODNIOPOMORSKIE -1772 -1416 -843 -937 -855 -833
KSOF 78 34 14 26 32 20
Nysa OF -226 -165 -112 -122 -103 -94
Chojnice OF -3 1 -29 18 -33 -3
Ełk OF 29 94 109 99 202 190
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 36/115
3.2 Współczynnik obciążenia demograficznego
Na tle innych analizowanych obszarów funkcjonalnych, Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny
wypada zdecydowane najkorzystniej pod względem wielkości współczynnika obciążenia demograficznego.
Odsetek ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym jest na terenie objętym
KSOF wyraźnie niższy od średniego obciążenia zarówno w Województwie Zachodniopomorskim oraz obszaru
całego kraju, jak i od pozostałych badanych jednostek.
Jednak współczynnik obciążenia demograficznego rośnie stale od 2010 roku w skali całego kraju i to
negatywne zjawisko nie omija Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego.
Wykres 10. Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 11. Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym [osoba]
Jednostka terytorialna Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 55,3 55,1 55,0 55,2 55,8 56,6
ZACHODNIOPOMORSKIE 51,7 51,7 51,9 52,0 52,9 53,9
KSOF 50,3 50,5 50,6 49,8 50,5 51,8
Nysa OF 51,2 51,3 51,7 52,8 53,4 54,8
Chojnice OF 58,1 57,3 56,7 56,5 56,8 57,2
Ełk OF 54,0 53,3 52,4 52,3 52,7 53,1
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 37/115
3.3 Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym
Średnia wieku ludności Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego rośnie od dłuższego okresu
czasu, społeczeństwo się starzeje, wzrasta liczba osób wchodzących w wiek emerytalny. Niestety,
wzrastającej liczbie osób osiągających wiek emerytalny nie towarzyszy taki sam przyrost liczby osób w wieku
przedprodukcyjnym. Jest wręcz odwrotnie - liczba osób w wieku przedprodukcyjnym maleje.
Jest to zjawisko ogólnokrajowe. Jednak na terenie KSOF, a także województwa, ta negatywna tendencja
przybiera w ostatnich latach nieco szybsze tempo niż ma to miejsce w skali kraju, chociaż należy podkreślić,
że proporcje pomiędzy obiema populacjami są bardziej korzystne dla KSOF niż dla województwa czy kraju.
W roku 2012 na 100 młodych osób w wieku przedprodukcyjnym przypadało na terenie KSOF 89 osób
w wieku poprodukcyjnym. Korzystniejsze relacje występują w obszarze ełckim i chojnickim, natomiast
zdecydowanie gorsze - w nyskim.
Wykres 11. Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 12. Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym [osoba]
Jednostka terytorialna
Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 81,2 84,3 87,3 89,1 93,1 97,1
ZACHODNIOPOMORSKIE 75,0 78,4 82,0 84,8 90,1 95,6
KSOF 65,6 68,7 72,6 76,3 82,4 88,5
Nysa OF 93,9 99,2 105,5 110,0 117,0 124,0
Chojnice OF 54,5 57,0 59,4 60,7 64,3 67,9
Ełk OF 55,1 57,8 60,3 62,3 66,0 69,9
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 38/115
3.4 Bezrobotni w wieku produkcyjnym
Pod względem stopy bezrobocia wśród osób w wieku produkcyjnym Kołobrzeski Subregionalny Obszar
Funkcjonalny wypada znacznie lepiej niż pozostałe analizowane obszary, ze wskaźnikiem 6,9 procent w roku
2012, którego wartość jest niższa od średniej krajowej czy wojewódzkiej. Wskaźnik ten jest silnie związany
z wysoką przedsiębiorczością mieszkańców KSOF, zapewniającą miejsca pracy.
Wykres 12. Bezrobotni w ludności w wieku produkcyjnym [%]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 13. Bezrobotni w ludności w wieku produkcyjnym [%]
Jednostka terytorialna Bezrobotni w ludności w wieku produkcyjnym [%]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 7,1 6,0 7,7 7,9 8,0 8,7
ZACHODNIOPOMORSKIE 9,3 7,4 9,5 9,7 9,7 10,1
KSOF 7,7 6,4 7,3 7,0 6,5 6,9
Nysa (3) 6,9 6,1 8,6 8,6 8,9 10,2
Chojnice OF 9,6 7,9 11,0 11,6 12,4 12,6
Ełk OF 11,8 10,9 13,6 13,4 13,6 14,7
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 39/115
4. POLITYKA SPOŁECZNA
Aktywne społeczeństwo obywatelskie oraz szeroka oferta kulturalna
Analiza porównawcza polityki społecznej Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego wobec
innych badanych obszarów funkcjonalnych oraz średnich wyników ogólnopolskich i Województwa
Zachodniopomorskiego objęła następujące zagadnienia:
1. fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców
2. udział osób w gospodarstwie domowym korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności
ogółem
3. wydatki na 1 mieszkańca na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego
4. wydatki na 1 mieszkańca na oświatę i wychowanie.
Strona 40/115
4.1 Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców
Aktywność społeczna Polaków, przejawiająca się m.in. działalnością i zakładaniem organizacji
pozarządowych, w zasadzie stale rośnie; pewne zatrzymanie tego trendu na terenie objętym Kołobrzeskim
Subregionalnym Obszarem Funkcjonalnym wystąpiło chwilowo w roku 2010.
Aktywność społeczna mieszkańców KSOF jest wyraźnie wyższa niż na innych badanych obszarach, i znacznie
wyższa niż średnia kraju czy Województwa Zachodniopomorskiego.
Wykres 13. Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców [jedn. gosp.]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 14. Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców [jedn. gosp.]
Jednostka terytorialna Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców [jedn. gosp.]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 24,0 25,0 26,0 27,0 28,0 30,0
ZACHODNIOPOMORSKIE 23,0 25,0 26,0 27,0 29,0 31,0
KSOF 28,0 31,0 32,0 31,7 34,0 35,3
Nysa OF 26,0 28,0 29,0 31,0 32,0 34,0
Chojnice OF 25,5 26,0 27,0 27,5 30,5 31,5
Ełk OF 21,0 23,0 25,0 28,0 30,0 31,0
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 41/115
4.2 Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem
Wśród ludności Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego udział osób w gospodarstwach
domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej jest mniejszy niż średnio dla kraju i znacznie
mniejszy niż w Województwie Zachodniopomorskim oraz w porównywanych obszarach funkcjonalnych Ełku
i Chojnic. Jest natomiast większy niż w Nyskim Obszarze Funkcjonalnym. Na terenie obecnego KSOF zaznacza
się - silniejszy niż ogólnokrajowy czy wojewódzki - trend spadkowy udziału osób korzystających z pomocy
społecznej.
Z reguły niski udział osób korzystających z pomocy jest związany ze stosunkowo wysokimi dochodami
ludności oraz wysoką aktywnością społeczną mieszkańców, a także z dużym stopniem opieki
wewnątrzrodzinnej nad osobami takiej opieki potrzebującymi. Jednak w tym przypadku, podobnie jak w skali
kraju, jedną z jego przyczyn jest redukcja wydatków publicznych na pomoc społeczną.
Wykres 14. Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem [%]
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 15. Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem [%]
Jednostka terytorialna
Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem [%]
2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 9,6 9,1 8,7 8,1 8,1
ZACHODNIOPOMORSKIE
11,1 10,8 10,4 9,7 9,7
KSOF 10,5 9,8 8,6 7,5 7,3
Nysa OF 6,4 6,2 6,1 5,9 5,9
Chojnice OF 14,1 13,2 12,9 11,3 11,4
Ełk OF 11,9 12,3 12,0 11,7 11,6
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 42/115
4.3 Wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (na 1 mieszkańca)
Wśród porównywanych terenów, Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny przeznacza zdecydowanie
najwięcej środków finansowych na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego, w przeliczeniu na jednego
mieszkańca. Jednak w latach 2011-2012 nakłady te znacznie spadły, zbliżając się do średnich wartości dla
Województwa Zachodniopomorskiego.
Wykres 15. Średnie wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego na 1 mieszkańca [zł]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 16. Średnie wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego na 1 mieszkańca [zł]
Jednostka terytorialna Średnie wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego na 1 mieszkańca [zł]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 71,33 80,11 94,24 119,46 112,08 116,09
ZACHODNIOPOMORSKIE 103,02 115,65 136,18 161,68 138,33 157,73
KSOF 197,61 187,82 217,24 234,01 172,82 171,93
Nysa OF 52,67 70,70 112,79 114,28 91,75 131,22
Chojnice OF 98,58 99,27 119,36 142,85 126,68 137,76
Ełk OF 41,68 72,00 129,47 113,47 123,24 86,13
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 43/115
4.4 Wydatki na oświatę i wychowanie (na jednego mieszkańca)
Wydatki na oświatę i wychowanie gmin należących do obecnego Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru
Funkcjonalnego były w 2007 roku znacznie wyższe niż wydatki obszarów porównywanych, a także wyższe niż
średnia krajowa i Województwa Zachodniopomorskiego. Jednak począwszy od spowolnienia gospodarczego
w 2008 roku wydatki te zostały radykalnie obniżone.
Od tego czasu poziom wydatków sukcesywnie wzrastał, aby w roku 2012 osiągnąć i nieznacznie przekroczyć
stan z roku 2007. Jednak w tym samym okresie czasu duża część gmin w Polsce także podniosła wydatki
na oświatę i wychowanie, co odzwierciedla wysoka średnia wartość dla kraju, a także dla Województwa
Zachodniopomorskiego.
Obecnie nakłady gmin KSOF są nieznacznie mniejsze od nakładów średnich dla kraju i większe od średnich
nakładów Województwa Zachodniopomorskiego.
Wykres 16. Wydatki na oświatę i wychowanie na 1 mieszkańca [zł]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 17. Wydatki na oświatę i wychowanie na 1 mieszkańca [zł]
Jednostka terytorialna Wydatki na oświatę i wychowanie na 1 mieszkańca [zł]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 805,80 889,01 960,76 1024,60 1071,45 1122,52
ZACHODNIOPOMORSKIE 799,52 899,29 951,04 993,17 1034,75 1076,98
KSOF 1044,51 897,98 950,46 1004,80 1011,09 1093,06
Nysa OF 600,41 662,93 678,10 729,30 807,85 817,88
Chojnice OF 725,48 867,66 897,30 942,25 948,38 1048,52
Ełk OF 760,71 783,58 823,49 855,85 933,62 988,96
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 44/115
5. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
Dobrze rozwinięta infrastruktura społeczna
Analiza porównawcza infrastruktury społecznej Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego
wobec innych badanych obszarów funkcjonalnych oraz średnich wyników ogólnopolskich i Województwa
Zachodniopomorskiego objęła następujące zagadnienia:
1. ludność przypadająca na jeden obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice)
2. liczba ludności przypadająca na jedną placówkę biblioteczną
3. Internet przeznaczony do użytku uczniów w szkołach podstawowych
4. Internet przeznaczony do użytku uczniów w gimnazjach
5. liczba placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności
6. liczba ludności przypadająca na 1 aptekę ogólnodostępną
7. liczba mieszkań oddanych do użytkowania w przeliczeniu na 10 tys. ludności
8. przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddawanego do użytkowania
9. liczba miejsc noclegowych przypadająca na 1000 ludności.
Strona 45/115
5.1 Ludność przypadająca na 1 obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice)
Od około 2009 roku występuje pewna tendencja do nieznacznego pogarszania się tego wskaźnika na terenie
Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego. W 2012 roku na jeden obiekt kultury w KSOF
przypadało około 6400 mieszkańców, podczas gdy w roku 2007 było ich 4420.
Mimo wszystko wskaźnik dla KSOF jest wyraźnie lepszy niż średnia krajowa czy dla innych obszarów oraz
zbliżony do średniej Województwa Zachodniopomorskiego.
W roku 2012 nastąpiło nieznaczne poprawienie sytuacji na terenie KSOF.
Wykres 17. Ludność przypadająca na 1 obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice)
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 18. Ludność przypadająca na 1 obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice)
Jednostka terytorialna Ludność przypadająca na 1 obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice)
2007 2009 2011 2012
POLSKA 9143 9478 10393 9957
ZACHODNIOPOMORSKIE 3963 5275 6024 5816
KSOF 4420 4946 6448 6439
Nysa OF 3144 2960 29266 29199
Chojnice OF 20478 10572 10721 10714
Ełk OF 28436 21560 22210 17857
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 46/115
5.2 Ludność na 1 placówkę biblioteczną (biblioteki i filie)
W rejonie objętym Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarem Funkcjonalnym liczba ludności przypadająca na
jedną placówkę biblioteczną pokrywa się z wartościami średnimi dla kraju oraz Województwa
Zachodniopomorskiego.
Sytuacja w KSOF pod kątem dostępu do zbiorów bibliotecznych jest znacznie korzystniejsza niż w rejonach
objętych porównaniem.
Wykres 18. Ludność na 1 placówkę biblioteczną [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS Tabela 19. Ludność na 1 placówkę biblioteczną [osoba]
Jednostka terytorialna Ludność na 1 placówkę biblioteczną [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 3771 3823 3871 3940 3990 4072
ZACHODNIOPOMORSKIE 3405 3512 3587 3668 3627 3624
KSOF 3533 3815 3832 3962 3698 3987
Nysa OF 5431 5393 5382 5342 5321 5309
Chojnice OF 18154 18303 18435 18829 18938 18999
Ełk OF 7109 7155 7187 7371 8076 7440
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 47/115
5.3 Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów - szkoły podstawowe
W rejonie objętym Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarem Funkcjonalnym, podobnie jak w całym kraju
i województwie Zachodniopomorskim, liczba uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem
do internetu w szkołach podstawowych od pewnego czasu stale się zmniejsza.
W roku 2012 na 1 komputer z dostępem do internetu w szkołach podstawowych przypadało niespełna
10 uczniów w rejonie KSOF, co odpowiada średniej krajowej oraz jest wynikiem lepszym niż
w województwie, a także lepszym niż w porównywanych rejonach.
Wykres 19. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - szkoły podstawowe [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 20. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - szkoły podstawowe [osoba]
Jednostka terytorialna
Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów - szkoły podstawowe [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 14,81 12,22 11,62 11,04 10,64 10,02
ZACHODNIOPOMORSKIE 17,78 13,60 12,73 12,00 11,68 11,15
KSOF 18,24 12,14 12,12 11,26 11,01 9,91
Nysa OF 18,45 14,73 14,12 13,01 13,07 12,22
Chojnice OF 21,85 19,27 19,09 18,56 19,62 13,23
Ełk OF 18,20 15,09 15,43 13,88 12,99 11,42
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 48/115
5.4 Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów - gimnazja
Pod względem liczby gimnazjalistów przypadających na 1 komputer z dostępem do internetu
w Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarze Funkcjonalnym sytuacja jest znacznie lepsza niż w obszarach
porównywanych (z wyjątkiem Chojnickiego OF, w którym nastąpiła najszybsza poprawa).
Wskaźnik charakteryzujący KSOF jest także znacznie korzystniejszy w porównaniu ze średnią krajową czy
Województwa Zachodniopomorskiego.
Wykres 20. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - gimnazja [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 21. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - gimnazja [osoba]
Jednostka terytorialna Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - gimnazja [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 15,46 12,88 12,23 11,55 10,95 10,17
ZACHODNIOPOMORSKIE 17,13 14,12 13,10 12,09 11,22 10,39
KSOF 10,80 10,74 9,96 10,84 10,06 8,60
Nysa OF 18,25 13,83 12,95 12,05 11,91 13,63
Chojnice OF 17,95 16,64 15,23 14,74 10,15 8,15
Powiat ełcki 18,26 14,27 14,91 14,28 13,46 13,25
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 49/115
5.5 Liczba placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej (na 10 tys. ludności)
Liczba placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w rejonie objętym przez Kołobrzeski Subregionalny
Obszar Funkcjonalny jest znacznie niższa zarówno od wartości średnich dla Polski i Województwa
Zachodniopomorskiego, jak i od wartości opisujących rejony porównywane. W porównywanych rejonach
od roku 2007 liczba placówek w mniejszym lub większym stopniu wzrosła, natomiast na terenie KSOF w tym
samym okresie liczba ta zmalała.
Wykres 21. Placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności [ob.]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 22 Placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności [ob.].
Jednostka terytorialna Placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności [ob.]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 4,0 4,0 4,0 4,0 5,0 5,0
ZACHODNIOPOMORSKIE 4,0 4,0 5,0 5,0 5,0 5,0
KSOF 3,3 2,3 2,3 2,3 2,7 2,3
Nysa OF 3,0 4,0 4,0 4,0 6,0 6,0
Chojnice OF 3,5 4,0 3,5 4,0 3,5 4,0
Ełk OF 2,0 2,0 5,0 5,0 5,0 5,0
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 50/115
5.6 Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną
W latach 2008-2009 na terenie objętym przez Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny nastąpił
gwałtowny wzrost liczby ludności w stosunku do liczby ogólnodostępnych aptek. Od roku 2009 nie
zanotowano poprawy sytuacji. Na innych obszarach objętych analizą liczba ludności przypadającej na jedną
aptekę ogólnodostępną jest wyraźnie mniejsza, zbliżona do średnich wartości ogólnopolskich i Województwa
Zachodniopomorskiego.
Wykres 22. Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 23. Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną
Jednostka terytorialna
Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną
osoba osoba osoba osoba osoba osoba
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 3587 3590 3528 3411 3290 3211
ZACHODNIOPOMORSKIE 4001 3771 4110 3584 3509 3429
KSOF 1947 1911 2030 5203 5255 5245
Nysa OF 2987 3296 3700 2938 2927 2781
Chojnice OF 2652 2664 2658 2699 2374 2239
Ełk OF 4265 3733 3920 4021 3702 3571
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 51/115
5.7 Liczba mieszkań oddanych do użytkowania (na 10 tys. ludności)
Liczba oddawanych do użytku mieszkań w latach 2007-2012 zmienia się sinusoidalnie dla danych
ogólnokrajowych i wojewódzkich, a także dla obszaru nyskiego i chojnickiego, wykazując w 2012 roku
wyraźny wzrost. W przypadku Ełckiego Obszaru Funkcjonalnego, po 2008 roku liczba oddawanych mieszkań
radykalnie spadła i utrzymywała się na poziomie średniej krajowej do roku 2012.
Natomiast rynek mieszkaniowy Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego wygląda
odmiennie. Nadal jednak liczba oddawanych do użytku mieszkań na terenie KSOF jest ponad dwukrotnie
wyższa niż średnia krajowa czy wojewódzka.
Wykres 23. Liczba mieszkań oddanych do użytku na 10 tys. ludności
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 24. Liczba mieszkań oddanych do użytku na 10 tys. ludności
Jednostka terytorialna Liczba mieszkań oddanych do użytku na 10 tys. ludności
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 35,08 43,32 41,92 33,98 33,98 39,68
ZACHODNIOPOMORSKIE 38,38 41,16 45,70 34,63 34,63 41,12
KSOF 104,18 105,80 152,60 90,33 90,33 84,11
Nysa OF 16,07 20,40 20,10 15,89 15,89 19,86
Chojnice OF 27,23 46,77 37,94 36,96 36,96 52,59
Ełk OF 73,15 83,39 37,57 37,93 37,93 38,42
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 52/115
5.8 Powierzchnia użytkowa mieszkania oddanego do użytku
Powierzchnia użytkowa mieszkania oddanego do użytku w rejonie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru
Funkcjonalnego jest aż o około jedną trzecią większa niż w rejonach objętych porównaniem, i ciągle rośnie
od roku 2007, chociaż największy skok ilościowy miał miejsce w roku 2010.
O ile średnia powierzchnia użytkowa nowego mieszkania wynosi od 64 m2 na osobę w powiecie ełckim,
71 m2 - w Nyskim OF, do 83 m2 w Chojnicach, a średnia krajowa wynosi 73 m2, to na terenie objętym KSOF
średnia powierzchnia mieszkania wynosi aż 98 m2 na osobę.
Wykres 24. Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytku [m2]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 25. Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytku [m2]
Jednostka terytorialna Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytku [m2]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 69,8 70,2 70,5 72,3 72,6 72,8
ZACHODNIOPOMORSKIE 66,3 66,6 66,9 69,5 69,7 69,9
KSOF 90,6 91,5 91,8 96,5 96,7 97,6
Nysa OF 68,3 68,5 68,8 70,3 70,6 70,8
Chojnice OF 77,9 78,9 79,5 81,9 82,5 83,0
Ełk OF 62,1 62,3 62,5 63,6 63,9 64,3
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 53/115
5.9 Liczba miejsc noclegowych (na 1000 ludności)
Liczba miejsc noclegowych na 1000 ludności w Kołobrzeskim Obszarze Funkcjonalnym jest znacznie większa
zarówno od średniej krajowej, wojewódzkiej, jak i pozostałych obszarów objętych badaniem.
W latach 2007-2011 liczba miejsc noclegowych w KSOF oscylowała wokół siedmiuset na 1000 ludności,
jednak w roku 2012 znacznie wzrosła, do ponad ośmiuset.
Dzięki temu Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny stał się lepiej przygotowany do przyjęcia
większej liczby gości w sezonie turystycznym.
Wykres 25. Miejsca noclegowe na 1000 mieszkańców
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 26. Miejsca noclegowe na 1000 mieszkańców
Jednostka terytorialna Miejsca noclegowe na 1000 mieszkańców
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 15,27 15,65 15,89 15,83 15,73 17,53
ZACHODNIOPOMORSKIE 64,41 63,68 64,67 61,77 61,92 69,69
KSOF 703,58 670,78 723,35 689,50 664,00 811,51
Nysa OF 20,87 19,38 19,90 21,68 22,62 20,79
Chojnice OF 63,64 65,65 62,45 49,37 50,33 69,87
Ełk OF 13,23 12,91 10,62 12,31 11,46 13,03
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 54/115
6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna
Analiza porównawcza infrastruktury technicznej Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego
wobec innych badanych obszarów funkcjonalnych oraz średnich wyników ogólnopolskich i Województwa
Zachodniopomorskiego objęła następujące zagadnienia:
1. ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności
2. udział korzystających z sieci gazowej w % ogółu ludności
3. udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności
4. udział korzystających z sieci wodociągowej w % ogółu ludności
5. odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca [kg].
Uwaga: na obszarze miejskim, tj. obszarze miasta Kołobrzeg infrastrukturę techniczną uzupełnia sieć cieplna,
która zarządzana jest przez Miejską Energetykę Cieplną w Kołobrzegu. Jednostka ta realizuje swoje główne
zadania, polegające na zaopatrzeniu naszych klientów w energię cieplną poprzez eksploatację 9 źródeł ciepła
o łącznej mocy 113,211 MW. Z uwagi na brak danych GUS na poziomie NUTS5 (gmin) nie przeprowadzono
analizy porównawczej w tym zakresie.
Strona 55/115
6.1 Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w odsetku ogólnej liczby ludności
W rejonie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego niemal 97 procent ludności korzysta
z oczyszczalni ścieków. Spośród badanych obszarów wyższy wynik posiada jedynie bardziej zwarty
geograficznie i powierzchniowo Chojnicki Obszar Funkcjonalny.
Wartość średnia dla Województwa Zachodniopomorskiego jest znacznie niższa, wynosi 81 procent.
Wykres 26. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczbie ludności [osoba]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 27 Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczbie ludności [osoba].
Jednostka terytorialna Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczbie ludności [osoba]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 62,2 63,1 64,2 64,7 65,7 68,6
ZACHODNIOPOMORSKIE 60,4 60,1 77,0 78,2 80,3 80,9
KSOF 98,1 99,6 97,7 96,5 96,6 96,9
Nysa OF 82,0 81,9 85,6 97,1 97,0 96,8
Chojnice OF 99,5 100,0 99,5 98,2 97,5 98,0
Ełk OF 75,5 77,2 80,3 78,6 78,5 78,9
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 56/115
6.2 Udział korzystających z sieci gazowej w odsetku ogółu ludności
Na terenie obecnego Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego w roku 2012 z sieci gazowej
korzystało niemal 60 procent mieszkańców. Jest to najniższy odsetek od 2009 roku.
Wśród porównywanych rejonów, jedynie Nyski Obszar Funkcjonalny wykazuje obecnie wyższy odsetek
korzystających z sieci (73%), jednak odsetek ten nie wzrósł znacząco od 2007 roku.
Wykres 27. Udział korzystających z sieci gazowej w % ogółu ludności [%]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 28. Udział korzystających z sieci gazowej w % ogółu ludności [%]
Jednostka terytorialna Udział korzystających z sieci gazowej w % ogółu ludności [%]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 51,7 51,7 52,6 52,5 52,5 52,4
ZACHODNIOPOMORSKIE 58,7 58,4 60,7 60,8 60,8 59,7
KSOF 55,2 55,4 60,1 60,9 62,3 59,8
Nysa OF 72,4 72,2 72,3 72,8 72,5 72,7
Chojnice OF 35,6 35,7 37,5 38,3 38,2 38,4
Ełk OF 50,1 48,6 48,2 47,3 46,8 48,0
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 57/115
6.3 Udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w odsetku ogółu ludności
W rejonie objętym Kołobrzeskim Subregionalnym Obszarem Funkcjonalnym od roku 2009 następował mniej
więcej stały wzrost odsetka mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej, aby w roku 2012 osiągnąć
wskaźnik 80 procent.
Wyższy odsetek skanalizowania wśród rejonów porównywanych wykazuje tylko Nyski Obszar Funkcjonalny.
Wykres 28. Udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności [%]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 29. Udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności [%]
Jednostka terytorialna Udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności [%]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 60,3 61,0 61,5 62,0 63,5 64,3
ZACHODNIOPOMORSKIE 73,9 74,2 74,5 74,8 76,0 77,0
KSOF 81,6 81,5 81,5 83,9 85,9 88,2
Nysa OF 83,4 84,1 84,5 89,2 93,4 93,5
Chojnice OF 75,5 75,8 78,6 78,6 79,5 80,8
Ełk OF 71,3 71,6 72,0 72,3 72,8 73,1
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 58/115
6.4 Udział korzystających z sieci wodociągowej w odsetku ogółu ludności
W rejonie objętym przez Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny z sieci wodociągowej korzystało
w roku 2012 ponad 96 procent mieszkańców. Jest to jeden z dwóch najwyższych wskaźników wśród
badanych obszarów, znacznie przewyższający średnią województwa i kraju.
Od roku 2010 na terenie Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego stopniowo poszerzano
dostęp do sieci. Największy wzrost dostępu nastąpił w roku 2012, doprowadzając do podłączenia na
poziomie podobnym jak w Nyskim Obszarze Funkcjonalnym. W pozostałych rejonach objętych porównaniem
odsetek korzystających z sieci wodociągowej jest znacznie niższy.
Wykres 29. Udział korzystających z sieci wodociągowej w % ogółu ludności [%]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Tabela 30. Udział korzystających z sieci wodociągowej w % ogółu ludności [%]
Jednostka terytorialna Udział korzystających z sieci wodociągowej w % ogółu ludności [%]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 86,7 87,0 87,3 87,4 87,6 87,9
ZACHODNIOPOMORSKIE 93,1 93,2 93,3 93,3 93,4 93,6
KSOF 95,6 95,6 95,6 95,7 95,7 96,3
Nysa OF 96,4 96,5 96,5 96,5 96,5 96,5
Chojnice OF 93,2 93,3 93,5 93,6 93,6 94,0
Ełk OF 88,7 88,9 89,0 89,2 89,4 89,7
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 59/115
6.5 Odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca
W rejonie objętym przez Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny ilość wytwarzanych odpadów przez
gospodarstwa domowe, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, jest najwyższa w porównaniu do pozostałych
porównywanych obszarów funkcjonalnych i utrzymuje się na stałym wysokim poziomie. Poziom ten jest
wyższy od średniej dla kraju oraz województwa zachodniopomorskiego. Nie odnotowano również tendencji
spadkowej charakterystycznej dla kraju i województwa.
Wykres 30. Odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca [kg]
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Jednostka terytorialna Odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca [kg]
2007 2008 2009 2010 2011 2012
POLSKA 175,7 168,6 166,8 163,4 160,2 158,4
ZACHODNIOPOMORSKIE 208,7 197,4 204,6 195,0 191,9 189,1
KSOF 201,7 201,46 201,46 211,46 208,66 224
Nysa OF 300,8 293,4 366,4 211,0 185,1 183,0
Chojnice OF 195 206,7 180,85 177,65 217,05 209,5
Ełk OF 149,2 155,85 150,95 148,65 157,25 143
Źródło: Opracowanie własne, wg danych GUS
Strona 60/115
7. ANALIZA PORÓWNAWCZA – PODSUMOWANIE
Analiza porównawcza KSOF obejmowała porównanie z następującymi obszarami funkcjonalnymi:
Obszar funkcjonalny Chojnic (woj. pomorskie), obejmujący swoim zasięgiem miasto Chojnice oraz
otaczającą obszar miejski, gminę wiejską Chojnice, liczba mieszkańców: ok 56.000, w tym miasto
Chojnice ok. 40.000 mieszkańców. Cechy charakterystyczne: rozwinięty ośrodek usługowy
i gospodarczy (strefa ekonomiczna), dobrze rozwiniętą funkcją turystyczną na pograniczu Kaszub
i Krajny.
Obszar funkcjonalny Nysy (woj. opolskie) – obejmujący obszar gminy miejsko – wiejskiej Nysa,
liczącej około 60.000 mieszkańców, w tym obszar miejski około 45.000 mieszkańców. Cechy
charakterystyczne: bardzo korzystna renta położenia w obrębie III Paneuropejskiego Korytarza
Transportowego TEN-T, ośrodek akademicki, rozwinięty sektor turystyczny (walory kulturowe,
jezioro Nyskie i Otmuchowskie), niekorzystne tendencje demograficzne, charakterystyczne dla
województwa opolskiego.
Obszar funkcjonalny Ełku – obejmujący miasto Ełk oraz otaczającą obszar miejski, gminę wiejską Ełk,
liczba mieszkańców 70.000 w tym obszar miejski około 60.000 mieszkańców. Cechy
charakterystyczne: rozwijająca się strefa ekonomiczna (Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna),
znaczny ośrodek społeczno – gospodarczy oraz kulturalny i turystyczny (największe miasto regionu
mazurskiego).
Rysunek 1 Potencjał demograficzny porównywanych obszarów funkcjonalnych.
Źródło: BDL/GUS (dane dla 2012 roku)
Strona 61/115
Rysunek 2 Syntetyczne zestawienie wyników dla obszarów: przedsiębiorczość (rozdział gospodarka), rynek pracy, polityka społeczna, infrastruktura społeczna i techniczna.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych w rozdziałach 2, 3, 4, 5, 6 (wykorzystano dane dla 2012 roku),
Uwaga: w porównaniu nie ujęto miejsc noclegowych, ze względu na dużą różnicę pomiędzy KSOF i pozostałymi OF.
KSOF na tle badanych obszarów funkcjonalnych oraz danych dla kraju i województwa wyróżnia się
pozytywnie praktycznie pod każdym względem. Pod kątem gospodarki wyróżnia się liczbą podmiotów
wpisanych do rejestru regon, wysokim poziomem indywidualnej przedsiębiorczości oraz wysokimi
dochodami z podatku od osób fizycznych. Wysoka jest także aktywność rejestracji nowych podmiotów
gospodarczych.
Rynek pracy KSOF wyróżnia się niskim bezrobociem oraz jeszcze pozytywnymi wskaźnikami obciążenia
demograficznego, tj. dość liczną grupą produkcyjną i średnią w porównaniu danych dla kraju liczebnością
grupy osób w wieku poprodukcyjnym. Praktyczne we wszystkich analizowanych obszarach funkcjonalnych
liczba osób w wieku poprodukcyjnym ulega systematycznemu powiększeniu. Najmłodszym społeczeństwem
dysponują obszary funkcjonalne Ełku i Chojnic. Podobnie sytuacja wygląda z polityką i infrastrukturą
społeczną, gdzie KSOF dość znacznie dystansuje pozostałe obszary funkcjonalne. W przypadku polityki
społecznej wpływ na to ma wysoka aktywność obywatelska, niski udział osób korzystających z pomocy
społecznej oraz wysokie wydatki na kulturę i edukację. KSOF wyróżnia się pozytywnie poszczególnymi
składnikami infrastruktury społecznej. KSOF najkorzystniej w porównaniu wypada dla danych dot. liczby osób
przypadających na obiekty kultury oraz obiekty biblioteczne, a także wyposażenie szkół w komputery. Pod
względem oddawanych do użytku nowych mieszkań i ich metrażu wręcz dystansuje inne obszary. Gorzej
wypada w porównaniu liczby aptek i punktów opieki ambulatoryjnej. Pod względem infrastruktury
Strona 62/115
technicznej najlepiej w porównaniu wypada obszar funkcjonalny Nysy. Dystans KSOF do Nysy nie jest jednak
znaczny. Różnica wynika z lepiej rozwiniętej sieci gazowej. Pozostałe składniki infrastruktury technicznej
zarówno w KSOF, jak też w Nysie są na wysokim poziomie.
Strona 63/115
8. PARTNERSTWO
Gminy Kołobrzeskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego prowadzą politykę partnerstwa z innymi
gminami i miejscowościami, polskimi i zagranicznymi.
Na obszarze KSOF działają również liczne organizacje pozarządowe, głównie w dziedzinie kultury, sportu
i oświaty oraz spraw społecznych i zdrowia. Kilkanaście organizacji działa w obszarze promocji regionu,
rozwoju gospodarczego, turystyki i integracji europejskiej.
Spośród około 250 organizacji pozarządowych zarejestrowanych na terenie powiat kołobrzeskiego, na
obszarze KSOF działa około 80% z nich. Współpraca organizacji z samorządem oceniana jest pozytywnie.
Miasto Kołobrzeg prowadzi m.in. dwa ważne projekty realizowane w ramach partnerstwa
międzynarodowego:
1. Projekt sportowo-edukacyjny Fair Friends 2014. Jest to coroczny program możliwy dzięki wsparciu
finansowym udzielonym przez Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pomerania ze środków Polsko-
Niemieckiej Współpracy Młodzieży. Projekt skierowany jest do uczniów szkół podstawowych. Głównym
celem tego projektu jest stworzenie długoterminowego partnerstwa między szkołami z Kołobrzegu
i z Berlina-Pankow, w tym rozwijanie kompetencji międzykulturowych.
2. W ramach programu Interreg IV A miasto Kołobrzeg, gmina Kołobrzeg, gmina Ustronie Morskie
uczestniczy m.in. w dwóch projektach:
- „Budowa ścieżki rowerowej Ustronie Morskie - Kołobrzeg - Dźwirzyno oraz miasto Barth w ramach
międzynarodowej nadmorskiej trasy rowerowej nr 10" zrealizowanej przez Gminę Miasto Kołobrzeg i miasto
partnerskie z Niemiec - Barth;
- "Transgraniczne polsko-niemieckie kształcenie zawodowe w hotelarstwie i gastronomii w Euroregionie
„Pomerania”. Projekt zrealizowany przez Zespół Szkół Ekonomiczno-Hotelarskich w Kołobrzegu wspólnie
z niemieckim partnerem Berufsbildungsverein Eberswalde e.V.
Poza kontaktami z ośrodkami niemieckimi miasto Kołobrzeg utrzymuje partnerską współpracę z wieloma
podmiotami z innych krajów, takich jak: Szwecja, Dania, Finlandia, Belgia, Włochy, Ukraina i Chorwacja.
Dzięki poparciu miast partnerskich do efektów wieloletniej współpracy zaliczyć można zbudowanie marki
regionu oraz promocja Miasta Kołobrzeg na arenie międzynarodowej, wymiana młodzieży między szkołami
oraz klubami sportowymi, możliwość realizacji projektów dofinansowywanych z Unii Europejskiej, wspólne
projekty kulturalne oraz sportowe, uczestnictwo miasta w wielu przedsięwzięciach międzynarodowych, jak
udział miasta Kołobrzegu w Nowej Hanzie.
Samorząd Kołobrzegu współpracuje z organizacjami pozarządowymi w zakresie:
• działalności charytatywnej;
• ochrony i promocji zdrowia;
• działań na rzecz osób niepełnosprawnych;
• porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
• ratownictwa i ochrony ludności;
• podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej,
obywatelskiej i kulturowej;
Strona 64/115
• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji.
• upowszechniania kultury fizycznej i sportu.
Gmina wiejska Kołobrzeg w ramach partnerstwa zagranicznego utrzymuje stosunki z niemiecką gminą
Ferdinandshof, powiat Ueckermünde. Głównym celem kontaktów jest wzajemne poznanie się, przełamanie
barier narodowościowych oraz poprzez wzajemne prezentacje dorobku kultur, wypracowanie mechanizmów
dążących do rozwoju tolerancji społecznej i szeroko rozumianej integracji pomiędzy krajami.
Przykładowe programy realizowane we wspólnym partnerskim pakiecie integracyjnym:
• piłkarskie Mecze Przyjaźni o Puchar Wójtów Gmin;
• wymiana zespołów folklorystycznych – promocja dorobku gmin;
• wymiana młodzieży i nauczycieli - prezentacja programów nauczania oraz systemów kształcenia
z naciskiem na naukę języków obcych;
• współpraca pomiędzy Klubami Seniorów - wspólne spotkania z okazji Dnia Kobiet, Dnia Seniora,
Spotkanie Wigilijne;
• ochotnicza straż pożarna – udział w zawodach podnoszących sprawność OSP;
• spotkanie władz samorządowych wymiana doświadczeń w zarządzaniu i administrowaniu majątkiem
gminy;
• szeroko rozumiana pomoc społeczna - wspólne opracowywanie programów pomocowych;
• międzynarodowy projekt „Niemiecko-polskie Spotkania” w Ferdinandshof;
• integracyjne Spotkanie polsko-niemieckie w Gminie Kołobrzeg „Poznajmy się bliżej”.
W gminie Kołobrzeg działa kilka organizacji pozarządowych. Oficjalnym celem współpracy gminy
z organizacjami jest zaspokajanie potrzeb społecznych mieszkańców gminy poprzez budowanie partnerstwa
między administracją publiczną i NGO oraz umocnienie lokalnych działań.
W roku 2012 współpraca gminy z organizacjami pozarządowymi dotyczyły głównie kwestii społecznych,
sportowych oraz podnoszenia sprawności fizycznej mieszkańców gminy.
Gmina Ustronie Morskie utrzymuje współpracę zagraniczną z partnerami niemieckimi z następujących
miejscowości:
• Werneuchen pod Berlinem; podstawą do nawiązania współpracy była intencja uruchomienia
i wykorzystania cywilnego lotniska w Bagiczu oraz lotniska partnerskiego w Werneuchen pod
Berlinem. Obie strony zadeklarowały chęć otwarcia linii dla turystycznego ruchu lotniczego pomiędzy
lotniskami „Baltic-Center Airport” w Bagiczu i „Flughafen Werneuchen bei Berlin”;
• Hirschfelde, wieś oddalona kilka kilometrów od dworca w Werftpfuhl;
• Willmersdorf. Wspólnie ze Stowarzyszeniem Spędzania Czasu Wolnego (Freizeitverein)
z Willmersdorf gmina Ustronie przeprowadza wiele imprez. Najważniejszymi co roku są: Dzień
Dziecka i Turniej Piłki Nożnej w maju i czerwcu oraz "Święto Lata" w drugim tygodniu sierpnia;
oraz z parkiem regionalnym Barnimer Feldmark pod Berlinem.
Strona 65/115
9. ANALIZA SWOT
Analiza strategiczna SWOT obejmuje rozpoznanie sił i słabości (analiza wewnętrzna) oraz obecnych
i przyszłych zmian w jej otoczeniu, czyli jego szans i zagrożeń (analiza zewnętrzna). Prezentowana poniżej
procedura SWOT jest syntezą przedstawionego wcześniej opisu stanu i tendencji rozwojowych KSOF
zawartych w diagnostycznej części opracowania. Ponadto uwzględnia ona ustalenia poczynione w trakcie
konsultacji oraz wyniki ankiet SWOT.
Tak uporządkowany opis sytuacji stanowi podstawę sformułowania celów i priorytetów rozwoju, które z
kolei powinny być zinstrumentalizowane w postaci wiązki celów strategicznych.
Analiza SWOT obejmuje analizę:
• Mocnych stron, tj. uwarunkowań wewnętrznych (endogenicznych), czyli elementów rzeczywistości
gminy Nysa mających pozytywny charakter z punktu widzenia jej przyszłego rozwoju.
• Słabych stron, tj. uwarunkowań wewnętrznych o negatywnym charakterze.
• Szans, tj. uwarunkowań zewnętrznych (egzogenicznych) o charakterze pozytywnym; jako szanse
uwzględnione zostały te zagadnienia, których źródła leżą poza obszarem gminy KSOF lub poza zakresem
kompetencji władz publicznych działających na jej obszarze.
• Zagrożeń, tj. uwarunkowań zewnętrznych mających negatywny wpływ na dalszy rozwój KSOF.
Strona 66/115
9.1. SFERA PRZESTRZENNA, INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I OCHRONA ŚRODOWISKA
1.1 MOCNE STRONY – SFERA PRZESTRZENNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Zdecydowana większość obszaru KSOF pokryta planami
zagospodarowania przestrzennego.
(pokrycie miasta (43%) i gminy Kołobrzeg. Pokrycie
większości obszaru gminy Ustronie Morskie.)
2 3 6
Duży zasób terenów pod realizację inwestycji
mieszkaniowych, turystycznych, usługowych,
umożliwiających dalszy rozwój zaplecza turystycznego,
infrastruktury rekreacyjnej i rehabilitacyjnej, w tym duży
zasób terenów uzbrojonych
3 4 12
Bezpośrednie nadmorskie położenie 3 5 15
Bardzo dobre wyposażenie gmin KSOF w składniki
infrastruktury technicznej (wodociągi, sieć kanalizacyjna,
sieć gazowa, energia elektryczna, oczyszczalnia ścieków,
kompostownia). Scentralizowany system ciepłowniczy na
ternie miasta.
2 5 10
Wysoka jakość środowiska przyrodniczego, w tym duża
powierzchnia obszarów chronionych różnymi formami
prawnymi
3 5 15
Brak uciążliwego ekologicznie przemysłu 1 5 5
Bardzo dobra jakość powietrza 2 5 10
Korzystne warunki do rozwoju różnych form energetyki
odnawialnej (wietrzność, przestrzeń, funkcja rolnicza)
2 5 10
Rozwinięta funkcja uzdrowiskowa (największe polskie
uzdrowisko, złoża borowiny i wód solankowych)
3 5 15
Szeroka i aktywna współpraca gmina KSOF z innymi
gminami, w szczególności w ramach Związku Gmin
Dorzecza Parsęty pozwalająca na realizację wspólnych
inwestycji proekologicznych i innych przedsięwzięć
kluczowych dla regionu
3 5 15
Teren po byłym lotnisku wojskowym w Bagiczu, wraz z
funkcjonującą płytą lotniska oraz infrastrukturą
towarzyszącą
3 4 12
Wielofunkcyjny średniej wielkości port morski o
znaczeniu regionalnym w Kołobrzegu (w tym
nowoczesny port jachtowy) oraz port rybacki, z funkcją
turystyczną w Dźwirzynie
3 5 15
Mocne związki funkcjonalne pomiędzy miastem
Kołobrzeg oraz sąsiednimi gminami: Ustronie Morskie
oraz Kołobrzeg (ruch turystyczny, migracje ludności i
inne)
3 5 15
Strona 67/115
1.2 SŁABE STRONY – SFERA PRZESTRZENNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Problemy przestrzenne, związane z rozmieszczeniem
wielu funkcji na obszarze KSOF
1 3 3
Niewydolny układ komunikacyjny obszaru
funkcjonalnego – kryzysowe obciążenia w sezonie letnim
3 5 15
Zły stan dużej części dróg na obszarze KSOF 2 4 8
Zły stan znacznej części trakcji kolejowej na obszarze KSOF 1 4 4
Zły stan targowiska miejskiego 1 3 3
Brak wykorzystania terenów nad Parsętą dla rozwoju
turystyki i rekreacji
3 5 15
Nieuporządkowane kwestie reklamy i wizualizacji w
gminach, centrum miasta oraz strefie uzdrowiskowej
2 4 8
Zwiększone potrzeby parkingowe, szczególnie przy
największych koncentracjach ruchu w sezonie letnim
3 5 15
Brak wizji komunikacji – polityki transportowej 3 5 15
Inwestorzy nie zabezpieczają niezbędnej ilości miejsc
parkingowych
3 4 12
Brak pełnej waloryzacji przyrodniczej obszaru
funkcjonalnego
3 5 15
Niedostateczny stan infrastruktury technicznej
zapewniającej dostępność portu od strony lądu w
Kołobrzegu
3 5 15
Niedostateczna stan infrastruktury technicznej portu w
Dźwirzynie, umożliwiający rozwój funkcji turystycznej oraz
stan infrastruktury portu pasażerskiego i handlowego w
Kołobrzegu.
2 5 10
Niedostateczny nacisk na rozwój alternatywnych
środków komunikacji w szczególności komunikacji
autobusowej i rowerowej
3 5 15
Nie do końca rozwiązane problemy gospodarki odpadami
(brak odpowiedniej jakości składowiska odpadów oraz
regionalnej instalacji przetwarzania odpadów
komunalnych (tzw. RIPOK)
2 4 8
Nie do końca rozwiązane kwestie związane z gospodarką
wodnościekową
3 4 12
Nieprawidłowo gospodarka zasobami glebowymi (odłogi,
zachwaszczenia, degradacja gleb i procesy erozyjne)
2 3 6
Rozwój inwestycji budowlanych na terenach
nieprzewidzianych do intensywnego użytkowania
gospodarczego
2 4 8
Za słaba promocja środowiska przyrodniczego oraz
aktywność działań z zakresu edukacji przyrodniczej, w tym
brak wyznaczenia obiektów środowiskowych o funkcjach
3 4 12
Strona 68/115
poznawczych edukacyjnych i użytkowych
Niska lesistość terenów KSOF (poza gminą Ustronie
Morskie
1 4 4
1.3 SZANSE – SFERA PRZESTRZENNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Środki finansowe ze źródeł zewnętrznych przeznaczone
na realizację inwestycji zintegrowanych terytorialnie.
3 5 15
Relatywna bliskość Niemiec wraz z aglomeracją Berlina
oraz państw skandynawskich Dani i Szwecji
3 4 12
Powstanie terminala pasażerskiego w porcie pasażerskim
w Kołobrzegu
2 3 6
Przygotowywany do realizacji przebieg dróg
ekspresowych S- 6 (Szczecin – Gdańsk) i S- 11 (Kołobrzeg-
Śląsk) ze wspólnym odcinkiem Kołobrzeg – Koszalin,
który może znacząco poprawić dostępność
komunikacyjną KSOF i podnieść standard
funkcjonowania komunikacji na obszarze wewnątrz
KSOF (droga dojazdowa do portu morskiego – S-11 i
poprawa przejezdności między węzłami Kołobrzeg
Południe-Kołobrzeg Wschód-Ustronie Morskie na
drogach S-6 i S-11)
3 5 15
Społeczne ruchy proekologiczne, stanowiące ważną
barierę dla nieograniczonego degradowania środowiska
naturalnego
2 4 8
Wykorzystanie specyficznych walorów przyrodniczych dla
celów turystyki całorocznej
3 4 12
1.4 ZAGROŻENIA – SFERA PRZESTRZENNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Presja przejmowania terenów rolniczych lub
przyrodniczych pod inwestycje oraz zabudowę
2 4 8
Słaba dostępność komunikacyjna wynikająca z
peryferyjnego położenia wobec ważnych węzłów
drogowych, kolejowych, powietrznych
3 4 12
Transport towarowy oparty głównie o przewóz
samochodami
2 4 8
Brak jednego zarządcy dróg – dysproporcje związane z
realizacją inwestycji oraz trudności w realizacji efektywnej
polityki transportowej
2 5 10
Dalszy wzrost ilości aut osobowych, przy jednoczesnym
braku rozwiązań komunikacyjnych na obszarze KSOF.
3 5 15
Strona 69/115
Szkody w ekosystemach spowodowane przez
kłusowników (ryby, zwierzyna łowna).
2 2 4
Zagrożenie dla złóż borowiny, gruntów wysokich klas
bonitacyjnych oraz pochodzenia organicznego związane z
presją urbanistyczną i komunikacyjną
3 4 12
Negatywny wpływ dużego ruchu turystycznego na
środowisko naturalne
3 5 15
Bariery prawne i infrastrukturalne dla rozwoju energetyki
odnawialnej
2 3 6
Niska świadomość ekologiczna części społeczeństwa 2 3 6
Zanieczyszczenie rzeki Parsęty w górnym i środkowym jej
biegu (poza obszarem KSOF, jednak mogące mieć
negatywny wpływ na wody rzeki w jej dolnym biegu).
3 2 6
Utrudnione podejmowanie działań inwestycyjnych na
obszarach należących do sieci Natura 2000
2 4 8
Zagrożenia naturalne: zjawiska powodziowe, sztormy,
abrazja wybrzeża
3 5 15
Niedostateczne wsparcie państwa w zakresie rozwoju
transportu morskiego, kolejowego i drogowego
warunkujących dostępność komunikacyjną KSOF (w tym
także niedostateczne wsparcie struktur powiatowych w
realizacji ich zadań z zakresu inwestycji drogowych)
3 5 15
Sfera przestrzenna – podsumowanie:
KSOF położony jest w bezpośrednim pasie nadmorskim. Główną funkcją przestrzeni jest funkcja turystyczna
i uzdrowiskowa. Obszar funkcjonalny wyróżnia się w pasie polskiego środowego wybrzeża, lokalizacją
w bezpośrednio w pasie nadmorskim miasta Kołobrzeg, ośrodka o charakterze subregionalnym, z mocna
rozwiniętą funkcją uzdrowiskową oraz portem morskim. Rozwój miasta w dużej mierze determinuje także
rozwój mocno powiązanych funkcjonalnie sąsiadujących z nim gmin Ustronie Morskie oraz Kołobrzeg.
Pomimo znacznej urbanizacji obszar KSOF charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi. Dużą część
obszaru zajmują tereny Natura 2000. Ponadto ważnym zasobem są złoża borowiny oraz wód solankowych,
dzięki którym rozwinęła się funkcja uzdrowiskowa. O atrakcyjności turystycznej decyduje położenie
w bezpośrednim pasie nadmorskim, a jednym z głównych zasobów jest pas plaż i wydm. Zasoby te w dużym
stopniu decydują o atrakcyjności turystycznej KSOF, dlatego ich waloryzacja i ochrona są zadaniami
priorytetowymi. Z uwagi na funkcję turystyczną szczególną uwagę należy poświecić kwestią funkcjonalności
komunikacyjnej oraz infrastruktury technicznej związanej z ochroną środowiska. Dla poprawy
konkurencyjności i jakości oferty turystycznej niezbędna jest realizacja projektów, które usprawnią system
komunikacyjny obszaru funkcjonalnego i dostosują go do wzmożonych przepływów ludzi i pojazdów
w sezonie letnim. Aby w pełni wykorzystać potencjał rozwoju niezbędne jest także podejmowanie działań we
współpracy z bliższym i dalszym otoczeniem KSOF. Szczególnie istotne będą działania, które poprawią
dostępność komunikacyjną oraz działania, których celem będzie promocja turystyczna i ochrona zasobów
przyrodniczych.
Strona 70/115
9.2. SFERA GOSPODARCZA
2.1 MOCNE STRONY – SFERA GOSPODARCZA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Wysoki poziom dochodów własnych gmin nadmorskich 3 4 12
Bardzo wysoki stopień aktywności gospodarczej. Niski
poziom bezrobocia w okresie sezonu turystycznego
3 4 12
Stosunkowo wysoki poziom dochodów mieszkańców
KSOF
3 3 9
Wysoki udział usług w tworzeniu PKB, w tym sektora
małych i średnich przedsiębiorstw (silna pozycja rybactwa,
budownictwa, handlu, podmiotów w sektorze
zakwaterowania i usług gastronomicznych)
2 5 10
Znaczne zasoby nieruchomości komunalnych i gminnych 2 4 8
Rozwinięty sektor usług obrotu nieruchomościami 2 5 10
Rozwinięty sektor rybołówstwa (Kołobrzeski port rybacki
– największym portem rybackim polskiego wybrzeża), w
tym aktywnie działająca Lokalna Grupa Rybacka
3 4 12
Korzystne warunki dla rozwoju produkcji rolnictwa
ekologicznego
2 4 8
Rozwinięte przetwórstwo rolno-spożywcze 2 4 8
Dobrze rozwinięta baza handlowa 2 5 10
Bardzo duża liczba inwestycji budowalnych, w tym
mieszkaniowych
3 4 12
Duża liczba firm budowlanych na terenie KSOF 3 4 12
Wysoki standard nowo budowanych mieszkań 3 4 12
2.2 SŁABE STRONY – SFERA GOSPODARCZA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Niski poziom innowacyjności przedsiębiorstw, niska
kultura innowacyjna.
2 5 10
Brak dużych zakładów pracy oraz stref ekonomicznych,
brak alternatywy dla rozwoju gospodarki KSOF poza
sektorem turystycznym
2 5 10
Sezonowość rynku pracy 2 5 10
Spadek liczby podmiotów gospodarczych w ostatnich
latach
2 4 8
Duży udział niewielkich rolniczych gospodarstw
domowych uprawiających rolę głównie na własne
potrzeby
1 4 4
Słaba promocja spożywczych produktów regionalnych 2 4 8
Brak silnych centrów handlowych, rozdrobnienie handlu, 2 5 10
Strona 71/115
brak silnych lokalnych organizacji handlowych,
umożliwiających rozwój lokalnych większych
przedsięwzięć handlowych, zapewniających powstawanie
rodzimej nowoczesnej infrastruktury handlowej
2.3 SZANSE – SFERA GOSPODARCZA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Rewitalizacja i uruchomienia małego sportowo-
turystycznego i dyspozycyjnego lotniska w Bagiczu
3 5 15
Powstanie nowych przedsiębiorstw na obszarze KSOF lub
w jego sąsiedztwie (np. wskutek powstanie specjalnych
stref ekonomicznych lub wyznaczenia terenów
inwestycyjnych)
3 4 12
Wzrost znaczenia produktów regionalnych, lokalnych oraz
ekologicznych wśród konsumentów oraz wsparcie
krajowe i unijne i krajowe ukierunkowane na rozwój i
wprowadzenie na rynek tych produktów
2 5 10
Dalsze wsparcie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w
ramach wsparcia unijnego
2 5 10
Brak rządowej koncepcji rozwoju terenów wiejskich, co
może przyczyniać się do ich degradacji
1 5 5
Wzrost konsumpcji i popytu umożliwiające wzrost
dochodów przedsiębiorstw handlowych
2 4 8
Rozwój turystyki leczniczej, stymulującej rozwój
budownictwa
2 5 10
Znacząca siła nabywcza generowana przez mieszkańców
oraz turystów i kuracjuszy
3 3 9
2.4 ZAGROŻENIA – SFERA GOSPODARCZA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Niewystarczający potencjał demograficzny oraz kapitału
ludzkiego przy ocenie atrakcyjności inwestycyjnej dla
dużych inwestycji o charakterze przemysłowym
3 5 15
Bariery dostępu do kapitału dla małych i średnich
przedsiębiorstw
2 4 8
Silna konkurencja w pozyskiwaniu inwestorów 2 5 10
Konkurencja innych ośrodków dysponujących
porównywalnymi lub konkurencyjnymi zasobami
handlowymi
1 5 5
Sezonowość popytu związana z sezonowością turystyczną,
utrudniająca planowanie inwestycji handlowych i
przyciąganie inwestorów tworzących sieci handlowe
2 3 6
Strona 72/115
Sfera gospodarcza – podsumowanie:
Gospodarka KSOF opiera się na kilku branżach. Jest to w pierwszej kolejności turystyka oraz usługi
okołoturystyczne. W dalszej kolejności są to branże związane z budownictwem oraz gospodarką morską
(rybołówstwo). Pewne znaczenie odgrywa także rolnictwo. Dobrze rozwinięty jest sektor handlowy.
Gospodarka oparta jest przede wszystkim na mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach, działających w
sektorze usług. Zauważalny jest brak większych zakładów pracy, w szczególności sektora przemysłowego.
Poziom rozwoju gospodarczego należy ocenić pozytywnie, co także pozytywnie przekłada się na dochody
gmin. Słabą stroną jest sezonowość rynku pracy. Obszar KSOF charakteryzuje się wysoką dynamiką nowych
inwestycji budowalnych. Standard nowobudowanych mieszkań jest wysoki. Szansą na dywersyfikację
działalności gospodarczej mogą być nowe inwestycje o charakterze przemysłowym lub usługowym,
wykorzystujące lokalne zasoby, jak np. lokalizację portu morskiego. Koniecznej jest jednak podjęcie działań
umożliwiających lepsze wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego, takich jak wyznaczanie terenów
inwestycyjnych, czy też poprawę infrastruktury portu morskiego. Działania KSOF powinny skoncentrować
się na poszukiwaniu inwestorów, których specyfika działalności i wielkość dostosowane będą do lokalnych
uwarunkowań (np. pod kątem wielkości inwestycji, oddziaływania na środowisko, wykorzystania oddolnego
potencjału do kreowania innowacji).
Strona 73/115
9.3. SFERA TURYSTYCZNA
3.1 MOCNE STRONY – SFERA TURYSTYCZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Duża liczba terenów zielonych, obiektów o charakterze
rekreacyjnym sprzyjających rekreacji.
2 5 10
Wysoki potencjał organizacyjny oraz infrastrukturalny do
organizacji imprez masowych, liczne imprezy sportowe i
kulturalne
3 5 15
Bardzo dobrze rozwinięty sektor gospodarki turystyczno-
uzdrowiskowej, bardzo duże wpływy z działalności
turystycznej
3 5 15
Bardzo dobrze rozwinięta baza noclegowa 3 5 15
Dobre warunki dla uprawiania turystyki wodnej,
aktywnej i specjalistycznej
3 5 15
Bardzo wysoki poziom świadczonych usług
turystycznych, dobra organizacja obsługi turystów
3 5 15
Warunki i bogactwa naturalne umożliwiające rozwój
funkcji turystycznej i uzdrowiskowej: mikroklimat, morze
i plaża, jezioro Resko Przymorskie, źródła solankowe,
borowiny, wody mineralne
3 5 15
Bogata historia i wielokulturowość. Obiekty zabytkowe
wysokiej klasy
3 4 12
Liczne i różnorodne atrakcje turystyczne (szerokie
portfolio oferty turystycznej, która wpływa na
konkurencyjność turystyczną KSOF)
3 5 15
3.2 SŁABE STRONY – SFERA TURYSTYCZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Niewykorzystany w pełni potencjał bazy sportowo –
rekreacyjnej wskutek jej niewystarczającej promocji
2 4 8
Słabo rozbudowana sieć informacji turystycznej 3 4 12
Niedostosowany do wzmożonego ruchu turystycznego
układ i rozwiązania komunikacyjne w KSOF
3 5 15
Brak spójnej polityki promocji obszaru KSOF 3 3 9
3.3 SZANSE – SFERA TURYSTYCZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Strona 74/115
Pozyskanie środków unijnych i krajowych na rozwój
infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej oraz
działania promujące KSOF
3 5 15
Wzrost zainteresowania turystów ofertą kulturalną i
sportową KSOF
3 4 12
Pozytywny wizerunek miasta Kołobrzeg w kraju i w
Europie, umożliwiający przyciąganie turystów i
kuracjuszy
3 5 15
Odbudowa plaż realizowana przez Urząd Morski w
Słupsku
3 4 12
Współpraca gmin KSOF z innymi podmiotami
turystycznymi, których działania obejmują obszar KSOF
(multiplikacja działań wspierających rozwój turystyki)
3 5 15
Bardzo duża liczba odbiorców działań o charakterze
kulturalnym oraz sportowym w okresie letnim
2 5 10
Rosnąca atrakcyjność Regionu Bałtyckiego w zakresie
turystyki morskiej (żeglarstwa) i biznesowej
2 5 10
Rozwój funkcji konferencyjnej poprzez budowę centrum
kongresowego
2 4 8
Wzrost ruchu turystycznego pomiędzy KSOF i portami
Morza Bałtyckiego (większa częstotliwość połączeń z
wyspą Bornholm) oraz zapewnienie lepszego zaplecza
dla żeglugi przybrzeżnej
3 5 15
3.4 ZAGROŻENIA – SFERA TURYSTYCZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Dalsze umacnianie się złotówki i wzrost kosztów pobytu
dla turystów
2 4 8
Krótki letni sezon turystyczny 3 5 15
Wysoka wrażliwość oferty turystyczno – wypoczynkowej
na zmiany pogody
3 5 15
Wzrost konkurencyjności innych miejscowości
nadmorskich w zakresie funkcji turystycznej
3 5 15
Pogorszenie wizerunku KSOF jako obszaru turystycznego
(np. wskutek przeciążenia komunikacyjnego, ładu
przestrzennego, zanieczyszczenia środowiska,
zniszczenia i ubytku plaż)
3 5 15
Niedostatecznie wypromowane produkty turystyczne
KSOW
3 5 15
Brak osób do pracy w sezonie letnim 2 5 10
Sfera turystyczna – podsumowanie:
Turystyka jest motorem napędowym gospodarki KSOF. Turystyka rozwija się z jednej strony w oparciu o
potencjał turystyczny obszaru położonego bezpośrednio w pasie nadmorskim (turystyka urlopowa,
Strona 75/115
wypoczynkowa, aktywna), a z drugiej strony w oparciu o potencjał uzdrowiskowy (złoża borowiny, wody
solankowe, właściwości powietrza atmosferycznego). Kołobrzeg jest miejscem znanym i cenionym nie tylko
w Polsce. Największe miasto na środkowym wybrzeży, wraz z sąsiadującymi gminami Ustronie Morskie i
Kołobrzeg ofertuje bardzo szerokie spektrum atrakcji turystycznych. Uzupełnieniem są walory kulturowe, w
tym bogata oferta imprez kulturalnych i sportowych oraz zasób zabytków. Wysoki jest również standard
oferowanych usług, bardzo duża liczba miejsc noclegowych oraz wysoki standard infrastruktury sportowo
– rekreacyjnej. Pomimo znacznej urbanizacji obszar funkcjonalny charakteryzuje się wysokimi walorami
środowiska przyrodniczego. Główny problemem i barierą w rozwoju jest niedostosowanie systemu i układu
komunikacyjnego KSOF do natężenia ruchu w sezonie letnim. Może to być jednym z decydujących
czynników powodujących spadek jakości oferty turystycznej całego obszaru funkcjonalnego. Mając na
uwadze powiązanie funkcjonalne 3 gmin KSOF istotne będzie zorganizowanie wspólnego systemu informacji
turystycznej, które pozwoli zoptymalizować ruch turystyczny i pełniej wykorzystać walory turystyczne całego
obszaru funkcjonalnego. Przy realizacji działań promujących obszar funkcjonalny warto wykorzystać
pozytywny wizerunek Kołobrzegu w Polsce i za granicą. Przy działaniach promujących obszar funkcjonalny
warto zwrócić uwagę na wysoką jakość oferty sportowo – rekreacyjnej oraz kulturalnej. Promocja i
działania infrastrukturalne w zakresie turystyki powinny być realizowane we współpracy lub uzgodnieniu z
podmiotami, organizacjami czy samorządami, z którymi gminy KSOF posiadają wspólne interesy i cele
rozwojowe, np. LOT, LGD czy też Lokalna Grupa Rybacka. Zagrożeniem dla dalszego rozwoju może być
konkurencja innych miejscowości turystycznych, połączona z pogorszeniem wizerunku obszaru KSOF, np.
wskutek braku rozwiązań komunikacyjnych.
Strona 76/115
9.4. SFERA SPOŁECZNA, KAPITAŁ LUDZKI, SPORT, KULTURA
4.1 MOCNE STRONY – SFERA SPOŁECZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Dobrze rozwinięte szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne. 1 5 5
Opieka przedszkolna niemal wystarczająca (niewielkie
przeludnienie w przedszkolach)
2 4 8
Poziom rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej na
bardzo wysokim poziomie – najlepsza baza sportowa w
województwie
3 5 15
Duża liczba terenów zielonych, obiektów o charakterze
rekreacyjnym sprzyjających rekreacji mieszkańców
3 5 15
Korzystna struktura demograficzna ludności, korzystny
współczynnik obciążenia ekonomicznego, niskie
bezrobocie wśród osób w wieku produkcyjnym
3 4 12
Znacząca koncentracja populacji na obszarze KSOF na tle
rozmieszczenia ludności w województwie i sąsiednich
obszarach
2 4 8
Wysoka stopa przyrostu naturalnego, ale tylko w gminach
Kołobrzeg i Ustronie Morskie
3 3 9
Współpraca samorządów z organizacjami pozarządowymi
oraz znacząca liczba działających NGO
2 4 8
4.2 SŁABE STRONY – SFERA SPOŁECZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona Brak miejsc w żłobkach w stosunku do zapotrzebowania 2 4 8
Braki infrastrukturalne bazy szkolnej na wszystkich
szczeblach procesu edukacyjnego.
2 3 6
Deficyt kształcenia zawodowego w branżach kluczowych
dla KSOF
3 5 15
Występowanie wykluczenia cyfrowego osób po 50 roku
życia
2 3 6
Spowolnienie dynamiki wzrostu liczby mieszkańców KSOF
oraz utrzymujące się negatywne trendy demograficzne
3 4 12
Znaczny udział zabudowy mieszkaniowej o niskim
standardzie w KSOF
2 4 8
Słabo rozwinięte budownictwo społeczne (np. TBS) 3 4 12
4.3 SZANSE – SFERA SPOŁECZNA
Strona 77/115
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona Realizacja projektów wspierających rozwój kapitału
ludzkiego ze środków unijnych oraz krajowych
3 4 12
Przyciąganie nowych mieszkańców na obszar KSOF 3 4 12
4.4 ZAGROŻENIA – SFERA SPOŁECZNA
Waga 1-3 Ocena 1-5 Wartość
ważona
Brak wsparcia systemowego dla rozwoju sieci żłobków i
przedszkoli na obszarach wiejskich
2 4 8
Brak wsparcia systemowego dla rozwoju szkolnictwa na
różnych szczeblach, w szczególności szkolnictwa
zawodowego
3 4 12
Silna presja konkurencyjna ośrodków metropolitalnych i
aglomeracji w odniesieniu do kapitału ludzkiego, odpływ
młodych osób
3 5 15
Sfera społeczna – podsumowanie:
Obszar funkcjonalny w stosunku do wskaźników dla kraju, a także województwa zachodniopomorskiego
pozytywnie wyróżnia pod względem demografii, dość liczną grupą osób w wieku przedprodukcyjnym. Nie
oznacza to jednak, że na terenie KSOF nie występują problemy, które charakterystyczne są dla całego kraju.
Obserwuje się systematyczny wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym. Cechą charakterystyczną są także
migracje. Z jednej strony są to migracje w obrębie obszaru funkcjonalnego z obszaru miejskiego na tereny
gmin wiejskich Ustronie Morskie i Kołobrzeg. Ponadto gminy wiejskie charakteryzują się wysoką stopą
przyrostu naturalnego. Można przypuszczać, że jest to ściśle związane z dobrą sytuacją ekonomiczną osób
zamieszkujących gminy wiejskie (na obszar gmin podmiejskich migrują osoby o stosunkowo wysokim statusie
materialnym). Z drugiej strony obszar funkcjonalny narażony jest na konkurencję ośrodków
metropolitalnych i aglomeracji miejskich w stosunku do osób młodych i wykształconych. Pomimo, że
gospodarka obszaru KSOF oparta jest przede wszystkim na branży turystycznej i okołoturystycznej,
bezrobocie jest na stosunkowo niskim poziomie. Zauważalny jest jednak deficyt kształcenia zawodowego
dla branż kluczowych dla obszaru funkcjonalnego, który może być pogłębiony poprzez brak rozwiązań
systemowych wpierających kształcenia zawodowe. Obszar funkcjonalny jest stosunkowo atrakcyjnym
miejscem do zamieszkania. Oferuje mieszkańcom, oprócz dobrze rozwiniętej infrastruktury technicznej
i społecznej, także zasoby terenów do wypoczynku i rekreacji. Szansą na dalszy rozwój będzie przyciąganie
nowych mieszkańców. Słabą stroną, pomimo dobrze rozwijającego się sektora budownictwa
mieszkaniowego, jest brak mieszkań socjalnych dla osób, które znajdują się w trudniejszej sytuacji
mieszkaniowej.
Strona 78/115
9.5 ANALIZA SWOT / TOWS
Identyfikacja sytuacji strategicznej związana jest z oceną siły powiązań czynników zewnętrznych
i wewnętrznych. W zależności od powiązań szans i zagrożeń z mocnymi i słabymi stronami możemy wyróżnić
kilka typów sytuacji strategicznej:
Strategia zachowawcza – organizacja działa w niekorzystnym otoczeniu zewnętrznym, ale posiada
silnie powiązany z zagrożeniami zewnętrznymi zespół mocnych stron, jest więc w stanie
zdecydowanie odpowiedzieć na zagrożenia. W istniejącym otoczeniu nie jest się w stanie
intensywnie rozwijać, gdyż zespół mocnych stron nie koresponduje z szansami otoczenia, niemniej
jednak jest w stanie skutecznie przezwyciężać zagrożenia w oczekiwaniu na poprawę warunków
zewnętrznych.
Strategia defensywna – słabe strony organizacji są silnie powiązane z zewnętrznymi zagrożeniami.
Strategia defensywna jest strategią nastawioną na przetrwanie.
Strategia agresywna – w organizacji przeważają mocne strony, a w jego otoczeniu silnie powiązane
z nimi szanse. Strategia agresywna jest strategią silnej ekspansji oraz rozwoju wykorzystującego
obydwa czynniki.
Strategia konkurencyjna - organizacja posiada przewagę słabych stron nad mocnymi, ale funkcjonuje
w przyjaznym dla siebie otoczeniu, co pozwala mu utrzymywać swoją pozycję. Niemniej jednak
słabość wewnętrzna uniemożliwia skuteczne wykorzystanie szans, które daje otoczenie zewnętrzne.
Strategia konkurencyjna powinna koncentrować się na takim eliminowaniu wewnętrznych słabości,
aby w przyszłości lepiej wykorzystać szanse otoczenia.
W celu identyfikacji sytuacji strategicznej wybrano najważniejsze czynniki SWOT (po 5 czynników – mocny
stron, słabych stron, szans i zagrożeń). Następnie przydzielono max. 6 punktów dla każdego z zewnętrznych
czynników w każdej kolumnie (max 6 punktów do podziału dla najwyżej 4 czynników). Punkty przydzielono
kolejno w kolumnach wg znaczenia danej siły lub słabości, konfrontacji z rozpatrywaną szansą lub
zagrożeniem wg następujących pytań:
1. Które siły czynią daną szansę możliwą do wykorzystania?
2. Które słabości uniemożliwiają wykorzystanie danej szansy?
3. Które siły zmniejszają negatywny wpływ danego zagrożenia?
4. Które słabości pogłębiają negatywny wpływ danego zagrożenia?
Za najważniejsze zagregowane czynniki uznano następujące:
Mocne strony:
1. Położenie w pasie nadmorskim ośrodka o charakterze subregionalnym - miasta Kołobrzeg, z silnie
powiązanymi funkcjonalnie z nim gminami Ustronie Morskie i Kołobrzeg.
2. Funkcja portowa (wielofunkcyjny średniej wielkości port morski o znaczeniu regionalnym
w Kołobrzegu oraz port rybacki, z funkcją turystyczną w Dźwirzynie).
Strona 79/115
3. Bardzo dobrze rozwinięta funkcja turystyczna i uzdrowiskowa, infrastruktura turystyczna, usługi
turystyczne oraz szeroka, różnorodna i dobrej jakości oferta turystyczna, zarówno pod kątem
turystyki wypoczynkowej/urlopowej, aktywnej i rekreacyjnej, uzdrowiskowej, kulturowej,
warunkująca wysoką konkurencyjność KSOF jako obszaru turystycznego.
4. Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i zasobów środowiska, obszary Natura 2000, złoża
borowiny i wód solankowych, wysoka jakość powietrza atmosferycznego.
5. Bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna, społeczna oraz sportowo – rekreacyjna,
wpływająca na jakość życia mieszkańców KSOF.
Słabe strony:
1. Niewydolny układ komunikacyjny, w szczególności kryzysowe obciążenie tego układu w okresie
letnim oraz niedostateczny stan infrastruktury technicznej zapewniającej dostępność portu od
strony lądu.
2. Brak pełnej waloryzacji przyrodniczej obszaru KSOF.
3. Brak wykorzystania atrakcyjnych obszarów KSOF do rozwoju funkcji turystycznych
i okołoturystycznych, w tym terenów nad Parsętą, terenu lotniska Bagicz.
4. Niedostateczny stan infrastruktury technicznej, w szczególności zapewniającej dostępność portu od
strony lądu w Kołobrzegu.
5. Deficyt kształcenia zawodowego w branżach kluczowych dla KSOF.
Szanse:
1. Dostępność zewnętrznych środków finansowych, przeznaczona na wsparcie rozwoju kraju
i regionów, w szczególności na projekty zintegrowane terytorialnie.
2. Poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej związana z realizacją inwestycji w sieć dróg
ekspresowych oraz modernizacją sieci kolejowej.
3. Pozytywny wizerunek KSOF w kraju i za granicą, umożliwiający skuteczne konkurowanie na rynku
turystycznym i uzdrowiskowym.
4. Współpraca gmin z obszaru KSOF z bliższym i dalszym otoczeniem, w szczególności w zakresie
rozwoju turystyki oraz ochrony środowiska.
5. Rozwój nowych funkcji gospodarczych KSOF, w szczególności w oparciu o potencjał portu
w Kołobrzegu oraz Dźwirzynie oraz lotnisko w Bagiczu.
Zagrożenia:
1. Wzrost natężenia ruchu i liczby turystów, przy jednoczesnym braku działań rozwiązujących
problemy komunikacyjne oraz negatywny wpływ ruchu turystycznego na środowisko naturalne.
2. Występowanie zagrożeń naturalnych takich jak powodzie, sztormy, abrazja wybrzeża.
3. Specyficzne problemy lokalnej gospodarki, która opiera się przede wszystkim na turystyce,
związane z sezonowością, uzależnieniem popytu od warunków pogodowych, wzrostu
konkurencyjności innych miejscowości w kraju i za granicą,
Strona 80/115
4. Pogorszenie wizerunku KSOF, jako obszaru turystycznego i spadek jego konkurencyjności
(np. wskutek przeciążenia komunikacyjnego, braku ładu przestrzennego, zanieczyszczenia
środowiska, zniszczenia i ubytku plaż).
5. Niedostateczny potencjał demograficzny oraz kapitału ludzkiego oraz uwarunkowania lokalizacyjne
do lokowania na obszarze KSOF dużych inwestycji o charakterze przemysłowym oraz o wysokim
poziomie innowacyjności oraz silna presja konkurencyjna aglomeracji w stosunku do inwestycji
i kapitału ludzkiego.
Tabela 31. Konfrontacja mocnych stron, słabych stron oraz szans i zagrożeń (analiza wzajemnego oddziaływania czynników zewnętrznych i wewnętrznych w aspekcie SWOT/TOWS).
SZANSE ZAGROŻENIA
Orientacja strategii
Do
stęp
no
ść z
ewn
ętrz
nyc
h ś
rod
ków
fin
anso
wyc
h
Zew
nęt
rzn
a d
ost
ępn
ość
kom
un
ikac
yjn
a
Wiz
eru
nek
KSO
F w
kra
ju i
za
gran
icą
Wsp
ółp
raca
z o
tocz
enie
m
No
we
fun
kcje
go
spo
dar
cze
Nat
ężen
ie r
uch
u t
ury
styc
zneg
o
Zagr
oże
nia
nat
ura
lne
Spec
yfic
zne
pro
ble
my
bra
nży
tury
styc
znej
(se
zon
ow
ość
)
Wiz
eru
nek
KSO
F
Pre
sja
kon
kure
ncy
jna
oto
czen
ia
(agl
om
erac
je)
Punktacja
M
O
C
N
E
Położenie w pasie
nadmorskim 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
Funkcja portowa 2 2 0 1 2 0 0 0 0 2 9
Funkcja turystyczna i
uzdrowiskowa 3 4 2 2 0 0 0 2 2 1 16
Środowisko naturalne 0 0 1 2 0 0 0 1 1 0 5
Infrastruktura 0 0 0 0 0 0 4 0 1 0 5
S
Ł
A
B
E
Układ i system
komunikacyjny 0 0 2 0 0 4 0 2 1 1 10
Waloryzacja przyrodnicza 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 4
Niezagospodarowane
tereny (Parsęta, Bagicz) 0 0 1 0 2 0 0 1 1 0 5
Infrastruktura techniczna
(porty) 0 0 0 1 2 0 0 0 0 0 3
Kształcenie zawodowe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2
Źródło: opracowanie własne, na podstawie analizy SWOT oraz pytań:
1. Które siły czynią daną szansę możliwą do wykorzystania?
2. Które słabości uniemożliwiają wykorzystanie danej szansy?
3. Które siły zmniejszają negatywny wpływ danego zagrożenia?
4. Które słabości pogłębiają negatywny wpływ danego zagrożenia?
Strona 81/115
Tabela 32. Orientacja strategii KSOF
SZANSE ZAGROŻENIA OGÓŁEM
MOCNE 36,66 28,33 60
SŁABE 13,33 26,66 40
Źródło: opracowanie własne
Podsumowanie analizy SWOT/TOWS
Konfrontując mocne i słabe strony z czynnikami zewnętrznymi (szanse i zagrożenia) należy zwrócić uwagę na
przewagę mocnych stron, które pozwalają na wykorzystanie pojawiających się szans i eliminowanie
zagrożeń. Niemniej jednak przewaga mocnych stron nad słabymi nie jest, aż tak znaczna. Do najważniejszych
czynników wpływających na rozwój KSOF należy wymienić bardzo dobrze rozwiniętą funkcję turystyczną
i uzdrowiskową oraz funkcję portową. Czynniki te korespondują z szansami, takimi jak dostępność
zewnętrznych środków finansowych w okresie 2014 – 2020, przeznaczonych na dalszą poprawę
konkurencyjności obszaru KSOF oraz oczekiwana poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej, która
także będzie pozytywnie wpływać na zwiększenie ruchu turystycznego i atrakcyjność oferty KSOF nie tylko w
kraju, lecz również za granicą. Utrzymanie się pozytywnego wizerunku KSOF pozytywnie oddziaływać będzie
na sektor turystyczno-uzdrowiskowy, a współpraca z otoczeniem pozwoli optymalniej wykorzystać zasoby
związane z tym sektorem oraz rozwinąć znaczenie funkcji portowej. Nowe funkcje gospodarcze mogą się
powstać w oparciu o funkcję portową np. związaną z logistyką, otwarciem nowych rynków turystycznych
(np. Bornholm) czy też nowych funkcji turystycznych małych portów. Wpływać będzie to pozytywnie na
wzrost konkurencyjności KSOF.
Po stronie słabych stron najistotniejszym czynnikiem jest układ i system komunikacyjny, który już w chwili
obecnej nie jest dostosowany do natężenia ruchu turystycznego w sezonie letnim. Powoduje to problemy
nie tylko w ruchu turystycznym, ale także stanowi element jakości życia mieszkańców KSOF oraz negatywnie
wpływa na rozwój innych funkcji gospodarczych KSOF, np. związanych z funkcją portową i logistyką.
Niewydolny układ komunikacyjny wpływać może na pogorszenie wizerunku KSOF jako obszaru
turystycznego. Problem ten może się pogłębiać przy oczekiwanym dalszym wzroście liczby turystów,
w szczególności w okresie sezonu letniego, jako cechy charakterystycznej dla kurortów polskiego wybrzeża
Bałtyku.
Wybór typu strategii
W obecnej sytuacji wskazane jest przyjęcie strategii o charakterze agresywnym. Wynika to z przewagi
mocnych stron nad słabymi, w kontekście pojawiających się szans i zagrożeń. KSOF skupić się powinien
przede wszystkim na wykorzystaniu szans, jakie dają zewnętrzne środki finansowe, prognozowana poprawa
zewnętrznej dostępności komunikacyjnej, pozytywny wizerunek KSOF w kraju i za granicą, współpraca
z otoczeniem oraz uruchomienie nowych funkcji gospodarczych, na bazie mocnych stron, którymi są już
bardzo dobrze rozwinięta funkcja turystyczna i uzdrowiskowa oraz funkcja portowa, wysokie walory
środowiska oraz dobrze rozwinięta infrastruktura. KSOF powinien podjąć pilne działania mające na celu
poprawę jakości układ i systemu komunikacyjnego wewnątrz obszaru. Ważne jest zagospodarowanie
niewykorzystanych, atrakcyjnie położonych terenów KSOF, w szczególności terenów nad Parsętą oraz
Strona 82/115
lotniska w Bagiczu oraz przeprowadzenie waloryzacji środowiska przyrodniczego, która pozwoli
zoptymalizować ich zrównoważone wykorzystanie. Aby rozwijać dodatkowe funkcje gospodarcze KSOF
powinien również skupić się na poprawie infrastruktury technicznej portów.
Strona 83/115
IV. CZĘŚĆ STRATEGICZNA
1. WIZJA ROZWOJU
Wizja formułowana w ramach strategii jest swego rodzaju projekcją przyszłości, do jakiej dąży samorząd
i społeczność lokalna. Wizja rozwoju opisuje pożądany stan docelowy w perspektywie kilku – kilkunastu lat
oraz wybrane uwarunkowania, które posłużyły do wyboru i formułowania realnych priorytetów
strategicznych.
Dobrze sformułowana wizja składa się z dwóch głównych elementów – nadrzędnej ideologii i wyobrażanej
przyszłości. Definiuje to, czym jesteśmy i dlaczego istniejemy (niezmienna nadrzędna ideologia)
i jednocześnie wskazuje, „kim chcemy się stać, co chcemy stworzyć i osiągnąć (wyobrażana przyszłość, która
wymaga znaczących zmian i postępu).
WIZJA
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny to intensywnie rozwijający się obszar turystyczny w pasie
nadmorskim wraz z miastem Kołobrzeg - ważnym ośrodkiem rozwoju społeczno-gospodarczego, z silnie
powiązanymi z nim funkcjonalnie gminami: Ustronie Morskie i Kołobrzeg.
Wizja zawiera w sobie odniesienie się do głównej funkcji obszaru funkcjonalnego. Turystyka i działalność
uzdrowiskowa jest motorem napędowym lokalnej gospodarki. Rozwój funkcji turystycznej związany jest
przede wszystkim z położeniem w pasie nadmorskim. Atrakcyjność turystyczną obszaru podnosi fakt, że
miasto Kołobrzeg jest największym polskim uzdrowiskiem oraz największym miastem, położonym
bezpośrednio w pasie nadmorskim w środkowej części Wybrzeża. Funkcja turystyczna oraz położenie w pasie
nadmorskim determinuje rozwój innych działów gospodarki, w szczególności gospodarki morskiej oraz
budownictwa. Kołobrzeg, jako ośrodek miejski o charakterze subregionalnym, oddziałuje funkcjonalnie na
najbliższe otoczenie. Powiązania funkcjonalne widoczne są w „ruchu ludności”. Ruch ten widoczny jest nie
tylko w postaci dojazdów do pracy, ale także w ucieczce mieszkańców miasta, na otaczające miasto
atrakcyjne dla budownictwa jednorodzinnego, obszary wiejskie. Powiązania funkcjonalne pomiędzy gminami
wiejskimi Kołobrzeg oraz Ustronie Morskie z obszarem miasta Kołobrzeg widoczne są w szczególności
w sezonie letnim. Zarówno turyści jak też mieszkańcy doświadczają „tragedii współużytkowania”
infrastruktury komunikacyjnej.
Z racji położenia w pasie nadmorskim, posiadanych zasobów naturalnych, funkcja turystyczna będzie
dominująca dla obszaru funkcjonalnego. Zadaniem samorządów będzie podtrzymanie pozytywnych
wskaźników rozwoju i konkurencyjności tego obszaru poprzez poprawę funkcjonalności oraz zachowanie
zasobów naturalnych, które decydują o atrakcyjności turystycznej i uzdrowiskowej. Ponadto miasto
Kołobrzeg rozwijać się będzie, jako subregionalny ośrodek wzrostu społeczno-gospodarczego. Obszar
funkcjonalny powinien dążyć do kreowania rozwoju regionalnych oraz inteligentnych specjalizacji,
w szczególności w oparciu o walory położenia i infrastrukturę (położenie nadmorskie, powiązania
komunikacyjne, port morski) oraz zasoby naturalne.
Strona 84/115
2. MISJA
Misja, jako nadrzędny cel funkcjonowania jest krótkim, syntetycznym określeniem docelowego kierunku
rozwoju ze sprecyzowaniem nadrzędnych wartości, które będą przestrzegane. Misja przybiera postać
rozwiniętego zdania w czasie przyszłym zapowiadającego ogólny trend rozwojowy, zgodny z oczekiwaniami
wszystkich zainteresowanych podmiotów, a zwłaszcza mieszkańców.
CEL NADRZĘDNY:
• Kreować rozwój w oparciu o przedsiębiorczość oraz zasoby naturalne obszaru funkcjonalnego
NADRZĘDNA IDEOLOGIA
• Wspierać przedsiębiorczość
• Rozwijać się w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju (wykorzystywać oraz chronić zasoby
naturalne)
• Zapewniać mieszkańcom i turystom wysoką jakość życia oraz usług
Wyznaczając misję obszaru funkcjonalne wzięto pod uwagę cechę wyróżniającą KSOF od innych obszarów
Polski, jaką jest wysoki wskaźnik przedsiębiorczości oraz potencjał zasobów naturalnych wynikających
z położenia w strefie nadmorskiej i walory uzdrowiskowe.
Wysoki wskaźnik przedsiębiorczości wynika bezpośrednio z położenia w pasie nadmorskim oraz funkcji
turystycznej, a także ograniczeń w rozwoju przemysłu. Mieszkańcy KSOF utrzymują się przede wszystkim
z działalności turystycznej i usług powiązanych.
Podstawą rozwoju turystyki jest położenie w pasie nadmorskim i to, co wyróżnia obszar funkcjonalny od
innych obszarów nadmorskich, funkcja uzdrowiskowa.
Aby zapewnić trwałość rozwoju niezbędne jest wspieranie przedsiębiorczości oraz umiejętne korzystanie
z zasobów naturalnych, które są podstawą lokalnej gospodarki.
Należy przy tym dążyć do poprawy funkcjonalności całego obszar, zarówno pod kątem potrzeb mieszkańców,
jak też turystów.
Kierunki rozwoju KSOF
I. Rozwój turystyczny obszaru funkcjonalnego z wykorzystaniem położenia w pasie nadmorskim w oparciu
o walory przyrodnicze
II. Wzmacnianie powiązań funkcjonalnych wewnątrz obszaru oraz wsparcie rozwoju społeczno-
gospodarczego obszaru
Kierunki rozwoju KSOF są rozwinięciem wizji rozwoju. Kierunki rozwoju są elementem pośrednim pomiędzy
nadrzędnym celem, jakim jest wizja i misja miasta oraz celami strategicznymi i operacyjnymi. W niniejszym
Strona 85/115
dokumencie służą uporządkowaniu całej struktury strategii. Pierwszy z kierunków grupuje działania, które
związane są główną funkcją obszaru, tj. funkcją turystyczną. Zawierają w sobie zarówno działania
o charakterze infrastrukturalnym, jak też miękkim, których celem jest zachowanie i wykorzystanie zasobów
naturalnych obszaru funkcjonalnego pod kątem rozwoju turystyki. Kierunek ten obejmuje również działania
o charakterze promocyjno-informacyjnym.
Drugi kierunek rozwoju kładzie nacisk na poprawę funkcjonalności obszaru, mając na uwadze jego
powiązania wewnętrzne jak i interakcje z otoczeniem oraz kreowanie specjalizacji terytorialnej związanej
z położeniem i lokalnymi zasobami. Kierunek ten skupia także działania o charakterze infrastrukturalnym
oraz miękkim.
Strona 86/115
3. CELE STRATEGICZNE
Struktura strategii będzie spójna, jeśli zostanie zbudowana w oparciu o elementy składowe wzajemnie sobie
podległe w hierarchii ważności (obszary priorytetowe, cele i wynikające z nich zadania).
Osiąganie wizji obszaru funkcjonalnego służą wyznaczone kierunki, cele strategiczne i cele operacyjne.
Kierunki i cele mają charakter ogólny i określają pożądane stany i procesy rozwojowe.
Ujęcie zagadnień strategicznych dla rozwoju obszaru funkcjonalnego jest próbą możliwie pełnego opisu
funkcjonowania KSOF.
W ramach kierunków rozwoju wyszczególniono cele strategiczne, którym podporządkowano cele operacyjne
i działania. Główne cele strategiczne w sposób bezpośredni nawiązują do wizji i misji. Realizacja programów,
prowadząca do osiągnięcia celów będzie prowadziła do osiągnięcia pożądanego statusu określonego w misji
i wizji obszaru funkcjonalnego.
Wykres 31. Schemat powiązania wizji, misji i celów strategicznych
WIZJA
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny to intensywnie rozwijający się obszar
turystyczny w pasie nadmorskim wraz z miastem Kołobrzeg - ważnym ośrodkiem rozwoju
społeczno-gospodarczego, z silnie powiązanymi z nim funkcjonalnie gminami:
Ustronie Morskie i Kołobrzeg.
MISJA
Kreować rozwój w oparciu o przedsiębiorczość oraz zasoby naturalne obszaru funkcjonalnego
CEL II
Kształtowanie oferty
turystycznej obszaru
funkcjonalnego
CEL I
Zachowanie wysokiej jakości
ochrony środowiska
i zachowanie walorów
przyrodniczych
CELE STRATEGICZNE
CEL III
Poprawa
funkcjonalności i dostępności
komunikacyjnej
CEL IV
Rozwój
infrastruktury technicznej i społecznej
CEL V
Wzmacnianie
kapitału ludzkiego oraz
rozwój przedsiębiorcz
ości
Strona 87/115
Kierunki rozwoju, priorytety i cele strategiczne przedstawiamy w poniższej tabeli.
Tabela 33. Kierunki oraz przyporządkowane im priorytety i cele strategiczne,
Kierunek rozwoju Uzasadnienie / priorytety / cele strategiczne
A. Rozwój turystyczny obszaru funkcjonalnego z wykorzystaniem położenia w pasie nadmorskim w oparciu o walory przyrodnicze
Uzasadnienie Położenie w pasie nadmorskim wyznacza główną funkcję obszaru – funkcję turystyczną. Specyficzne i charakterystyczne położenie oraz zasoby naturalne powodują rozwój funkcji uzdrowiskowej – największego polskiego uzdrowiska. Zachowanie i wykorzystanie tych walorów jest kluczowe dla realizacji strategii rozwoju KSOF. Priorytet: Środowisko Jednym z największych atutów KSOF jest środowisko przyrodnicze i zasoby naturalne. Jakość środowiska przyrodniczego odgrywa kluczową rolę w turystyce. Zasoby środowiska mogą być też przewagą konkurencyjną w przypadku branż perspektywicznych dla gospodarki takich jak np. energetyka odnawialna, branża kosmetyczna. Jakość środowiska przyrodniczego jest także jednym z elementów szeroko rozumianej jakości życia mieszkańców.
I Cel strategiczny. Zachowanie wysokiej jakości ochrony środowiska i zachowanie walorów przyrodniczych Priorytet: Turystyka
Turystyka rozwijająca się w pasie nadmorskim stanowi największy potencjał gmin KSOF. Aby w pełni wykorzystać ten potencjał do rozwoju niezbędne jest kształtowania oferty turystycznej obszaru poprzez kreację produktów turystycznych i „marki turystycznej” obszaru. Marka, czyli sposób odbioru obszaru przez turystów w dużym stopniu zależy, od jakości usług turystycznych, jakie świadczy cały obszar funkcjonalny. Jakość tych usług zależy od jakości infrastruktury turystycznej. Modernizacja i rozbudowa tej infrastruktury powinna być ukierunkowana na tworzenie warunków do uprawiania turystyki w sposób bezpieczny i w wygodnej formie, z wykorzystaniem walorów przyrodniczych.
II Cel strategiczny:
Kształtowanie oferty turystycznej obszaru funkcjonalnego
Strona 88/115
Kierunek rozwoju Uzasadnienie / priorytety / cele strategiczne
B. Wzmacnianie powiązań funkcjonalnych wewnątrz obszaru oraz wsparcie rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru
Uzasadnienie
Rozwój gmin KSOF wymaga poprawy funkcjonalności całego obszaru, zarówno pod kątem ruchu turystycznego, jak też potrzeb mieszkańców i przedsiębiorców, a także powiązań z otoczeniem. Priorytet: Komunikacja
Obejmuje działania zmierzające do poprawy dostępności terytorialnej obszaru KSOF, jako ważnej cechy przestrzeni pod kątem rozwoju społeczno-gospodarczego. Obejmuje kwestie komunikacji pomiędzy poszczególnymi gminami wewnątrz KSOF oraz działania zmierzające do poprawy zewnętrznej dostępności komunikacyjnej. Punkt ciężkości priorytetu związany jest z poprawą infrastruktury drogowej oraz prowadzeniem działań w celu usprawnienia systemu komunikacji, w tym organizacji wspólnej polityki transportu publicznego.
III Cel strategiczny Poprawa funkcjonalności i dostępności komunikacyjnej Priorytet: Infrastruktura techniczna i przestrzeń publiczna
Obejmuje działania dotyczące infrastruktury technicznej, jak również kształtowania przestrzeni. Odnosi się zarówno do walorów architektonicznych i urbanistycznych oraz estetyki przestrzeni obszaru funkcjonalnego pod kątem rozwoju turystyki (podniesienie walorów estetycznych, przestrzennych i funkcjonalnych), gospodarki (na potrzeby działań inwestycyjnych), a także w celu poprawy jakości życia mieszkańców (infrastruktura sportowa, rekreacyjna i kulturalna).
IV Cel strategiczny Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej Priorytet: Przedsiębiorczość i kapitał ludzki
Rozwój społeczno-gospodarczy zależy od istniejącego zasobu kapitału ludzkiego. Kapitał ludzki rozumiany jest, jako pojęcie ekonomiczne, oznaczające zawarty w każdym człowieku i społeczeństwie, jako całości zasób fachowej wiedzy, umiejętności, doświadczenia, zdrowia i energii życiowej. O ten kapitał należy się troszczyć i dbać, dlatego ważne jest też równolegle podnoszenie i utrzymywanie wysokiego standardu życia mieszkańców. Inwestycje w kapitał ludzki obszaru KSOF wiązać się będą przede wszystkim z budowaniem społeczeństwa obywatelskiego: postaw obywatelskich i przedsiębiorczych, co przyspieszy podnoszenie wartości kapitału ludzkiego. V Cel strategiczny Wzmacnianie kapitału ludzkiego oraz rozwój przedsiębiorczości
Źródło: Opracowanie własne
Strona 89/115
4. CELE OPERACYJNE, ZADANIA I WSKAŹNIKI REALIZACJI STRATEGII
Cele operacyjne wskazują kierunki postępowania na drodze osiągnięcia pożądanego rezultatu celów
strategicznych. Cele strategiczne i wynikające z nich cele operacyjne przedstawiamy w poniższej tabeli:
Tabela 34. Cele strategiczne i operacyjne
Lp. Cele strategiczny Cel operacyjny Opis
1 Zachowanie wysokiej jakości ochrony środowiska i zachowanie walorów przyrodniczych
1.1. Zachowanie walorów przyrodniczych
Cel obejmuje działania ukierunkowane na zachowanie walorów przyrodniczych obszaru funkcjonalnego i stworzenie kompleksowej waloryzacji środowiskowej i przyrodniczej. Obejmuje także kompleksowe działania polegające na monitorowaniu środowiska przyrodniczego (w tym m. innymi zasobów solanki i borowiny), działania mające na celu integrowania poszczególnych lokalnych polityk rozwoju w kwestiach kluczowych na rzecz zachowania walorów przyrodniczych we współpracy z innymi samorządami, organizacjami (w tym Urzędem Morskim) oraz działania edukacyjne(w tym turystyka ekologiczna i przyrodnicza).
1.2. Wysoka jakość środowiska
Cel obejmuje działania ukierunkowane na poprawę jakości środowiska. Obejmuje w szczególności kompleksowe działania związane z przeciwdziałaniem erozji brzegów morskich, gospodarką opadami oraz gospodarką wodno – kanalizacyjną, w tym szczególnie zagospodarowanie wód deszczowych, jak również działania zmierzające do poprawy efektywności energetycznej i zapewnienie bezpieczeństwa środowiska życia ludzi, np. poprzez usuwanie zagrożeń związanych z azbestem, zanieczyszczeniem powietrza, skażeniem wód powierzchniowych, degradacją i zanieczyszczeniem gleb i innych. Obejmuje także działania związane z zachowaniem różnorodności biologicznej i chronionych gatunków ryb lub innych organizmów wodnych oraz prewencyjne utrzymanie czystości wód.
1.3. Wykorzystanie źródeł energetyki odnawialnej
Obejmuje działania związane z tworzeniem odpowiednich warunków dla rozwoju energetyki odnawialnej na obszarze KSOF, w tym szczególnie fotowoltaika, termomodernizacja i rozwój niskiej emisji (np.: edukacja, informacja, promocja rozwiązań, wsparcie finansowe dla wybranych inwestycji).
Strona 90/115
Lp. Cele strategiczny Cel operacyjny Opis
2 Kształtowanie oferty turystycznej obszaru funkcjonalnego
2.1. Budowa wspólnej oferty turystycznej w oparciu o produkty turystyczne
Obejmuje wybór i kreację produktów turystycznych w oparciu o walory turystyczno-przyrodnicze (np. metodą np. warsztatów identyfikacji i kreacji produktów) wraz z jej wdrożeniem. Obejmuje również wspólną identyfikację wizualną i promocję, w tym system informację turystyczną i system wizualizacji turystycznej.
2.2. Modernizacja i rozwój infrastruktury turystycznej
Obejmuje rozwój i modernizację infrastruktury plażowej KSOF oraz szlaków turystycznych (rowerowych, pieszych i samochodowych) ukierunkowaną na aktywne spędzenie czasu w ciekawym otoczeniu przyrodniczym lub w celu poznawczym (kultura, ciekawe miejsc). Obejmuje działania inwentaryzacyjne pod kątem potrzeb (zejścia, parkingi, mała infrastruktura, oznakowanie, infrastruktura towarzysząca), koncepcje planistyczne dla nowych szlaków pod kątem powiązania funkcjonalnego obszaru z wykorzystaniem atrakcji turystycznych; działania realizacyjne.
3
Poprawa funkcjonalności i dostępności komunikacyjnej
3.1.Modernizacja i rozwój infrastruktury drogowej
Obejmuje działania o charakterze infrastrukturalnym polegające na modernizacji istniejącego układu komunikacyjnego w celu udrożnienia ruchu i poprawy jakości komunikacji, w tym parkingi. Priorytetem są alternatywne rozwiązania: nowe drogi i ścieżki rowerowe pomiędzy gminami KSOF, kluczowe dla zachowania spójności wewnętrzne, w tym także wewnętrzne komunikacyjne szlaki rowerowe.
3.2. Usprawnienie rozwiązań komunikacyjnych
Obejmuje działania z zakresu usprawnienia wewnętrznych połączeń komunikacją publiczną, w tym m. innymi: monitoring komunikacji publicznej, wspólne działania planistyczne i organizację wspólnej polityki transportu publicznego (np.: dofinansowanie przewoźników; system biletu elektronicznego, system darmowej komunikacji pomiędzy gminami, parkingi na obrzeżach, etc.) oraz usprawnienie komunikacji wewnątrz obszaru (np. inteligentny system usprawnienia ruchu).
3.3. Poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej
Obejmuje działania związane z lobbowaniem przez samorządy KSOF i lokalnych liderów na rzecz poprawy/przywrócenia połączeń kolejowych i autobusowych z krajem i wybranych połączeń zagranicznych np. Berlin. Obejmuje lobbing wśród władz województwa i kraju, polityków, w mediach.
Strona 91/115
Lp. Cele strategiczny Cel operacyjny Opis
4 Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej
4.1. Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej terenów inwestycyjnych, w szczególności pod inwestycje budowlane indywidualne i energetykę odnawialną
Obejmuje działania związane z modernizacją lub budową infrastruktury technicznej takiej jak: sieć energetyczna, ciepłownicza (na obszarze miasta), kanalizacyjna, wodociągowa, gazowa, doświetlenie ulic. Związane jest przede wszystkim z rozwojem budownictwa jednorodzinnego oraz przeznaczaniem terenów niezagospodarowanych pod inwestycje indywidualne i gospodarcze. Obejmuje także modernizację instalacji RIPOK w Korzyścienku oraz remont Targowiska Miejskiego.
4.2.Zagospodarowanie niewykorzystanych terenów pod kątem inwestycyjnym
Obejmuje działania zmierzające do kształtowania polityki zagospodarowania przestrzeni KSOF mając na uwadze efektywne zagospodarowanie niewykorzystanych terenów pod kątem inwestycyjnym, szczególnie po byłym lotnisku. Obejmować będzie m. innymi wyznaczanie kierunków i funkcji dla tych terenów, prace koncepcyjne, planistyczne, itp.
4.3.Rozwój infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej
Obejmuje działania związane z modernizacją i rozwijaniem wysokiej jakości oferty kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej KSOF (boiska sportowe, orliki, świetlice, place zabaw, etc.).
4.4. Kompleksowa rewitalizacja społeczno-gospodarcza obszarów miejskich i wiejskich pod kątem podniesienia walorów estetycznych, przestrzennych i funkcjonalnych
Obejmuje działania, których celem jest przywracanie, odtwarzanie lub rozwijanie nowych funkcji dla obszarów zdegradowanych. Kompleksowa rewitalizacja oprócz działań związanych z poprawą jakości przestrzeni obejmuje działania wspierające rewitalizację społeczną.
4.5. Wsparcie rozwoju budownictwa społecznego
Obejmuje działania wspierające realizację projektów budownictwa mieszkaniowego, skierowanego do osób mniej zamożnych.
4.6. Rozwój portu morskiego ze szczególnym naciskiem na rozwój funkcji turystycznej i komunikacyjnej, z uwzględnieniem funkcji przeładunkowej i rybołówstwa morskiego.
Cel obejmuje działania infrastrukturalne, planistyczne i promocyjne służące poprawie funkcjonalności i wykorzystania portu pod kątem ruchu turystycznego i komunikacyjnego. Port w Kołobrzegu jest największym portem na środkowym Wybrzeżu. Dlatego też cel obejmować będzie działania zwiększające funkcjonalność portu pod kątem logistycznym (funkcja przeładunkowa i powiązania z transportem kolejowym i drogowym). W planach rozwoju portu powinno uwzględniać się także funkcję związaną z rybołówstwem morskim.
Strona 92/115
Lp. Cele strategiczny Cel operacyjny Opis
5 Wzmacnianie kapitału ludzkiego oraz rozwój przedsiębiorczości
5.1. Wsparcie zdrowego stylu życia
Obejmuje działania promujące i aktywizujące zdrowy styl życia, takie jak aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, unikanie szkodliwych czynników, działania kulturalne. Cel realizowany będzie między innymi poprzez szereg inicjatyw społecznych i lokalnych, działania edukacyjne, sportowe itp.
5.2.Rozwój społeczeństwa obywatelskiego
Obejmuje działania realizowane na rzecz organizacji pozarządowych i przez organizacje pozarządowe. Obejmuje w pierwszej kolejności rozpoznanie potrzeb trzeciego sektora i barier rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, a następnie integrację trzeciego sektora. Obszar funkcjonalny dążyć będzie do wypracowanie spójnych zasad współpracy z organizacjami pozarządowymi, których celem będzie włączenia społeczeństwa do realizacji strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego. Obejmować będzie także promocje postaw prospołecznych.
5.3. Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości
Obejmuje działania ukierunkowane na kształtowanie postaw przedsiębiorczych w szczególności w pożądanych branżach: turystycznej i usług okołoturystycznych, połączone z aktywizacją zawodową związaną z potrzebami rynku. Obejmować może np.: wdrożenie programów edukacji przedsiębiorczości w szkołach, a także na kursach dla dorosłych oraz szeroką promocję przedsiębiorczości. Działanie te realizowane powinny być przy współpracy z przedsiębiorcami oraz fachowymi instytucjami. Obejmuje również wsparcie rozwoju innowacyjnych rozwiązań i przedsięwzięć wykorzystujących lokalne zasoby.
Źródło: Opracowanie własne
Strona 93/115
Tabela 35. Zadania w ramach celów operacyjnych oraz wskaźniki realizacji strategii
1. Cel strategiczny Zachowanie wysokiej jakości ochrony środowiska i zachowanie walorów przyrodniczych
Cel operacyjny Zadania/ grupy zadań Wskaźniki
1.1. Zachowanie walorów przyrodniczych
Stworzenie kompleksowej waloryzacji środowiskowej i przyrodniczej
Monitoring środowiska przyrodniczego
Czynna ochrona przyrody pod kątem zachowania zasobów przyrodniczych, w tym zasobów solanki i borowiny
Edukacja i turystyka ekologiczna (np. ośrodek edukacji przyrodniczej, szlaki edukacyjne przyrodnicze, oznakowanie, platformy widokowe, etc.)
Współpraca z innymi podmiotami, organizacjami i samorządami na rzecz zachowania walorów przyrodniczych (w tym. m. innymi z Urzędem Morskim)
Dokument kompleksowej waloryzacji środowiskowej i przyrodniczej
Ilość przedsięwzięć z zakresu monitoringu środowiska przyrodniczego
Ilość działań/projektów związanych z czynną ochroną przyrody
Liczba szlaków/ścieżek przyrodniczych, liczba projektów/działań związanych z edukacją ekologiczną, liczba osób uczestniczących w działaniach ośrodka edukacji przyrodniczej
Liczba partnerskich przedsięwzięć z innymi podmiotami, organizacja i samorządami na rzecz zachowania walorów przyrodniczych
1.2. Wysoka jakość środowiska
Efektywny i sprawny system gospodarki odpadami (w tym: modernizacja instalacji RIPOK)
Zagospodarowanie wodno - kanalizacyjne, w tym zagospodarowanie wód deszczowych
Przeciwdziałanie erozji brzegów morskich
Poprawa efektywności energetycznej
Realizacja POKzA (Program Oczyszczania Kraju z Azbestu)
% masy odpadów poddanych recyklingowi, poziom zadowolenia odbiorów jakością usług związanych z gospodarką odpadami (monitorowana liczbą skarg mieszkańców i turystów)
Liczba, wartość oraz dane nt. poszczególnych projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, np. długość zmodernizowanej/zbudowanej sieci
Liczba, wartość projektów związanych z przeciwdziałaniem erozji brzegów morskich, długość wybrzeża związana z podjętymi działaniami
Liczba, wartość projektów związanych z poprawą efektywności energetycznej
Liczba, łączna wartość projektów związanych z POKzA (Program
Strona 94/115
Oczyszczania Kraju z Azbestu) 1.3. Wykorzystanie źródeł energetyki odnawialnej
Wspieranie termomodernizacji i rozwój niskiej emisji
Rozwój fotowoltaiki
Liczba oraz wartość projektów dot. termomodernizacji i rozwoju niskiej emisji
Liczba projektów oraz dane liczbowe dot. tych projektów (np. powierzchnia) związanych z fotowoltaiką
2. Cel strategiczny Kształtowanie oferty turystycznej obszaru funkcjonalnego
Cel operacyjny Zadania/ grupy zadań Wskaźniki
2.1. Budowa wspólnej oferty turystycznej w oparciu o produkty turystyczne
Identyfikacja i kreacja wspólnych produktów turystycznych
Wspólna promocja turystyczna, w tym system identyfikacji wizualnej
Wspólna informacja turystyczna
Wspólny uzupełniający się / niekonkurujący kalendarz imprez
Liczba wspólnych produktów turystycznych oraz liczba podmiotów/atrakcji turystycznych tworzących produkty turystyczne
Wspólny system promocji i informacji turystycznej
Liczba turystów uczestniczących w wydarzeniach kulturalnych
Liczba turystów krajowych i zagranicznych korzystających z oferty noclegowej (spadek/wzrost)
2.2. Modernizacja i rozwój infrastruktury turystycznej
Rozwój infrastruktury plażowej (zejście, przebieralnie, oznakowanie plaż, mała infrastruktura plażowa, parkingi, etc.)
Modernizacja i rozwój szlaków turystycznych; rowerowych, pieszych, samochodowych, wodnych (koncepcje planistyczne pod kątem powiązania funkcjonalnego obszaru z wykorzystaniem atrakcji turystycznych; wytyczenie, oznakowanie, mała infrastruktura turystyczna)
Poprawa infrastruktury małych portów, w kierunku rozwoju funkcji turystycznych, w tym portu w Dźwirzynie (do celów turystycznych takich jak, rejsy turystyczne, rybołówstwo i żeglarstwo oraz możliwość wpływania niewielkich jednostek morskich na akwen jeziora Resko Przymorskie)
Ilość i wartość projektów związanych z rozwojem infrastruktury plażowej
Ilość i długość utworzonych i zmodernizowanych szlaków turystycznych
Liczba zmodernizowanych portów morskich
Liczba projektów infrastrukturalnych związanych z modernizacją portów lub rozwojem nowych funkcji portów
3. Cel strategiczny Poprawa funkcjonalności i dostępności komunikacyjnej
Strona 95/115
Cel operacyjny Zadania/ grupy zadań Wskaźniki
3.1.Modernizacja i rozwój infrastruktury drogowej
Modernizacja i przebudowa układu komunikacyjnego (parkingi)
Usprawnienie układu komunikacyjnego w celu udrożnienie ruchu i poprawy jakości (alternatywy dróg: nowe drogi + ścieżki rowerowe pomiędzy gminami wzdłuż szlaków)
Ilość i wartość projektów związanych z przebudową układu komunikacyjnego
Długość zmodernizowanej lub wyznaczonych alternatywnych sieci drogowej i ścieżek rowerowych
3.2. Usprawnienie rozwiązań komunikacyjnych
Monitoring ruchu komunikacyjnego
Wspólne działania planistyczne Monitoring komunikacji
publicznej i usprawnienie komunikacji wewnątrz obszaru (np. inteligentny system usprawnienia ruchu)
Organizacja i konsultacja wspólnej polityki transportu publicznego (dofinansowanie przewoźników; system biletu elektronicznego, system darmowej komunikacji pomiędzy gminami + parkingi na obrzeżach etc.)
Ilość projektów związanych z monitoringiem ruchu drogowej
Ilość głównych ciągów komunikacyjnych podlegających monitoringowi
Liczba zmian w organizacji ruchu oraz działaniu komunikacji publicznej wynikająca z usprawnienia komunikacji na podstawie monitoringu
Liczba podmiotów z branży komunikacji, która uczestniczy z działaniach planistycznych systemu transportu i komunikacji
3.3. Poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej
Poprawa połączeń kolejowych i autobusowych z krajem i wybranych połączeń zagranicznych np. Berlin- lobbing i współpraca celowa
Poprawa/ulepszenie połączenia morskiego z wyspą Bornholm
Liczba połączeń kolejowych i autobusowych na wybranych trasach oraz czas tych połączeń (obserwowanie zmiany)
Liczba połączeń promowych z wyspą Bornholm
4. Cel strategiczny Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej
Cel operacyjny Zadania/ grupy zadań Wskaźniki
4.1. Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej terenów inwestycyjnych, w szczególności pod inwestycje budowlane indywidualne i energetykę odnawialną
Modernizacją lub budową infrastruktury technicznej takiej jak: sieć energetyczna, ciepłownicza (na obszarze miasta), kanalizacyjna, wodociągowa, gazowa, doświetlenie ulic.
Liczba i wartość projektów związanych z modernizacją infrastruktury technicznej, dane liczbowe dla tych projektów, np. długość zmodernizowanych lub wybudowanych sieci infrastruktury
% mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, gazowej i ciepłowniczej (na obszarze miasta Kołobrzeg)
4.2. Zagospodarowanie Wyznaczanie kierunków i Powierzchnia obszarów/terenów, dla
Strona 96/115
niewykorzystanych terenów pod kątem inwestycyjnym
funkcji dla terenów niewykorzystanych poprzez prace koncepcyjne i planistyczne, itp.
których wyznaczono kierunki zagospodarowania
4.3.Rozwój infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej
Modernizacja/budowa boisk, placów zabaw, etc.
Liczba i wartość projektów związanych z budową/rozbudową lub modernizacją infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej
4.4. Kompleksowa rewitalizacja społeczno-gospodarcza obszarów miejskich i wiejskich pod kątem podniesienia walorów estetycznych, przestrzennych i funkcjonalnych
Opracowanie lokalnych programów rewitalizacji
Realizacja przedsięwzięć o charakterze inwestycyjnym realizującym koncepcje rewitalizacji
Realizacja działań o charakterze miękkim wspierającym procesy rewitalizacji społecznej, np. badania, działania aktywizujące itp.
Liczba programów rewitalizacji, powierzchnia i/lub liczba mieszkańców obszaru, dla którego opracowano program rewitalizacji
Liczba i wartość projektów związanych z rewitalizacją oraz jaki obszar i/lub jaką liczbę mieszkańców obejmują te projekty
Liczba osób uczestniczących w działaniach miękkich, np. liczba uczestników szkoleń, kursów, działań aktywizujących związanych z rewitalizacją społeczną
4.5. Wsparcie rozwoju budownictwa społecznego
Wyznaczanie terenów pod budownictwo społeczne w planach zagospodarowania przestrzennego
Wsparcie realizacji projektów budownictwa społecznego
Powierzchnia terenów inwestycyjnych przeznaczona pod budownictwo społeczne
Liczba i wartość projektów związanych z budownictwem społecznych
Powierzchnia mieszkań przypadająca na mieszkańca (wzrost/spadek)
4.6. Rozwój portu morskiego ze szczególnym naciskiem na rozwój funkcji turystycznej i komunikacyjnej, z uwzględnieniem funkcji przeładunkowej i rybołówstwa morskiego.
Działania planistyczne (koncepcje rozwoju portu, zmiany planów zagospodarowania przestrzennego, dokumentacja wykonawcza pod kątem wybranych inwestycji)
Działania infrastrukturalne w kierunku poprawy funkcjonalności portu, w tym budowa terminala pasażerskiego
Działania informacyjne i promocyjne, np. promujące port morski jako węzeł logistyczny, jako węzeł komunikacyjny w powiązaniu z ofertę turystyczną itp.
Liczba projektów/koncepcji związanych z zagospodarowaniem obszaru portu
Ilość i wartość projektów związanych z budową infrastruktury portu
Ilość i wartość działań i projektów o charakterze informacyjnym i promocyjnym
Obroty ładunkowe portu Ilość przewiezionych pasażerów
korzystających z żeglugi redowej i międzynarodowej
5. Cel strategiczny Wzmacnianie kapitału ludzkiego oraz rozwój przedsiębiorczości
Strona 97/115
Cel operacyjny Zadania/ grupy zadań Wskaźniki
5.1. Wsparcie zdrowego stylu życia
Działania promujące i aktywizujące zdrowy styl życia, takie jak aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, unikanie szkodliwych czynników
Działania kulturalne
Liczba stałych działań lub projektów aktywizujących zdrowy styl życia
Liczba osób korzystających z oferty kulturalnej
5.2.Rozwój społeczeństwa obywatelskiego
Rozpoznanie potrzeb trzeciego sektora i barier rozwoju społeczeństwa obywatelskiego
Integracja trzeciego sektora Wypracowanie spójnych zasad
współpracy z organizacjami pozarządowymi do celów włączenia społeczeństwa do realizacji strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego
Promocja postaw prospołecznych
Analiza potrzeb trzeciego sektora Liczba organizacji pozarządowych
współpracujących z ramach lokalnego forum organizacji pozarządowych
Liczba organizacji pozarządowych w liczbie mieszkańców (wzrost/spadek)
5.3. Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości
• Aktywizacja zawodowa – przekwalifikowywanie zawodowe pod kątem potrzeb rynku
Wsparcie przedsiębiorczości (w tym w branżach kluczowych dla KSOF, tj. branży turystycznej i okołoturystycznej, rybołówstwie)
Wsparcie rozwoju innowacyjnych rozwiązań, przedsięwzięć i inwestycji, w szczególności wykorzystujących lokalne zasoby i wspierających kształtowanie specjalizacji terytorialnej dla obszaru funkcjonalnego
Liczba osób korzystających z projektów/działań związanych z aktywizacją zawodową
Poziom bezrobocia Dochody gmin z podatku CIT Liczba projektów realizowanych
z funduszy unijnych wspierających innowacje (liczba przedsiębiorców/wartość projektów)
Źródło: Opracowanie własne
Strona 98/115
5. WDRAŻANIE, MONITORING, SZACOWANY BUDŻET/FINANSOWANIE
Opracowanie i przyjęcie Strategii rozpoczyna istotny etap procesu wdrażania. Proces wdrażania Strategii
zależny będzie od działań podejmowanych, a proces realizacji Strategii – od procedur gwarantujących jej
realizację oraz od organizacji prac nad Strategią, czyli podziału obszarów odpowiedzialności za realizację
Strategii pomiędzy struktury organizacyjne obszaru funkcjonalnego
Zarządzanie obszarem funkcjonalnym będzie jednym z największych wyzwań polityki rozwoju subregionu.
Powodzenie realizacji wszystkich celów rozwojowych uzależnione będzie od stworzenia i wdrożenia
efektywnego modelu zarządzania, obejmującego najważniejszych aktorów rozwoju regionalnego na
poziomie lokalnym, subregionu oraz regionu.
Model zarządzania obszarem funkcjonalnym powinien opierać się na ustalonych ramach organizacyjnych
i finansowych.
5.1. Wdrażanie Strategii
Powiązania wewnętrzne
Strategia, powstała dzięki inicjatywie samorządów lokalnych: gminy Miasto Kołobrzeg oraz gmin Kołobrzeg
i Ustronie Morskie i będzie realizowana poprzez projekty inicjowane przez te samorządy, które winny
czynnie i efektywnie uczestniczyć w realizacji Strategii.
Prace nad realizacją Strategii powinny rozpocząć się niezwłocznie po jej uchwaleniu.
Proces realizacji Strategii będzie monitorowany i oceniany przez Zespół Koordynujący, powołany
z przedstawicieli samorządów lokalnych gmin obszaru funkcjonalnego.
Skuteczne, terminowe i efektywne wdrażanie Strategii wymagać będzie zmian w urzędach w zakresie działań
realizacji Strategii, w tym przede wszystkim funkcji koordynacyjnych, organizacyjnych, koncepcyjnych,
kontrolnych i informacyjnych.
Do zadań Zespołu należeć będzie m.in.:
opracowywanie planów działań i przyjmowanie informacji z ich realizacji;
przygotowywanie projektów służących realizacji Strategii;
przyjmowanie sprawozdania z realizacji projektów (od kierowników projektów);
współpraca z innymi instytucjami, spoza Zespołu, w celu osiągania założonych celów Strategii;
bieżący monitoring realizacji Strategii.
Wdrażanie Strategii będzie się odbywać poprzez programy operacyjne (regionalne, wojewódzkie
i sektorowe). Na podstawie przeglądu i weryfikacji obecnie funkcjonujących i planowanych programów
i strategii sektorowych – zostaną opracowane konkretne programy operacyjne, realizujące jeden lub więcej
celów operacyjnych Strategii, precyzując, selekcjonując oraz hierarchizując problemy i działania rozwojowe
służące osiąganiu tych celów.
Strona 99/115
Dla powodzenia wdrożenia Strategii należy przyjąć tzw. zasadę partnerstwa, czyli współpracę poszczególnych
aktorów rozwoju obszaru funkcjonalnego (instytucji samorządowych, organizacji społecznych,
przedstawicieli mieszkańców, przedsiębiorców, w tym potencjalnych beneficjentów) oraz zasadę
partycypacji społecznej, czyli prowadzenie dialogu społecznego pomiędzy różnymi podmiotami na terenie
obszaru funkcjonalnego w zakresie wdrażania strategii rozwoju.
Obszar funkcjonalny opiera się na współpracy jednostek administracji samorządu różnych szczebli. Polskie
prawo dopuszcza kilka form współpracy samorządowców, które można wykorzystać w tym celu. Jednak
wybór formy prawnej – mniej lub bardziej zinstytucjonalizowany - powinien uwzględniać przede wszystkim
zakres przyjętych zadań.
Powiązania zewnętrzne
Kołobrzeski Subregionalny Obszar Funkcjonalny wykazuje szereg interakcji i powiązań z otoczeniem, zarówno
najbliższym, jak i dalszym. Dlatego też Zarządzający realizacją Strategii powinni mieć świadomość tych
powiązań i wpływu realizacji różnych polityk rozwoju na realizację Strategii rozwoju KSOF. W szczególności
warto podkreślić następującą sieć powiązań:
• Silne powiązania funkcjonalne i gospodarcze w ramach aglomeracji koszalińsko – kołobrzeskiej
i realizacja polityki wsparcia rozwoju w oparciu o mechanizm Zintegrowanych Inwestycji
Terytorialnych,
• Położenie w powiecie kołobrzeskim,
• Działalność Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty z siedzibą w Karlinie,
• Działalność Lokalnej Organizacji Turystycznej Bałtycka Kraina Aktywności obejmująca oprócz gmin
obszaru funkcjonalnego gminy Siemyśl, Dygowo i Karlino,
• Działalność Lokalnej Grupy Działania „Siła w grupie”, z siedzibą w Gościnie,
• Działalność Lokalnej Grupy Rybackiej – Stowarzyszenie Kołobrzeska Lokalna Grupa Rybacka;
W celu realizacji spójnej i partnerskiej polityki rozwoju KSOF warto rozważyć następujące warianty
zarządzania:
ZINTEGROWANE POROZUMIENIE TERYTORIALNE (ZPT)
Jednostki samorządu terytorialnego wszystkich gmin obszaru funkcjonalnego powołują reprezentację
obszaru funkcjonalnego, wskazując jej przewodniczącego. Zaleca się, aby funkcję przewodniczącego
reprezentacji KSOF pełnił Prezydent Kołobrzegu.
Przewodniczący reprezentacji w uzgodnieniu z pozostałymi członkami, zaprasza do udziału w pracach nad
ZPT przedstawicieli podmiotów, w tym partnerów społecznych i gospodarczych właściwych ze względu na
zakres tematyczny ZPT.
Reprezentacja obszaru funkcjonalnego w sprawie listy konkretnych przedsięwzięć tworzących pakiet
realizacyjny ZPT podejmuje decyzje w sposób jednomyślny.
Koszty funkcjonowania reprezentacji obszaru funkcjonalnego, pokrywane są przez podmioty wchodzące
w skład reprezentacji.
Strona 100/115
W ramach ZPT podejmowane są partnerskie uzgodnienia i wspólna realizacja przedsięwzięć rozwojowych
o znaczeniu regionalnym i ponadlokalnym.
Cele ZPT:
• Umożliwienie prowadzenia długofalowej, wielostronnie uzgodnionej polityki obszaru
funkcjonalnego,
• Skoordynowane udzielanie wsparcia z różnych źródeł finansowych (programów, Osi
Priorytetowych),
• Stymulowanie współpracy w miejsce konkurencji pomiędzy partnerami lokalnymi.
Efektem ZPT powinny być pakiety przedsięwzięć z różnych obszarów tematycznych, służące wykorzystaniu
szans rozwojowych i przełamaniu barier cechujących nadmorski obszar funkcjonalny.
ROZWÓJ LOKALNY KIEROWANY PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO (RLKS) ANG. COMMUNITY-LED LOCALDEVELOPMENT (CLLD)5
RLKS (Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność) - to metoda przekazywania środków na projekty
społeczne w sposób zdecentralizowany tj. przez same społeczności w postaci realizacji oddolnych Strategii
Rozwoju przez LGD (stowarzyszenia lokalnych ludzi aktywnych społecznie, w biznesie i samorządowo, na
zasadach podobnych do wdrażanej w ramach PROW na lata 2007 – 2013 Osi Leader).
Rozwój kierowany przez lokalną społeczność, jest:
skoncentrowany na konkretnych terytoriach subregionalnych,
kierowany przez lokalną społeczność w postaci lokalnych grup działania, w których skład wchodzą
przedstawiciele publicznych i prywatnych lokalnych interesów społeczno-gospodarczych, przy czym
na poziomie podejmowania decyzji ani sektor publiczny, ani żadna z grup interesu nie reprezentuje
więcej niż 49 % głosów,
prowadzony na podstawie zintegrowanych i wielosektorowych strategii rozwoju lokalnego;
zaprojektowany z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i potencjału oraz zawiera elementy
innowacyjne w kontekście lokalnym i zakłada tworzenie sieci kontaktów oraz, w stosownych
przypadkach, współpracę.
Wg założeń Umowy Partnerskiej, przyjętych przez Rząd RP w dniu 15 stycznia 2013 r.: Podstawowym celem
RLKS jest zwiększenie udziału społeczności lokalnej w programowaniu i zarządzaniu rozwojem danego
obszaru.
RLKS jest szansą na pobudzenie społeczne, decyzyjność oddolną, lepsze zdiagnozowanie potrzeb
i problemów oraz skuteczniejszą absorpcję środków, buduje poczucie wspólnoty i tożsamości lokalnej.
W odróżnieniu od wcześniejszych rozwiązań RLKS będzie mógł być finansowany z różnych funduszy objętych
wspólnymi ramami strategicznymi. Beneficjenci będą więc mogli aplikować o pieniądze zarówno z EFRROW
(Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich), jak i z EFRR (Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego), EFS (Europejskiego Funduszu Społecznego), EFMR (Europejskiego Funduszu
Morskiego i Rybackiego) oraz FS (Funduszu Spójności).
W intencji twórców tego podejścia ma to ułatwić tworzenie lokalnych strategii rozwoju i ich lepsze
dopasowanie do potrzeb.
5 Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS- CLLD), jako szansa rozwoju społeczno-gospodarczego regionów
i kraju Daniel Podobiński, Partnerstwo Borów Niemodlińskich, 2013
Strona 101/115
Drugą ważną nowością jest rozszerzenie zastosowania LEADER-a na obszary miejskie.
Niepokój budzi jednak to, że kluczową rolę w decyzji o jego przyjęciu na swoim terenie będą odgrywać
władze województw (urzędy marszałkowskie) a te, jak na razie podchodzą do tych nowych możliwości
z rezerwą.
STOWARZYSZENIE GMIN KOŁOBRZESKIEGO NADMORSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO
W świetle art. 84 ustawy o samorządzie gminnym gminy mogą tworzyć stowarzyszenia w dwóch celach:
wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów.
Stowarzyszenia nie mogą powstawać w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, gdyż temu służą
związki i porozumienia międzygminne. Dla wspierania idei samorządu terytorialnego oraz dla obrony
wspólnych interesów właściwa jest forma stowarzyszenia gmin, a nie związków międzygminnych.
Cel Stowarzyszenia Gmin KSOF:
1. Przyjęcie i realizacja wspólnej dla obszaru funkcjonalnego Strategii.
2. Pozyskiwanie środków zewnętrznych, tj. funduszy krajowych i zagranicznych, w tym funduszy Unii
Europejskiej, na realizację wspólnych zadań.
3. Współdziałanie w celu efektywnego wykorzystania środków finansowych Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa na lata 2014-2020.
4. Inicjowanie i wspomaganie współpracy między członkami Stowarzyszenia w zakresie przygotowania
oraz realizacji wspólnych projektów i przedsięwzięć.
5. Koordynacja działań związanych z realizacją wspólnych przedsięwzięć rozwojowych.
Członkiem Stowarzyszenia może być każda gmina położona na obszarze KSOF.
Uzyskanie członkostwa Stowarzyszenia wymaga podjęcia przez Radę Gminy Uchwały o utworzeniu lub
przystąpieniu do Stowarzyszenia i przyjęcia Statutu Stowarzyszenia.
Źródłami majątku stowarzyszenia są:
składki członkowskie,
środki pochodzące z dotacji,
inne przewidziane prawem źródła.
Składki członkowskie ustala się w wysokości proporcjonalnej do liczby mieszkańców jednostki samorządu
terytorialnego – członka Stowarzyszenia, według danych GUS, na koniec roku poprzedniego.
Struktura Organizacyjna Stowarzyszenia
Walne Zebranie Członków
Zarząd
Komisja Rewizyjna
Walne Zebranie Członków
Walne Zebranie Członków jest najwyższą władzą Stowarzyszenia. Każdemu członkowi Stowarzyszenia, bez
względu na liczbę przedstawicieli przysługuje na Walnym Zebraniu Członków jeden głos. WZC odbywa się
Strona 102/115
przynajmniej dwa razy w roku, a zwołuje je z własnej inicjatywy Zarząd, Prezes Zarządu lub Wiceprezes
Zarządu. W posiedzeniu WZC uczestniczą przedstawiciele członków, członkowie Zarządu i Komisji Rewizyjnej
oraz inne zaproszone przez władze Stowarzyszenia osoby. Szczegółowy tryb zwoływania i odbywania
posiedzeń ustala regulamin.
Do kompetencji Walnego Zebrania Członków należą m. innymi:
1. podejmowanie uchwał określających kierunki działania Stowarzyszenia,
2. dokonywanie wyboru Prezesa Zarządu,
3. dokonywanie wyboru przewodniczącego Walnego Zebrania Członków i jego zastępcy, pozostałych
członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej,
4. rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Zarządu,
5. uchwalanie wysokości, sposobu oraz terminu wnoszenia przez członków Stowarzyszenia składek
rocznych oraz składek dodatkowych,
6. uchwalanie rocznego budżetu Stowarzyszenia,
7. ustalanie zasad gospodarowania mieniem Stowarzyszenia,
8. ustalanie wysokości sumy, do której Zarząd może w imieniu Stowarzyszenia samodzielnie zaciągać
zobowiązania.
5.2. Monitoring i ewaluacja Strategii
Skuteczność realizacji Strategii i jej celów zapewnić może sprawny system oceny skuteczności realizacji
Strategii, obejmujący:
• monitoring, czyli podsystem zbierania i selekcjonowania informacji,
• ewaluację, czyli podsystem oceny i interpretacji zgromadzonego materiału.
Monitoring procesu wdrażania Strategii i jej efektów jest odpowiedzialnym i ważnym zadaniem,
warunkującym skuteczne zarządzanie procesem wdrażania Strategii.
Proces realizacji Strategii będzie monitorowany i oceniany przez Zespół Koordynujący.
Głównymi obszarami monitorowania i ewaluacji Strategii są:
• cele wytyczone w Strategii.
• programy operacyjne (realizujące cele Strategii).
Proces monitorowania polegał będzie na systematycznym obserwowaniu zmian zachodzących w ramach
poszczególnych programów oraz celów wytyczonych w Strategii. Zaleca się, aby monitoring prowadzony był
jednocześnie na kilku płaszczyznach. Powinien dostarczać informacji na temat postępów w osiąganiu
przyjętych celów i działań strategicznych oraz umożliwić kwantyfikację efektów zrealizowanych projektów
(zarówno efektów ekonomicznych jak i społecznych).
Monitoring Strategii będzie odbywał się w dwóch etapach.
Strona 103/115
1. Pierwszy z nich, to roczne sprawozdania z realizacji kierunków i celów działań, zawierające
podstawowe informacje na temat podejmowanych działań, stopnia realizacji projektów,
ewentualnych efektów końcowych tych projektów.
2. W drugim etapie przygotowywana będzie analiza wskaźnikowa, służąca odpowiedzi na pytanie
o zbieżność podejmowanych działań z osiąganymi wynikami społeczno-gospodarczymi dla wszystkich
gmin obszaru funkcjonalnego wg wskaźników zaproponowanych dla poszczególnych celów
strategicznych, uszczegóławianych w konkretnych programach
Szczegółowe etapy monitoringu Strategii:
• zbieranie danych i informacji (materiał empiryczny stanowiący podstawę do analiz i ocen),
• analiza danych i informacji - uporządkowanie, przetworzenie i analiza danych oraz ich archiwizacja,
• przygotowywanie raportów - zestawienie otrzymanych danych w raporty roczne,
• ocena wyników - ocena porównawcza osiągniętych wyników z założeniami - określenie stopnia
wykonania przyjętych zapisów strategii,
• identyfikacja odchyleń - ocena rozbieżności pomiędzy założeniami a rezultatami,
• analiza przyczyn odchyleń - poszukiwanie i określenie przyczyn zaistniałej sytuacji,
• planowanie korekty,
Podstawowym celem monitoringu jest uzyskanie mierzalnych wyników progresji osiągnięcia celów Strategii.
Wymusza to opracowanie szeregu wskaźników agregujących na poziomie strategicznym wyniki działań
podejmowanych na rzecz rozwoju obszaru funkcjonalnego w ramach opracowanej Strategii. Wskaźniki winny
być konkretyzowane przy uszczegółowianiu programów operacyjnych (poszczególnych projektów) realizacji
Strategii.
Ewaluacja
W szerokim aspekcie ewaluacja dotyczy realizacji strategii oraz jej wpływu na wszelkie dziedziny życia
społeczno-gospodarczego. Ewaluacja musi także odpowiadać na pytanie, w jakim stopniu strategia
rozwiązuje realne problemy obszaru funkcjonalnego i jego społeczności.
W wąskim aspekcie ewaluacja koncentruje się na realizacji poszczególnych elementów Strategii, przy czym
kryteriami oceny zapisów strategii są:
wskaźniki realizacji celów i zadań strategii,
rozwiązywanie problemów (wyzwań przyjętych w strategii),
realizacja wizji rozwoju (wg przyjętych składników wizji).
Ewaluacja działań wynikających ze Strategii będzie się opierała na trzech rodzajach ocen:
ocena przed realizacją działań - czy i w jaki sposób strategia wpłynie na grupy docelowe, przyczyni się
do poprawy sytuacji na terenie gmin obszaru funkcjonalnego,
ocena w trakcie realizacji działań - odpowiada na pytanie, czy przyjęte cele i podjęte w następstwie
działania zmierzają w dobrym kierunku,
ocena po realizacji działań - ocena długoterminowego wpływu strategii na grupy docelowe, czy
efekty wynikłe z zastosowania strategii są trwałe.
Strategia będzie podlegała ewaluacji ex-post w 2020 roku. Jej założenia oraz realizacja zostanie
przygotowana przez Zespół Koordynujący.
Strona 104/115
5.3. Budżet/ finansowanie
Podstawowymi narzędziami realizacji strategii KSOF mogą być:
• krajowe programy operacyjne na okres programowania 2014-2020 tj. PO Inteligentny Rozwój PO
Infrastruktura i Środowisko, PO Wiedza, Edukacja, Rozwój, PO Polska Cyfrowa, PO Pomoc
Techniczna, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, PO Rybactwo i Morze,
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego 2014 – 2020,
• programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej,
• inne krajowe programy rozwoju.
W konsekwencji potencjalne źródła finansowania Strategii obejmują:
• środki Unii Europejskiej – fundusze strukturalne i inwestycyjne: Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rolnictwa i
Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejski Fundusz Morski i Rybacki, Instrument Łącząc Europę,
• środki budżetu państwa – przewidziane na współfinansowanie projektów, jak i jako niezależne źródło
finansowania,
• środki budżetów samorządów – wojewódzkich, powiatowych i gminnych – na współfinansowanie
projektów lub jako niezależne źródło finansowania,
• inne środki publiczne – np. fundusze celowe,
• środki prywatne – np. środki pozyskane w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.
Strona 105/115
6. SPÓJNOŚĆ DOKUMENTU STRATEGII Z KRAJOWYMI I REGIONALNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNO – STRATEGICZNYMI
Spójność na poziomie celów opracowanego dokumentu Strategii rozwoju z najważniejszymi dokumentami
planistyczno-strategicznymi: Strategią Rozwoju Kraju 2020, Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania
Kraju 2030 i Strategią Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego 2020, przedstawia poniższa tabela.
Tabela 36. Spójność Strategii rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego z krajowymi i regionalnymi dokumentami planistyczno-strategicznymi
Strategia rozwoju nadmorskiego obszaru funkcjonalnego obejmującego Gminę Miasto Kołobrzeg, Gminę Kołobrzeg oraz Gminę Ustronie Morskie
Strategia Rozwoju Kraju 2020
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego 2020
Cel strategiczny 1. Zachowanie wysokiej jakości ochrony środowiska i zachowanie walorów przyrodniczych.
1.1. Zachowanie walorów przyrodniczych.
II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami.
2.2.4. Wspomaganie rozwoju specjalizacji terytorialnej. Ad 4.1. Integracja działań w zakresie funkcjonowania spójnej sieci ekologicznej kraju jako podstawa ochrony najcenniejszych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych. Ad 4.2. Przeciwdziałanie fragmentacji przestrzeni przyrodniczej. Ad 4.3. Wprowadzenie gospodarowania krajobrazem zgodnie z zapisami Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Ad 4.4. Racjonalizacja gospodarowania ograniczonymi zasobami wód powierzchniowych i podziemnych kraju, w tym zapobieganie występowaniu deficytu wody na potrzeby ludności i rozwoju gospodarczego.
4.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów. 4.5. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Strona 106/115
1.2. Wysoka jakość środowiska II.6.4. Poprawa stanu środowiska. II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu.
2.2.4. Wspomaganie rozwoju specjalizacji terytorialne. 4.5. Wdrożenie działań mających na celu osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód i związanych z nimi ekosystemów. 4.7. Zabezpieczenie cennych gospodarczo złóż kopalin i zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych. 5.2. Zwiększenie poziomu zabezpieczenia przed ekstremalnymi zjawiskami naturalnymi i antropogenicznymi. 5.2.2. Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
4.1. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. 4.4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i systemu gospodarowania odpadami.
1.3. Wykorzystanie źródeł energetyki odnawialnej.
II.6.3. Zwiększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii.
5.1.6. Zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych.
4.3. Zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii.
Cel strategiczny 2. Kształtowanie oferty turystycznej obszaru funkcjonalnego.
2.1. Budowa wspólnej oferty turystycznej w oparciu o produkty turystyczne.
III.3.3. Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich.
2.2.4. Wspomaganie rozwoju specjalizacji terytorialnej.
1.2. Wzrost konkurencyjności województwa w krajowym i zagranicznym ruchu turystycznym. 2.4. Budowanie i promocja marki regionu.
2.2. Modernizacja i rozwój infrastruktury turystycznej.
I.1.5. Zapewnienie ładu przestrzennego.
Ad 2.2. Regionalna integracja funkcjonalna, wspomaganie rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych na obszary poza głównymi miastami oraz budowanie
1.2. Wzrost konkurencyjności województwa w krajowym i zagranicznym ruchu turystycznym. 2.4. Budowanie i promocja marki
Strona 107/115
potencjału dla specjalizacji terytorialnej. 2.2.4. Wspomaganie rozwoju specjalizacji terytorialnej
regionu.
Cel strategiczny 3. Poprawa funkcjonalności i dostępności komunikacyjnej.
3.1.Modernizacja i rozwój infrastruktury drogowej.
II.7.2. Modernizacja i rozbudowa połączeń transportowych. II.7.3. Udrożnienie obszarów miejskich.
2.2.1. Zwiększanie dostępności transportowej wewnątrz regionów 2.2.3. Integracja przestrzenna i funkcjonalna obszarów wiejskich. 3.1.3. Poprawa dostępności ośrodków subregionalnych oraz obszarów wiejskich. 3.2.2. Poprawa dostępności wewnątrz obszarów funkcjonalnych z preferencją dla rozwoju transportu publicznego.
3.2 Rozwój aglomeracji miejskiej Koszalina.
3.2. Usprawnienie rozwiązań komunikacyjnych
II.7.1. Zwiększenie efektywności zarządzania w sektorze transportowym. II.7.3. Udrożnienie obszarów miejskich. III.2.1. Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych. III.2.2. Zwiększenie efektywności systemu świadczenia usług publicznych.
2.2.1. Zwiększanie dostępności transportowej wewnątrz regionów. 2.2.3. Integracja przestrzenna i funkcjonalna obszarów wiejskich. 3.1.3. Poprawa dostępności ośrodków subregionalnych oraz obszarów wiejskich. 3.2.2. Poprawa dostępności wewnątrz obszarów funkcjonalnych z preferencją dla rozwoju transportu publicznego.
3.2 Rozwój aglomeracji miejskiej Koszalina.
3.3. Poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej.
II.7.2. Modernizacja i rozbudowa połączeń
1.2. Intensyfikacja powiązań funkcjonalnych pomiędzy głównymi
3.2. Rozwój aglomeracji miejskiej Koszalina. 3.3. Rozwój ponadregionalnych,
Strona 108/115
transportowych. III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. II.4.3. Zwiększanie mobilności zawodowej i przestrzennej.
węzłami sieci osadniczej w układzie krajowym i międzynarodowym. 2.1.2. Wzmocnienie powiązań transportowych Polski Wschodniej, Pomorza Środkowego i Polski Zachodniej z Polską Centralną i siecią głównych miast w kraju. 3.1.3. Poprawa dostępności ośrodków subregionalnych oraz obszarów wiejskich.
multimodalnych sieci transportowych.
Cel strategiczny 4. Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej
4.1. Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej terenów inwestycyjnych, w szczególności pod inwestycje budowlane indywidualne i energetykę odnawialną.
III.2.1. Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych.
6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego.
3.5. Rozwój infrastruktury energetycznej..
4.2.Zagospodarowanie niewykorzystanych terenów pod kątem inwestycyjnym.
I.1.5. Zapewnienie ładu przestrzennego.
2.2.2. Wspieranie rozwoju ośrodków subregionalnych. 6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego.
2.3. Tworzenie i rozwój stref aktywności inwestycyjnej. 4.6. Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych.
4.3.Rozwój infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej.
III.2.1. Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych.
2.2.3. Integracja przestrzenna i funkcjonalna obszarów wiejskich.
6.5. Rozwijanie dorobku kulturowego jako fundamentu tożsamości regionalnej.
4.4. Kompleksowa rewitalizacja społeczno-gospodarcza obszarów miejskich i wiejskich pod kątem podniesienia walorów estetycznych, przestrzennych i funkcjonalnych.
I.1.5. Zapewnienie ładu przestrzennego. III.1.1. Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym.
2.1.5. Wspomaganie restrukturyzacji obszarów wiejskich. 2.2.3. Integracja przestrzenna i funkcjonalna obszarów wiejskich. 2.3.2. Restrukturyzacja i rewitalizacja obszarów zdegradowanych i miast. 6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego.
4.6. Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych. 6.6. Przeciwdziałanie ubóstwu i procesom marginalizacji społecznej.
4.5. Wsparcie rozwoju III.1.2. 2.1.4. Wspomaganie 6.6. Przeciwdziałanie
Strona 109/115
budownictwa społecznego. Zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej nim zagrożonych. III.2.2. Zwiększenie efektywności systemu świadczenia usług publicznych.
procesów koncentracji urbanizacji w miastach średnich i wybranych małych.
ubóstwu i procesom marginalizacji społecznej.
4.6. Rozwój portu morskiego ze szczególnym naciskiem na rozwój funkcji turystycznej i komunikacyjnej, z uwzględnieniem funkcji przeładunkowej i rybołówstwa morskiego.
II.7.2. Modernizacja i rozbudowa połączeń transportowych.
2.1.2. Wzmocnienie powiązań transportowych Polski Wschodniej, Pomorza Środkowego i Polski Zachodniej z Polską Centralną i siecią głównych miast w kraju. 2.2. Regionalna integracja funkcjonalna, wspomaganie rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych na obszary poza głównymi miastami oraz budowanie potencjału dla specjalizacji terytorialnej. 2.3.3. Wzmacnianie procesów integracji obszarów przygranicznych. 3.2.3. Utworzenie zintegrowanego multimodalnego systemu transportowego.
1.4. Wspieranie wzrostu eksportu. 1.5. Zintegrowana polityka morska. 2.4. Budowanie i promocja marki region. 3.3. Rozwój ponadregionalnych, multimodalnych sieci transportowych.
Cel strategiczny 5. Wzmacnianie kapitału ludzkiego oraz rozwój przedsiębiorczości
5.1. Wsparcie zdrowego stylu życia .
I.3.2. Rozwój kapitału społecznego. II.4.2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego.
6.2. Zwiększanie jakości i dostępności opieki zdrowotnej.
5.2.Rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
I.3.2. Rozwój kapitału społecznego.
6.3. Wspieranie rozwoju demokracji lokalnej i społeczeństwa
Strona 110/115
obywatelskiego. 6.4. Wzmacnianie tożsamości i integracji społeczności lokalnej. 6.5. Rozwijanie dorobku kulturowego jako fundamentu tożsamości regionalnej.
5.3. Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości
II.2.2. Wzrost udziału przemysłów i usług średnio i wysoko zaawansowanych Technologicznie. II.3.4. Zwiększenie wykorzystania rozwiązań innowacyjnych. II.4.1. Zwiększanie aktywności zawodowej. II.4.2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego. II.4.3. Zwiększanie mobilności zawodowej i przestrzennej.
2.2. Regionalna integracja funkcjonalna, wspomaganie rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych na obszary poza głównymi miastami oraz budowanie potencjału dla specjalizacji terytorialnej. 2.2.2. Wspieranie rozwoju ośrodków subregionalnych.
1.1. Wzrost innowacyjności gospodarki. 1.3. Wspieranie współpracy przedsiębiorstw i rozwoju przedsiębiorczości. 1.6. Restrukturyzacja i rozwój produkcji rolnej i rybactwa. 2.4. Budowanie i promocja marki regionu. 5.2. Zwiększanie aktywności zawodowej ludności. 5.3. Rozwój kształcenia ustawicznego. 5.4. Rozwój szkolnictwa zawodowego zgodnie z potrzebami gospodarki.
Źródło: Opracowanie własne
Strona 111/115
SPIS TABEL
Tabela 1. Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania ................................................................................. 19 Tabela 2.Ludność KSOF ...................................................................................................................................... 20 Tabela 3. Wybrane wskaźniki w odniesieniu do infrastruktury społecznej i kapitału ludzkiego KSOF ............. 22 Tabela 4. Polska Klasyfikacja Działalności – lista kodów ................................................................................... 26 Tabela 5. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności ............................................................... 28 Tabela 6. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności .......................................... 29 Tabela 7. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym [jedn. gosp.] ................................................................................................................................................................. 30 Tabela 8. Udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem [%] ............... 32 Tabela 9 Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca (podatek dochodowy od osób fizycznych) [zł] ........................................................................................................................................................................... 33 Tabela 10. . Saldo migracji [osoba] .................................................................................................................... 35 Tabela 11. Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym [osoba] ......................... 36 Tabela 12. Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym [osoba] ............... 37 Tabela 13. Bezrobotni w ludności w wieku produkcyjnym [%] ......................................................................... 38 Tabela 14. Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców [jedn. gosp.] .............. 40 Tabela 15. Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem [%] .......................................................................................................................................... 41 Tabela 16. Średnie wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego na 1 mieszkańca [zł] ................... 42 Tabela 17. Wydatki na oświatę i wychowanie na 1 mieszkańca [zł] ................................................................. 43 Tabela 18. Ludność przypadająca na 1 obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice).................... 45 Tabela 19. Ludność na 1 placówkę biblioteczną [osoba] .................................................................................. 46 Tabela 20. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - szkoły podstawowe [osoba] . 47 Tabela 21. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - gimnazja [osoba] .................. 48 Tabela 22 Placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności [ob.]. ............................................ 49 Tabela 23. Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną .................................................................................. 50 Tabela 24. Liczba mieszkań oddanych do użytku na 10 tys. ludności ............................................................... 51 Tabela 25. Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytku [m2] .................................................... 52 Tabela 26. Miejsca noclegowe na 1000 mieszkańców ...................................................................................... 53 Tabela 27 Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczbie ludności [osoba]. ........................ 55 Tabela 28. Udział korzystających z sieci gazowej w % ogółu ludności [%] ........................................................ 56 Tabela 29. Udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności [%] ............................................... 57 Tabela 30. Udział korzystających z sieci wodociągowej w % ogółu ludności [%] .............................................. 58 Tabela 31. Konfrontacja mocnych stron, słabych stron oraz szans i zagrożeń (analiza wzajemnego oddziaływania czynników zewnętrznych i wewnętrznych w aspekcie SWOT/TOWS). ..................................... 80 Tabela 32. Orientacja strategii KSOF ................................................................................................................. 81 Tabela 33. Kierunki oraz przyporządkowane im priorytety i cele strategiczne, ................................................ 87 Tabela 34. Cele strategiczne i operacyjne ......................................................................................................... 89 Tabela 35. Zadania w ramach celów operacyjnych oraz wskaźniki realizacji strategii...................................... 93 Tabela 36. Spójność Strategii rozwoju Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego z krajowymi i regionalnymi dokumentami planistyczno-strategicznymi .................................................................................................... 105
Strona 112/115
SPIS WYKRESÓW
Wykres 1. Podmioty gospodarcze wg PKD31.12.2012 ...................................................................................... 25 Wykres 2. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. Ludności ............................................................. 28 Wykres 3. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności......................................... 29 Wykres 4. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym [jedn. gosp.] ................................................................................................................................................................. 30 Wykres 5. Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym ................................. 31 Wykres 6. Podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym ................................. 31 Wykres 7. Udział spółek handlowych z kapitałem zagranicznym w przedsiębiorstwach ogółem [%] .............. 32 Wykres 8. Dochody z PIT w przeliczeniu na jednego mieszkańca (podatek dochodowy od osób fizycznych) [zł] ........................................................................................................................................................................... 33 Wykres 9. Saldo migracji [osoba] ...................................................................................................................... 35 Wykres 10. Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym [osoba] ....................... 36 Wykres 11. Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym [osoba] ............... 37 Wykres 12. Bezrobotni w ludności w wieku produkcyjnym [%] ........................................................................ 38 Wykres 13. Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców [jedn. gosp.] ............. 40 Wykres 14. Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem [%] ...................................................................................................................................... 41 Wykres 15. Średnie wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego na 1 mieszkańca [zł] .................. 42 Wykres 16. Wydatki na oświatę i wychowanie na 1 mieszkańca [zł] ................................................................ 43 Wykres 17. Ludność przypadająca na 1 obiekt kultury (domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice) .................. 45 Wykres 18. Ludność na 1 placówkę biblioteczną [osoba] ................................................................................. 46 Wykres 19. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - szkoły podstawowe [osoba] 47 Wykres 20. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu - gimnazja [osoba] ................. 48 Wykres 21. Placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności [ob.] ........................................... 49 Wykres 22. Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną ................................................................................. 50 Wykres 23. Liczba mieszkań oddanych do użytku na 10 tys. ludności .............................................................. 51 Wykres 24. Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytku [m2] ................................................... 52 Wykres 25. Miejsca noclegowe na 1000 mieszkańców ..................................................................................... 53 Wykres 26. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczbie ludności [osoba] ...................... 55 Wykres 27. Udział korzystających z sieci gazowej w % ogółu ludności [%] ....................................................... 56 Wykres 28. Udział korzystających z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności [%].............................................. 57 Wykres 29. Udział korzystających z sieci wodociągowej w % ogółu ludności [%] ............................................. 58 Wykres 30. Odpady z gospodarstw domowych przypadające na 1 mieszkańca [kg] ........................................ 59 Wykres 30. Schemat powiązania wizji, misji i celów strategicznych ................................................................. 86
Strona 113/115
BIBLIOGRAFIA
1. Andrzej Buko: Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Okrycia - hipotezy - interpretacje.
Warszawa: Wydawnictwo "Trio", 2006, s. 92, 197. ISBN 978-83-7436-096-8.
2. Badania Fizjograficzne na Polską Zachodnią, Seria B – Botanika, tom 50: 117-129, 2001r.
3. Borówka R.K., Musielak S. (red.) „Środowisko Przyrodnicze wybrzeży Zatoki Pomorskiej i Zalewu
Szczecińskiego”, Szczecin 2005r
4. Bosiacka B. „Waloryzacja przyrodnicza miasta Kołobrzeg” (operat generalny), wyd. Szczecin 2001r.
5. Daniel Podobiński, Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS- CLLD), jako szansa rozwoju
społeczno-gospodarczego regionów i kraju, Partnerstwo Borów Niemodlińskich, 2013
6. Encyklopedia Pomorza Zachodniego Pomeranica.pl
7. Funkcjonowanie Geoekosystemów Zlewni Rzecznych, Uniwersytet Im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu, Instytut Paleogeografii i Geoekologii, Zakład Geoekologii
8. Gall Anonim, Kronika Polska, "Ossolineum", 2003
9. Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Jerzy Kondracki PWN, Warszawa 1994
10. Geomorfologia i zarys budowy geologicznej. mgr Elżbieta Dobracka - w Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania miasta Kołobrzegu. Kołobrzeg: Urząd Miasta Kołobrzegu, 2001-12-04.
Tekst zaczerpnięty ze Studium miasta, będącym załącznikiem do uchwały nr XLV/470/01 Rady
Miejskiej w Kołobrzegu z dnia 4 grudnia 2001 r., która na podstawie art. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia
4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631) nie jest
przedmiotem prawa autorskiego
11. Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2009 – 2012, gmina Miasto Kołobrzeg, Kołobrzeg
2009r.
12. Hieronim Kroczyński, Dzieje Kołobrzegu – kalendarium od czasów najdawniejszych do roku 1945,
Kołobrzeskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Kołobrzeg 2000, ISBN 83-908800-5-9.
13. Hieronim Kroczyński, Historia Kołobrzegu, Koszalin 2001
14. Hieronim Kroczyński, Historia Kołobrzegu, Koszalin 2001
15. Hieronim Kroczyński, Przedwojenny Kołobrzeg 1945-1950. Wybór źródeł, PTTK Warszawa 2008.
16. Hieronim Kroczyński, Relikty nowożytnej twierdzy kołobrzeskiej we współczesnej architekturze
miasta, KTS-K, Kołobrzeg 1993.
17. Hieronim Kroczyński, Twierdza Kołobrzeg, Feniks Editions, Warszawa 1998.
18. http://parseta.org.pl/ - Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty
19. http://www.kolobrzeg.pl
20. Józef Wójcicki, "Dzieje Polski nad Bałtykiem", Książka i Wiedza, Warszawa 1980
21. Kempińska Z., Opracowanie ekofizjograficzne miasta Kołobrzeg, wrzesień 2004r.,
22. Kolonizacja Turystyczna na przykładzie gminy Ustronie Morskie, Eugeniusz Rydz, Instytut Geografii,
Pomorska Akademia Pedagogiczna, Słupsk, i Mariusz Miedziński, Zespół Szkół Gospodarki
Żywnościowej w Gościnie, wyd. Słupskie Prace Geograficzne 2005
23. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, (KPPZK), opracowane przez Rządowe
Centrum Studiów Strategicznych, 2001r. (Monitor Polski z 2001 r., Nr 26, poz. 432).
24. Lech Leciejewicz, Z badań nad początkami osad miejskich nad Bałtykiem we wczesnym
średniowieczu, (w:) Archeologia Polski, t. VIII, z.2, Wrocław 1963
Strona 114/115
25. Mapa glebowo – rolnicza, wyd. Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej
w Kołobrzegu, 22.07.2009r.
26. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Ustronie Morskie 2004-2206, Gmina Ustronie Morskie 2004
27. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Kołobrzeskiego 2007-2013, Kołobrzeg 2007
28. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin, Wyk.
Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej woj. Zachodniopomorskiego, październik 2010r.
(Uchwała Nr XLV/530/10 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 19 października
2010r., Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 136, poz. 2708).
29. Program Ochrony Środowiska dla miasta Kołobrzeg na lata 2004 – 2007 z perspektywą na lata 2008 –
2015, Uchwała Nr XXXII/416
30. Program Ochrony Środowiska dla miasta Kołobrzeg na lata 2010 – 2013 z perspektywą na lata 2014 –
2017, EKO-PROJEKT, Poznań 2010
31. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Kołobrzeg, opracował zespół EXPERT-SITR Sp. z o.o.
w Koszalinie, w składzie: mgr inż. Wojciech Krużewski – kierownik zespołu, mgr inż. Tomasz
Gritzman, mgr inż. Zygmunt Łuszcz, mgr inż. Ryszard Molski, mgr inż. Lucjan Wierzchowski, mgr inż.
Justyna Woźnica (http://pldocs.docdat.com/docs/index-123836.html?page=6)
32. Raport z monitorowania realizacji zasady partycypacji społecznej przez Urząd Miasta Kołobrzeg
33. Sprawozdanie z realizacji Rocznego programu współpracy Gminy Miasto Kołobrzeg z organizacjami
pozarządowym oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego za rok 2012
34. Starkel L. „Geografia Fizyczna Polski - Środowisko Przyrodnicze”
35. Strategia Promocji Powiatu Kołobrzeskiego na lata 2012-2020, dr Mariusz Miedziński, Kołobrzeg
2012
36. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych gminy Miasto Kołobrzeg na lata 2008 – 2015,
Kołobrzeg 2008
37. Strategia Rozwoju Gminy Kołobrzeg (do 2020), 2000. Uchwała Nr XX/127/2000 Rady Gminy
Kołobrzeg z 29.12.2000
38. Strategia rozwoju Kołobrzegu do roku 2020 (Uchwała Nr XXIII/313/08 Rady Miasta Kołobrzeg z dnia
16 lipca 2008r.), opracowano przez Komitet Sterujący do prac nad aktualizacją Strategii Rozwoju
Miasta Kołobrzeg 2015, Kołobrzeg 2008r.
39. Strategia rozwoju kultury w Kołobrzegu do roku 2020, Kołobrzeg 2008
40. Strategia Rozwoju Miasta Kołobrzeg do roku 2015, Kołobrzeg 2003;
41. Strategia Rozwoju Portu Morskiego Kołobrzeg, Kołobrzeg 2004
42. Strategia Rozwoju Turystyki w Kołobrzegu, 2006, UCHWAŁA NR XV/166/07 Rady Miasta Kołobrzeg
z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie uchwalenia „Strategii rozwoju turystyki w mieście Kołobrzeg”.
43. Strategia rozwoju województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015, Szczecin 2010
44. Studium bezpośredniego zagrożenia powodziowego na obszarze RZGW Szczecin, region bilansowy
nr 14 – zlewnię rzeki Parsęty wraz z Perznicą, Dębnicą, Radwią, Leśnicą i Wogrą; Instytut
Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Poznaniu, 2005 r.
45. Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Kołobrzeg
46. T. Gasztold, H. Kroczyński, H. Rybicki, Kołobrzeg zarys dziejów, Wyd. Poznańskie, Poznań 1979.
Strona 115/115
47. Uchwała Rady Gminy Ustronie Morskie nr XVIII/128/2011 w sprawie oceny aktualności Studium
Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego oraz miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego Urząd Miasta Kołobrzeg, Wydział, Urbanistyki i Architektury.
48. Witold Hensel: Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej. Warszawa:
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 445. ISBN 83-01-05682-7