Štedni i oročeni depoziti poslovnih banaka RH u razdoblju 2000 do 2013

8/12/2019 tedni i oroeni depoziti poslovnih banaka RH u razdoblju 2000 do 2013

1/19

SVEUILITE U RIJECI

FAKULTET ZA MENADMENT U TURIZMU I UGOSTITELJSTVU

OPATIJA

tedni i oroeni depoziti poslovnih banaka RH u razdoblju

2000.-2013.

SEMINARSKI RAD

Kolegij: Monetarna ekonomija Studenti: Katarina Betak- 21796

Profesor: Dr.sc. ELVIS MUJAEVI Nataa Hrgeti- 21749Matea Hren- 21844

Opatija, sijeanj 2014.


2/19

I

Sadraj

1. Uvod .................................................................................................................................... 1

2. Openito o tednim i oroenim depozitima........................................................................ 2

3. Uloga sustava osiguranja depozita ...................................................................................... 4

4. Analiza oroenih i tednih depozita poslovnih banaka RH u razdoblju 2000-2013 ........... 6

5. Poslovanje banaka u prethodnoj i predvianja HNB-a za sljedeu godinu...................... 14

6. Zakljuak........................................................................................................................... 15

7. Literatura ........................................................................................................................... 16


3/19

II

Popis ilustracija

Tabela 1. tedni depoziti kod poslovnih banaka ........................................................................ 6

Tabela 2. Oroeni depoziti kod poslovnih banaka................................................................... 10

Tabela 3. tedni i oroeni depoziti kod poslovnih banaka (u milijunima kuna)...................... 13

Slika 1. Grafiki prikaz kretanja tednih depozita..................................................................... 8

Slika 2. Grafiki prikaz kretanja oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom................. 11

Slika 3. Grafiki prikaz kretanja tednih i oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom.. 13


4/19

1

1. Uvod

Banke su financijske institucije koje se osnivaju kao dionika drutva iji je osnovni predmet

poslovanja prikupljanje i pribavljanje novanih sredstava i njihovo usmjeravanje klijentima u

obliku kreditnih i nekreditnih plasmana.1

Poslovne banke prikupljaju kunske i devizne depozite u zemlji i u inozemstvu od domaih i

stranih fizikih i pravnih osoba. Takvu svotu sredstava zajedno s vlastitim i ostalim izvorima

usmjeravaju klijentima u obliku kreditnih i nekreditnih plasmana i ulau u svoj materijalni

razvoj.2 Depozitpredstavlja sredstva oroena u banci na odreeni rok uz isplatu kamata.

Takav oblik depozita je i tema ovog rada.

U ovom se radu predmet analiziranja usredotouje na prouavanjetednih i oroenih depozita

poslovnih banaka u razdoblju od 2000. do 2013. godine. Izvor podataka potrebnih za analizu

konkretnih situacija i sluajeva bitnih za ovaj seminar bile su internetske stranice Hrvatske

narodne banke. Meutim, uz ovaj izvor koristila se i struna literatura, odnosno znanstveni i

struni lancipotrebni za razumijevanje kljunih pojmova.

Rad zapoinje teoretskom obradom kljunih pojmova za ovaj rad, nastavlja se analizom

tednih i oroenih depozita poslovnih banaka, te zakljukom zavrava ovaj seminarski rad.

1Antun Jurman,Pribavljanje izvora sredstava u hrvatskim bankama, struni lanak, preuzeto sa: hrcak.srce.hr

2Antun Jurman,Financijski potencijal hrvatskih banaka, obiljeja i projekcija rasta,preuzeto sa:hrcak.srce.hr
http://www.moj-bankar.hr/Kazalo/D/Depozithttp://www.moj-bankar.hr/Kazalo/D/Depozit


5/19

2

2. Openito o tednim i oroenim depozitima

Financijski potencijal banaka ine ukupni izvori financiranja koji ine pasivu bilance banaka.

To su: vlastiti izvori koji obuhvaaju dioniki kapital, zadranu dobit i razne oblike rezervi,

prikupljeni depoziti bez obzira na namjenu te sredstva pribavljena u zemlji i u inozemstvu i to

uzimanjem kredita ili izdavanjem vrijednosnih papira. Sredstva koja banke prikupljaju mogu

biti kratkorona ili dugorona, u kunama ili u stranim valutama i to od domaih ili stranih

fizikih i pravnih osoba. Prikupljena i pribavljena sredstva koja po odbitku obvezne priuve i

priuve likvidnosti, zajedno s vlastitim izvorima ine kreditni potencijal. Navedeni kreditni

potencijal banke ulau razne vrste kredita i druge oblike plasmana.

Kao to je ve navedeno,depozit predstavlja novana sredstva razliitih vlasnika koje banka i

druge depozitne ustanove prikupljaju na svojim raunima te iz njih odobravaju kredite.

Novani depoziti su obveza banke prema svojim deponentima i vode se u pasivi bilance

banke, a vlasnicima depozita plaa se tzv. pasivna kamata. Depozitni poslovi pripadaju u

kategoriju aktivnih (kreditnih) poslova banke te moraju biti voeni tako da se zatite interesi

deponenata3: pojedinaca, poduzea, drugih banaka i vladinih tijela.

Banke osim novanih depozita moguprimiti i nenovane depozite u obliku depozitnihstvari

(depo poslovi, ostave). Novani depozitikod banaka i drugih financijskih organizacija mogu

se podijeliti na:

depozite po vienju vremenske ili rone depozite depozite sa viekratnim uplatama

Depoziti po vienju isplauju se njihovu vlasniku na prvi poziv te imaju ugovorenu klauzulu

kojom kreditor moe od dunika traiti potpunu otplatu kredita u svakom trenutku.Kamata

koju deponent zarauje ovakvom tednjom je puno nia od kamte kod oroenih depozita.

Druga vrsta depozita jesu oroeni depoziti kod kojih se komitent obvezuje "drati" sredstva

kod banke na due vrijeme, esto 3, 6 ili 12 mjeseci, te time stjee pravo na viu kamatu.

3Deponent je osoba koja predaje na uvanje neku pokretninu depozitaru il i ostavoprimcu (banci- depozitaru).

Odnos izmeu deponenta i depozitara regulira se posebnim ugovorom o ostavi, deponiranju.


6/19

3

Roni depozit moe se razroiti samo u rijetkim, ugovorom predvienim prilikama. U sluaju

opoziva sredstava prije roka, banka komitentu isplauje niu kamatnu stopu od definirane.

Kamata kod oroenih depozita je via nego na druge vrste depozita te raste usporedo s

duinom roka oroavanja depozita. Sredstva oroenih depozita ne mogu se koristiti

za svakodnevnaplaanja.

Osim osnovnih oblika depozita, banke takoer nude mogunost irentne tednje ilidepozite

sa viekratnim uplatama, gdje se kamata isplauje kroz razdoblje tednje te depozite uz

viekratne uplate gdje komitent tokom odreenog razdoblja, npr. mjeseno, uplauje

predefinirani iznos sredstava, koje ima pravo povui na kraju predefiniranog, najee 2-4

godine, roka tednje.
http://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplatehttp://www.moj-bankar.hr/Depozit/Depozit-uz-vi%C5%A1ekratne-uplate


7/19

4

3. Uloga sustava osiguranja depozita

Financijski sektor ima jednu od sredinjih funkcija svakog nacionalnog gospodarstva.

Posebno je vana uloga bankarskog sektora koja se ogleda u prikupljanju slobodnih novanih

sredstava i njihovoj distribuciji u okviru nacionalne ekonomije. Zdrav bankovni sektor ima

posebnu ulogu u osiguranju makroekonomske stabilnosti i razvoja trinog gospodarstva

stoga je vrlo vano provoenje mjera i nadzora koji e omoguiti njegovu stabilnost, a samim

time i ekonomski rast cjelokupne ekonomije.

Stabilnost bankarskog sustava nastoji se ostvariti posebnim pravilima o nadzoru nad

poslovanjem kreditnih institucija, ali i propisivanjem posebnih mjera upravljanja rizicima.

Neke od najvanijih pravila jesu pravila o jamstvenom kapitalu, pravila o adekvatnosti

kapitala, pravila o izloenosti i dr. Njihova je svrha umanjiti rizike koji su svojstveni

bankarskom poslovanju na prihvatljivu razinu koja e poslovanje uiniti stabilnim. Takoer,

stabilnost bankarskog sustava osnauje se i uspostavom sustava osiguranja depozita.

Uloga osiguranja jest umanjivati pritiske, posebice u kriznim vremenima, na isplatu depozita.

Izostanak takvog sustava mogao bi imati za posljedicu da deponenti kreditne institucije

povlae depozite na svaku naznaku krize te kreditne institucije, ili ope gospodarske krize, a

tek to bi ugrozilo stabilnost kreditne institucije4. Naime, vei sama razlika u pragu osiguranja

depozita moe nagnati deponente da u sluaju krize deponirani novac podignu iz kreditne

institucije ukljuene u sustav osiguranja s niim pragom pokria te da ga poloe u kreditne

institucije kod kojih su depoziti bolje osigurani5. Time se moe izazvati udar na likvidnost

kreditnih institucija u kojima su depoziti slabije osigurani.

No moglo bi se rei kako temeljna svrha sustava osiguranja depozita nije u zatiti koju taj

sustav prua deponentima, veu jaanju stabilnosti bankarskog sustava i njegove otpornosti

na krizne poremeaje na tritu, kao i u olakavanju prikupljanja depozita stvaranjem

okruenja u kojem vlada vee povjerenje u bankarski sustav.

4 Hrvoje Markovinovi; Osiguranje depozita ureenje de lege lata i perspektive, struni lanak, preuzeto sa:

hrcak.srce.hr5 Hrvoje Markovinovi; Osiguranje depozitaureenje de lege lata i perspektive, struni lanak, preuzeto sa:hrcak.srce.hr


8/19

5

Osiguranje depozita u Republici Hrvatskoj obavlja Dravna agencija za osiguranje tednih

uloga i sanaciju banaka6. Osnivaagencije je Republika Hrvatska, koja jami za sve njezine

obveze, pa i za obveze po osnovi osiguranja depozita. DAB (Dravna agencija za osiguranje

tednih uloga i sanaciju banaka) je jedini subjekt koji obavlja funkciju osiguranja depozita.

Agencija osigurava depozite u kreditnim institucijama do ukljuivo visine od 100.000 eura u

kunskoj protuvrijednosti.U sluaju potrebe, Vlada Republike Hrvatske moe propisati i vii

iznos osiguranog depozita7. Sve kreditne institucije u Hrvatskoj obvezno su ukljuene u

sustav.

6 "Narodne Novine", br. 44/94, 79/98, 19/99, 35/00, 60/04. i 12/12.

7 Preuzeto sa: www.dab.hr


9/19

6

4.Analiza oroenih i tednih depozita poslovnih banaka RH u razdoblju 2000-2013Tabela 1. tedni depoziti kod poslovnih banaka

tedni depoziti kod poslovnih banaka (na kraju razdoblja, u milijunima kuna)2000.

XII.

2001.

XII.

2002.

XII.

2003.

XII.

2004.

XII.

2005.

XII.

2006.

XII.

2007.

XII.

2008.

XII.

2009.

XII.

2010.

XII.

2011.

XII.

2012.

XII.

2013.

IX.

TEDNI

DEPOZITI1.676,1 2.006,8 2.236,2 2.528,3 2.233,9 2.493,7 2.905,6 3.086,2 2.770,3 2.523,1 2.665,0 2.651,7 2.535,6 2.884,9

Lokalna drava 137,6 118,3 14,8 14,4 4,6 2,7 2,8 2,5 0,0 0,0 0,2 21,2 18,9 2,6Nefinancijska

trgovaka drutva142,4 88,0 213,3 190,5 38,8 101,6 110,3 154,7 108,8 203,7 303,1 427,3 417,7 802,4

Stanovnitvo 1.348,3 1.712,2 1.996,3 2.288,9 2.190,6 2.388,3 2.792,5 2.929,0 2.657,8 2.268,9 2.329,0 2.162,4 2.055,1 1.977,9Ostale bankarske

institucije0,6 20,8 0,0 0,3 - - - - 0,0 5,0 .... .... .... ....

Nebankarskefinancijske institucije

47,2 67,5 11,8 34,2 0,0 1,0 0,0 - 3,7 45,5 .... .... .... ....

Ostali financijskiposrednici

.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 9,7 30,0 30,1 94,0

Pomone financijskeinstitucije

.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 12,4 7,8 8,3 1,9

Drutva zaosiguranje i

mirovinski fondovi

.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 10,6 3,1 5,4 6,0

Izvor: Vlastita izrada prema podacima dostupnim u Biltenu (statistiki podaci) na web stranicama HNB-a


10/19

7

Do studenoga 2010. godine u Tabeli 1. i Tabeli 2. se iskazuju kunski tedni i oroeni depoziti

ostalih domaih sektora, ostalih bankarskih institucija te nebankarskih financijskih institucija.

Od prosinca 2010. u tablicama se iskazuju kunski tedni i oroeni depoziti ostalih domaih

sektora, ostalih financijskih posrednika, pomonih financijskih institucija i drutava za

osiguranje i mirovinskih fondova.8

Kao to je vidljivo iz priloene tabele na prethodnoj stranici moemo uoiti kako najvei dio

tednih depozita kod poslovnih banaka, tj. kreditnih institucija Republike Hrvatske ima

stanovnitvo iste. Od 2000. godine tedni depoziti stanovnitva, isto kao i ukupni tedni

depoziti, se poveavaju sve do 2007. godine. Meutim, 2008. godine ukupni tedni depoziti,

kao i depoziti stanovnitva jesu u poziciji pada, to se dogaalo uslijed recesije koja je

zahvatila cijeli svijet, pa tako i Hrvatsku. Meutim, kako je u takvoj gospodarskoj situacijikarakteristina smanjena kupovna mo graana te poveana tednja, vidljivo je da spomenute

godine nije tako. Pretpostavka autora ovog teksta jest da je stanovnitvo zahvaeno takvom

gospodarskom situacijom u zemlji reagiralo na nain da povlai svoje tedne depozite iz

banaka kako bi usmjerili takva sredstva u neke druge svrhe.

Tendencija pada se nastavlja na 2009. godinu, meutim ve sljedee godine se ukupni tedni

depoziti poveavaju. U naredne dvije godine (2011. i 2012.), moemo rei da se tedni

depoziti smanjuju, ali za vrlo malu promjenu, pa moemo rei da depoziti stagniraju oko

jedne brojke. Nagli porast depozita vidljiv je u 9. mjesecu 2013. godine, ali isto tako je vidljiv

znaajan porast tednih depozita nefinancijskih trgovakih drutva koji je gotovo vei za 50%

u 9. mjesecu 2013. u odnosu na kraj razdoblja 2012. godine.

Grafiki je prikazano kretanje tednih depozita na slici dolje.

8Objanjenja preuzeta iz Biltena HNB-a, br. 196., str. 43.


11/19

8

Slika 1. Grafiki prikaz kretanja tednih depozita

Na prethodnoj slici je grafiki prikazano kretanje ukupnih tednih depozita te njegovih

najbitnijih stavki koje ine ukupne tedne depozite kroz promatrano vremensko razdoblje,odnosno od 2000. do 2013. godine.

Kao to je ve napomenuto, vidljivo je kako najvei udio u tednim depozitima ima

stanovnitvo. Linija kretanja ukupnih depozita i stanovnitva gotovo je simetrina. Meutim,

do promjene dolazi 2010. godine gdje linija kretanja stanovnitva u ukupnim tednim

depozitima ima silaznu putanju, dok linija ukupnih tednih depozita 2012. godine strmovito

raste. Promotrimo liniju nefinancijskih trgovakih drutava. Ta linija 2012. godine pa sve do

2013. ima jednaku zavrnu liniju kao i linija ukupnih tednih depozita. Dakle, udio u ukupnim

tednim depozitima nefinancijskih trgovakih drutava dobivaju sve vie na znaenju.

Iako ta stavka nije prisutna na grafikonu, bitno je primijetiti da su tedni depoziti lokalne

drave kroz promatrano razdoblje izgubili svoju vrijednost, odnosno da se njihov udio u

ukupnim tednim depozitima bitno smanjuje. Pa tako od 2000 godine sa iznosom od 137,6

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

3,500.0

Iznosiumil.

kuna

Godine

tedni depoziti

Nefinancijska

trgovaka drutva

Stanovnitvo


12/19

9

milijuna kuna pada do 2002 na iznos od 14,8 milijuna kuna, to je velika oscilacija, te se taj

trend nastavlja do 2008 godine gdje je iznos tednih depozita spao na 0,0 milijuna kuna9.

Takoer, i tedni depoziti ostalih financijskih posrednika sve vie dolaze do izraaja u

posljednje etiri godine.

Stoga, promatrajui kretanja tednih depozita kroz tabelu i grafiki prikaz, moemo zakljuiti

da najvei dio tednih depozita ine depoziti koji dolaze od strane stanovnitva te ee u

novije vrijeme i depoziti od strane nefinancijskih trgovakih drutava.

Nadalje, na sljedeoj stranici promotrit emo kretanja oroenih depozita i depozita s

otkazanim rokom. Objanjenja Tabele 2. nalaze se na 3. stranici ovog rada.

9Takav broj nije reprezentativan, jer su podaci u tablicama izraeni u milijunima kuna, a iznos je vrlo vjerojatno

manji od onih koji u prisutni u tablici, to znai da iznos tednih depozita lokalne drave nije jednak 0.


13/19

10

Tabela 2. Oroeni depoziti kod poslovnih banaka

Oroeni depoziti kod poslovnih banaka (na kraju razdoblja, u milijunima kuna)2000.

XII.

2001.

XII.

2002.

XII.

2003.

XII.

2004.

XII.

2005.

XII.

2006.

XII.

2007.

XII.

2008.

XII.

2009.

XII.

2010.

XII.

2011.

XII.

2012.

XII.

2013.

IX.Oroeni depoziti idepoziti s otkaznim

rokom

6.429,6 9.414,8 12.822,3 19.161,4 24.810,8 30.458,2 47.757,6 56.714,5 53.470,4 42.351,2 36.220,3 39.907,2 38.054,4 39.249,8

Lokalna drava 230,7 340,7 482,8 551,6 550,8 508,7 491,8 549,5 726,0 498,8 435,1 384,9 331,8 823,6Od toga: uz

valutnu klauzulu .... .... .... .... .... .... 305,4 262,2 346,6 244,9 152,0 96,4 84,0 66,3

Nefinancijska trgovakadrutva

2.871,4 3.618,3 4.633,6 7.165,3 8.698,5 8.222,5 14.715,4 18.414,8 16.291,1 11.615,9 8.781,5 10.648,7 7.072,3 6.760,5

Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 1.032,9 897,2 815,1 702,2

Stanovnitvo 2.227,6 3.691,7 5.806,6 9.459,5 14.049,6 18.769,6 26.558,6 26.516,9 29.019,2 22.622,4 22.666,8 24.916,3 26.956,1 28.124,0Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .... .... .... .... 17.247,7 11.524,7 9.574,3 7.442,5 7.006,7 7.035,4 6.993,7 6.717,5

Ostale bankarske

institucije37,6 95,7 102,9 182,8 53,1 377,0 2.720,7 6.504,4 2.413,1 3.006,0 .... .... .... ....

Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ....

Nebankarske financijske

institucije1.062,2 1.668,5 1.796,3 1.802,2 1.458,8 2.580,4 3.271,3 4.728,9 5.021,1 4.608,1 .... .... .... ....

Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .... .... .... .... 1.654,7 1.206,7 669,7 670,1 .... .... .... ....

Ostali financijski

posrednici.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 972,0 741,6 898,6 1.112,7

Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 179,0 161,7 144,2 155,9

Pomone financijskeinstitucije .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 1.015,2 779,4 563,6 676,9

Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .. .. ... . .... .... .... .... .... .... 9,5 0,3 5,3 10,8

Drutva za osiguranje imirovinski fondovi

.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 2.349,7 2.436,3 2.231,9 1.752,2

Od toga: uz

valutnu klauzulu.... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 395,4 239,4 270,1 154,2

Izvor: Vlastita izrada prema podacima dostupnim u Biltenu (statistiki podaci) na web stranicama HNB-a


14/19

11

Promatrajui Tabelu 2. moemo uoiti kako najvei udio u ukupnim oroenim depozitima i

depozitima s otkazanim rokom imaju nefinancijska trgovaka drutva, zatim stanovnitvo,

nebankarske financijske institucije do 2009., te od 2010. i pomone financijske institucije i

drutva za osiguranje i mirovinski fondovi. Moemo uoiti da su u tabeli uz svaku poziciju

dodatne i pozicije uz valutnu klauzulu. Oroeni depoziti uz valutnu klauzulu omoguavaju

klijentima poslovnih banaka zatitu vrijednosti depozita po srednjem teaju HNB-a za

devize.10 Istekom oroenog depozita, glavnica i kamata se isplauju u kunskoj

protuvrijednosti po srednjem teaju HNB-a vaeem na dan isplate.

Uoavamo da kretanja ukupnih oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom imaju rastui

trend do 2007., a ve u 2008. godini imaju trend pada. Takav trend traje do 2010. godine, a

nakon toga ukupni oroeni depoziti i depoziti s otkazanim rokom jesu u poziciji stagnacije,to emo vidjeti na grafikom prikazu kasnije.

Najvei brojani skok dogodio se 2002. godine na 2003. te od onda se iznosi oroenih

depozita sve vie poveavaju. 2000. godine oroeni depoziti i depoziti s otkazanim rokom

iznosili su 6.429,6 milijuna kuna, zatim slijedi porast iznosa oroenih depozita i depozita s

otkazanim rokom do 2007. godine na iznos od 56.714,5 milijuna kuna, to je velika oscilacija

i veliko poveanje. Do 2013. godine, njihov iznos pada na 39.249,8 milijuna kuna.

Slika 2. Grafiki prikaz kretanja oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom

10Preuzeto sa web stranice Kreditne banke Zagreb

0.0

10,000.0

20,000.0

30,000.0

40,000.0

50,000.0

60,000.0

Iznosiumil.

kuna

Godine

Oroeni depoziti i depoziti sotkaznim rokom

Nefinancijska trgovakadrutva

Stanovnitvo

Nebankarske financijske

institucije

Drutva za osiguranje imirovinski fondovi


15/19

12

Iz grafikog prikaza na prethodnoj stranici moemo primijetiti da udio iznosa od strane

stanovnitva u oroenim depozitima i depozitima s otkazanim rokom imaju najveu stavku.

Iako na poetku razdoblja imaju jednaki udio kao i nefinancijska trgovaka drutva, udio

iznosa od strane stanovnitva se bitno poveava u ukupnom iznosu oroenih depozita i

depozita s otkazanim rokom, to je vidljivo u grafu. Kretanje linije ukupnih tednih depozita i

depozita s otkazanim rokom strmoglavo se penje do 2007. godine, isti takav trend ima i iznos

stanovnitva u oroenim depozitima, meutim od 2006. do 2008. stagnira, dok se znaajnije

mijenjaju iznosi u oroenim depozitima nefinancijskih trgovakih drutva, to ukupno daje

konani izgled ukupne linije oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom.

Nakon 2010. godine moemo uoiti ponovni lagani rast iznosa oroenih depozita, isto kao i

iznosa u oroenim depozitima stanovnitva, meutim iznos u ukupnim oroenim depozitimanefinancijskih trgovakih drutva ima negativni trend opadanja. Nakon 2010. godine dolazi

do promjene strukture u iznosima oroenih depozita i depozitas otkazanim rokom, gdje 2009.

prestaju postojati pozicije nebankarskih financijskih institucija (do te godine imaju manje

znaajan udio u iznosima oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom) i ostalih

bankarskih institucija (njihov je udio bilo neznaajan, meutim od 2006. do 2009. njihov je

udiobitno vei i postaje znaajan).Takoer, nakon 2009. uvode se sljedee pozicije:drutva

za osiguranje i mirovinski fondovi (iznosom u ukupnim oroenim depozitima i depozitima sotkazanim rokom postaju znaajniji), pomone financijske institucije, te ostali financijski

posrednici.

Promotrimo iznose stanovnitva u ukupnim oroenim depozitima i depozitima s otkazanim

rokom. Kao to je ve navedeno, u promatranom razdoblju biljei se velik rast, meutim u

2006. godini uveli su se oroeni depoziti i depoziti sotkazanim rokom uz valutnu klauzulu.

Stanovnitvo u toj godini ima jako velik udio oroenih depozita s valutnom klauzulom, no taj

trend udjela oroenih depozita s valutnom klauzulom u sljedeim godinama je neto manji.Lokalna drava je takoer prilikom uvoenja tih depozita pratila trend te se osiguravala, no

vidljivo je da u posljednjih nekoliko godina postoji sve manje oroenihdepozita s valutnom

klauzulom, i to ne samo u poziciji lokalne drave.

Na sljedeoj stranici prikazana je tabela ukupnih tednih i oroenih depozita i depozita s

otkazanim rokom, te grafiki prikaz njihovih ukupnih kretanja kroz promatrano razdoblje.


16/19

13

Tabela 3. tedni i oroeni depoziti kod poslovnih banaka(u milijunima kuna)

Vremensko

razdoblje

tedni depoziti Oroeni depoziti i depoziti sotkazanim rokom

Ukupno

XII. 2000. 1.676.1 6.429,6 8.105,7

XII. 2001. 2.006,8 9.414,8 11.421,6XII. 2002. 2.236,2 12.822,3 15.058,5

XII.2003. 2.528,3 19.161,4 21.689,7

XII. 2004. 2.233,9 24.810,8 27.044,7

XII. 2005. 2.493,7 30.458,2 32.951,9

XII. 2006. 2.905,6 47.757,6 50.663,2

XII. 2007. 3.086,2 56.714,5 59.800,7

XII. 2008. 2.770,3 53.470,4 56.240,7

XII. 2009. 2.523,1 42.351,2 44.874,3

XII. 2010. 2.665,0 36.220,3 38.885,2

XII. 2011. 2.651,7 39.907,2 42.558,9XII. 2012. 2.535,6 38.054,4 40.590,0

IX. 2013. 2.884,9 39.249,8 42.134,7

Izvor: Vlastita izrada prema podacima dostupnim u Biltenu (statistiki podaci) na web

stranicama HNB-a

Slika 3. Grafiki prikaz kretanja tednih i oroenih depozita i depozita s otkazanim rokom

tedni i oroeni depoziti su uglavnom kunski oroeni depoziti i kunski depoziti s otkaznim

rokom kod poslovnih banaka, a neznatno kunski tedni depoziti po vienju, zato to je

irokom afirmacijom tekuih rauna veina banaka prestala izdavati graanima tedne

knjiice za kunsku tednju i one u praksi postupno nestaju.Taj trend je vidljiv i na grafikom

prikazu na Slici 3.

0.0

10,000.0

20,000.0

30,000.0

40,000.0

50,000.0

60,000.0

Iznosiumil.

kuna

Godine

Oroeni depoziti idepoziti s otkaznim

rokom

tedni depoziti


17/19

14

5. Poslovanje banaka u prethodnoj i predvianja HNB-a zasljedeu godinu

Prema Hrvatskoj narodnoj banci pokazatelji profitabilnosti banaka su u 2012. i u 2013. godini

bili su najnii od posljednje bankarske krize11. Razlog smanjenjoj profitabilnosti uvelike

moemo pronai u poveanju loih plasmana kredita. No unato loim pokazateljima,

cjelokupni bankarski sektor je i dalje dobro kapitaliziran, ali se javljaju sve vee razlike u

stabilnosti izmeu banaka.

to se tie kreditne aktivnosti banaka one su u 2013. godini smanjene, a razlog jest smanjena

potranja sektora stanovniva te pootrene mjere kreditiranja poduzea. Tako su banke rastdomaih depozita te dio inozemne imovine iskoristile za smanjenje obveza prema

inozemstvu.

Depoziti rezidenata banaka imali su trend rasta u 2013. godini zbog rasta depozita sektora

domaeg stanovnitva, dok su depoziti ostalih sektora blago smanjeni. Struktura depozita i

kredita i dalje je stabilna te odraava nisku izloenost izravnom valutnom i kamatnom riziku.

Promjene u strukturi kredita rezultat su promjene njihove neto vrijednosti zbog kvarenja

kvalitete. Kao primjer moemo navesti kredite u vicarskim francima. Svi krediti u vicarskimfrancima, osim stambenih, polako nestaju iz bilance banaka jer se ne odobravaju ve neko

vrijeme.

Hrvatska narodna banka predvia u sljedeoj godini blagi rast, no istie kako se ne oekuje

snaniji rast bilanci banaka ni promjene u njihovoj strukturi. Ukupno gledajui, u 2014.

godini se oekuje odstupanja na nie u odnosu na posljednju projekciju. Oe kuje se slab

oporavak realnog sektora, dok se se u financiranju domaih sektora oekuju nepromijenjeni

uvjeti, tako bi se u sljedeoj godini mogla zabiljeiti stagnacija plasmana.

11HNB;Publikacija o financijskoj stabilnosti, Godina 6, VII 2013., br. 11


18/19

15

6. Zakljuak

Financijski sektor u svakom gospodarstvu ima jednu od najvanijih funkcija. Vana uloga

bankarskog sektora je u prikupljanju slobodnih novanih sredstava i njihovoj distribuciji u

okviru nacionalne ekonomije. Poslovanje banaka u Republici Hrvatskoj u zadnjim je

godinama neto nestabilnije. Prema podacima Hrvatske narodne banke, poslovne banke su

ostvarile smanjenju profitabilnost uvelike zbog loih plasmana kredita.

Provedenom anlizom moemo zakljuiti kako ukupni tedni depoziti imaju tendenciju pada

zbog svjetke ekonomske krize koja se odrazila i na poslovanje banaka. Najvei udio tednih

depozita kod poslovnih banaka dri domae stanovnitvo iako se i njen udio smanjuje. Iako bi

u takvoj situaciji bilo logino da e stanovnitvo vie tedjeti, dogodilo se obratno,

stanovnitvo je povlailo svoje tedne depozite iz banaka kako bi usmjerili takva sredstva u

neke druge svrhe. tedni depoziti lokalne drave su pak, kroz promatrano razdoblje izgubili

svoju vrijednost, dok tedni depoziti ostalih financijskih posrednika sve vie dolaze do

izraaja u posljednjim godinama.

U ukupnim oroenim depozitima i depozitima s otkazanim rokom najvei udio pak imaju

nefinancijska trgovaka drutva na poetku razdoblja, zatim stanovnitvo, nebankarskefinancijske institucije te pomone financijske institucije i drutva za osiguranje i mirovinski

fondovi. Takoer, oroeni depoziti s valutnom klauzulom sve vie dobivaju na znaaju iz

razloga to oni omoguavaju klijentima poslovnih banaka zatitu vrijednosti depozita po

srednjem teaju HNB-a za devize.

Upravo zbog vrlo vane uloge banaka u gospodarstvu mora se osigurati njihova stabilnost

koja je zadnjih godina malo poljuljana te se sve vie javljaju razlike u stabilnosti izmeu

banaka. Glavnu ulogu u ouvanju navedenih ima Hrvatska narodna banka koja provodi mjere

stabilnosti i ima funkciju stalnog nadziranja poslovanja banaka. Stabilnost poslovanja banaka

omoguuje ekonomski rast cjelokupne ekonomije. Takoer, vanu ulogu ima i DAB (Dravna

agencija za osiguranje tednih uloga i sanaciju banaka) koji osigurava depozite te oni postaju

maje rizini.


19/19

16

Popis literature

[1] Jurman, A.,Financijski potencijal hrvatskih banaka, obiljeja i projekcija rasta,preuzeto

sa: hrcak.srce.hr, dostupno na dan: 29.12.2013.

[2] Jurman, A.,Pribavljanje izvora sredstava u hrvatskim bankama, struni lanak, preuzeto

sa: hrcak.srce.hr, dostupno na dan: 29.12.2013.

[3] Markovinovi, H.,Osiguranje depozitaureenje de lege lata i perspektive, struni

lanak, preuzeto sa: hrcak.srce.hr, dostupno na dan: 29.12.2013.

[4] Narodne Novine, br. 44/94, 79/98, 19/99, 35/00, 60/04. i 12/12.

[5] Web stranica Dravne agencije za osiguranje tednih uloga i sanaciju banaka; preuzeto sa:

www.dab.hr,dostupno na dan: 30.12.2013.

[6] Web stranice Kreditne banke Zagreb; preuzeto sa: www.kbz.hr, dostupno na dan:

02.01.2014.

[7] Web stranica Hrvatske narodne banke; preuzeto sa: www.hnb.hr, dostupno na dan:

29.12.2013.
http://www.dab.hr/http://www.dab.hr/

Štedni i oročeni depoziti poslovnih banaka RH u razdoblju 2000 do 2013

Documents

Transcript of Štedni i oročeni depoziti poslovnih banaka RH u razdoblju 2000 do 2013