SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ VE ARTER KAN GAZLARI

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

VE ARTER KAN GAZLARI

DOÇ. DR. ÖZNUR AKKOCA

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD.

SFT ENDİKASYONLARI-1• Semptomların, fizik muayene bulguları ve

laboratuvar sonuçlarının değerlendirilmesi• Hastalıkların solunum fonksiyonlarına etkisinin

saptanması• Obstrüktif ve restriktif tipte solunum fonksiyon

bozukluğunun ayrımı • Preoperatuvar değerlendirme• Hastalığın seyrinin ve prognozunun

değerlendirilmesi

SFT ENDİKASYONLARI - 2

• Tedavi yaklaşımlarının belirlenmesi

• Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi

• Mesleki ekspozisyonun monitorizasyonu

• Epidemiyolojik araştırmalar

• İş görememezlik derecesinin değerlendirilmesi

SPİROMETRELER

• Volüme duyarlı; sulu, kuru, körüklü, diyaframlı

• Akıma duyarlı; Pnömotakograf, termistor veya sıcak tel anemometresi, türbin cihazı ve vorteks cihazı

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ

• Havayolu fonksiyonlarını gösteren testler

• Akciğer volümleri ve ventilasyon

• Diffüzyon testi

• Kan gazları

• Kardiyopulmoner egzersiz testleri

• Metabolik ölçümler

Havayolu fonksiyonlarını gösteren testler

• Basit spirometriVC, ERV,IC

• Zorlu vital kapasite manevrasıFVC, FEV1, FEV1/FVC, PEF, MEFV eğrisi

• Maksimal solunum kapasitesi (MVV)• Maksiaml inspiratuvar/ekspiratuvar basınçlar

(MİP, MEP)• Havayolu rezistansı ve kompliansı (Raw, C)

Akciğer volümleri ve ventilasyon

• Fonksiyonel rezidüel kapasite (FRC)

• Total akciğer kapasitesi (TLC)

• Rezidüel volüm (RV), RV/TLC• Dakika ventilasyonu, Alveolar ventilasyon, Ölü

boşluk

• Ventilasyonun dağılımı

Basit spirometri

• Vital kapasite: Derin bir inspirasyondan sonra derin ekspirasyonla atılan hava volümü olarak tanımlanır, ml veya lt cinsinden ifade edilir.

• Yavaş vital kapasite veya manevra yukarıda tanımlanan şekilde yapıldığında ekspiratuar vital kapasite (EVC) de denir.

• Derin ekspirasyondan sonra derin inspirasyonla alınan havanın ölçümüne ise inspiratuar vital kapasite (IVC) denir.

TLC

FRC

RV

İnspiratuarvital kapasite

Ekspiratuarvital kapasite

İki zamanlıvital kapasite

TV

Basit spirometri

• İnspiratuar Kapasite (IC): Normal ekspirasyondan sonra derin inspirasyonla alınan maksimum volümdür.(%75 VC)

• İnspiratuar Rezerv Volüm (IRV): Normal inspirasyondan sonra derin inspirasyonla alınan hava volümüdür.

• Ekspiratuar Rezerv Volüm (ERV): Normal ekspirasyondan sonra derin ekspirasyonla atılan hava volümüdür.(%25 VC)

2

4

6

8

TLC IRV

FRC

ERV

RV

IC

TV

VC

0

VC’nin azaldığı durumlar• Havayollarında obstrüksiyon varlığında (hava hapsi arttığında)• Akciğerin elastik özelliklerinin değiştiği, genişleyebilme

özelliğinin kaybı, doku kaybı, yer kaplayan lezyonları olduğunda Yaygıninfiltrasyonlarda,atelektazilerde,tümörlerde,fibrotik hastalıklarda, cerrahi girişim sonrası volüm kaybı olduğunda

• Akciğer ekspansiyonunu engelleyen plevral patolojilerde, göğüs kafesi genişlemesini sınırlayan patolojilerde , toraks boşluğunun azalması, diyafragma hareketlerinin sınırlanması durumunda

• Solunum merkezinin deprese olduğu durumlarda, nöromüsküler hastalıklarda

Zorlu vital kapasite manevrası

• Zorlu Vital Kapasite (FVC)

• Birinci saniye zorlu ekspirasyon volümü (FEV1)

• FEV1/FVC

• Tepe akım hızı (PEF)

• Akım-volüm eğrisi

Maksimal ekspiratuvar akım-volüm eğrisi (MEFV eğrisi)

Maksimal inspiratuvar akım-volüm eğrisi (MIFV eğrisi)


• Ventilatuar kapasitenin değerlendirilmesinde

• Ventilatuar kapasitede bozulma santral sinir sistemi, iskelet-kas sistemi, akciğere ilişkin patolojiler bağlı olabilir.Ancak en önemli nedeni havayolları obstrüksiyonudur.

• Büyük akciğer volümleri düzeyindeki maksimal akımlar büyük oranda trakea ve ana bronşların akım özelliklerini yansıtırken, düşük volümlerdeki akımlar periferik intratorasik havayollarını yansıtır. Büyük havayollarında akım kısmen de olsa türbülan özellik taşırken periferik havayollarında laminer akım vardır.

• Volüm-zaman, akım-volüm eğrileri

Zorlu Vital Kapasite (FVC): Derin inspirasyondan sonra zorlu, hızlı ve derin ekspirasyonla atılan hava volümüdür.

FEV1: Zorlu ekspirasyonun 1. saniyesinde atılan volümdür. Kooperasyona ve efora bağımlıdır (%75-80 FVC)

FEV1/FVC (Tiffeneau oranı):Normalde > %75. Havayolları obstrüksiyonu < % 70. Hafif-orta dereceli obstrüksiyonun değerlendirilmesinde yararlıdır.


• Maksimal eforun gösterilmesi

• Test sırasında öksürük, glottik kapanmanın olmaması, kaçağın olmaması

• En az 6 sn veya plato oluşana kadar ekspirasyon yapılması ( 30 ml den az değişim)

• Test ani olarak birden başlatılmalı (back-extrapolation volüm %5 FVC veya 150 ml nin altında olmalı)

• En az 3 adet kabul edilebilir özelliklerde manevranın yapılması ve FVC ve FEV1 değerlerinin %5 lik veya 200 ml lik değişim sınırları içinde olması

Zorlu vital kapasite

• Havayollarında daralma veya tıkanma olduğunda azalır. Ekspirasyon zamanı uzar gnl 20 sn nin üstüne çıkar

• Restriktif hastalıklarda azalır

• Hem VC hemde FVC azalması nonspesifik bulgulardır

• Her ikisi arasında fark oluşması havayolu kollapsını gösterir.

Birinci saniye zorlu ekspirasyon volümü (FEV1)

• Sağlıklı bireylerde değişkenliği 60-270 ml (183ml)

• Genellikle büyük havayollarını yansıtır.

• Havayolu obstrüksiyonunda (mukus sekresyonu, bronkospasm, inflamasyon veya elastik doku kaybı) FEV1 azalır (FEV1 ve FEV1/FVC , standart parametreler)

• FEV1 obsrtüktif akc. hast. hem siddeti ile korele hem de prognozu gösteren iyi bir parametredir

• Restriktif patolojilerde ise FVC’deki azalmaya bağlı olarak azalır.

FEV1/FVC (Tiffeneau oranı):

• Havayolu obsrüksiyonu ve restriktif hastalıkları ayırdetmede oldukça kullanışlı

• Obstrüksiyonlarda < %70 iken, restriksiyonlarda normal kalır

Obstrüksiyon FEV1/FVC (%) Normal > 70 Hafif 61 - 69 Orta 45 - 60 İleri < 45

0 1 2 0 1 2 3 4

FEV1

FVC

FEV1

FVC

NORMAL OBSTRÜKSİYON

VO

LÜ

M (

lt)

ZAMAN (sn)

RESTRİKSİYON

0 1 2

FEV1 FVC

Zorlu ekspiratuvar akım

• Maksimal Ekspirasyon Ortası Akım Hızı (MMFR, FEF25-75%): Zorlu ekspirasyon ile volümlerin % 25 ila %75’inin atıldığı perioddaki akım hızıdır.

• Orta ve küçük havayollarından gelen akımı yansıtır.

• FVC ye dolayısıyla hasta eforuna bağımlı bir parametredir.

• Obstrüktif hastalıkların erken dönemlerinde bu parametre azalır. Bazan restriktif hastalıklarda da azalma gösterebilir.

• FEV1/FVC eğer sınırda ise, havayolu hakkında bilgi verir.

Zorlu ekspiratuvar akım

• FEF200-1200: Zorlu ekspirasyonla ilk 200-1200 ml’nin atıldığı perioddaki akım hızıdır.

• Zorlu ekspirasyonunu erken bölümünü yansıtır, dolayısıyla büyük havayolları hakkında bilgi veren iyi bir indekstir.

Tepe akım hızı (PEF):Derin inspirasyondan sonra derin Ekspirasyon sırasında elde edilen maksimal akım hızıdır.

Tepe akım hızı (PEF):

• Maksimal inspirasyon sonrası hızlı yapılan ekspirasyonda (güç uygulanmaksızın) değerlendirilir

• 1-2 sn lik bir efor yeterlidir

• Maksiamal inspirasyonda iken bekleme PEF değerini azaltır

• Büyük havayolları fonksiyonunu gösterir

• Havayolları hastalıklarında zirve akım hızının periodik takibinde kullanılır

Tepe akım hızı (PEF):

• Özellikle astmalı olguların evde takibinde önemlidirGri zon (PEF:%80-100)Sarı zon (PEF:%50-80), atak başlangıcı olabilirKırmızı zon (PEF < %50), acil tedavi gerekebilir

• KOAH lı hasta takibinde primer olarak önerilmemektedirFEV1 ile PEF arasındaki korelasyon iyi değildirŞayet spirometri yoksa, manevra sırasındaki ekspirasyon zamanının 6 sn den daha uzun olması daha değerlidir (FEV1/FVC < %50)

Akım-volüm eğrisi


• Maksimal ekspiratuvar akım-volüm eğrisi (MEFV eğrisi)• Maksimal inspiratuvar akım-volüm eğrisi (MIFV eğrisi)

MEFV eğrisiEkspire edilen FVC nin %25, %50, %75 indeki maksimalhızlar kaydedilir (FEF25, FEF50, FEF75)Akciğerlerde kalan hava volümüne göre de isimlendirilebilir(Vmax75, Vmax50, Vmax25)

• MEFV eğrisinin son bölümü efordan bağımsızdır


• Küçük havayolu obstrüksiyonuÖzellikle küçük akciğer volümlerindeki akımhızı belirgin azalır (eğrinin son bölümü konkav hale gelir) FEF50, FEF75Küçük havayolu obstrüksiyonunda FEF50 ile FEF25-75 oldukça koreledir.• Büyük havayolu obstrüksiyonuFiks obstrüksiyonlarda hem ekspiratuvar hem de inspiratuvar eğri basıklaşırDeğişken intratorasik obstr, PEF azalır, FEF50/FIF50 <1Değişken ekstratorasik obstr, FEF50/FIF50 > 1

AKIM-VOLÜM EĞRİSİ

VOLÜM-ZAMAN EĞRİSİ

NORMAL

HAFİF OBSTRÜKSİYON



ORTA OBSTRÜKSİYON



İLERİ OBSTRÜKSİYON



Maksimum solunum kapasitesi (MVV)

• Amplitüdü ve frekansı yüksek solunumla bir dakikada atılan volümdür.

• Sürekli , düzenli ve ritmik efor , en az 12 sn • En az iki manevra, %10 luk değişim sınırları içinde• Kooperasyon ve efor bağımlı testtir• Havayolu rezistansı, solunum kasları, akciğer ve göğüs

duvarı kompliansından etkilenir• %30 dan daha fazla olan azalmalar önemlidir

K: MVV= FEV1 x 40 E: MVV= FEV1 x 34

Akciğer volümleri ve ventilasyon

• Fonksiyonel rezidüel kapasite (FRC): Normal ekspirasyon bitiminde akciğerlerde kalan hava volümüdür.

• Rezidüel volüm (RV): Derin eksipirasyondan sonra akciğerlerde kalan hava volümüdür. (RV=FRC-ERV)

• Total akciğer kapasitesi (TLC): Derin inspirasyonda akciğerlerde bulunan hava volümüdür. (TLC=FRC+IC)

2

4

6

8

TLC IRV

FRC

ERV

RV

IC

TV

VC

0

Akciğer volümleri

Gazlı testler

Nitrojen washout

Tek nefes, TLC

Multilb nefes- açık sistem, FRC

He dilüsyon

Tek nefes, TLC

Multibl nefes- kapalı sistem, FRC

Pletismografik olarak, Vtg, FRC

X-Ray, TLC

Akciğer volümleri

• Normal kişilerde üç metod da benzer sonuç verir. Ölçümler arasındaki varyasyon % 10’dan azdır.

• Gazlı testler havayolu obstrüksiyonuyla giden hastalıklarda kötü ventile olan bölgeler nedeniyle gerçek volümleri gösteremez.

• Pletismografik yöntemler kompleks sistemler olması ve yetişmiş personele ihtiyacı olmasına rağmen havayolu obstrüksiyonundan etkilenmemesi bu yöntemin önemli bir avantajıdır.

Akciğer volümleri

• Havayolu obstrüksiyonunda genellikle RV ve FRC artar. VC kapasite azalıyor ve TLC korunuyorsa hava hapsinin varlığından söz edilir. RV ve FRC ile birlikte TLC ninde arttığı durum için hiperinflasyon tanımlaması yapılmaktadır. RV/TLC oranı heriki durum içinde farklı derecelerde olmakla beraber artar.

Hiperiflasyonun Derecelendirilmesi

Hiperinflasyon TLC veya RV(%) Normal 120 Hafif 121 - 134 Orta 135 - 149 İleri

150

Resriksiyonun Derecelendirilmesi

VC(%) TLC(%)

• Normal 81 81

• Hafif 66-80 66-80

• Orta 51-65 51-65

• İleri 50 50

0

50

100

150V

OL

ÜM

(%

)

TLC

FRC

RV

Normal(genç)

Normal(yaşlı)

Erkenamfizem

İleriamfizem

Fibrozis Solunum kasgüçsüzlüğü

Obezite

Akciğer volümlerindeki değişmeler

Obstrüktif ventilatuvar bozukluklarda

• FEV1 ve FEV1 /FVC % azalmıştır.• Maksimal ekspiratuvar hava akım hızları azalmıştır

(PEFR,MMF, FEF25, FEF50, FEF75)

• VC normal veya azalmıştır, FVC azalmıştır.• Amfizemde; TLC normal yada artar, FRC, RV,

FRC/TLC %,RV /TLC% artmıştır.

• MVV azalmıştır.• DLCO amfizemde azalmıştır.

Restriktif ventilatuvar bozukluklarda

• Statik akciğer volumleri azalmıştır (RV,TLC,VC)

• RV /TLC% normal olabilir.

• FEV1 azalmıştır,

• FEV1 /FVC % normal yada artmış olabilir.

• MMF ve MVV artmış yada azalmış olabilir.

• DLCO azalmıştır.

OBSTRÜKSİYON RESTRİKSİYON MİKST NÖROMÜSK. HASTALIK

İntratorasik Ekstratorasik

TLC (amfizem) N N

RV/TLC N N

FEV1 N

FEV1/FVC N veya N

FEF25-75 N N

FEF50 N veya N

FIF50 N N N N

MVV N veya

ARTER KAN GAZLARI

İNVAZİV

• Radiyal, brakial ve femoral arterler en çok kullanılan arterlerdir.

• Kan gazı analizörleri pH, PCO2 ve PO2 yi hassas elektrotlar kullanarak ölçerler. HCO3- hesaplanır.

ARTER KAN ÖRNEĞİNİN ALINMASI

• Pratikte radial arter bölgesine 0.2-0.3 ml, lokal aneztezik yeterlidir.

• Daha sonra radiyal ya da brakial artere uygulanacaksa horizontal hat ile 20-30 0 , femoral arter seçilmiş ise 700 açı olacak şekilde iğne ile girilir

KANÜLDEN KAN ÖRNEĞİ ALINMASI

• Kanül aracılığı ile arter kan örneği alınacaksa dominant olmayan kol radiyal arteri seçilir.

• Üç yollu kanül kullanılır.

• Önce 5 ml kan bir enjektörle çekilerek atılır. Sonra kan gazı enjektörü ile 1-2 ml kan örneği alınır.

KOMPLİKASYONLAR

• Arter ponksiyonu infekte ve yaralı deri üzerinden yapılmamalıdır.

• %25 inde ponksiyon yerinde ağrı ve hassasiyet oluşur.

• %40 ında, uzun süreli steroid kullananların %90 ında 24 saat sonra deride ekimoz olabilir.

• Kanülün uzun süre kalması halinde ekimoz, hematom, arteriovenöz fistül, yalancı anevrizma hava embolizmi ve enfeksiyon gelişebilir.

• Tromboz ve oklüzyon nispeten sık olmakla beraber rekanalizasyon oluştuğundan iskemi gelişmesi nadirdir.

ARTER KAN GAZLARI

NONİNVAZİV• PULSE OKSİMETRE: Kulak memesi ya da parmak

ucu gibi kanlanmanın fazla olduğu yerlerden ışığın absorbsiyonu yolu ile arteryel oksihemoglobin satürasyonunun ölçülmesi esasına dayanır.< %75, >%95 olduğunda fuyarlığı azalır

• TRANSKÜTANÖZ GAZ MONİTÖRLERİ: Epidermis üzerinde transkütanöz PO2 ve PCO2 yi ölçebilir.

AKG YORUMLANMASI

• Oksijenasyonu değerlendirmek için PaO2 incelenir

• Ventilasyonu değerlendirmek için PaCO2 incelenir.

• Gaz alışverişini değerlendirmek için P(A-a)O2

hesaplanır.

• Asit-baz dengesi incelenir.

KANDA OKSİJENİN TAŞINMASI

• Oksijen kanda 0.3 ml/ 100ml eriyik halde bulunur. Bu miktar 02 in parsiyel basıncı ile orantılıdır.

• HEMOGLOBİN: Oksijenin %98 i Hb ile taşınır. Hemoglobin 4 polipeptit zinciri(globin ) ve her bir zincire bağlı Fe içeren porfirin halkasından (hem) oluşur.

KANDA OKSİJENİN TAŞINMASI

• 100 ml kanda 15 gr. hemoglobin

• Her bir gram Hb 1.34 ml oksijen taşır

• Kanın Oksijen ihtivası: Kanda Hb tarafından taşınan O2 ile eriyik oksijenin toplamıdır.

• (15x 1.34x %97) + (0.003x 100)= 19.5+0.3= 19.8ml/100ml (O2/kan)

Oksihemoglobin dissosiasyon eğrisi

• Hb den oksijenin ayrılmasına dissosiasyon denir. Bu eğriye ‘Oksihemoglobin Dissosiasyon Eğrisi’ adı verilir.

• CO2 parsiyel basıncının Oksihemoglobin dissosiasyon eğrisi üzerine olan etkisine Bohr etkisi denir.

• Satürasyonun %90 üzerinde olması oksijenasyonun yeterli olduğunu gösterir. Bu düzey PO2>60mmHg iken geçerlidir. Ancak PaO2< 55mmHg olduğunda oksijenasyon yetersiz hale gelerek doku hipoksisi başlar.

HİPOKSEMİ

• Arter kanında oksijen parsiyel basıncının azalmasına hipoksemi denir (PaO2<80mmHg)

• 60-80 mmHg hafif derecede • 40-60 mmHg orta derecede • <40 mmHg ileri derecede

• Hipoksemi dört ana mekanizma ile oluşur.1- Ventilasyon/Perfüzyon dengesizliği2- Alveoler hipoventilasyon3- Diffüzyon Defekti 4-Şant

KANDA CO2 İN TAŞINMASI

CO2 kanda 3 farklı formda taşınmaktadır.

• 1-HCO3 halinde, ( %90 ) H2O + CO2 HCO3- + H+

• 2- Karbamino bileşiği

şeklinde, (%5)

3- Eriyik CO2 olarak

HİPERKAPNİ

• Arteriyel kanda karbondioksit basıncının artmasına hiperkapni denir (PaCO2>45 mmHg)

• Hiperkapni oluşum mekanizmaları:

1-Ventilasyon/perfüzyon dengesizliği

2-Alveolar hipoventilasyon

ALVEOLOARTERYEL OKSİJEN GRADİENTİ P(A-a)O2

• Akciğerin gaz alış-veriş fonksiyonu hakkında genel bilgi verir.

• PAO2=( FIO2 x (Pbaro-P H2O))-PaCO2/R R= Respiratuvar değişim oranı=VCO2/VO2(0.7-1).

• P(A-a)O2=PAO2-PaO2= 5-15 mmHg (Normal genç). • P(A-a)O2= 2.5 + (O.21 x yaş(yıl) )

• Alveoler hipoventilasyonda hipoksemi ve hiperkapniye karşılık gradient normal sınırlardadır.

AKG YORUMLANMASINDA SİSTEMATİK YAKLAŞIM

1- Oksijenasyonu değerlendirmek için PaO2 incelenir.2- Ventilasyonu değerlendirmek için PaCO2 incelenir.3- Gaz alışverişini değerlendirmek için; P(A-a)O24- Asit-baz dengesi incelenir.

• Genel değerlendirme için pH ya bakılır.• PaCO2 ve HCO3; respiratuvar ve metabolik durum• Primer asit-baz bozukluğunun ayırıcı tanısı yapılır.• Kompansasyon olup olmadığı değerlendirilir.Asit-baz bozukluğunun akut-kronik basit veya mikst özelliği belirlenir.

ASİT- BAZ DENGESİ

• pH: H+ iyonları konsantrasyonunun negatif logaritmik ifadesidir. pH= 7.35-7.45 (36-44 nmol/L H+ iyonu konsantrasyonu) Yaşam sınırları : ( 6.8-7.8 )

• Henderson-Hasselbach denklemi HCO3- pH= pK + log H2CO3 pK=6.1, H2CO3 , CO2 e oranla 1000 kat az

HCO3 pH=pK + log

0.03 PO2

ASİT- BAZ DENGESİ

• Asidemi; arteriyel kanda H+ iyonlarının artışı ile

pH <7.35 durumudur

• Alkalemi; arteriyel kanda H+ iyon konsantrasyonun azalması ile pH>7.45 durumudur

• Asidozis ve alkalozis: asit-baz dengesinde doku düzeyindeki bozuklukları ifade eder

• Respiratuvar ; CO2 değişiklikleri

• Metabolik; bikarbonattaki değişiklikleri

ASİT- BAZ DENGESİ

Standart bikarbonat : sdt koşullardaki (37 C ve PaCO2 :40

mmHg) HCO3- konsantrasyonu, metabolik değişiklikler

• Standart bikarbonat> 27 mmol/L , metabolik alkaloz

• Standart bikarbonat< 21 mmol/L , metabolik asidoz

Aktüel bikarbonat: plazma örneğinde ölçülen HCO3- dir. Hem

respiratuvar hem de metabolik komponenti ile ilgili:21-28mmol/L

Base excess:metabolik sistemdeki defekt ile oluşan fazla asit

yada bazı gösterir

• Base excess < -2.0 mmol/l metabolik asidoz

• Base excess > +2.0 mmol/l metabolik alkaloz

Ph PaCO2 HCO3-

Respiratuvar asidoz

azalır artar normal

Respiratuvar alkaloz

artar azalır normal

Metabolik asidoz

azalır normal azalır

Metabolik alkaloz

artar normal artar

Akut Respiratuvar Asidozis:Örnek Olgu

• 19 yaşında bir erkek eroin enjeksiyonundan 5 dk sonra acil servise getiriliyor. SS=7/dk ve hasta ağrılı uyaranlara cevap veriyor. Kan gazı örneği:

• pH=7.2• PaCO2= 71mmHg• Act HCO3= 26.5 mmol/L• Std HCO3= 26 mmol/L• Baz excess= - 1.4 mmol/L

Kronik Respiratuvar Asidozis:Örnek Olgu

• 67 yaşında bir kadın hasta operasyon için hastaneye yatıyor. Hasta stabil KOAH lı ve alınan arter kan gazı örneğinde

• pH= 7.35

• PaCO2= 60mmHg

• Act HCO3= 32.0mmol/L

• Std HCO3=30.0 mmol/L

• Baz excess= + 4 mmol/L

Akut Metabolik Asidozis: Örnek Olgu

• 27 yaşında epileptik bir hasta grand mal epilepsi nöbeti geçiriyor. Tedavi edilmeksizin nöbet kendiliğinden geçiyor. Alınan arter kan gazı örneği:

• pH= 7.27

• PaCO2= 27.6 mmHg

• Act HCO3= 12.2mmol/L

• Std HCO3= 12.9 mmol/L

• Baz excess= -13.3 mmol/L

Kronik metabolik asidoz: Örnek Olgu

• 33 yaşında insülin bağımlı DM erkek hasta. Son 3 gündür kötü. Başlangıçta sık idrar ve dizürisi var iştahı azalıyor. Son 24 saatte terleme bulantı, kusma ve yemek yiyememe ekleniyor. Helikopterle acil servise getiriliyor. kan gazı:

• pH=7.20• PaCO2=22mmHg• ActHCO3= 5.4mmol/L• StdHCO3=7.5mmol/L• Baz excess= -26mmol/L

Respiratuvar Alkalozis: Örnek Olgu

• 16 yaşında kız, erkek arkadaşı ile tartışmayı takiben fenalaşıyor. Her hangi bir ilaç almıyor, fizik muayenede akciğerler normal, solunum hızı 34/dk. Alınan arter kan gazı örneğinde:

• pH= 7.5• PaCO2= 27mmHg• Act HCO3= 20.5mmol/L• StdHCO3=23.1mmol/L• Baz excess= -1mmol/L

Akut Metabolik Alkalozis: Örnek Olgu

• 26 yaşında bir erkek. Tatil dönüşü 4 gündür şiddetli kuması var hafif diaresi de var. Kan gazı örneğinde:

• pH=7.48

• PaCO2=43.6mmHg

• ActHCO3= 31.5mmol/L

• StdHCO3=30mmol/L

• Baz excess= +4.5 mmol/L

Kronik Metabolik Alkalozis: Örnek Olgu

• 81 yaşında kadın hasta. İskemik kalp hastası bacaklarda ödem için bir tiyazid diüretği veriliyor.Bir anginal atağı takiben acil servise geliyor. Kan gazı analizinde:

• pH=7.54• PaCO2=50.2mmHg• ActHCO3= 44mmol/L• StdHCO3= 37mmol/L• Baz excess= +17 mmol/L

MİKST ASİT-BAZ BOZUKLUKLARI

• Özellikle hastalıkların ileri evresindeki birkaç asit-baz bozukluğu birlikte olabilir.

• Mikst asit-baz bozukluklarında pH düzeyi temel patolojiyi gösterir.

• PaCO2 artmışsa pH, 7.40 ın altında olduğu durumlarda respiratuvar asidozis, pH nın 7.40 ın üzerinde olduğu durumlarda ise metabolik alkalozistir.

• Tersine PaCO2 nin düşük olduğu durumlarda pH 7.40 ın üzerinde ise primer bozukluk repiratuvar alkalozis, 7.40 ın altında ise metabolik asidozistir.

Ph PaCO2 HCO3-

Kompanse respiratuvar asidoz veya metabolik alkaloz

normal artar artar

Kompanse metabolik asidoz veya respiratuvar alkaloz

normal azalır azalır

Ph PaCO2 HCO3-

Kombine metabolik respiratuvar asidoz

azalır artar azalır

Kombine metabolik respiratuvar alkaloz

artar azalır artar

Kombine Metabolik+Respiratuvar Asidozis

• 68 yaşında erkek göğüs ağrısı ve dispne ile acil servise geliyor. Muayene sonucu biventriküler yetmezlik saptanıyor. Kan gazı incelemesinde

• pH=6.99

• PaCO2= 109.5mmHg

• ActHCO3= 15.5mmol/L

• StdHCO3= 15.3mmol/L

• Baz excess= -12.4 mmol/L

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ VE ARTER KAN GAZLARI

Documents

Transcript of SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ VE ARTER KAN GAZLARI