Stanislavski-Bir Rol Yaratmak

8/16/2019 Stanislavski-Bir Rol Yaratmak

1/298


2/298


3/298

BİR ROL YARATMAK


4/298


5/298

BiR ROL YRTMK

Konstantin Stanislavski

Çereer: Çğdem eçır üü

r Tye


6/298

Mimesis Ktaplığı Dizisi: 2

. Constantin StanislavskiCreating a Role

© Taylor&F\ancs Group, LLC 1989

Authoed tnslation om English language edition published by

ouledge, part of Taylr & Fancis Group LLC

© BÜTEK AŞ 2008

Taylr & Fracis Group LLC'nin Routledge bölümü tarafından yayımlan İngice basmdan in n çevrlmiştir

Boğziçi Üniversitesi YaynevBoğaiçi Üniversitesi Uçaksavar Kampüsü

Cengiz Topel Caddesi Garanti Kültür Merkezi Arka Giriştiler/stanbul

bupress@bounedu trwbupressorg bupressnet Telen ve fs (90) 212 27 87 27

Sertika no 1082

Yayma Hırlayan Pn YanrdağKapk tasarımı Kerem YeğnBaskı GM Matbaaclk ve Ticet A

Yıl Ma MAS-SİT Cadde No Bğcılİstanbul Telen 022 290022

Sertika no 128

ördüncü Basm Mays 2011

oğii Uniity Liba Cataogig in Pbication ata

Stanislavsk, Konsntin 1863-1938Br ro yaratmk/Konsantn Stnsvsk;çevener Çiğdem Genç Fı Güü Bor Tanye.

vi ; cm

SBN --


7/298

İÇİİR

ÖNSÔZ, 1

İNGİLİZCEYE ÇEVİRENİN NOTU, 7

Ksım

GRIBOYEDOV'UN ALDAN BELA'Sl, 11

Bölüm 1: Çaşma Dönemi, 3 +Böüm 2: Coşusaeneym önemi 53 +Böm 3: Fzikse Şekendire

önemi 5

. Kısım

SHAKESPEARE'İN OH ELL O'SU, 117

Bm 4 İk Kşaşma + Böm 5 Br Roün FzikseYaşan Yaratmak 14 +Bölüm 6 Anaiz , 161 + Böm 7:

Yapanlar Gözden Geçirme ve Toarama 207.

Ill KsmGOGOLÜN MF1Şİ 225

Böüm 8 Fiziksel Aksyonardn Yaşayan mgeye 227

ELERA. ' Ek 265

Üzerine oğaçlalar 26


8/298


9/298

ÖNSÖZ

İşte öüünden needeye çeyek a on, Stanivinin ouncan eğiii ve o aşa üzeine yüütü

ğ d dk beyen rştrarnn ndğ enginkynkt devşş bz bge d Bir Ro Yaratmakazee bakndan o kad zengn ve o kda şcd k ndğ kiei ap akaeee, kitpaa dökeek ükün değidi

B kittki üç çşd brinii, bi o üzin

de n b çş ebeceğ tkde şyn bşekide öekend Kon adğ ondk epke zende hihazd çaşata oan onc ve yöetenei şüphe kdk bçok noktad doğa y onokta çkğ kvuştr Böye bi çş içendeoanar çn e Stanvnn Akıdan Bea oynund oyndğ Chat oü üzeinde ttüğ b çşyd b ehbedi Kitbn gei kan böüünde yann öğeni-öğeten diyaoğ yöntei haiç b böü bn Stnivkinin aaçarnn şidiye kdaki enanaş ata gb geyo

B çaşda, k okua aşaandan itiben provüeinin antka bi kgn bz "Başngça kada öned ki Stanvk bize b ounn, oon oyc on kadoy önce tek bi kşi tafndanokann nedn akc ocğn Bi oynnöyküünün oync çndn na tek ee nbece

ğini bi ounn ve oeinin, zhine ve nt nazi bibiine kaştay özen göteeek, na naizedebieceğini göte Yı özcüeine voş kzndck çe b yş yt içn ntk bi


10/298

2 • Ôsöz

denemerine aşvrmas raş çaşmada aydnakauşmuş or

"Duygnn üzerinde, rada deinidii kadyadurd zannedimesin Bu kiapa, yönem adn verdike şeyin sözde mod eyycierden rk oarak(Sanisavski'nin knd yzarnda öye r kir ras-anmayacakr), diin güzeiine, dizeerin ahengine im-geemin aydnna ve anamn üün eara ve sanasaaraçarna düzüen içeniken yoksn övgerden dahafazas vardr çinizde aşdnz rahaszk vermeme dşünces size iç dünyanzn kapsn narince çadrsa daSanisavski, o narin dokunşn ie içinizde ir ürkekikdygs uyandraieceinin rkndayd Tercihi her za-

man için, çşmas ounca iç aksiyona ie içiçe geçrmeyi sürdürdü zikse siyonardan yanadr Bir roükendisine yaknaşrken sordu soru hep Eer, enkaraerin ş ya da drumar içersinde uunsaydm,n yapardm sosudur. Eve, dama kakerin dmnda: Onn zamannd onun şehrnde ve onn yaşa

mnda; azen modern yönemcierin öye düşündündenşüphe eimiz gii, enim zamanmda, enim şehrimdeve enim hayamda dei

Üçüncü Böümde Sansavski r roün zikse kii-endirmesi hakknda konşur. Bu öümde gözerinizinve yüzünüzün karmaşk ide araçar, kendi sesinizi,konuşma arznz, sözükernizi, ses onnuzu kanngii ideere de rasayacsnz Dordur gerçekende sesin ve konşmann içse duyguara a geişive onarn doaysz, mtak, kanaiir ides odusonucna varr Ama ayn zamanda, sesin, konuşmann,

karaerin ve dier öeerin öneminin de arkndadr ergerekiyorsa, Sanisavski yöneminde önerien herhangir şeyin, iser isemez günç derecede dokn ir ko-nşmaya ve ss sahne durşna yo aç göüşünü k k i k d d i


11/298

Ônsö • 3

ler, nası görndüklerine söyledikerinin anlaşıp anlaşıl-madğına ve bunun gib daha irçok şeye zerre kadar bile

adırş etmeyen tek meşguliyeteri bir parça daha mahremduygu elde etmek oan kendn beğenmiş oyunculara kaşne kad da ağır br sitemdr. İzin verin söyedikleri budei saçmaarını kasen ya da yalışıka gerçekçi oyunardan oeraya kadar her tarzda prodüksyonu çeyrek asırboyuna başarıya gerçekeştirmiş br nsana at eorierinaçıımları oak görmüş olanlara kesn br yanıt olsunStisavsk yönteinn sadee bir tar olduğu beli birtiyao türüne uygulanablr bir niek göserdiği iddiaediemez. Yönem daha zyade oyunulaın herhangi biroyun üzerindek eğtmine dönük mantks bir yaaşm

bulma çabası, herhng bir rol üzerinde rüülen hazırıkçalışmasına işkn sanatsa b araç arayşıdır.Bi Ro Yaatmak yer an ikini ve üçünü çaışma

lar Bi ktö Hazlanyo ve B Kaakte Yaatmak kulanıan bçime br dönüşür. Tortsov adı öğretmenin bigup öğrenye ders vermekte olduğu o eanevi sınıf gö

üz Bu aım bçm braz karmaşık ve lk çışmanındoaysız anlaımına kıyasla anaşıması gç gözükeblrYne de tanisavski'yi diğer iki rol, Othello ve MtenKhesto üende pova ynemn denerken görmemzemkn ver İlk bölümde oduğ gbi bu roere de hem çeriden hem dışadan eşzamanı olarak yakaşr. Role iişkin

doğru ziksel gerçeğin ykaanmasının gerekten de, kendideymye, duyguyu zorlamak yerne oyununun çndekçsel gerçekliği besledğni keşeder Rolün ziksel eylemlerini eşuaştırma yoluna gderek ünlü "sihiri eğeer*

Shr eğerer: Stansavski, Sisem'i üzerinde çaışmaya baş

ladğ lk yladn baren "sane üeri gerçekğn "günde

haya gerçeklğnden fkl b deneymler büünü olrk ka

bu emştr. Ona göre oncar sane üernde brçok eyem


12/298

4 • ôöz

aracılığyla kendsn roün koşulla çesne yerleşrerek ve rolün çsel çzgsn manıksal yönelmlere ayışırarak

krakern n sürer; br başka deyşe roünün yaşamının dumları çersnde br nsan olak kendsnn nalzn yapar role nüfuz emş duygulara enzerlk aşıyankend duyglarını aaşı Bu, b oyundak oün yne ooyundak yaşamını geçeğe uygun oaak oynamak uğru

na yapılan r azırlıkırYönemenlern özel merkına şkn olaak ekler bölümünde k okumadan na kaakezasyona kada brpova dönemnn üm eeen deeyen 25 maddelk böze adı Bu özen, pova serbeslğ olan yaolarnyönmenlerne anınan br mya olaak oyunculaa ve

rl anda snenn neresnde konumlanmayı arzu eğnnsolması gb bell ekner ardır Göser dünyasın-da yan ek br podüksyonun belr zamanda herb klı r oyunculuk geçmşnden gelen yen b arayagelmş oyncularla, sınırlı b poa süesnde çıkarıldığıbr oramda yönemen �yncuaa dönük u oşgörüyü

haırlamak semeyelrBüün u sayılan üç çaşma boynca ş aşınd

tüklerini düşünmelerini isemez. Sonuça mucizevi bir dönüşüm olanak dışıdır ve oyncu sahne üzerinde kendi kişiliğine

en ters rollerde bie sonuça kendi bedensel ve ruhsal olanarı daiinde varolmaktadır Bu bağamda Stanisavski kendioyunculuk denemelerinin ilk yıllarndn itibaren oncuardankarakerin varoluş durmlrıyl kendi kişise özellkleri arasında br köprü rarak çalışmaarın stemişir İşte "sihirieğerer bu nokada devreye girer ve Snislavski'nin deyimiyle

oyunun yza tarafındn verien koşullarıya oyncunun bir birey oarak kendi dünyası arasında br kldraç görevi görrerOyncu ben Oheloyum, öyleyse şöyle davrnırım diye düşünmek yerine eğer ben Ohello olsaydım ve sevdiğim kadınıçok kısknsaydm ne yapardım sorusundan hareket emeidir


13/298

Ô • 5

geçek bi saçınn resmedşne ank olacaksnz: bu

satçı kimi zaman başarszlğa uğr a umusuzlu-ğa kapılmasız dma erek nlrn eşinde koşa(Sansavsi, on sekz l oadkn sona adl ondai olü zende enden çşmş). B Hırnyor e Br rker Yrm hayranla B RYrmk çok memnun kaacard. anslask'nn

eseene bu ap alığa aşina oack se dğer ikkab da ncelemek seeeled B ç kan kasm bi çalşmas deslede öğenilen eknğin eçek bro çaışmasna nasl ugaableceğn dnğa kaşuac.

Ölese söz k çömezede değ usann a kendi

inde u kiap iaro rofesnele çn oduğ kadğencie içn de bi kanakı Anlaklnn amamna a da bei blmene kalor a da klmo olablsnz ama kendnizi bu kia saesnde elşirmemeniz eanaklarndan eean dumamnz mmkn değldi

o be Lewis


14/298


15/298

İNGİZCY ÇVİRNN NU

B Ro Ym Stanslavski'nin, br oucunun eğtmi üzerne plnlanmış üçlemesnn üçüncü clddir. İlk iksB zlnyo ve B K Ym on üç ylarayla baslmış olsar da, genç bir oyuncunun çştırl

ma biçmini o oncunun kend geşm çzgis çerisndetasvr etmey amaçlamşlardır Oncu cşku belleğinn*mgeleminn ve konsntrasyonunun içsel telklerni eğitrken ses ve vücudu üzerinde yoğun lışmlr sayesnde -k ses ve vcudu çsel yaşmn açıa çıkartablece

ği şeyler canl ve kna edc bir şeklde smut br deyekavuşturan asl enstrmnlarıdır ziksel araçlarını dageliştirmştr Şd bir başka onk ılın ardndan dahaönce plana ınmış oln üçüncü cld yanlyorz yncunun lk iki evre üzerinde uzmanlaştıkt sonra geçmesigerektiği düşünülen Stanslavsknin öğretsindeki bu son

evre br oyunun ilk okumasından ve lk shnesnn çşlmasından başlayark belrli br rol üzernde yürütülen

Coşk beleği/ oşksl bellek: Stanslavs'nn çağdaşı olanpskolog Rbot'nun kramlarndan yalanak otaya attğı ve

özellkle dönem çalışmalarnda önemn gladığ kavamStanslavske göre nsan belleğ sadece aşanmş haalakaydetmekle kmz bu deneyimlen bzlede uyanddığoşkl da saklr. Ounu olüne şkn zrlklanı yt- üken bu kşsel belleğnde bktdğ mlzeme kllanaraklele Stanslavsk'nn yaklaşmına göe b oyn kendoşkusa beleğndek duylanml frklı durmla çesnde

yenden üeteblme yeteneğne sahpr Öeğn o geeğ b yaknın kayeden b nsın duyglanı serglemes stenenb oyunu, kşsel hayaında bu tür br deneyim yaşamasa ble yoğn br üüntüye neden olan rkl br durumda yaşadğ


16/298

8 • Bi Ro Ytk

hazırlık çışmasını konu edr. Ktabın İnglce başlığı,oldukça uzu ola Rusça başlığıa mümkün olduğunca

yan çevmştr Bi Oyuncunun Bi Ro Ü zeinde Yüüttüğü Çşm

1929-30 yıllında, Fransa ve Almanya'da Stanslavs le beraber basımı onusunda Amerkada ontrat mzaadığı Bi Akö znyo ve Bi ke Ymkktaplr zere çaştğmz dönemde, eds bana oyn

culuk tenğ le lgl yzdığı üç ktabı Shakespeare'Oeo üzernde brleştrme düşücesnden bahsetmşt Aını uz süredr meşgl ede bu oyunu her ulustan öğrecye özellkle de ngilzce konuşanlarına htap edebleceğn düşünüyordu Gerçeten t da bu dönemde 1928 yılıdak cdd rahatsızlğından ötürü yöetmden ayrımak zornda kaldığ Oeo prodüksyonu le lgl olarak Moskovaya sürekl öneriler gönderyordu Bu öerier, oyu metn yana düşümüş tmata le yönetmenler çn br el tabı teğnde ola, bu büyü yöetmen br oyu üznde nasıl çalıştığı göstermes

tbyle fevkaade önem taşıyan Snisvski Poduces O-eo (Stansavs Othelloyu Sahnelyor) adlı yapıt çn bremel oluşturur Elizdek bu ktapta, oycularn gerçekç ve hatırda kaır keslkte karaktele yaratması nked endlerne rollerne grebleceğ br egzersz araışıolarak, seçmn Staslavsknn zde asıl ZZo'da

yaa şelendğn de göeblrzStnslavsk ğstos 938de öldü Öldüğünde ABD ve

İngltere'de sadece Soyetler Brlğ'nde enüz bask yzü görmemş oln Bi Akö znyo ktabı basılmıştı(936 Stanslavs, Bi ke Ymk tabı çn gerekl bütü mazemeyi br araya getrmş ama 2 DüyaSavaşının patla vermes ktabı basıını geckmesne yol açmıştı Stanslavskye at Rusça el ymaların resmbasımıyla beraber kendsn aslında üçüncü ktabın üçay versyou üzernde çıştığını örenmş buluuyo


17/298

İniicy inin No • 9

bir dönmde zımştır (1916-20). Dğr kisi is, Bir körHrlaıyo tabını basa hzı ha gtirdtn v r

Kake Yamak adıa basıan mzm ouşturdukt sonra 930da

k son brabrind baz sonrı da gtirmştirStisask bu rsonda zmnda 15 sonra bi çir gçükri çrn ii anında bir Rus kasği ain gmş Grbodo'un kdan Bea ad onuk Omann Taihsiziği d d çrmiştir) üzrindçaışr Saspan bzı fd nası İngizc rşmşs bu onda brçok pi d şt ö aznsusçada r tştr Yin d ugn kad çb çirmn bodon nük dn g bir Bat din

d d tm brmmştr çrdği insan sgs onurnsştrmş bu sad onunun sursuz birsnat atabmsin oana rn araçarın araştımasında Stanisas çin rarı bir mod ouşturmuş omasna rağmn srgidğ dumar aımasız rgirçoğu zaman n sıradş uzmnn b uam sınıra

dşnda r r Bi R aramak adı çaışmanın İngizbn onuara htap dbms için özn mtnd bçük stma apma ısa açıkm kmk

ouna ttik Bu dğşkikr ri gdği zan birişt

kdan Bea onu üzrindk çışmasnda Stns

askinin daa ön Sana Yaşammda dğı öntmri göstrms bu öntmrd d onunun psikotknğ önk br roün içs tasrmının ouştumasırğ üzrnd oğnaşması g çkiidr Ohe Gogoun feiş üzn uuu diğr ik rsonda

oku Stansasknn öntn sürk as ndğni daha araça için ns srrı bir aaştırma ttüğünü görktir Eğr kdan Bea böümündkbzı aştırrın nidn maa imkn osadı bu


18/298

10 • r Rol tmk

dysa yönden nası düzenediğini kıyasama, amacınnömrü boynca ep ayn kdığn rsl doğlclk adn

verdiği şeyn sane üzerinde yaşamn yeniden yaratlmasınn peşinde koştğn anlama imknı vereceğine ina-nyorz

B üç versiyon, çevirisi ve basm için bana Stnis-lavski'nin oğl tarfndn gönderildi Mzemenin İngiizcekonşan oyunc içn zrlmas sırasında, Stanislavski tarafndan bana başedien görevin tekrarlarnayıklanmas ve Rsça bilmeyen oyncya bir şey ideetmeyen yerlerin bdanması işinin üstesinden geldiğimizannedyorm Bölümemeerde, kendi el yazma üze-ne çaşma imkn olsayd Stanislavskinin de yapacağnı

düşündüğümüz bzı belirgin değişiklikle yapmş bln-yorz Bayan Popperin ve benim b kitab okyuc içindaa yarlı ale geieceğini düşündüğümüz, Bir AkörHazırlnıyor ve Bir Karakter Yaratmk akknda gerekibilgiyi veren editörün not da baskıya eklenmiştir

Elizabet Reynods HapgoodNew York, 96


19/298

1. KIS

GRBOYEDOVUN ADAN EA'S

Gboydovun kak komdAldan Bela

üznd younaşan b oün hanşna şkn aşaıdk nm 96 v 10 yıa anda yzd Bu yüzdnayatnn onrk dnmnd dşk boyutaya knmşg dk b tmann Sanavk tandan bnnk kşdr Hnüz B A azlanyo v B Kaae

aama yrkugua bçm çnd oraya çkmamana amn bu mtb çaşmaın önkndn zatn tandık gn bçok kn k fadnburada buakt Bu kdn bazar onak yrdada dşmyk ama d Stanavk zg v

youmk bmyn yaat mgmnn şn oyunu

nn ounar zn yatmaya dv ttkç kkb dnüşm gçmşd ( ed nou


20/298


21/298

BÖLÜM

AIŞMA DÖNM

Rol üzerne hzırlık çlışması üç büyk döneme ayrıablr: Rolü nceleme, rolün yaşamını kurma ve zksel bçme

sokma.

OE K KAŞIAŞMA

Br rolle tanışma kend çnde br ön hazırlık dönemdrOnun k okunuşundn ednlen lk zlenmlerle başlarBu çok öneml n br kadınla br erkeğn lk buluşmasına,sevgl şık ya da dost olmaya yzgılı k nsnın lk arşılaşmasına benzetleblr

İlk zlenmlern bkr br telğ vdır Yaratıcı süreçte büük öneme sahp evreler olan sanats şevk ve ateşn

olas en y kışırtıcılarıdırlarBu lk zlenmler beklenmedk ve dolaysızdır Genelle oyuncunun çaşmasında kac zler bırkrlar Önceden karalaştırımş ve önyagısızdırlr Hçbr eleştrsüzgecnden geçrlmemşlerdr, oyuncunun ruhunun dernllene doğasının pınarl� na özgrce nüfuz ederler

ve çoğnlula rolün temel, oluşturulacak mgenn embr yosu olarak klack olan slnemez zler bırakırlar.

İlk zlenmler rolün tohumudur Oyuncu çışmasındalerledkçe ne kadr çeştleme ve değşklk yaprsa yapsıngenellkle lk zlenmlernn dern etks onu öylesne cezbeder gelşen rolüne uygulayaayacağını nladığında ble

onlaa uunmak çn yanp uuşur Bu zlenmler öylegüçlü dern ve kalıcıdır k oyncu oyunla lk kşıaşmasnda özellle dkkatl olmlıdır

Bu lk zlenmler kaydedeblmek çn oynculr ıcı


22/298

14 • Bi Rol Yaratmak

lar Yaratc sürecn olmsa olmaz koşlu olan coşksal yoğunlaşmaya sahp olmalrar Br oyncu sanats

ygların yanracak çn açacak ruh haln nasl hazrlayacağını blmelr Dahas br oynn lk okumasna ışsal koşull a uygn br şekle oluştrulmarYern ve zamanın nasl seçleceğ blnmelr Olaya bellbr törensellk eşlk etmelr; eğer kş rhn su yüüneçkmaya avet eecekse rhsal ve zksel olarak yüzeblrolmalr

S ve te zlenmler ele etmenn önünek en tehlkel engelleren br herhang br önyargır nyarılarrhun önünü şşenn ağzınak mantar gb tkar n yarg başkalarnın bze ayattğı görüşlerle olşur Baş

langıçtan ounla ve rolüyle lşksnn somut yg ya aüşüncelerle tanmanması ve olştrlmasna kaarbaşkaarnn göüşlenen etkenme ehlkesyle karşkarşyaır oync; özelkle e yanlış olanlaran Br başkasnn görşü br ouncunn yen rolüne yönelk coşkularınn oğal br bçme•kulmş lşksn zeeeyeblr

Bu üzen onc onla k kaşlaşması süresnce brönyarg yaratablecek ve ken lk zlenmernn yasraraesn akını ve mgelemn e yolan çkarablecek şetmenlern etks atna grmemeye çalşmalıır

Eğer oncu oynak karakterlern yaşalarnn şve ç urm ve koşullarn netleştrmee yarm aramaya

yönelrse başlangç ola brakn ken sorularn kens yantlaaya çalışsn Çünkü ancak o zaman rolüylbreysel lşksne zarar vermeen başkalarna hang sorular yöneltebleceğn umsayablr Oncuy şkken halne bırakın uyglar ve rolüne at kesn somut

yaratc br mge bllurlaşana ek rolüyle lgl coşklarn ruhsal malzemesn üşüncelern brktrmesne znvern Ancak zaanla oyncnn rolüne karşı ken tutm oluşunca ognlaşınca oync ken saatsal öz


23/298

Çm Dnemi • 5

bir başkasının görüşü, onun duygaına hiap emeksizin yz şeeie b şey kab

Oyuncunun diinde bime hisstme e eşnmıoduğna gre oynun ik omasnda oyncu yaraıoşkuarının dizginerini saıvermeidir İ karşıaşmadabir oyuna ne kadar sıcak hissiya ve nabzı aan anı coşk kaabiirse menin kr keimee duyuaına yaraıcı iradesine ına oşku beeğne o kada çok hiapedeek b ik okuma göse işise e iğer uygarı,imge resim duyganım anının yaraıcı imgeemine okada çok öneri gerecekir Oyuncunun imgeemi yazaınmenini knd gnmez paeinden nask moer verenkere süseyecekr

Oyunu için yaarın eserine hangi açıdan baığını bumk önemidir. Bunu kavadıında, kendieniokumaya kaperrer Okunan şee uumu üz ek-şimeere ya da mimiker yapmaya zoanan yüz kasarı-nı konro edemezer. Kendiiğinden ouşan harekeernkonro edemezer Yererinde duraaz oyunu yüksek

sese okyan işiye yakaşıkça ykaşırarOyu ik oa sua okya geince ona yapı-

abieek birkaç praik neri vdır.k oarak oere ve imgeee d ked yoruma

oyuncuaa dayaabiecek fazasıya gsermei bir zdankaçınmaıdır endisini oynun ee düşüncesinin içaksiyonun eme geişim çizgisnin ne bir idesiye oyniçinde zaen var oan enik yardıma sınırıdır

k omada oun emeei öz eme geişim çizgisi ve edebi değeri anaşıar basi ve ne oarak sunumaıdır Okuyucu yzarın yoa çıkış nokasıı uğna oyn

yazdığ düşü}ceeri hiseri ya da dneyimer ışırabi-meiir Bu ik sunuşa okuyan oynda gz üne serieninsn hunun yaşamının eme çizgisi boyuna her biroyuncuy sükemei ya da ona yo gösermeidir


24/298

6 • Br Ro Yamak

kmse, br oyunun yapsn hareket noktasnı, yzarı ka-ğd kalem elne lmaya ten duygu ve düşünceleri annda

kavrayalr. Bu kapaste oyuncunun, ounun uuna şleyen kend akşna müdaale etmedğ sürece, oncuyaçok yadmc olur

Br oyuncunun tm varğyla, al ve duygularyla,oyunu r anda kavrayablmes büyk br şanstr Böy-le mutlu ma nadr koşullar ltnda bütün rla ve

yöntemler unutma ve kendn yaatc gcün doğasnaterk etmek daha ydr Ama böyle anar öylesne nadrdrk kmse onla el bağlayamz. Oyuncunun öneml br yönelm * çzgsn, oyunun temel br ölümünü, oyununtemellernn örldüğ ya da şekllendğ önem öğeler branda kavmas kadar nadr anlardr İlk okuma sadeceoyuncunun coşkularnda sabtlenmş reysel anlar rakrken gersnn elrsz ulnk ve konuyla lgsz almasdaa mutemeldr Gerçekten klan zlenm paçackl,duygu rntla çöl ortasndak val ya da kaanlğnortasnda şk noktlar gdr

Neden ounun bz parç cnlnp, duygularmz a snrken, dğerler sadece zhnse beeğmzde değişmeden klr? Neden lkn atrladğmzda eyecan zevkşefkat, neşe, aşk ssederz de, knclern almza elmesbz duygsuz, soğk ve ideden yoksun brr?

Böyle olur, çün doğudan yaşam aşlanan yerer

ze yn, coşkularmza aşnadr; lbuk kanlk yerlerdoğamza yaancdr.

Daa sonra, aşlangçta ylnzca pça paç kaulettğmz onla daa yakndan tnştkça ve kendmzona daa yan ssetkçe şk nokaarnn bn roü

--�Sansavsknn B Aktö Hzlnyo ve B Kkte Ytmk al kaplarn mze kznn Sa Taşen ev-ene "maç rak erğ bjee karamn ön


25/298

Çım Döm • 1

kaplayana dek brbryle breşerek büüdüğünü ve ya-

dığn göüüz. Perde aralıklarından sız ışık hüzmele

gb, karanlıkta brkaç parlk noka oluşa sadeceAma perdeer açldğında bütün oda ışıkla doa ve karan

lık kovr

Bir oynu ek okumaya anam pek mümkün değil

dr Gnel k yönlerden yaşılası gerer. Ruhsal

özü öylesne derne gömümüş ouna adır çıkamasıbüyük çaba gerekirir Bel de ana düşüncesi öyle karma

şıkr ki deşie edilmes geekmetedr Ya da yapısı öyle

kamaşık ve soytr k onu za aza anatomsn parça

paça ceeyerek nlayabliz Böye br ouna bmece

gib yalaşrsnz ve çözüünceye kad da ilgnz uyand

racak pek fzla br şey sunmaz apmz gereken earear okm ve her yen omada endmizi br öncek

okumada klmuş oan şeye göre yöendrmekr

Ne yzık ki pek çok oncu ik izenimlerinn önemin

kavayamaz. ek çoğ ona yernce cddye almz Ça

lşmaın bu aşamasna öznsz bi bçmde yaklaşr ve

on yaac sürecin br paças ol gömez Br oynnik okmas içn kaçımız cdd bir oma yapaız? Neredey

sek orada rende sde aaada hzlca ouz ve bunu

oynu amk çin dğ de kend herhng br baş

olde hay etmek çn yapaz. B kur nda önm

bir yaacı ırsa kaçırz; mr edlmez br kap çün

k sonr okmaa yaac sezgierimiz çn eme eşkeden süpiz öesinden yoksundrla Bouk bir ik izlenm

simek kaybedilmiş bir bekei yeniemek kada gçür

ANALİZ

Bu büyük önhazırk döneminin ikc adımı aa sürecidi. Anlz youya ocu roüyle aha ynd taşr.

Anz ayn zmda oyunun rç nceleme yoya


26/298

18 • Bi Rl Yaamak

"Anaiz kelimesi genellle zhnsel br sürec deede Edeb, fese taise e dğer raştımaada lır. Ama satta herhang br ins nliz kend başna ve kends çn yapıırsa zrarlıdır çünkü onun matemakse k nitelikeri sanats canlılık ve yaratıcı heyecsn dondurma eğimndedr

Satta yaratan duyudur aı değ anatta asl ol

ve insyat dyya ait Bada alın olü tümüyle yadımcıdır tbd Br sanatç taandan yapıla aniz brbm adamı yahut b eleştrmen taandan yaplandançok klıdır ğer blmse br anazn sonucu düşünise sanats bi azn soncu da dr Br oyuncunun anaz her şeyden önce bir dygu aalizdir ve dy

gu yolyla yapıır dy yoya ednlen bgnn ya da anazn roü

yaac süeç çnde çok daa aza önem kzanır çünkü cak onn yardımıyla b nsanın ya da karatein yaşamının onda dokuznu oluşturan e onun en değelparças ola biinçalt bölgsne nüuz edleblr Oncunun yaratıcı sezgisi saatsl çgüdüsü dy-ötes doğ yeteneğ yolyla kullandığ onda dokza kaşı aı çin ynzca onda b kalır

Br aazn yaatc amaçla şnladır:

1 Yzarın esernn nceenmes

2. Yaatıcı çaışmada klılmak üzee hsa ya dadğe mazemelein onn ve kşnn oyundairolünün çerdğ her şeyn araştmas

3 Aynı tüde mazemey oncunun kendsnde aştmas (kendn az etme) Brada bsedlenmazeme oyncnn coşk beleğnde depolamış yada çalışma yoya ede edlmş e zinsel belektekonmş ve rolünün dyularına benzer olan beşdyuya gli canl şise ılardır.

4 Y t k k i


27/298

Ç Dnei • 1 9

lerde, rolün uhu için tümüyle yeni heyecn itkleiümüyle canlı mazeme paçacıklı sağlayack

yaratıcı uyarmlaın araştırılması

Puşkn oyn yzarından (ve biz de oyncudn) "verili koşullarda gerçek gibi görnen içten coşkulara duyglara

sahip olmasını isteriz). Bu zdn analizin acı bir oyun ya da rol için vel koşularn aynıı olrak incelenmesi ve hzırlnasıdır öyle onlar yoluyla dha sonra yaratıcı süreçte oynculan coşkulaı içdüsel olark içten ve duygla hayata sadık olacktır

Bir analizin hareket noktası nedir?

Yaşamda olduğ gibi sanatta da aka atfedien kendonda birlik bölüümüzden yararlanlım ki onun yardımıyla duygu çaışalaımıza başvrabilelim ve daha sonra da duyglarımız ide noktasına erişince yöneimleanlamaya çışlı ve onlara sezdirmeden gerçek yaratı

c yol boynca onlara yol gösterelim Bir başka deyişlebilinçdışımız sezgisel yaratıcılığıız bilinçli önhazırlıkçaışmaaının yardııyla harekete geçsin. Binç yoluylabilinçdışı; snatımızın ve tekniğimzin sloganı budur

Bu yaratıcı süreçte kı nasıl kullanırz? Şöyle akıl ytürz: Sezgisel coşkunun k dosu ve en iyi uyacısı

saasa heyecad şevki O zan analizde kullanılanilk araç bu olsun Şevk görnüşle sesle bilinçle ve hattasnatın en rane rkndalığıya bile ele geçileeyecekolana nüuz edebiir. Sanatsl heyecn ve şevk vasıtasıya

yapılan bir lz bir oyndki yaac uyama araştırmın en iyi aracı olark hreket eder ve bu uyarımla

da karşılık olak ouncunun yaratıcılığını kışkırtıOyncu heyecnlandıkça rolü anlamaya başlar anladıkçadha da heyecanlnır bi diğeini uyarır ve zorar.

Sanats şevk ouna ilk karşıaşma ında en yay


28/298

20 • B Rol Yaatmak

tekrar tadına vmaı ve sesını srmedr Oyuncu deha-

sı sanatsal gzellk ücelk, coşku lgnçlk gösterşe sa

p olan her şeye tepk verr yazarn oyunun zeyne yada dernlkerne serpştrdğ yetenek ışımalaryla ouncu

br anda mekn değştrr Btn bu yerler sanats şevk

ortaya çkaran patlacılar olma özeğne sahpe.

Pek oyncu nlık sezgsel drak muczesnn gerçek-

leşmedğ oyun parçalrya ne yapacaktr O zaman, bu

tr parçalın heps çlernde bandırdıkarı şevke getrc

mzemeer keşemek çn ncelenecektr Şu an coşkula-

rmız susn oduna göre, coşklın en yakn yadım

cs ve danşmanndan, yan akldan başka başvurable-

ceğmz kmse yoktur Bırakn akl br kaş olup onun

btn yönelmlernde geznsn Bırkn br önc olup asıl yaratcı gçermz, sezgiermz ve duygularmız ç yen

yollr açsın Sırası gelnce, bırakn dyglarmız ye he

yecan uyarımr rasın bırakn sezgmz da azla yen

canlı malzeme parçackar, roln hsa yaşamına at yen

parçaar, blnç yoluyla uaşamayacak yen şeyer aayıp

bulsunOyncu bu aniz akl yoluya ne kadar ayrıntı, çe-

ştlendrerek ve dernlemesne yaparsa eyecanı ve bnç-

dışı yaatıcılığ çn uyrıcılar bulma şansı o kadar tar.

Kap br şey aradğınız zaman, çoğunlukla beklen-

medk br yerde bulursunuz. Yaratıcıkta da aynı şey g-

çerldr Kaşf akınızı er yöne yolaalısınız Gişmle

çn en uygun olanı seçme şn duygularınıza ve sezgler

nze bırakarak yaratıc uyaran çn her yer armlısınız

Anaz srecnde, her zamn yapldğı gb, oyn ve

roler enne bouna ve dernlemesne, ayr ayr er parças,

bieşen katmanarı, dışsa, daa baz onlından başla- yıp en çerdek dern rusl dzeylernde bten tm düz

lemlernde araştrlır Bu amaçla oyun ve roller parçaara

aylmlıdır Dernlğnn en alt sevyesne nlmel, katman

k l h


29/298

Çalışm Dönemi • 2 1

Oyunun ve oyndaki rolerin, yaşamlarnn ktğ pek çokdüzle vrdır. İlk olarak olglar, olaya rgu ve biçieait dışsal düzlem vardr. Bu snf illiyet ve taihsel ortdiye at bölülere ayrlş olan sosyal durm düzlemiyle

yan yanadr Düşünceleri trz ve diğer yönleriyle edebidüzlem vardr ç aksiyon, duyglar ve içsel karakterizas

yonun psikolojik düzlemi; ziksel ede ve aksiyonlaylafziksel düzlem vardr son olarak da oyncuya ait ola bi-reysel yartıcı duygula düzlemi vrdr.

Bu düzlelern hepsi eş değerde önee sahip değldirler Bzla bi rolün yaşa ve hunu yratada teeldi

hlbuki diğerle ikncildir yaatacak olan igenin gövdesi ve hu için ekstra lzee ve krtezasyon sağlarlaAyrca büün bu düzleler öyle bir anda ulaşlabilir

de değildirler; pek çoğnun tek tek aştrlarak bulunas gerekir En nihayetinde bütün düzleler yaratc duyglarzda ve sunuşuuzda yekvcut olurlar ve ardndan

bize oynun ve rolün yalnzca dşsa biçini değil aynzanda bilinçli yakaşız taafından ulaşlabilir ve de ulaşlaaz her şey içeren içsel göünüşünü de sağlarlar

Bir rolün ya da oyunun bilinçli düzeyleri, yerkürenin

dş kabuğunu oluşturan , kl, kaya ve benzeri şeylerden oluşa üs düzeyer ve katalr gibidir nsan hu

nun derinliklerine inildikçe düzeyler da da bilinçdş birhle gelir ve en derinde dünyann çekirdeğinde, eriiş lav ve ateşi bulduğnuz yerde, görnez insn içgdüleri vearzl kurdar şte buras bilinçdışının ülksidir buras hayat veren kaynak buras oyuncunun sanatç-insann

ktsa "beni, buras esinin gizli kaynağdr Bunlan rkna varzsnz aa tü varğnzla hissedersinz

DIŞSA KOŞULAR! İNCEEME


30/298

22 • B Ro Yaatak

mede r ve bu çizg orada yola çık ounu içtekihsa özüe yazarn eseri çe koyduğu ve büyük br

ksmı yanızca bilçdışımızca erşleblr ola o görmezşeye gide Böylece dışta merkeze doğu, ounu dışsedebi bçmind ruhs özne doğu giderz. Bu sayedyaar arafıdn öe sülen koşulla blmeye (hssemeye) başlrz k daha sora çte coşkular ya da e ıdagerçek gib görüe duyglar hissedelm (blelim

Aalzme oyunun dş gönüşüye başlarım ve ilköce yazar araıda öne sürlen dışsal koşulları ortayaçıkarablmek ç sözel metn ele alrım. aizmi baş-lagıcında duyglarla değil olar soyt ve anımlamasıgçtür duygula canlandırablecek ola yazar tarafın-dan öerle koşullarla ilglenrim

Br oydak yaşamı dışsa koşulla çide en kolay celenebilecek olaı olglar düzlemidir Yazar eseriyararken, n ufak br koşu b olg bile önemlydi Herb oyuu kestsz yaşam zincr çin gerekl birer bağ-laydı. Yie d b büü olgları br ada kavramaka

oldukça uzağız Br da ve özüde kavradığımız oglsezgsel olarak belleğme kıırlar Bir anda duumsamadığımız, duygulamız tarafıda keşedilemeye ya dadoğlaamayan dğerer ise rk edlmemiş unutulmuşya da havada asıl kalrlar sanki her br ay ayrı, oyu-nu omuzlarındaki br yük gibdir Kaamızı karıştırırlr

ve olarda hçbir zama calı gerçekliğe dair bir hakikatbulaayz. Bütün bunla ounu lk zleimler ga-mmız ve kavramzla gelişr.

Böyle duumlarda kş ne yapmalıdır? Ounun dışsaetklenn arasda youu asıl bulabir? NemirovcDacheko so derece bast ve zekice br hile önermşirBu he ouu çerğ tekrarlamakta ibarer. Oyuncu var ola olguları, onlarn sırışıı ve brbirleryleola dışs ziksel lşkiler ezberes ve yazsn Ounlailk kaşılaş a aşa a ı da o içeriğ rekla larda a


31/298

l Dö • 23

şk arak yöir ğ a zaaa çsa araara ş v ağğa uaşaa a

ar urBuu Rusa pür ua rbuAkldan Bela' ökyi cğ

[ -ed not] : klak anz pyetek teel kaak tele şnladı FUOV zengn topak ve kle ah,

yükek atokaden ded 1820ede geçen oynn

ekn olan Mokova da üyük eve aht OPHIA nınaaıd; Sopha vpa edeyatıyla zellkle dygal

ve oantk anlala yetştlş genç kzdı Ekekle

n kendne şık oaından hoşanı e çockk akada

şı CHTKI nn kendne k yapaı hoşna gde a

hatk zakladayken aaının ekete MOLCHALIN n

hayanlğnın aşına yk hatknnknden çok daha

kecene odğn keşfede Molchalnn lgne kaşılık

e Oyn aşladığında gecey düetle çalaak ve ş ok

yak geçşled LZ Sopha nın güvenl hzetçd

kylü ve ev şeyle ğaşan ked PETRUŞK ya

şıktı Sopha ya şık dalkak olan Molchan oyal lçekte kendnden yükek hekee yalakalanı

Faovn gzne geye çok eaklı olaına ağen

en onnda Sopha yı kızdı e ao tandan ko

vl Molchaln üt kzd ve kendne akılınca

zaklaa gteden nce Sopha yla kadeş g olan yakı

şıkı zek eğtl hatknn değe aaktadı hatkdne dnez Sohayı yoklaak te on aık üyüdü

ğünü ve kendnn ona şık oldğn fak ede. Sopha on

oğk kaşıla hatk onn değe Molchaln kendne

tech ettğn geek çeden çıka Mokoa da kaşılaşığı ütünk kltü kaşıında hakl olaak daha da ka

Sopha nın ütün bnla taandan yoldan çıkatıldığıı hetekted Mokova oyeten et çde yee

Sophanın onn del oldna da dedkod aşaa

ıyla onçlanı ynn onnda kez daha ülkey tek


32/298

4 • ir Ro Yatak

a exeyevna ne dyecek? Rusyada everde kuanan

b söz hane ge Famusovun müstakbe damat oak en

ok benmsedğ kş oan SKALOZUB askedr Çok zengnd ve y b aedendr orduda en yüksek ütbeye uaşmas

muhtemed ama tava hıın ve askeedr zeks kttı

ve Sopha andan küümsen)

İşte 1 pedenn lglaı

1. Sphia ve Mlchalin büün geceyi blkte geçimişlerdir.

. Gün dğmşt an dada üt ve pianyla bi düetçalmaktadıla

3 zmetç Lza mktad Saat knt etmesgeekyd.

4 Liza yı sabah ldğn gö dehal ayrlma-laı için şıklaa ylva

5 Liza şıklı kktmak ve tehlikeye dikka çekmekiçn saat ilei l

6 Saat çalınca Sphia'nıJ babas Famsv çei ge7 Lizay gö ve na skıntılk ede.8 Liza zekce nn lgisn savş ve n gimeye

ikna ede9 Gürltüye Sphia gie Sabah dğn göü ve

aşk gecesinin nas da çabk geçtğne şaşa kal0 şıkla Famsva basılmad ayılmaya vakit bla

mamşladı. Şaşkınlık srla öke velvele 2 Spha zekice kendsn tnçtan ve ehikeden k

taı3 Babası Mlchline bzı kğıtla mzalamak üzee

çkar ve n b

14 iza Sphiayı ala ve şaane gece andevsnnadndan kselen günle Sphann canı skıl

1 5 Liza Sphiaya çckk kadaş Chatskiy ki nagöe Sphiaya şktı atılatmaya çışı


33/298

ım Dönmi • 25

şılaşm. Sophann sıgnığı br öpüük.Chasknn şaşknğ Sopha soğk omakaham eder. Esk zamanla konuşurlar Dos muhabbende Chask nükedndr Sophaya lıaşk eder. Sopha aı konuşur.

Famuso döner. Şaşrmşr. Chaskyle karşlaşması.

9 Sopha çıkar Babasınn gözünden ırak olma konu-sunda kurnaz br yorum yapar.20. Famuso Chasy başan aşağ neer. Chasknn

Sopha'ya dönük emeller onusunda şüpheler ardır

2 hask şarane br de Sopha'y öer. Ansızın çekp

gder2 2 Babanın şaşknğ e şüpheer

İşe brn perdenn olglarının br ses Sonrakperdenn ogn yzarken bunu örnek arsanz, amuso alesnn br gününün dşs yaşam kaaoğna sahp

olursunuz.Büün bu ollarn heps brden oyuu şmd m ouşruar.

Bununla beraber, geçmş olmayan br şmdk zamanoam. mdk zaman geçmşen doğa olarak ap gelrGeçmş, şmdk zamanın beslendğ kökerdr; geçmş ol

mayan şmdk zaman, köer kesmş br bk gb soar.Br ounu, ardnda roünün nn odğnu her zaman hssemedr ıpk gydğ kosümün yerde uzananeeğ gb.

Aya geeceğe dar br bakış, geleek hayaler geee hnda ahmnler e puçar omadan da şmd

zamn olamzGeçmş e geleeğnden koprılmış br şmd an,

başı ya da sonu olmayan br ora, br abn kazara kopmuşe oknmuş r bölümü gbdr Geçmş e geeek üzerne


34/298

26 • Bi Rl tk

içide olabilecek düşüceler olmaıdr Gelecek üzereurul hayler oycuu mihek taşları olmalı sahe

üstüdeki bütü aksiyol boyuca oa yol göstermelidirOyuda gelecek üzerie ipuçlı hayller seçmelidiir rolü şimdiki zamayla geçmişi ve geleceği ara-

sıdaki doğuda bağlat resmedilecek karakteri içselyaşama hacim verir. Eğer kedii rolü geçmişi ve geleceğiyle desteklerse bir oycu şimdiki zamaıı daha

büük bir güçle değerledirebiecektir.Geellikle bir oyuu olgulaı bir yaşam tarzı ve türüde tomsa bir duuma türetilir bu yzde orada daha deri bir varoluş düzeyie imek zor değldir.Ay zamada bir yaşam tarz oluştura koşullar yaızca asl metide araştrlmamalı ay zamada çeşitli

açıklamalarda edebi eserlerde söz kousu döemle lgilitarihsel yazlada vb. araştrılmlıdr

O halde kdan ea omsa düzlmde araştrılmas gereke olguları bir listesi şöyle yaplabilir:

1 Sophia ve Molchalii adevusu. Neyi gösterir?

Nasıl oldu da oldu? Frasız eğtimi v ktaplaıetkisi yzüde mi? ir geç kız duysallığısüzlüğü kılgalığ ve sağı; ama ayı zamadahameşrepliği.

2 Liza Sophia'yı kotrol eder. Lizayı tehdit ede tehlikeyi alamalısız Sibiaya gödeilebilir ya da

çlik işlerie atılabilir Liza' bağllığı alaı-sız

3 Famusov tavırlarda keşişlik taslake ay zamada Liza'ya sarkıtılk eder u o zamalaı ikiyüzlüüğü bir öreğidir

4 Famusov herhagi bir uygusuz kaşlaşmada

korka burada göz öüde buudurumas gerekePreses Maria Aexeyevadr. Maia Aexeyeva'ıpozisyou edir? Ailesi ou eeştirilede korkarsa adı prestijii ve hatta yerii bile kaybedebilir


35/298

Çı Dönei • 7

tl eğşeek yolculuk etmek ne nlmge?

B oynun enlklene oğ nke eeb zle-me gelz n kvybleceğmz b şey eğl bu;enlemesne ncelemeyle ele el Bununl bebe,bşlgt genel olk yzım bmn, slubunu, kelmelen mlsyonunu kyey eğeleneblz Ö-

neğn boyeovun ln, kyelen hğn tmnnkesknlğn kelmelen uumunu eğeleneblzYpsın nlm eştl blml uyum ve ble-

şmne seknlğne, ymuşklığın, gelşm mnığın,ksyonun shnesel ktesne, selme buluşlın, mk kşlklen kkezsyonun onlın gemş ve

gelecekene pulın hyn olm n b oyunuonu bnleyen plın yıblz

Yzın tkle, şnmeen ypıln syonl sebeple uyumk yıcılığını ( bunl kşılık ol oyunk sel z ve ns hunu ığ ıkl)eğeleneblz

Dh ene neek e sntsl, shneleme ve poksyonl lgl plstk, mzkl ol he şeyenoluşmuş zlemleyle esek zeme ge Yzın,shne, eko olın konumu, m ypı, ışıknı-m, okl, jestle, tvl hkkn sze syleğ heşey keşeebl ve not eeblsnz hsı, ynetmenn

ve shne sımcısının konuyl lg ol syleklenekulk veeblsn Poksyon kullnılmk zee hzılnmış on eştl mzemelee bkblsnz ynetmen ve shne sımcısın mzelee, esm glelene, nemn esk ze evlene geken eşlk eeek bu mlzemelen oplnmsın yımcı olblsnz ve son olk nemn gncelene ve esmene b gz blsz Bbşk eyşle ss, plsk mm ve ğe ğeleylelgl olk ounu sz kennz nceleyebsnz

Dışs koşull zene ığınız bn notl gelecek


36/298

8 • Br Ro Yaatak

DŞSA KOŞUAA HAYA VEMEK

Şu aa kadar sadece belli olla valğ oluşudukŞimdi allada e yağ, oluşmala eyi sebepolduğuu kalada eyi sakl olduğuu bulmak geekiyo Oldukça geiş bi ihisel aali yapaak oyuu dşsal koşulla üeie maleme biikidik Şimdiyekada yapğm olgla geçmiş, şimdi ve gelecek s

amaka bia daha la bi şeyde ibei, asındasad oyundak v oyunun böündk yaaın v

koşuanın b kaydı Bu ü bi ihisel icelemede ouu olaylarda callk, oaik alam eksiki cassadece eaal aksiyola olarak kalla Bi oyuu veiikoşullaa yöelik böyle ümüyle dşsal bi av kaşsda sammi duygulala ya da "geçek hayaamş gibigöüe duygulala epki vemek imksd

Bu ku malemeyi yoğuup yaac amaç halie geimek içi, oa uhsl yaşam ve içeik vemeliyi eaalolgla ve koşulla ölü öğeede yaşaya ve haya vee

öğelee döüşüülmelidi; olaa kaş avrm tatde nsan dömelidi Olg ve olayla kuru kayda yaşam hu üfu eiilmelidi, çükü yalca yaşayaşeydi yaşama yol açabile Bu üde yaa aafdaöeile koşulla cal bi biçimde yeide yaamaly

Bu döüşüm saamdaki emel yaac güçede

bii yadmyla geçekleşiilebili sanatsa gBu okada çaşmam akl dülemide kalkp saasaldüşle alaa yükseli.

He isa olgsal bi gülük haya yaşa, ama imgesel bi haya da yaşayabili. Bi oucuu doğas öylediki, oa göe bu imgesel yaşam geellike çok da alaşl ve ilgiçi Bi oyucuu imgelemi başka bi isa ya-şam kedie çekebili uyarlayabili oak ve heyeca-ladc ielike ve öellike keşfedebili Kedi evkieuygu bu yüde de oyucuu kbie y b vaoluş


37/298

Çm Dnemi • 29

Bu imgese aşam, oyuncunu kedi arzsunu yardımya ve sahip ouğu a a birikirğ hsa mazeme

nin yara younluuna oranl ol irai bir şeiearar; bu üzen ona ynr ve ou arafnda besenmişir çünü şardan gelişigüze nmamştr. İçsearzuarya asa çeişmez a da geeile gerçek yaşamaolduğu gibi hasbekaer eğilir. Bütü buar ounuiçin imgese aşam geik gerçeeren çok aha çekii omasn sağlar bu ze bir ounun düşeriinonu arat doğasa içte oşlu bir tepi oluşurmas şaşr eğidir

Br oyunu üşern sevmei ve oar as uamas geekiğii bilmeiir. Bu e öemi yarat yee

eere briir mgelem omada aralk oamaz.Sanas imgeem anndan geçmemş bir rol asa ikkaçeki e geemez Bir oyu imgeemini her çeşi emaüzerie nas ullamas gerekiğii bilmeiir. mgeemine herhgi bir verili mazmee gerçek bir aşamyaramay bimelidir. Bir ounu kedi düşünü aramaa

ümüye özgrdür yzr eme üşünes ve emasna fza uzlaşmağ müetçe

mgeemin aşam ve onu sansa işleviin çeşiiöneri varr Her türü görse mge a ara insa yüzerini özelileri mazarr esneeri maiünasn ekorr vb görmek içi iç gözmüzü anabiiriz ç uağmza her ürü meoiy sesi oamayvb duyabiliriz. Duularmz ve oşu beleğimizin şkrmasya z şeyleri imgeemimize hisseebiiriz

Bir görünen şeerin ouuar varr bir e dula şeerin Birniler özelike iyi bi içsel görme ikiier

uarl bir içse uyma yeeeğne sahiprer Benm deai olduğm tip için imgesel bir aşm araman ekola you görsel imgeer arma olur. kini i içinardm olan ses imgesiir


38/298

30 • B Ro Yaamak

aktf mgm yolya b düşede akti bi o aabiliizPas imgelemle başlayaağm dn ada ilk

göündüğ anda Pavel Famsov i gömle gömeyealşaağm 820ein mimai yaps ve mobilyaa hk-kndaki olg analizimde topladğm mazeme bada kl-lanma gieekti

Gözem gü ve algılanan iznime beleği olan heoyn (b niteliklee sahip olmayan oynnn vay hli

ne!) geniş ölüde gözememiş inelemiş okmş gezmişhe oyn (bna yapmamş oynnn vay haline)diyelm Famsovn yaşadğı ev kendi imgelemindeanlandabili Biz Rsla özelikle Moskov olamzb ü evlei bütün binay değilse de en aznd bi böümünü ataaımzn zamanndan kaan eve olaak biliiz

Moskovadaki b eski müstaki evleden biindeaz edelim dönemin mediveneiye holünü gömüşüzBi başkasnda sütna gödüğmüzü hatayabilizBi üünüsünden bi Çin bibos 1820lee ait esimFamsovn otabileeği bi kotk imgesi hatmzda

kmş oabii. ek oğmzda hl eski el yapm esele bonk ve ipekle işlenmiş bi paa maş olabii.Ona hayan hayan bakaken ophia geli akmza: Gev-şeyip nakş kasnağyla otp kiise takvimine bakaakesnemekten başka yapaak bi şeyin olmadğ taşadaaaba böye bi nakş işlemiş olabii miydi?

Onn analizi sasnda ve diğe eşitli ye ve zamn-lada biaaya getiimiş büün hatalaımz geek ya daimgese yaşamdaki haıaan hepsi bi seslenişimizlebize ge dönele ve 820ein soyl esk bi maknesiniyeniden kmak üzee yeleini aa

B bika alşma seansndan sona zihinsel oaak bi evin tamn bile dikebiliiz ve inşa ettiğimiz şeyiineleyebii mimai yapsna hayan olabii oda düzeninigözden geiebiliiz. Bn yapaken imgese nesnele ye-leini alla ve yavaş yavaş bütün mekn yakın tandk bi


39/298

Çı Dne • 3 1

nt veriyora anna yeni bir ev rabir ya a eiinin

moeini eiştirebr ya a bait olara tar eebirz

İmgeem ünya hiçbir enge hiçbir erteeme tanmamavantajna ahitir; imnz iye bir şey tanmz. Onun

hoşuna gien her şey uaşabirr ne tyora anna

yerine getrir

Güne biraç ez bu eve ai oara hayran oma yo

uya oyuncu en ince ayrntna aar onuna tanş olr

Alşan i iinc omzr ger ann hlee

Bununa beraber, boş bir ev ıcr; içine inan

omar İmgeem onr a yaramaya şacatr l

oara eon enii inan üretmeye yetenir. Nenee

rin ünya genee bu ünyay yaratann ev an

erinn rhunu yantrKein oan brşey var imgeemim bu inanr

hatta şie gönüşerini bie hemen üretemez yat

te şey otümerni be e aç moelerni göerme

tir. çe başmza henüz yüzeri omamana ramen

oümeri içine na hareet ettierini görürüz. Bazen

boşu berz br ezle olurrz.Yine e eyreeren uşaaran bir oaanş bir

enie çageir İç gözüme üzünü gözerini tavr

larn ne oar görüm. B şa Pea oabiir m?

Saçma bir zamn Novooi inna gemiye bi

neren görüüm o şen enizci bu. Buraya Famuov'un

evne na gei? Tha! yncunn mgeemine böye

şaşrtc başa oayar oaca m?

Dier ratererin işiieri bireye özei ve ni

eer e Yşm topu pozyonar ve yereri beiriz bir şeie aece gene termere yan

tmş urma: baba anne evin hanm z ou mürebbye ahya uşa hizmetçi hzmeti vb . Yine e bu

inan gögeeri ourur evin remini şu an aece birer

aeur olmaarna raen genel br aet rye oluş


40/298

3 • r Rol Yaraak

bağlantılı dier odalara gidiyorm koridordan aşağı bulaşık yıkanan yerin çnden geçp mutğın çne, ardından

merdivenlerden yukı. Yemek zamanı yaklaşnca endinin döşemelerne zarar vermemek çn ayakkabılarınıçıkarmış, ellerinde tabaklar ve yemeklerle her yöne doğrkoşuşturn hizmetçleri görürüm Önemli bir işmş gb biryardımcısından yemekler alırken, onları içer götürmeden ve efendiye sunmadan önce bütün titzliğiyle tadarken

soaının zünü değlse bile kostümlerini görürüm Koridorda ve mutfakta dolanan uşakların ve bulaşıkçılarınkostümlerini görürüm. İçlerinden bri, sırf eğlence olsundiye geçen hizmetçilerden birini kucaklayabilir

Sonra davete gelen misarlern, akr akrabaarın, evlatıkların canlı kostümlerni görürüm Çlışma odasındaFamusov'un önünde elmek, velinimetlerinin elin öpmeküzere içer alınırlar. Çocukar bu olay çn ezberlediklerişiirler okurlr ve velinimetbabaları şekerlemeler ve hediyeler dağıtır Sonra herkes çay için köşede ya da yeşilodada yeniden br raya ger. Dha sonra, hepsi everine

gittikten ve ev bir kez daha sesszliğe büründükten sonra,büyük bir tepsi üzerinde bütün odaara taşınan lambalargörürüm. Yaklmak üzere açılrken çıkan gıcırtılı sesleri,avizelere trmanıp yağ lambalar koymak için merdiven getiren hizmetier duarım

Gecenn sessizliği çökmüştür artık, holde terlik sesle

rini duyrım. iri kayıp geçer, her şey karnlık ve sessizdr Yalnız ara sıra, uzakardan bir bekçi sesi, geç kaa birarabanın gıcırtısı gelir . .

Şu ana kadar Famusov maliknesinn yaşantısı,onun dışsa alışkanıkları ve biçimlerne göre gelişti. Evyaşamına içsel bir ruh ve düşünce katmak çin nsanlaragerek vrdır ne vr benden ve şaşırtıc Petrşka nomeninden başka bütün evde bir tane bile canlı ruh yokturnsanlar taraından dolaştırılan kostümlere hayat vermeçabasıyla kendmi onların içinde hay etmeye çışırım


41/298

Çm Dem • 33

görrm. Kedim yemek masasda evi hamıı c

adrmş kosümüü yda ourrke görürm ve

böye ouru br yere oturtulmakta kvç duyan ya damasa ta öbür ucuda, Molcha' kosümüü ya

da oturtumuş olduğumu göüp bu kadar aşağamş

oduğm ç moram bozuur

Bu şkde mgelemm saarıa karşı br sempa

duygusu ouştururm Bu yye şareir Tab sempaduymak hssetmek demek değdr Ye de o yöe doğr

br admdr

Bu deememd cesareleerek başım Fausov

ve dğerer omuzan üsüde haya emeye çaşrm

Kedm ge br ada olarak hatıamaya çaşım a

şm Chatsk ve Mochl kosümler omuzan üzerekoyarm ve bel br dereceye kada başr adıı çka

rrım Oyda çeşt kaakterere oa ba yz a

rafd aıta bu ev saer oarak görseeşrmeye

çaşarak zhse br maaj yapa Ama bu şekde

br başr sağamama rağme bar baa öeml br

yardm sağama Daha sora aşğm ca sadaouş br z gaers harm Her ür resme kabar

maya oğrfa barm Ayı tür deemey yaşay ve

öü salr aya yapm ama heps başaszk

a souçlar

aşkarı kaaya yap bu başasz deey

buu vermsz br çaşma oduğa be adrr Çaşma amac pas br gözemc bş açsda a

musov mkes sake maarı kosmer

dışs göüüşler göüleyebmek değl gerçeke

vrodukan hssemek oar am yamda hssemek

olduğu k etmeye başlam V ol gerçeklğ hssememze yardm ede şey göü ve ses değl ese

yk hssdr u yasra bu yak duygusu

a masamda oup oy me derlkere erek


42/298

34 • Bi Ro Yaaak

a yapr aa u ser igee pasiften ziyade aktf ir

ro oyna

Düşünüzün gözecisi oaiirsiniz aa ayn zada içinde aktif ir ro de aiirsiniz ani kendinizi

zihinse oarak haya ettiğiniz koşuarn ve duuarn

r aş tarznn oaarn nesneerin v ortasnda

uaiirsniz Artk kendiniz dşardan ir seyirci oarak

görezsniz szi çevreeen şeyeri görürsünüz Zaana

u "oa duygsu pekiştikçe düşünüzü çevreeen ko-

şuar içinde as aktif kşiik siz oaiirsiniz zihinse oa-

rak onaaa rzuara sahip oaya çaa sarf eteye

hedefe uaşaya aşayaiirsiniz.

Bu igeein aktif yandr

ÇSE OŞUAR YARAMA

Bir ounun yaşnn içse koşuarn yaratak gene

anaiz sürecinin ir devar ve zaten iriktiriiş oan

azee haat aşaaktr Artk süreç derinere ier-

er dşsa oann zihinse oann dünasndan aşağ içseruhs aşankine iner Ve u oncunun yaratc coş-

kurnn ydya gerçekeştiriir

oşkus gann u önünün zoru ouncu-

nun roüne etin repiker a da zihinse anaiz veya di-

ğer iinçi igi vastaarya deği de kendi duyguara

kend gerçek coşkara kşse haa denee k-

aşasndadr

Bunu yapak için kendin evin t ortasna ereş-

tirei şahsen orada uun önce eni aptğ

gii kendini ir gözeci oark göreeidir; igeei

aktif oadr önceki gii pasi deği Tü u hazr-k dönei içinde zor ve önei ir psikooik andr u.

Bu an zi ouncuuk jargonuuzda en *

hai


43/298

Çı Dnei • 35

dedğmz andır kendm nesneern somutluğ çnde hs-setmeye başladığım yar ve oyuncu tafından öneen

bütün koşuara kesşmeye onın br parçası olmayahak kanmaya başadğm noktadır. Bu h br anda ka-zanım zamana ede edr.

klda l hazrğnın bu aşmasında kendmgözlemc posyonundan aktf katımcı pozsyonuna örneğn Famusov aesnn br üyesne dönüştürmeye çalış-n Bunu br anda başaabecekmşm haasna rmem.Yapabeceğm g dağımı kendmden ben çevreleyenşeylere çevrmektr. Tekrr evn çnde geznmeye başla. Şu na apı gryom ervener çıyomoturma odrına açıan kordorn kapısını açmış durum-

dayım. u anda kabu odasındaym, ön odaya açıan kapıyıtyoum. Brs kapnın önünü ağır br koltukla kapamış,bao sonuna grmek çn onu kenara tyorm.

Ama bu kadar yeter! Nye kendm kandırıyoum? Buyryüşü yaparken hssettklerm, ktf mgelem ya da gerçek br durm çnde olma duygsunun sonucu değl Bu

kendn kandrmaktan başka br şey değl Kendm coşkuanmaya şu ya da bu şey yaşadığım hssetmeye zorluyorm sadece Brçok oyuncu bu hataya düşer Kendernnbr durm çnde canı oduklaın hayal ederler sadeceonu gerçekten hssetmezer. ş bu ben" sahnedeym"duygusu mseesnde oağanüstü derecede kat davran

ve oyn nn kenisinen iseii jesle ve eylemleihkk veeek yeine getiebiiyosa yatmak istei kaakee sahne üzee vüct vemş emek Sanislavski'inb mülasyon Sistemi ik yllana eşii yanlş anlamaaa yol amş ve oncnn keni benlien vgeeekbi başkana önüşmesinin ne ka mümkün olabileceiışma kons olmş Acak Sanislavskin b koa ykaşm geekte ok nei Oc bi ü metamozgeii canan kaaktee önüşmez yz veii ve


44/298

6 • Ro Yaatmak

maıır kensne Rolün yaşamının gerçek hsselşyleaı kara hay elmş coşkular arasına çok üyük

ak ar. öye yanş yansmaın tuağına üşmektehlkelr ouncuyu orak e mekank ounculuğa yön-lenrme eğlmnerler

Yne e amuso malknesnek erms yüryü-şüm süresnce oraa oluğmu gerçekten hssetğ eken hslerme nanığım r an olmuştur Ön oaya açı

lan kapıyı açtığım e üyük r koltuğ kenara ttğm an;u em çn gereken çaayı gerçekten hssettm rkaçsanye sürü; arlığımın gerçekğn hssettm oraa Kol-tuktan uaklaşır uaklaşma yok olu e yne oşlktatanımsı nesnelern ortasına ürr olum.

u enemem r ese "en . .yım aşamasınageçmeme yarımcı olmaak rolünün olağanüstü önemnöğretr ana.

Denemelem aşka cansı nesnelrle tekrar eerm.Zhnsel olarak çeştl oalarak ütün molyalarn yerlern eğştrrm nesneler( r oraya r uraya taşın

olarn ırım nceerm. Cesaetlenerek enemey raım ler götürürm Artık canlı nesnelerle aha yakınlşkye gryorm Kmnle? Petrşkayla ta k u haya-letler e yürüyen kostümler ene şu ana kaar tek cnlıkşlk o oluğna göre öylece yem üst kata laryatakhanesne çıkan merenn yanınak loş korora

karşılaşırı.Herhale Laı eklyor? ye üşünürüm şaka

yollu ona parmak sallayarak.Key hoş r teessümle karşılık err O ana ü-

tün mgesel koşulların çne onun hakk arlığını yalnıcahssetmekle kalmam aynı amana nesneler ünyasnına oluğu g canlanığını kesnlkle hsseerm. Dar-lar haa nesneler canl r ışıka ykanmıştır Gerçek rşey yaratlmıştır en ona nnırım e sonuç olarak "en

h ü l A tü


45/298

m Dnemi • 37

lkle canl br nesneyle lgl kend duygulam aaclğylayaratğ gayet açktr.

Zihinsel olaak nsanlar yaramak, onlala kaşlaş-mak, onlarn yaknlığını, gerçekliğin hssemek üzernene kadar çok deney yapas, "ben ym aşamasnaulaşmada dşsa, ziksel imgnin (bir insan başı, gövdes,avarnn gönüsü) çsel mge içsel vağın mahyetkada öneml olmadğ konusunda o kadar kna olum.Ayn zamanda, diğer nsanlarla kurulan her lşkdeöneml olann ynzca onlarnkni değl, kend psikoojimde blmek olduğnun farkına varrm

Peuşka'yla karşlaşmmn başal olmasnn sebebbudu Onun içe ne odunu hissem; onun içsel im-

gesn görebldim euşka mgesinde denzcyi herhangdşsal br benzerlk zünden değil içsel doğasnın nasılolduğunu haya edebildiğim için and Lzann etuş-ka hakknda söylediğn ben denzci hakknda söylemekserdim: "İnsan ona nasıl şk olmaz!

Br sonrak sor Famusov malknesinn dğer büün

sakinlernn yaşlarnn neye benzedğini hssemek veözellkle onlarla ilşk kurmak içn, kend yaşam ecübelermi nasıl kullnacağmzdr Bu, gönüşe kamaşıkbr şr bunu oluşurmk neredeyse bün br oyun ya-ramakla aynı olacakr Benim nyeim o kadar leriye g-mez Çok daha basi ölçüdedir Famusov maliknesndekhayaleler aasndan canl uhlar bulm yeerli olacakrGiboyedov aaından nielenen yaradlşlarla am am-na ayn olmala gerekmez Yne de kend hsleimn, m-gelemimin ve büün sanasal doğamın önceden yaplmşçaşma arafından ekleneceğine nandğmdan, bu canlı

nesnelern, ynzca ksmen de olsa, Gboyedovun ka-erlern hayaa geçirecek bz izler taşyacağna emnmBu canl nesnelele kaşılaşmada kendm eğmek

çin Famusov malknes üyelerne, alesne ve arkadaşla


46/298

38 • B R Ytmak

maliknsi sakinlrin uğramak istrim. Öllikl vinrisini Pav Famusvun kndisini, snra vin küük

hanmn, Sphia, snra Lia, Mlchalin'i vs. gökistrim Lş şkta ir şylr taklp töklmmy çalşa-rak andk kridrda ilrrim, kaplar sayak üçüncygliim Kapy çaar v dikkatlic açarm.

Edindiğim şkank saysind, yaptğm şy, radakgrçk varlğma inanmada hlymdr musv'un ds

na girrim v n görürüm? Evin risi gcliğini giymiş vir Lann şrs öyüyr: m duaam daa iyi irvlat laimk için v u snada kr şf jsti yaarak dann asnda duryr Önünd, anama çala snuçsu kalmş v üünü kşitmiş küçük ir çukduryr Duann sölrini yakaayp unutmamak için ic,çcuksu r ssl iyak iyak ağyr Gölin yaşi var. Odann ir köşsin tuyrm. Yaşl adam açplak duumundan rr kada lsun utanmyr v şksöylmy dvam diyr On iç klağma duyarm v ik-sl yaknlğn hissdr gii lurm Buna rağmn fis

hissiyat ytri dldir rhunu hisstmy çşmalyBu iksl ir şkid yaplamayacağna gör akayaklaşm yla kuanmaym En nihaytind, insalairirlriyl sadc kimr ya da jslr aaclğyla dği, as aak göünmyn irad şmaa, iki ruh rasnda gidip gln titrşimlr yluyla knuşurar. Duyglar

dylar uur, ir rhun diğrini umas gii Bakayu yktur anl nsnmin huna ulamaya çaşakiçin nun nitliğini v hr şyin ötsind nuna ilişkimianlamalym

İradmin ya da duyglarmn şnlan, kndi li-ğimin ir parçasn na yönltmyi v nun rhunun ir

parças lmay dnrim. Bir aşka dyiş şn yayma valma aştrmas yapam in d daha Fusv'un kn-disi nim için mvcut dğilkn, hl rhsukn ndann alailir ya da na n vriirim? Evt mvcut dğil


47/298

Çı Dn • 39

yardıcı or Dşsa gnüşü tavıra aışkankarıçocks ciddiyeti derin inancı kts ziğe on hür

eti değerendiridiğnde bidik iyi hy eğencei harcında bir köe sahibi oanın barbr gerçeğini de taşyaninatçı eksantrik bir tip oası gerektiğini düşünürü.

B bir insann rhna nüfz etee ve on anaaa yardıc oayabir aa yine de hiç değise kendiiçide Fasova karşı doğr tav bı sağar. Taş-

aaarını ve eyeerini nas karşa gerektiğini bii-ri ark. Bir süre için b gzeer beni eşg eder aasonra yavanaşaya başrar ikkati dağır kendiitor ve tekrr yoğnaş ama ksa bir süre sonra k-ı başka yerere gider ve düşünceei Fasov terkeder onna yapacak başka bir şey yoktr Yine de bdeneeyi bir şekde başarı sayar ve böyece cesarete-nerek Sophiaya gideri

Onna ode kaşıaşı. Taaen giyinik ve dşa-rı çkmak üzere aceeye kürkünü giyektedir Liza onnetrnda çırpnta antosnn düğeerini iikee-

sine yard etekte ve bir küçük hanın yannda oasıgereken büün kçük paetere yanında koşştrmakta-dır Sophianın kendisi annın karşısında süsenekedirBaba baanıkti osine gtiştir diye yürtürve kız Fransız dükknandaki şapkar boneer iğneerve broşara "tapç ve pastaneere bk ve bek de

başka maçara şehre inek üzere acee eekedrB ser de sonç aynı: İgi nesne bana canı bir

oa dygs verir ne de bn zn süre korya-a kısa bir süre sonra düşünceri başka yöne çeki-ir. Yeniden yoğnaşr ve sonnda yapac bir şeykaayark Sophiadan ayıırı ve Mochaine gideri

Rica üzre ziyaret etei düşündüğ Famsovarnakraba ve arkadaşarının istesin yken kendii rahathissederi. ochinin ektparını yarken kandığısüsü e ysıya eğeniri Aa işi bitnce skır ve


48/298

40 • Ro Yaatmak

anmayacakır Hayal zyareermde ğm her yerdecanlı nesneern varğını hsseder ve br eme varsa on

arla şk krablrm ve her sernde var olma dymüçlenr. Ama ne yazk k her yen karşılaşma lm ksabr süe ç çeke Neden Anaması koay: Büün b karşıaşmaar amaçan yoksndr Seçen nesnern zkselvarlığn hssemye yönek emrnr oarak yaramşdır B dy kend adına elde edmşr ve yalnızca zksel dymsamaya zn süre llenlemez. B zyarendışs ble olsa br amacı olsaydı daha arkı olacakı Byüzden blrn br amaç rmüle ekn sonra dnemelerm krararım. Bao solonna rerm v kendme dermk Yanda Soha ve Skaozb'n vlğ erçekleşeck

ve ben yüz kadar msar çn büyk br düğün kahvaısıhazırlamaa örevlendrmşm Gümüşer masaları vesarey ayaramann en y yo nedr?

B aka her çş düşüncey err Örnğn Skalozbn aaynn abay mmen onn büün büğü düğnde olacakır. Rübelern ör ormar erekecek

k hç kmse şeref masasına ene damadın en yakınınamümkün old kadar yakn olamadığına çerlemesnAynı sorn akrabalar çn de eçerdr. es kolayca çerlyebrler Tereddüümün sebb yeer yermn omayşıYen evenen ç merkeze koymaya ve dğer masaarı merkzdn her yöne doğr yaymaya ne dersnz? B oomakoara önem yerernn sayısnı arıracakır

Ve ne kadar çok yernz varsa nsanarı rübelerneöre ormanız o kadar koaydır. Zhnm zn süre b sornara mş or ve lnçğn yrmeye başadığındabaşka br şey yen almaya hzırdır B ser Sohaya

Skalozbn değ Mohann düğünü çn yemek azlanmasıyaB herşey değşrr Babasının sekreeryle even

mek ynsz br evlk oacakır düğn çok daha ses


49/298

ı Dönei • 1

çide eni kobinaonla aalanır ve arık ne-neeiin knığın a da nenee ieişi ainde o

ayı düşüne ksyon ande! Akı duygarıirade igeei epi anki büün bunar gerçek ayaa ouoruşana a arı çşırar Deneedeneareenerek bir denee daa apaya karar veriribu efer anız deği anlı nenelerle

Bunu apk için bir daa Fauova gideri. Hçouğa ilai leeyi ğreekedir ve üziği geelike neekedir

Bu yaşı ekrik adaı kızdraya kar verriçeri girer odnn bür uuna ourr gzerii ona dikerve aşl beendii kzdraak bir arşa açk için bir

aae ararı"O lediğn nedir? die oranAa auov evap veree enezzül eez ue

een duanın oraında olduğ için. Niae biirir"Çok oş bir elodi deri akine"Meod değidi kua bir iaidi die evap verir

üüne baarak zür dile unuuşu e zaan en

işKiliee gieydin biirdin.Yaşı ada şididen kızış durdadr bu beni a-

dee eğendii ve ona daa da ziye eeye eşvik eder."Gider aa fza kaaa deri kibara. "Aya

oraı çok akırSıak ı? die erçe karşk verr aşı ada. Ya

eenne? Oraı ıak değ i?"O rkı diye evaplar daa da kiara

"Nei arkı? die ıra eder Fauov bana bir adıakaşarakÇünkü eennede ebieiz doşabiliriniz pk

Tanrınn izi araığı gibi deri apa gibi aparak "a-


50/298

2 Ro Ymk

"Ah sen. Sen korkunç bir gnahkrsn der yaşadam e kahkahadan orsesisini paamamak için hza

çarBu yeni çaşma bana ye nemi geir ki bunu eyid

emeye karar eririm Bir ziyare uru yapma üzere yeniden yoa çkan ama bu sefer kafamda Famusoarnakraba e arkadaşana Sophia e Sozubun yakaşandününü duyrmak gibi beirgin bir amaç ardr Herseerinde ayn dereede omasa da emrin başardr konuşuğm nesneein an harnn h fakındaymVe benim grünüde oma duyum her yeni denemeye sağ-amaşyor

Çaşma geişiçe nihai amam e oraya çan

oşuarm daha zor e armaşk hae geir Büün oayargerçekeşir Örneğin imgeemimde Sophia aşrann ürabir şesine gnderiir Ya onun gizi nişans Mohain neyapaakr? Bir çzm bumaya çaşrken kızn açrmasna adar giderim Başa bir zama bir aie opansnda Mohainden boşandan sonra Sophiay sanmay

gze arm Bu oayda aie yag o çağdaş abidesi renses Maria Aexeyenadr ie geenekerinin bu heybeiemsiisiye arşma oay değidir Üçünü bir oaydaSophiaya Saozubun nişannn sürpriz duyrsundabuunurm Bye bir akei nas neyebiirim diye afapaarm Oayar benim Skaozubun endisiye bir düe

oya uuşmam nokasna adar geir e Onu uumBen ym aşamasna uaşmada bu deneme emrin

erini yapan sonra basi aksiyonun yeeri omadğnaemin odum bir akm oayarn omas gerekir Bu şekideimgese hayanzda sadee ar omaya başamazsnz ayn

zamanda diğer insanarn hiserinin sizin onara e onarn size oan iişierinin rna daha gçü arrsnznsanar muuyken ya da musuzen anmaya başarsnz nsanara anşak gün be gn hayan aabağn


51/298

Çl Dnei • 3

hayatın gerçekerinn de frkına vırsınız.

Kendm tümüye imgese ksyonun ve karşıma çıkan

olayarla mücadelenn çnde eyeşebr buluna çmdemuczev br dönüşümün gerçekeşğn hssettm

B u noktada çse koşuarın değer ye anaşıır Bu

çse koşuar dışsa ve çse yaşamın oayaına karşı b

reyse tavırrdan ve dğer nsanara karşııkı şkerden

oluşmuşadr Eğer br oyunu yaratıc çse duum teknğne, "ben ym aşamasına sahpse, canı br g nesnes

nn gerçek duygsuna shpse ve mgeemnn hayeter

asında hareket edebr ve onara konuşablir durm

daysa o zaman dışsa ve çse koşuara hayat aşıayab

ro canı br r üeyebr br başka deyşe yen br

oyunu nceemenn k aşamasında yapmaya kakıştığımızçaışmaın üstesnden geebr Oguar ve nsanar değ

şebr kend mgeemnde yrattıkarı yerne başka yen

nsan ve oguar sunuabr yne de ona yaşam ver

me yets erk çışmaaı çn önem br etmendr

B u muzev döüşüm anıya çaışmamızın k evres

geç oak sonuçmıştır Onunun hu üzerndeyapı bu çışma hun bu tüst edş yatıı oşku

ar ve deneymer üretmek üzere zemn hzıamıştır Oyn

unun oyun anz yz tarınd öneren çnde "coş

ku çtenğnn doğa br şekde büyüyebeeğ koşuaı

onun çn canandırmıştır Oynunun öneden yaplmış

on şeye sonrad dönmes gerekmez namına gemez bu

Bütün bu çışma devam edecek, geşeek sınırsıza

genşeteektr ta k roüye tam temas rana dek

OGUAR! DEERLENDRMEK

Br oynun oganı değerendrmek önce yapmay

btrdğmz çse dönüşüme sonçann şeyn devamı

dha doğsu tekrıdır asında Aradk k önek ça


52/298

44 • Ro Yaaak

kına çeştlemee bçmne yapılmış omasıı hbkşm oynn kensyle, yazarın on yarattığı bçmyle

lgleneceğzB oynn çsel e ışsal koşla aasına oğan

br bağ aı. aa oğs kateen çse yaşamıyaşamlanın ışsal koşlaına, b yzen e oynnolgına gzenmşt İçse e ışs koşlaı ay ayeğelenmek zo Eğe b oynn e onn yküsü

nün ışsal olglaınan b ogaın çse züne oğ,çereen mekeze bçmen maeye geek nüz eesenz kaçınılmaz olaak oynn çsel yaşamına gesnz.

B zen Akda 'nın ışsa oglaına genmelyz, onlaın hatıına eğl, gzlele şeyn ha

tıına nlar te b bakş açısınan, yen b ışıka eleamalıız yen yaatıcı "ben .yım aşamaızın bakşylaFaso malkanesne yen b aşama gmelz. Amabaşangıçaknen kkat eğe mkaa aha aza nhazılık e patk eneyme sahbz b kez

Chatsk'y oynayacak omama ağmen ken olümün

ollaının eğelenrlmesne aşama aşama yaklaşıım;çünk Famso maknesnn bütün yaşamını tanımam(hssetmem) geek saece benm olümü oğan lglenen blümünü eğ.

Önce şıklaın, Sopha e Mochan'n blşasıa. B ogy ken coşkamın, hayattak ken ene

yimemn tatısına tatmak çn zhnse oaak kenmSophayı oynayacak oyncnn yene koymaya çaışme onn aına onn oüne va omaya çalışı "Ben .ym aşamamın b paçası oaak kenme soa "İç-sel yaşantımın koşlaı nee eğe kaın osayım eMolchaln e Sopha'nınk gb b şkm olsayı canı kşsel üşünceerm, arzlaım, mknlarım nele o?

Fakat çmek he şey "Mohaln saece sahte bsegl b opoünst, aşağılığın tek ye kaşı çıka. n ğ H b l k l ğ k l b


53/298

ama Döem • 5

memey braraya getremeyecekt dn Bea'rolümü bırakak zorna kalactı.

Br yandan mntığım şlerken öte ynan geemm e uyz Görnez br şeklde ben Fmusovmalknesnn yaşaının tnıdık çevresye kucaklarSophanın yaşa koşula çnde yaşamamı sağla benolgulın ortasına ter böylece oan btenlern ortasındakend rademn kend uygularmın, kend mantğımın vedeneymn tkler bu etenlern öne ve belreycğnkavrmaya zorar ben. Ve mgelemm, bu te bakış açısından yr tarfından verldğ hyle ogara yen brhaklılaştırma çsel açklaa ve uygusa yaaşı arar

a Sopha yetştrşyle Frnsız roanlaryla bu

aşağıık Mcholn b kyetsz br yaatığın aşnı erchedecek kad yozaşmışsa?" ye uyır gelem

Ne ğrenç Ne pataok" der duyr hdeeböyle coşkular çn herhang br esn nereden buablrsn?"

a da sebep olukları ğrençğn çne" dye sakn

manğmn yoru gera Chatsk?" ye duyglarım karşı çıkar Böye

köt huyu br Sopha'y seveblmes mkn mü? İnnak stemyom Chatsk mgesne ve bütn oyna zararveryor."

Bu açıan duyulrı çn hçbr yakaşım yolu bua-mayacağımı görünce mgelem yen üler farklı tepker ouşturacak rklı koşular rar

a Molchaln?" der mgeem ayartıcı br şekldegerçekten olağnstü br nsansa daha doğrsu tam daSophanın onu anımladığı gbyse şarane kbar sev

dou, dşüncel duygsal ve her şeyn ötesnde rahat vetaatkr?"O zaman Molchan olmaz başkası olurdu ve çok y

br olurdu" dye cevap verr duygulaım eleştren br şe-


54/298

46 • B Rol Yaama

yrıca diye ısrar eder melemim coşlarımın endini toplamasna iin vermeyere, ntlmamaıdır

her insan özellie şımarı bir adın, beğenlme ster veb drmda endin erçete oldğ ibi değil olma iste-diği bi haya etme zorndadır B oyn endi endineoynaması bir başasına oynamasından ne adar za abl edleblirdir, hee ochan b im neye isterse çtenbir şeilde ona nanacağ açı olan birine. Bir adın içn

heres taraından üçü örlen bar yüse öşlüşairane br yaratı arz etme ne zevtir Kendne acımave başaarınn merhamet ve şevini yandırma ne zevtr! Bir seyircinin varığ on daha a oyna başa birze ro oynamaya endne yeniden hayan olmaya iter;özellie on izleyen ochalin bi on cesaretlendiren ce-vaplar vermey bilen biryse"

vet ama Sophianın dyarnın b yom eybir yomdr ve Griboyedov'la çeşir"

iç de değl Grboyedov Sophia'n endn beğenmişğnde Molchalinn pşin yanışlığnda ısrar" diye

notayı oyar manığım.debiyat öğretmenerine inanmayın" diye sr ederimeemm daha da çlü br şelde. Dylarınıa üvenin"

Sopha ile ochan arasındai aşın hallaştırıa-biir br temeli odğna dyım na ettiğime öre

benim için b aş canlanr ve oldça ab edebir birhale eir artı Valığınn erçeğine inanı Coşsalanaizim il örevn tamamştır oyn çin ve benmrolüm Chasi içn önem içse oşar yaratmıştr Üsteli Sophia ve Molchalin arasndai samimi aş os biranda pe ço başa sahneye şı tar Sopha ve oc

halin arasındai aşın bütn çzisi ve b aşa esişeoşlla açıar. nn yansıra b olyla herhan birilşs olan oynn dğer bütün böümlerne aımlar ön-deren canı br ablo olr


55/298

aşma Döm 7

Famusov gb despok br karakere anden üz yüzegeek, böyle ehke durumarda kındığında karşınız-

dknn dengesin bozmak çn gözüpek ve bekenmedkbr adım atma seğ uyandırır. Böye br anda karşıdy anınmaıdır breyse özeer bnmedr. Ama benoyunun k okumasından haımda kaan br kaç pucudışında Famusov'u anımıyorum Ne yönemen ne deFamusovu oynayn ouncu bana b yardım sağayabyor çün onar da amusov konusunda benm kadarbgiszer Onun karktern breyse özeern bu yaşıve naç yaraığın çse şekn kendm çn anımamakanbaşka çarem yok Kmr o?

Manğm arafından çabucak emn eden bg "onun

br bürokra br köe sahb oduğdur bu bana edebya derserm haıraır

Mükemme! İmgeemm şmdden aeşend "Bu demekr k Sopha br kahramn

Nedenmş? dye sorar sersememş manığımÇükü br zorbayı ancak br kahraman böye sern

kanıık ve kendne güvene parmağında onaabr derheyecanı mgeemm Burada esk adeere yen adeeraasında br uuşmzık va! şık oma özgüüğ! Bu modern br ema

Pek ya amusov sadece ae aeern sınıf geenekern kormk renss Mara Aexeyevnanın gözünegmek çn heybe görnüyorsa? Bu yen br naz"Ya Famusov y huyu br hyarcıksa açık kr koaysnrenebr ama koayca yaşabr bryse? Ya kızıafından ordan oraya sürkenen babaardansa?

Bu drmda her şey ümüye rkı ourdu O zman

aran durmdan aş amen ak Böe br babaya uğraşm zor değdr özeke Sopha son annesgb kurn b oduğna göre dye bgendrr ben manığım


56/298

48 • o Yaama

yapmadr br mar eredeyse Sopa krde

ş sevgs şasdr; er ma esur vş ögür

ve sevd oa br aa orada göümedke sorauakrd döüşü re yoar omadğ sr

ağr you arabaarda youuk eğ br youuğ b

mes ayar be sürebeeğ o amaar ç oağdş

br şeydr Cask beklemedk br şekde ve köü a

eser am da yaş amda ger Bu Sopa s

gağ daa a aaşabr kar ay amada braro yapma ve sks geme seğ vda ab

da so orak Sopa Caskye sdrar da açk

a Cask duumu e Sopha le çoukluk arkadaş

oduğu gö öüe ldğda ve buar Sopa sk

arkadaşa yöek şu ak soğuk avrya karşaşrdğda değşm e oduğu ve Cask keds as

şaşk sseğ aaşabr Öe yada eğer kş oaya

ra Sopa açsda bkrsa Cask' rr

ve şeyağ oda yr�ğ as em gee

şkar buuşmas saes babasya arasda geçe

aykar yere basğ sae emes ve Cask'avr Moa' aa aa kbarğya aba abaa

omas yüüde oduğu ma ve ou sr av

r oşgörme eğme grer

Eğer kş ked dğer karerer Sopa' kra

bar yere koyarsa oar da aayabr Baaşmş

Cask o ögr kouşmasa ve ara ç kaaabrer myd Ser ssem l var oduğ br opumda

yaşay saar oarak ked opuma kuumr

aşağamay edeeye kouşmr karşsda deşee

düşmeer myd Aak çdrmş br s Cas gb

kouşmaya ve davramaya esre edebrO

ade bu

arkapa öüde Sopa kam sab dosu ve

şas k başda omadğa dğerer adrd

ğda daa da eke ve amas our Ve ye Sopa

d M l kü ük dü ü ü k ü üü


57/298

aa Döe 9

uşakmış gb, utaç vec kovuşu kaşsnda acsn

anlama -böyece de hssetmek içn kş geende

sef sahplenn çnde yaşamış omı ve onlaın lışkanıklarını adeten, yaşm bçmlen byo olalıdı. Ve

aynı zaanda kızgınlığnın dernğn, husuetn, sonda

k "Ama Tanım! Penses Maa Aexeyevna ne dyecek

eplğnde yoğunaşan gnah ve koku hssn anlamak

çn ş kendn Fausov'un ene de koad.

Sonuç ol, a a bütün olg btn dışs ve

çse koşulı sınadıkt sona kend deneynz youya

Gboyedov'un ounu çn seçğ musov akesnn

yaşamının bu gnnün nasıl heyeclı, nası belenmedk

olayla dolu oduğnu kavayab (doayısıyla hssedeb

l)snz Bu komednn öze b ntenn rkna ancak şimd vablsnz 'nın podktöle tandan

es geçlş b ntek: Akş öçsü teposu Geçekten

oyunun döt pedes bounca geşen k bu b göste çn

bkaç saat demek bu olgl bolluğnu dernleesne

beeyc olduklaı haeye skıştım ve hakını veek

çn hızlı b kış oluştumk geekd; oyncua sahnedeoan he şeye kaşı tavıaında uyanık olmalıdıa Bun

dan başka, amusov alkesnde, temede yatan nsa

hunun çsel temposunu da thn etmek gerekd bu,

oundk btün kaaktee çn zonludu

Oyncu ne kada çok gözem yapmış ve nsa tımış

sa, deneym canı zenm ve haıl bkm o kad b

yk oacı O kada ncelkl dşnecek hssedecekt ve

mgelenn yaşamı o kad genş, o kad çeşt, og ve

oaya kavaışı o kada den, oyundk ve oündek ha

yatın çse ve dışs koşuln agmas o kad net ola

ckt. ek ve ayn tea zende mgeemn yaptığı gnlükve sstematk patke ounun vel koşuıyla gl he

şey oynun hayal yaşamda lışkanık hane gelecekt

Adından bu aışkanıka knc doğa hne eecekt


58/298

50 • Ro Yama

ork gönürer. Am şmd sonsuz heyecn br gnücn oydrr yşm doudurr e gerçeken bn

kendme erBşgç bs kuru shne drek "Fmuso g

rer dyordu Şmd yn kemeer bsn şkr dönükcdd br hd err Soph ücr şry süme ehkesye krş kşydr e Mochn komk ehd

edmekedrBşngç bs br shne grş şre o şey

Chsk grer şmd mrsyednn esnn korn dönüşü e yrdr bekedğ şky yenden brry geşhn r Bu kur shne drekne e yzn yzdğ herkemeye ne kd mgeem n kd çse e dşs koşu

-ne kdr breyse çse yşm prçcğ rsymr mgeer rzur ksyon dh edmşr k!Ounun ogun kend kşse denymer yuy

sndğm göre oümün büün yşm e çse e dşs

koşu önceden odukr gb ybnc gönmez rk e geçek görnüer Fuso mkesndek yş

mn büün koşur nm e önem knmşr. nrprç prç değ ounun büün krmşk koşur zncrnn böünmez br prçs o kb ederm Onkrş rm gerçekk kznr.

Br onun ogrn e kurgusunu nkederknoyncu semede çse çerğn de çnde her e çerors

neder Dşs grn nd gz br nehr gb kn oc hu nkeder. Shnede kşye gereken ek şey çse

çrk ogdr coşk hrekee geçrecek c gçerork drnn ogrdr Br ognun br og orkkend bşn y d kendnden eğendrc br epsodd

bşk br şey omyn b og ork hçbr değe yokurdh doğrsu zrrdr çünkü çse yşmdn br şeyerp göürr

Ogun değerenrmesnn önem nsnr s


59/298

aşma Döem 5 1

ganizma olar oyncunun kendsni ondaki dğerkaaktererle karşııkı ilişkieini açığa çıka. Başka bir

deyşle onn içsel yaşamının koşllrn netleştirr vebizim radğmız da budr

B olglan ve olaylarn değerlendirilmesi başka neanama gelir? Dışsa oayaın deinine nmemz ve derinlerde mhtemeen dşsal olgarın oşmasna yol açanbaşka, daha önemi içse oay bulmamız gerekiği anlına ger Ayn zamanda b içsel olayn gelişm çzgisini izlememz ve onun etkisinn hem dereesin hem de doğasınıher br karaktern yönünü ve emek çzgsni hissememizkaraktererin pek çok içse çzgernn modlini her birhayattak blir hederne doğ yol rken ki kesişim ve

ayrımlrnı sezmemiz anlamına da gerKısaas, ogular değerlendrmek, nsan hayatının çse moden kavrmak (doaysyla hssetmek) demektirOlguları değerendrmek oyn yaza tarafınd yaratlano yabanı hayatı tümüyle kabu etmek ve sahiplenmektirOlgul değlendirmk, oun menni altnda yatan ka

rakerin çse yaşamnn gli anaha lmaktırBir oyundaki olgların ve oayarn değerlendrilmesi

ni br keede sabtlemek bir hata olrdu Çalşma lerledikçe her zman çsel öze katda blunan argıla yenidentazelemek için geriy dönmek gereklid Bnun da ötesinde, br ro yaratmay her tekrar edşinizde oglar yeniden

değerlendirlmeldi İns mne deildir Bir rolü heroyayışında aynı şeklde hissedemez Her seer aynı yaratıı itkyle kışkrtıamaz Dünün yarsı bugnkye pekd aynı değldr Yakaşımında gözle görnmeyecek kadarküçük güçlüke aglanablir değşker olaktır ve b

günkü yaratclığın temel tksi de bdur Böyle itkencü yen ve bekenmedk omalrnda yatrHavanın sıcaklğn ışğın yemein, dşsal ve çsel

koşullarn kışmının etkisyle olş tüm o saysız bel lk k l d


60/298

5 • i Rol Yarata

şla yluyla yalaı aeleyie yeis ü u-la yunnn çsel eki ön böüüdür. uyeeek laksn ynu kaç göseen sna elan lgs lguaa ve an aylala emasn kayeeili ve la ne ulaka vgeçeli


61/298

BÖÜM

CŞKUSA DNYİM DÖNMİ

Br ro üzerine ışmanın k dönem sadece hırıka

g br şeken bu knc dönem araıma ig br şedrEğer k dönem iki sevgi arasndaki ör dönemine benzeiebiirse ikincs aşkarının amamanmasını birikeikerinn mevesinin ana rmine düşmesini ve ouşumunuems eder

Nemrovichanchenko bu araım anın bir karşı-aşırmaa asvir emişr: Bir bk üremek in oprağaohum ekmenz gerekr bu ohum paranmı ve ondangeecekek bikinin köker ouşmaıdr Anen bu şekidearın aım ohumu da oncunun ruhuna ekmedir paraanma aşamasından gemei ve sonra eni bir

araımı ouşuracak oan kökerini samaıdır (Bu eniaraım) Oncua ai oacakır ama ruhu oun zarınınsoundan geecekir

Eğer hzırık dönemi verii durumar ouşurdusao zaman bu ikinci dönem duguarn enğn roün üreğini se imesni, ruhsa aşamın araır Roü u

coşksa deeym yaratcğmz e teme e öemaşamasdr

Roü aşama ve deneme süreci insanın doğasınahükmeden zikse ve ruhsa kurarın coşkuarının gerekiğinin ve doğ gzeiğin üzerine krmuş orgak braraıcı süreir Bu organik süre nası doğar ve geşir,ouncunun araıc aışması burada neerden ouşur

ÇSE TKER VE Ç KSYON


62/298

54 • Rl Yatma

acağımı öğenmiş aak, imgeemim sayesinde ada ya-şamam için kişise bi insani eme bumuş aa, bei

gua ve ayaa yüzeşmiş, ev sakineiye kaşıaşmış,naa anışmş, cşkuaınn ne duğnu hissetmş naa dğudan ietişim kumuş aak, kendiiğinden öneçkan beii bi hedefe dğ, nda madan beii a-zua ikie besemeye başadm

Öneğin Famusv şak söyeken na yağm sa

bah ziyaeini haıa ve ak yanzca endimi ada,nuna, nun dasnda hissetmee kamam. Yanzca can- bi nesnenin vğnı hisseme ve cşkuanı duyum-samaka kamam bi takm yakın hedeee dönük beiiazuan ikiein kna vamaya da başam. Şimdiik

bu azua sn deece basitti Keşke Famsv bana biazig göstese Bunu açığa çıkaacak uygn keimeei veaksiyna aaım. neğin, ökeenince mi acağınainandğm için yaşı adama daga geçmeyi deneim.

Bu yaatcı itkiei, akyna yönendien dütüedğa aak aki ede. ma iti henüz asiyn değidi

İki içse bi dütü, henüz tamin edimemiş bi azudu,ysa aksiynun endisi azunun ya dşsa ya da içse biaminidi. İtki iç aksiynu, iç aksiyn da en nihayeindedış siynu uştuu Ancak yine de bundan bahsetmekiçin henüz çk eken.

Şu anda aksiyna dönük itkeimin Fmusv

maknesi yaşamnd bi sahnenin imgese cşkusadeneyimi knda a gözemimin bei bi öznesi-ni hedeemeye, bi yöneimi geçekeştimenin aaçanaaya başam Böyeike, Famusv taafından yadakesien Shiaya Mchain aasndki aşk sahnesini ha-tıaynca bu duudan ktumann bi yunu bumaiçin Shia gibi düşünmeye başam. İk aak sakin göneek uancım gzemeiyim, tüm kntüm taıym, bi eyem an düşünmeiyim kendimi Famusva

k h h i k bi


63/298

Cşusl Dem Dömi 55

kafası karştımaya çaşrm Bu snda, çmd hr ürnc çs aymaa ouvi: Bck b yğn k

zğ b coşk karmaşas, syoa ön bklmdik ik; ki bulaı sad doğa ti dbilir, sadciham buarn asl glştriğii bir.

Bu kpıılar hssd hisstmz asyoa gibiirim,ama hü zksl olaak dğil sadc içs olarak mgmimd .

Eğr Sopha' dmda osydn yapard?diy sora mglmm dygma

Yüzüm mks br ifad takması söylrdimdy ddüsüz yanıar dygam

Ya oa diy dvam dr mgmim.

"İala ss kalması söyldm diy yanıadygarm. Bırakm babam dldiğc haş v apalcaşyr söylsi. Blr hpsi çoğka şmak kzyaraadr. Soa, yaşlı adam büü zhiri kstğda bağmakta fssz kadığda oşkdan yorgndüştüğüd, h diliklrid hr zamak yi m

zacı miskniği, sük düşküüğnd başka bir şykamadığıda ns ddmk r slmk çiahat b kotğa otuduğnda daha a ssk omasııaak düüst isalar bbilği daha da mksbir ifd akması byrrm.

a soa? dy ısrar d imglmim

Sopha'ya sah bir gözyaşn zic silmsii söyrm ama bun öyl yapmdr ki abas frk si vöcki kada haksz drdm, yaşı adam dşnp oldkça dş bi şkid dn bu kadar sus-knsn Sophia? diy soraa dk Aa b cvap vmz-

dim B dymuyo msu?' diy alvaırdı atık yaşadam. So d Söyl banaKız mütvaz, savnmasız, çocks b ss, yaşlı

adam daha da çarsz hal gtic şd vap vr '


64/298

56 • B Rol Yaama

"Soa oa h susku kamas ve oda öye eva-zuya dumas söyedim ta ki aas siiemeye aş

ayaa dek a u sefe ou Mohaie yakaadğ çdeği susku oduğ ve ou müşkü i duuma sokuiçi siieeeki. i isa igisii aşka yöe çekme-de kouşmay i kouda öüe çevimede mükem-me i yöemdi u

Souda aasa ayaak oağadş i siikeMohaii sk i içimde ve aaa akasda sakamaya çaşğ ütü aasa göseimesii ise.

i

"ak aa deditiim oa müevaz i ses ouya"Nedi o? diye soa aas"i üt diye eva vei "u yzde gedi Moha

"öyoum eketii kyğa as sakamayaçaşğ göüyom Ama uaya odaa as gedi o?diye soa yaş adam ze i oşkuya

"Neeye geeeki ki? Dü i dü çşmşk eae Çok iyi iiyosu ki aa o ve e u akşamki ati

içi i düe hazyouzKz masumiyeii isata gözüke duguğa

h kzg osa da "Şey Eve, yom diye kau edeaas ihiyaa

"Çşma süemizi ada muaşee kua aşği geçek. Buu içi sede af diiyoum aa Buada Sohia aas eii öe aas da ou adahaçe öe ve kedi kedie: "Ak kzm eim diyedüşüü

"Düe çaşmas kesiike iimemiz geekiyoduçük aksi akdide kz düeti kötü çaaak kedi

üü akaaa öüde ezi eiğii göüe çok a skd. Skmz myd"Eee Sk oudu aii diye oaya yaş adam

eedeyse suçuuka şimdide kuaa kad kza


65/298

Cşusal Deym öm • 57

oaına girei yaaklaın Ta oralara, genç bir aaayalnız olanın uygn olayacağını ylein Ayrıca o oa

lr ün ııılaıkla içi çok oğuk Buraa, oaa,klavene çışayacakık a nere çaışacakk? Başkaenrüan yok ki. Genç bir aaa yanız klaak içinLizaya aia ura kalaını erei abii ki Ve buyzen baba, en Tabii, beni hkkıı koruyacak branne yok ki! Bana yo gerecek hiç kie yok kiBen bir yeii... Zavalı ben Yüce Tanrı! Keşke canıı aayın! Eğer Sophia şanlıya ve gzerinen yaşrgelire, büün orun onun heiye oarak yeni bir şapkaalaıya çzülecekir

Byeikle arzuar, eğiiler, oynaaya yneen ikilerenoğal olrak o neli şeye oğ yklaşrı: iç akiyon

Haya akiyonur; hayaın içinen yükeen canı anaıızın çoğunukla aki oaının neeni buur

Draa kelieinin

Stanislavski-Bir Rol Yaratmak

Documents

Transcript of Stanislavski-Bir Rol Yaratmak