STAROVLAŠKO-RAŠKA VISIJA

Nalazi se između srpsko-bosanskohercegovačke granice na zapadu do Ibra i Kopaoničkih planina na istoku i od gornjeg dela toka Zapadne Morave, uzvodno od Ovčarsko-kablarske klisure na severu do granice Srbije sa Crnom Gorom na jugozapadu i jugu pokrajine Kosova i Metohije.

POLOŽAJ

Pešterska visoravan (poznata i samo kao Pešter) je kraška visoravan (nadmorska visina od 1150-1250m) u jugozapadnojSrbiji, jugoistočno od Sjenice, a severozapadno od Tutina. Pešterska visoravan je izvorište treseta koji svojim bio-potencijalom spada u nakvalitetniji treset, kako u Evropi, tako i u svetu. Bogata je suvatima za ispašu ovaca (kraj je poznat po proizvodima koji dolaze od peštersko-sjeničkih ovaca ili peštersko-tutinskih ovaca , poput pešterskog sira). Pešterska visoravan sadrži iPeštersko polje (nadmorska visina od 1150m), površine od 63 km². Pešterska visoravan sadrži mnoge ponornice, od kojih je najveća Borovštica. Stanovništvo čine Bošnjaci i Srbi, a ima i nešto Albanaca na krajnjem istoku oblasti (prema Kosmetu).

Arheolozi Muzeja Ras su 2013. pronašli ostatke staroslovenskih hramova na pešterskoj visoravni

Pešterska visoravan

Polimljem se nazivaju oblasti koje se nalaze u slivu reke Lima. Pošto je Polimlje geografska regija čija je okosnica jedna reka, razni delovi Polimlja se nalaze u sklopu drugih oblasti, u ovom slučaju Sandžaka i Starog Vlaha, a manjim delom i Raške oblasti. U Polimlje spadaju sve one opštine kroz koje protiče reka Lim. Polimlje se deli na Gornje i Donje u pravcu sjever-jug. Donje (sjeverno) Polimlje odgovara srpskimopštinama kroz koje protiče Lim, a Gornje (južno) Polimlje crnogorskim. Centri ove oblasti su Priboj, Prijepolje, Brodarevo, Bijelo Polje,Berane, Andrijevica, Plav. U pogledu geografskih oblasti, Polimlje obuhvata zapadne, južne i jugoistočne delove Sandžaka (pruža se pravcem severozapad-jugoistok u odnosu na Sandžak, koji se pruža pravcem istok-zapad). Donje Polimlje obuhvata južne delove Starog Vlaha. Polimlje se na severu graniči sa Zlatiborom (granica je reka Uvac), na istoku sa Raškom oblašću (na granici se nalazi Sjenica), na jugu sa crnogorskim Brdima, na jugozapadu ivično sa Starom Hercegovinom (Pljevlja), a na zapadu sa opštinom Rudo, Donjim Polimljem, odnosno sa širom regijomPodrinja.

Polimlje

Reka Lim kroz Priboj

Stari Vlah je istorijska i geografska oblast na jugozapadu Srbije. Obuhvata oblasti sjeverno od rijeke Lima i istočno odDrine, u slivu Moravice i Uvca sjeverno od Sjenice.

Na zapadu se Stari Vlah graniči sa Bosnom, na jugozapadu sa Hercegovinom, na jugoistoku sa Raškom oblašću, na istoku sa Šumadijom, a na sjeveru sa Kolubarskom oblašću.

Stari Vlah je administrativno raspoređen u okvirima Zlatiborskog i Moravičkog okruga. Obuhvata opštine Priboj,Prijepolje, Novu Varoš, Čajetinu, Užice, Arilje i Ivanjicu, kao i dijelove opštine Sjenice.

Stari Vlah je planinska regija, pa se stanovništvo bavi uglavnom stočarstvom. Otuda i vodi ime – vlah je bio naziv za stočara. Oblast je bogata vodom. U regiji se razvija seoski turizam. Na Starom Vlahu se nalaze masivi Zlatibora iZlatara. Oni određuju podjelu Starog Vlaha na Zlatiborski Stari Vlah (obuhvata Zlatibor), Moravički Stari Vlah (obuhvata sliv Moravice) i Zlatarski Stari Vlah (obuhvata Zlatar).

Čitava ova oblast je bogata kulturno-istorijskim znamenitostima. Jedna od najpoznatijih je manastir Mileševa kod Prijepolja.

Stari Vlah

Planina Golija u Starom Vlahu

Raška Oblast ili Raška (kao cela pegija) je geografska oblast u jugozapadnoj Srbiji koja je ime dobila po istoimenoj reci. Sve do početka dvadesetog veka, a umnogome i kasnije, ovaj prostor je u evropskoj literaturi bio poznat pod imenom „Raška“ ili „Stara Raška“. Kasnije se za deo ove regije ustalio i naziv Sandžak. Na prostoru Raške oblasti se začela srpska državna ideja i nastala prva srpska državna organizacija pod knezom Vlastimirom (9. vek).

Raška oblast

Ibarski Kolašin je naziv za oblast koja se prostire uz reku Ibar, na severu Kosova i Metohije i na jugu Raške oblasti. Najveće mesto u Ibarskom Kolašinu je Zubin Potok, a veća sela su Ugljare, Zupče, Gazivode, Čečevo, Velji Breg, Brnjak, Oklace i Ribariće. Stanovništvo iz Oklaca je mahom naseljavano iz Crne Gore, mesta Kuči. Iz Oklaca i Brnjaka su se ljudi uglavnom selili u Smederevo, Kraljevo ili Kragujevac. Oklace ima zaseoke Staniće, Jankoviće, Kovačeviće, Dobriće...

U dolini Ibra, na prostoru Ibarskog Kolašina, krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina 20. veka izgrađena je brana i formirana akumulacija Jezero Gazivode u okviru Sistema Ibar - Lepenac, koji je trebalo da snabdeva kosovsku kotlinu vodom kojom bi se navodnjavala polja sve do Uroševca. Drugi deo Sistema, jezero Lepenac nije realizovan, ali su kanali ovog sistema bili izgrađeni sve doPrištine. Vodom iz Jezera Gazivode snabdevaju se Zubin Potok, Kosovska Mitrovica, Zvečan, Vučitrn i okolna naselja. Njegovom izgradnjom raseljena su srpska sela u dolini Ibra, od Ribarića do Zubinog Potoka. Od onda je počelo intenzivnije iseljavanje naroda Ibarskog Kolašina.

Za Ibarski Kolašin ranije se upotrebljavao naziv Stari Kolašin. Stanovnici Ibarskog Kolašina zovu se Kolašinci. Najpoznatiji Kolašinac je pisacGrigorije Božović, rođen u selu Pridvorica, blizu Zubinog Potoka. Najstarija škola u ovome kraju osnovana je pre 150 godina u Manastiru Duboki Potok.

Ibarski Kolašin

Zlatiborski kraj se nalazi južno od Užica i severno od Nove Varoši. Zlatibor i Zlatar ubrajaju se u turistički najposećenije planine u našoj zemlji. Zlatibor je planina u Srbiji koja se prostire na površini od oko 1000 km², dugačka je 55 km, a široka i do 20 km. Pruža se pravcem sjeverozapad-jugoistok. Najviši vrh je Tornik (1496 m). Zlatibor se prostire između 43° 31' N i 43° 51' N, i između 19° 28' E i 19° 56' E. Poznato je ljetovalište i zimovalište, kao i klimatsko lječilište. Zlatibor se nalazi na sjeverom dijelu oblasti Stari Vlah, granične oblasti između Raške, Hercegovine i Polimlja. Obuhvata predjele tri opštine Republike Srbije: Čajetinu i jedan deoopštine Užice (Kremanska oblast) severni Zlatibor i jedan manji deo opštine Nove Varoši (Murtenička oblast) južni Zlatibor. Administrativni centar Zlatibora je varošica Čajetina.

Zlatiborski kraj

Dragačevo je oblast u zapadnoj Srbiji oivičena planinama Ovčar, Jelica, Čemerno, Troglav i Golubac. Oblast zauzima površinu od 661 km², a najveći deo oblasti (454 km²) pripada opštini Lučani. Ostatak pripada opštinama Čačak, Kraljevo, Ivanjica, Arilje i Požega.

Kroz Dragačevo protiču reke Bjelica, Moravica i Zapadna Morava.

Dragačevo

Starovlaško-raška visija je izgrađena od krečnjačkih vodopropustivih i sedimentnih i magmatskih vododrživih stena koje uslovljavaju pojavu brojnih izvora, vrela, poroka i reka.

Specifičnost reljefu daju planine Zvijezda, Tara, Zlatibor, Zlatar, Pobijenik, Javor, Jelica, Mučanj, Čemerno, Rogozna i Golija.

Prirodne odlike

Zlatibor

Javor

Kotline: Novopazarska, Sjenička, Ivanjička, Prijepoljska, Pribojska, Tutinska i Negbinska.

Kraška polja: Peštersko i KoštamPećine: Ušačka, Tubića, Potpećka i Hadži

Prodanova

Reljef

Ušačka pećina

Tutin

Značajne reke: Ibar, Lim, Uvac, Veliki Rzav, Mali Rzav, Golijska Moravica, Studenica, Raška i Đetinja. Lim i Uvac su pregrađeni pa su stvorena prostrana i duboka veštačka jezera – Potpećko, Radoinjsko, Zlatarsko i Sjeničko.

Vode

Radoinjsko jezero i kanjon reke Uvac

Zlatarsko jezero

Klima u nižim delovima je umereno-kontinentalna, u srednjim oštro-kontinentalna koja ka najvišim planinama dobija oblike planinske klime. Odlikuje se suvim i toplim letima, dugim i snegom bogatim zimama i godišnjom količinom padavina između 800 i 1000mm. Po klimatskim ekstremima najpoznatija je okolina Sjenice. Pojedinih zimskih dana temperatura vazduha se spušta do -30 stepeni. Apsolutni minimum temperature vazduha u blizini Sjenice je zabeležen 26.01.2006. i iznosi -39 stepeni Celzijusa.

Klima