STATISTIKE Paraqitjet grafike
-
Upload
salih-veseli -
Category
Documents
-
view
456 -
download
5
Transcript of STATISTIKE Paraqitjet grafike
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
1/24
1
1-1
Paraqitjet grafikeQllimet:Pas ksaj ore t ligjeratave ju duhet t jeni n gjendje q t :
Dini rolin dhe rndsin e paraqitjeve grafike
Dini disa nga llojet e paraqitjeve grafike
Konstruktoni diagramet vijore dhe diagramin polar.
Konstruktoni diagramet siprfaqsore prmes shtyllave, tkatrorit dhe rrethit.
Kuptoni disa nga parimet e konstruktimit t paraqitjeve tndryshme grafike
2
Qllimi i paraqitjes grafikeGrafikt rrefejn nj tregim..
Shum njerz tregojn pak interesim osenuk kan koh q t analizojn shifratdhe faktet e ndryshme t dhna ngazetat ditore. Mirpo nse kto t dhna
jan t prezantuara grafikisht, ato bhenm t lehta pr tu kuptuar dhe mbesin prnj koh m t gjat n kujtes.
Prezantimi grafik i t dhnave e bjnleximin e tyre m interesant, m tshpejt dhe m leht t kuptueshme.
E met e prezantimit grafik t t dhnavesht mungesa e detaleve dhe saktsiam e vogl.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
2/24
3
Qllimi i paraqitjes grafike
Paraqitja grafike prbn nj nga mjetet mefikase si prprshkrimin n form vizualet rezultateve t vrojtimit t shumta t nj apodisa karakteristikave t nj popullimistatistikor, ashtu edhe pr zbulimin eraporteve dhe ndrlidhjeve midis ktyrekarakteristikave ose midis ndryshimeve nkoh dhe hapsir t fenomeneve.
Paraqitja grafike lehtson kuptimin shum mshpejt sesa paraqitja e nj morie t madheshifrash, duke i kryer nj shrbim t madhshkencs dhe prbn nj mjet ndihmsshum t vlefshm pr studimet statistikore.
N ekonomi, nj figur e vrtet sht m e vlefshme se njmijfjal
4
Format e paraqitjes grafike
FORMAT E PARAQITJES GRAFIKE
Ideogramet/piktogramet
KartogrametDiagramet
-Piksore(stigmograme)-Vijore-Siprfaqsore-Hapsinore
-Kartodiagrame-Harta statistikore
Grafik me figuranatyrale
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
3/24
5
Diagramet
Stigmograme (diagrame piksore)
Diagrame vijore (prmes vijave)
Diagrame siprfaqsore (histograme)
Stereograme (hapsinore)
6
Diagrami vijor
Bazohet n pasqyrimin grafik prmes vijave tdrejta , t shtrembra dhe t thyera.
N konstruktimin e tyre , kryesisht,shfrytzohen sistemet koordinative:
-sistemi i koordinatave kndrejta dhe- sistemi polar
Prmes diagrameve vijore mund tpasqyrojm me sukses grafikisht nj ose tkrahasojm dy e m tepr seri kohore, pornse vlerat e tyre nuk dallohen shum dhense jan t shprehura n njsi t njeta tmatjes.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
4/24
7
Diagrami vijor
Diagramet vijorejan t prshtashme pr tprezantuar ecurit e biznesit sepse prmestyre mund t shihen ndryshimet gjat trkohs. Variabla, si numri i njsive t shituraprezantohet n boshtin vertikal (ordinat)derisa koha prezantohet n boshtinhorizontal(abshis)
Prmes diagramit vijor me sukses mund tkrahasojm ecurit e eksportit, importit,t oferts , krkess, natalitetit dhemortalitetite kshtu me radh.
8
Shembull 1. Diagrami vijor
Shitjet e telefonave celular (n 000 cop) nnj shtet gjat periudhs 2000-2004 jan sin tabeln vijuese: Paraqitni t dhnat prmesdijagramit vijor.
Vitet Shitjet n000 cop
2000 2802001 300
2002 570
2003 900
2004 1200
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
5/24
9
Prezantimi i t dhnave prmes dijagramitvijor
Telefona te shitur
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2000 2001 2002 2003 2004
Vitet
Nr.itelefonave
te
shitur
10
Diagrami polar
Diagrami polar shfrytzohet pr pasqyrimin edukurive t karkaterit sezonal, prkatsishtpr hulumtimin e variacioneve sezonale dhepasqyrohet n diagramin polar.
Variacione sezonale kan kto dukuri: numridhe bujtjet e turistve, qarkullimi hotelier,konstruktimi ndrtimor, konsumi i energjiselektrike, krkesa pr mallra sezonale etj.
Diagrami polar na mundson q n mnyrmjaft figurative t vrejm varaiacionet edukuris s vshtruar prmes muajve dhe tshikojm ndikimin e sezons n to.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
6/24
11
Paraqitja prmes diagramit polarShembull 2 Kurorzimet n Kosov n vitin 2004 sipas
muajve jan si n tabeln vijuese
Burimi:ESK: Analiza e statistikaveVitale t Kosovs pr periudhn
m t re, shukrt, 2008
12
Diagrami polar
Sa m tepr q vija i afrohet mesit trrethit (polit), do t thot se sezonindikon ashtu q dukuria zvoglohet.
Sa m tepr q vija largohet nga
mesi i rrethit
sezoni ndikon nrritjen e dukuris.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
7/24
13
Diagramet siprfaqsore(histograme)
Diagramet siprfaqsore jan grafik tcilt prmessiprfaqeve t figurave
gjeometrike pasqyrojn t dhnatstatistikore. M t prdorshmit jan:
Shtyllat (bar diagramet)
Katrori
Rrethi
14
Diagramet me shtylla (Bar diagramet )
Diagramet me shtylla (bar diagramet ),prdoren shum n prezantimin e tdhnave. Ata mund t jen:
Shtylla t thjeshta,
Shtylla t dyfishta dhe tshumfishta
Shtyllat simetrike Shtylla t ndara ose strukturale
2-17
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
8/24
15
Shtyllat e thjeshta
Shtyllat e thjeshta shfrytzohen prparaqitjen e madhsis ose tnivelit t dukuris sipasmodaliteteve apo vlerave t njveorie ose sipas veoris kohore osehapsinore.
Me shtylla t thjeshta mund tprezantohen gati t gjitha llojet eserive.
16
Shembull 3 Shtyllat e thjeshta
Shitjet e telefonave celular (n 000 cop) n nj shtet gjatperiudhs 2000-2004 jan si n tabeln vijuese: Paraqitni tdhnat prmes shtyllave t thjeshta
Vitet Shitjetn 000cop
2000 2802001 300
2002 570
2003 900
2004 1200
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
9/24
17
Shembull 3- vazhdim Shtyllat e thjeshta/ t njfishta
0
200
400
600
800
1000
1200
Shitjet(n000
cop)
2000 2001 2002 2003 2004
Vitet
Shitja e telefonave celular
18
Shembull 4. Shtyllat e thjeshta/ t njfishta
Levizja e numrit t popullsis s Kosovs pr periudhn 123 vjeare
Burimi: ESK: Analiza e Statstikave Vitale t Kosovs pr periudhn m t re, Shkurt 2008.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
10/24
19
Shembull 4. vazhdim Shtyllat e thjeshta/ t njfishta
20
Shtylla t dyfishta dhe tshumfishta
Shtyllat e dyfishta dhe t shumfishtashfrytzohen kur duam t krahasojmmadhsin, prkatsisht nivelin edy e m shum dukurive sipas tnjets veori, ndrsa t dhnat jant shprehura n njsi t njjta tmatjes.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
11/24
21
Shembull 5. Shtyllat e dyfishta
22
Shembull 5. Shtyllat e dyfishta
Popullsia ne Kosove sipas gjinise, 2002-2005)
940
960
980
1000
1020
1040
1060
1080
2002 2003 2004 2005
Viti
Nr.ipopulls
ise(nemije)
Gra Burra
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
12/24
23
Shembull 5. Shtyllat e shumfishta
0
500
1000
1500
2000
2500
2002 2003 2004 2005
Nr.ipopullsise(nemije)
Viti
Popullsia totale e Kosoves sipas gjinise (2002-2005)
Gra Burra Gjithsej popullsia
24
Sygjerimet pr konstruktimin e Diagrameve me shtylla
Pr prgjigjet kategorike q jan kualitative, shtyllatduhet t konstruktohen horizontalisht kurse pr prgjigjenumerike shtyllat duhet t konstruktohen vertikalisht.
Hapsira n mes t shtyllave duhet t jet sa gjysma egjersis s shtylls ose sa gjersia e shtylls.
Shkallt dhe porosit jan mjet i rndsishm prleximin e grafve dhe duhet t prfshihen.
Boshtet duhet t definohen qart.
Titulli i grafit vendoset mbi grafik.
Burime te t dhnave dhe spjegime t tjera duhet tprezantohen.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
13/24
25
Shtyllat simetrike
Shtyllat simetrike jan form specifike eshtyllave t dyfishta (ose binarve) t cilatjan t shtrira horizontalisht dhe pr ballnjri tjetrit.
M s shpeshti zbatohen nstatistikndemografike me qllim t pasqyrimit ttstrukturs s popullsis sipasgjinisdhe moshs.
Duke pasqyruar t dhnat e popullsissipas moshs dhe gjinis formojmPIRAMIDN E POPULLSIS
26
Shtyllat simetrike
Shtyllat simetrike shfrytzohen edhe prpasqyrimin dhe krahasimin e madhsis dhestrukturs s dukurive t cilat jan t kundrtanjra me tjetrn, por reciprokisht t lidhura dhet kushtzuara. Si p.sh.
T hyrat dhe t dalat
Eksporti dhe importi
T lindurit dhe t vdekurit
T shprngulurit dhe t kthyerit n njregjion t caktuar
Kurorzimet dhe shkurorzimet
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
14/24
27
Piramida e popullsis
Piramida e popullsis ,e quajtur gjithashtu piramidamosh-gjini e popullsisose diagrami i strukturs smoshs, sht ilustrim grafik q prezantonshprnadarjen e moshave t ndrysheme t popullsissipas gjinis (zakonisht pr nj shtet ose regjion).
Ajo prbhet nga dy bar diagrame t mbshteturashpin pr shpin ashtu q popullsia shnohet nboshtin X (abshis) kurse gjinia n boshtin Y,(ordinat),njra tregon gjinin femerore e tjetra gjininmashkullore, zakonisht n grupe moshore prej 5 vjet.
Meshkujt prezantohen n ann e majtkurse femratn ann e djathtdhe ata mund t prezantohen nprqindje ose me numrin absolut t popullsis.
28
Piramida e popullsis/ilustrim
Mosha
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
15/24
29
Piramida e popullsis s Kosovs(ESK: Anketa Demografike dhe Socio-ekonomike 1999),
30
Prdorimi i piramids s popullsis
Piramida e popullsis mund t shfrytzohet pr t gjeturnumrin e popullsis q sht ekonomikisht e varurngapjesa tjetr e popullsis.
Vartsit ekonomik( popullsia e paaft pr pun) jan ata qjan m t rinj se 15 vjet dhe ata mbi 65 vjet.
Natyrisht n disa vende m pak t zhvilluara fmijt fillojn tpunojn edhe para moshs 15 vjeare, kurse n disa vende ttjera sht e zakonshme q puna t filloj gjat moshs 18-21vjet, kurse njerzit mund t punojn edhe pas moshs 65vjeare ose t pensionohen m hert.Pr kt definimi sht njlloj vlersimi.
N shum vende,qeverit planifikojn zhvillimin ekonomik nat mnyr qpopullsia e aft pr pun duhet t mbshtespopullsisn e paaft pr pun.
Piramida e popullsis mund t shfrytzohet edhe pr vshtrimine rritjes natyrore t popullsis, lindjetdhe normn evdekjes s popullsis.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
16/24
31
Diagramet prmes siprfaqes s
katrorit dhe rrethit
Katrort, gjegjsishtsiprfaqja ekatroritshfrytzohen pr pasqyrim grafikt dhnave me qllim t krahasimit tmadhsive t tyre t cilat mund t jenproporcionale me madhsin t cilat iprfaqsojn.
2S a siperfaqja e katrorit
a S brinja e katrorit
32
Shembull 6
Rastet e smundjeve
malinje, 2005
Nr. i t smurve
Niveli primar 3885
Niveli seknodar 462
Niveli terciar 1148
Gjithsej 5495
Smundjet nga kanceri n Kosov n vitin 2005sipas niveleve jan si n tabeln vijuese.Prezantoni grafikisht t dhnat prmes siprfaqess katrorit.
Burimi: ESK Statistikat sociale, Statistikat e shndetsis, 2005
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
17/24
33
Shembull 6 - vazhdim
Niveli primar=3885;S= 3885
Niveli sekondar= 462; S= 462
Niveli
terciar=1148S=1148
2
3885 62, 32 :10 6, 2 32 6
S a
a S cm
2
462 21, 49 : 10 2,149 2
S a
a S cm
2
1148 38, 38 : 10 3, 8 4
S a
a S cm
34
Shembull 6 - vazhdim
Fig. Smundjet nga kanceri sipas niveleve n vitin 2005 n Kosov.
Niveli primar
S= 3885 pacient
S= 462 pacientS= 1148 pacient
Niveli terciarNivelisekondar
a=62,32 (6 cm) a= 21,49 (2m) a=38,38 (4cm)
Burimi: ESK Statistikat sociale, Statistikat e shndetsis, 2005
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
18/24
35
Diagramet siprfaqsore t rrethit
Diagramet siprfaqsore t rrethit, prdoren pr nevojat krahasimit t dhnave statistikore si dhe pr paraqitjen estrukturs s dukuris.
23,14S r
Sr r rrezja e rrethit
T dhnat e shembullit t gjasht t shfrytzohenpr paraqitjen e smundjeve nga kanceri sipasniveleve.
36
Shembull 7
Niveli primar=3885;S= 3885
Niveli sekondar =462; S= 462
Niveliterciar=1148S=1148
2
38851237,3 35,17 :10 3,517
3,14
S r
Sr cm
2
462147,13 12,3 :10 1,123
3,14
S r
S
r cm
2
1148365,6 19,12 :10 1,912
3,14
S r
Sr cm
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
19/24
37
Shembull 7 - vazhdim
Fig. Smundjet nga kanceri sipas niveleve n vitin 2005 n Kosov.
Niveli primar
Niveli terciarNivelisekondar
r=35,17 (3,5 cm) r= 12,13 (1,2cm) r=19,12 (1,9cm)
Burimi: ESK Statistikat sociale, Statistikat e shndetsis, 2005
r=3,5cm
r=1,2cm
r=1,9cm
38
Rrethi struktural/diagrami tort
Diagrami struktural sht nj grafik indar n sektore, i cili ilustronfrekuencat n prqindje.
N daigramin tort madhsia e do
sektori sht proporcionale me sasitq prezanton.
Bashkrisht t gjith sektortkrijojn rrethin e plot.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
20/24
39
Rrethi struktural/diagrami tort
Hapat pr ndrtimin e diagramit torte ose rrethitstruktural:
Komponentet e veanta t variablave konvertohen nprqindje pr t ndrtuar diagramin tort.
Kto prqindje konvertohen n shkallkorresponduese t rrethit.
Vizatohet rrethi me kompas me madhsi adekuate.
Maten pikat n rreth q prezantojn madhsin e dosektori me ndihmn e kndmatsit.
Aranzhohen sektort sipas madhsis.
Prdoren ngjyra t ndryshme pr t dalluar pjest eveanta.
40
Rrethi struktural/diagrami tort
Diagrami tort veanrisht sht iprshtatshm pr prezantimin edistribucionit relativ dhe n prqindjet frekuencave. Rrethi sht i ndar nmnyr proporcionale me frekuencat
relative dhe pjest e rrethit eprgjigjen grupeve t ndryshme.
SHEMBULL 5: Prgjigjet e 200lojtarve n lidhje me llojin e patikaveq preferojn jan si n tabeln
vijuese:
2-20
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
21/24
41
Shembull 8- vazhdim
Lloji ipatikave
Nr. ilojtarve
Struktura%
Shkallt e rrethit
Nike 92 46% 46x3,6=165,6o
Adidas 49 24,5% 24,5 x 3,6=88,2o
Reebok 37 18,5% 18,5 x 3,6=66,6o
Ascis 13 6,5% 6,5 x 3,6=23,4o
T tjera 9 4,5% 4,5 x3,6=16,2o
Gjithsej 200 100 360o
Bazuar n t dhnat n vijim , prezantoni ato prmesdiagramit tort.
42
Diagrami tort pr preferencat e lojtarve
Adidas
24%
Reebok
18%
Asics
6%
Nike
46%
T tjera
4%
Nike
Adidas
ReebokAsics
T tjera
2-22
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
22/24
43
Rrethi struktural/diagrami tort
Derisa diagrami tort ndoshta sht grafikustatistikor m i prhapur n botn e biznesitdhe t mas mediave, ai rrall shfrytzohetpr publikime shkencore dhe teknike.
Esht nj prej grafikve m t kritikuar, dheshum statisticient rekomandojn q teliminohet krejt nga prdorimi , duke theksuarveanrisht se sht vshtir t krahasohenpjes t ndryshme t nj grafiku t dhn, ose
t krahasohen t dhnat nga diagrame tndryshme strukturale.
44
Forma t tjera t paraqitjes grafike
Kartogrami- i cili mund t paraqitetsi kartodiagram dhe si hart.
Ideogrami /Piktogrametparaqiten prmes simboleve dhe
figurave natyrale
Shtrirja territoriale e dukuris m smiri mund t pasqyrohet prmeskartodiagramit.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
23/24
45
Paraqitja grafike prmes hartave
46
Disa rekomandime pr ndrtimin e grafikve
do grafik duhet t prmbaj n vetvete tgjith treguesit e nevojshm pr interpretimin esakt t tij, pavarsisht nga teksti, pra:
-titullin e qart t objektit q paraqitet;-periudhs s cils i referohen t dhnat;-hapsirn territoriale;-burimin si dhe-shkallt e matjeve q jan zbatuar. Numrat dhe fjalt q prmban grafiku,duhet t
lexohen pa e rrotulluar fletn.
-
8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike
24/24
47
Disa rekomandime pr ndrtimin e grafikve
- vazhdim
Duhet zgjedhur drejt metoda eparaqitjes,n mnyr q ajo t jet m eprshtatshmja pr nj tip tabele tcaktuar, kur mund t prdorenkorrektsisht disa metoda, prparsiduhet dhn metods m t thjesht;
N boshtet duhet treguar saktsishtgjithmon prmbajtja e variablave dhe
njsia e matjes; Prerjet e shkallve duhet treguar
nprmjet ndrprerjes s boshteve, etj.
48
Konceptet kye
Diagramet
Diagramet vijore
Diagrami polar
Diagrametsiprfaqsore
Shtyllat e thjeshta,t shumfishta
Shtyllat simetrike
Piramida e popullsis
Katrori
Rrethi
Diagrami struktural
Kartodiagramet
Ideogramet